GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ MİM 442 YAPIM YÖNETİMİ VE EKONOMİSİ Prof.Dr.Nilay COŞGUN Yrd.Doç.Dr.Ferhat PAKDAMAR Arş.Gör.SeherGÜZELÇOBAN MAYUK Arş.Gör.Selin ÖZTÜRK
İHALE ÖNCESİ PROJE YÖNETİM FAALİYETLERİ Yatırım projeleri çok farklı amaçlarla yürütülebilir. Bu projelere örnek; etüt projeleri, yeni veya ilave yatırım projeleri, idame ve yenileme projeleri, tamamlama ve darboğaz giderme projeleri, modernizasyon ve iyileştirme projeleri, araştırma-geliştirme projeleri, teknik yardım projeleri sayılabilir.
1. Proje Hedefleri ve Boyutlarının Tanımlanması Yaptırılacak iş için şartnamesinin iyi hazırlanması, işin iyi tanımlanması gerekir. Projenin amacı, hedefi ve yapılma mantığı, İstenen metodoloji ile takvim ve süreler de dahil çalışma planı (faaliyetler), İstenen kalite, Kullanılması beklenen her türlü kaynakta aranan nicelik ve nitelik (iş gücü v.b.), İstenen raporlar ve diğer çıktılar.
2. Ön Fizibilite Çalışması Projeler, büyük yatırımlar gerektiren veya uygulanması kompleks uygulamalar ise, bir ön fizibilite çalışması gerektirebilir. Ön-fizibilite aşamasındaki analiz çok kısa olmalı; yapılacak analizler, alternatifler arasından seçim yapmak üzere kullanılmalıdır. Bu analizler, kavramsal tasarım, maliyet tahmini, çevresel etki, sosyal ve politik değerlendirme, kurumsal durum başlıkları altında toplanabilir.
3. Fizibilite ve Proje Hazırlama Çalışması 3.1. Fizibilite Fizibilite özel bir maliyet kontrol yöntemidir. Fizibilite analizi (etütleri), proje tasarımında optimal değere (maliyete) ulaşılması amacıyla yapılır. Bir yatırım, finansal, fiziksel ve yasal açıdan yapılabilir olmalı, bunların kesişimi ise yapılabilir olma durumunu gösterir. Yapılabilirlik Durumu
3.2. Proje Hazırlama Aşamaları Geleneksel proje hazırlama sürecinin ana aşamaları: Proje yöneticisinin atanması, Proje hazırlama ekibinin oluşturulması, Proje amacının ve kapsamının belirlenmesi, Geçmiş raporların (olanak etüdü, ön-yapılabilirlik etüdü, vb) ve diğer kaynakların belirlenmesi, İhtiyaçların belirlenmesi, Proje hazırlama çalışmalarının planlanması, Sosyo-kültürel, ekonomik ve teknik veri toplama (mülakat, grup çalışması, arazi etüdü, zemin etüdü, kimyasal analizler, meteorolojik etütler, vb), Destek çalışmaların yapılması (talep analizi, girdilerin etüdü, çıktıların standardının belirlenmesi, ÇED vb), Kapasite ve yer seçimi, Teknoloji etüdü ve seçimi, Ayrıntılı mühendislik hesaplarının yapılması, Organizasyon yapısının belirlenmesi, Mali ve ekonomik hesaplamaların yapılması, Sonuç raporunun hazırlanması ve yazım.
Yapılabilirlik etüdü (fizibilite) çalışmasına başlamadan önce genel olarak cevap aranan sorular: Projeye neden ihtiyaç duyulmuştur? Proje hangi genel amaca hizmet edecektir? Proje raporu kim için hazırlanmaktadır? Raporu kim hazırlayacaktır? Rapor hangi kapsamda olacaktır? Raporun hazırlanabilmesi için ayrılan parasal kaynak ne kadardır? İhtiyaç duyulan ek kaynaklar nelerdir? Fizibilite raporunun hazırlanabilmesi için gerekli süre ne kadardır? Fizibilite raporu hangi önerileri içerecektir? Hangi destek çalışmaların yapılması gerekmektedir? Proje kim tarafından, hangi yöntemle uygulanacaktır?
Bir proje fikrinin ortaya çıkışı ile söz konusu fikrin bir yatırım projesi teklifi olarak sunulabilir hale getirilmesi arasında temel olarak üç ayrı çalışma söz konusudur: Mühendislik Çalışmaları, Ekonomik Planlama ve Analiz Çalışmaları, Karar Aşaması.
4. İnşaat Yatırım Projelerinin Analizi, Alternatif Projeler Arasından Seçilmesi ve Yapılabilirliği 4.1. Yatırım Öncesi Proje Analizi Hazırlanan nakit akımı tabloları ve diğer veriler kullanılarak proje için çeşitli ticari, ekonomik ve sosyal analizler ile çevresel etki analizleri bu kısımda ele alınır. Hazırlık esnasında yapılan çeşitli anahtar varsayımlar bu bölümde duyarlılık analizleri ile test edilerek projenin başarı şansı belirlenmeye çalışılır. Temel amaç karar alıcıyı projenin yapılabilir olup olmadığı hususunda ikna etmektir.
4.2. Proje Analiz Teknikleri Projeye karar verirken, çeşitli analiz teknikleri kullanılır; Teknik analiz, birçok ekonomik ve teknik kapsamlı çalışmanın yerine gerektirmesine karşılık, temelde pazara sunulacak olan ürün ya da hizmetin, üretiminin teknik olarak mümkün olup olmadığını irdelemek amacıyla yapılır. BaşabaşNoktası Analizi Belirsizlik ve Risk Analizi Maliyet Etkinlik Analizi Finansal Analizi Kurumsal Analiz
4.3. Temel Analiz Ölçütleri Proje analiz ölçütleri, projelerin ticari, ekonomik ve/veya sosyal açıdan ortaya çıkan (hesaplanan) fayda ve maliyetlerinin karşılaştırılması amacıyla kullanılan matematiksel tekniklerdir. Hem tek bir projenin kabul edilebilirliğinin test edilmesi, hem de birden fazla birbirinden bağımsız projenin kabul edilebilirliklerine göre öncelik sıralaması yapılabilmesi amacıyla pek çok ölçüt geliştirilmiştir. Net Bugünkü Değer (NBD), İç Karlılık Oranı (İKO), Fayda/Maliyet Oranı Geri Ödeme Süresi en yaygın olarak kullanılan ölçütlerdir.
4.4. Toplam Yatırım Tutarının Hesaplanması Yüksek maliyetli çevre yatırımları için, bu aşamada, ayrıntılı bir proje maliyetinin veya toplam yatırım tutarının, tahmini olarak hesaplanması gerekir. Proje yatırım maliyeti; yeni makine teçhizatın satın alınması, yeni binaların veya diğer sabit sermaye yatırımlarının yapılması, etüt ve proje fizibilite çalışmalarının yapılması, uygulama sırasındaki işçilik ve kontrollük ücretleri, inşaat işleri için gereken malzemelerin alınması ve işletme sermayesinin finansmanını içerir. Proje yatırım maliyeti (Toplam yatırım tutarı)= sabit sermaye yatırımları+ işletme sermayesi
4.4.1. Sabit Sermaye Yatırımı Sabit sermaye, bir yatırım projesinin inşaat ve donanımı için gereken kaynaklardan oluşur; EtüdGiderleri : yapılabilirlik, arazi, zemin etüdlerivb, Arazi Bedeli: arazinin satın alma bedeli,vergi, harç vb. Arazi Düzenlemesi: Arazide gerekli kazı ve dolgu işleri vb Geoteknik-Jeolojik Etüdler: Sondaj vb Tasarım Giderleri: Mimari, mekanik, elektrik ve statik tasarım Mühendislik ve Proje Giderleri: şartname, keşif vb. Hazırlık Yapıları: Şantiye binası, elektriği, suyu, deposu, Ruhsat Alınması ve Plan-Proje Onayı: ödenecek harçlar vb Proje Yönetimi: Kontrollük, yapı denetim vb. İnşaat İşleri Giderleri: tüm inşaat işlerinin tahmini hesabı Lisans, Patent, Know-How vb. Teknoloji Ödemeleri Ulaştırma tesisleri harcamaları: yolların yapım giderleri
Ana tesis makine ve donanım giderleri: Sabit sermaye yatırım tutarının genellikle en büyük kısmını bu kalem oluşturmaktadır. Yardımcı İşletmeler Makine ve Donanımı: Ana tesis makine ve donatımının çalışabilmesi için gerekli makine ve donanım Taşıma ve Sigorta Giderleri: makine ve donanımın taşınması İthalat ve Gümrükleme Giderleri: Montaj Giderleri: Makine ve donanımı tesiste montajı Taşıt Araçları: Malzeme, personel taşıma Genel Giderler: posta, fotokopi, kırtasiye vb İşletmeye Alma Giderleri: Deneme işletmesi döneminde Beklenmeyen Giderler: Yatırım Dönemi Faizleri: kullanılacak kredilerin faizleri 4.4.2. İşletme Sermayesi Projeyi tümüyle ya da kısmen işletmek için gereken kaynaklardan oluşur. İşletme sermayesi, esas itibariyle kasa ve bankadaki paralar ile stoklardan oluşur.
4.5. Avan Proje Evresinde İnşaat Yatırım Projesi Maliyetinin Hesaplanması Amaç avanproje aşamasında maliyet hesabını en doğru şekilde yaparak yatırım miktarını belirlemek ve alternatif projeler arasında bir seçim yapabilmektir. Yatırım miktarının ve finansmanın yeterli olup olmadığının belirlenmesini sağlar. Avan proje aşamasında kullanılan yapı maliyeti hesaplama modelleri; Birim Yöntem: bir yapının maliyeti ile barındırdığı fonksiyonel birimlerin sayısı arasındaki ilişkiye dayanır (hastane-yatak, otopark-araç, okul-öğrenci sayısı, tiyatro/sinema-koltuk sayısı vb.) Küp Yöntemi: yapı hacminin hacim başına bulunan (tl/m³) birim fiyat ile çarpılması sonucu bulunur. Alan Yöntemi: maliyetin yapı alanına bağlı olarak hesaplanması Kat Kabuğu Yöntemi: dış duvarların ve döşemelerin alanlarının katsayı esasına dayalı toplam kabuk alanının birim fiyatla hesabı. Regresyon Analizi: bir yapının yüksekliği ve yapısı gibi bir ya da daha fazla elemana ait verileri kullanarak bir değişkenin maliyetini tahmin etme. Elemanlara Dayalı Maliyet: yapım birimlerine dayalı olarak birim maliyetlerin hesaplanması
4.6. İnşaat Süresini Etkileyen Faktörler ve Süre Tahmini İhale Faktörü: Davet usulü ihale, herkesin dilediği gibi katılamadığı, katılımcıların ihale öncesi çeşitli incelemeler sonucunda seçildiği bir ihale biçimidir. İşe uygun özellikteki firma inşaatın kısa sürede bitmesini sağlayacak özelliklere sahip olduğundan inşaat süresini olumlu yönde etkiler. İnşaat Bitiş Tarihinin Tespiti ve Cezai Yaptırımlar Faktörü: İnşaat başlamadan önce inşaatın bitiş tarihinin tespit edilmesi ve inşaatın gecikmesi durumunda cezai yaptırımların uygulanması, inşaat firmalarını önlemler almaya teşvik edecektir. Proje Büyüklüğü Faktörü: Proje büyüklüğünün neden olduğu bir takım problemler iyi bir inşaat yönetim ve proje ekibi tarafından çok rahatlıkla çözümlenebilir.
Çevre Faktörü: Projenin gerçekleşeceği çevre şartlarının iyi tanımlanması inşaat süresini etkileyen önemli faktörlerden biridir. Yatırımcı Tecrübesi Faktörü: Yatırımcının çabuk karar alması inşaat süresini etkileyen önemli faktörlerden biridir. Yönetimsel Kontrol Yeterliliği Faktörü: Tecrübeli ve yetenekli bir ekip komplike bir proje ile kolaylıkla başa çıkabilir. Tasarım Ekibinin Etkinliği: Uygulama sırasında gerekli revizyonların zamanında yapılması ve kararların tasarım ekibi tarafından onaylanması inşaat süresini etkilemektedir.
5. Yapı Ruhsatı ve İnşaata Başlama Yapı Ruhsatı, belediye sınırları içinde kalan (mücavir alanlar içerisinde) yerlerde inşa edilecek yapılar için belediyelerce, Belediye İmar Kanunu, İmar Planı ve Yönetmelik hükümlerine; mücavir alan sınırları dışında kalan yerlerde ise Valiliklerce (Bayındırlık ve İskân Müdürlükleri) yapı sahibi, yapı müteahhidi, şantiye şefi, tüm proje müellifleri ve yapı denetim kuruluşu yetkilisi, denetim sorumlusu mimar veya mühendisin imzaları alınarak usulüne uygun olarak düzenlenen belgedir.
5.1. Yapı Ruhsatı Alınması 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamına giren bütün yapılar için yapı ruhsatı alınması zorunludur. Hafriyat işlemine dahi ruhsat alınmaksızın başlanamaz. Yapı ruhsatı almak için belediyelere veya valiliklere verilecek belgeler : Dilekçe, Taahhütname, Tapu Senedi, Gerekirse vekâletname ve muvakkatnameler, Mimari proje, Statik proje, Elektrik, mekanik tesisat projeleri, Çevre ve peyzaj projeleri, Yol ve alt yapı katılım payı ödendi belgeleri, Gerekirse teknik kontrol için istenecek diğer belgeler. Belediyelere ve valiliklere göre değişen bazı ilave belgeler de istenilebilmektedir.
a) Dilekçe İnşaatın yapılacağı yerin sınırları içerisinde kaldığı belediye adına yazılmış, tapuda belirtilen arsa üzerinde, projede belirtilen özelliklerdeki bina inşaatına izin verilmesi yönündeki talep yazısıdır. Ekinde parsel durumunu belirleyen jeolojik raporun bulunması gerekmektedir. Dilekçe üzerinde; talebin açık olarak belirtilmesi ve yapının tapu kayıtlarının, inşaat adresinin, mal sahibinin tebligat adresinin ve telefonunun bulunması gerekmektedir. Tapu kayıtlarına göre maliklerin dilekçeyi imzalaması; vekâletname olması halinde vekil olan şahıs tarafından dilekçenin imzalanması ve vekâletname aslı ile birlikte fotokopisinin ibrazı gerekmektedir. b) Taahhütname İnşaatın genel fennî sorumlusunun, fennî mesuliyetini üstlendiği inşaatla ilgili olarak, aşağıda belirtilen hususları yerine getireceğini taahhüt ettiği belgedir. Taahhütnamede; Mesuliyetiniüstlendiğiyapıyıfenvesanatkurallarınagöredenetleyeceğine İnşaatın temel sisteminin teşkilinde ve her katın tabliye betonunun atılması sırasında belediyeye bilgi vereceğine Ruhsat verilen binaya ait projelerde herhangi bir aykırılık olması halinde en geç 3 gün içerisinde belediyeye haber vereceğine İnşaatsüresincehertürlügüvenlikönlemlerininalınacağına Adresindekideğişiklikleriengeç7güniçerisindebelediyeyebildireceğine Fennî mesullükten çekilme halinde, çekilme gerekçeleri ile birlikte yapı inşaatının hâlihazırdaki durumu ile ilgili bir raporu belediyeye vereceğine TS 8737 Yapı Ruhsatı Formunda yer alan vizeler ile form ekinde yer alan taahhütnamede yer alan şartları yerine getireceğine dair hususlar yer almalıdır.
c) Tapu Kayıt Örneği İnşaatın yapılacağı arsanın, inşaatı yaptıracak kişi/kişiler veya kuruluşa ait olduğunu gösteren ilgili tapu dairesinden alınmış tapu veya tapu yerine geçen belgelerdir. Dilekçe ekinde, noterden tasdikli tapu senedi fotokopisi, yoksa tahsis belgesi, kamulaştırma kararı, tapu tescil yazısı, tapu kayıt örneği yerine ilgili belediyeye verilmek zorundadır. Ruhsat verme aşamasında Tapu Kayıt örneği yerine geçen belgeler İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliğinde şu şekilde belirtilmiştir: Özel yasalara göre tahsisi yapılıp henüz tapu siciline kaydedilmemiş ilgili kamu kuruluşlarınca verilmiş tahsis belgesi (775-25l0-4753-56l8-7269/l05l sayılı yasalara göre) Mülkiyete ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararı ve bu mahkeme kararına istinaden yetkili diğer makamlar tarafından verilen belge. Kesinleşmiş kamulaştırma kararları Bunlardan tapu senedi veya tapu tescil yazısı ruhsata müracaat tarihinden en fazla bir ay evvel alınmış veya onaylanmış olmalıdır. Hisseli gayrimenkullerde bütün hissedarların tapu senetleri veya mülkiyet durumunu belirten tapu tescil yazısı istenir d) Vekâletname veya Muvakkatnameler Vekâletname veya muvakkatname, üzerine inşaat yapılacak arsanın birden fazla kişiye ait olması (hisseli olması) durumunda, inşaat işlerini yürütme konusunda kendisine yetki verilen kişiyi gösterir noter tasdikli belge ile sahibi oldukları arsa üzerinde inşaat yapılmasına rızaları olduğunu gösterir noter tasdikli belgelerdir. İnşaat yapılacak arsanın hisseli olması durumunda her bir hissedarın vekâletnamesi ve muvakatnamesidilekçe ekinde yer almalıdır.
e) Mimari Proje Mimari proje, binanın bölümlerini ve ölçülerini gösteren ve vaziyet plânı, bodrum katı, normal katlar ve çatı katı ile bunlara ait en az iki kesit ve yeteri kadar görünüşten oluşan, mimar tarafından çizilmiş projelerdir. Dilekçe ekinde mimari proje kapsamında aşağıdaki plânlar yer almalıdır: Vaziyet Plânı: Aplikasyon tutanağı esas alınmak üzere, 1/200 veya 1/500 ölçeğinde hazırlanmış olmalı, bina ve müştemilatlarını toplu olarak gösteren, yol kotuna göre gerekli kotlar ile arsanın bina bitimindeki durumunu gösteren kotlar yer almalı, peyzaj projelerine yönelik olarak dikilecek ağaçların yerleri göstermelidir. Ayrıca, aynı ölçekte çizilmiş en az iki kesiti gösterir plân vaziyet plânına ilâve edilmelidir. Kat Plânları: 1/50 ölçeğinde çizilmiş olmalı, bodrum katı, normal katlar ve çatı konstrüksiyon plânı ile istenmesi halinde temel plânından oluşmalıdır. Kat plânları, bir katı 500 m2 ye kadar olan binalar için 1/50, daha büyük binalar veya eni veya boyu 25 metreyi geçen binalar için 1/100 ölçeğinde çizilmiş olmalıdır. Ayrıca, otel, hastane ve iş hanı gibi aks sistemine göre yapılan binalar için kat plânları 1/100 ölçeğinde çizilmeli, akslar arasında kalan birimler ise 1/50 ölçeğinde gösterilmelidir. 1/100 ölçeğinde çizilmekle birlikte sanayi tesisleri ile depo ve garajlarla ilgili birimlerin 1/50 ölçeğinde çizilmesi gerekmez. Kat plânlarında Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun gösterimler yapılmalıdır. Tam Kesit: 1/50 veya 1/100 ölçekli çizilmiş, biri merdivenlerden geçmek şartı ile binanın enine ve boyuna kesitlerini gösteren plânlardan oluşmalıdır. Kesitlerde yol veya yaya kaldırımı kotları, bahçelerin hali hazırdaki ve tevsii edilecek kotları, bitişik nizama göre yapılan binalarda komşu bina veya parsellerin kotları, parselin (±0.00) kotuna göre gösterilecektir.
Cephe Resimleri: Binanın değişik cephelerini gösteren 1/50 veya 1/100 ölçekli olarak çizilmiş dış görünümle ilgili plânlardan oluşmalıdır. Sistem ve nokta detayları: Yapının genel sistem detayları ile pencere, çatı vb. gibi özellik arz eden kısımları ile ilgili ayrıntılı çizimlerdir. Isı yalıtım projeleri: Duvarlar basta olmak üzere, tavan, taban ve diğer kısımlarda ısı yalıtımını gösteren detay çizimlerdir. Statik ve tesisat projelerinde yer alan ve mimari projeyi etkileyen bütün unsurlar mimari projede de gösterilmelidir. Projelerde çakışma olup olmadığı kontrol edilmelidir. Cephe resimlerinde, binanın köşelerine denk gelen yerlerde arsanın hali hazırdaki ve tesviye sonrası kotları belirtilecektir. İlgili belediye tarafından istenilmesi durumunda, dış cephelerde kullanılacak boya veya kaplama yapılması halinde ise kaplamalar cephe resimleri üzerinde belirtilecektir. Statik ve tesisat projelerinde yer alan ve mimari projeyi etkileyen bütün unsurlar mimari projede de gösterilmelidir. Projelerde çakışma olup olmadığı kontrol edilmelidir. Cephe resimlerinde, binanın köşelerine denk gelen yerlerde arsanın hali hazırdaki ve tesviye sonrası kotları belirtilecektir. İlgili belediye tarafından istenilmesi durumunda, dış cephelerde kullanılacak boya veya kaplama yapılması halinde ise kaplamalar cephe resimleri üzerinde belirtilecektir. Mimari projeler, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı veya ilgili belediye tarafından tespit edilen çizim ve tanzim esaslarına göre hazırlanmış olmalı, proje kapağında; arsanın yeri, tapu kaydı, ada, pafta ve parsel numaraları ve alanı ile mevcutsa üzerinde bulunan yapılar, yapılacak yapının cinsi, kat sayısı, bina taban alanı ile inşaat alanı, hangi amaçla kullanılacağı ve yapı sahibi ile ilgili bilgiler ile projeyi çizen kişi ile ilgili bilgiler yer almalıdır. Projeler 5 takım kopya olarak statik, tesisat projeleri ile birleştirilerek sunulmalıdır.
f) Statik Projeler Statik projeleri, çelik-karkas binalarda, çelik yapı hesapları ile 1/10, 1/20 ve 1/100 ölçekli plânlar, betonarme-karkas binalarda betonarme hesabı ile 1/10, 1/20 ve 1/100 ölçekli plânlar, asma çatılı binalarda ise çatı hesabı ile gerekli ölçekteki plândan oluşan teknik belgelerdir. Yapı ruhsatı için müracaat sırasında, yapılacak bina türüne göre, Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre inşaat mühendisi tarafından hazırlanmış statik projeler, jeolojik veya jeotekniketüdraporları dikkate alınan zemin etüdleriile birlikte mimari proje ile birleştirilmiş olarak 5 nüsha ozalit halinde ilgili belediyeye sunulmalıdır. g) Tesisat ve Peyzaj Projeleri Tesisat projeleri, yapılacak binanın elektrik, ısıtma, havalandırma, klima, doğalgaz ve sıhhî tesisatı ile ilgili teknik özellikleri, gerekli hesaplamaları ve bina içerisindeki yerlerini ve gerekli bağlantı hatlarını gösteren projelerinden oluşan teknik belgelerdir. Tesisat projeleri konusuyla ilgili bir uzman (elektrik tesisatı elektrik mühendisi, kalorifer, havalandırma ve sıhhî tesisat ise makine mühendisi) tarafından hazırlanmış olmalı, 5 nüsha ozalit halinde mimari proje ile birleştirilmiş olarak belediyeye sunulmalıdır. Varsa, asansör uygulama projesi, yapı ruhsatı verilmeden önce ilgili belediye tarafından onaylanmış olmalıdır. (Mimari proje sırasında sadece avan proje yeterlidir). Doğalgaz projeleri doğalgaz tesisat yönetmeliği ve teknik şartnameleri çerçevesinde hazırlanmalıdır. Doğalgaz projeleri ilgili belediye (Büyükşehir belediyelerinin bulunduğu illerde, Büyükşehir belediyeleri) tarafından incelenerek onaylanmaktadır. Çevre (peyzaj) projeleri, yapı ile ilgili çevre düzenlemelerini gösteren projelerdir. Mimari proje ile birlikte peyzaj projeleri ve krokisine uygun olarak parsel ve yapı ilişkisi kurularak hazırlanan aplikasyon belgesi de ilgili belediyeye sunulmalıdır.
h) Yol ve Alt Yapı Katılım Payları Ödeme Belgeleri İnşaat izni alabilmek için, ilgili belediye fen işleri müdürlüğüne yatırılan yol katılım payı ile kanalizasyon vb. gibi gerekli alt yapı katılım harçları ile ilgili alındı belgeleri vb. belgeler ı) Teknik Kontrol İçin İstenecek Belgeler Teknik kontrol için istenen belgeler, ilgili belediye tarafından öngörülmesi halinde istenen aplikasyon zaptı, bağımsız bölüm listesi bitişik parseldeki binaların resmi veya krokisi ile çatı plânı gibi diğer teknik belgelerdir. İlgili belediyenin öngörmesi halinde dilekçe ekinde yer alan yukarıda belirtilen belgelerle birlikte aşağıdaki belgelerin de belediyeye teslim edilmesi gereklidir: 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında kanunun uygulanmakta olduğu pilot olarak seçilen 19 ilde yapı uygulama projelerinin yapı denetim kuruluşu tarafından incelendiğine ve uygun görüldüğüne dair onay 1/50 veya 1/100 ölçekli aplikasyon zaptı Noterden onaylı bağımsız bölüm listesi Yol cephesinde arsa ile bitişik arsalarda yer alan binaların fotoğrafları, resimleri veya krokileri 1/50 ölçekli çatı plânı Büyükşehir belediyesinin mevcut olduğu yerlerde, 1/1000 ölçekli imar plânı önerileri ilçe belediyelerinin onayından sonra, 1/5000 ölçekli nazım imar plânı önerileri ise doğrudan Büyükşehir belediyelerinin onayına sunulur.
5.3 Ruhsatın Geçerlilik Süresi İmar kanununa göre ruhsat alındıktan sonra iki yıl içinde yapıya başlanılmazsa veya başlanılan yapı beş yıl içinde bitirilmezse ruhsatın yenilenmesi gerekmektedir. Ruhsat ve eklerinin yapı yerinde bulundurulması mecburidir.