Sizce ne oldu da endüstriyel kirlilik kavramı önem kazandı???

Transkript

1 ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 1. Endüstriyel Çevre Kirliliği Tarihi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Sizce ne oldu da endüstriyel kirlilik kavramı önem kazandı??? GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE ÇEVRESEL ATIKLAR Kirlilik Atıklar Sanayileşme Endüstriyel Devrim!!! Endüstri (sanayi), devamlı veya belli zamanlarda, makine ve benzeri araçlar kullanarak bir madde veya gücün niteliğini veya biçimini değiştirerek toplu üretimde bulunan faaliyet dalıdır Endüstri devrimi 18. yüzyılın ortalarında İngiltere de, bir dizi zeki buluşun, makinelerin üretimde kullanılmasının yolunu açmasıyla başlamıştır 1

2 Üretim sürecinde insan veya hayvan gücünün yerini, giderek artan oranda kömürün yakılmasıyla elde edilen enerji almış, bu enerjinin yeni makineleri çalıştırması, makinelerin giderek yaygınlaşması ve süreç içinde enerji kaynağı olarak diğer fosil yakıt türü olan petrolün devreye girmesi insan ve çevre için sonun başlangıcı olmuştur Endüstriyel sıvı atıklar terimi 19. yüzyılda anlam kazanmaya başlamıştır Ancak, alıcı ortam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilecek nitelikteki kirlilik kavramı 20. yüzyıl ile başlamıştır İlk kirlilik problemi oluşturan endüstriler; Kömür Süt Konserve Kağıt Güç üretimi Tekstil Deri Kronolojik sırada önem arz eden diğer endüstriler; İnorganik kimyasallar Tuz Tuz ürünleri [klor, sudkostik (NaOH), soda külü (Na 2 CO 3 )] Temel organik kimyasallar Şeker Nişasta Selülozik atıklar 1930 lu yıllar, söz konusu endüstrilerin, arıtılmadan alıcı ortama deşarj ettikleri atıkların tehlikesini fark ettikleri yıllardı Sorunun çözümü adına izledikleri yol yerel yönetimlerin tavsiyesinden öteye gidemiyordu Ve II. Dünya Savaşı Yeni ürünler-yeni atıklar Metal kaplama Radyoaktif ürünler Petrokimya Sentetik organik kimyasallar 2

3 1940 ve 1950 lilerdeki hızlı sanayileşmeye bağlı kirlilik potansiyeli Çevre Mühendislerinin bugününün habercisi olmuştur 1950 li yıllardan sonra toksik ve biyolojik olarak parçalanamayan atıklar önem kazanmıştır Kentsel atıksu arıtma tesislerinin yetersiz kalması!!! Endüstrilerin atıksularını kentsel AAT göndermekte direnmesi!!! Arıtım sonrası zararsız nihai ürünlere dönüştürülemeyen maddeler doğrudan alıcı ortama verilmiştir Aslına bakılırsa, günümüzdeki durum 70 yıl öncesinden çok da farklı değildir!!! Geri dönüşüm Üretim metotlarındaki değişiklik Kullanılan maddeler dışında Kirlilik sorununun çözümüne ait öneriler ekonomi odaklı belirleniyordu Firmalar, atıkların; Geri kazanılması Tekrar kullanımı veya satılmasının, arıtmaya kıyasla daha ekonomik ve cazip olduğunu fark ettiler 1950 li yıllar; Kaplama atıklarından metal Deri atıklarından kıl ve yağ Kağıt fabrikası atıklarından liflerin ilk geri kazanım uygulamalarının yaşandığı dönem 1980 li yıllar; Suyun tekrar kullanımı Atık yağların enerji eldesi amacıyla kullanıldığı dönemdir 3

4 1990 ların sonuna yaklaşırken dillere pelesenk olacak bir terim karşımıza çıkmıştır: Kirlilik Önleme Atık önleme tedbirleri sonucunda firmalar bertaraf maliyetlerini düşürürken çevresel ortamlara ulaşan kirletici miktarı da azalmıştır win-win (kazan-kazan) Milenyumla birlikte ortaya çıkan en ümit verici yenilik karbon piyasası olmuştur. Karbon piyasası: Karbondioksit başta olmak üzere küresel iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının önlenmesi ya da azaltılmasına dönük, tanımlanmış kurlar ve standartlar dahilinde elde edilen karbon kredilerinin alınıp satıldığı piyasadır. Karbon piyasaları zorunlu (uyum) ve gönüllü olmak üzere iki tip piyasadan meydana gelmektedir: Gönüllü Karbon Piyasası, Kyoto Protokolü nün yükümlülüklerinden bağımsız olarak uluslararası herhangi bir yaptırım gücü olmaksızın, karbon sertifikalarının alım ve satımının gerçekleştirildiği, Zorunlu Karbon Piyasası, Kyoto Protokolü ne bağlı olarak uluslararası yükümlülükler ve düzenlemelere göre oluşturulmuş karbon piyasasını ifade eder. 4

5 Karbon piyasası gelecekte endüstriyel kaynaklı kirliliğin önlenmesi için öncü bir yaklaşım olarak görülse de; Kredi alımı veya atıkların azaltılması/arıtılması için para ödemek, artan üretim maliyetlerinin önüne geçememektedir. Dolayısıyla, sıfır kirlilik hedefine yönelik her türlü politikalar sonuçsuz kalmaktadır. Çözüm daha radikal yaklaşımlar gerektirmektedir: Çevresel Açıdan Dengeli Endüstriyel Kompleksler Eko-Endüstriyel Parklar Endüstriyel Ekoloji Endüstriyel Simbiyoz Atık Arıtım Mühendisi Atık Kullanma Mühendisi 5