Hasta Bilgilendirme Formu Türkçe 36 Stres Tipinde İdrar Kaçırması Olan Erkeklerde Cerrahi Tedavi Altı çizili terimler sözlükte listelenmiştir. Stres tipinde idrar kaçırması (SUI) yakınmalarınız varsa durumunuzu iyileştirmek için doktorunuz cerrahi tedavi önerebilir. Başlıca SUI cerrahisi seçenekleri: Askı Yapay kompresyon araçları (balon yerleştirme) Artifisyel Üriner Sfinkter (AÜS) Yer kaplayıcı ajanlar Bu yöntemlerin amacı idrar tutabilmenizi sağlamaktır. Aşağıdaki faktörlere bağlı olarak doktorunuz ile birlikte sizin için hangi yöntemin daha uygun olduğuna karar verebilirsiniz: Yaşınız İdrar kaçırmanızın ne kadar ciddi olduğu Semptomlarınızın ne kadar sıkıntı verici olduğu Genel sağlık durumunuz Bu bölümdeki genel bilgiler ve durumlar çeşitli ülkelerde farklılık gösterebilir. Askı yerleştirme Askılar pelvik taban kaslarına destek sağlar ve üretranın dolu bir basıncına karşı daha iyi direnç göstermesini sağlar. Askı yerleştirilmesi üretrayı sıkıştırarak ya da boynuna göre pozisyonunu yeniden ayarlayarak SUI yı tedavi etmeyi amaçlar. Her iki tekniğin de amacı idrar kaçırmayı önlemektir. İki kollu, dört kollu ve ayarlanabilir gibi çeşitli askı tipleri mevcuttur. Askılar sentetik, insan ve hayvan dokusu kaynaklı olabilir. Hangi seçeneğin sizin için en iyi olduğuna doktorunuzla birlikte karar verebilirsiniz. Hangi tip askının sizin için önerileceği, bireysel durumunuza ve ihtiyaçlarınıza bağlıdır. Bu ayrıca, hastanenizde hangi tip askıların mevcut olduğuna ve cerrahinizin bu askılar ile ilgili deneyimine de bağlıdır. Askılar nasıl yerleştirilir? Bu yöntem için genellikle spinal anestezi, ancak bazı durumlarda genel anestezi önerilebilir. Öncelikle doktor, bir kateter yerleştirerek cerrahi boyunca nizin boş olduğundan emin olur. Doktor, askıyı yerleştirmek için perineye kesi uygular. İki kollu askılarda askının uçları üretranın her iki Sayfa 1 / 9
ucunda hamak tarzında askı oluşturacak şekilde yerleştirilir. Daha sonra askının uçları pubik kemiğin hemen üstündeki ya da kasık etrafındaki dokuya tutturulur (Şekil 1). Dört kollu askılarda askının iki ucu kasık etrafına tutturulurken, diğer iki ucu pubik kemik etrafındaki dokuya tutturulur (Şekil 2). Ayarlanabilir askılar için doktor, ayarlama yapan cihazı vücuda yerleştirmek için karnınızın altına bir kesi yapar (Şekil. 3). Birkaç ayarlanabilir sistem mevcuttur. Her askı tipinin kendine özgü özellikleri ve muhtemel komplikasyonları mevcuttur. Doktorunuza size önerdiği askı ile ilgili deneyimlerini sorun. pubis kemiği sling üretra Şekil 1: Sık kullanılan tipte iki kollu retropubik sling. Şekil 2: Sık kullanılan tipte 4 kollu sling. adjusting device pubis kemiği rektum prostat üretra sling Şekil 3: Sık kullanılan tipte ayarlanabilir sling. Sayfa 2 / 9
Askıyı ne zaman düşünmeliyim? Askılar, prostatektomi sonrası orta ve şiddetli idrar kaçırmanın varlığında önerilebilir. Ayrıca diğer cerrahi tedavilerinin mümkün olmadığında ya da büyük bir cerrahi istemediğinizde de düşünülebilir. Doktorunuzla sizin için hangi yöntemin en iyisi olduğu hakkında tartışın. Bu yönteme nasıl hazırlanırım? Cerrahiden önce, doktorunuz idrar yolu enfeksiyonunuz olmadığından emin olmak için idrar örneği isteyecektir. Eğer enfeksiyonunuz varsa doktorunuz operasyondan önce, operasyon sırasında ve sonrasında size antibiyotik verecektir. Doktorunuz ameliyata nasıl hazırlanacağınızı detaylı olarak anlatacaktır. Eğer genel anestezi uygulanacaksa ameliyattan 6 saat önce yemek yemeyi, su ve sigara içmeyi bırakmalısınız. Eğer sürekli kullandığınız ilaçlar varsa doktorunuza bildirmelisiniz. Bazı ilaçları cerrahiden birkaç gün önce bırakmanız gerekebilir. Tekrar başlayacağınız zamanı doktorunuz size bildirecektir. Günlük aktivitelere dönmem ne kadar zaman alır? Doktorunuz kateteri genellikle operasyondan 24 saat sonra çıkartır ve iyileşmenizi izler. Genellikle operasyonun ertesi günü hastaneden çıkarsınız. İşemeyle ilgili sıkıntılarınız olursa ya da işedikten sonra de kalan idrar miktarı fazla olursa daha uzun süre hastanede kalabilirsiniz. Önerilen hastanede kalış süreleri ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Herhangi bir cerrahi sonrası tamamen iyileşmeniz için vücudunuzun zamana ihtiyacı vardır. Yaranın tamamen iyileşmesi 6 haftaya kadar sürebilir. Bu süre içinde pelvik bölgede ağrı duyabilirsiniz ya da işeme sırasında ağrınız olabilir. Doktorunuz bu şikayetleri giderecek ilaçları size yazacaktır. Yaranız kontrol edilecektir. Genellikle emilen ve kaybolan dikişler kullanılır. Cerrahiden 4-6 hafta sonrası için öneriler: Her gün 1-2 litre sıvı tüketin, özellikle su için Beş kilogramdan ağır yük kaldırmayın Ağır egzersiz yapmayın Banyo yerine hafif duş alın Termal banyolar ya da saunadan kaçının Kabızlığı önleyecek şekilde diyetinizi ayarlayın Aşağıdaki durumlarda bir an önce doktorunuza başvurmalı ya da hastaneye dönmelisiniz: Ateşiniz çıkarsa İdrar yapamazsanız Aşırı miktarda kan kaybı ya da ağrı İdrarda anlamlı miktarda kan Yaradan kan ya da şeffaf sıvı gelirse veya ağrırsa Avantajları Stres tipinde idrar kaçırma tedavisinde yüksek başarı şansı Uzun vadeli çözüm Hızlı iyileşme Daha sonraki muhtemel bir cerrahiyi olumsuz yönde etkilemez Dezavantajları Mesanenin yaralanma ya da perforasyon riski Pelvik bölgedeki damarların ya da barsağın yaralanma riski Ameliyattan sonra idrarın geçici olarak boşaltılamama riski Sıkışma tarzında idrar kaçırma riski Karında morarma ya da kanama riski İdrar yolu enfeksiyonu riski Askının erozyon ya da enfeksiyon riski İdrar kaçırmanın tekrarlama riski Askının etkili olmadığı durumlarda başka bir cerrahiye ihtiyaç duyulması riski Sayfa 3 / 9
Yapay kompresyon araçları (balon yerleştirme) Balonlar olarak da bilinen yapay kompresyon araçları, orta ve şiddetli stres tipinde idrar kaçırmada (SUI) başlıca tedavi yöntemidir. Mesane boynunun hemen altında üretrayı sıkıştırarak dolu bir ye karşı daha iyi basınç oluşturmasını sağlarlar. Balonların amacı hapşırma, öksürme, koşma veya ağır yük kaldırma gibi aktiviteler sırasında idrar kaçırmayı engellemektir. olmadığında ya da büyük bir cerrahi istemediğinizde de önerilebilir. Balonlar nasıl yerleştirilir? Yöntem için genellikle genel anestezi uygulanmakla birlikte, bazı vakalarda spinal anestezi önerilebilir. Öncelikle doktorunuz nize bir kateter yerleştirerek, ameliyat boyunca boş olduğundan emin olur. Yapay kompresyon cihazları su tutan bir balon, küçük bir titanyum port ve balon ile portu birbirine bağlayan tüpten oluşur (Şekil. 1). Port, balon içindeki sıvının doktor tarafından ayarlanmasına izin verir. Mininal invazif yöntem ile iki balon üretranın her iki yanına yerleştirilir. Balon yerleştirilmesini ne zaman düşünmeliyim? Balonlar, orta ve şiddetli idrar kaçırmanın varlığında düşünülebilir. Ayrıca diğer cerrahi tedaviler mümkün Doktorunuz perineye bir kesi uygular. Röntgen ışını kılavuzluğunda doktorunuz, ilk balonu prostatın altında üretranın bir yanına yerleştirir. Eğer daha önce radikal prostatektomi geçirdiyseniz doktorunuz balonu boynunun hemen altına yerleştirir. Bu daha sonra üretranın diğer tarafına balon uygulanmasıyla tekrarlanır. Son olarak doktorunuz titanyum portlarını skrotuma yerleştirir ve portları balona bağlar. Bu, balonların hacminin kolaylıkla ayarlanabilmesi için yapılır. prostat balon üretra titanyum port Şekil 4: Bir artifisyal kompresyon cihazı (balonlar) üretrayı komprese ediyor. Sayfa 4 / 9
Bu yönteme nasıl hazırlanırım? Cerrahi öncesi doktor, idrar yolu enfeksiyonunuz olmadığından emin olmak için idrar örneği isteyecektir. Eğer enfeksiyonunuz varsa doktorunuz operasyon öncesinde, operasyon sırasında ve operasyon sonrasında antibiyotik verecektir. Doktorunuz ameliyata nasıl hazırlanacağınızı detaylı olarak anlatacaktır. Eğer genel anestezi uygulanacaksa ameliyattan 6 saat önce yemek yemeyi, su ve sigara içmeyi bırakmalısınız. Eğer sürekli kullandığınız ilaçlar varsa doktorunuza bildirmelisiniz. Bazı ilaçları cerrahiden birkaç gün önce bırakmanız gerekebilir. Tekrar başlayacağınız zamanı doktorunuz size bildirecektir. Günlük aktivitelere dönmem ne kadar zaman alır? Doktorunuz kateteri genellikle operasyondan sonra çıkartır ve iyileşmenizi izler. Genellikle operasyondan birkaç gün sonra hastaneden çıkarsınız. İşemeyle ilgili sıkıntılarınız olursa ya da işedikten sonra de kalan idrar miktarı fazla olursa daha uzun kalabilirsiniz. Önerilen hastanede kalış süreleri ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Herhangi bir cerrahi sonrası tamamen iyileşmeniz için vücudunuzun zamana ihtiyacı vardır. Yaranın tamamen iyileşmesi 6 hafta kadar sürebilir. Bu süre içinde pelvik bölgede ağrı duyabilirsiniz ya da işeme sırasında ağrınız olabilir. Doktorunuz bu şikayetleri giderecek ilaçları size yazabilir. Aşağıdaki durumlarda bir an önce doktorunuza başvurun: Ateşiniz çıkarsa İdrar yapamazsanız Aşırı miktarda kan kaybı ya da ağrı İdrarda anlamlı miktarda kan Yaradan kan ya da şeffaf sıvı gelirse veya ağrırsa Avantajları Balonların hacimleri ayarlanabilir Stres tipinde idrar kaçırmada yüksek düzeyde iyileşme şansı Dezavantajları Ameliyat sırasında üretra veya de yaralanma riski Pelvik bölgedeki barsak ya da kan damarlarının çok düşük ihtimalle yaralanma riski Geçici olarak idrar yapamama riski Sıkışma tarzında üriner idrar kaçırma riski Karında kanama ya da morarma riski İdrar yolu enfeksiyonu riski Cihazın erozyonu nedeniyle, rektum veya üretrada enfeksiyon riski İdrar kaçırmanın tekrarlama riski Cihazın etkili olmadığı durumda başka bir cerrahiye ihtiyaç duyulma riski Cerrahiden sonraki 4-6 hafta için öneriler: Her gün 1-2 litre sıvı tüketin, özellikle su için Beş kilogramdan ağır yük kaldırmayın Ağır egzersiz yapmayın Banyo yerine hafif duş alın Termal banyolar ya da saunadan kaçının Kabızlığı önleyecek şekilde diyetinizi ayarlayın Sayfa 5 / 9
Artifisyel Üriner Sfinkter İmplantasyonu Artifisyel üriner sfinkter yerleştirilmesi, ya da AÜS, stres tip idrar kaçırmada uygulanan bir tedavidir. AÜS, elle kontrol edilebilir pompası yardımıyla üretranız etrafındaki kafın sıkıştırılıp gevşetilmesiyle nizi kontrol etmenizi sağlar. AÜS nin amacı, hapşırma, öksürme, koşma veya ağır kaldırma gibi aktiviteler sırasında idrar kaçırmayı azaltmaktır. Ne zaman AÜS düşünmeliyim? Genellikle AÜS, ciddi idrar kaçırması halinde veya askı yerleştirilmesi sonrasında tam ya da kısmi iyileşme sağlanamadığında önerilir. AÜS uzun etkiye sahiptir ve hayat kalitenizi iyileştirir. Elinizle pompayı kontrol edebiliyor olmalısınız. Cerrahi planlanmadan önce doktor veya hemşire, cihazın nasıl çalıştığını ve nasıl rahatlıkla kullanabileceğinizi anlatacaktır. Doktorunuz, AÜS uygulamak için herhangi bir kontraendiakasyon olmadığından emin olmak için bazı testler yapacaktır. Bu testlerin bir parçası olarak sistoskopi ve pet testine ihtiyacınız olacak. Bu testlerle ilgili daha fazla bilgiyi İdrar Kaçırmanın Tanı ve Değerlendirilmesi kitapçığında okuyabilirsiniz. reservuar prostat üretra elle kontrol edilir pompa Şişirilebilir kaf skrotum Şekil 5: Erkek alt üriner sistemine AÜS takılması. AÜS nasıl yerleştirilir? Yöntem için genellikle spinal anestezi uygulanmakla birlikte, bazı vakalarda genel anestezi önerilebilir. Öncelikle doktorunuz nize bir kateter yerleştirerek ameliyat boyunca boş olduğundan emin olur. Doktor, üretranın etrafına kaf yerleştirmek için perineye bir kesi uygular. Daha sonra rezervuarı ikinci bir kesiden alt karın bölgesine yerleştirir. Son olarak pompa skrotuma yerleştirilir ve cihazın iki elemanına bağlanır (Şekil 5). Birkaç hafta sonra doktorunuz tarafından aktive edilinceye kadar kaf açık halde bırakılır. Sayfa 6 / 9
Bu yönteme nasıl hazırlanırım? Cerrahi öncesi doktor, idrar yolu enfeksiyonunuz olmadığından emin olmak için idrar örneği isteyecektir. Eğer enfeksiyonunuz varsa doktorunuz operasyon öncesinde, operasyon sırasında ve operasyon sonrasında antibiyotik verecektir. Cinsel ilişkiden kaçının Bisiklete ya da ata binmekten kaçının. AÜS yerleştirilmesinden sonra, bu aktiviteler sırasında yanlışlıkla pompanın aktive edilmesine neden olabilecek kazaları önlemek için, özel olarak dizayn edilmiş oturaklara ihtiyacınız olacaktır. Doktorunuz ameliyata nasıl hazırlanacağınızı detaylı olarak anlatacaktır. Genel anestezi uygulanacaksa ameliyattan 6 saat önce yemek yemeyi, su ve sigara içmeyi bırakmalısınız. Eğer sürekli kullandığınız ilaçlar varsa doktorunuzla konuşmalısınız. Bunları cerrahiden birkaç gün önce bırakmanız gerekebilir. Tekrar başlayacağınız zamanı doktorunuz size bildirecektir. Günlük aktivitelere dönmem ne kadar zaman alır? Doktorunuz kateteri genellikle operasyondan sonraki gün çıkartır ve iyileşmenizi izler. Enfeksiyonu önlemek için antibiyotik kullanmanız gerekebilir. Problem olmadan idrar yapabilir ve işeme sonrası kalan idrar miktarı fazla olmazsa birkaç gün sonra hastaneden taburcu edilirsiniz. Önerilen hastanede kalış süreleri ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Hastaneden çıktıktan sonra tamamen iyileşmek için vücudunuzun hala zamana ihtiyacı vardır. Bunun için alt üriner sisteminiz tam olarak iyileşene kadar AÜS aktive edilmeyecektir. Bu, operasyondan haftalar sonra idrar kaçırmaya devam edeceğiniz anlamına gelmektedir. Bu zaman içinde pelvik bölgede ağrı hissedebilir veya idrar yaparken ağrı duyabilirsiniz. Doktorunuz bu belirtileri gidermek için ilaç yazabilir. Doktor, cihazı aktive etmek için 4-6 hafta sonraya randevu verecektir. İyileşme döneminde doktorunuz şunları önerebilir: Her gün 1-2 litre sıvı tüketin, özellikle su için Beş kilogramdan ağır yük kaldırmayın Ağır egzersiz yapmayın Banyo yerine hafif duş alın Termal banyolar ya da saunadan kaçının Kabızlığı önleyecek şekilde diyetinizi ayarlayın Aşağıdaki durumlarda bir an önce doktorunuza başvurun: Ateşiniz çıkarsa İdrar yapamazsanız Aşırı miktarda kan kaybı ya da ağrı Yaradan kan ya da şeffaf sıvı gelirse veya ağrırsa Skrotumda şişlik, ağrı ve kızarıklık fark ederseniz Avantajları Stres tipindeki idrar kaçırmada yüksek başarı şansı Uzun süreli etki Dezavantajları Ameliyat sırasında üretra, rektum veya nin çok düşük ihtimalle yaralanma riski Ameliyat sırasında pelvik bölgedeki damarlar ya da barsağın çok düşük ihtimalle yaralanma riski Ameliyat sonrasında çok düşük ihtimalle geçici idrar yapamama riski Çok düşük ihtimalle sıkışma tipinde idrar kaçırma riski Çok düşük ihtimalle stres tip idrar kaçırma riski Karında morarma veya kanama riski İdrar yolu enfeksiyonu riski Cihaza bağlı enfeksiyon riski AÜS nin üretraya erozyon riski Cihazın mekanik olarak bozulma riski Askı yerleştirilmesinden daha invazif Cihazı çalıştırabilmek için, pompanın elle kontrolünü sağlayacak yeti gerekmektedir 4-6 hafta sonra cihaz aktifleştirilene kadar idrar kaçırmaya devam edeceksiniz Sayfa 7 / 9
Yer kaplayan ajanlarla enjeksiyon SUI yakınmanız varsa doktorunuz yer kaplayan ajanlarla tedavi önerebilir. Bunlar, üretranızın duvarına enjekte edilir ve böylelikle üretra sıkıştırılarak dolu bir ye karşı daha iyi direnç gösterebilir. Yer kaplayıcı ajanlar sıvı halde enjekte edilir, daha sonra süngerimsi madde içinde sertleşerek üretral duvarı güçlendirir. Yer kaplayıcı ajanlar sentetik maddelerden ya da sığır kolajeninden oluşabilir. Bu yöntemin etkileri zamanla azalacaktır. Ne zaman yer kaplayıcı ajanla enjeksiyon düşünmeliyim? Diğer tedaviler için uygun değilseniz ya da bu işlemi tercih ediyorsanız, yer kaplayıcı ajanlarla enjeksiyon önerilebilir. Yer kaplayıcı ajanlar nasıl uygulanır? Bu yöntem genellikle lokal anestezi altında uygulanmakla beraber, bazı durumlarda genel anestezi gerektirebilir. Öncelikle doktorunuz bir kateter yerleştirerek işlem süresince nizin boş olduğundan emin olur. Daha sonra doktorunuz iğneyi üretra duvarına yöneltmek için bir endoskop kullanır. Doktor, yer kaplayan ajanı üretranın her iki tarafına enjekte eder (Şekil 6). Bu yönteme nasıl hazırlanırım? Cerrahi öncesi doktor, idrar yolu enfeksiyonunuz olmadığından emin olmak için idrar örneği isteyecektir. Eğer enfeksiyonunuz varsa, antibiyotik verecektir. yer kaplayıcı ajan iğneli endoskop üretra duvarı Şekil 6: Yer kaplayıcı ajan üretra duvarına enjekte diliyor. Sayfa 8 / 9
Günlük aktivitelere dönmem ne kadar zaman alır? Doktor, kateteri genellikle operasyondan kısa bir süre sonra çıkartır. Herhangi bir problem olmadan idrar yapabilir ve işeme sonrası kalan idrar miktarı çok fazla olmazsa klinikten taburcu olabilirsiniz.. Doktorunuz 3-4 hafta için şunları önerebilir: Her gün 1-2 litre sıvı tüketin, özellikle su için Beş kilogramdan fazla ağır yük kaldırmayın Ağır egzersiz yapmayın Banyo yerine hafif duş alın Termal banyolar ya da saunadan kaçının Kabızlığı önleyecek şekilde diyetinizi ayarlayın Cinsel ilişkiden kaçının Avantajları Minimal invazif yöntem Genellikle genel anesteziye ihtiyaç duyulmaz Sıklıkla ayaktan işlem gerçekleştirilir İlerideki muhtemel bir cerrahi üzerine olumsuz etkisi yoktur Dezavantajları Geçici etki Üretra duvarının enfeksiyon riski Geçici olarak idrar yapamama riski Aşağıdaki durumlarda bir an önce doktorunuza başvurun: Ateşiniz çıkarsa İdrar yapamazsanız Aşırı miktarda kan kaybı ya da ağrı Bu bilgiler Kasım 2014 te güncellenmiştir. Bu broşür, Üriner İnkontinans hakkında EAU Hasta Bilgilendirilme formunun parçasıdır. Tanı, mevcut durumun değerlendirilmesi ve olası tedavi seçenekleri hakkında genel bilgiler içerir. Eğer tıbbi durumunuzla ilgili özel bir sorunuz var ise doktorunuzla iletişime geçin. Hiçbir broşür doktorunuzla yapacağınız özel görüşmenin yerine geçemez. Sitemizden ürolojik hastalıklar hakkında ek bilgilere ulaşabilirsiniz: http://patients.uroweb.org/tr/ Seriye katkıda bulunanlar: Bu broşür Avrupa Üroloji Derneği (EAU) tarafından EAU Kadın ve İşlevsel Üroloji Bölümü (ESFFU) ve Avrupa Üroloji Hemşireleri Derneği (EAUN) ile işbirliği içinde hazırlanmıştır. Bu broşürün içeriği EAU kılavuzları ile uyumludur. Prof. Dr. Frank van der Aa Dr. Jean-Nicolas Cornu Ms. Sharon Holroyd Prof. Dr. José Enrique Robles Ms. Eva Wallace Leuven, Belçika Paris, Fransa Leeds, Birleşik Krallık Navarra, İspanya Dublin, İrlanda Sayfa 9 / 9