2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI 1. İÇİNDEKİLER Tablolar... 3 Şekiller... 6 Haritalar... 8 Tanımlar... 9 Kısaltmalar... 12 YÖNETİCİ ÖZETİ... 16 2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI İLKELERİ... 23 2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI HAZIRLIK SÜRECİ... 24 Paydaş Analizi Kurumsal Ağ Analizi... 25 Mevcut Durum Analizinin Hazırlanması... 25 2023 İstanbul Vizyonunun Belirlenmesi... 26 Strateji ve Hedeflerin Belirlenmesi Tematik Toplantılar... 29 Planın Nihai Hale Getirilmesi... 31 Stratejik Önceliklendirme ve Uygulama - #istanbulbenim Sosyal Medya Kampanyası 2... 32 İSTANBUL A GENEL BAKIŞ... 33 Genel Bakış... 33 Bölgeye İlişkin Genel Göstergeler... 35 İstanbul un Genel Rekabet Düzeyi ve Yaşam Kalitesi... 42 Bölgenin Çevre Bölgelerle İlişkisi... 50 2023 İSTANBUL VİZYONU... 54 GELİŞME EKSENLERİ... 56 KÜRESEL EKONOMİDE SÖZ SAHİBİ, YÜKSEK KATMA DEĞER ÜRETEN, YENİLİKÇİ VE YARATICI EKONOMİ... 59 Küresel Ekonomide Stratejik Aktör... 64 Küresel Değer Zincirinde Rekabetçi Konum... 85 Sanayide Dönüşüm... 105 Artan Ar-Ge ve Yenilik... 109 Nitelikli Girişimcilik... 129 Dönüşen İşgücü, Gelişen ve Artan İstihdam... 135 Kentsel İmaj ve Etkin Tanıtım... 145 ADİL PAYLAŞAN, KAPSAYICI VE ÖĞRENEN TOPLUM... 151 Her Yaş İçin Yüksek Standartlarda ve Yaratıcı Eğitim... 155 1
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Sosyal Bütünleşme... 176 Dinamik Nüfus... 192 Sağlıklı Toplum, Kaliteli ve Akredite Sağlık Hizmetleri... 205 Güvenli Kent... 211 Güçlü Kurumsal Kapasite, İyi Yönetişim... 216 İstanbul a Aidiyet ve Kentlilik Bilinci... 228 KEYİFLE YAŞANAN, SÜRDÜRÜLEBİLİR VE ÖZGÜN MEKÂNLAR... 232 Sürdürülebilir Kentsel Gelişme, Katılımcı Planlama... 236 Mekânsal Kalite, Özgün Tasarım... 249 Bütüncül ve Kapsayıcı Kentsel Dönüşüm... 257 Korunan İstanbul Belleği ve Kültürel Miras... 263 Etkin Afet Yönetimi... 269 Sürdürülebilir Ulaşım ve Erişilebilirlik... 274 Sürdürülebilir ve Etkin Lojistik Altyapısı... 296 Kaliteli ve Sürdürülebilir Çevre... 305 Çevre Dostu Enerji... 325 FİNANSMAN... 334 PERFORMANS GÖSTERGELERİ... 337 KOORDİNASYON, İZLEME VE DEĞERLENDİRME... 345 KAYNAKÇA... 348 EKLER... 358 2
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Tablolar Tablo 1. 2014-2023 İstanbul Bölge Planı, Gelişme Eksenleri, Öncelik Alanları ve Stratejiler... 20 Tablo 2. Tematik Toplantı Listesi... 28 Tablo 3. İstanbul Bölgesi ne İlişkin Temel Göstergeler... 39 Tablo 4. Küresel Endekslerde İstanbul... 49 Tablo 5. 2014-2023 İstanbul Bölge Planı Gelişme Eksenlerini Yatay Kesen Konular... 57 Tablo 6. Bazı Ülke-Ülke Gruplarına Göre Büyüme Tahminleri, (%)... 64 Tablo 7. İstanbul da Bölge Merkezi Bulunan Çokuluslu Şirketler, Hitap Ettikleri Bölge ve Ülke Sayıları, 2013... 67 Tablo 8. 1954-2012 Yılları Arası Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı... 68 Tablo 9. İTO ya Yeni Kayıt Yaptıran Firmalarda Yabancı Yatırımcı Sayısına Göre Dağılım, 2007-2012... 69 Tablo 10. İTO ya Yeni Kayıt Yaptıran Firmalarda Yabancı Sermaye Değerine Göre Dağılım, 2007-2012, (TL)... 69 Tablo 11. İTO ya Yeni Kayıt Yaptıran Firmalarda Yabancı Yatırımcı Sayısı ve Yabancı Sermaye Değerine Göre Dağılım, 2011-2012... 70 Tablo 12. İstanbul da Yatırım Teşvik Belgelerinin Yıllara ve Sermayeye Göre Dağılımı... 71 Tablo 13. Bölgesel Teşvik Uygulamaları Kapsamında İstanbul da Desteklenen Yatırım Konuları... 71 Tablo 14. Türkiye de ve İstanbul da Kamu Yatırımları, 2009-2012... 72 Tablo 15. Türkiye de ve İstanbul da İstihdamın Ana Sektörlere Dağılımı, (%), 2008-2012... 72 Tablo 16. Türkiye de ve İstanbul da İşgücü, İstihdam ve İşsizliğin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı, (%), 2012... 73 Tablo 17. Türkiye ve İstanbul da İhracatın Sektörlere Dağılımı, 1 Ocak-31 Aralık 2012... 74 Tablo 18. İstanbul un En Çok İhracat Yaptığı İlk 5 Ülke... 75 Tablo 19. İstanbul un En Çok İthalat Yaptığı İlk 5 Ülke... 75 Tablo 20. OECD Sınıflamasına Göre İstanbul İmalat Sanayi İhracatının ve İthalatının Teknoloji Seviyesi... 76 Tablo 21. İstanbul Dış Ticaretinin Gümrüklere Dağılımı, 2012, Milyon ABD Doları... 77 Tablo 22. İstanbul a ve Türkiye ye Gelen Yabancı Sayıları, 2000-2012... 79 Tablo 23. Türkiye ve İstanbul da İş Kayıtlarına Göre Girişim Sayıları, 2011... 85 Tablo 24. SGK Kayıtlarına Göre Türkiye ve İstanbul da Sigortalı ve İşyeri Sayıları, 2009-2012... 85 Tablo 25. İstanbul da NACE Kısımlarına Göre Çalışan Sayıları ve İşyeri Sayıları, 2012... 86 Tablo 26. İstanbul da NACE Faaliyetlerine Göre Çalışan Sayıları ve İşyeri Sayıları, 2012... 87 Tablo 27. İstanbul da NACE Faaliyetlerine Göre Çalışan Sayıları ve İşyeri Sayıları, 2012... 87 Tablo 28. Türkiye ve İstanbul da Yerel Birim ve Çalışan Sayıları, Ciro, Maaş ve Ücretler... 88 Tablo 29. İstanbul da Kapasite Raporlarında En Çok Kodlanan İlk 5 Ürün... 89 Tablo 30. İstanbul da Kapasite Raporlarında En Çok Kodlanan İlk 5 Faaliyet... 90 Tablo 31. İstanbul da İhracat Sektörlerinde Uzmanlaşma, 2002 ve 2012... 93 Tablo 32. Değişim Payı Yaklaşımı ile Sanayi Alt Sektörleri Rekabet Analizi... 94 Tablo 33. Ağırlıklı Toplama Analizi ile Rekabetçi İlk 10 Sektör Sıralaması... 95 Tablo 34. Değişim Payı Yaklaşımı ile Hizmet Alt Sektörleri Rekabet Analizi... 95 Tablo 35. Ağırlıklı Toplama Analizi ile Rekabetçi Sektör Sıralaması... 96 Tablo 36. İstanbul un Öncelikli Hizmet Sektörleri... 96 Tablo 37. İstanbul da 3 Yıldız Alan Faaliyetler, 2012... 98 Tablo 38. İstanbul da Varlık Gösteren Diğer Sektörler, 2012... 98 Tablo 39. İstanbul da Potansiyel Hizmet ve Sanayi Kümeleri, 2012... 99 Tablo 40. Cari fiyatlarla sektörlerin gayri safi katma değer içindeki payları... 104 Tablo 41. İstanbul daki Organize Sanayi Bölgeleri... 105 Tablo 42. İstanbul daki Küçük Sanayi Siteleri... 105 Tablo 43. İstanbul daki Organize Sanayi Bölgeleri Doluluk Oranları... 106 Tablo 44. Temel Teknoloji Geliştirme Bölgeleri İstatistikleri, 2012... 111 3
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Tablo 45. İstanbul Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Verileri... 112 Tablo 46. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Performans Endeksi Sıralaması... 114 Tablo 47. Teknoloji Bölgeleri Performans Endeksi Sıralaması, 2009-2011 de Faaliyete Geçen TGB ler... 115 Tablo 48. İstanbul Ar-Ge İstatistikleri... 116 Tablo 49. GYÜE İstanbul Üniversiteleri Toplam Puan ve Sıralamaları... 116 Tablo 50. Belge Verilen Ar-Ge Merkezlerinin Sektör Bazındaki Bilgileri... 120 Tablo 51. Ar-Ge Merkezlerinde Gerçekleşen Ar-Ge Harcamalarının Sektörel Dağılımı, (Milyon TL)... 120 Tablo 52. Ar-Ge Merkezleri Verileri İstanbul-Türkiye Karşılaştırması... 121 Tablo 53. Finansman Kaynağına Göre Ar-Ge harcamaları, (%)... 122 Tablo 54. Küresel Şehirler ve Çeşitli Kategorilerdeki Puanları... 129 Tablo 55. Türkiye nin ve İstanbul un Özet İşgücü Verileri ( 000)... 135 Tablo 56. Cinsiyete Göre İşgücüne Katılma, İşsizlik ve İstihdam... 135 Tablo 57. İstihdamın Ana Sektörlere ve Cinsiyete Göre Dağılımı ( 000)... 135 Tablo 58. İstanbul daki ve Türkiye deki Çalışanların İşteki Durumuna göre Dağılımı ( 000)... 136 Tablo 59. Eğitim Durumuna Göre İşgücü, İstihdam Edilenler ve İşsizler ( 000) (%)... 137 Tablo 60. Yaş Gruplarına Göre İşsizlik ( 000) (%)... 138 Tablo 61. Eğitim Düzeyine Göre Nüfusun Oranı... 155 Tablo 62. Nüfusun Eğitim Düzeyi ve Okuryazarlık Durumu... 155 Tablo 63. Türkiye ve İstanbul da Eğitim Kademeleri İtibarıyla Okullaşma Oranları, 2012-2013... 157 Tablo 64. OECD Ülkeleri ve Türkiye Eğitim Kademelerine Göre Özel Öğretimin Payı (%), 2010... 158 Tablo 65. Derslik ve Öğretmen Başına Öğrenci Sayısı... 160 Tablo 66. Yükseköğretimde Öğrenci ve Öğretim Elemanı Sayısı, 2011-2012... 164 Tablo 67. Yıllara göre Gini Katsayısı Değişimi (2006-2011)... 175 Tablo 68. Üç Büyük İl Hanelerin Gelir Gider Durumuna Göre Oranları... 176 Tablo 69. İstanbul Göreli Yoksul Tablosu... 176 Tablo 70. 15-19 Yaş Arası Eğitime devam etmeyen gençlerin oranı... 181 Tablo 71. İstanbul Kadın Sığınma Evleri... 183 Tablo 72. SYDV ve İBB Yardım sayıları ve Tutarları,2012... 183 Tablo 73. Dezavantajlı Gruplara Hizmet Veren Kurumların Dağılımı... 184 Tablo 74. Ölüm İstatistikleri... 194 Tablo 75. Göç Verileri Açısından İstanbul ve Türkiye Karşılaştırması... 200 Tablo 76. Göç Etme Nedenine Göre Göç Eden Nüfus ve Oranı... 202 Tablo 77. İstanbul Genel Asayiş istatistikleri... 210 Tablo 78. İstanbul da Bulunan Genel Müdürlükler... 215 Tablo 79. İstanbul da Bulunan Bölge Müdürlükleri... 215 Tablo 80. İstanbul da Bulunan İl Müdürlükleri... 216 Tablo 81. İstanbul da Bulunan Daire Başkanlıkları ve Temsilcilikler... 216 Tablo 82. İstanbul İl Özel İdaresinin 2013 Yılı Yatırım Programı Dağılımı... 216 Tablo 83. İBB Daire Başkanlıkları ve İBB ye Bağlı Şirketler... 217 Tablo 84. 2013 Yılı Yatırım Projelerinin Ana Hizmet Alanlarına Göre Dağılımı... 218 Tablo 85. Türkiye de Vakıfların Türlerine Göre Dağılımı... 219 Tablo 86. Vakıf Gelirleri ve Gelirlerin Kaynaklara Göre Dağılımı, (Milyon TL)... 220 Tablo 87. İstanbul Vakıfları Varlıklar Toplamı, (Milyon TL)... 221 Tablo 88. İstanbul Vakıfları Gayrimenkuller... 221 Tablo 89. Dünya Bankası Dünya Yönetişim Göstergeleri... 222 Tablo 90. İstanbul da Yıllara Göre Yerleşim Alanı Büyüklüğü ve Toplam Alana Oranı... 236 Tablo 91. İstanbul Makroformunu Etkileyen Faktörler, 1950-2013... 237 Tablo 92. İstanbul Bölgesinde Ofis Alanlarının Dağılımı, 2011... 239 Tablo 93. İstanbul da Konut Alanları ile İlgili Genel Değerler... 243 Tablo 94. İstanbul Bölgesi Avrupa ve Anadolu Yakalarında Donatı Alanları... 250 4
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Tablo 95. İstanbul Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri, 2012... 274 Tablo 96. Yolculuk Talebinin Ulaşım Türlerine Dağılımı, 2006-2023... 275 Tablo 97. Ulaşım Türlerine Göre Günlük Taşınan Yolcu Sayıları... 284 Tablo 98. Mevcut Raylı Sistem Hatları, 2012... 285 Tablo 99. İstanbul da Denizyolu Taşımacılığı... 286 Tablo 100. Atatürk Havalimanı 2012 Yılı Toplam Yük Trafiği, (Bagaj+Kargo+Posta), (ton)... 297 Tablo 101. Sabiha Gökçen Havalimanı Toplam Yük Trafiği, (Kargo+Bagaj+Posta) (Ton) 2006-2012... 298 Tablo 102. Sabiha Gökçen Havalimanı 2012 Yılı Toplam Yük Trafiği, (Bagaj+Kargo+Posta), (Kg))... 298 Tablo 103. İstanbul 2. Çevre Yolu Taşıt Trafiği, 2012... 300 Tablo 104. TCCDD 1. Bölge Müdürlüğü Hat Kesimlerine Göre Taşınan Yük Miktarı (Net Ton Km), 2012... 301 Tablo 105. İstanbul da Yıllara Göre Toplanan Katı Atık Miktarları, 2008-2012... 313 Tablo 106. İstanbul da ve Türkiye de Kişi Başına Düşen Elektrik Tüketimi... 326 Tablo 107. Yıllar ve Sektörler İtibarıyla Kamu Yatırımları Bütçeleri... 334 Tablo 108. 2014-2023 İstanbul Bölge Planı Araştırma ve Envanter Çalışması Hedefleri... 345 Tablo 109. 2014-2023 İstanbul Bölge Planı Plan, Fizibilite ve Strateji Çalışması Hedefleri... 346 Tablo 110. Değerlendirme Kriterleri... 358 Tablo 111. İstanbul da Sigortalı Çalışan Sayısına Göre 3 Yıldız Alan Faaliyetler, 2012... 358 Tablo 112. İstanbul da Sigortalı Çalışan Sayısına Göre 3 Yıldız Alan Diğer Faaliyetler, 2012... 359 Tablo 113. İstanbul da Varlık Gösteren Diğer Sektörler, 2012... 359 Tablo 114. İstanbul da Potansiyel Hizmet Kümelerinin Bilgi Yoğunlukları... 360 Tablo 115. İstanbul da Potansiyel İmalat Sanayi Kümelerinin Teknoloji Yoğunlukları... 361 5
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Şekiller Şekil 1. 2014-2023 İstanbul Bölge Planı Hazırlık Süreci... 23 Şekil 2. #istanbulbenim Sosyal Medya Kampanyası Web Sitesi ve Anket Formu... 25 Şekil 3. #istanbulbenim Sosyal Medya Kampanyası Web Sitesi ve Twitter Aracı... 26 Şekil 4. #istanbulbenim Sosyal Medya Kampanyası Web Sitesi ve Kampanya Videosu... 26 Şekil 5. İstanbul Benim Vizyon Toplantısı Ana Oturumları... 27 Şekil 6. Tematik Çalıştaylarda Toplantı Düzeni... 29 Şekil 7. Tematik Çalıştaylarda Grup Çalışmaları... 30 Şekil 8. Yuvarlak Masa Toplantıları... 30 Şekil 9. Türkiye de Düzey 2 Bölgeleri Arası Rekabet Endeksi, 2012... 45 Şekil 10. İstanbul Rekabet Endeksi, 2012... 46 Şekil 11. Türkiye Ekonomisinin Büyüme Hızı, 1998 Bazlı Sabit Fiyatlarla, (%)... 63 Şekil 12. İstanbul ve Türkiye de Kişi Başına Gayri Safi Katma Değer, ABD Doları... 64 Şekil 13. Türkiye ve İstanbul da GSYH nin Sektörel Dağılımı, (%)... 65 Şekil 14. Türkiye ye Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler), (Milyar ABD Doları)... 67 Şekil 15. Türkiye İthalatının Geniş Ekonomik Grupların Sınıflamasına Göre Dağılımı, Milyar ABD Doları... 76 Şekil 16. İstanbul a ve Ülkemize Gelen Yabancıların Oranı, 2000-2012... 78 Şekil 17. Milliyetlerine Göre İstanbul a Gelen Yabancılar, 2012... 79 Şekil 18. Türkiye ve İstanbul da Yerel Birim ve Ciro... 88 Şekil 19. Türkiye ve İstanbul da Çalışan Sayıları ve Maaş/Ücretler... 89 Şekil 20. İhracatta Yerli ve Yabancı Katma Değer Oranları, 2009... 90 Şekil 21. Seçilmiş Ülkelerde Küresel Değer Zincirlerine Katılım Oranı, 2009... 91 Şekil 22. Türkiye İmalat Ürünlerinde Karşılaştırmalı Üstünlükler, 2000 ve 2009... 92 Şekil 23. Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcamaları, (Milyon TL-Cari Fiyatlarla)... 108 Şekil 24. Gayri Safi Yurtiçi Ar-Ge Harcamaları/GSYH, (%)... 109 Şekil 25. Ar-Ge Harcamalarının Sektörel Dağılımı, (%)... 118 Şekil 26. Özel Kesim Ar-Ge İşgücünün Eğitim Durumuna Göre Dağılımı... 119 Şekil 27. Ar-Ge Harcamalarında Özel Sektörün Payı... 119 Şekil 28. Kurulan Firma Artış Hızı, 2011/2012, %... 128 Şekil 29. İç Talep Potansiyeli, 2011, %... 130 Şekil 30. Bölgelerde Gerçekleşen Fuar Oranları, 2010-2012, %... 130 Şekil 31. Ana Sektörlere Göre Çalışan Sayısındaki Değişim... 136 Şekil 32. Türkiye & İstanbul Nüfus Değişimi, ('000), (%)... 192 Şekil 33. Bağımlı Nüfus Dağılımı, Türkiye, İstanbul, 2009-2012... 198 Şekil 35. Dönemler İtibariyle İstanbul'un Aldığı Göç, Verdiği Göç, Net Göç ve Göç Hızı... 200 Şekil 36. Geniş Yaş Gruplarına Göre İstanbul'a Göç Eden Nüfus... 202 Şekil 37. Geniş Yaş Gruplarına Göre İstanbul'dan Göç Eden Nüfus... 202 Şekil 38. Gebe ve Bebek Başına Yıllık Ortalama İzlem Sayısı... 205 Şekil 39. 20 Yaş Üstü Obez Bireylerin (Vücut Kitle İndeksi 30) Uluslararası Karşılaştırması... 205 Şekil 40. Sağlık Hizmetlerinde İnsan Kaynağı... 207 Şekil 41. İstanbul Ceza İnfaz Kurumuna Giren Hükümlülerin Suç Türlerine Göre Dağılımı (2010)... 212 Şekil 42. İstanbul Suç Konusunda Endişe Oranları... 213 Şekil 43. Atatürk Havalimanı Yolcu Sayısı, 2002-2012... 277 Şekil 44. Boğaz Köprülerinden Geçen Günlük Ortalama Araç Sayıları, 1973-2011... 279 Şekil 45. Salıpazarı-Karaköy Limanı Gelen-Giden Toplam Yolcu Sayısı, 2002-2012... 282 Şekil 46. Ulaşım Türlerine Göre Günlük Taşınan Yolcu Sayıları... 284 Şekil 47. İstanbul da Denizyolu Taşımacılığı... 286 6
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Şekil 48. Atatürk Havalimanı Yük Trafiği, (Bagaj+Kargo+Posta), (Ton), 2002-2012... 297 Şekil 49. İstanbul Boğazı Gemi Geçiş İstatistikleri... 299 Şekil 50. TEM Otoyolu Kesitlere Göre Ortalama Günlük Trafik Hacmi, 2011... 300 Şekil 51. Yıllara Göre Şehre Verilen Su Miktarı, (Bin m3/yıl)... 307 Şekil 52. İstanbul un Aldığı Yağışlar ve Barajlara Yağmurlardan Gelen Su Miktarı, 2000-2012... 307 Şekil 53. İstanbul da Yıllara Göre Arıtılan Atık Su Miktarı (milyon m3), 2002-2012... 314 Şekil 54. Anadolu Yakası nda Endüstriyel Atık Suyu Olan Tesislerin Sektörlere Göre Dağılımı (adet)... 315 Şekil 55. Anadolu Yakası nda Endüstriyel Atık suyu Olan Tesislerin Debilerinin Sektörlere Göre Dağılımı (m3/gün)... 315 Şekil 56. Avrupa Yakası nda Endüstriyel Atık Suyu Olan Tesislerin Sektörlere Göre Dağılımı (adet)... 315 Şekil 57. Avrupa Yakası nda Endüstriyel Atık Suyu Olan Tesislerin Debilerinin Sektörlere Göre Dağılımı (m3/gün)... 315 Şekil 58. İstanbul da Yıllara Göre Abone Sayısı ve Elektrik Tüketim Miktarı ( 000)... 325 Şekil 59. İstanbul da ve Türkiye de Kullanım Yerlerine Göre Elektrik Tüketimi... 326 Şekil 60. İstanbul'da Doğalgaz Kullanıcı Sayısı ve Tüketim Bilgileri... 327 Şekil 61. İstanbul da Çöp Gazından Üretilen Elektrik Enerjisi Miktarı (MWh)... 328 Şekil 62. Türkiye nin Enerji Yoğunluğu Trendinin Bazı AB Ülkeleri ile Karşılaştırılması... 329 7
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Haritalar Harita 1. İstanbul İli İdari Sınırları Haritası... 32 Harita 2. TR10 İstanbul Bölgesi Çevresinde Yer Alan Diğer İBBS Düzey 2 Bölgeleri... 50 Harita 3. İstanbul Sigortalı Çalışan Sayısının ve İşyeri Sayısının İlçelere Dağılımı, 2012... 101 Harita 4. İstanbul da Sigortalı Çalışan Sayısının ve İşyeri Sayısının İlçelere Dağılımı, 2012... 101 Harita 5. Sahip Oldukları Firma Sayılarına Göre İstanbul TGB leri... 110 Harita 6. İstanbul Üniversiteleri... 117 Harita 7. İstanbul Ar-Ge Merkezleri... 121 Harita 8. İstanbul İlçeleri Okuma Yazma Bilmeyenlerin Sayı ve Oran Dağılımı... 156 Harita 9. İstanbul İlçeleri İlköğretim Derslik ve Öğretmen Başına Öğrenci Sayıları... 161 Harita 10. İstanbul İlçeleri Ortaöğretim Derslik ve Öğretmen Başına Öğrenci Sayıları... 162 Harita 11. İstanbul İlçeler Yaşam Kalitesi... 177 Harita 12. İlçeler Geneli Engelli Sayıları ve Engelli Bakım Parası Alanların Dağılımı... 179 Harita 13. İstanbul Geneli SYDV Tarafından Yapılan Yardımlar ve Hane Sayıları (Ocak-Aralık 2012)... 184 Harita 14. Nüfus Yoğunluğu, Artışı ve Azalışı... 193 Harita 15. Bağımlı Nüfus... 199 Harita 16. İstanbul'un Aldığı ve Verdiği Göç... 201 Harita 17. İlçelere Göre Hastanelerin Dağılımı... 206 Harita 18. İstanbul Genelinde Bin Kişiye Düşen Suç Sayısı... 211 Harita 19. İstanbul un Kentsel Gelişimi... 235 Harita 20. İstanbul da Nüfus, Hizmetler ve Sanayi Yoğunluğunun Dağılımı... 238 Harita 21. İstanbul da Ticaret ve AVM Alanlarının Dağılımı... 240 Harita 22. İstanbul da Merkezi İş Alanı ve Merkezler... 240 Harita 23. İstanbul da Sanayi Alanları ve OSB ler... 241 Harita 24. İstanbul da Konut Alanları, Kapalı Konut Alanları ve Rezidans Alanlarının Dağılımı... 242 Harita 25. İstanbul da Büyük Ölçekli Projeler... 244 Harita 26. İstanbulluların En Çok Yaşamak İstediği İlçeler... 249 Harita 27. İstanbul da Kentsel Açık Alanlar... 252 Harita 28. İstanbul Bölgesinde Üst Ölçekli Kentsel Tasarım Projeleri ve Yarışmalar... 253 Harita 29. İstanbul da Bazı Kentsel Dönüşüm Alanları... 257 Harita 30. İstanbul Sit Alanları ve Dünya Miras Alanları... 264 Harita 31. İstanbul Bölgesinde Riskli Alanlar... 270 Harita 32. İstanbul un Diğer Bölgeler İle Ulaşım Bağlantıları... 276 Harita 33. İstanbul un Uçuş Bağlantıları... 277 Harita 34. İstanbul un Karayolu Ağı... 278 Harita 35. İstanbul da Ana Güzergahlardaki Trafik Yoğunluğu... 280 Harita 36. İstanbul Deniz Otobüsleri Dış Hatları... 283 Harita 37. İstanbul un Mevcut ve Planlanan Raylı Sistem Ağı... 285 Harita 38. İstanbul da Planlanan Bisiklet Yolları... 288 Harita 39. İstanbul da Mevcut Lojistik Odaklar... 295 Harita 40. İstanbul İçin Önerilen Lojistik Bölgeler ve Marmara Denizi Lojistik Bağlantıları... 296 Harita 41. İstanbul da Havzalar ve İçme Suyu Kaynakları... 306 Harita 42. İstanbul da Bulunan Plajlar ve Kirlilik Oranları... 309 Harita 43. İstanbul da Bulunan Orman ve Maden Alanları... 310 Harita 44. İstanbul da Bulunan Hava Kalitesi İzleme İstasyonları ve 2012 Ölçüm Değerleri... 317 Harita 45. 2014-2023 İstanbul Bölge Planı Mekansal Gelişme Şeması... 332 8
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Tanımlar Kurumsal Olmayan Çalışma Çağındaki Nüfus: Günlük yaşam gereksinimleri, yasal bir düzenlemeye dayalı olarak kurulan özel ya da tüzel kurum/kuruluşlarda kısmen ya da tamamen karşılanan, bireysel karar ve davranışlarında yetkili otoritenin kurallarına göre hareket eden, ancak bireysel harcamalarına karar verebilen kişilerin yaşamlarını sürdürdükleri alanlarda yaşayan nüfusa kurumsal nüfus denir. Bu tanıma göre; okul, yurt, otel, çocuk yuvası, huzurevi, hastane ve hapishane ile kışla ve ordu evlerinde ikamet edenler kurumsal nüfusa dahildir ve bu kişiler işgücü istatistiklerinde kapsam dışı tutulmuştur. Çalışma çağındaki nüfus kurumsal yerlerde değil, hanelerde ikamet eden sivil nüfus içerisindeki 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus olarak tanımlanmıştır (TÜİK, 2007). İşsiz Nüfus: İşsiz nüfus, hanehalkı işgücü anketlerine katılanlar arasında istihdam edilenler sınıfına girmeyen ve son üç ay içerisinde herhangi bir biçimde iş arama girişiminde bulunmuş ayrıca iş bulması halinde iki hafta içerisinde iş başı yapması mümkün olan kimseleri ifade etmektedir. İşsizlik oranı hesaplanırken esas alınan nüfusu teşkil ederler (TÜİK, 2007). Toplam İşgücü: İşgücü, bir ülkede çalışma çağında yani 15 ve üzeri yaşta, istihdam edilenler ile işsizlerin toplamını ifade etmektedir. Mevcut dönemde istihdam edilenlerin yanı sıra, istihdam edilmek arzusunda olan işsizler de işgücü içinde değerlendirilmektedir. İşgücünün ölçümü konusundaki uluslararası standartlar ILO tarafından belirlenmiştir (TÜİK, 2007). Toplam işgücü, bir açıdan bu ülkede çalışma potansiyeline ve motivasyonuna sahip olan insanların toplamı olarak da algılanabilir. Bu anlamda toplam işgücünün ülkedeki insan kaynağına ve ekonomik potansiyele işaret eden bir yönü vardır. İstihdam Edilen Nüfus: İstihdamda olanlar; referans haftasında işbaşında olanlar ve referans haftasında işbaşında olmasa bile, bir işi olanlar olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Referans haftasında bir ücret veya elde edeceği kâr karşılığı, ücretli-maaşlı, yevmiyeli, kendi hesabına, işveren ya da ücretsiz aile işçisi olarak bir saat bile olsa herhangi bir işte çalışmış olanlar, istihdamda kabul edilmektedir. Bir iş ya da meslekte bilgi veya beceri kazanmak amacıyla belirli bir menfaat (ayni ya da nakdi gelir, sosyal güvence, yol parası, cep harçlığı, bahşiş vb.) karşılığında çalışanlar da istihdamda kabul edilmektedir. Referans haftasında iş başında olmayanların istihdamda kabul edilip edilmeyecekleri kişinin işteki durumuna göre belirlenmektedir (TÜİK, 2007). İşgücüne Katılım Oranı: İşgücüne katılım oranı, toplam işgücünün kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfusa bölümünden elde edilmektedir. Diğer bir deyişle bu oran, çalışabilecek durumda olan nüfusun ne kadarının çalışmak istediğini ölçmektedir. Bu oranın düşmesi, her şeyden önce üretken toplumsal kesimin daralması anlamına gelmektedir. Bu sonuç bir yandan büyüme oranını negatif etkilemekte, öte yandan bağımlılık oranı da hızla yükselmektedir (Karagöl, 2010). 9
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI İşsizlik Oranı: İşsizlik, işsiz nüfusun toplam işgücüne oranı olarak tanımlanmıştır. İşsiz sayılabilmek için sadece çalışmayı arzulamak yetmez. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tanımına göre işsiz sayılabilmek için aktif olarak iş aramak gerekir. İşsiz miktarını iki temel dinamik belirler: İşgücü arzı ve talebi. İşgücü arzı talepten daha hızlı artarsa, istihdam artsa bile işsizlik artar. İşgücü arzı sabitken, istihdam azalırsa işsizlik yine artar (TÜSİAD, 2004). Mutlak yoksulluk: Yalnızca yaşamları için gerekli olan asgari düzeyde barınma, gıda ve giyim masraflarını karşılayabilecekleri gelir düzeyinde bulunan insanların durumudur. Göreli yoksulluk: İçinde yaşanılan toplum tarafından makul olarak nitelendirilen yaşam standartlarının altında yaşayan insanların durumudur. Göreli yoksulluk tanımında bireylerin yoksulluğu toplumun ortalama gelirinin belirli bir yüzdesinin altında olup olmaması ile belirlenmektedir. Evrensel tasarım: Tüm ürünlerin ve çevrelerin, yaş, beceri ve durum farkı gözetmeksizin pek çok kişi tarafından kullanılabilmesini olanaklı kılan, bütünselleşme sağlayan bir tasarım yaklaşımı olarak tanımlanmaktadır. Yaklaşım, ürün tasarımından, mimarlığa ve kentsel tasarıma, çevre kontrolü sağlayan basit sistemlerden, karmaşık bilgi teknolojilerine kadar değişen ölçekleri kapsamaktadır. Korumalı işyeri: Normal işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan engelliler için mesleki rehabilitasyon ve istihdam oluşturmak amacıyla, Devlet tarafından ilgili mevzuatta teknik donanımın sağlandığı ve mali yönden desteklendiği, çalışma ortamının özel olarak düzenlendiği işyeridir. Doğurganlık Hızı: 15-44 yaş arasında, doğurma çağındaki her 1.000 kadın başına düşen canlı doğum sayısı Kaba Doğum Hızı: Yıllık doğum sayısının toplam çoğaya oranını binde olarak dile getiren ölçüm Kaba Ölüm Hızı: Belli bir çoğanın ölümlülük hızını ölçen ve yıllık ölüm sayısının toplam çoğaya oranını binde olarak dile getiren Doğuşta Beklenen Yaşam Süresi: Doğuşta beklenen yaşam süresi, yeni doğmuş bir bireyin yaşamı boyunca belirli bir dönemdeki yaşa özel ölümlülük hızlarına maruz kalması durumunda yaşaması beklenen ortalama yıl sayısıdır. Toplam doğurganlık hızı: Bir kadının, doğurgan olduğu dönem boyunca (15-49 yaşları arasında) yaşayacağı ve belirli yaşa özel doğurganlık hızını takip edeceği varsayımı altında doğurabileceği ortalama canlı doğan çocuk sayısıdır. Kaba doğum hızı: Belli bir yıl içinde her 1000 nüfus başına düşen doğum sayısıdır. Enerji Yoğunluğu: Enerji verimliliği göstergelerinden birisi olan enerji yoğunluğu, enerji tüketimi (tep, joule) ile finansal bir gösterge olan GSYH ve katma değer arasındaki oran olarak tanımlanmaktadır. Genel olarak bakıldığında güvenilir bir gösterge olarak değerlendirilmekle 10
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI birlikte kayıt dışı ekonomi oranının yüksek olduğu ülkelerde değerlendirme yapılırken dikkatli olunması gerekmektedir (DEKTMK, 2010) Yeşil Bina: Yapının arazi seçiminden başlayarak yaşam döngüsü çerçevesinde değerlendirildiği, bütüncül bir anlayışla ve sosyal & çevresel sorumluluk anlayışıyla tasarlandığı, iklim verilerine ve o yere özgü koşullara uygun, ihtiyacı kadar tüketen, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmiş, doğal ve atık üretmeyen malzemelerin kullanıldığı katılımı teşvik eden, ekosistemlere duyarlı yapılardır (ÇEDBİK,2013). Gri Su: Gri su foseptik atığı içermeyen, duştan, küvetten, lavabolardan gelen evsel atık sudur. Gri Su Geri Kazanımı Sistemi: Gri suyu toplayıp, kullanım suyu olacak kalitede arıtıp, tekrar kullanılmasını sağlayan sistemlerdir. Mavi Bayrak: Plaj ve marinalara verilen uluslararası bir çevre ödülüdür. Bu ödül; deniz suyunun temizliğini, çevre yönetimine önem verildiğini, çevre bilincinin oluşturulmasına yönelik etkinliklerin yapıldığını, plaj ve marinayı kullananların ihtiyaçlarına cevap verecek donanım ve güvenliğini garanti etmektedir. 11
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI Kısaltmalar a.g.e.: Adı Geçen Eser AB: Avrupa Birliği ABD: Amerika Birleşik Devletleri ADNKS: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi AFAD: Afet ve Acil Durum Müdürlüğü AHL: Atatürk Havalimanı Ar-Ge: Araştırma Geliştirme ASKON: Anadolu Aslanları İşadamları Derneği ASPB: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı AYEDAŞ: Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi BDDK: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu BEDAŞ: Boğaziçi Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi BETAM: Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi BM: Birleşmiş Milletler BÜ: Boğaziçi Üniversitesi CO: Karbonmonoksit CO₂: Karbondioksit ÇEDBİK: Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği DB: Dünya Bankası (World Bank) DEKTMK: Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization) DTÖ: Dünya Ticaret Örgütü EPDK: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu EPO: Avrupa Patent Ofisi 12
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI ERG: Eğitim Reformu Girişimi EUROSTAT: Avrupa Birliği İstatistik Ofisi EÜAŞ: Elektrik Üretimi Anonim Şirket G20: Dünyanın En Gelişmiş 20 Ekonomisi GİTES: Girdi Tedarik Stratejisi GSKD: Gayri Safi Katma Değer GSYH: Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla GYÜE: Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi GZFT: Güçler Zayıflıklar Fırsatlar Tehditler ha: Hektar ICSID: Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm Merkezi (International Center for Settlement of Investment Disputes) IFC: Uluslararası Finans Kurumu (International Finance Corporation) IMF: Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund) İBB: İstanbul Büyükşehir Belediyesi İBBS: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması İFM: İstanbul Uluslararası Finans Merkezi İGDAŞ: İstanbul Gaz Dağıtım Anonim Şirketi İGEP: İçgöç Entegrasyon Projesi İMP: İstanbul Metropolitan Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi İSKİ: İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi İSO: İstanbul Sanayi Odası İSTKA: İstanbul Kalkınma Ajansı İTO: İstanbul Ticaret Odası İTÜ: İstanbul Teknik Üniversitesi İÜ: İstanbul Üniversitesi JICA: Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı 13
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI kg: Kilogram KKO: Kapasite Kullanım Oranı KOBİ: Küçük ve Orta Ölçekli İşletme KOSGEB: Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı KSS: Küçük Sanayi Sitesi KW: Kilowatt MEB: Milli Eğitim Bakanlığı MİA: Merkezi İş Alanı MTA: Maden Tetkik Arama MÜSİAD: Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği MW: Megawatt NACE: Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NO₂: Azotdioksit OECD: Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (Organization for Economic Cooperation and Development) OSB: Organize Sanayi Bölgesi OSBÜK: Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu ÖSYM: Yüksek Öğretim Kurulu Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi ÖSYS: Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı PISA: Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı PM 10 : Partikül Madde RES: Rüzgâr Enerjisi Santrali SEGE: Sosyo-ekonomik Gelişmişlik Endeksi SGK: Sosyal Güvenlik Kurumu SO₂: Kükürtdioksit SYDV: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı TEDAŞ: Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi 14
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI TGB: Teknoloji Geliştirme Bölgesi THSK: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu TİM: Türkiye İhracatçılar Meclisi TOBB: Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TOKİ: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı TTO: Teknoloji Transfer Ofisi TUSKON: Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu TÜGİAD: Türk Genç İşadamları Derneği TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu TÜREB: Türkiye Rüzgâr Enerjisi Birliği TÜRKONFED: Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu TÜSİAD: Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği TZE: Tam Zaman Eşdeğer UNCTAD: Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı Trade and Development) (United Nations Conference on UNDP: Birleşmiş Milletle Kalkınma Programı (United Nations Development Program) UNESCO: Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UN Educational, Scientific and Cultural Organization) USAK: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu USD: Amerikan Doları WB: Dünya Bankası (World Bank) YEGM: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü YÖK: Yükseköğretim Kurulu YTÜ: Yıldız Teknik Üniversitesi 15
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI YÖNETİCİ ÖZETİ Bölgesel kalkınmada yeni bir araç olarak tasarlanan ve Avrupa Birliği Bölgesel Politikası na uyum kapsamında 2006 yılında kurulmaları kararlaştırılan 26 kalkınma ajansından TR10 1 İstanbul Bölgesi ne hizmet etmek amacı ile 10/11/2008 tarihli ve 2008/14306 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA), 2009 yılının ikinci yarısından bu yana İstanbul Bölgesi nin bölgesel gelişimini hızlandırmak ve kalkınmada sürdürebilirliği sağlamak üzere aktif olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Küresel kent İstanbul için çalışan, insan odaklı ve çevreye duyarlı, etkili ve yön veren bir çözüm merkezi olma vizyonuna sahip olan İSTKA; katılımcılığı benimseyerek ortak aklı temsil etmek; işbirliği ağlarının merkezinde yer alarak kaynakları İstanbul için ortak değere dönüştürmek misyonu ile hareket etmektedir. İSTKA, 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanunda vurgulandığı üzere bölge plan ve programlarının uygulanmasından sorumludur. Bu çerçevede, Ajans yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak amacıyla faaliyetlerini sürdürmektedir. Bir önceki plan döneminde, İSTKA tarafından hazırlanan 2010-2013 İstanbul Bölge Planı nın, 2010 yılında Kalkınma Bakanlığı tarafından onaylanmasından itibaren, Ajans faaliyetlerini Plan da ortaya konan öncelikli amaç ve hedefler doğrultusunda yürütmüştür. Bu dönemde, Bölge Planı nın hayata geçirilmesine yönelik mali destek programlarının tasarımı ve yönetimi; bölgesel araştırma, analiz ve raporların hazırlanması; tanıtım ve yatırım destek faaliyetleri, işbirliği ve ortaklık faaliyetleri gibi birçok çalışma gerçekleştirilmiştir. Yerelde yapılan analizler ve geliştirilen stratejiler ulusal kalkınma planına, diğer ulusal strateji belgelerine ve uygulamalara referans olmuştur. 2013 yılı itibarıyla Dokuzuncu Kalkınma Planı nın plan sürecinin sona ermesinin ardından ülkemizin 2014-2018 dönemi ekonomik ve sosyal kalkınma hedeflerini ortaya koyan ve bu hedefleri somutlaştırmak üzere uzun vadeli stratejiler geliştiren Onuncu Kalkınma Planı ve Bölgesel Gelişme Ulusal Stratejisi (BGUS) Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanmıştır. Eş zamanlı olarak, 2014-2023 İstanbul Bölge Planı, 3194 sayılı İmar Kanunu çerçevesinde Kalkınma Bakanlığı nın 15/11/2012 tarihli ve 6277 sayılı yazısına istinaden İSTKA tarafından hazırlanmıştır. Onuncu Kalkınma Planı ve BGUS ile öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olacak şekilde, Türkiye nin 2023 hedeflerine hizmet etmek üzere ve İstanbul 2023 Vizyonu bağlamında hazırlanan İstanbul Bölge Planı, İstanbul un sosyoekonomik gelişme eğilimlerini, gelişme potansiyelini, öncelikli müdahale alanlarını ve sektörel hedeflerini ortaya koyan; başta yerel yönetimler olmak üzere kamu kurumlarının hazırlayacakları stratejik planları da yönlendiren üst ölçekli bir plan niteliğindedir. Planların kapsadıkları alan ve amaçları açısından planlama 1 Avrupa Birliği ne uyum kapsamında yürürlüğe giren İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması na (İBBS) göre İstanbul, TR1 İstanbul, TR10 İstanbul ve TR100 İstanbul olmak üzere her üç düzeyde de bölge olarak tanımlanmıştır. İstanbul Kalkınma Ajansı nın görev alanı olan İstanbul Bölgesi, İstanbul il sınırlarını kapsamaktadır. 16
2014-2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI kademelerinin ve bu kademelerin ilişkilerinin belirlendiği 3194 sayılı İmar Kanunu na göre Bölge Planı, ulusal kalkınma planının altında yer alan yerel ölçekteki en üst plandır. Bu bağlamda, Bölge Planı İstanbul un sosyoekonomik kalkınmasını sağlamak amacıyla ulusal düzeyde üretilen plan, politika ve stratejiler ile yerel düzeyde yürütülecek faaliyetler arasındaki ilişkiyi belirlemektedir. İSTKA, kalkınmayı çok boyutlu; ekonomik gelişmenin yanında sosyal hakların gelişmesi, kalkınırken çevreye duyarlı olunması, kültürel değerlerin korunması ve geliştirilmesi gibi daha geniş alanları içeren bütüncül bir kavram olarak görmekte ve toplumun tüm kesimlerinin potansiyelini harekete geçirecek bir kalkınma anlayışıyla hareket etmektedir. Ajans, faaliyetlerinde ve projelerinde verimlilik, yenilikçilik, sürdürülebilirlik, bilimsellik, çevreye ve kültürel değerlere duyarlılık ve katılımcılık gibi temel değer ve çalışma ilkelerini benimsemektedir. Bu ilkelerden katılımcılık ilkesi doğrultusunda İSTKA, bölgesel politikaların belirlenmesinde, yerel paydaşların katılımına zemin oluşturacak bir platform olmayı hedeflemektedir. Nitekim İSTKA tarafından yürütülen 2014 2023 İstanbul Bölge Planı hazırlık çalışmalarında yerel sahiplenmenin, sürdürülebilirliğin ve etkinliğin sağlanması için planlama sürecinde katılımcılık ilkesi gözetilmiş; planın stratejik amaç ve hedeflerine ulaşmak amacıyla paydaşların sürece katılımı sağlanmıştır. Bu çerçevede, İSTKA, 2014-2023 İstanbul Bölge Planı hazırlıklarında, İstanbul da bulunan kamu kurumu, sivil toplum kuruluşu ve özel sektör temsilcilerinden oluşan paydaşların yanı sıra İstanbul halkının da karar alma süreçlerine azami düzeyde katılım ve katkılarını sağlayarak İstanbul un geleceğinin, bizzat İstanbullular tarafından tasarlanmasını amaçlamıştır. İstanbul un 2023 vizyonu ile bu vizyona ulaşmak için strateji ve hedefleri ortaya koyan İstanbul Bölge Planı nın katılım süreci aşağıda verilmiştir. 1. Mevcut Durum Analizi: 2014-2023 İstanbul Bölge Planı nın hazırlık süreci, İstanbul un sosyoekonomik gelişmişlik düzeyi, mekânsal gelişimi, potansiyel risk ve fırsatlarına dair mevcut durumunu ortaya koymak amacıyla, Ajans uzmanları tarafından hazırlanan detaylı bir Mevcut Durum Analizi ile başlamıştır. 2. #istanbulbenim Sosyal Medya Kampanyası: Plan ın hazırlığında hayata geçirilen yaygın katılımcı süreç, bir sosyal medya kampanyası ile başlatılmıştır. İstanbulluların 10 sene sonrası için nasıl bir İstanbul hayal ettiklerini paylaşabilmesi için başlatılan dijital kampanyada, İstanbul için ortaya konacak 2023 vizyonu için katılım sağlayan herkesin öneri ve katkılarının sosyal medya ve internet üzerinden toplanması hedeflenmiştir. #istanbulbenim Sosyal Medya Kampanyası, www.istanbulbenim.org internet sitesinden, www.facebook.com/istka facebook sayfasından, https://twitter.com/istkaorgtr Twitter sayfasından ve #istanbulbenim hashtag'i ile Twitter üzerinden yürütülmüştür. 3. İstanbul Benim Vizyon Toplantısı: 2014-2023 İstanbul Bölge Planı vizyonu ve vizyon senaryoları, yereldeki paydaşların katılımı ile gerçekleştirilen İstanbul Benim Vizyon Toplantısı ile belirlenmiştir. 4. Tematik Toplantılar: İstanbul Benim Vizyon Toplantısı nda geliştirilen vizyon doğrultusunda, 2013 Mayıs ayı boyunca 12 konu başlığında Tematik Çalıştaylar düzenlenmiştir. 25-30 uzman paydaşın katılımı ile gerçekleştirilen Tematik Çalıştaylara ek olarak, 2 konu başlığında da 8-12 17