ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU Yrd.Doç.Dr. Handan ÇUBUK YTÜ Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU ve İKİNCİL MEVZUATI 5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik İlgili Diğer Yönetmelikler
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU Türkiye Büyük Millet Meclisi nde kabulü : 18 Nisan 2007 Resmi Gazete de yayımlanması : 2 Mayıs 2007; 26510 No lu Resmi Gazete VİZYONU: Enerjinin tamamını faydaya dönüştüren bir Türkiye.. Kişi başına enerji tüketimi yüksek ve enerji yoğunluğu düşük ülkeler arasında yer alan bir Türkiye...
ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU AMACI: Enerjinin etkin kullanılması, israfın önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için, enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması. TEMEL HEDEFİ: Birim milli gelir başına tükettiğimiz enerjiyi (Enerji Yoğunluğunu), 2020 yılına kadar en az %15 azaltmak
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU İdari Yapılanma ENERJİ VERİMLİLİĞİ KOORDİNASYON KURULU (EVKK) EİE Yetkilendirme, İzleme,Denetim Üniversiteler Meslek Odaları Yetkilendirme, İzleme, Denetim Lab. Desteği Destekleme İzleme, Denetim Bilinçlendirme Eğitim Endüstriyel İşletmeler ve Binalar Eğitim Etüt VAP Enerji Verimliliği Danışmanlık Şirketleri
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulu: Enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili kuruluşlar nezdinde etkin olarak yürütülmesi, sonuçlarının izlenmesi ve koordinasyonunu sağlar Başkan: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Üyeler: İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Çevre ve Orman Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Hazine Müsteşarlığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Türk Standartları Enstitüsü, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve Türkiye Belediyeler Birliği
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU I. Sanayi ve Ticaretteki Uygulamalar II. Binalardaki Uygulamalar III. Enerji Sektöründeki Uygulamalar IV. Ulaşım Sektöründeki Uygulamalar V. Diğer Uygulamalar VI. İdari Yaptırımlar
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU I. Sanayi ve Ticaretteki Uygulamalar Enerji Yönetimi Verimlilik Artırıcı Proje (VAP) Destekleri Gönüllü Anlaşmalar Verimsiz Malların Kullanımının Önlenmesi KOBİ ler için Destekler
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU II. Binalardaki Uygulamalar Enerji Yönetimi Enerji Performans Yönetmeliği Enerji Kimlik Belgesi Isı Kontrol Cihazları, Isı Pay Ölçerler veya Isı Sayaçları
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU III. Enerji Sektöründeki Uygulamalar Talep Tarafı Yönetimi Üretim, İletim, Dağıtım Tesislerinde ve Açık Alan Aydınlatmalarında Verimliliğin Artırılması Termik Santrallerin Atık Isısından Yararlanılması Alternatif Yakıt Kullanımının Özendirilmesi
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU IV. Ulaşım Sektöründeki Uygulamalar Yerli Araçlarda Birim Yakıt Tüketiminin Azaltılması Araçlarda Verimlilik Standardının Yükseltilmesi Toplu Taşımacılığın Yaygınlaştırılması Gelişmiş Trafik Sinyalizasyon Sistemleri
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU V. Diğer Uygulamalar Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere (KOBİ) Uygulamalar (KOSGEB) Kojenerasyon Tesislerine Yönelik Uygulamalar (Hazine Müsteşarlığı yatırım teşvikleri, mikro kojenerasyon uygulamaları) AR-GE Projelerinin Desteklenmesine Yönelik Uygulamalar (TÜBİTAK)
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU V. Diğer Uygulamalar Eğitim ve Bilinçlendirme Uygulamaları Eğitim kurumlarının müfredatlarında enerji verimliliği Yayın kuruluşlarına yükümlülük Enerji satan şirketlerin müşterilerini bilgilendirmesi Kullanım kılavuzlarında ürünün enerji verimli kullanımı Geleneksel enerji verimliliği haftası etkinlikleri
A. ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU VI. İdari Yaptırımlar İdari Para Cezaları (2008) Yetkilendirilmiş kurum ve kuruluşların, şirketlerin, Endüstriyel İşletmelerin, bina sahipleri ve/veya yönetimlerin kamu kurum ve kuruluşlarının kanun ve yönetmelik kapsamında istenen bilgileri ve inceleme yapma imkanını vermemeleri durumunda Kanun ve yönetmelik kapsamında istenen diğer bilgilerin verilmemesi durumunda Elektrik ve/veya doğalgaz satan tüzel kişilerin, yıllık tüketim miktarı ve bedelini aylık bazda internette vermemeleri durumunda Enerji yöneticisi görevlendirmeyen endüstriyel işletmelere ve bina sahipleri ve/veya bina yönetimlerine Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen asgari sınırları sağlamayan ürünleri satanlara TL *10.720 (*yanlış veya eksik bilgi) 53.600 536 5.360 21.440 21.440
B. YÖNETMELİK I. Üniversitelerin, Meslek Odalarının Yetkilendirilmesi II. Şirketlerin Yetkilendirilmesi III. Enerji Yönetimi IV. Eğitim ve Sertifikalandırma V. Verimlilik Artırıcı Projelerin (VAP) Desteklenmesi VI. Gönüllü Anlaşmaların Desteklenmesi VII. Talep Tarafı Yönetimi VIII. Elektrik Enerjisi IX. Bilgi Verme Yükümlülüğü X. Enerji Verimliliğini Artırıcı Önlemler XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri
B. YÖNETMELİK I. Üniversitelerin, Meslek Odalarının Yetkilendirilmesi Enerji Yöneticisi Eğitimi ve Etüt-Proje Eğitimi A veya B sınıfı Yetki Belgesi Müracaat; Nisan & Ekim, Değerlendirme 2 ay, Yetki Belgesi 2-5 ay Personel, Tesis ve Laboratuar Altyapısı İzleme ve Denetim Askıya Alma ve İptal
B. YÖNETMELİK II. Şirketlerin Yetkilendirilmesi Enerji Yöneticisi Eğitimi, Etüt, VAP, Danışmanlık, Uygulama Müracaatlar; Ocak & Temmuz, Değerlendirme 1 Ay Personel ve Teçhizat Altyapısı İzleme ve Denetim Askıya Alma ve İptal
III.Enerji Yönetimi B. YÖNETMELİK Enerji Yöneticisi Görevlendirilmesi ve Enerji Yönetim Birimi Kurulması Eğitim ve Bilinçlendirme Az Yatırımlı Önlemleri Belirleme ve Uygulama Büyük Ölçekli Yatırım Gerektiren Önlemleri Belirleme Ölçüm ve İzleme Planlama Alternatif Enerji Kullanımı Kriz Dönemi Hazırlıkları Mali Analizler Raporlama
B. YÖNETMELİK IV. Eğitim ve Sertifikalandırma Enerji Yöneticisi Eğitimleri Sanayi Bina Eğitim-Etüt-Proje Eğitimleri Sanayi Bina Isı-Mekanik Elektrik Eğitim Programlarının İzlenmesi ve Denetimi
B. YÖNETMELİK V. Verimlilik Artırıcı Projelerin (VAP) Desteklenmesi Müracaat: Her yıl Ocak ayı En fazla 2 VAP Geri Ödeme Süresi < 5 Yıl EVKK Onayı ve EİE ile sözleşme Öncelik: Geri Ödeme Süresi Kısa Projeler Projenin Uygulama Süresi 2 Yıl Destekleme: Uygulama Sonrası Bedeli en fazla 500.000 TL olan VAP lar en fazla % 20 oranında
B. YÖNETMELİK VI. Gönüllü Anlaşmaların Desteklenmesi Müracaat: Her yıl Ocak ayı Taahhüt: Üç yıl içerisinde enerji yoğunluğunu en az ortalama % 10 azaltma Öncelik: Son Beş Yıllık Ortalama Enerji Yoğunluğu Yüksek Olan Endüstriyel İşletmeler EVKK Onayı ve EİE ile gönüllü anlaşma Yürürlüğe girmesi: Anlaşmanın imzalanmasını takip eden yılın Ocak ayı Destekleme: Üç yıl sonra Anlaşmanın yapıldığı yıla ait enerji giderinin % 20 si ve en fazla 100.000 TL
VII.Talep Tarafı Yönetimi B. YÖNETMELİK Verimli Ürün Satışlarının İzlenmesi (ENVER Etiketi) Elektrik Enerjisi ve Güç Talebinin Azaltılması Dış Aydınlatma TOKİ Projelerinde Kojenerasyon, Isı Pompası ve Güneş Enerjisi uygulamaları (Konut maliyetinin % 10 unu geçmeyen) Bilinçlendirme etkinlikleri Ders ve eğitim programlarında düzenlemeler: Milli Eğitim Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve ilgili kamu kurum veya kuruluşları. Konferans, sergi, fuar, yarışmalar, afiş ve spot filmler
VIII. Elektrik Enerjisi B. YÖNETMELİK Üretim Tesislerinde Enerji Yönetimi Kurulu gücü 100 MW ve üzeri elektrik üretim tesisleri Enerji Yöneticisi görevlendirir Üretim, İletim ve Dağıtımda Verimlilik Termik Santrallerde Verimlilik, Atık Isı Kullanımı Kojenerasyon Tesislerinin Desteklenmesinde % 80 Asgari Verim
B. YÖNETMELİK IX. Bilgi Verme Yükümlülüğü Enerji tüketimine ilişkin bilgiler her yıl Mart Ayı sonuna kadar Endüstriyel İşletmeler Enerji Yöneticisi görevlendirmekle yükümlü Bina sahipleri ve/veya yönetimleri Kamu kurum ve kuruluşları
B. YÖNETMELİK X. Enerji Verimliliğini Artırıcı Önlemler Yakma sistemlerinde yanma kontrolü ve optimizasyonu ile yakıtların verimli yakılması, Isıtma, soğutma, iklimlendirme ve ısı transferinde en yüksek verimin elde edilmesi, Sıcak ve soğuk yüzeylerde ısı yalıtımının standartlara uygun olarak yapılması, ısı üreten, dağıtan ve kullanan tüm ünitelerin yalıtılarak istenmeyen ısı kayıplarının veya kazançlarının en aza indirilmesi, Atık ısı geri kazanımı,
B. YÖNETMELİK X. Enerji Verimliliğini Artırıcı Önlemler Isının işe dönüştürülmesinde verimliliğin arttırılması, Elektrik tüketiminde kayıpların önlenmesi, Elektrik enerjisinin mekanik enerjiye veya ısıya dönüşümünde verimliliğin artırılması, Otomatik kontrol uygulamaları ile insan faktörünün en aza indirilmesi, Kesintisiz enerji arzı sağlayacak girdilerin seçimine dikkat edilmesi,
B. YÖNETMELİK X. Enerji Verimliliğini Artırıcı Önlemler Makinelerin enerji verimliliği yüksek olan teknolojiler arasından, standardizasyon ve kalite güvenlik sisteminin gereklerine dikkat edilerek seçilmesi, İstenmeyen ısı kayıpları veya ısı kazançları en alt düzeyde olacak şekilde projelendirilmesi ve uygulamanın projeye uygun olarak gerçekleştirilmesinin sağlanması, İnşaa ve montaj aşamasında enerji verimliliği ile ilgili ölçüm cihazlarının temin ve monte edilmesi,
B. YÖNETMELİK X. Enerji Verimliliğini Artırıcı Önlemler Yenilenebilir enerji, ısı pompası ve kojenerasyon uygulamalarının analiz edilmesi, Aydınlatmada yüksek verimli armatür ve lâmbaların, elektronik balastların, aydınlatma kontrol sistemlerinin kullanılması ve gün ışığından daha fazla yararlanılması, Enerji tüketen veya dönüştüren ekipmanlar için asgarî verimlilik kriterlerinin sağlanması, Camlamada düşük yayınımlı ısı kontrol kaplamalı çift cam sistemlerinin kullanılması.
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda ısı enerjisi kullanımı ile ilgili tedbirler: Isıtma sezonundaki iç ortam sıcaklıkları maksimum 22 ºC, Yeni alımlarda A sınıfı klimalar tercih edilir; dış ortam sıcaklığı 30 ºC nin altında iken soğutma sistemi ve klimalar soğutma amaçlı çalıştırılmaz ve iç ortam sıcaklığı 24 ºC nin altına indirilmez. Radyatör arkalarına alüminyum folyo kaplı ısı yalıtım levhaları yerleştirilir,
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda ısı enerjisi kullanımı ile ilgili tedbirler: Pencerelerden hava sızıntılarını önlemek için pencere contası kullanılır. Binaların ana girişlerinde döner kapı veya çift kapı kullanılır, Isıtma sistemlerinin bakım ve kontrolü baca gazı ölçümlerine dayalı brülör ayarlarını da kapsayacak şekilde yapılır veya yaptırılır.
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda elektrik enerjisi kullanımı ile ilgili tedbirler: Mevcut akkor Flamanlı lâmbalar yerine kompakt flüoresan lâmbalar, manyetik balastlı flüoresan lâmbalar yerine elektronik balastlı yüksek verimli flüoresan veya ledli lâmbalar Hareket, ısı veya ışığa duyarlı sensorlu kontrol sistemleri, Işık geçirgenliğini önemli ölçüde engelleyen armatürler yerine yüksek yansıtıcılı armatürler
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda elektrik enerjisi kullanımı ile ilgili tedbirler: İç aydınlatmada birden fazla armatür bulunan bölümlerde uygun şekilde gruplandırma yapılarak ayrı ayrı elle kontrol veya otomatik gün ışığı kontrol sistemleri, Bilgisayar, yazıcı, fotokopi ve benzeri elektrik enerjisi kullanan ekipmanların alımında Energy Star işareti olması ve/veya ilgili mevzuat ile belirlenen asgarî verimlilik kriterlerini sağlama şartı aranır.
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda işletmelerde ve endüstriyel işletmelerde diğer tedbirler: Kazanlarda; yanma kontrolü ve yanmanın optimizasyonu, ısı yalıtımı, ısı transfer yüzeylerinin temiz tutulması, atık ısıların kullanımı ve buhar kazanlarında kondens geri dönüşünün artırılması ve blöf kayıplarının azaltılması, Basınçlı hava sistemlerinde; kompresörlerin boşta çalışma sürelerinin asgarîye indirilmesi, kompresöre giren havanın kuru, temiz ve soğuk olmasının sağlanması, kaçakların periyodik olarak kontrol edilmesi vb,
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda işletmelerde ve endüstriyel işletmelerde diğer tedbirler: Isı enerjisi dağıtım sistemlerinde; boru sistemlerinin, vana ve flanşların yalıtılması ve kontrolü, buhar kapanlarının düzenli kontrolü ve bakımı, atık ısıların kullanılması, Genel proses işlemlerinde; kullanılmayan elektrikli alet ve teçhizatların kapatılması, olabildiğince tam kapasitede çalışılması, 50ºC nin üzerinde yüzey sıcaklığı olan yerlerin yalıtımının ekonomik olup olmadığının analiz edilmesi
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda işletmelerde ve endüstriyel işletmelerde diğer tedbirler: Fırınlarda; yalıtım optimizasyonu ve sızdırmazlığın sağlanması, yanma havası optimizasyonu, ısı iletiminde etkinliğin artırılması, olabildiğince azamî kapasitede yükleme yapılması, taşıyıcı olarak hafif malzemelerin kullanılması, atık ısıların değerlendirilmesi ve kesikli çalışan fırınlarda yükleme ve boşaltma için fırın kapılarının açık tutulma sürelerinin asgarî düzeyde olması,
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda işletmelerde ve endüstriyel işletmelerde diğer tedbirler: Kurutma proseslerinde; atık gazlardaki nem miktarının optimize edilmesi, ön kurutma imkânlarının araştırılması, yalıtım, ısıtıcıların ve filtrelerin temiz tutulması, mümkün olan yerlerde havanın yeniden sirküle edilmesi, egzost gazlarının atık ısılarının kullanılması, İklimlendirme sistemlerinde; ısıtıcı bataryalarının ve filtrelerin temiz tutulması, kontrol dışı hava sızıntılarının azaltılması.
B. YÖNETMELİK XI. Kamu Kesiminde Enerji Verimliliği Önlemleri Kamu kesimine ait binalarda işletmelerde ve endüstriyel işletmelerde diğer tedbirler: Elektrik sistemlerinde; merkezi ve/veya lokal düzeyde güç kompanzasyonu yapılması, değişken hız sürücülerinin kullanılma imkanları, elektrik motorlarının ihtiyaca uygun kapasitede seçilmesi, yeni alımlarda verimlilik sınıfı yüksek elektrik motorlarının alımı, kullanılmayan elektrikli ekipmanların kapalı tutulması, elektrik tarifelerinin dikkatli izlenmesi ve anlaşma gücünün aşılmaması, puant yük durumunda devre dışı bırakılabilecek elektrikli ekipmanların belirlenmesi,
C. DİĞER YÖNETMELİKLER Enerji Verimliliği Kanunu İkincil Mevzuat Çalışmaları Kapsamında Yürürlüğe Konulan Yönetmelikler: 1. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı: Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik (08/10/2007 tarihli ve 26667 sayılı Resmî Gazete) Enerji tüketen mallarda, kullanma kılavuzunun ayrı bir bölümünde malın enerji tüketimi açısından verimli kullanımına ilişkin bilgiler yer alacaktır.
C. DİĞER YÖNETMELİKLER Enerji Verimliliği Kanunu İkincil Mevzuat Çalışmaları Kapsamında Yürürlüğe Konulan Yönetmelikler: 2. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı: Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik (14/04/2008 tarihli ve 26847 sayılı 1.Mükerrer Resmî Gazete) Tüketim ölçüm ekipmanları, ısıtma ve sıhhi sıcak su gider paylaşımı hesaplaması, ölçüm şirketlerinin ve bölgesel ısı dağıtım ve satış şirketleri yetkilendirilmesi uygulamaları yer almaktadır.
C. DİĞER YÖNETMELİKLER Enerji Verimliliği Kanunu İkincil Mevzuat Çalışmaları Kapsamında Yürürlüğe Konulan Yönetmelikler: 3. Ulaştırma Bakanlığı: Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (09/06/2008 tarihli ve 26901 sayılı Resmî Gazete) Kent merkezlerinde araç kullanımını azaltıcı uygulamalar, kentsel ulaşım planları, trafik sinyalizasyon sistemleri, tüketicinin bilgilendirilmesi, yeni binek otomobillerin yakıt ekonomisi ve CO 2 emisyon değerlerini gösteren etiket, kılavuz, poster/gösterim, promosyon literatürü ve materyallerin düzenlenmesi, akaryakıt tüketiminin izlenmesi, tüzel kişilerce verilecek ekonomik sürüş teknikleri ile ilgili eğitim uygulamaları yer almaktadır.
C. DİĞER YÖNETMELİKLER Enerji Verimliliği Kanunu İkincil Mevzuat Çalışmaları Kapsamında Yürürlüğe Konulan Yönetmelikler: 4. KOSGEB tarafından, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde Enerji Verimliliği Eğitim, Etüt ve Danışmanlık Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik (18/10/2008 tarihli ve 27028 sayılı Resmî Gazete) Enerji verimliliği etüt ve danışmanlık desteği : Ön enerji etütleri üst limit 2.000 TL ve %70 oranında, Detaylı enerji etütleri üst limit 20.000 TL ve %70 oranında, VAP lara yönelik danışmanlık üst limit 10.000 TL ve %70 oranında Enerji verimliliği eğitim hizmetleri desteği : tavan ücretinin %70 i oranında
C. DİĞER YÖNETMELİKLER Enerji Verimliliği Kanunu İkincil Mevzuat Çalışmaları Kapsamında Yürürlüğe Konulan Yönetmelikler: 5. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı: Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (05/12/2008 tarihli ve 27075 sayılı Resmî Gazete) Enerji Kimlik Belgesi; enerji performansı açısından mimari proje tasarımı; ısı yalıtımı esasları, asgari hava sirkülasyonu ve sızdırmazlık; ısıtma ve soğutma sistemleri, havalandırma ve iklimlendirme sistemleri tasarım ve uygulama esasları; sıhhi sıcak su sistemleri; otomatik kontrol; YEK kullanımı ve kojenerasyon sistemleri gibi uygulamalar yer almaktadır.