Edeple gelen, lütufla gider!.. EDEP Yaz Programı Başarıyla Tamamlandı EDEP Yaz Programı, 120 öğrenci içerisinden çeşitli üniversitelerin farklı bölümlerinde eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdüren 40 öğrenci ile 4 Ağustos-12 Eylül 2014 tarihleri arasında başarıyla tamamlanmıştır. Zikredilen tarihleri kapsayan altı haftalık yaz programı çerçevesinde öğrenciler farklı seviyelerde Klasik Arapça seminerlerini, Muhammet Emin Kılıç; Modern Arapça seminerlerini, Zeynep Taşkın, Esma Sağ Şencal ve Rissam Sreiwel; İslami İlimlere Giriş seminerlerini, Mürteza Bedir; Fıkıh seminerlerini, Sümeyye Sarıtaş; Hadis seminerlerini Rahile Kızılkaya Yılmaz; Kur an seminerlerini, Fatma Aliye Kaya, Firkat Işık ve Ayşegül Işık; Mektubat seminerlerini ise Recep Şentürk gibi alanında yetkin hocalardan almışlardır. Yaz programı sadece seminerlerle sınırlı kalmamış haftalık düzenlenen ve Nazife Şişman tarafından yürütülen kitap müzakereleri; Zekeriya Güler, Mehmet Yağcı, Necmettin Kızılkaya, Berat Açıl, Ahmet Karakaya ve Recep Şentürk ün vermiş olduğu konferanslar ve yüksek lisans/doktora tez sunumları ile zenginleştirilerek öğrencilerin istifadesine sunulmuştur.
Eğitime Destek Programları Merkezi Center for Excellence in Education معهد للﺘفوﻕ العلمي YAZ 2014 YIL:1 SAYI:1 Editör: Betül Tarakçı Yayın Kurulu: Sümeyye Sarıtaş, Sevinç Akay, Saliha Çelenlioğlu Adres: Hırka-i Şerif Mah. Akseki Camii Sk. No:1 Fatih/İstanbul (Hırka-i Şerif Camii yanı - Muhafız Konağı) www.edepmerkezi.org bilgi@edepmerkezi.org Tel: 0212 532 04 08 Faks: 0212 532 04 07 Baskı&Cilt: Limit Ofset: Litros Yolu 2. Matbacılar Sit. ZA13 Topkapı - Zeytinburnu / İstanbul Tel: +90 216 212 567 45 35 Yılda iki sayı olarak yayınlanır. Ücretsizdir. Yayınlanan yazıların sorumluluğu yazarlara aittir.
Editörden Seneler önce zihne, gönle ve dahi Nurbanu Sultan ın himayesinde, Atik Valide sırtlarına atılmış tohumların filizlenip boy vermesiyle oluşmuştu aslında EDEP. Halkanın zincirleri büyüyecek, eskiler yenilere danişmendlik yapacaktı. Kötü bir rüyadan uyanır gibi bedenen yenilenen Muhafız Konağı nın ruhen de hayat bulması için gönül erlerine ihtiyaç vardı. Etraftaki keşmekeşe ve kadir bilmezliğe inat ölmeyip sükunet içinde uyuyan ulemanın varisi olacak ilim talebelerine. Bu kabiliyeti haiz hanımefendileri bulmaktı bu kez niyetimiz. Hali hazırdaki boyun eğişin derununda yatan entelektüel durgunluğu atıp alışkanlıkların yerine bilinçle izlenecek bir hayat programının yükünü yükleneceklerdi. Kardeş olacak, kaygıdaş olacak, huzur içinde o büyülü dengeyi yakalayacaklardı. Bu kez Abdülmecid Han dan destur aldılar. Sultan ın Efendimiz in şanına layık yaptırdığı Hırka-i Şerif Camii nin yanı başındaki Muhafız Konağı nda hırkanın yeni muhafızları olan Edep talebeleri oturacaktı artık. Alim kişinin zahide nispetle parlayacağını öğrenmişlerdi, tıpkı on dördündeki ayın diğer yıldızlara üstünlüğü gibi. Verilen sözler kadar tuzaklar da büyüktü, İbn Arabi nin Şatranc-ı Urefa da bahsettiği afaki ve enfüsi tuzaklar! Kemalden zevale, kötü akıldan pişmanlığa, öfkeden hacalete düşmek gibi. Fakat yola çıkılmışsa bir kere hayat boyu sürecek cehd ve muhasebeye göğüs gerilmiş demekti. Bize düşen derin ümid ve heyecanla başlanılan bu mübarek yolculuğa katılanların her daim yanında olmak ve hayırlı akıbetleri için niyazda bulunmaktı! EDEP e Dair... / 4 Recep Şentürk Hocamızla Röportaj / 6 EDEP Eğitim Programı / 10 Klasik ve Modern Arapça / 13 Tez Sunumları / 14 Konferanslar / 19 Kitap Müzakeresi / 32 Mektubat Dersleri / 39 Safahat Okumaları / 40 Yurtdışı İzlenimleri / 42 EDEP Yurdu Denince / 44 Misafir Öğrenciler / 45 Veda Zamanı / 46
BÜLTEN 2014 YAZ EDEP e Dair... EDEP, TÜRGEV (Türkiye Gençlik ve Eğitime Hizmet Vakfı) tarafından kurulmuştur. Mart 2014 ten itibaren Prof. Dr. Recep Şentürk ün başkanlığında Hırka-i Şerif Muhafız Konağı nda toplanmaya başlamış, eski talebeler yeni fikirleri yoğurarak taşın altına ellerini koyunca günden güne büyümüştür. Koca binanın ardındaki bu ufak topluluğun Gelin tanış olalım sözü mucibince serdettikleri tercüme-i halleridir. Recep Şentürk, lisans eğitimini Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü nde yüksek lisansını yaptıktan sonra, ikinci yüksek lisansını ve doktorasını Columbia Üniversitesi Sosyoloji Bölümü nde bitirdi. Daha sonra İSAM da araştırmacı olarak bulundu. Aynı zamanda Atlanta da Emory Üniversitesi Hukuk Fakültesi nde misafir araştırmacı olarak insan hakları konusunda araştırmalar yaptı. 2005 yılında British Academy nin davetlisi olarak Oxford Brookes Üniversitesi Sosyal Bilimler ve Hukuk Fakültesi nde insan hakları konusundaki çalışmalarını yürüttü ve aynı konuda İngiltere nin çeşitli üniversitelerinde konferanslar verdi. Halen FSM Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü nün müdürüdür. EDEPBÜLTEN 4
Edep in idarî ve tefrişat işlerinden müdürümüz Hüseyin Taşkın ve yardımcısı Betül Tarakçı sorumludur. Haziran 2014 de Yeşilay ın binadan çıkışından bu yana bayram seyran demeden büyük bir emek verilip görenleri hayran bırakacak şekilde donatılmıştır Edep. BÜLTEN 2014 YAZ Hüseyin Taşkın, 1975 yılında Alucra Kur an kursunda hafızlığını tamamladı. 1982 yılında İstanbul İmam-Hatip Lisesi nden, 86 da 19 Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nden mezun oldu. Kur an kurslarında ve Özel İslami İlimler Lisesi nde öğreticilik yaptı. Yanı sıra çeşitli şirketlerde yönetim kurulu üyeliği ve yöneticilikte bulundu. Betül Tarakçı, Üsküdar da doğdu. Mukadderat eseri girdiği İlahiyat Fakültesi nde bencileyin ilim halkaları ararken okumanın manası üzerine düşündü. Seyahat etmeyi, uşşak makamında İstanbul un arka sokaklarında kain metruk külliyeleri keşfetmeyi ve Hz. İnsan ı misafir edip kurabiye pişirmeyi sevdi. IV. yy.da Kutsal Ruh un Dogmalaşmasında Kapadokyalı Babaların Etkisi adlı doktora tezini yazacakken yolu Edep e uğradı. İşin başından beri akademik yükünü taşıyan Eğitim Koordinatörümüz Nilüfer Kalkan Yorulmaz, 1987 yılında İstanbul da doğdu. 2009 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nden mezun oldu. 2011 yılında Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı Hadis Bilim dalında İmam Muhammed in Kitâbu l-âsâr ı ve Rivâyetlerinin Kütüb-i Sitte ile Karşılaştırılması isimli yüksek lisans tezini tamamladı. Aynı yıl İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı nda doktora eğitimine başladı ve halen burada eğitimini sürdürmektedir. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Hukuku dalında doktorasına devam eden ve küçük Elif e rağmen bizleri yalnız bırakmayan araştırmacımız Sümeyye Sarıtaş, 1986 yılında İstanbul da doğdu. 2004 yılında Kadıköy İmam Hatip Lisesi nden, 2009 yılında Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde mezun oldu. 2009 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde İslam Hukuku alanında yüksek lisans yapmaya hak kazandı. Aynı yıl İSM nin eğitim programına katıldı. 2011 de Zürrî Vakıflarda Kullanılan Çocukların Çocukları Lafzının Vâkıfın Kızının Çocuklarını Kapsaması(Hatibzâde,Kemalpaşazâde ve İbn Nüceym in Risaleleri Bağlamında) başlıklı çalışmasıyla yüksek lisansını tamamlayıp İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde İslam Hukuku alanında doktora eğitimine başladı. Tanzimat tan Cumhuriyet e Türk Aile Hukukunda Kanunlaştırma Çabaları başlıklı doktora çalışmasını sürdürmektedir. 2014 yılında Edep te araştırmacı olarak göreve başladı. Halen bu kurumda faaliyet göstermekte olup evli ve bir çocuk annesidir. Zihnî olarak var olan Edep in görünür kılınması için ilk olarak Edep broşürlerine ve yoğun yaz programımızın afişlerine karar verdi bu ekip, uzun uğraşlar sonucu. Bina tedrisat için hazır hale getirilip hocalarımız da bizleri yalnız bırakmayınca geriye kalan mülakat yapıp kırk EDEP liyi seçmek oldu. 19 Ağustos 2014 de yaptığımız mütevazı bir açılışla yola çıkan bu kervan, bünyesine yeni hocalar ve talebeler alıp her geçen gün genişlemektedir. Gerisini zaten onlar anlatacaklar! EDEPBÜLTEN 5
BÜLTEN 2014 YAZ EDEP bir medeniyet projesidir; kopan ilim, fikir ve sanat geleneği zincirimizi yeniden ihyayı amaçlamaktadır. Recep Şentürk hocamızla hasbihal ettik... Eskilerden biri olarak talebelerinize üniversite dışında da hamilik yaptığınızı biliyorum. Tecrübelerinizi de katarak Edep fikrinin olgunlaşıp vücut bulma serüvenini bizimle paylaşmanızı isteriz. EDEP te müstakbel alime talebelerimize şu üç vasfı kazandırmayı hedefliyoruz: ilim, edep, ihsan. İlimle geleneksel ve modern bilimleri, edep ile beşeri ilişkilerde nebevi ahlakın ve nezaketin en üst mertebesini, ihsan ile de bir yandan amel ve takvanın en üst seviyesini diğer yandan öğrenilen bilginin karşılık beklemeksizin başkalarıyla paylaşımını kastediyoruz. Bu maksada ulaşmak için üç metot uygulayacağız: talim, terbiye ve tezkiye. Başarımızı bu üç özelliği talebelerimize ne kadar kazandırabildiğimize bakarak ölçeceğiz. İnşallah beş yıllık onur programımıza devam eden talebelerimiz, bu üç vasfı kazanmış olarak mezun olacaklardır. Vaadimiz budur. Niyetimiz budur. Allah ın yardımıyla bu vaadimizi EDEPBÜLTEN 6
yerine getirme konusunda başarılı olacağımıza inancım tamdır. İnsan niyetidir; herkese niyet ettiği verilecektir. Bunu Doğu da ve Batı da elde ettiğim çok farklı ve zengin tecrübelerime dayanarak söylüyorum. EDEP in kuruluş felsefesi benim farklı kurum ve coğrafyalardaki öğrenci ve hoca olarak tecrübe ve gözlemlerimle doğrudan irtibatlıdır. Ortaokul yıllarımdan başlayarak uzun yıllar hocalarımdan hususi olarak geleneksel usulde dersler almaya başladım. Bu dersler bana okuldaki resmi müfredat dışında unutulmuş bir ilim geleneğimiz olduğunu gösterdi. Bu nedenle bir yandan Türkiye de, Mısır da ve Amerika da dünyanın en önde gelen üniversitelerinde İslami ilimler ve sosyoloji alanında akademik eğitimimi sürdürürken, diğer yandan saygın alimlerin rahle-i tedrisinde geleneksel eğitimimi tamamlayarak unutulmuş ilim geleneğimizle sağlam bir irtibat kurmaya çalıştım. Bu süreçte şunu öğrendim ki tek başına akademi bir insanın ihtiyacı olan bilgileri sunmaya yeterli değildir. Başka bir ifadeyle, bir insan ihtiyaç duyduğu tüm bilgileri akademiden alamaz. Günümüzde Zulcenaheyn (iki kanatlı) alim olmanın yolu geleneksel ve modern bilgiyi usulünce cem etmekten ve sağlam bir temel kazanıp bunlar arasında köprü kurmaktan geçmektedir. Daha lise yıllarımdan itibaren, o zamanki İstanbul İmam Hatip Lisesi müdürünün de teşvikiyle, geleneksel usulde ders vermeye de başladım. Bu dersleri akşamları ve hafta sonları camilerde ve evlerde yapıyorduk. O günden bu yana etrafımda hep hususi ders halkaları oldu. Hocalarımızdan aldıklarımızı talebelerimize vermeye çalıştık. Sizinle tanışmamız İSAM daki ders halkama dahil olmanızla oldu. Üniversitede modern usulde verilen eğitimin tek başına yeterli olmadığına inanan öğrenciler ders halkama katılıyordu. Hatta o zamanlar, sayıları kırka yaklaşan bayan öğrencilerimiz olarak, Bacıyân-ı Dil diye bir grup da oluşturmuştunuz. O günden beri ilişkimiz devam ediyor çünkü geleneksel usulde hoca-talebe ilişkisi muvakkat değildir, aksine hoca-talebe ilişkisi hususi bir uhuvvet ve muhabbetle ilelebed devam eder. Ben de, bana hocalarımın davrandığı gibi, talebelerimi kardeşlerim olarak İlme küllünü vermeyen ilmin cüzünü alamaz. sevdim ve onları Rabbani birer alim olarak yetiştirmeye çalıştım. EDEP in kuruluşunu uzun yıllardır tanıdığımız sizin gibi hanım talebelerimizle gerçekleştirmiş olmak bana ayrı bir memnuniyet veriyor. Bir talebe için iyi bir hocaya sahip olmak ne kadar büyük bir sevinç kaynağı ise, bir hoca için de iyi talebere sahip olmak o kadar büyük bir sevinç kaynağıdır. EDEP genellikle erkek talebelere açık olan ilim halkalarından istifade edemeyen gayretli kızlarımız ve hanım kardeşlerimiz için kurulmuştur. EDEP, sadece modern akademik eğitimi yeterli görmeyen, sıradan bir akademisyen değil bir alime olmak isteyen gayretli ve başarılı öğrenciler için eşsiz bir imkan sunmaktadır. EDEP bir EDEPBÜLTEN 7 BÜLTEN 2014 YAZ
BÜLTEN 2014 YAZ Alimler peygamberlerin varisleridir. EDEP li olmanın şartı peygamber varisi olmaya aday olacak gayret, fedakarlık ve çalışma disiplinine sahip olmaktır. medeniyet projesidir; kopan ilim, fikir ve sanat geleneği zincirimizi yeniden ihyayı amaçlamaktadır. EDEP İslam alimi deyince bunu sadece ilahiyatçı olarak görmeyip, hangi alanda olursa olsun, alanına İslami açıdan bakan herkesi İslam alimi olarak kabul eden bir yaklaşımdan hareket etmektedir. İslam ı ilahiyat fakültelerine hapsetmek laikliği benimsemektir. EDEP e bünyesinde yer veren TÜRGEV e ve özellikle de bu kuruluş sürecinde benimle beraber heyecanla gayret gösteren ve halen de yardımcılarım olan Esra Albayrak ve Şule Albayrak hoca hanımlara teşekkür ediyorum. Fizikî ve akademik şartları açısından bir ayrıcalık olduğu ortada. Edep li olmanın kriterleri nedir peki? EDEP li olmanın en önemli şartı tüm hayatını ilme vakfetmiş olmaktır. İlme küllünü vermeyen ilmin cüzünü alamaz. Bu da ancak, ilim rütbesinin bütün rütbelerden daha yüksek olduğuna inanmakla ve hayatını o rütbeye ulaşmaya adamakla olur. Alimler peygamberlerin varisleridir. EDEP li olmanın şartı peygamber varisi olmaya aday olacak gayret, fedakarlık ve çalışma disiplinine sahip olmaktır. Taş üzerine yazı yazmaya çalışarak ilim tahsil eden alimleri biz ancak kitaplarda okuyoruz. Fetret devrinin izlerini bizden daha yoğun yaşamış biri olarak ilim talebesinin üzerine düşen nedir? İlim talebesine düşen, ilk önce, ihlasla ilim yoluna girmektir. İkinci olarak, ilimde erişilebilecek en üst mertebeyi hedeflemek ve o mertebeye erişebilmek için tüm gayretiyle gece gündüz çalışmaktır. Üçüncü olarak, öğrendikleriyle amel etmektir. İnsanın amel, ahlak ve takvasını geliştirmeye katkı yapmayan bilgi faydasız ilimdir. Dördüncü olarak, öğrendiklerini maddi hiç bir karşılık beklemeden Allah rızası için başkalarına öğretmektir. Beşinci olarak, ilmi dünyevi ve nefsani bir amaç için kullanmamalıdır. Hocalarının rahle-i tedrisinden geçip icazet almak birinci hedefleri olacak Edep talebelerinin. Peki ameli irşad konusunda onları bekleyen ne olacak? Akademisyen ile alim arasındaki fark şudur ki alim, ilmî faaliyeti Allah katındaki en efdal ibadet olarak görür. Akademisyen için önemli olan bilgiye sahip olmaktır; amel etmek akademik EDEPBÜLTEN 8
ilerleme için şart olarak görülmez. İslam eğitiminin amacı ihsan makamına ermiş insan-ı kamiller yetiştirmektir. Bundan da öte alim, kamil ve mükemmil olmalıdır yani kendisi kemal sahibi olup başkalarını da kemale erdirebilecek eğitimi verebilme kabiliyetine sahip olmalıdır. BÜLTEN 2014 YAZ Kadın olmak ve kadın kalmak üzerine çokça kafa yorulan şu dönemde Edep sizce nasıl bir boşluk dolduracak? İhsan makamına ermiş bir insan-ı kamil olmak, kamil ve mükemmil bir alim olmak noktasında kadın ve erkek arasında bir fark yoktur. Hz. Peygamber (SAV) in varisi olma ve onun miras bıraktığı ilim mirasından pay alma hakkı sadece erkeklere has değildir. Nitekim bizim ilim geleneğimizde ilim yolunda erkekler ve kadınlar birlikte çalışmışlardır. Kadınlar sadece ilimle uğraşmakla kalmamış, aynı zamanda Bezm-i Alem Valide Sultan, Atik Valide Sultan, Mihrimah Sultan gibi meşhur örneklerde olduğu gibi devirlerinin prestijli külliyelerini (o zamanın önde gelen üniversiteleri) kurmuşlardır. Maalesef günümüzde bu gelenek kesintiye uğramıştır. Günümüzde zengin hanımlar var ama üniversite kurmak için parasını harcayan yok. Bu da kadınların Osmanlı dönemindeki ilim alanındaki etkin rollerinin, günümüzde gerilediğini göstermektedir. İnşallah EDEP kadınlara, İslam ilim geleneğini yeniden ihya ederek İslam medeniyetini yeniden inşa etmede rol oynayabilecek bir donanım kazandıracaktır. Bu donanım sadece bilgi değil; amel, ahlak ve heyacanı da içerecektir. Son olarak siz ilim tahsil ederken idealinizin ulaştığı yerler nelerdi ve Edep lilerin ideali ne üzerine olmalı? Bir EDEP li Allah ın yeryüzünde halifesi olmaya, mürekkebi şehitlerin kanından daha değerli bir alim olmaya talip olmalıdır. Bir EDEP li küresel bir alim olmayı ve alanında dünyada birinci olmayı hedeflemelidir. Bu yüzden akademik Arapça ve İngilizceyi en üst düzeyde bilmesi, başka dünya dillerini de öğrenmesi, kendi alanında dünyadaki en son gelişmeleri takip etmesi ve onlara katkı yapacak bir donanıma sahip olması son derece önemlidir. Bir EDEP li evrensel bir yaklaşımla günümüzde insanlığın maddi ve manevi tüm dertlerini kendi derdi bilmeli ve onlara İslami bir yaklaşımla çözüm üretmeye çalışmalıdır. Bir EDEP li Allah ın yeryüzünde halifesi olmaya, mürekkebi şehitlerin kanından daha değerli bir alim olmaya talip olmalıdır. Bu da ilim yolunda i lây-ı kelimetullah için bir şehidin yaptığından kat kat daha büyük fedakarlık yapmakla mümkün olur. EDEP i kurmakla TÜRGEV çok önemli bir hizmet başlatmıştır. Gayret bizden, tevfik Allah tandır. EDEPBÜLTEN 9
BÜLTEN 2014 YAZ EDEP EĞİTİM PROGRAMI EDEP (Eğitime Destek Programları) Merkezi akademik çalışmalarını derinleştirmek isteyen, her alandan lisans ve lisansüstü hanım öğrencileri klasik ve modern ilimleri kapsayan, ilim ve irfanı birleştiren eğitim programları ile donatarak onlara bilinç ve ahlaki bir duruş kazandırmayı amaçlar. Edep te beş yıl süren Onur programı ve dönemsel yoğun programlarla sahasında uzman hocalar tarafından Arapça dil ve alet ilimleri eğitimi verilir. Bunun yanı sıra İslami ilimler ve sosyal bilimlerin farklı konularında seminerler düzenlenir. Temel Arapça eğitimini tamamlayan veya kendi çabasıyla o düzeyde eğitim almış öğrencilere yönelik İngilizce, Farsça ve Osmanlıca atölyeler ve ihtisas sınıfları açılır. Bütün bu çalışmalarımızda İslam ilim geleneğini sürdüren, klasiği güncelle irtibatlandırarak güncel meselelere çözümler sunmayı amaçlayan bir yöntem uygulanır. Ayrıca tertip edilen konferans ve tez sunumları ile öğrenciler farklı perspektifler kazanmaktadır. Programda onar kişilik öğrenci grupları yıl boyunca çalışmalarını bir eğitim danışmanı gözetiminde yürütürler. Bu minvalde 4 Ağustos-12 Eylül 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen altı haftalık Edep Yoğun Yaz Programı nda, Klasik ve Modern Arapça, İslami İlimlere Giriş, Fıkıh, Hadis, Kıraat derslerinin yanı sıra kitap müzakeresi saati ve haftalık konferanslarla, talebeler zamanın ve mekanın bereketini hissettikleri unutulmaz bir ilim yolculuğuna çıkarıldı. Kem aletle kemalat olmaz düsturu gereğince ilahiyatçılara okullarında tatmadıkları, ilahiyatçı olmayanlara ilk kez tadacakları bir ortam oluşturmak için kollar sıvandı. Sizlerle de hatıra-i uhuvvet kabilinden hocalarımızı ve bazı demleri paylaşalım istedik. Klasik Arapça da Edep liler kıymetli hocamız Muhammed Emin Kılıç ın tecrübeleri ve nev-i şahsına münhasır anlatımlarından istifade ettiler. 1993 yılında El-Ezher Üniversitesi Usulü d-din Fakültesi nden mezun olan Kılıç, aynı yıl Fatih Müftülüğü ne bağlı İsmailağa Kur an Kursu nda öğretici olarak göreve başlamış, 1994-1997 yılları arasında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde İlk Dönem Maturidi kaynaklarında Istılahlar adlı teziyle kelam bilim dalında EDEPBÜLTEN 10
EDEP EĞİTİM PROGRAMI BÜLTEN 2014 YAZ yüksek lisansını tamamlamıştır. Haseki Eğitim Merkezi nde 16.dönemi başarıyla tamamlayan Kılıç, daha sonra aynı merkeze öğretici olarak atanmıştır. Modern Arapça da ise Rissam Sreiwel, Esma Sağ Şencal ve Zeynep Taşkın ın genç dimağlarıyla tanıştılar. Yaz programının başından beri bizimle beraber olan Rissam Sreiwel, Şam Üniversitesi İngiliz Dili bölümünden 2008 yılında mezun oldu. Suriye, Mısır ve Türkiye de çeşitli resmi ve özel kurumlarda öğreticilik ve tercümanlık yaptı. Kendisinin aynı zamanda İbn Teymiyye nin Fetava sından tercemeleri mevcuttur. Zainab AlHaj Hasan, yaz programının beşinci haftasında aramıza katılmıştır. Ürdün Üniversitesi Dil Merkezi nde yabancı öğrencilere akademik danışmanlık yaparak kariyerine başlamış, dünyaca ünlü Qasıd Enstitüsü nde beş yılı aşkın koordinatörlük ve eğiticilik yapmıştır. Kısa bir süre İspanyolca tercümanlık da yapmış, Molham a bağlı olarak Suriye li göçmenlerle alakalı gönüllü faaliyetlerde bulunmuştur. Esma Sağ Şencal, 2008-2011 seneleri arasında Ürdün Universitesi, Arap Dili ve Edebiyatı bölümünü tamamladı. 2012 de Atik Valide Külliyesi bünyesindeki İSM de Arapça Hocası olarak görev yaptı. 2012-2013 ders dönemlerinde Medeniyetler İttifakı Enstitüsü nde asistan öğrenci sıfatıyla Arapça öğretmenliği yaptı. 2014 de FSM Vakıf Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü nde yüksek lisans eğitimini tamamladı ve Mana oluşumunda iç ve dış bağlam ilişkisi: Abdülkahir el-cürcani ile Saussure karşılaştırması başlıklı tezini başarıyla savundu. Aynı sene içinde Durham Üniversitesi Dil Merkezi nde Akademik İngilizce eğitimi gördü ve EDEP in yaz programında Arapça öğretmeni olarak hizmet verdi. Zeynep Taşkın, 1986 İstanbul doğumlu. İlahiyat fakültesinden mezun olduktan sonra çeşitli kurumlarda öğretmenlik, tercümanlık ve muhabirlik yaptı. Ürdün de Zarqa Üniversitesi ve Uluslararası Envar-ul Ulûm Merkezi nden sertifikaları mevcuttur. İslami İlimlere Giriş dersinde Prof. Dr. Murteza Bedir Hocamız fıkıh, tefsir, hadis, kelam ve tasavvuf ilminin prensiplerini Edep talebeleri ile tartıştılar. Mürteza Bedir, 1992 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nden mezun oldu. 1995 yılında Londra Üniversitesi nde hukuk alanında master yaptı. 1999 yılında Early Development of Hanafi Usul al-fiqh başlıklı çalışmasıyla Manchester Üniversitesi ndeki doktora eğitimini tamamladı. İslam/Hanefî Hukuk Teorisi, Karşılaştırmalı Hukuk, İslam Hukuku ve Modernleşme, Fetva Edebiyatı, Vakıf Hukuku alanlarında araştırmaları bulunan Murteza Bedir in eserleri şunlardır: Fıkıh, Mezhep ve Sünnet: Hanefi Fıkıh Teorisi nde Peygamberin Otoritesi; Hz. Peygamber in Evrensel Mesajı: Sünnet; Kurban Kitabı; Buhara Hukuk Okulu;10-13. Yüzyıllar Orta Asya Vakıf Hukuku Bağlamında Bir İnceleme. Halen İstanbul Üniversitesi İlahi- EDEPBÜLTEN 11
BÜLTEN 2014 YAZ EDEP EĞİTİM PROGRAMI yat Fakültesi nde öğretim üyesi olan Murteza Bedir, bunun yanında aynı fakültede dekanlık görevini de yürütmektedir. Edep talebeleri Hadis dersinde büyük bir şevkle hadis ezberlemelerinin yanı sıra usul bilgilerini de genişlettiler. Rahile Kızılkaya Yılmaz, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi nden birincilikle mezun oldu. Aynı yıl Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hadis Bilim Dalı nda başladığı İbn Ebî Hâtim er-râzî nin İlelü l-hadîs Adlı Eserinde Vasledilmekle İlletli Saydığı Mürsel Rivâyetler adlı teziyle yüksek lisans eğitimini tamamladı. Akademik araştırmalar yapmak amacıyla Ürdün de bulundu. 2011 de Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ne araştırma görevlisi olarak atandı. Temmuz 2011 de Prof. Dr. Nureddin Itr dan hadis icazeti aldı. Eylül 2012-Mart 2014 döneminde Columbia University in the City of New York ta misafir araştırmacı olarak bulundu. Halen Modern Hadis Tartışmaları Bağlamında Muvatta daki Mürsel Rivâyetler başlıklı doktora tezi ile ilgili çalışmalarını sürdürmektedir. Kur ân-ı Kerim dersinde asistanımız Esra Geylani de aralarında olmak üzere üç hocamız Edep lileri seviyelerine göre sınıflara ayırdılar. Kıraat ve ezberlerini geliştirdikleri gibi kapanış programımızda makam üzere aşr-ı şerif okuyan arkadaşlarımız da oldu! Fatma Aliye Kaya, Medrese usulü İslâmi eğitimini Süleymaniye Tûbâ Kız Kur ân Kursu nda aldı. Hatay Habibünneccar Kız Kur ân Kursu ve Süleymaniye Tûbâ Kız Kur ân Kursu nda bir süre görev yaptı. Bahçelievler Müftülüğü nde uzun süre öğreticilik yaptıktan sonra 2006 yılında emekli oldu. Görev sırasında ve sonrasında muhtelif hocalardan talim, kıraat dersleri aldı. Yanı sıra bazı okul ve kurumlarda Kur ân-ı Kerîm muallimliği yapmış, kurs ve seminerler vermek suretiyle eğitim hizmetlerine katılmıştır. Firkat Işık, 1977 İstanbul doğumlu. İlkokuldan sonra hafızlık eğitimini tamamladı. 1995 yılında İmam-Hatip Lisesi nden mezun olduktan sonra Yıldız Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü ne girdi fakat başörtüsü yasağı sebebiyle ayrılmak zorunda bırakıldı. Daha sonra İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nden mezun oldu. Aynı fakültenin Tefsir Anabilim Dalı nda yüksek lisans yapmakta ve halen Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran Kursu Öğreticiliği görevini sürdürmektedir. Ayşegül Işık, 2009 yılında Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nden mezun oldu. Halen İslam Hukuku alanında Fıkhî Açıdan Leasing İşlemlerinde Mülkiyetin Devri başlıklı yüksek lisans çalışmasını sürdürmektedir. 2012 yılından bu yana Elmalılı Hamdi Yazır Kur an Akademi de Fatih Çollak Hoca ile ihtisas sınıfı kıraat derslerine devam etmektedir. 2012-2014 yılları arasında özel bir okulda Din Kültürü, Kur an-ı Kerim ve Değerler Eğitimi öğretmeni olarak görev yapmıştır. Halen EDEP te İslâmi İlimler eğitmeni olarak çalışmaktadır. Bu derslere ilaveten Başkanımız Recep Hoca ile Mektubat ve araştırmacımız Sümeyye Sarıtaş ile Fıkıh dersleri yapıldı. Fıkıh dersinde Şürünbülâlî nin Nûru l Îzâh adlı eseri merkezinde temizlik ve namaz konuları işlendi. EDEPBÜLTEN 12
Klasik ve Modern Arapça Arapça ile muhabbetim eskiye dayansa da Klasik Arapça ile EDEP vesilesi ile tanıştım. Şimdi bunu söylemeye utansam da onun kötürüm bir sistem olduğuna kani idim, Emin Hoca ile tanışana, onun öğrencisi olma şerefine erene kadar. Emsile baplarını sayarken Emin Hoca tabiri caizse tüm hücreleri ile Arapçalaşıyordu. Dersleri anzer balı gibiydi ve tadı damağımızda kaldı vesselam. BÜLTEN 2014 YAZ Güngör ÖZBİRECİKLİ ve Sümeyra Hatice KOÇ Haftada altı saati bulan modern Arapça derslerinin yedi kişilik sınıfta her bir kişiye özel ilgi gösterilerek işlenmesi gayet keyifliydi. Arap edebiyatıyla tanışmamız da cabası. İlk haftalarda alışık olmadığımız için bazı zorluklarla karşı karşıya geldik tabi. Bir Avuç Hurma التمر) (حفنة ile döneme zor ve hüzünlü bir giriş yaptık. Tüm sınıfı derinden etkileyen bu parça üzerine uzun mülahazalarda bulunduk. Metinde geçen bazı deyim ve kalıplar hakkında günlük hayattan cümleler kurmaya çalışarak bu tabirleri dil hazinemize kazandırmanın yanı sıra yapılan karakter tahlilleri yorumlama kabiliyetimizi de geliştirdi. Hocamızın sadece ders dahilinde değil haricindeki ilgi ve yardımları da kenetledi bizi derse. Hüznü katlayacaktık anlaşılan. İkinci parça olarak daha ağır bir edebî üslûba sahip olan Baba nın Hikayesi اب) (قصة derin duygularımızı katmerleştirdi. Parçada geçen metaforları anlamlandırmak için Arap mantığıyla düşünme yetimizi geliştirmeye çalıştık. Bu kadarı da fazla mıydı ne? Tüm cesaretimizi toplayarak yetti gayrı deyip bu denli yoğun edebiyattan sonra zihnimizin dinlenmesi adına hocamızdan makale işlemesini rica ettik. Dünyanın en iyi eğitim veren ülkesi sayılan Finlandiya daki eğitim hakkında bilgiler içeren makaleyle ilk kez Arapça bir makale okumuş ve medya Arapçasına değinmiş oluyorduk. Sonrasında Kudüs ün fethi hakkında izlediğimiz istima videosu ile duyduğumuzu ne kadar anlayabildiğimizi tespit ettik. Hocamızın bu metodu ve ders dışında da her bir öğrenciyle ilgilenişi şahsım adına bende Arapça eğitimi adına yeni ufuklar açtı. Monoton derslerden bıkmıştık artık. Rissam hoca metindeki olaylara benzer anılarımızı anlatmamızı talep ederek bir yandan dikkatimizin dağılmasını önlerken diğer yandan yanlış da yapsak muhadese yeteneğimizi geliştirmemizi ve medeni cesaretimizi güçlendirmemizi sağlıyordu. Her dersin başında istediğimiz konularla alakalı 10 dakikalık sunumlar yaptırarak konu üzerinde kendi fikirlerimizi sunmamızı ve tartışmamızı istiyordu. Böylece derse aktif bir giriş yaparak cesaretimizi artırıyordu. Sonraki hafta fusha Arapçaya ihtimamıyla tanınan arap edîbi Taha Hüseyin in kendi hayat öyküsünü anlatan Günler (أيام) adlı eserinin bir parçasını okuduk. Konusu ve üslûbu yönünden çok zevkli olan parçada hocamız farklı kelimelerin ve kalıpların anlamlarının geçtiği kağıdı dağıtarak sınav haftasına yakın bize bazı tüyolar verdi. Ve dönemi hocamızın da memleketi olan Dımaşk ve tarihi ile alakalı videoyu izledikten sonra Yanan Dımaşk adlı kitabın Unutulan Kiraz (دمشق الحراءق) bi- hikayesini okuyarak (يا أيها الكرز المنسي) tirdik. Diğerlerinden tamamıyla farklıydı üslubu. Ötekilere nispetle daha kolaydı hani. Hikayenin sonu tüm sınıfı öylesine sarsmıştı ki tüm karakterleri ayrı ayrı tahlil edip ikinci veya üçüncü kişilerin bakış açısıyla metni özetledik. Böylece yaklaşan final korkumuzu da yeniyorduk, ne de olsa epey yol almıştık artık! Edebiyat bilgimizin ve muhadese yeteneğimizin dönem başına oranla çok arttığını gönül rahatlığıyla söyleyebileceğimiz bu ders, zorluklarının yanı sıra güzellikleriyle zihinlerimizde unutulmaz hatıralar bıraktı. İlerde kendimi Arapça eğitmeni olarak görmek istediğimden Edep yaz tecrübesinin kendi adıma ayrı bir motivasyon sağladığını söyleyebilirim. Emeğini ve yardımını esirgemeyen hocamıza sınıfım adına buradan teşekkürü bir borç bilirim. EDEPBÜLTEN 13
BÜLTEN 2014 YAZ Tez Sunumları Çağdaş Felsefede İlim ve Din: Émile Boutroux, Ayşe Hilal Akın, 2 Eylül 2014 - Değerlendiren: Rukiye Alper Edep Programı bünyesinde yaz döneminde gerçekleşen dersler akabinde yapılan tez sunumlarında, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi nde Din Felsefesi alanında yüksek lisans öğrencisi olan arkadaşımız Ayşe Hilâl Akın tezi için üzerine çalıştığı Fransız filozof Émile Boutroux nun, Çağdaş Felsefe de İlim ve Din adlı eserini bizlere tanıttı. Ayşe Hilâl in, tezine konu olarak Boutroux nun bu eserini seçmesinde felsefe tarihinde kadim bir tartışma olan bilim-din, bilim-felsefe çatışmasının günümüzde önemini halen koruyor olması etkili olmuşa benziyor. 19. yüzyıl Fransa sında, ilişkilendirilmesi güç olarak düşünülen bilim-din, felsefe-din tartışmalarına materyalist bir bilim perspektifinden bakılmasına rağmen spiritualist bir duruşla Boutroux nun bilim ve din uzlaşabilir mi, uzlaşmalı mı sorusunu gündeme getirmesi de araştırmayı ilginç kılıyor. Türkiye de Dil Devrimi nden hemen önce tercümesi yapılan eseri Ayşe Hilal hem tahlil ediyor hem de latinize halini tezinin son bölümüne dercediyor. 19. yüzyıl Batı felsefesinde oldukça önemli bir yere sahip olan ve aynı zamanda Bergson un da hocası olan Fransız filozof Émile Boutroux nun felsefesinin temelinde Tabiat Kanunlarında Zorunsuzluk yani olumsallık doktrini yer alıyor. Olumsallık ne derseniz bir şeyin olmasının da olmamasının da mümkün oluşu. Selefi Hume gibi zorunluluk kavramından bahsediyor fakat ondan biraz daha ileri giderek tabiatta bulunduğu öne sürülen determinizmin sebep-sonuç ilişkisindeki zorunluluk prensibini, bunun yalnızca görünüşte olduğunu söyleyerek reddediyor. Tabiat kanunlarında zorunluluk değil olumsallık olduğunu Newton un çekim yasasını da bu olumsallığa dâhil ederek savunuyor. Boutroux yukarıda adı geçen eserinde bilim ve din arasındaki tartışmayı, tabiatta bulunan düzeni nesnel yasalarla açıklayan tabiatçılık (naturalisme) ve ruhçuluk (spiritualisme) doktrinleriyle ilişkilendirerek ortaya koyuyor ve ikisi arasında çatışma değil bir çeşit uyum olduğunu söylüyor ama nasıl? Velhasıl Ayşe Hilal in tezine giriş mahiyetindeki bu sunumu, var olan kadim sorulara verilebilecek yeni cevapların imkanını sorgulatıyor bizlere. EDEPBÜLTEN 14