SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIĞA GEÇİŞ Türkiye'de Sorumlu Amatör Balıkçılığın Geliştirilmesi Kaş Pilot Projesi kapsamında hazırlanan bu yayın GEF-SGP Küçük Ölçekli Projeler, MedPAN fon destekleri, SAD ayni ve maddi öz kaynakları ile gerçekleştirilmiştir. Proje Yürütücü Kuruluş : Sualtı Araştırmaları Derneği ISBN : 978-605-89540-4-5 1. Baskı : 2,000 adet Basım tarihi : Haziran 2013 Grafik tasarım : Rahim Yurdakul, Emine Güler, İzmir Konsept ve yayın direktörü : Berat Özyapan Editörler : Doç. Dr. Vahdet Ünal ve Cem Orkun Kıraç Yazarlar : Doç. Dr. Adnan Ayaz, Dr. Baki Yokeş, Dr. Barış Akçalı, Cem O. Kıraç, Erhan Ocak, Gökhan Kaboğlu, Güven Özbakır, Doç. Dr. Harun Güçlüsoy, Yrd. Doç. Dr. K. Can Bizsel, K. Gökhan Türe, Kenan Kedikli, Nail Sevingel, Dr. Murat Draman, N. Ozan Veryeri, Talip Girgin, Doç. Dr. Vahdet Ünal, Yrd. Doç. Dr. Yakup Erdem, Prof. Dr. Zafer Tosunoğlu Fotoğraflar : Barış Akçalı, Murat Draman, N. Ozan Veryeri, Cem O. Kıraç, Kazım Çapacı, Emin Yoğurtçuoğlu, Zafer Kızılkaya, Barış Göker Kapak fotoğrafı : N. Ozan Veryeri Redaksiyon : Prof. Dr. Zafer Tosunoğlu ve Dr. Ejbel Çıra Duruer Telif : 2013 SAD www.sad.org.tr sad@sad.org.tr overyeri@sad.org.tr Yazı ve fotoğrafların her hakkı eser sahipleri ve SAD a, yayın hakkı sadece SAD a aittir. Tümüyle veya kısmen kopyalanamaz. Eserdeki bilgiler kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Kaynak gösterimi : Ünal, V., Kıraç, C.O. (Editör)., 2013. Sorumlu Amatör Balıkçılığa Geçiş. Türkiye de Sorumlu Amatör Balıkçılığın Geliştirilmesi Kaş Pilot Projesi. Sualtı Araştırmaları Derneği. Haziran 2013, Ankara. 80 sayfa. Türkiye'de Sorumlu Amatör Balıkçılığın Geliştirilmesi Kaş Pilot Projesi GELBALDER
SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIĞA GEÇİŞ Bilinçli amatör balıkçılık denizlerimizin geleceği Editörler: Haziran 2013 2
SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIĞA GEÇİŞ İÇİNDEKİLER Önsöz 3
ÖNSÖZ 4
SORUMLU AMATÖR BALIKÇIDAN ÖNSÖZ 5
6
TEŞEKKÜR 7
1. GİRİŞ 8
9
2. AMATÖR BALIKÇI TANIMI 10
3. SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIĞA KATILIM NEDEN ÖNEMLİ? 11
12
4. AMATÖR BALIKÇILIK YÖNETİMİ 4.1. Geleneksel yaklaşım 13
4.2. Güncel yaklaşım (ekosistem yaklaşımı) 14
15
Ekosistem Temelli Balıkçılık Yönetimi 16
17
5. DENİZEL VE KIYISAL BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK 5.1 Algler ve Bitkisel Plankton (Fitoplankton) Fitoplankton 18
5.2 Deniz Çayırları: Gerçek Bitkiler ve 19
Deniz Eriştesi 20
Deniz Eriştesinin Ekolojik Önemi 5.3 Hayvansal Plankton (Zooplankton) 21
5.3 Omurgasızlar 22
5.4 Balıklar (Kemikli ve Kıkırdaklı Balıklar) 23
24
ve 25
Orkinos (Thunnus thynnus) Orfoz (Epinephelus marginatus) 26
' ' Beyaz lagos (Epinephelus costae) 27
Sinarit (Dentex dentex) 28
Lüfer (Pomatomus saltatrix) Mersin Balıkları 29
Kalkan (Psetta maxima) 30
5.5 Deniz Kuşları 31
32
5.6 Deniz Kaplumbağaları (Chelonia mydas) 33
5.7 Deniz Memelileri 34
35
Etçiller Odontoceti Mysticeti Pinnipedia Carnivora 5.8 Besin Zinciri 36
5.9 Yerli Türler, Göçmen Türler, Egzotik Türler 37
6. DENİZ ve KIYI HABİTATLARI 6.1 Littoral Zon (Güneş Alan Bölge): Littoral zon: 6.2 Bentik Zon ve Pelajik Zon, ı ık alan bölge 200m az ı ık alan bölge ı ıksız bölge 1000m denizin altında ışık alan bölge karada ışık alan bölge 4000m 6000m 10,000m ı ıksız bölge kıyı dik yalıyar kıyı alanı kıyı geri kıyı ön kıyı teras dalga zonu dalga kırılma sığlığı kıyıya yakın deniz kıyı cizgisi acıkdeniz denizin yüksek seviyesi denizin düşük seviyesi yaklaşık 60m ışık alan bölge 38
Hadal zon: 6.3 Işıklı ve Işık Almayan Bölgeler 6.4 Deltalar, Lagünler ve Kıyı Kumulları 39
6.5 Kayalık Uçurumlar, Sualtı ve Suüstü mağaraları ve Adalar 6.6 Dip, Orta ve Yüzey Su Akıntıları 40
41
7. EKOSİSTEME UYUMLU DAVRANMA 7.1 Deniz Ekosistemini Tanıma ve Doğayı Okuma 7.2 Taşıma Kapasitesi Kavramı 42
7.3 Tekne Demirlemeleri ve Ekosisteme Zararlarından Kaçınma 43
44
8. BALIKÇILIK YÖNTEMLERİ VE EKOSİSTEME ETKİLERİ Kıyı Balıkçılığı 45
dip 46
Trol ve Gırgır 47
48
Sualtı (Zıpkın) Avcılığı 49
Zıpkınla Yasadışı Balık Avcılığı ve Ekosistem Üzerine Etkileri 50
Zıpkınla Balık Avı ve Yasal Sınırlar 51
Zıpkınla Balık Avı Yarışmaları 52
Teknik ve Çevresel Faktörler 53
9. ULUSAL MEVZUAT VE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER Su Ürünleri Kanunu Su Ürünleri Yönetmeliği 3/2 Numaralı Amatör amaçlı su ürünleri avcılığını düzenleyen tebliğ 54
İzleme ve Denetleme Uluslararası Sözleşmeler 55
10. IUCN NEDİR? KIRMIZI LİSTE NE ANLAMA GELİR? IUCN Kurumsal 56
IUCN Tür Koruma Komisyonları (SSC) ve Kırmızı Liste 57
IUCN e Göre Tür Kategorilendirmesi 11. YERİNDE KORUMA VE YÖNETİM 58
12. DENİZLERİMİZDE AZALAN TÜRLERİMİZ 59
Sürüngenler 60
13. KAYIP AV ARAÇLARI VE EKOSİSTEME ZARARLARI Hayalet Ağ Nasıl Olumsuz Etki Oluşturur? 61
62
63
Hayalet ağa veya av takımlarına yakalanan deniz canlıları yaşıyorsa ne yapılmalı? 64
14. DENİZ EMNİYETİ VE BALIKÇININ CAN GÜVENLİĞİ 65
15. SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIK ESASLARI 66
Sorumlu amatör balıkçılığın esasları Genel Esaslar: 67
Sorumlu Amatör Balıkçı (SAB); 68
Av Öncesi: 69
Av Sırasında: Av Sonrası 70
SAB Olarak Yaklaşımlarım 71
72
16. SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIK SERTİFİKASYONU 73
74 Ek1 Sorumlu Amatör Sualtı Avcılığı Afişleri
Ek2 - Sorumlu Amatör Balıkçılık Sertifikası 75
SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIK SERT F KASI Ad : Soyad : Telefon : Kan Grubu : İletişim Adresi : Sorumlu Amatör Balıkçılık kural ve limitlerini biliyorum. Amatör Balıkçılık Resmi Belgem var. Doğal ve kültürel değerleri koruyarak, yerel hassasiyet ve kurallara uyarak avlanıyorum. Her yıl yenilenen sirküler ve güncel teknolojik, bilimsel verilerle bilgilerimi sürekli yeniliyorum. Bu sertifika gönüllük esasına dayalı olarak alınır. TÜRKİYE DENİZ KORUMA ALANLARINDA SORUMLU AMATÖR BALIKÇILIĞIN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ PROJECT FOR RESPONSIBLE AMATEUR FISHING IN MARINE PROTECTED AREAS - TURKEY
Ek3 - Önemli İletişim Adresleri 112 158 155 156 77
Yararlanılan Kaynaklar 78
79
80