- TGDF Genel Sekreteri
GLOBAL ÖNGÖRÜLER AYAR BOZAN VERİLER TÜRKİYE NİN HAYVANCILIK POLİTİKALARI; TARİHSEL SÜREÇ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN SÜRDÜRÜLEMEZLİĞİ SANAYİCİ OLMADAN OLMAZ
GLOBAL ÖNGÖRÜLER
GÖRÜNÜM Riskler somutlaștıkça küresel büyüme yavașlıyor!... Büyüme özellikle Avrupa da yavașlıyor Çin, Avrupa ve finans pazarlarındaki kırılganlıklar küresel ekonomiyi raydan çıkarabilir Devletler riskleri azaltmak için ișbirliği yapmalı Tarımsal ürün fiyatları düșük seyredecek!... Birçok ürünün kiși bașı tüketim miktarı aynı kalacak Küresel korumacılık dalgası tehdidi sürüyor Türkiye büyüyecek 2050 de 10 milyar insanı doyuracağız!... 2018 de 7,6 milyar olan dünya nüfusunun 2050 de 9,8 milyara yükselmesi bekleniyor 2050 de dünyanın beslenebilmesi için üç makasın daraltılması gerekiyor
Riskler somutlaștıkça küresel büyüme yavașlıyor! BÜYÜME ÖZELLİKLE AVRUPA DA YAVAȘLIYOR Belirsizlikler; güven, ticaret, yatırım ve istihdam tahminleri üzerinde etkisini gösteriyor. AB ticareti sert biçimde yavașlarken, bu durum büyüme tahminlerinde de düșüșü getirdi. Türkiye için reel GSYİH 2019 tahmini düșürülürken 2020 tahmini yükseltildi. Buna göre 2019 da %1,8 küçülme, 2020 de %3,2 büyüme görülecek. Bu değer 2018 de %2,9 olmuștu.
KÜRESEL EKONOMİ RAYDAN ÇIKABİLİR! Çin, Avrupa ve finans pazarlarındaki kırılganlıklar küresel ekonomiyi raydan çıkarabilir Çin den gelen talepte beklenmedik bir yavașlama, küresel büyüme üzerinde ciddi bir olumsuz etki gösterebilir. Avrupa daki yüksek politik belirsizlik yatırımları ve kredilerdeki büyümeyi yavașlatabilir. Risk faktörlerinin birleșimi özellikle Euro bölgesinde büyümeyi yavașlatabilir. Finans piyasaları ve yükselen piyasa ekonomileri üzerindeki baskılar azalsa da kırılganlıklar sürüyor.
DEVLETLER RİSKLERİ AZALTMAK İÇİN İȘBİRLİĞİ YAPMALI! Faizlerin daha uzun süre düșük kalması bekleniyor. Politik belirsizliklerin giderilmesi için küresel anlamda ve Avrupa da çok taraflı diyaloğa ağırlık verilmesi gerekiyor. Euro bölgesi devletleri bütçe uygulamaları ve yapısal reformlar konusunda ortak irade göstermeli. Merkez bankaları destekçi olmalı, ancak kendi bașlarına hareket etmemeli. Türkiye nin enflasyonla mücadele programının odağı gıda fiyatları.
TARIMSAL ÜRÜN FİYATLARI DÜȘÜK SEYREDECEK 2017 de tahıl, et, süt, balık üretiminde ciddi rekor artıșlar oldu. Özellikle tahıl stokları en üst seviyelere çıkarken, talep artıșı yavașlamaya bașladı. Birçok ürünün kiși bașı tüketim miktarı aynı kalacak. Çin de gelir artıșı kaynaklı talep artıșı yavașlayacak. Biyoyakıt üretimine yönelik tahıl, bitkisel yağ ve kamıș talebindeki artıș yavașlayacak. Küresel korumacılık dalgası tehdidi sürüyor Küresel gıda güvencesi için tarım ürünleri ticareti önemli. FAO Tarımsal Görünüm 2018-2027 Raporu Ticarete kolaylık sağlamaya yönelik politik ortam olușması șart.
TÜRKİYE BÜYÜYECEK Türkiye nin içinde bulunduğu Doğu Avrupa ve Merkez Asya bölgesinde tarım ve balıkçılık 2027 ye kadar %14 oranında büyüyecek. Türkiye de kendine yeterlilik programları dahilinde sürü sayısı ve verimliliğinin artacağı, et üretiminin büyüyeceği öngörülüyor. Mekanizasyona geçilmesi, sulamanın ve tohumculuğun iyileștirilmesi sonucu pamuk üretiminin artacağı öngörülüyor. Türkiye 2027 ye kadar yıllık ortalama %3,6 büyüme ile OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüyen ülke konumunda yer alacak.
DÜNYA KAYNAKLARI ENSTİTÜSÜ R A P O R U 2050 DE BESLENEBİLMEK İÇİN 3 MAKASIN DARALTILMASI GEREKİYOR Aralık 2018 GIDA MAKASI 2010-2050 arasında gıda talebi artıșı 7400 trilyon kalori olacak. Bu miktar 2010 daki bitkisel üretimin %56 sına karșılık geliyor. TOPRAK MAKASI Tarımsal arazi ihtiyacı 593 milyon hektar artacak. Bu alan Hindistan ın yüz ölçümünün yaklașık 2 katına karșılık geliyor. SERA GAZI MAKASI Küresel ısınmayı 2 C ile sınırlayacak tarımsal karbondioksit emisyonu hedefi (4 gigaton CO2) ile toprak kullanımındaki değișim nedeniyle ortaya çıkacağı hesaplanan sera gazı miktarı arasındaki fark 11 gigaton.
Global çözüm önerileri Gıda ve tarımsal ürünlere talepteki büyümeyi azaltmak. Tarım arazilerini genișletmeden gıda üretimini artırmak. Ormanları korumak; kaybedilmiș orman, savan ve turbalık alanları yeniden olușturmak. Balık arzını artırmak üzere balıkçılığı ve su kültürünü geliștirmek. Tarımsal üretimden kaynaklanan sera gazı emisyonunu azaltmak.
AYAR BOZAN VERİLER
9,000,000,000 8,000,000,000 7,000,000,000 DÜNYA NÜFUSU 6,000,000,000 5,000,000,000 4,000,000,000 3,000,000,000 2,000,000,000 1,000,000,000 0 200 1000 1500 1600 1700 1760 1850 1900 1951 2008 2018 2019 0 yılında 190 milyon olan nüfus, 2019 a geldiğimizde 7,7 milyara ulaștı. MÖ 10.000 yılında 4 milyon düzeyindeydi.
120,000,000,000 100,000,000,000 GSYH GELİȘİMİ 14,000 12,000 KİȘİ BAȘI GELİR 80,000,000,000 10,000 60,000,000,000 8,000 6,000 40,000,000,000 4,000 20,000,000,000 2,000 0 1 1000 1500 1870 1950 2008 2015 0 1 1000 1500 1870 1950 2008 2018 SANAYİ 1.0 Buhar Makinesi nin bulunușu (1705 Thomas Newcomen) SANAYİ 2.0 Elektrik gücünün üretim hatlarında kullanılması. (1850 li yıllar) Elektrikle çalıșan ilk yürüyen hatlar ABD de mezbahalarda kullanıldı. SANAYİ 3.0 SANAYİ 4.0 Otomasyon Dijitalleșme
90,000,000 80,000,000 70,000,000 60,000,000 TÜRKİYE TARİHSEL NÜFUS ARTIȘI 50,000,000 40,000,000 30,000,000 20,000,000 10,000,000 0 1927 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 2010 2016 2017 2019 Türkiye de kırsal nüfus kentli nüfusun üzerindeyken 1980 yılında her iki nüfus eșit hale geldi (22 milyon). Devamında kentli nüfus giderek artarken kırsal nüfus düșmeye bașladı. Bu trendin sürmesi bekleniyor. Çiftçi = Köylü eșitliği hızla bozuluyor. Tarım ve hayvancılık giderek daha büyük ölçekli ve profesyonel bir hale geliyor.
NÜFUS - GÖÇ - KENTLEȘME 2007 de șehirde yașayan nüfus 49,7 milyonken 2018 de 75,7 milyona çıktı. Aynı dönemde köy nüfusu 20,8 milyondan 6,3 milyona düștü. 84.000.000 80.500.000 77.000.000 73.500.000 70.000.000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2023 te 85 milyonu geçmesi bekleniyor
TÜRKİYE NİN HAYVANCILIK POLİTİKALARI TARİHSEL SÜREÇ
TARİHSEL SÜREÇ 1923-1950 1950-1960 1960-1980 1980-2002 2002 yılı sonrası Mevcut Hayvan varlığının ıslahı İktisat Vekaleti bünyesinde Hayvan Üretimi Șube Müdürlüğü kuruldu. 1924 yılında İktisat Vekaleti Ziraat ve Ticaret Vekaletlerine ayrılınca hayvancılıkla ilgili faaliyetler Ziraat Vekaletince yönetilmeye bașlandı. 1926 Hayvan Islahı Kanunu 1937 Ziraat Vekaleti Vazife ve Teșkilat Kanunu ile Ziraat İșleri, Veteriner İșleri ve Orman Genel Müdürlükleri kurulușu. 1932 yılında çıkarılan Buğday Koruma Kanunu ile Ziraat Bankası tarafından buğdayda destekleme alımları yapılmaya bașlandı. Hayvancılıkta herhangi bir destekleme alımı uygulamasına gidilmedi. Dönem sonunda Sığır varlığı 9,4 Milyon baș %135 artıș Dünyada Büyük Buhran Dönemi
TARİHSEL SÜREÇ 1923-1950 1950-1960 1960-1980 1980-2002 2002 yılı sonrası KİT lerin devreye girmesi Tarımsal Makineleșme Çayır ve meraların tarım alanına dönüștürülmesi ET ve Balık Kurumu Yapağı ve Tiftik ile Yem Sanayi A.Ș kurulmuș Çayır mera alanları 1935 yılında 44,3 milyon hektar iken, 1950 yılına kadar %14,7 oranında azalarak 37,8 milyon hektara gerilemiș. 1960 yılına gelindiğinde ise azalıș oranı %35,4 e çıkmıș toplam çayır ve mera alanı ise 28,6 milyon hektara düșmüș. Sulama, mekanizasyon, ilaç ve gübre kullanımı, verimin artıșı Marshall Planının Devreye Girmesi
TARİHSEL SÜREÇ 1923-1950 1950-1960 Planlı Kalkınmaya Geçiș 1965 - Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu nun faaliyete geçmesi. Devlet süt fabrikaları kurmaya bașlıyor. Amaç üretim-sanayi entegrasyonunun sağlanması. Hayvansal ürünlerde destekleme politikalarının uygulanması. 1960-1980 1980-2002 Dünya bu dönemde teknoloji ve alt yapıya odaklandı. 2002 yılı sonrası
TARİHSEL SÜREÇ 1923-1950 1950-1960 1960-1980 1980-2002 2002 yılı sonrası Liberal ekonomiye geçiș Hayvansal ürünlerin destekleme kapsamından çıkarılması. Üretim arz ve talebinin piyasa ekonomisi koșullarına bırakılması. 1980 yılı sonrası hayvansal üretim yetersizliği ve enflasyon nedeniyle et fiyatları yükselmiș kısmi bir kıtlık hali ve spekülatif artıșlar olarak kabul edilmiștir. Çözüm olarak ithalat öngörülmüștür. Bu dönemde hem üretici hem de sanayici için hayati önem tașıyan kredi ve finansman ihtiyacı yeterince karșılanamamıș, toplam tarımsal krediler içerisindeki payı ortalama %10 civarında kalmıștır.
TARİHSEL SÜREÇ 1923-1950 1950-1960 1960-1980 1980-2002 2002 yılı sonrası Türkiye nin AB Yolculuğu Tarım Kanunu; hayvancılığın gelișmesi için ayrıcalıklı destekleme bütçesi 5200 Sayılı Üretici Birliği Yasası süt, et, buğday, pamuk vs birliklerinin kurulușu 5996 Sayılı Gıda Güvenliğini esas alan Kanun Islah Amaçlı Arı Üreticileri Birliği Damızlık Koyun - Keçi Yetiștiricileri Birliği Damızlık Sığır Yetiștiricileri Birliği Ürün Konseyleri Islah çalıșmalarında verimlilik hedeflenmiș - kayıt sistemleri geliștirilmiș ve teșkilatlanmanın yasal zemini olușturulmuș.
TARİHSEL SÜREÇ 1923-1950 1950-1960 1960-1980 1980-2002 2002 yılı sonrası Kalkınma Bölgelerine %50 hibe destekler IPARD kapsamında %65 lere varan hibe programları DAP ve GAP projeleri kapsamında bulunan illerde ahır yapımına %30, damızlık hayvan ve alet-ekipman alımına %40 hibe desteği Anaç hayvan desteği Buzağı desteği Süt primi desteği, Süt regülasyon desteği, Süt kalite pirim desteği Gen kaynaklarının korunması için anaç hayvan desteği Ari ve onaylı ișletme desteği Yem bitkileri desteği Besi desteği ve besilik materyal desteği Döl Kontrol projesi, Suni tohumlama, Soy Kütüğü, Ön soy kütüğü programları Suni tohumlama ile ıslah süreci hızlandırılmaya senkronizasyon programları ile buzağılama aralığı optimize edilmeye çalıșılmıș.
1960 öncesi kalkınma planları devletçi, kısmi; 1960-1980 planları karma ekonomi, bütüncül; 1980-2000 planları liberal, stratejik olarak nitelendirilir. TARIMSAL ÜRETİM VE İSTİHDAM YILLAR TARIM KESİMİNİN GSYH DEKİ PAYI (%) TARIM KESİMİNDE İSTİHDAM (%) 1923 52 70 1997 13 42 2002 11 35 2006 9 27 2015 8 20 2016 8 19 10 uncu Kalkınma Planı ana noktaları : Üretimde verimliliğin artırılması İthalata olan bağımlılığın azaltılması Kamu harcamalarının rasyonelleștirilmesi Tarımda su kullanımının etkinleștirilmesi Kaynak: TÜİK - DPT Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013) Sekizinci Beș Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005) Yedinci Beș Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000) Altıncı Beș Yılllık Kalkınma Planı (1990-1994) Beșinci Beș Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989) Dördüncü Beș Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983) Üçüncü Beș Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977) İkinci Beș Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972) Birinci Beș Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967)
10. KALKINMA PLANI Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme Tarım sektörünün amaç ve hedefleri; Toplumun yeterli ve dengeli beslenmesini esas alan, ileri teknolojiye dayalı, altyapı sorunlarını çözmüș, örgütlülüğü ve verimliliği yüksek, etkin ve talebe dayalı üretim yapısıyla uluslararası rekabet gücünü arttırmıș, doğal kaynakları sürdürülebilir kullanan bir tarım sektörünün olușturulması
2013-2017 Stratejik Planı tarım sektörüne ilișkin amaç ve hedefleri; Tarımsal Üretim ve Arz Güvenliği Gıda Güvenilirliği Bitki Sağlığı, Hayvan Sağlığı ve Refahı Tarımsal Altyapı Kırsal Kalkınma
ANA HEDEF KIRSAL KALKINMA Tarım ișletmelerinde bütünlüğün sağlanması, arazi parçalanmasının önüne geçilmesi ve iyi ișleyen tarım arazisi piyasasının tesis edilmesine yönelik hukuki ve kurumsal düzenlemelerin yapılması, ÖNERİLER Hayvancılıkta etçi tip sığır ve koyun yetiștiriciliğinin geliștirilmesine ağırlık verilmesi, bölgesel programların uygulanmasına devam edilmesi, İșletme odaklı koruyucu veteriner hekimlik sistemi ile hayvan refahını içerecek șekilde sağlık politikasının hayata geçirilmesi, Çayır ve mera alanlarının tespit, tahdit, tasnif ve ıslah çalıșmaları hızlandırılarak daha etkin ve verimli kullanılmasının sağlanması, yem bitkisi ihtiyacının üretim ve ürün çeșitliliğindeki artıșla karșılanması
Türkiye Kırmızı et arzının büyük bir kısmını besi ișletmelerinden sağlıyor. - Besicilikte Girdi Temini ve Girdi Tedarik Stratejisi - Besi Dönemleri ve Besi Maliyeti - Kırmızı Et Arz ve Talep Projeksiyonu - Besi Sektöründe Desteklemeler ve Finansman
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Besi Hayvanı (girdi masraflarındaki payı %50-60) Girdiler Yem (girdi masraflarındaki payı %25-40) Besi Dönemleri ve Maliyet Arz ve Talep Projeksiyonu Desteklemeler ve Finansman Örgütsel Yapılanma Diğer Girdiler İșçilik, kredi faizi, ilaç, veteriner, vs. (girdi masraflarındaki payı %5-15) Örgütsel Yapılanma Kırmızı Et Üreticileri Birliği Gelir Modeli Teșvikler Borsalar, Gelir Modeli, Piyasa İșlemleri
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Girdiler Besi Dönemleri ve Maliyet Besi Hayvanı Mevcut kapasitenin %70-80 i 10 baș altı Resmi kayıtlara göre yılda 400.000 buzağı ölüyor Arz ve Talep Projeksiyonu Desteklemeler ve Finansman Örgütsel Yapılanma Kayıt Dıșı Hayvan Hayvan kayıt sistemindeki boșluklar Kaçak Hayvan Sınır kontrolünde yașanan sorunlar
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Girdiler Besi Dönemleri ve Maliyet Arz ve Talep Projeksiyonu Kaba Yem Mevcut yem bitkileri ekim alanlarımız, gerek duyulan kaliteli kaba yemin tamamını karșılayamamakta. 2023 yılı ihtiyacı 79,9 milyon ton Karma Yem Karma yem sektörü %40-45 oranında ithal yem hammaddelere bağımlı üretim yapmaktadır. 2023 yılı ihtiyacı 18 milyon ton Desteklemeler ve Finansman Örgütsel Yapılanma Hayvanını kaliteli ve ucuz besleyemeyen toplumlar, insanını da kaliteli ve ucuz besleyemez.
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Girdiler Besi Dönemleri ve Maliyet Üretimde ve Tüketimde Mevsimsellik Besi periyodu 8 ay ve yaz aylarında Tüketim periyodu ise yaz aylarında artıș gösteriyor Arz ve Talep Projeksiyonu Desteklemeler ve Finansman Bilgi, eğitim, alt yapı Kars, Ağrı, Ardahan, Muș, Erzurum illeri hayvancılık için kritik. Örgütsel Yapılanma
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Veri Bilgi Yönetimi İșletme bazında kayıt sistemleri İstatistik toplama yöntemleri Girdiler Besi Dönemleri ve Maliyet Arz ve Talep Projeksiyonu Desteklemeler ve Finansman Nüfus - Turizm Dengesi TÜİK 2023 projeksiyonu Türkiye nüfusu 85 milyon Beklenen turist 63 milyon Sanayici güçlü bir aktör olmalı Üretimde sürdürülebilirliği sağlayacak maliyet ve ölçek odaklı bir anlayıșa ihtiyacımız var. Örgütsel Yapılanma
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Girdiler Besi Dönemleri ve Maliyet Arz ve Talep Projeksiyonu Desteklemeler ve Finansman Doğrudan Destekler Dolaylı Destekler Besilik Materyal (Anaç) Üretim Desteği Besilik Materyal (Buzağı) Üretim Desteği Anaç Sığır Yetiștiriciliği Desteği Buzağı Desteği Sürü Yöneticisi İstihdam Desteği Yem Bitkileri Desteği HİBE Destekleri GAP-DAP Projeleri - Hayvancılık Yatırımları GAP-DAP-DOKAP ve KOP Bölgesi Hibe Destekleri IPARD Kapsamında Verilen Kırsal Kalkınma Destekleri Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı Finansman Destekleri Ziraat Bankası Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği Tarım Sigorta Sistemi Örgütsel Yapılanma
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Tarım destekleme bütçesinin %30 u hayvancılığa veriliyor. BÜYÜKBAȘ Kapasite Aralığı İșletme Sayısı (Adet) İșletmelerin Kapasitelere Göre Dağılımı (%) BESİ İȘLETMESİ Hayvan Sayısı (Baș) Hayvan Mevcudunun Kapasitelere Göre Dağılımı (%) 1-5 133.709 47,09 349.149 9,01 6-9 51.448 18,12 368.755 9,51 10-19 49.300 17,36 662.688 17,10 20-49 35.390 12,46 1.023.298 26,40 50-99 10.529 3,71 674.393 17,40 100-199 2.581 0,91 334.193 8,62 200-499 752 0,26 206.994 5,34 500 + 221 0,08 256.620 6,62 Toplam 283.930 100,00 3.876.090 100,00 2007-2011 arasında ișletme sayıları 10-49 baș %82, 50-99 baș %118 ve 100 baș ve üstü %56 artmıștır. İyi bir gelișme gibi görünüyor ancak; Sektör dıșından sığır yetiștiriciliği hakkında ciddi bir deneyimi olmayan yatırımcıların kamu destekleriyle kurdukları orta ve büyük kapasiteli ișletmelerin yașama ve bașarılı olma șansı pek yüksek görünmüyor. Ahır Yapmak Yetmiyor!
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Kamu İnsan Kaynağı Girdiler Besi Dönemleri ve Maliyet Arz ve Talep Projeksiyonu Veteriner 7.328 Tekniker/Teknisyen 1.637 Diğer 1.034 Toplam 9.999 Mühendis 19.757 Tekniker/Teknisyen 6.784 Diğer 618 Toplam 27.159 Desteklemeler ve Finansman Örgütsel Yapılanma Birlikler Borsalar Ürün Konseyleri STK lar
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Örgütsel Yapı Türkiye Köy Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatif Birlikleri Merkez Birliği (Köy-Koop) 20 birlikten 7 adedi hayvancılık amaçlıdır Türkiye Tarım Kooperatifleri Merkez Birliği(Tar-Koop) 3 kooperatif birliğinden 1 adedi hayvancılık kooperatif birliğidir Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği 16 bölgede 1634 birim kooperatifle hayvancılık konuları da dahil faaliyette bulunmaktadır Tarım Satıș Kooperatifleri 17 adet tarım satıș kooperatifi bulunmaktadır. Bunlardan Tiftik ve Yapağı Tarım Satıș Kooperatifleri Birliği 12 kooperatifle faaliyettedir Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği 110 birlik bulunmaktadır Türkiye Damızlık Sığır Yetiștiricileri Birliği 81 birlik bulunmaktadır Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiștiricileri Birliği 80 birlik bulunmaktadır Türkiye Damızlık Manda Yetiștiricileri Birliği 20 süt birliği bulunmaktadır Et ve Süt Kurumu Ulusal Et Konseyi Ticaret Borsaları STK lar (SET-BİR, ET-BİR) Bir meslek yaratmanın özünde belli bir uzmanlık alanını tekel altında tutmak yatar.
TÜRKİYE DE BESİCİLİK BAȘARILI DEDİĞİMİZ ÜLKELER NE YAPIYOR? Yem ve ölçek Hayvan ıslahı - genetik bașarı, Tarımsal üretim geleneği ve aile ișletmeciliğinin yaygın olması, Fiyatın kaliteye ve verime göre belirlenmesi, Güçlü ve profesyonel örgütsel yapı
TÜRKİYE DE BESİCİLİK Politikaların SANAYİCİ yi, uygulamaların ise ÜRETİCİ yi esas alması Destekleme politikalarının kalite ve verim kavramından uzak olması Bakanlık içi ve Bakanlıklar arası yetki karmașası Örgütsel yapılanmada dağınıklık ve farklı grupların hedef çatıșmaları Teșvik sisteminin Ölçek ekonomisini esas almaması, mevcut kapasitenin yanına yeni kapasitelerin olușumunun önüne geçilmemesi
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN SÜRDÜRÜLEMEZLİĞİ
BİLİMİ YOK MU SAYALIM? SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TARIM SANAYİ LOJİSTİK SATIȘ TÜKETİCİ Toprak Su Yem Tarım Kimyasalları Pestisitler Herbisitler Enerji Toprak Kaybı Kirlilik Sera Gazları Organik Atıklar Doğal Ortam Kaybı Ötrofikasyon Su Enerji Koruyucular Katkı Maddeleri Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Katı Atıklar Sera Gazları Hava Emisyonları Yakıtlar Yağlar Soğutucu Gazlar Sera Gazları Hava Emisyonları Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Yakıtlar Sera Gazları Hava Emisyonları Katı Atıklar Su Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Sera Gazları Hava Emisyonları Gıda Atığı Ambalaj Atığı TARIMSAL BİYOTEKNOLOJİ / GDO CRSPR
Albania United States of America Belize uatemala Honduras Nicaragua El Salvador Costa Rica Canada Cuba Jamaica Panama Ecuador Bahamas Haiti Pacific Ocean Colombia Peru C h i l e Dominican Republic Puerto Rico (U.S.A) Venezuela Bolivia Argentina British Virgin Islands Antigua and Barbuda Dominica Barbados Grenada Trinidad and Tobago Guyana Paraguay Falkland Islands (Malvinas)* Suriname French Guiana (Fr.) Brazil Uruguay Atlantic Ocean PREVALENCE OF UNDERNOURISHMENT IN THE TOTAL POPULATION (PERCENT) IN 2015-17 Cabo Verde 821 milyon insan (dünya nüfusunun dokuzda birinden fazlası) yeterli yiyeceğe ulaşamıyor. <5% çok düşük Las Palmas Senegal Gambia Guinea Bissau Western Sahara Sierra Leone Mauritania Guinea orta düşük Liberia Ireland Portugal Morocco Côte d Ivoire United Kingdom Spain Gibraltar (UK) Mali Burkina Faso Ghana Netherlands Belgium France Andorra Algeria Togo Benin Equatorial Guinea Sao Tome and Principe Germany Monaco Tunisia Holy see Niger Nigeria Cabinda (Angola) San Marino Cameroon Gabon Malta Libya Rep. of Congo Poland Czech Rep. Luxembourg Slovakia Liechtenstein Austria Switzerland Hungary Croatia Romania Italy Slovenia 5 yaşın altındaki 150 milyon çocuk yetersiz beslenme nedeniyle yaşına göre az gelişmiş durumda. 5-14,9% 15-24,9% 25-34,9% orta yüksek yüksek Bosnia and Herzegovina Chad Angola Namibia Russian Fed. Serbia Montenegro Bulgaria The Former Yugoslav Rep. of Macedonia Greece Central African Republic Dem. Rep. of Congo Cyprus Lebanon Israel State of Palestine Zambia Botswana South Africa 35 ve üstü çok yüksek Belarus Rep.of Moldova Egypt Sudan *** *** South Sudan Rwanda Ukraine Zimbabwe Lesotho Uganda Malawi Turkey Burundi Jordan Eswatini Syrian Arab Republic Ethiopia Kenya United Republic of Tanzania Mozambique Eritrea Georgia Armenia Iraq Saudi Arabia Djibouti Somalia Comoros Azerbaijan Madagascar Islamic Republic of Iran Kuwait Yemen Bahrain Qatar United Arab Emirates Annelik yaşına gelmiş her üç kadından biri kansızlık çekiyor. belirsiz veri Turkmenistan Oman Seychelles Mauritius Kazakhstan Uzbekistan Afghanistan Pakistan Tajikistan Kyrgyzstan Jammu and Kashmir India Maldives Nepal Sri Lanka Bhutan Indian Ocean Myanmar Bangladesh Mongolia China Thailand Viet Nam Cambodia Malaysia Singapore Lao People s Dem. Rep. Brunei Darussalam Açlığın en önemli nedeni iklim değişikliği ve ekstrem hava koşulları. Taiwan Indonesia Philippines Dem. People s Rep. of Korea Rep. of Korea Timor Leste Japan Pacific Oce Australia
Albania Russian Fed. Canada Ireland United Kingdom Netherlands Belgium France Germany Poland Czech Rep. Luxembourg Slovakia Liechtenstein Austria Switzerland Hungary Croatia Romania Slovenia Belarus Rep.of Moldova Ukraine Kazakhstan Mongolia United States of America Belize uatemala Honduras Nicaragua El Salvador Costa Rica Cuba Jamaica Panama Ecuador Bahamas Haiti Pacific Ocean Colombia Peru C h i l e Dominican Republic Puerto Rico (U.S.A) Venezuela Bolivia Argentina British Virgin Islands Antigua and Barbuda Dominica Barbados Grenada Trinidad and Tobago Guyana Paraguay Suriname French Guiana (Fr.) Brazil Uruguay Atlantic Ocean Cabo Verde Las Palmas Senegal Gambia Guinea Bissau Western Sahara Sierra Leone Mauritania Guinea Liberia Portugal Spain Morocco Côte d Ivoire Gibraltar (UK) Mali Burkina Faso Ghana Andorra Algeria Togo Benin Equatorial Guinea Sao Tome and Principe Monaco Tunisia Nigeria Italy Holy see Niger Cabinda (Angola) San Marino Cameroon Gabon Bosnia and Herzegovina Malta Libya Rep. of Congo Chad Angola Namibia Serbia Montenegro Bulgaria The Former Yugoslav Rep. of Macedonia Greece Central African Republic Dem. Rep. of Congo Cyprus Lebanon Israel State of Palestine Zambia Botswana South Africa Egypt Sudan *** *** South Sudan Rwanda Zimbabwe Lesotho Uganda Malawi Turkey Burundi Jordan Eswatini Syrian Arab Republic Ethiopia Kenya United Republic of Tanzania Mozambique Eritrea Georgia Armenia Iraq Saudi Arabia Djibouti Somalia Comoros Azerbaijan Madagascar Islamic Republic of Iran Kuwait Yemen Bahrain Qatar United Arab Emirates Turkmenistan Oman Seychelles Mauritius Uzbekistan Afghanistan Pakistan Tajikistan Kyrgyzstan Jammu and Kashmir India Maldives Nepal Sri Lanka Bhutan Indian Ocean Myanmar Bangladesh China Thailand Viet Nam Cambodia Malaysia Singapore Lao People s Dem. Rep. Brunei Darussalam Taiwan Indonesia Philippines Dem. People s Rep. of Korea Rep. of Korea Timor Leste Japan Pacific Oce Australia Falkland Islands (Malvinas)* PREVALENCE OF UNDERNOURISHMENT IN THE TOTAL POPULATION (PERCENT) IN 2015-17 Dünya üzerinde var olan su miktarı sabittir, değișmez. Erișilebilir tatlı su miktarı, dünyanın toplam su varlığının %1 inden bile azdır.
Albania Russian Fed. Canada Ireland United Kingdom Netherlands Belgium France Germany Poland Czech Rep. Luxembourg Slovakia Liechtenstein Austria Switzerland Hungary Croatia Romania Slovenia Belarus Rep.of Moldova Ukraine Kazakhstan Mongolia United States of America Belize uatemala Honduras Nicaragua El Salvador Costa Rica Cuba Jamaica Panama Ecuador Bahamas Haiti Pacific Ocean Colombia Peru C h i l e Dominican Republic Puerto Rico (U.S.A) Venezuela Bolivia Argentina British Virgin Islands Antigua and Barbuda Dominica Barbados Grenada Trinidad and Tobago Guyana Paraguay Suriname French Guiana (Fr.) Brazil Uruguay Atlantic Ocean Cabo Verde Las Palmas Senegal Gambia Guinea Bissau Western Sahara Sierra Leone Mauritania Guinea Liberia Portugal Spain Morocco Côte d Ivoire Gibraltar (UK) Mali Burkina Faso Ghana Andorra Algeria Togo Benin Equatorial Guinea Sao Tome and Principe Monaco Tunisia Nigeria Italy Holy see Niger Cabinda (Angola) San Marino Cameroon Gabon Bosnia and Herzegovina Malta Libya Rep. of Congo Chad Angola Namibia Serbia Montenegro Bulgaria The Former Yugoslav Rep. of Macedonia Greece Central African Republic Dem. Rep. of Congo Cyprus Lebanon Israel State of Palestine Zambia Botswana South Africa Egypt Sudan *** *** South Sudan Rwanda Zimbabwe Lesotho Uganda Malawi Turkey Burundi Jordan Eswatini Syrian Arab Republic Ethiopia Kenya United Republic of Tanzania Mozambique Eritrea Georgia Armenia Iraq Saudi Arabia Djibouti Somalia Comoros Azerbaijan Madagascar Islamic Republic of Iran Kuwait Yemen Bahrain Qatar United Arab Emirates Turkmenistan Oman Seychelles Mauritius Uzbekistan Afghanistan Pakistan Tajikistan Kyrgyzstan Jammu and Kashmir India Maldives Nepal Sri Lanka Bhutan Indian Ocean Myanmar Bangladesh China Thailand Viet Nam Cambodia Malaysia Singapore Lao People s Dem. Rep. Brunei Darussalam Taiwan Indonesia Philippines Dem. People s Rep. of Korea Rep. of Korea Timor Leste Japan Pacific Oce Australia Falkland Islands (Malvinas)* PREVALENCE OF UNDERNOURISHMENT IN THE TOTAL POPULATION (PERCENT) IN 2015-17 2050 yılında, dünya nüfusunun %40 ından fazlasının su stresi çeken havzalarda yașaması bekleniyor.
İKLİM DEĞİȘİKLİĞİ GELECEK BİR GÜN GELECEK
İklim Değișimi ve Kuraklık 2016-2040 periyodunda Türkiye de sıcaklık 0,5-1,5 C arasında yükselecek (Meteoroloji Genel Müdürlüğü, RCP 4.5 senaryosu) Yağıșlar ilkbahar ve yaz mevsiminde artacak, sonbahar ve kıș mevsiminde azalacak. Toplam yağıș miktarı %10 civarında düșecek. Birçok havzada yağıș miktarı %5-20 oranlarında azalacak. En fazla etkilenen havzalar Akdeniz Bölgesinde yer alanlar olacak.
Ülkemiz agro-ekolojik zonları nasıl değișecek? Sıcaklık artıșı sonucunda artan buharlașmanın yarı kurak olan ülkemizi nasıl etkileyecek? Verimde azalma Sulama suyu talebine artıș Ürün yetiștirmeye elverișlilikte azalma Daha fazla hastalık ve zararlı Balıkçılık riskleri Bölgesel iklim ve tarımsal üretim değișiklikleri sadece meydana geldiği ülkeyi değil, tüm dünya tarım ürünleri fiyatlarını da etkilemektedir.
ANA HEDEF KIRSAL KALKINMA ARAZİ DAĞILIMI DİKKAT! SORUN VAR Sürülebilir ve uzun ömürlü mahsul ekili arazi: %31,1 (OECD ülkelerinde %12,1) Kalıcı mera ve otlak: %19 (OECD ülkelerinde %23,4) Ormanlık alan: %15,2 (OECD ülkelerinde %31,3) Diğer (yerleșim vb): %34,7 (OECD ülkelerinde %33,2)
Türkiye, OECD ülkeleri arasında son on yılda sera gazı (SG) emisyonları en çok artan ülke konumundadır. Emisyonların 2015 ile 2030 yılları arasında iki kattan fazla artıș göstermesi beklenmektedir. İklim değișikliğinin öngörülen etkilerinin, su alanında daha da büyük bir baskı yaratması muhtemel görünmektedir. Döngüsel ekonomiye geçiș kapsamında kaynak verimliliği ve geri dönüșümün arttırılması gerekmektedir. OECD Çevresel Performans İncelemeleri: Türkiye (2019)
Havza bazlı üretimle hayvancılık sübvansiyonları arttırılmıș ve damızlık hayvan üreticileri, otlatma amacıyla mera kiralayabilir hale gelmiștir. Hayvancılığın teșvik edilmesinin, arazi kullanımı ile ilgili baskıların artmasına ve türlerin doğal yașam alanlarını kaybetmesine ve su eko-sistemlerinin tarım kaynaklı su akıntılarına maruz kalmasına neden olması muhtemeldir. Tarım ve Orman Bakanlığı nın canlı hayvan sayısını arttırma konusunda teșviklerde bulunması ve bunun sonucunda büyük bir miktarda metan olușması nedeniyle tarım kaynaklı emisyonların payı 2008 yılından bu yana artıș göstermektedir. OECD Çevresel Performans İncelemeleri: Türkiye (2019)
Su kaynakları risk altında! Sığır Eti 1 Kg Yonca Patates Buğday 15.000-70.000 Litre 460-900 Litre 636 Litre 500 Litre TARIM SANAYİ LOJİSTİK SATIȘ TÜKETİCİ Toprak Su Yem Tarım Kimyasalları Pestisitler Herbisitler Enerji Su Enerji Koruyucular Katkı Maddeleri Soğutucu Gazlar Ambalaj Yakıtlar Yağlar Soğutucu Gazlar Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Yakıtlar Su Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Mısır Sorgum 350 Litre 250 Litre Toprak Kaybı Kirlilik Sera Gazları Organik Atıklar Doğal Ortam Kaybı Ötrofikasyon Atık Su Katı Atıklar Sera Gazları Hava Emisyonları Sera Gazları Hava Emisyonları Sera Gazları Hava Emisyonları Katı Atıklar Atık Su Sera Gazları Hava Emisyonları Gıda Atığı Ambalaj Atığı SANAYİCİ OLMADAN ÇEVRESEL RİSKLER AZALTILAMAZ
PEKİ ET YEMEYELİM Mİ?
UZMANLARDİYOR Kİ... Kiși bașına günlük hayvansal protein tüketimi 1g PISA sonuçları 1.43-2.26 Türkiye Geneli Günlük Ortalama Hayvansal Protein Alımı Yaș 9-11 12-14 15-18 Kız 22,5 21,9 19,9 Erkek 25,2 28,6 29,8 Türkiye de günlük ortalama hayvansal kaynaklı protein tüketimi ~35 g Öneri: 45-50 g TC Sağlık Bakanlığı TBSA,2015
İșletme İstihdam İșletme Bașı Et ve süt ürünleri, ișletme bașına en fazla istihdam sağlayan, tarıma dayalı gıda iș koludur. İȘLETME SAYISI VE İSTİHDAM Toplam İmalat Sanayii 391 024 4 018 741 10,3 Toplam Gıda İmalat Sanayii 47 026 488 505 10,4 Et ürünleri 1 259 48 379 38,4 Süt ürünleri 2 248 47 706 21,2 Su ürünleri 245 8 532 34,8 Sebze ve meyve 2 547 64 518 25,3 Bitkisel ve hayvansal yağ 1 305 15 769 12,1 Tahıl ürünleri 3 319 27 034 8,1 Fırıncılık ürünleri 32 740 198 086 6,1 Diğer 3 363 78 481 23,3
ÜRETİMDE DE TÜKETİMDE DE SÜT VE ETTEN VAZGEÇEMEYİZ
PEKİ YA ENFLASYON?
TOPLAM HANEHALKI TÜKETİM HARCAMASI 2002-2017 ARASI DEĞİȘİM (%) BİR YERDE YANLIȘ YAPIYOR OLABİLİR MİYİZ?
SANAYİCİ OLMADAN OLMAZ
TARIMA DAYALI GIDA SANAYİ OLMADAN KALKINMA HEDEFLERİNE ULAȘILAMAZ TARIM SANAYİ LOJİSTİK SATIȘ TÜKETİCİ Toprak Su Yem Tarım Kimyasalları Pestisitler Herbisitler Enerji Toprak Kaybı Kirlilik Sera Gazları Organik Atıklar Doğal Ortam Kaybı Ötrofikasyon Su Enerji Koruyucular Katkı Maddeleri Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Katı Atıklar Sera Gazları Hava Emisyonları Yakıtlar Yağlar Soğutucu Gazlar Sera Gazları Hava Emisyonları Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Yakıtlar Sera Gazları Hava Emisyonları Katı Atıklar Su Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Sera Gazları Hava Emisyonları Gıda Atığı Ambalaj Atığı
Tarladan Sofraya 6 AYRI BAKANLIK TARAFINDAN REGÜLE EDİLEN TEK SEKTÖR GIDA SANAYİ TARIM SANAYİ LOJİSTİK SATIȘ TÜKETİCİ Toprak Su Yem Tarım Kimyasalları Pestisitler Herbisitler Enerji Toprak Kaybı Kirlilik Sera Gazları Organik Atıklar Doğal Ortam Kaybı Ötrofikasyon Su Enerji Koruyucular Katkı Maddeleri Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Katı Atıklar Sera Gazları Hava Emisyonları Yakıtlar Yağlar Soğutucu Gazlar Sera Gazları Hava Emisyonları Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Yakıtlar Sera Gazları Hava Emisyonları Katı Atıklar Su Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Sera Gazları Hava Emisyonları Gıda Atığı Ambalaj Atığı
BİLGİ KİRLİLİĞİ ZİNCİRİN TÜM HALKALARINI KOPARIYOR TARIM SANAYİ LOJİSTİK SATIȘ TÜKETİCİ Toprak Su Yem Tarım Kimyasalları Pestisitler Herbisitler Enerji Toprak Kaybı Kirlilik Sera Gazları Organik Atıklar Doğal Ortam Kaybı Ötrofikasyon Su Enerji Koruyucular Katkı Maddeleri Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Katı Atıklar Sera Gazları Hava Emisyonları Yakıtlar Yağlar Soğutucu Gazlar Sera Gazları Hava Emisyonları Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Yakıtlar Sera Gazları Hava Emisyonları Katı Atıklar Su Enerji Soğutucu Gazlar Ambalaj Atık Su Sera Gazları Hava Emisyonları Gıda Atığı Ambalaj Atığı
ÜRETİM TÜKETİM ZİNCİRİ KORUNMALI Gıda güvencesine odaklanılmalı ve problemler bütüncül bir yaklașımla ele alınmalı. Büyükbaș hayvancılığındaki yapısal sorunlar uzun vadeli çözüm önerilerini içeren kapsamlı bir bakıș açısıyla yeniden ele alınmalı. Tarımdan perakende sektörüne kadar pek çok alana bakılmalı.
KENDİMİZE İNANALIM HAREKETE GEÇELİM Serbest ticaret anlașmaları tarım ve gıda özelinde gözden geçirilmeli. Markalı süt ve șarküteri ürünleri ihracatı desteklenmeli. Ticaret borsaları ve üretici birliklerinin gelir/iș modelleri gözden geçirilmeli.
KARAR VERİCİLERİN KARAR VERMESİ LAZIM Mevcut destekleme politikaları ve uygulamalarla, güncel ihtiyaç analizine dayanmayan, mekanizmanın odağında, sanayicinin olmadığı anlayıșla sürdüremeyiz.