T.C. PLATO MESLEK YÜKSEKOKULU TIBBİ DÖKÜMANTASYON VE SEKRETERLİK PROGRAMI 2013-14 Bahar Yarıyılı Dersin adı: İLK YARDIM Dersin Kodu: TDS 108 Dersin Şubesi: ALT AKTS Kredisi: 4 1. yıl 2. yarıyıl Zorunlu 3/14 s/hafta Teorik: 1/14 s/hafta Uygulamalı: 2/14 s/hafta Dersin dili: Türkçe Dersi Veren Öğretim Elemanının Adı ve Soyadı, İletişim bilgileri: Altunizade Binası, Oda no: e-posta:haticetopsakal@plato.edu.tr Dahili tel no: 116, Öğrenci Görüşme Saatleri: Gün: Cuma Saat: 13.00-17.00 Dersin ya da öğretim elemanının web sayfasının adresi: Dersin Genel Amacı: İlk yardım, bilinçli ve doğru olarak uygulandığında hayat kurtarıcıdır. Ancak hatalı uygulamalar sakatlıklara, hatta ölümlere yol açabilir. Bu derste; İlk yardımın ne olduğu, İlk yardımın temel basamakları, İlk yardım uygulanacak durumlar, Bebek, çocuk ve erişkinlerde ilk yardımın uygulama aşamaları hakkında bilgi verilmektedir. Planlanan Öğrenme Çıktıları ve Alt Beceriler: Bu dersin sonunda öğrencilerin şu konularda yetkin olmaları beklenmektedir: Her zaman öncelikle kendi güvenliğini sağlamalıdır. Sakin, kendinden emin ve kararlı olmalıdır. İnsan vücudunu tanımalı ve temel ilk yardım bilgilerine sahip olmalıdır. Bilgilerini sürekli tazelemelidir. İlk yardım uygularken elindeki kaynakları en iyi biçimde değerlendirmeli ve kullanabilmelidir. Ortamda profesyonel sağlık çalışanı yoksa olayın sorumluluğunu üstlenmeli ve etraftaki kişileri uygun ve etkin bir biçimde yönlendirmelidir. İyi iletişim kurabilmeli ve 112 yi zamanında arayarak gerekli bilgileri doğru şekilde verebilmelidir Genel Yeterlilikler: 1. İlk Yardımcı olay yeri yönetimini sağlar, 2. İlk Yardım için gereken yönlendirmeleri yapar ve 112 yi bilgilendirir. 3. Yetişkinlerde, çocuklarda ve bebeklerde temel yaşam desteğini uygular. 4. Yaralanmalarda, solunum yolu tıkanıklıklarında, zehirlenmelerde, yaşam içerisinde ilk yardım gerektiren her durumda tanıyı koyar ve gerekli hayat kurtaran müdahaleyi yapar. Öğretim Yöntem ve Teknikleri: Sunuş Yoluyla Öğretim, Buluş Yoluyla Öğretim, Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim, İşbirlikli Öğrenme, Tam Öğrenme, Yapılandırmacı Öğretim, Olay Yöntemi, Yaparak Öğrenme, Uygulama Dersin veriliş şekli: 1 saat teori ve 2 saat uygulama yoluyla maketler üzerinde yaparak öğrenme. Bir konu tam olarak öğrenilmeden diğer konuya geçilmeyecektir. Konu içerisinde olası senaryolar verilerek ve konuyla ilgili görseller kullanılarak, tam anlaşılmasına ve öğrenilenin içselleştirilmesine çalışılacaklardır. İlk yardımcı herhangi bir ola ile karşılaştığında otomatikman gerekli il yardımı uygulayabilecektir. Varsa, Uygulamanın (staj) yapıldığı yer: Derslikler Varsa, Önkoşul: Derse devam zorunludur. 1
Dersin içeriği: 1. GENEL İLKYARDIM BİLGİLERİ 2. İlkyardım nedir? 3. Acil tedavi nedir? 4. İlkyardımcı kimdir? 5. İlkyardım ve acil tedavi arasındaki fark nedir? 6. İlkyardımın öncelikli amaçları nelerdir? 7. İlkyardımın temel uygulamaları nelerdir? 8. İlkyardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenler nelerdir? 9. İlkyardımın A, B, C si, nedir? 2. HASTA / YARALININ VE OLAY YERİNİN DEĞERENDİRİLMESİ 1. İlkyardımcının bilmesi gereken ve vücudu oluşturan sistemler nelerdir? 2. Vücutta nabız alınabilen bölgeler nelerdir? 3. Hasta / yaralının değerlendirilmesinin amacı nedir? 4. Hasta / yaralının ilk değerlendirilme aşamaları nelerdir? 5. Hasta / yaralının ikinci değerlendirilmesi nasıl olmalıdır? 6. Olay yerini değerlendirmenin amacı nedir? 7. Olay yerinin değerlendirilmesinde yapılacak işler nelerdir? 3. TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 1. Solunum ve kalp durması nedir? 2. Temel yaşam desteği nedir? 3. Hava yolunu açmak için Baş Çene pozisyonu nasıl verilir? 4. Hava yolu tıkanıklığı nedir? 5. Dış kalp masajı nasıl yapılır? 6. Yapay solunum nasıl yapılır? 7. Solunum yolu tıkanıklığı belirtileri nelerdir? 8. Tam tıkanıklık olan kişilerde Heimlich Manevrası nasıl uygulanır? 4. KANAMALARDA İLKYARDIM 1. Kanama nedir? 2. Kaç çeşit kanama vardır? 3. Kanamalarda ilkyardım uygulamaları nelerdir? 4. Şok nedir? 5. Kaç çeşit şok vardır? 6. Şok belirtileri nelerdir? 7. Şokta ilkyardım uygulamaları nelerdir? 8. Şok pozisyonu nasıl verilir? 5. YARALANMALARDA İLKYARDIM 1. Yara nedir? 2. Kaç çeşit yara vardır? 3. Yaraların ortak belirtileri nelerdir? 4. Yaralanmalarda ilkyardım nasıl olmalıdır? 5. Ciddi yaralanmalar nelerdir? 6. Ciddi yaralanmalarda ilkyardım nasıl olmalıdır? 7. Delici göğüs yaralanmalarında ne gibi sorunlar görülebilir? 8. Delici göğüs yaralanmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 9. Delici karın yaralanmalarında ne gibi sorunlar olabilir? 10. Delici karın yaralanmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 11. Kafatası ve omurga yaralanmaları neden önemlidir? 12. Kafatası yaralanmaları çeşitleri nelerdir? 13. Kafatası ve omurga yaralanmalarının nedenleri nelerdir? 14. Kafatası ve omurga yaralanmalarında belirtiler nelerdir? 15. Kafatası ve omurga yaralanmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 2
6. YANIK, DONMA VE SICAK ÇARPMALARINDA İLKYARDIM 1. Yanık nedir? 2. Kaç çeşit yanık vardır? 3. Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörler nelerdir? 4. Yanıklar nasıl derecelendirilir? 5. Yanığın vücuttaki olumsuz etkileri nelerdir? 6. Isı ile oluşan yanıklarda ilkyardım işlemleri nedir? 7. Kimyasal yanıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır? 8. Elektrik yanıklarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 9. Sıcak çarpmasında belirtiler nelerdir? 10. Sıcak çarpmasında ilkyardım nasıl olmalıdır? 11. Donuk belirtileri nelerdir? 12. Donukta ilkyardım nasıl olmalıdır? 7. KIRIK, ÇIKIK VE BURKULMALARDA İLKYARDIM 1. Kırık nedir? 2. Kaç çeşit kırık vardır? 3. Kırık belirtileri nelerdir? 4. Kırığın yol açabileceği olumsuz durumlar nelerdir? 5. Kırıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır? 6. Burkulma nedir? 7. Burkulmalarda ilkyardım nasıl olmalıdır? 8. Çıkık nedir? 9. Çıkık belirtileri nelerdir? 10. Çıkıkta ilkyardım nasıl olmalıdır? 11. Kırık, çıkık ve burkulmalarda tespit nasıl olmalıdır? 12. Tespit sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? 13. Tespit yöntemleri nelerdir? 8. BİLİNÇ BOZUKLUKLARINDA İLKYARDIM 1. Bilinç kaybı nedir? 2. Bilinç kaybı nedenleri nelerdir? 3. Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir? 4. Bilinç bozukluğu durumunda ilkyardım nasıl olmalıdır? 5. Koma pozisyonu ( yarı yüzükoyun yan pozisyon ) nasıl verilir? 6. Havale nedir? 7. Havale nedenleri nelerdir? 8. Nedenlerine göre havale çeşitleri nelerdir? 9. Ateş nedeni ile oluşan havale nedir? 10. Ateşli havalelerde ilkyardım nasıl olmalıdır? 11. Sara krizi ( epilepsi ) nedir? 12. Sara krizinin belirtileri nelerdir? 13. Sara krizinde ilkyardım nasıl olmalıdır? 14. Kan şekeri düşüklüğü nedir? 15. Kan şekeri düşmesi nedenleri nelerdir? 16. Kan şekeri aniden düştüğünde hangi belirtiler görülür? 17. Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun sürede oluşursa hangi belirtiler görülür? 18. Kan şekeri düşmesinde ilkyardım nasıl olmalıdır? 19. Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri nelerdir? 20. Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir? 21. Göğüs ağrısında ilkyardım nasıl olmalıdır? 9. ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM 1. Zehirlenme nedir? 2. Zehirlenmelerde genel belirtiler nelerdir? 3. Zehirlenme hangi yollarla meydana gelir? 4. Sindirim yolu ile zehirlenmelerde ilkyardım nasıl olmalıdır? 5. Solunum yolu ile zehirlenmelerde ilkyardım nasıl olmalıdır? 6. Cilt ( deri ) yolu ile zehirlenmelerde ilkyardım nasıl olmalıdır? 7. Zehirlenmelerde genel ilkyardım kuralları nelerdir? 3
10. HAYVAN ISIRMA VE SOKMALARINDA İLKYARDIM 1. Hayvan ısırmaları neden önemlidir? 2. Kedi, köpek ısırmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 3. Arı sokmalarının belirtileri nelerdir? 4. Arı sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 5. Akrep sokmalarının belirtileri nelerdir? 6. Akrep sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 7. Yılan sokmalarının belirtileri nelerdir? 8. Yılan sokmalarında ilkyardım nasıl olmalıdır? 9. Deniz canlıları sokmasında belirtiler nelerdir? 10. Deniz canlıları sokmasında ilkyardım nasıl olmalıdır? 11. GÖZ, KULAK VE BURUNA YABANCI CİSİM KAÇMASINDA İLKYARDIM 1. Göze yabancı cisim kaçmasında ilkyardım nasıl olmalıdır? 2. Kulağa yabancı cisim kaçmasında ilkyardım nasıl olmalıdır? 3. Buruna yabancı cisim kaçmasında ilkyardım nasıl olmalıdır? 12. BOĞULMALARDA İLKYARDIM 1. Boğulma nedir? 2. Boğulma nedenleri nelerdir? 3. Boğulmalarda genel belirtiler nelerdir? 4. Boğulmalarda genel ilkyardım işlemleri nasıl olmalıdır? 13. HASTA / YARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ 1. Hasta / yaralı taşınmasında genel kurallar nelerdir? 2. Acil taşıma teknikleri nelerdir? 3. Sürükleme teknikleri nelerdir? 4. Araç içindeki yaralıyı taşıma ( Rentek Manevrası ) Ders Kitabı: Temel İlk Yardım Uygulamaları, T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Acil ve Afetlerde sağlık Hizmetleri Şubesi, İstanbul, 2011 İlk Yardım Yönetmeliği Yetişkin, Çocuk Temel Yaşam desteği Güncellemesi http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/sb/ash/ilkyardim.asp Yardımcı Kaynaklar: İlk Yardım, Yusuf Fikret Umur, T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü, http://www.aep.gov.tr/wp-content/uploads/2012/10/05_06_ilk-yardim.pdf Haftalık ders konuları: Haftalar İşlenecek Konular/Yapılacak Faaliyetler 1. Hafta Genel İlk Yardım Bilgileri 2. Hafta Olay Yeri Yönetimi 3. Hafta Sistemler ve Hasta Yaralının Değerlendirilmesi 4. Hafta Yetişkinlerde Temel Yaşam desteği 5. Hafta Çocuklarda ve Bebeklerde Temel Yaşam desteği 6. Hafta Hava Yolu Tıkanıklıkları 7. Hafta Vize Haftası 8. Hafta Kanamalarda ve Yaralanmalarda İlk Yardım 9. Hafta Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım 10. Hafta Yanık, Donma ve Sıcak Çarpmalarında İlk Yardım 11. Hafta Zehirlenmelerde ve Hayvan Isırmalarında İlk Yardım 12. Hafta Göz Kulak ve Buruna Yabancı Cisim Kaçması 13. Hafta Kırık Çıkık ve Burkulmalarda İlk Yardım 14. Hafta Hasta Yaralı Taşıma Teknikleri 4
Değerlendirme Sistemi Yarıyıl içi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı Devam 14 hafta %20 Laboratuvar Uygulama 2 %20 Alan Çalışması - Derse Özgü Staj (Varsa) Ödev Sunum Projeler Seminer Kısa Sınav (Quiz) Ara Sınavlar Final 1 %60 Toplam Yarıyıl İçi Çalışmalarının Başarı Notuna Katkısı %40 Yarıyıl Sonu Sınavının Başarı Notuna Katkısı %60 Toplam 100 Etkinlikler Sayısı Süresi Toplam (Saat) İş Yükü Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 14x haftalık ders saati) 14 14 14 Laboratuvar - - - Uygulama 14 28 28 Derse Özgü Staj (varsa) - - - Alan Çalışması - - - Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme, vb) 14 14 14 Sunum / Seminer Hazırlama - - - Proje - - - Ödevler Ara sınavlar 2 4 8 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 1 1 Toplam İş Yükü 65 5