SEMPOZYUM, FORUM, PANEL, KONGRE, KURULTAYLAR

SEMPOZYUM, FORUM, PANEL, KONGRE, KURULTAYLAR 75

5.1 V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu (YEKSEM 2009 ) 5.1.1. Giriş Enerji, günümüzde insanlığın en yaşamsal ihtiyaçlarından biri haline gelmiştir. Yapılan her üretimin bir enerji ihtiyacı vardır. İnsanlığın artan talepleri ve gelişen üretim süreçleri, enerjiye ve enerji kullanımına olan ihtiyacı artırmıştır. Günümüzde enerji konusunda ön plana çıkan ve dünyamızın geleceğini tehdit eden iki önemli sorun alanından birincisi, küresel iklim değişikliğine sebep olan fosil yakıtların düzensiz kullanımı, ikincisi ise, çok yıkıcı sonuçları olan savaşlara yol açan enerji temini sorunudur. Fosil yakıtlar, sonlu kaynaklar olup tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Dünyaya hakim olma çabası içerisinde günümüzde en önemli parametre olan, enerji kaynaklarına hakim olma çabası maalesef çok ağır sonuçlara yol açmıştır. Enerji kaynaklarına sahip olma uğruna, yanı başımızda Irak ı kan gölüne çeviren savaş, konunun ne kadar hassas ve dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Öte yandan fosil yakıtların çevreye ve insana verdiği zararlar küresel iklim değişikliğinin etkilerinin belirgin bir şekilde hissedildiği ve felaket senaryolarının konuşulduğu bu dönemde daha belirgin bir şekilde ortaya çıkmıştır. Fosil yakıtlardan enerji üretimi ile havaya salınan sera gazları nedeniyle, iklimlerin değiştiği, ekolojik dengenin bozulmaya başladığı günümüzde, küresel ölçekte önlemlerin alınmaması durumunda dünyamız yaşanılabilir bir dünya olmaktan çıkma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. Yukarıda belirttiğimiz iki temel problem alanının da, hem dünyaya, hem insanlığa zarar vermeyecek bir şekilde çözümü mümkündür. Bu çözümün adı YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI dır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ile bir yandan ihtiyaç duyulan enerjinin temini ve arzı sağlanırken diğer yandan temiz yöntemlerle enerji üretimi yapılacağından küresel iklim değişikliğinin önlenmesi, en azından yavaşlatılması mümkün olabilecektir. Bu nedenlerle yenilenebilir enerji kaynaklarından olabildiğince yararlanma bir tercih değil, zorunluluk olarak değerlendirilmelidir. Ülkemizde değerlendirilebilecek çok ciddi yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli bulunmaktadır. Özellikle güneş enerjisi bunlardan birisidir ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde önemli bir potansiyele sahiptir. Buna karşın Hasankeyf antik kentini sular altında bırakacak Ilısu HES gibi tartışmalı projelerin hayata geçirilmeye çalışılıyor olması konunun önemini yerel ölçekte de artırmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynakları enerji üretiminde alternatifsiz olmadığımızın en önemli kanıtıdır. Riskli enerji üretim projeleriyle, Hasankeyf, Allionai gibi antik kentlerin, Munzur Vadisi, Fırtına Deresi gibi doğal alanların geri dönülemez biçimde tahrip edilebilmesi söz konusudur. Binlerce yıllık tarihi ve kültürel mirasın bozulan ekolojik dengenin alternatifinin olmadığı gerçeği, bu değerlerin yenilenebilir enerji kaynakları ile kurtarılabileceğini ortaya çıkarmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ile nükleer santraller, Ilısu Hes gibi problemli enerji üretim yöntemleri yerine, temiz, sürekli ve doğayla barışık enerji üretiminin mümkün olduğu, bu sempozyum sonucunda bir daha ortaya çıkacaktır. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası toplumsal ve mesleki sorumluluğu bağlamında bugün ortaya çıkan problemler karşısında da önemi gün geçtikçe artan yenilenebilir enerji kaynakları konusunda araştırmaları, uygulamaları paylaşmak, konunun önemini kamuoyuna aktarabilmek amacıyla dört adet YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI SEMPOZYUMU düzenlemiştir. Yenilenebilir enerji kaynakları sempozyumunun beşincisini, en önemli yenilenebilir enerji kaynaklarından güneşin etkisinin önemli ölçüde değerlendirilebilir olduğu coğrafyamızda; Güneş Enerjisi ana teması ile, EMO Diyarbakır Şubesi olarak, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi nin işbirliği ile düzenlemekteyiz. Sempozyumda güneş enerjisi başta olmak üzere, yenilenebilir hidrolik enerji, rüzgar enerjisi, biyokütle-biyogaz, biyoyakıt, hidrojen enerjisi, jeotermal enerji, enerji 76

ormancılığı, enerji mimarlığı ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili bilimsel araştırmalar, uygulama örnekleri ve güncel bilgiler katılımcılarla ve kamuoyuyla paylaşılarak konunun önemi ortaya konacaktır. Sempozyumumuzda 24 sözlü, 16 poster olmak üzere toplam 40 bildiri katılımcılarla paylaşılacaktır. Bunun yanında bugüne kadar yapılan dört adet yenilenebilir enerji kaynakları sempozyumunun da değerlendirileceği sempozyumda, ayrıca yenilenebilir enerji kaynaklarının ülkemizdeki enerji politikalarındaki yerinin ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması konusunda yapılabileceklerin irdelenmesi amacıyla düzenlenen iki panelde, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına ilişkin süreçler ve gelişmeler üzerine önemli tartışmalar yürütülecektir. Sempozyumu işbirlikleri ile düzenlediğimiz Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, enerji mimarlığı ilkelerine göre yapılmış Türkiye deki ilk güneş evinin yapımında önemli rol oynaması itibariyle çalışmanın önemli bir bileşeni haline gelmiş ve sempozyumun başarısına katkı koymuşlardır. Sempozyumun düzenlenmesinde katkılarını aldığımız Sempozyum Danışma Kuruluna, bildirilerin değerlendirilmesi sırasında çok değerli emek veren Sempozyum Bilim Kuruluna, katkılarını ve desteklerini yanımızda hissettiğimiz EMO 41. Dönem Yönetim Kuruluna, EMO Diyarbakır Şubesi Yönetim Kuruluna, EMO Diyarbakır Şubesi çalışanlarına, Sempozyumu işbirliği ile düzenlediğimiz Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine, Sempozyumumuza destek verdiğini açıklayan kurumlarımıza ve Sempozyuma bildirileri ile katılan katılımcılara EMO Diyarbakır Şubesi adına teşekkürlerimizi sunarız. SEMPOZYUM YÜRÜTME KURULU 77

5.1.2 V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Danışma Kurulu Çalışmaları Şubemiz tarafından 19 21 Haziran 2009 tarihlerinde gerçekleştirilen V. Yenilenebilir Enerji Kaynaklar Sempozyumu YEKSEM in 1. Danışma Kurulu Toplantısı 01 Kasım 2008 tarihinde Şubemizde gerçekleştirildi. Danışma Kurulu toplantısına Elektrik Mühendisleri Odası Merkez ve Şubelerini Yönetim Kurulu Üyeleri, Şubemizin Yönetim Kurulu Üyeleri, Şubemize bağlı İl Temsilcilikleri, TMMOB Diyarbakır İKK ye bağlı Şube ve Temsilcilik yöneticileri, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi yetkilileri katıldı. YEKSEM 1. Danışma Kurulu Toplantısında; danışma kurulu toplantısına kadar yapılan çalışmalar ile ilgili bilgilendirmeler yapılarak, Sempozyum Yürütme Kurulunun, Sempozyum takviminin, Sempozyum konu başlıklarının, panel konularının, sponsorluk koşullarının, sempozyum geçici bütçesinin belirlenmesi, Sempozyum Bilim Kurulu için öneriler gibi Sempozyum ile ilgili gündem maddeleri üzerinde değerlendirmeler yapıldı. Toplantıda, belirtilen gündem maddeleri için katılımcılardan görüş ve düşüncelerinin yanı sıra önerileri alındı. 5.1.3 V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Yürütme Kurulu Çalışmaları YEKSEM Yürütme Kurulu Toplantı Sayısı: 23 18 Eylül 2008 tarihinde, EMO Yönetim Kurulu Başkanı Musa ÇEÇEN, Yönetim Kurulu Yazmanı Hüseyin ÖNDER ve EMO Diyarbakır Şube Yönetim Kurulu Başkanı Nedim TÜZÜN den oluşan EMO heyeti, EMO Diyarbakır Şubesi tarafından düzenlenecek olan V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu YEKSEM 2009 a destek istemek amacıyla Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman BAYDEMİR i ziyaret etti. Ziyarette Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Jeoloji Mühendisi Fahrettin ÇAĞDAŞ ta hazır bulundu. Görüşmede EMO heyeti, YEKSEM 2009 a ilişkin resmi davet yazısı ileterek, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesinden sempozyuma destek vermelerini istedi. EMO nun gerçekleştirdiği etkinlikleri, etkinliklerden dolayı memnuniyeti dile getiren BAYDEMİR, YEKSEM 2009 için Büyükşehir Belediyesi nin maddi ve manevi desteğini seferber etmekten ve sempozyuma paydaş olmaktan büyük memnuniyet duyacağını ifade etti. 78

21 Ekim 2008 tarihinde Almanya nın Türkiye Büyükelçisi Eckart Cuntz ile Şube Yönetim Kurulumuz tarafından bir görüşme yapıldı. Görüşmede büyükelçi, Şubemiz tarafından düzenlenecek olan YEKSEM 2009 a davet edildi. 09 Ocak 2009 tarihinde, YEKSEM hazırlıkları için Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik ve Makine Mühendisliği bölümleri Şube Yönetim Kurulu üyeleri Nedim TÜZÜN ve Bilal GÜMÜŞ tarafından ziyaret edildi. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği içerisinde düzenlenecek olan V. YEKSEM in programını paylaşmak ve davet etmek üzere, 11 Haziran 2009 tarihinde Şube Yönetim Kurulu, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Fahrettin ÇAĞDAŞ ı ziyaret etti. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği içerisinde düzenlenecek olan V. YEKSEM in programını paylaşmak ve davet etmek üzere, 11 Haziran 2009 tarihinde Şube Yönetim Kurulu, Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman BAYDEMİR i ziyaret etti. Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği içerisinde düzenlenecek olan V. YEKSEM in programını paylaşmak ve davet etmek üzere, 15 Haziran 2009 tarihinde Şube Yönetim Kurulu, Diyarbakır Valisi H. Avni MUTLU yu ziyaret etti. 16 Haziran 2009 tarihinde, YEKSEM 09 Sempozyumu tanıtımı amacıyla Şubemizde Şube Yönetim kurulu, YEKSEM Yürütme Kurulu ve Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı yetkililerinin katılımıyla kahvaltılı basın toplantısı düzenlendi. Basın toplantısında sempozyumun amacı ve programı kamuoyuyla paylaşıldı. 17 Haziran 2009 tarihinde Gün TV de yayınlanan Gazete Başlıkları haber programına katılan Şube Yönetim Kurulu Başkanı Nedim TÜZÜN V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun amaçları ve programı konusunda bilgilendirmede bulunarak Şubemizin yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve enerji politikaları konularındaki görüşlerini paylaştı. 17 Haziran 2009 tarihinde, Şube Yönetim Kurulu Başkanı Nedim TÜZÜN ART ana haber bültenine katılarak YEKSEM 2009 un amaçları ve programı konusunda bilgilendirmede bulunarak Şubemizin yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve enerji politikaları konularındaki18 Haziran 2009 tarihinde, Şube Yönetim Kurulu üyesi ve YEKSEM Yürütme Kurulu Sekreteri Yrd. Doç. Dr. Bilal GÜMÜŞ Söz TV ana haber bültenine katılarak sempozyumun amaçları ve programı konusunda bilgilendirmede bulunarak Şubemizin yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve enerji politikaları konularındaki görüşlerini paylaştı. 18 Haziran 2009 tarihinde, Şube Yönetim Kurulu üyesi ve YEKSEM Yürütme Kurulu Sekreteri Yrd. Doç. Dr. Bilal GÜMÜŞ Söz TV ana haber bültenine katılarak sempozyumun amaçları ve programı konusunda bilgilendirmede bulunarak Şubemizin yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve enerji politikaları konularındaki görüşlerini paylaştı. 79

5.1.4 V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Yenilenebilir enerji kaynakları sempozyumunun beşincisi EMO Diyarbakır Şubesi tarafından, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi nin işbirliği ile 19 20 21 Haziran 2009 tarihlerinde Diyarbakır da düzenlendi. Sempozyum öncesinde EMO Diyarbakır Şubesi gençleri ve Dicle Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisleri öğrencilerinin katkılarıyla yapılan Güneş Arabası 19 Haziran Cuma günü saat 09.00 da basına tanıtıldı. EMO Genel Başkanı Musa ÇEÇEN ve Büyükşehir Belediye Başkanı Osman BAYDEMİR Belediye Konferans salonu önünde bir araya gelerek Güneş Arabası na binerek bahçede kısa bir tur attı. Güneş Arabası tanıtıldı Program açılış konuşmaları ile start aldı. Sırasıyla; EMO D.Bakır Şube Yönetim Kurulu Başkanı Nedim TÜZÜN, EMO Genel Başkanı Musa Çeçen, TMMOB Yürütme Kurulu Üyesi Kadir Dağhan, D.Bakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman BAYDEMİR ve Diyarbakır Valisi Hüseyin Avni MUTLU söz alarak bir konuşma yaptılar. 80

Sempozyumun açılışında, EMO Diyarbakır Şube Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Nedim TÜZÜN ün Mühendislik mesleğinin doğaya, çevreye ve en önemlisi insana kıymet veren bir meslek olduğunu esas alarak yürütülen bu çalışmalarla meslek alanlarımızdaki gelişme ve yenilikleri paylaşmakta, meslektaşlarımızın bilgi ve becerilerinin gelişimine katkı sunarak, sorunlarını tespit etmekte ve çözüm önerileri geliştirmekte olduklarını, bu yüzden insanlığın ihtiyacı olan enerjinin temini konusundaki kaynakların türü ve kullanım şeklinin çok önem arz etmeye başladığı bu dönemde, temiz, tükenmeyen, doğaya ve çevreye uyumlu yöntemlerle küresel iklim değişikliğinin yavaşlatılabileceği bir yöntem olan YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI nın kullanımını irdeledi. Şube Başkanımız Nedim TÜZÜN konuşmasının devamında Hasankeyf e ilişkin şu hususlara dikkat çekti. Hasankeyf yerinde korunmalı Ilısu Barajı nın yapımına finans desteği veren üç Avrupa ülkesinin, artan kamuoyu baskısı ve Türkiye ye kredi verme konusunda istediği 153 şarttan hiçbirinin yerine getirilmemesi gerekçesiyle projeden çekileceklerini anımsatarak, sürenin 6 Temmuz da son bulacağını belirtti. Tüzün Biz bu süre dolmadan konuya taraf Avrupa hükümetlerinin vazgeçtiklerine dair nihai kararlarını açıklamalarını umuyoruz. Hükümetimizin de bu kadar olumsuzlukları olan projeden vazgeçtiğini ilan ederek Hasankeyf in yerinde korunarak geleceğe taşınmasına yönelik bir çaba içerisine girmesini diliyoruz dedi. Şube Başkanımızın ardından söz alan EMO Genel Başkanı Musa Çeçen de güneş ve rüzgar enerjisinin değerlendirilmeyi beklediğini söyledi. Türkiye de yaşanan toplumsal sorunlara atıfta bulunan Çeçen artık üzerinde devrim, barış, özgürlük yazan arabaları görmek istediklerini söyleyerek Bu arabaların içerisinde kardeşlik, dayanışma, bir arada yaşayan farklı kültürler olarak herkesin kendi türkülerini söylemesini istiyoruz. Bu arabaları yapmamız lazım dedi. Açılış konuşmalarının ardından, EMO D.Bakır Şube Yönetim Kurulu Üyesi Yrd. Doç. Dr Bilal GÜMÜŞ ile Muğla Üniversitesi nden Yrd.Doç. Dr. Rüştü EKE birer açılış bildirisi sundular. Daha sonra sempozyum programı şöyle gerçekleştirildi. 81

19 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 1. Oturumu gerçekleştirildi. Prof Dr. Mehmet Ş.KÜÇÜKDOĞU nun oturum başkanlığı yaptığı oturumda; Yoğunlaştırıcılı Güneş Enerji Santralleri ve Ilısu HES e Alternatif Olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi nde Uygulanabilirliği konusunda Hüseyin Erdoğan, S.Berat Efe, Cem Kutlu, Hasan Bayındır, Yurdagül Benteşen Yakut, Ferhat Çıra, Ramazan Aslan ve Bilal Gümüş, Kyoto Protokolü Kapsamında Türkiye nin Yenilenebilir Enerji Politikalarına Genel Bir Bakış konusunda Arif Kıvanç Üstün, Meltem APAYDIN, Ümmühan Başaran Filik ve Mehmet Kurban, OECD/IEA Ülkelerinin Ar-Ge Harcamalarındaki Eğilimler Kapsamında Yenilenebilir Enerji Teknolojilerindeki Gelişmelerin İncelenmesi konusunda Yusuf Cansın, Nazif Hülagü Sohtaoğlu, Yenilenebilir Enerji Kaynakları Maliyet Analizi ve Sürdürülebilir YEK Uygulamaları konusunda ise Ö. Faruk Ertuğrul ve M. Bahattin Kurt sunumlar gerçekleştirdiler. 19 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 1. Poster Oturumu gerçekleştirildi. Yrd. Doç. Dr. Hasan BAYINDIR ın başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; 21. Yüzyılda ABD Değişen Enerji Politikaları ve Bu Politikalarda Güneş Enerjisinin Yeri konusunda Ferhat ÇIRA ve Sümeyra CEVHEROĞLU, Körfez İşbirliği Konseyi Ülkelerinde (KİKU) Güneş ve Rüzgar Enerjisi Potansiyeli ve Uygulamaya Konulmuş Projeler I, Körfez İşbirliği Konseyi Ülkelerinde (KİKU) Yapılacak Yenilenebilir(Güneş, Rüzgar) Enerjisi Projeleri II ve Hindistan ın Rüzgar Enerjisi Üretimi konularında Mahmut AYDINOL posterli sunumlar gerçekleştirdiler. 19 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 2. Oturumu gerçekleştirildi. EMO Genel Başkanı Musa Çeçen başkanlığında gerçekleştirlen oturumda; Güneş Pilleri İle Sıcak Su Elde Etme ve Sokak Aydınlatması konusunda Sabir RUSTEMLİ, Ferit DİNÇADAM ve Metin DEMİRTAŞ, Fotovoltaik Sistemlerde Maksimum Güç Noktası İzleyici Algoritmalarının Karşılaştırılması konusunda Nevzat ONAT ve Sedat ERSÖZ, Fotovoltaik Güç Destekli Mikro Sulama Sistemi Projesi 1: Genel Esaslar konusunda Ümran ATAY, Yusuf IŞIKER ve Bülent YEŞİLATA, Fotovoltaik Güç Destekli Mikro Sulama Sistemi Projesi 2: Simülasyon Çalışması konusunda Ümran ATAY, Yusuf IŞIKER ve Bülent YEŞİLATA sunumlar gerçekleştirdiler. 19 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 2. Poster Oturumu gerçekleştirildi. Yrd. Doç. Dr. Mehmet KURBAN başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Erzincan ın Biyodizel Yakıt Amaçlı Tarımsal Üretim Potansiyeli konusunda Murat ÇETİN ve Hüsamettin KUŞ, Türk Kahvesi Telvesinden Biyodizel Üretimi konusunda Yüksel ABALI, Ramazan GÜMÜŞ, Seher VATANSEVER ve Nurtaç ERSÖZ, Sürdürülebilir Bir Sistemde Biyogazın Yeri konusunda Vedat YILMAZ, Biyokütle ve Atıkların Küresel Enerji Dengesindeki Rolünün İncelenmesi konusunda Nazif Hülagü SOHTAOĞLU ve Duygu PAPUR posterli sunumlar gerçekleştirdiler. 82

19 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 2. Poster Oturumu gerçekleştirildi. Yrd. Doç. Dr. Mehmet KURBAN başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Erzincan ın Biyodizel Yakıt Amaçlı Tarımsal Üretim Potansiyeli konusunda Murat ÇETİN ve Hüsamettin KUŞ, Türk Kahvesi Telvesinden Biyodizel Üretimi konusunda Yüksel ABALI, Ramazan GÜMÜŞ, Seher VATANSEVER ve Nurtaç ERSÖZ, Sürdürülebilir Bir Sistemde Biyogazın Yeri konusunda Vedat YILMAZ, Biyokütle ve Atıkların Küresel Enerji Dengesindeki Rolünün İncelenmesi konusunda Nazif Hülagü SOHTAOĞLU ve Duygu PAPUR posterli sunumlar gerçekleştirdiler. 19 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu kapsamında, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımının Arttırılması Konusunda Yapılabilecekler konulu panel gerçekleştirildi. EMO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Tarık ÖDEN tarafından yönetilen Panelde; Aydınlatma Türk Milli Komitesi Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ş. KÜÇÜKDOĞU, EMO Enerji Çalışma Grubu üyesi Cengiz GÖLTAŞ, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü nden F. Birsen ALAÇAKIR, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi İmar Daire Başkanı Murat ALÖKMEN konu hakkında görüşlerini aktardılar. 19 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu kapsamında, 1. gün Oturum ve Panelin ardından panoramik Diyarbakır turu gerçekleştirildi. 20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 3. Oturumu gerçekleştirildi. Prof.Dr. Sabir RÜSTEMLİ başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Bodrum Konut Sektöründe Güneş Enerjili Evsel Sıcak Su Sistemlerinin Bilgisayar Destekli Analizi konusunda Arda KARASU, Ekolojik Mimarlık Kapsamında Bina Bütünleşik Nano PV Malzemenin İncelenmesi konusunda İdil AYÇAM ve Nilay Özeler KANAN, Sürdürülebilirlik Kapsamında Yenilenebilir ve Etkin Enerji Kullanımının Yapılarda Uygulanması konusunda F.Demet AYKAL, Bilal GÜMÜŞ ve Y. Berivan ÖZBUDAK AKÇA, Diyarbakır İlinde Çok Foksiyonlu Güneş Enerjili Kurutma Sistemi Üzerine Bir Araştırma konusunda Nermin TOSUN, Hasan BAYINDIR ve Hüseyin AYDIN sunumlar gerçekleştirdiler. 20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 4. Oturumu gerçekleştirildi. Prof. Dr. Sermin ONAYGİL başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Elektrik Güç Sistemine Bağlı Rüzgâr Enerjisi Dönüşüm Sistemlerinin Bütünleşik Modellenmesi konusunda Özgür Salih MUTLU ve Eyüp AKPINAR, Ortalama Rüzgar Hızı ve Güç Yoğunluğunun Hesaplanması konusunda M. Nuri ALMALI ve Tahsin ETE, Rüzgar Enerjisinde Kullanılan Jeneratörlerin Karşılaştırmalı Analizi konusunda Meltem APAYDIN, Arif Kıvanç ÜSTÜN, Mehmet KURBAN ve Ümmühan BAŞARAN FİLİK, Hidroelektrik Santrallerin Modellenmesi konusunda Ebru ÖZBAY ve Muhsin Tunay GENÇOĞLU sunumlar gerçekleştirdiler. 20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 3. Poster Oturumu gerçekleştirildi. Yrd. Doç. Dr. F. Demet AYKAL başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Fotovoltaik Güneş Elektriği Sistemleri konusunda D. Selkan POLATKAN, Güneş Enerjili Neme Duyarlı Toprak Sulama Sistemi Tasarımı konusunda Şaban YILMAZ, A.Serdar YILMAZ ve Etem KÖKLÜKAYA, Güneş Bacaları ve Türkiye de Kullanılabilirliği konusunda Erol TÜRKMEN, Mehmet KURBAN ve Ümmühan BAŞARAN FİLİK, Güneş Bacası Yardımıyla Laboratuar Şartlarında Elektrik Üretimi (Model Çalışma) konusunda Mahmut AYDINOL ve Tayfun ASLAN posterli sunumlar gerçekleştirdiler. 83

20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu kapsamında, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Ülkemizin Enerji Politikalarındaki Yeri konulu panel gerçekleştirildi. EMO D.Bakır Şube YK Başkanı M. Nedim TÜZÜN tarafından yönetilen Panelde;İTÜ Enerji Enstitüsünden Prof.Dr. Sermin ONAYGİL, EMO YK Başkanı Musa ÇEÇEN, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürü Budak DİLLİ, Diyarbakır Güneş Evi Proje Müellifi ve Danışmanı Çelik ERENGEZGİN konu hakkında görüşlerini aktardılar. 20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 5. oturumu gerçekleştirildi. EMO İzmir Şube Y.K Başkanı N. Sedat GÜLŞEN başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Yenilenebilir Kaynaklardan Elektrik Enerjisi Üretiminde Biyokütle ve Atıkların Yeri konusunda Nazif Hülagü SOHTAOĞLU, Dizel Motorlarda Biyodizel Kullanımının Performans ve Egzoz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi konusunda Neşe BUDAK, Hasan BAYINDIR ve H.Lütfi YÜCEL, Hayvansal Yağlardan Biyodizel Üretimi ve Teknik Değerlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma konusunda Gökçen AKGÜN, Hasan BAYINDIR ve Hüseyin AYDIN, Zahir DÜZ, Kullanım Süresi Geçen Mayonezden Biyodizel Üretimi konusunda Yüksel ABALI, Kadir ARISOY, Enver ATİK ve Ramazan GÜMÜŞ sunumlar gerçekleştirdiler. 20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 4. Poster oturumu gerçekleştirildi. Prof. Dr. Mahmut AYDINOL başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Bulunan Yenilenebilir Enerji Kaynakları konusunda Ö. Faruk ERTUĞRUL ve M. Bahattin KURT, Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Ulaşım Sistemlerinde Kullanım Uygulaması konusunda Mehmet Caner ÇAKAR, Ümmühan BAŞARAN FİLİK ve Mehmet KURBAN, Yapılaşmada Güneş Enerjisi Kullanımı ve Estetik Çözüm Örnekleri konusunda H. Mutlu DANACI ve R. Eser GÜLTEKİN, Çoruh Havzasındaki Küçük Hidroelektrik Santrallerin Durumu konusunda Adem AKPINAR, Murat İ. KÖMÜRCÜ, Murat KANKAL ve Mustafa H. FİLİZ posterli sunumlar gerçekleştirdiler. 20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumunun 6. oturumu gerçekleştirildi. Yrd. Doç. Dr. Bilal GÜMÜŞ başkanlığında gerçekleştirilen oturumda; Fotovoltaik Yakıt Pili Birleşik Sisteminin Deneysel İncelenmesi konusunda İsmail HİLALİ, M.Azmi AKTACİR ve Bülent YEŞİLATA, Yakıt Pillerinin Konutsal Uygulamalarda Kullanımı konusunda Zehra URAL ve Muhsin Tunay GENÇOĞLU, Enerji Gereksiniminde Bazı Gerçekler, Jeotermal Enerji ve Yasal Durum konusunda Adem ULUŞAHİN, Tektonik Yapısı ve Stratigrafisi Işığında Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Jeotermal Enerji Potansiyelinin Değerlendirilmesi konusunda Şefik İMAMOĞLU sunumlar gerçekleştirdiler. 20 Haziran 2009 tarihinde, V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu kapsamında Diyarbakır Güneşevi ziyaret edildi. 2 Gün süren Sempozyuma çok sayıda kişinin katılımı sağlandı. Sempozyumun amacına ulaşması anlamında, katılan değerli katılımcıların da bildiri ve paylaşımlarıyla, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının kullanımının arttırılması ve enerji politikalarındaki yeri ile ilgili somut ve uygulanabilir örneklere ulaşıldı. 84

En önemli yenilenebilir enerji kaynaklarından güneşin etkisinin önemli ölçüde değerlendirilebilir olduğu coğrafyamızda; Güneş Enerjisi ana temalı olarak düzenlenen bu sempozyumla güneş enerjisi başta olmak üzere, yenilenebilir hidrolik enerji, rüzgar enerjisi, biyokütle-biyogaz, hidrojen enerjisi, jeotermal enerji, enerji ormancılığı ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili bilimsel araştırmalar, uygulama örnekleri ve tüm güncel bilgiler katılımcılarla ve kamuoyuyla paylaşıldı. Ayrıca 21 Haziran 2009 tarihinde V.Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu kapsamında misafirlerimizle birlikte Mardin, Midyat ve Hasankeyf e sosyal gezi düzenlendi. 19-21 Haziran 2009 tarihlerinde, Şubemiz tarafından düzenlenen V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu YEKSEM 2009 un sonuç bildirgesi, 08 Temmuz 2009 tarihinde düzenlenen basın toplantısı ile basın ve kamuoyuna duyuruldu. Basın toplantısına EMO Başkan Yardımcısı Tarık ÖDEN, Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Fahrettin ÇAĞDAŞ, Şube Yönetim Kurulu, ve YEKSEM Yürütme Kurulu katıldı. 85

5.1.5 V. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu Sonuç Bildirgesi YENİLENEBİLİR ENERJİ İLE YENİ VE YAŞANILABİLİR BİR DÜNYA MÜMKÜN! Enerji, günümüzde insanlığın en yaşamsal ihtiyaçlarından biri haline gelmiştir. Yapılan her üretimin bir enerji ihtiyacı vardır. İnsanlığın artan talepleri ve gelişen üretim süreçleri, enerjiye ve enerji kullanımına olan ihtiyacı artırmıştır. Günümüzde enerji konusunda ön plana çıkan ve dünyamızın geleceğini tehdit eden iki önemli sorun alanından birincisi, küresel iklim değişikliğine sebep olan fosil yakıtların düzensiz kullanımı, ikincisi ise savaşlara yol açan enerji temini sorunudur. Fosil yakıtlar, sonlu kaynaklar olup tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Dünyaya hakim olma çabası içerisinde günümüzde en önemli parametre olan, enerji kaynaklarına hakim olma çabası maalesef çok ağır sonuçlara yol açmıştır. Enerji kaynaklarına sahip olma uğruna, yanı başımızda Irak ı kan gölüne çeviren savaş, konunun ne kadar hassas ve dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Öte yandan fosil yakıtların çevreye ve insana verdiği zararlar küresel iklim değişikliğinin etkilerinin belirgin bir şekilde hissedildiği ve felaket senaryolarının konuşulduğu bu dönemde daha belirgin bir şekilde ortaya çıkmıştır. Fosil yakıtlardan enerji üretimi ile havaya salınan sera gazları nedeniyle, iklimlerin değiştiği, ekolojik dengenin bozulmaya başladığı günümüzde, küresel ölçekte önlemlerin alınmaması durumunda dünyamız yaşanılabilir bir dünya olmaktan çıkma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. Yukarıda belirtilen iki temel problem alanının da, hem dünyaya, hem insanlığa zarar vermeyecek bir şekilde çözümü mümkündür. Bu çözümün adı YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI nın kullanımıdır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ile bir yandan ihtiyaç duyulan enerjinin temini ve arzı sağlanırken diğer yandan temiz yöntemlerle enerji üretimi yapılacağından küresel iklim değişikliğinin önlenmesi, en azından yavaşlatılması mümkün olabilecektir. Bu nedenlerle yenilenebilir enerji kaynaklarından olabildiğince yararlanma bir tercih değil, zorunluluk olarak değerlendirilmelidir. Ülkemizde değerlendirilebilecek çok ciddi yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli bulunmaktadır. Özellikle güneş enerjisi bunlardan birisidir ve başta Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere ülkemizde önemli bir potansiyele sahiptir. Buna karşın Hasankeyf antik kentini sular altında bırakacak Ilısu HES gibi tartışmalı projelerin hayata geçirilmeye çalışılıyor olması konunun önemini bölgesel ölçekte de artırmaktadır. TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası toplumsal ve mesleki sorumluluğu bağlamında, bugün ortaya çıkan problemler karşısında da önemi gün geçtikçe artan yenilenebilir enerji kaynakları konusunda, bilimsel araştırmaları kamuoyu bilgisine sunmak, enerji üretimi ve tüketimi aşamasında olumsuz çevresel etkilerini azaltıcı bilinç ve duyarlılık konusunda bir sinerji yaratmak, uygulamaları paylaşmak ve konunun önemini kamuoyuna aktarabilmek amacıyla dört adet YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI SEMPOZYUMU düzenlemiştir. Yenilenebilir enerji kaynakları sempozyumunun beşincisi, en önemli yenilenebilir enerji kaynaklarından güneşin etkisinin önemli ölçüde değerlendirilebilir olduğu ülkemizde; Güneş Enerjisi ana teması ile, EMO adına, Diyarbakır Şubesi tarafından, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi nin işbirliği ile 19-21 Haziran 2009 tarihinde Diyarbakır da düzenlenmiştir. Sempozyumda güneş enerjisi başta olmak üzere, mini HES, rüzgar enerjisi, biyokütle-biyogaz, biyoyakıt, hidrojen enerjisi, jeotermal enerji, enerji ormancılığı, enerji mimarlığı ve diğer yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili bilimsel araştırmalar, uygulama örnekleri ve güncel bilgiler katılımcılarla ve kamuoyuyla paylaşılmış, konunun önemi ortaya konulmuştur. Sempozyumda 2 sunuş, 24 sözlü, 16 poster olmak üzere toplam 42 bildiri katılımcılarla paylaşılmıştır. Sunuş bildirilerinin ilkinde, bugüne kadar Odamız adına yapılan dört adet yenilenebilir enerji kaynakları sempozyumları değerlendirilmiştir. Sempozyumda, ayrıca yenilenebilir enerji kaynaklarının ülkemiz enerji politikalarındaki yeri ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının 86

artırılması konusunda yapılabileceklerin irdelenmesi amacıyla bu kaynakların kullanımına ilişkin süreçler ve gelişmeler üzerine önemli tartışmaların yürütüldüğü iki adet de panel düzenlenmiştir. Sempozyumu işbirlikleri ile düzenlediğimiz Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, enerji mimarlığı ilkelerine göre yapılmış Türkiye deki ilk güneş evinin yapımında önemli rol oynaması itibariyle çalışmanın önemli bir bileşeni haline gelmiş ve sempozyumun başarısına önemli katkı koymuşlardır. Ayrıca yine EMO Diyarbakır Şubesi ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi işbirliği ile yapılan güneş aracı da sempozyum sırasında yenilenebilir enerji kaynakları kullanımı ile uygulamaların nasıl yapılabileceğinin somut bir örneğini oluşturmuş ve büyük ilgi görmüştür. Sempozyumda yapılan tartışmalar ışığında aşağıdaki değerlendirmeler öne çıkmıştır. 1. Elektrik enerjisi kaynaklarının tıpkı diğer doğal kaynaklar olan ormanlar, madenler, hava, su, denizler, akarsular gibi toplumun ortak yaşamsal varlıkları olduğu ve kişilerin bu ortak varlıklardan gereksinimleri oranında yararlanabilmesinin bir insanlık hakkı olduğu unutulmamalıdır. 2. Ülkemizde yaşanan enerji krizlerinin, enerji planlaması ve yönetiminde uzun yıllardır sürdürülen yanlış politikalardan kaynaklandığı açıktır. Enerji planlaması ve enerji yönetiminde üniversiteler, meslek odalarının ve ülkemiz insanlarının da görüşleri alınarak, kamu yararı doğrultusunda, ülke gerçeklerini göz ardı etmeyen, iş gücü emeğine ve öz kaynaklarına değer veren, doğru politikaların oluşturulması, yasal düzenlemelerin ivedilikle yapılarak uygulamaya geçirilmesi gerekmektedir. 3. Enerji sektörü kar/zarar tartışmalarının dışında, kamusal eksenli, verimlilik anlayışı ile bilimsel çerçevede siyasal etkilerden yasalarla korunmuş, şeffaf, katılımcı özerk bir yapıya kavuşturulmalıdır. Sektörde çok başlı, parçalanmış bir yapı eliyle plansızlık geliştirilmiş, sektördeki kurumlar özelleştirme politikalarıyla işlemez hale getirilmiştir. Enerji sektöründeki özelleştirmelerin sektörde daha derin ve kalıcı yaralar açacağı unutulmamalıdır. 4. Enerji üretme tercihlerinde acil çözüm talebi ve yandaşlara rant sağlama, ihale yaratma iç ve dış güdüleri, yatırımların doğru alanlarda yapılmamasını ve nükleer santraller gibi riskli projelerin hayata geçirilmesi tehlikesini beraberinde getirmektedir. 5. Enerji tasarrufu ve verimliliği bilinci yeterince geliştirilmemekte, toplum yalnızca Kaçak elektrik kullanıyor olmakla suçlanmaktadır. 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu kapsamında hayata geçirilmeye çalışılan yönetmeliklerle ciddi bir mesafe alınamamıştır. Enerji dağıtım şirketleri, özelleştirmeleri hızlandırmak için tahakkuk ve tahsilatı ön plana çıkararak hizmet ve işletme mantığından uzaklaşmışlardır. 6. Ülkemiz elektrik enerjisi üretiminde % 75 oranında dışa bağımlıdır. Bu oranda bağımlılık, siyasi ve ekonomik bağımlılığı da kaçınılmaz olarak beraberinde getirmektedir. 7. Enerji ile ilgili politikalar geliştirilirken dünyanın yaşadığı küresel iklim değişikliği problemi ve ekolojik dengeler göz önüne alınarak, yaşam felsefesinin artık değiştirilmesi gerektiği özümsenmelidir. Enerji üretiminin doğaya, çevreye ve insana olan etkilerini düşünerek, kişilerin bedelini ödediği enerjiyi sorumsuzca kullanma haklarının, bulunmadığını kabul etmeleri gerekmektedir. 8. Fosil yakıt uygarlığı sona ermektedir. Acil önlem alınmaz, yaşam biçiminde ve uygarlık tarifinde anlamlı bir değişiklik yapılmaz ise, insanlık da fosil yakıt uygarlığının son bulmasından önce yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. Bu nedenle yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı zorunluluk arz etmektedir. Bu değerlendirmeler ışığında aşağıdaki önermelerde bulunulmuştur: 87

1. Fosil yakıtların doğrudan veya dolaylı olarak kullanımıyla ortaya çıkan çevresel sorunların etkin bir şekilde önlenebilmesi için, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılması gerekmektedir. Böylelikle enerji üretimindeki dışa bağımlılığın da azaltılması söz konusu olabilecektir. 2. Planlı bir enerji yatırımı politikası çerçevesi içinde yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarımızın değerlendirilmesine yönelik faaliyetlerin merkezi bir yapı aracılığıyla, kamu adına koordine edilmesi bu yönde yapılacak çalışmalara yeterli kaynak ayrılması gerekmektedir. Bunun için öncelikle yenilenebilir enerji kaynak potansiyelinin doğrulukla tespiti ve bu kaynakların kullanımına yönelik etkin proje üretimi yapılmalıdır. 3. Yenilenebilir enerji kaynakları konusunda, dışarıdan teknoloji alan bir ülke değil, teknoloji üreten bir ülke konumuna gelmemiz temel hedefimiz olmalı, bu amaçla araştırma-geliştirme (AR-GE) çalışmaları için gerekli destekler sağlanmalıdır. AR-GE çalışmaları Üniversite - Sanayi - Meslek Odaları işbirliği içerisinde gerçekleştirilmelidir. 4. Yenilenebilir enerji kaynakları, enerji üretiminde alternatif yöntemler geliştirilebileceğinin en önemli kanıtıdır. Riskli enerji üretim projeleriyle, Hasankeyf, Allianoi gibi antik kentlerin, Munzur Vadisi, Fırtına Deresi gibi doğal alanların geri dönülemez biçimde tahrip edilebilmesi söz konusudur. Binlerce yıllık tarihi ve kültürel mirasın ve bozulan ekolojik dengenin alternatifinin olmadığı gerçeği, bu değerlerin yenilenebilir enerji kaynakları ile kurtarılabileceğini ortaya çıkarmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ile nükleer santraller, Ilısu HES gibi problemli enerji üretim yöntemleri yerine, temiz, sürekli ve doğayla barışık enerji üretimi mümkündür. 5. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının arttırılması için gerekli yasal düzenlemeler en kısa sürede gerçekleştirilmeli, yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının yeri tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ön plana çıkarılmalıdır. Bu alandaki eksik yönetmelikler yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaşmasını önlerken, elektrik üretim tesislerinin, şebeke bağlantılarında birtakım problemlerin yaşanmasına da neden olabilmektedir. Yapılan yasal düzenlemelerde ve teşviklerde, rant sağlama taleplerinin önüne geçilmeli, gerçek anlamda amaca uygun düzenlemeler yapılmalıdır. 6. Avrupa ortalamalarının çok üzerinde güneşlenme süresine sahip ülkemizde güneş enerjisi kullanımının yaygınlaştırılması yönünde çalışmalar yapılmalı, politikalar üretilmelidir. Güneş Kent, Güneş Uygarlığı projeleri kamuoyuna tanıtılmalı ve örnek projelerin yapılması sağlanmalıdır. 7. Yoğunlaştırıcılı güneş enerjisi santrallerinin geleceğin enerji üretim yöntemi olduğu kabul edilmeli, bu konuda uygulama projelerine geçilmelidir. Bu alanda yapılacak araştırma geliştirme çalışmaları ile teknolojide dışa bağımlı olmaksızın, güneş enerjisinden büyük oranda enerji üretmek mümkün olabilecektir. Ilısu HES, Nükleer Santraller gibi riskli projelere aktarılacak kaynakların bu alana aktarılması kalıcı çözümler açısından son derece önemlidir. 8. Küçük güçlü HES lerin merkezi planlama içinde değerlendirilmesi gerekmektedir. 9. Zengin jeotermal kaynaklarına karşılık bu alanda yeterli koordinasyon bulunmamakta, kaynaklar değerlendirilmemektedir. Jeotermal enerji ile ilgili yeni gelişmeler yakından takip edilmelidir. Yeni sahaların araştırmalarına destek olunmalı, bunun yanında mevcut sahaların özellik, kapasite ve kullanım olanakları tam olarak belirlenmeli ve genişletilmelidir. Belirlenen alanlarda, projeler entegre tesisler halinde planlanmalı ve bu suretle en yüksek fayda sağlanmalıdır. 10. Hidrojen, Biyokütle, orman atıkları gibi diğer yenilenebilir enerji kaynakları alanlarında yapılan çalışmaların yaygınlaştırılarak desteklenmesi gerekmektedir. 88

11. Uygun bölgelerde, gerekli olan tüm enerjisini yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanarak kendisi üreten binaların oluşturulması toplumda farkındalık ve yaşayarak görme bilincinin oluşturulması açısından son derece önemlidir. Diyarbakır Güneş Evi örneğinin özellikle çocuklar üzerindeki eğitici etkisi göz önüne alındığında bu uygulamaların sonuçlarının gözlenebilir ve ölçülebilir olduğu görülmektedir. Bu tip yapıların, binaların, sokakların, mahallelerin ve kentlerin oluşumunda temel örnek projeler olarak ele alınması ve örnek kentler oluşturulması gerekmektedir. 12. Üniversitelerimizin, topluma öncülük etme misyonu dikkate alınarak, toplumsal, Güneş enerjili, çevre duyarlı, kampus projeleri yapmaları, örnek projeleri üretmeleri ve topluma yol göstermeleri gerekmektedir. Üniversiteler bu konuda yeterli maddi destekleri alabilmesi için desteklenmelidirler. 13. Topluma yol göstermek ve projeleri hayata geçirmekle yükümlü Mimar, Mühendis ve Planlama Odalarının, bir araya gelerek, ülkemizin küresel iklim değişikliğine karşı ortak politikalarını geliştirmeleri, vizyon oluşturmaları, toplum için somut ve uygulanabilir projeler üretmeleri, geliştirilen fikirleri toplumla paylaşmaları gerekmektedir. Özellikle yapıların projelendirilmesinde iklimsel verilerin ve enerji mimarlığı ilkelerinin göz önüne alınması gerekmektedir. 14. Yerel Yönetimlerin, kendi olanakları çerçevesinde, yenilenebilir kentsel politikalar üretmeleri, üniversitelerle işbirlikleri yaparak, halkın yararlanacağı, yenilenebilir enerji kaynakları projeleri başlatmaları gerekmektedir. Yerel yönetimlerin yasal düzenlemelerde, özellikle imar uygulamalarında yenilenebilir enerji kaynakları kullanımını teşvik edici ve zorunlu kılıcı tedbirlerin alınması önemli katkılar sağlayabilecektir. 15. Ülkemizin gelişiminde ve enerji problemlerinin çözümünde yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı kadar, öz kaynaklarımızın doğaya ve çevreye en az zarar ile kullanılması ve enerji verimliliği projelerinin hayata geçirilmesi gerekliliği oldukça önemlidir. Bütüncül bir yaklaşımla ele alınacak enerji politikaları ile geleceği teminat altına alan ve çevreye duyarlı çözümler geliştirmek mümkün olacaktır. 16. Toplumun tüm kesimlerinin, hiçbir koşul ve beklenti içine girmeden, rasyonel enerji kullanımı bilincine sahip olma ve doğru yöntemlerle enerji üretimini destekleme mücadelesine bütün olanakları ile katılmaları gerekmektedir. Sürdürülebilir kalkınma anlayışının ülkemizde hayata geçirilmesine yönelik olarak yenilenebilir enerji kaynakları konusunda düzenlenen sempozyumumuzun, ülkemizin geleceğine yönelik enerji politikaları ve planlamalarına ışık tutarak insan ve çevre merkezli projelerin geliştirilmesine katkı koymuş olmasını diliyoruz. 89

5.1.6 Sempozyum Kurulları ve Destekleyen Kuruluşlar SEMPOZYUM YÜRÜTME KURULU - SEMPOZYUM DANIŞMA KURULU 1- Av. Osman BAYDEMİR Diyarbakır B.Şehir Belediye Başkanı 2- Musa ÇEÇEN EMO Yönetim Kurulu Başkanı 3- Prof.Dr.Şener OKTİK Muğla Üniversitesi Rektörü 4- Erol CELEPSOY EMO Yönetim Kurulu Üyesi 5- Cemil KOCATEPE EMO Yönetim Kurulu Üyesi 6- Murat KUZU EMO Diyarbakır Şube Yön. Kur. Üyesi 7- Ahmet SORMAZ EMO Diyarbakır Şube 8- Erhan GÜRGÖZE EMO Diyarbakır Şube Yön. Kur. Üyesi 9- Engin AKAT EMO Diyarbakır Şube Yön. Kur. Yed. Üyesi 10- Sorgül AYTEK EMO Diyarbakır Şube Yön. Kur. Yed. Üyesi 11- Hasan SAYA EMO Diyarbakır Şube Yön. Kur. Yed. Üyesi 12- Yük. Mimar Çelik ERENGEZGİN Diyarbakır Güneş Evi Danışmanı 13- Hüseyin BARK Diyarbakır B.Şehir Beld. Çevre Kor. Daire Bşk. 14- Prof.Dr. Sıddık İÇLİ Ege Üniv. Güneş Enerji Ensititüsü Direktörü 15- Prof.Dr.Tanay Sıdkı UYAR EUROSOLAR Türkiye / Marmara Üniv. 16- Yrd.Doç.Dr. Bülent ARMAGAN Harran Üniversitesi 17- Yrd.Doç.Dr. Nurettin BEŞLİ Harran Üniversitesi 18- Prof.Dr.Salih MAMİŞ İnönü Üniversitesi 19- Yrd.Doç.Dr. Müslüm ARKAN İnönü Üniversitesi 20- Prof.Dr. Hasan KÜRÜM Fırat Üniversitesi 21- Yrd.Doç.Dr. F.Demet AYKAL Dicle Üniv.Müh.Mim.Fak. 22- Öğr.Gör. Cafer BUDAK Batman Üniversitesi Mes.Yük.Okulu 23- Engin ÇETİN Pamukkale Üniv. Güneş Evi Sorumlusu 24- Ercan SEKİN EMO 25- Necati İPEK EMO Enerji Koordinatörü 26- Cem KÜKEY Elektrik Mühendisleri Odası Müdürü 27- Cengiz GÖLTAŞ EMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi 28- Orhan ÖRÜCÜ EMO Misem Çalışma Grubu Üyesi 29- Olgun SAKARYA EMO Enerji Çalışma Grubu Üyesi 30- Kamer GÜLBEYAZ EMO Mersin Şube Yön.Kur.Başkanı 31- İbrahim SARAL EMO Ankara Şubesi 32- Ömürhan Avni SOYSAL EMO Ankara Şubesi Yön.Kur.Üyesi 33- Erdal AKTUĞ EMO Bursa Şube Kur. Başkanı 34- Muammer ÖZDEMİR EMO Samsun Şube Yön.Kur.Bşk.Yrd. 35- Şahin ÖZGÜL EMO İstanbul Şube Yön.Kur.Üyesi 36- İlhan METİN EMO Antalya Şube Yön.Kur.Üyesi 37- Mehmet KURBAN EMO Eskişehir Şube Yön.Kur.Üyesi 38- Ferhat TUNÇ EMO Batman İl Temsilciliği 39- Fevzi GÜNDÜZ EMO Şanlıurfa İl Temsilciliği 40- Suat MÜCAHİTOĞLU EMO Bitlis İl Temsilciliği 41- Şükrü KARABOĞA EMO Mardin İl Temsilciliği 42- Süleyman BALKAN EMO Van il Temsilciliği 43- Aziz HUMARTAŞ EMO Malatya İl Temsilciliği 44- Yakup KESKİN ESM Diyarbakır Şube Başkanı 45- İ.Semih OKTAY MMO Diyarbakır Şube İkinci Başkanı 46- Hanifi GÜRLER JMO Diyarbakır Şube Yön.Kur.Bşk.Yrd. 47- Hüseyin KIRŞAN HKMO Diyarbakır Şubesi Yön.Kur.Üyesi 48- Özgür TEKİN İMO Diyarbakır Şubesi Yön.Kur.Üyesi 49- Jehat ŞENGAL ZMO Diyarbakır Şubesi Yön.kur.Üyesi 50- Deniz Bora KARATAŞ Mim.Odası Diyarbakır Şube Yön.Kur.Üyesi 51- İbrahim OCAK Temiz Enerji Vakfı Yön.Kur.Üyesi 52- Mehmet Beşir Yılmaz Diyarbakır Ticaret ve San. Odası Yön.Kur.Üyesi 53- Ahmet SARAÇ TEİAŞ Elazığ Grup Müdürü Sempozyum Yürütme Kurulu Üyeleri Aynı Zamanda Sempozyum Danışma Kurulu Üyesidir. 90

SEMPOZYUM BİLİM KURULU 1- Prof.Dr. Turhan Nejat Veziroğlu Miami Üniversitesi, ABD 2- Prof.Dr.Şener Oktik Muğla Üniversitesi 3- Prof.Dr.Engin Türe Haliç Üniversitesi/UNIDO-ICHET 4- Prof.Dr.Yunus Çengel Nevada Üniversitesi, ABD 5- Prof.Dr.Sıddık İçli Ege Üniversitesi 6- Prof. Dr. Tanay Sıdkı Uyar Marmara Üniversitesi 7- Prof. Dr. Mehmet Ş. Küçükdoğu İstanbul Kültür Üniversitesi 8- Prof.Dr.Eyüp Akpınar Dokuz Eylül Üniversitesi 9- Prof.Dr.Necdet Altuntop Erciyes Üniversitesi 10- Prof.Dr.Bihrat Önsöz İTÜ Enerji Ensititüsü 11- Prof.Dr.Muhammed Eltez Muğla Üniversitesi 12- Prof.Dr.Günnur Koçar Ege Üniversitesi 13- Prof.Dr.Necdet Özbalta Ege Üniversitesi 14- Prof.Dr.Ali Güngör Ege Ünivesitesi 15- Prof.Dr.Metin Çolak Ege Üniversitesi 16- Prof.Dr.Sabir Rüstemli Yüzüncü Yıl Üniversitesi 17- Prof.Dr.Gül Koçlar Oral İstanbul Teknik Üniversitesi 18- Prof.Dr.Adnan Kaypmaz İstanbul Teknik Üniversitesi 19- Prof.Dr.Ayşen Demirören İstanbul Teknik Üniversitesi 20- Prof.Dr.Salih Mamiş İnönü Üniversitesi 21- Prof.Dr.İ.Hakkı Altaş Karadeniz Teknik Üniversitesi 22- Prof.Dr.Cengiz Yıldız Fırat Üniversitesi 23- Prof.Dr.Mehmet Cebeci Fırat Üniversitesi 24- Prof.Dr.Raşit Turan ODTÜ 25- Prof.Dr.Sedat Sünter Fırat Üniversitesi 26- Prof.Dr.Serdar Sarıçiftçi Linz Üniversitesi, Avusturya 27- Prof.Dr.Mahmut Aydınol Dicle Üniversitesi 28- Doç.Dr.Bülent Yeşilata Harran Üniversitesi 29- Yrd.Doç.Dr.Mehmet Özdemir Fırat Üniversitesi 30- Yrd.Doç.Dr.Hacer Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi 31- Yrd.Doç.Dr.Mehmet Bayrak Sakarya Üniversitesi 32- Yrd.Doç.Dr.Mehmet Kurban Anadolu Üniversitesi 33- Yrd.Doç.Dr.Müslüm Arkan İnönü Üniversitesi 34- Yrd.Doç.Dr.Muammer Özdemir Ondokuz Mayıs Üniversitesi 35- Yrd.Doç.Dr.M.Tunay Gençoğlu Fırat Üniversitesi 36- Yrd.Doç.Dr.Hasan Bayındır Dicle Üniversitesi 37- Yrd.Doç.Dr.Halil Lütfi Yücel Fırat Üniversitesi 38- Yrd.Doç.Dr.Deniz Yıldırım İstanbul Teknik Üniversitesi 39- Yrd.Doç.Dr.İsmail Gül Dicle Üniversitesi 40- Yrd.Doç.Dr.Bilal Gümüş Dicle Üniversitesi 91

DESTEKLEYEN KURULUŞLAR ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ELEKTRİK İŞLERİ ETÜT İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DİCLE ÜNİVERSİTESİ FIRAT ÜNİVERSİTESİ HARRAN ÜNİVERSİTESİ İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ MUĞLA ÜNİVERSİTESİ YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ EGE ÜNİVERSİTESİ GÜNEŞ ENERJİSİ ENSTİTÜSÜ İTÜ ENERJİ ENSTİTÜSÜ AYDINLATMA TÜRK MİLLİ KOMİTESİ TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI DİYARBAKIR ŞUBESİ TMMOB HARİTA VE KADASTRO MÜHENDİSLERİ ODASI DİYARBAKIR ŞUBESİ TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI DİYARBAKIR ŞUBESİ TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI DİYARBAKIR ŞUBESİ TMMOB MİMARLAR ODASI DİYARBAKIR ŞUBESİ TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI DİYARBAKIR ŞUBESİ DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI EUROSOLAR TÜRKİYE (Avrupa Yenilenebilir Enerjiler Birliği Türkiye Bölümü) TÜRKİYE ÇEVRE PLATFORMU TEMİZ ENERJİ PLATFORMU HENRICH BÖLL STIFTUNG DERNEĞİ 92

5.2 TMMOB DİYARBAKIR KENT SEMPOZYUMU 5.2.1 Giriş Kentim Kimliğimdir Diyarbakır, Ortadoğu ve Mezopotamya nın en kadim kentlerinden biri Kent, binlerce yıllık tarihinde 26 ayrı medeniyete ev sahipliği ya da başkentlik yapmıştır. Medeniyetler bu kadim kentin bağrında doğmuş ve yaşamıştır. Kadim Diyarbakır, tarihin her döneminde ekonomik, sosyal, siyasal bir merkez olma konumunu korumuş ve böylece uygarlık tarihinin en anlamlı sayfalarındaki şanlı yerini almıştır. Başta ihtişamlı surları olmak üzere, barındırdığı bütün medeniyetlerin izlerini taşıyan tarihi kültürel dokusu, kentin yaşayanlarını ve konuklarını farklı bir tarihi yolculuğa çıkarma gücüne sahiptir. Tigris, yani Dicle nehr nin hayat verdiği kıyılarda, Mezopotamya Güneşi ile yeşeren ve gelişen bu uygarlık merkezi, geçmişi kadar günümüzdeki etkinliğiyle de adından sıkça söz ettirmektedir. Geçmişten günümüze çok önemli bir merkez olan Diyarbakır, Cumhuriyet tarihi ile beraber,merkezinde yer aldığı bölge ile birlikte, çok ciddi bir ihmalin pençesinde kıvranmış, yoksulluğun ve işsizliğin, Türkiye ortalamasının neredeyse iki katına çıktığı, azgelişmişlikte - bölge illeri ile birlikte- başı çektiği bir duruma geriletilmiştir. Geri bırakılmışlığın etkisinin yanında Diyarbakır ı vuran en önemli sorun alanlarından biri de zorunlu göç olgusu olmuştur. Kürt Sorununun demokratik ve barışçıl yollarla çözülmemiş olması nedeniyle gelişen çatışmalı ortamda, doksanlı yıllarla birlikte, güvenlik gerekçesiyle boşaltılan köylerden göç eden insanlar, kentin varoşlarında çok zor koşullarda yaşam mücadelesi vermeye çalışırken bu durum bir taraftan çok hızlı, plansız ve çarpık bir kentleşmeyi beraberinde getirmiş, bir taraftan ise göçzedelerle birlikte bütün kentin sosyal bir travma yaşamasına neden olmuştur. Kentteki kozmopolit yapı, bu yapının kar ve rant boyutlarına taşınması ve çıkar amaçlı kullanılması, kısa vadeli seçim yatırımlarına yönelik çözümler aranması, konunun demokratik ortamlarda tartışılamaması, kentte ciddi planlama, alt yapı, enerji, konut gibi mühendi lik, mimarlık ve kentsel planlama sorunlarını neredeyse geri dönülmez çıkmazlar içine sürüklemiştir. Bütün bu etkenler Diyarbakır ı içinden çıkılması çok güç, güç olduğu kadar da çözülmesi elzem olan bir sorunlar kenti haline dönüştürmüştür. Bu nedenle, ilgili bütün aktörlerin konuya ciddi bir sorumluluk duygusuyla yaklaşarak Bölgenin ve Diyarbakır ın sorunlarının çözümü noktasında çaba içerisinde olması gerekmektedir. Bunun yolu da halkın taleplerinin karşılanmasından geçmektedir. Diyarbakır Kent Sempozyumu nda ağırlıklı olarak kentleşmeye dair yerel yönetimlerin hizmet alanlarına giren konularda değerlendirmeler yapılmıştır. Ancak sorunların çözümünde çok önemli roller üstlenmesi gereken merkezi hükümetin, Bölge ve Diyarbakır halkının ekonomik, sosyal ve siyasal taleplerinin karşılanması için üzerine düşen görevleri yerine getirmesi gerekmektedir. Bu bağlamda, Kürt Sorununun demokratik yol ve yöntemlerle çözülmesi; eş zamanlı olarak da halkın müreffeh bir yaşam standardına kavuşmasını sağlamak üzere, bilgiyi, üretimi ve planlı kalkınmayı hedefleyen bir anlayışla sosyo-ekonomik gelişmenin sağlanması gerekmektedir. Diyarbakır, yaşadığı hızlı nüfus artışına süreç içinde ayak uydurmakta zorlanmış ve kentleşme açısından ciddi problemlerin ortaya çıktığı bir kent haline gelmiştir. Son yıllarda gelişen yerel yönetim pratiği, bu açıdan birçok olumsuzluğu telafi etmeye çalışmıştır. Bugün gelinen düzey itibariyle kentimiz ve kentte yaşayan insanların temel beklentisi, toplumcu-halkçı belediyecilik anlayışıdır. Böyle bir yaklaşım ve anlayış ise demokratik katılımcılığın önünü açan, toplumun değişik kesimlerine karar alma süreçlerinde katılım ve söz hakkı tanıyan bir politikada kendini tarif etmektedir. Kentler demokratik örgütlenmenin beşiğidir. Özelde kentimiz Diyarbakır bu değişim ve dönüşüme ciddi bir örnek olma yolunda ilerlemektedir. Bütün bu olumlu gelişmelere rağmen kentin ve kentlinin daha iyi koşullarda yaşamasını sağlamak üzere yapılması gereken çok çalışma, alınması gereken çok yol olduğunu ortaya koymak gerekir. Yıkımla eşdeğer tutulabilecek bir sosyal ve mekansal altüst oluşun etkilerinin ortadan kaldırılması oldukça zor ve zahmetli bir süreci öngörmelidir. 93

Diyarbakır Kent Sempozyumu kent ve kentlilerin ekonomik, sosyal, siyasal, kentsel birçok problemi yaşadığı bir zeminde, konuyu kentleşme boyutuyla; mühendislik-mimarlık-şehir plancılığı mesleklerini ilgilendiren alanlarda, kentsel problemler, ihtiyaçlar, öneriler bağlamında ele almıştır. İşlediği konu başlıklarında kentin ihtiyaçlarını, yapılan çalışmaları, yapılması gereken çalışmaları; hem yerel yönetim hizmetleri, hem de kamu kurumlarının yerel hizmetleri bağlamında değerlendirerek kente dair bütünlüklü bir bakış açısını ortaya çıkarmayı hedeflemiştir. Diyarbakır Kent Sempozyumu na sunulan bildirilerden oluşan bu kitapla birlikte, sempozyum süresince yürütülen tartışmalardan elde edilen sonuçlar, kentin geleceğine dair TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu bileşenlerinin ve ilgili bütün kesimlerin yararlanacağı önemli bir kaynak olacaktır. Sempozyum boyunca yapılan sunum ve yürütülen tartışmalarla şekillenecek olan sonuç bildirgesi ise TTMMOB Diyarbakır İKK nin kente bakışında temel referans olacaktır. TMMOB Diyarbakır İKK nin kentsel gelişim süreçlerine bakış açısını bütünlüklü olarak ortaya koyduğu bu çalışmadan sonra, gelecek dönemlerde düzenleyeceğimiz Kent Sempozyumlarında kentlilerin diğer problem alanlarına dair değerlendirmeler yapma çabası içerisinde olacağız. Sempozyumun hazırlık çalışmalarının yürütülmesi sırasında emek veren Sempozyum Yürütme Kuruluna, TMMOB Diyarbakır İKK bileşenlerine ve Yönetim Kurullarına, çalışanlarına, Sempozyumumuza destek verdiğini açıklayan kurumlarımıza ve Sempozyuma bildirileri ile katılan katılımcılara TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu adına teşekkürlerimi sunuyorum. Kentim Kimliğimdir sloganıyla gerçekleştirdiğimiz Diyarbakır Kent Sempozyumu nun çıktılarıyla birlikte, ilgili bütün kişi ve kurumlara, Diyarbakır ımızın geleceğine dair yapılacak çalışmalara katkısı olmasını diliyorum. En derin saygılarımla İdris EKMEN TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri 94