MAYIS 2015 Yayına Hazırlayan Prof. Dr. Yusuf ULCAY Şengül TEKE BUTEKOM ISBN 978-605-9193-09-2 Yayın Sahibi Uludağ İhracatçı Birlikleri Bursa Teks l ve Konfeksiyon, Teknoloji, Eği m, Araş rma, Danışmanlık ve Enerji Verimliliği Hizmetleri Limited Şirke (BUTEKOM) Baskı Yeri Akmat Akınoğlu Matbaacılık A. Ş. Organize Sanayi Bölgesi Ali Osman Sönmez Bulvarı 2. Sokak No:1 PK. 16159 Nilüfer / BURSA Tel: 0 224 243 29 29 pbx Faks: 0 224 242 51 00 www.akmat.com.tr Yayın Sahibi İle şim Adresi Uludağ İhracatçı Birlikleri Bursa Teks l ve Konfeksiyon, Teknoloji, Eği m, Araş rma, Danışmanlık ve Enerji Verimliliği Hizmetleri Limited Şirke Organize San. Bölg., Kahverengi Cad., No:8, 16159 Nilüfer / BURSA Tel: 0.224 219 10 00 1450 Faks: 0.224 219 10 31 E-mail: info@butekom.org www.butekom.org Bu eserin telif hakkı BUTEKOM'a ai r. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre Uludağ İhracatçı Birlikleri'nden izin alınmadan bu eserin herhangi bir bölümü veya tamamı ik bas edilemez, fotokopi veya diğer herhangi bir suretle çoğal lamaz, basılamaz ve dağı lamaz.
Koruyucu ve Askeri Teks ller Protech and Military Tex les 14 Taşıt Teks lleri ve Kompozitler Mobiltech and Composites 85 Kumaş Teknolojisindeki Yenilikler Developments in Fabrics 170 Bi m (Boya, Baskı ve Kaplama) İşlemlerinde Verimlilik ve Sürdürülebilirlik Sustainability and Efficiency in Finishing Processes (Dyeing, Prin ng and Coa ng) 244 Fonksiyonel Lif ve Polimerler Func onal Fibers and Polymers 330 Tıbbi Teks ller ve Teknik Giysiler Medtech and Clothtech 454 Teks l ve Konfeksiyon Sektörüne Yönelik Alınmış Patentler Patents for Tex le and Confec on Sector 687 Diğer Teks ller Other Tex les 693
TEKSTİL ATIK SULARI KULLANARAK MİKROBİYAL YAKIT HÜCRESİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ ELECTRICITY GENERATION BY MICROBIAL FUEL CELL USING TEXTILE WASTEWATER ÜÇGÜL İ. 1, ÖZDEMIR KÜÇÜKÇAPRAZ D. 2, ELIBÜYÜK U. 3, ARAS S. 4 1 Süleyman Demirel Üniversitesi, 2 SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ, 3 Süleyman Demirel üniversitesi, 4 Süleyman Demirel Üniversitesi Anahtar Kelimeler Mikrobiyal yakıt hücresi, tekstil atık suları, elektrik üretimi, elektrik üreten bakteriler Özet (Türkçe) Tekstil atıkları olarak en büyük paya sahip olan atık bölümü tekstil atık suyudur. Yapılması planlanan projede mikrobiyal yakıt hücresi kullanarak tekstil atık sularının arıtımı sırasında elektrik üretimi yapılması planlanmıştır. Özet (İngilizce) Waste having the largest share of textile waste as part of the textile waste water. The planned production of electricity made during treatment of textile wastewater using microbial fuel cell project is planned. Tahmini Proje Süresi 24 Ay Tahmini Proje Bütçesi 80.000 TL Projenin Amacı Tekstil sektöründe en büyük atık payına sahip olan tekstil atık sularının arıtılmasıyla hem atık suyun tekrar kullanılması hem de bu arıtma işlemi yapılırken elektrik enerjisi üretimi sağlanacaktır. Bu sayede tekstil işletmelerinde su tasarrufu ve elektrik üretimi yapılacaktır. Giriş Tekstil endüstrisi atık su hacmi ve kompozisyonu bakımından diğer sektörlere göre daha fazla kirletici özelliğe sahiptir. Tekstil endüstrisinde su tüketimi kullanılan materyale göre her ton ürün için 25-250 m³ arasında değişmektedir (Gürtekin ve Şekerdağ, 2008). Tekstil endüstrisinde, atık sular miktar ve bileşim yönünden çok değişkendirler. Bu atıkların birinci kaynağı liflerde mevcut olan doğal safsızlıklar iken, ikinci kaynak ise proseslerde kullanılan kimyasal maddelerden kaynaklanan renk, zehirli maddeler, yüksek kimyasal oksijen ihtiyacı, biyolojik oksijen ihtiyacı, düşük biyobozunurluk, yüzey aktif maddeler, klorlu bileşikler, ph, tuz, boyarmadde gibi çeşitli etkenlerdir. Bu etkenler ciddi problemlere yol açmaktadır (Kaleli 2006; Başbuğ 2008; Paul ve diğ. 2012). Dünya tekstil sanayisinin, günde 4 trilyon litre veyahut dakikada birkaç milyon litre artık su bıraktığı tahmin edilmektedir. Dünyanın neresinde olurlarsa olsun, tekstil sanayii su problemi ile karşı karşıyadır. Yaklaşım Çevre ve insana hiçbir şekilde zarar vermeyen piyasadan kolaylıkla temin edilebilen, temini sırasında hiçbir şekilde özel izin alınmasına gerek duyulmayan, arıtma tesislerinde yaygın olarak kullanılan bakteri kültürlerin MYH nde kullanılacaktır ve elektrik üretim potansiyelleri incelenecektir. Ayrıca bu bakteri kültürleri elektrokimyasal olarak aktif bakteri sınıfına girdikleri için zehirli ve pahalı olan aracı kimyasalların
kullanımına da gerek kalmayacaktır. Beklenen Sonuç MYH kullanarak tekstil atık sularının arıtımı yapılırken aynı zamanda elektrik enerjisi de üretilebilecektir. Bu sayede atık su tekrar geri kullanılabilecek ve arıtımla beraber elektrik enerjisi de üretilerek tekstil sektörlerinin farklı bölgelerinde kullanılabilecektir. Böylelikle çevre kirliliği azalacak ve doğal su kaynakları korunmuş olacaktır. Kaynaklar Başbuğ, M.,2008, Bentonit ve Ponza ile Sulu Çözeltiden ve Tekstil Atık Suyundan Boya Adsorpsiyonunun İncelenmesi Yüksek Lisans Tezi, SDÜ, FBE. Gürtekin, E.,Şekerdağ, N.,2008,Color Removal from Textile Wastewater with Fenton Process, Journal of Engineering and Natural Sciences, 26(3), 216-226 Kaleli, B., 2006, Atık Suların İleri Arıtımında Membran Proseslerinin Kullanımının Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, FBE. Paul,S.A.,Chavan,S.K.,Khambe,S.D.2012, Studies on Characterization of Textile Industrial Waste Water in Solapur City, Journal of Chemical Science.