T.C. BEYKENT ÜNĠVERSĠTESĠ UYGULAMALI BĠLĠMLER YÜKSEKOKULU GASTRONOMĠ VE MUTFAK SANATLARI BÖLÜMÜ ÖDEV/BĠTĠRME ÖDEVĠ YAZIM KILAVUZU ĠSTANBUL, 2012
1. AMAÇ ve KAPSAM Bu kılavuz Beykent Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü nde ödev/bitirme ödevlerinin hazırlanması ve yazılması aşamalarında uyulması gereken kuralları kapsar. Bu kılavuzun amacı, ödev/bitirme ödevlerinin bilimsel sunum ilkelerine ve belirtilen standartlara uygun olarak hazırlanmasına yardımcı olmaktır. Bu bağlamda bilimsel yazım kuralları ve genel ilkeler örneklerle anlatılmıştır. Ödev/bitirme ödevi hazırlayacak olan öğrenciler, bu kılavuzda verilen tüm kurallara uymak zorundadır. 2. GENEL BĠÇĠM STANDARTLARI VE YAZIM KURALLARI 2.1. Kağıt Yazım için standart 80 gram A-4 kağıdının bir yüzü kullanılır. 2.2. Kullanılacak Yazılımlar ve Sayfa Düzeni Çalışma metnini öğrenciler elektronik ortamda. MS Windows tabanlı MS World yazım programında hazırlamalıdır. Tablo, grafik ve şekiller için Excell veya danışmanın önereceği bir diğer program kullanılabilir. 2.2.1. Yazı Tipi ve Punto Yazı tipi Times New Roman (TNR) ve yazı boyutu 12 puntodur. Ayrı punto ve koyu yazım biçimleri yeri geldiğinde (Dış Kapak, İç Kapak, Dipnotlar, Bölüm Başlıkları gibi) kılavuz içinde açıklanacaktır. Noktalama işaretlerinden sonra bir harf boşluk bırakılır. 2.2.2. Sayfa Düzeni Sayfa yapısı üst, alt ve sağdan 2.5 cm ve sol taraftan 4 cm boşluk bırakılacak şekilde ayarlanır. 2.2.3. Satır Aralıkları ve Yazı Düzeni Satır aralıkları 1,5 aralık olarak ayarlanır ve metinler sayfanın iki yanına yaslanmış olarak yazılır. Paragraflar arası bir satır boşluk bırakılır. Bir paragrafın ilk cümlesi sayfa sonuna ya da son cümlesi sayfa başına konmaz. Satır başı, soldan bir Tab içeride olacak şekilde yapılır. 2
3. ÖDEVĠN/BĠTĠRME ÖDEVĠNĠN DÜZENLENĠġĠ Ödev/bitirme ödevinin Ön Kısım, Metin Kısmı ve Son Kısım olmak üzere üç kısımdan oluşur. Bu kısımların sayfa sıralaması aşağıda verildiği gibidir: ANA KISIMLAR SAYFALARIN SIRASI SAYFA NUMARALARI ÖN KISIM METĠN KISIM SON KISIM DIġ KAPAK ĠÇ KAPAK ÖZET ĠÇĠNDEKĠLER TABLOLAR LĠSTESĠ ġekġller LĠSTESĠ GĠRĠġ DĠĞER BÖLÜMLER SONUÇ BÖLÜMÜ KAYNAKLAR Gösterilmez Gösterilmez i, ile gösterilmeye başlanır ve (i, ii, iii ) (i, ii, iii ) (i, ii, iii ) Tipinde rakamlarla devam eder 1 ile gösterilmeye başlanır ve (1, 2, 3 ) (1, 2, 3 ) (1, 2, 3 ) Tipinde rakamlarla devam eder Sayfa numaraları Ön Kısımdaki ÖZET sayfasından küçük Romen rakamlarıyla (i, ii, iii ) başlar. ĠÇĠNDEKĠLER sayfasından itibaren sayfa numaralama küçük Romen rakamı ile gösterilmeye başlanır. Metin Kısmında ise GĠRĠġ bölümünden 1 ile başlar ve (1, 2, 3 ) tipinde rakamlarla kesintisiz devam eder. Tüm sayfa numaraları sayfanın altına ortalanarak konur. 3
4. ÖN KISIM 4.1. DıĢ Kapak Sayfası Dış Kapak Sayfasında, Üniversitenin, Yüksekokulun adı, bölümün adı, ödevin/bitirme ödevinin adı, hangi tür çalışma (ödev/bitirme ödevi) olduğu, hazırlayanın adı ve soyadı ile sunulduğu yer (İstanbul) ve yılı bulunur. Dış Kapak, beş adet üst, alt ve bloklar arası boşluktan ve aşağıdaki sıra ile hepsi ortalanmış dört bloktan oluşur: BLOKLAR DIġ KAPAK YAZI TĠPĠ Üst Boşluk (1) 14 puntoluk 2 Satır 1.Blok T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ YÜKSEKOKUL ADI BÖLÜM ADI TNR, 14 punto Bloklar Arası Boşluk (2) 2.Blok Bloklar Arası Boşluk (3) 3.Blok Bloklar Arası Boşluk (4) ÇALIġMANIN BAġLIĞI Ödev/Bitirme Ödevi Ödevi/Bitirme Ödevini Hazırlayan: Adı SOYADI ------------------ TNR, 16 punto, Koyu TNR 14 punto ------------------- TNR, 14 punto, TNR 18 punto koyu -------------------- 4.Blok İstanbul, Yılı TNR 14 punto Alt Boşluk (5) 14 puntoluk 2 satır Üst ve Alt BoĢluklar bırakıldıktan sonra Bloklar Arası BoĢluklar mümkün olduğu kadar birbiriyle eşit olacak şekilde ayarlanır. Birinci ve ikinci bloklarda bir satır aralığı bırakılır. Öğrencinin adı ve soyadında kısaltma yapılmaz. Örnek bir Dış Kapak Sayfası için bakınız. (Ek-1) 4
4.2. Ġç Kapak Sayfası ĠÇ KAPAK T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ YÜKSEKOKUL ADI BÖLÜM ADI ÇALIġMANIN BAġLIĞI Ödev/Bitirme Ödevi Ödevi/Bitirme Ödevini Hazırlayan: Adı SOYADI Öğrenci No: 2009..0756 Danışman: Ünvan Ad Soyad İstanbul, Yılı YAZI TĠPĠ 2 Satır, 14 puntoluk Üst Boşluk (TNR, 14 punto) Bloklar Arası Boşluk TNR, 16 punto, Koyu TNR, 14 punto Bloklar Arası Boşluk TNR, 14 punto TNR, 18 punto, koyu TNR, 14 punto TNR, 14 punto Bloklar Arası Yarım Boşluk TNR, 14 punto TNR, 14 punto Bloklar Arası Yarım Boşluk TNR, 14 punto 2 Satır, 14 puntoluk Alt Boşluk İç Kapakta uyulması gereken sayfa düzeni Dış Kapak ın sayfa düzeni ile aynıdır. Ancak, iç kapaktaki dış kapaktaki bilgilere ek olarak öğrencinin adı ve soyadının bulunduğu blokta öğrenci numarasına da yer verilir ve sayfaya Danışma Blok u eklenerek buraya danışmanın ünvanı ile kısaltmasız şekilde adı ve soyadı yazılır. Danışman Bloku, Dış Kapaktaki biçim ve boşlukları değiştirmeksizin, 3. ve 4. bloklar arasına yerleştirilir. Böylece altındaki ve üstündeki bloklardan diğer bloklar arası boşlukların yaklaşık yarısı kadar boşlukla ayrılır. Örnek bir Ġç Kapak için bakınız (Ek-2). 5
4.3. Türkçe Özet ve Anahtar Kelimeler Sayfası / ÖZET Özet, ödev/bitirme ödevinin kapsamını ve amacını olabildiğince yalın bir şekilde anlatan, en fazla 200-250 kelimeden oluşan bölümdür. Özetin altında anahtar kelimeler yer alır. Bu kelimeler ödevi/bitirme ödevini yansıtıcı ve özünü temsil edici nitelikte terimlerden oluşur (bkz. Ek-3). Ödev/bitirme ödevinin BaĢlığı ve ÖZET eser hakkında fikir veren ilk kısımlardır; bu nedenle bunlara çalışmanın en az diğer bölümleri kadar özen gösterilmelidir. Bu bölümde metin içinde kaynak gösterilmez. 4.4. Ġçindekiler Sayfası / ĠÇĠNDEKĠLER Bu sayfada küçük Romen rakamı (ii) ile sayfa numaralandırılması gösterilmeye başlanır. Ortalanmış olarak 12 punto koyu TNR yazı tipi ile sayfanın üstüne ĠÇĠNDEKĠLER başlığı konur. İçindekiler başlığından önce 2 satır, sonrasında ise 1 satır boşluk verilir. Çalışmanın tüm bölümleri, çalışma içinde gözüktükleri sırada bu sayfada gösterilirler; ana bölüm başlıkları 12 punto, büyük, koyu harflerle, alt düzey bölüm başlıkları ise kelimelerin baş harfi büyük olacak şekilde, küçük, koyu olmayan harflerle yazılır. Ana bölüm başlıkları sayfanın en soluna, alt derece bölüm başlıkları ise basamaklandırılmış şekilde başlık derecesi arttıkça bir Tab, iki Tab gibi daha içeriye konurlar. Bütün sayfa numaraları ise sayfanın en sağına konur (bkz. Ek-4). 4.5. Tablolar, ġekiller, Fotoğraf vb. / TABLOLAR LĠSTESĠ / ġekġller LĠSTESĠ vb. Üstten iki satır boşluk bırakarak TABLOLAR LİSTESİ (12 punto, TNR, koyu, büyük harflerle, ortalanmış) başlığı konur ve başlıktan sonra da bir satır boşluk bırakılır. Tablolar isimleriyle birlikte çalışmanın başından sonuna kadar ardışık olarak numaralandırılır; bir başka deyişle bölüm değişikliklerinde tablo numaralaması bir önceki bölümden devam eder ( Bir Tablo Listesi örneği için bakınız. Ek-5a). Tablo numarası ve tablo adı tablonun üstünde, koyu harflerle ve ortalanmış olarak verilir (Bir tablo örneği için bakınız Ek-5b). Üstten iki satır boşluk bırakarak ġekġller LĠSTESĠ (12 punto, TNR, koyu, büyük harflerle, ortalanmış) başlığı konur ve başlıktan sonra da bir satır boşluk bırakılır. 6
Şekiller de tablolar gibi çalışmanın başından sonuna kadar ardışık olarak numaralandırılır; bir başka deyişle bölüm değişikliklerinde şekil numaralaması bir önceki bölümden devam eder (Bir Şekiller Listesi örneği için bakınız Ek-6a). Şekil numarası ve şekil adı şeklin altında, koyu harflerle ve ortalanarak verilir (Bir şekil örneği için bakınız Ek-6b). Eğer çalışma içerisinde resim, fotoğraf, çizim ve benzeri malzeme veriliyorsa, bunların listesi ayrı bir liste olarak, Şekiller Listesi gibi aynı biçimde düzenlenir. 5. METĠN KISMI Metin Kısmının biçim ve içerik şartları aşağıda açıklandığı gibidir. 5.1. Bölüm Numaraları ve BaĢlık Yazma Biçimi Ana bölümlerin başlıkları birinci derece bölüm baģlıkları olarak adlandırılır ve GĠRĠġ Bölümünde (1.) ile numaralandırma başlar; diğer ana bölümlerin (GELĠġME, SONUÇ) başlıkları da (2., 3., ) şeklinde numaralandırılır. Birinci derece bölüme ait olan alt başlıklar ikinci derece alt baģlıkları, ikinci derece bölüme ait alt başlıklar üçüncü derece bölüm alt baģlıkları ve üçüncü derece bölüme ait alt başlıklar ise dördüncü derece alt baģlıklar olarak adlandırılırlar ve sırasıyla artan derecelere göre (1.1., 1.2., 2.1., 2.2., ), (1.1.1., 1.1.2., 2.1.1., 2.1.2.,...), (1.1.1.1., 1.1.1.2.,.., 2.1.1.1., 2.1.1.2.,..) şeklinde numaralandırılırlar. ĠÇĠNDEKĠLER Sayfasında bölüm ve bölüm alt başlıkları derecelerine göre basamaklandırılarak gösterilir. ( Bir örnek için bkz. Ek-4). Dördüncü dereceden fazla bölüm alt başlığı yapılmaz. Başlıkların tümü sola yaslı olur. Bölüm numaraları 12 punto, TNR, koyu yazı tipi ile yazılır. Bölüm numaraları, aralarında boşluk bırakmaksızın birbirlerinden nokta ile ayrılır ve nokta ile biterler (3.4.2. gibi.). Birinci derece bölüm başlıkları yeni bir sayfadan başlar. Birinci derece başlıklar 12 punto, TNR, koyu, büyük harflerle yazılır. Birinci dereceden daha alt derecedeki başlıklar 12 punto, TNR yazı tipi ile büyük harfle başlayıp küçük harflerle devam edecek şekilde yazılır. 7
Hangi derece olursa olsun altına en az iki satır metin yazılmayan başlıklar bir sonraki sayfanın başına konur. Yeni başlık, biten metinden sonra iki satır boşluk bırakılarak yazılır. Başlıkla altındaki metin arasında bir satır boşluk bırakılır. Her bölümün altında, eğer alt başlık gerekiyorsa, en az iki alt başlık olur. 5.2. GiriĢ Bölümü / GĠRĠġ Başlığı GĠRĠġ olan bölüm birinci derece başlığı olan bir bölümdür. Bu bölüm, okuyucuya ödev/bitirme ödevi konusunu tanıtan, genel bilgilerin verildiği bölümdür. Ödev/bitirme ödevi niteliğine bağlı olarak (kurumsal/deneysel vb.) amacı, önemi, kapsamı, sınırlılıkları, varsayımları, hipotezleri ve yöntem bakımından ana hatları ortaya konur. Bu anlatım, daha önce yapılmış çalışmalara atıfta bulunarak pekiştirilir. Bu bölümde gerekirse, Ödev/bitirme ödevinin Amacı, Ödev/bitirme ödevinin Önemi, Ödev/bitirme ödevinin Kapsamı, Tanımlar, gibi alt derece bölüm başlıkları yapılabilir. GĠRĠġ, ödev/bitirme ödevinin hazırlanış amacının verilmesiyle sonlandırılır. GĠRĠġ te tablo, şekil vb. malzeme yer almaz. 5.3. GeliĢme, Materyal, Metot Bölümü Giriş bölümünün ardından gelen ve başlığa gerek duyulmaksızın, çalışma konusunda detaylı bilgilerin sunulduğu, vaka takdimlerinin yapıldığı, benzer konularda örneklerin verildiği ana bölümdür. Konuyla ilgili yeniliklerin, yeni gelişmelerin, karşılaştırmaların yer aldığı kısımdır. Bu bölümde fotoğraf, tablo, şekil vb. malzemeler kullanılır. 5.4. Sonuç ve TartıĢma Bölümü / SONUÇ Başlığı SONUÇ olan bölüm birinci derece başlığı olan bir bölümdür. Bu bölümde, alınması gereken önlemler, yapılması gerekenler, korunma vb. konulara değinilerek tavsiyelerde bulunulur. Verilen bilgiler daha önce yapılmış çalışmalara atıflarda bulunarak pekiştirilir. Sonuç anlamında bir yorum ve değerlendirme paragrafı ile ödev sonlandırılır. 8
6. SON KISIM Son kısım KAYNAKLAR sayfasını içerir. Bölüm numarası verilmez. 6.1. Kaynaklar Çalışmada kullanılan tüm kaynakların belli bir sistemle verildiği ve başlığı KAYNAKLAR olan bölümdür. Akademik etik gereği, ödevi/bitirme ödevinde kullanılan tüm kaynaklar (kişisel iletişim hariç) bu bölümde gösterilmelidir. Çalışmada kullanılmamış kaynaklar bu bölümde bulunmamalıdır. Ne Kaynaklar Bölümünde ne de metin içinde kişilerin ünvanları kullanılmaz. 6.1.1. Yazım Biçimi ve Düzeni Başlıktan önce iki satır, başlıktan sonra da bir satır boşluk verilir. Numara ile kaynak gösteriminde kaynak numaraları madde imi işlevi görür ve satırlar ilk harfleri aynı hizada olacak şekilde iki yana yaslı olarak yazılır (bkz. Ksm. 6.1.2.1. ve Ek- 7). Kaynağın tümü tek satır aralığında yazılır ve diğer kaynakla arasında bir satır boşluk bırakılır. 6.1.2. Kaynak Gösterme Yöntemleri Her ne kadar çok çeşitli yöntemler olsa da çeşitli bilim dallarına göre dünya çapında kullanılan, genel kabul görmüş kaynak gösterme tarzları vardır. Bir çalışmanın başından sonuna kadar yalnız bir yöntem izlenmelidir. Çalışmalarda, akademik etik bakımından en ciddi sorunların başında yazarın bu konudaki yanlış tutumları gelmektedir. Kısaca özetlemek gerekirse; Yazarın, kaynak gösterse bile başkalarının çalışmalarından peşpeşe yaptığı doğrudan alıntılar (arada yazarın kendi anlatımı olmadan ardarda eklenmiş alıntı paragraflar, alıntıyla başlayıp alıntıyla biten bölümler vs.), Bu alıntıların, yazarın yaklaşımını desteklemek amacıyla değil, yazar adına konuyu anlatmaları için kullanılmaları, 9
Özgün metinlerin üzerinde oynayarak, dolaylı olarak kaynak göstererek ya da göstermeden, yazarın yorum ve yaklaşım katkısı olmadan çalışmaya konması, Yararlanılan kaynakların çalışmada gösterilmemesi, KAYNAKLAR sayfasında gösterilen kaynakların metin içinde ilgili yerde anılmaması, Genel olarak, yazarın katkısı olmaksızın başkalarının çalışmalarını ya da çalışmalarının bir kısmının, kaynak göstererek ya da göstermeden aktarılması, Özgün fikir, yaklaşım ve yöntemlerden sahipleri anılmaksızın söz edilmesi, etik sorunlar doğurur ve yaptırım gerektirir. 6.1.2.1. Numara Ġle Kaynak Gösterme Numaralı kaynak gösterme an yaygın yöntemlerden biridir. Kaynaklar, Kaynak Bölümünde alfabetik sıraya göre değil, metin içinde anılma sıralarına göre [1], [2], vb. şeklinde sıralanarak gösterilir. Metin içinde, kaynağın anılma sırası köşeli parantez içinde yazılır: Örnek 1: Bir başka yoldan olmaktadır [9]. Açıklama: Bir başka yoldan olmaktadır (9. Kaynak, Kaynaklar Bölümünde 9. Sırada verilmektedir). Örnek 2: ayrıca bazı çalışmalarda [17, 24, 32-35] Açıklama: ayrıca bazı çalışmalarda (17, 24 ve 32 den 35 e kadar olan kaynaklar; sıra numaralarına göre Kaynaklar Bölümünde bulunmaktadırlar) Kaynak gösterimine ve metin içi kullanımına dair örnekler Ek-8 de verilmiştir. 10
Ek-1: DıĢ Kapak Örneği T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ UYGULAMALI BİLİMLER YÜKSEKOKULU GASTRONOMİ VE MUTFAK SANATLARI BÖLÜMÜ SPORCU BESLENMESĠ ( Ödev / Bitirme Ödevi) Ödevi Hazırlayan: İstanbul, 2012 11
Ek-2: Ġç Kapak Örneği T.C. BEYKENT ÜNİVERSİTESİ UYGULAMALI BİLİMLER YÜKSEKOKULU GASTRONOMİ VE MUTFAK SANATLARI BÖLÜMÜ SPORCU BESLENMESĠ ( Ödev / Bitirme Ödevi) Ödevi Hazırlayan: Öğrenci No: Danışman..... İstanbul, 2012 12
Ek-3: Özet ve Anahtar Kelimeler Sayfası Örneği 13
Ek-4: Ġçindekiler Sayfası Örneği 14
Ek-5a: Tablo Listesi Örneği Ek-5b: Tablo Örneği 15
Ek-6a: ġekiller Listesi Örneği Ek-6b: ġekil Örneği 16
Ek-7: Numaralı Kaynak Sayfası Örneği pp. 25-30, 2009. 17
Ek-8: Numaralı Kaynak Gösterme 18
19