3. Eðitim - Öðrenim ve Saðlýk Kýrsal yörelerde (köylerde) eðitim ve saðlýk

A) Göçler Göçler ikiye ayrýlýr. a. Ýç göçler: Bir ülke içinde bir bölgeden bir baþka bölgeye ya da bir kentten bir baþka kente yapýlan göçtür. Kýsaca ayný ülke içinde yapýlan göçlerdir. Ýç göçler ülkenin genelinin nüfusunda artmaya ya da azalmaya neden olmaz. Ancak ülke içinde göç alan bölgenin nüfusu artarken, göç veren bölgenin nüfusu azalýr. Ülkemizde iç göçler kýrsal kesimden kente, kýrsal kesimden kýrsal kesime, kentten kente ve kentten kýrsal kesime þeklinde olmaktadýr. Tam geliþmekte olan ülkelerde oluduðu gibi Türkiye de de göçün çok büyük bir bölümü kýrsal kesimden kentlere doðrudur. Bugün Türkiye'de köyden kente göç devam etmektedir. Köyden kente göçü zorlayan itici etmenleri þöyle özetleyebiliriz: 1. Nüfus Artýþý ve Tarlalarýn Miras Yoluyla Parçalanmasý Kýrsal alanda (köylerde) nüfusumuz doðumlarla (doðal nüfus artýþý) hýzla artmaktadýr. Bu arada tarým topraklarý da miras yoluyla (çiftçi ailelerine düþen tarým topraklarý) giderek küçülmektedir. Söz gelimi ailenin 4 dönüm topraðý ve 4 tane de çocuðu var. Çocuklar büyüyüp evlendiklerinde baba ve annelerinden kalan toprak bu dört çocuk arasýnda pay edilir. Bu durumda her çocuða ve ailesine 1'er dönüm toprak düþer. Dolayýsýyla bu 1 er dönüm tarla bu ailelerin geçimini saðlayamayabilir. Daha sonra bu çocuklarýn her birinin de çocuklarý olacaðýndan tekrar bu 1 er dönüm olan arazilede miras yoluyla bölünür ve sonuçta aile baþýna düþen toprak giderek küçülür. Bu küçük tarým topraklarý ailelerin geçinimini saðlamaya yetmediði için aileler iþ olanaklarýnýn olduðu kentlere göç etmek zorunda kalýrlar. 2. Makineli Tarým Teknoloji geliþtikçe tarýmda da insan gücü yerine makine kullanýlmaya baþlanmaktadýr. Önceden hayvan ve insan gücü ile iþlenen tarým topraklarý makine ile bir ya da iki kiþi tarafýndan bir iki günde iþlenmektedir. Bu durumda kýrsal kesimde yani köylerde iþsiz kalan nüfus geçimini saðlamak üzere kentlere göç etmektedir. 3. Eðitim - Öðrenim ve Saðlýk Kýrsal yörelerde (köylerde) eðitim ve saðlýk gibi hizmetlerin yeterli olmamasý. Köyünde ilköðrenimini yapan çocuk þayet okumak isterse lise ve yükseköðrenimini tamamlamak için büyük kentlere gitmek zorunda kalýr. Yine saðlýk sorunlarýný çözmek için de köyden kente göçler olmaktadýr. 4. Bunlarýn dýþýnda; Doðal afetler (deprem, yangýn, sel gibi) güvenlik, tayin - atama gibi nedenlere baðlý göçler olur. Göçler sadece köyden kente deðil, kentten kente veya kentten-köye de olabilir. Ancak ülkemizde daha çok göçün yönü köyden-kente ya da küçük kentlerden büyük kentlere doðrudur. Göçler iþ olanaklarýnýn yetersiz olduðu yörelerden, iþ olanaklarýnýn olduðu yerlere doðrudur. 5. Bunlarýn dýþýnda ekonomik nedenli mevsimlik göç dediðimiz bir göç daha vardýr. Kentler ve bölgeler arasýnda görülen kalýcý göçlerin dýþýnda bir de yurdumuzda genellikle yaz mevsiminde yaþanan mevsimlik göçler vardýr. Bunlarýn en önemlisi çalýþma amacýyla yapýlan göçlerdir. En çok Çukurova'da görülen bu göç de Doðu ve Güneydoðu Anadolu Bölgeleri ile Adana çevresindeki daðlýk 51

yörelerde yaþayan insanlar Çukurova'daki pamuk tarlalarýnda çalýþmak üzere geçici olarak göç etmektedir. Pamuk tarlalarýnda pamuðun toplama iþlemi bittikten sonra tekrar sürekli oturduklarý köy ve bölgelere dönerler. Bu nedenle yaz mevsiminde Çukurova'da yaz mevsiminde yoðun bir nüfus görülür. Ayný yoðunlukta olmamakla birlikte yaz mevsiminde Rize çevresinde çay, Giresun ve Ordu çevresinde fýndýk bahçelerinde çalýþmak üzere de Doðu, Ýç ve Güneydoðu Anadolu'dan mevsimlik göçler olur. Ayrýca çok az da olsa Çevre ve Orman Bakanlýðý'nýn iþletmelerinde çalýþmak üzere Karadeniz Bölgesi'ne mevsimlik göçler olur. Akdeniz ve Ege Bölgelerindeki turistik yörelerdeki turistik tesislerde mevsimlik iþçiler çalýþýr. Bu tesislerde çalýþanlar turizm mevsimi sona erince sürekli oturduklarý kent ya da köylerine dönerler ikinci turizm mevsiminde tekrar çalýþmaya gelirler. Ayrýca yaylacýlýk gibi faaliyetlerde mevsimlik göçlere neden olur. Köyden kent merkezine göç etmeye yönelten çekici etmenler; (Kentten kente olan göçler de ayný nedenlere baðlýdýr.) 1. Büyük þehirlerimizde iþ imkanlarýnýn daha fazla olmasý: Köyde miras yoluyla tarým topraklarýnýn bölünmesi ya da makineli tarýmýn yaygýnlaþmasý nedeniyle insanlar iþ bulabilecekleri sanayileþmiþ kentlere göç etmektedir. Ayný þekilde iþ imkanlarýnýn kýsýtlý olduðu küçük kentlerden, iþ imkanlarýnýn fazla olduðu sanayi ve ticaretin geliþtiði kentlere doðru da göç olur. 2. Büyük þehirlerde eðitim, saðlýk vb. hizmetlerin daha yaygýn olmasý da bir etkendir. Yukarýda anlatýlanlara göre; bir kentin nüfusunun artmasý doðal nüfus artýþý dýþýnda göçlerle olur. Bir kentin çok fazla göç almasý için o kentte iþ olanaklarýnýn fazla olmasý gerekir. Ýþ olanaklarýnýn fazla olabilmesi içinde sanayi, ticaret ve turizm gibi yatýrýmlarýn yeterli olmasý gerekir. b. Dýþ göçler: Bir ülkeden bir baþka ülkeye olan göçtür. Göç alan ülkenin nüfusunda artýþ olurken göç veren ülkede ise nüfus azalmasý olur. Türkiye'den rýya yapýlan en önemli göç 1960 yýlýndan sonra çalýþmak amacýyla baþta Almanya olmak üzere Fransa, Hollanda, Ýsviçre, Avusturya gibi çeþitli Avrupa ülkelerine ve Avustralya'ya olmuþtur. 1960-1975 yýllarý arasýnda bir milyonu aþkýn vatandaþýmýz bu ülkelere çalýþmak amacýyla göç etmiþtir. 1980'den sonra Libya, Suudî Arabistan, Kuveyt ve Rusya gibi ülkelere çok sayýda iþçi gitmiþtir. Halen yurt dýþýnda 1 300 000 (bir milyon üç yüz bin) civarýnda iþçi ve bunlarýn aileleri ile birlikte yaklaþýk 3 000 000 (üç milyon) vatandaþýmýz vardýr. 1923-1980 yýllarý arasýnda Yunanistan, Bulgaristan ve Yugoslavya gibi ülkelerden çok sayýda soydaþýmýz, siyasi baskýlar sonunda Türkiye'ye göç etmiþtir. Bu yýllar arasýnda göç edenlerin sayýsý 1,2 milyondur. Yani 1923 ile 1980 yýllarý arasýnda ülkemizin nüfusunda 1,2 milyon kiþi göçle artmýþtýr. 1989 yýlýnda Bulgaristan'daki Türklerin göçe zorlanmasý sonucunda birkaç ay içinde 350 000 Türk Türkiye'ye göç etmiþtir. Bunlarýn bir kýsmý daha sonra tekrar Bulgaristan'a dönmüþse de 250 000 soydaþýmýz Türkiye'de kalmýþtýr. Dolayýsýyla 1989 yýlýndaki nüfus artýþýnda doðal nüfus artýþýnýn yaný sýra 250 000 kiþi de göç nedeniyle ülke nüfusunun artmasýnda etkili olmuþtur. Eðitim ve öðretim görmek amacýyla yurt dýþýna giden vatandaþýmýz da az deðildir. Ülkemizi etkileyen göç olaylarýndan biri de beyin göçüdür. Beyin göçü iyi eðitilmiþ ve yetenekli insanlarýmýzýn baþka ülkelere çalýþmak üzere göç etmesidir. Özellikle týp ve mühendislik alanýnda çok baþarýlý ve yetenekli pek çok bilim insanýmýz baþta ABD 52

olmak üzere geliþmiþ batý ülkelerine göç etmektedir. Bu durum ülkemiz için büyük bir kayýptýr. B) Doðumlar ve Ölümler Bir ülkede doðumlarla kazanýlan nüfus, ölümlerle kaybedilen nüfustan fazla ise orada nüfus artýþý var demektir. Bu fark genellikle yüzde (%) veya binde(%o) olarak ifade edilir. Örneðin 1990 yýlýnda Türkiye'nin nüfus artýþ hýzý %o 21,7 dir denildiðinde; 1990 yýlýnýn baþýndaki her 1000 kiþilik nüfusun yýl sonunda yaklaþýk 1022 kiþiye çýktýðý anlaþýlýr. Bir ülkenin nüfusunun artmasýnda doðum oranýnýn artmasýnýn yanýnda yaþam þartlarýnýn iyileþmesi, týptaki geliþmeler, salgýn hastalýklarýn önlenmesi bunlarýn sonunda ortalama yaþam süresinin uzamasý da etkilidir. Doðumlar artarken ölümlerin azalmasý doðal nüfus artýþýný hýzlandýrýr. Metne göre, Recep Dede nin yýllar önce kente göçmesinin nedeni aþaðýdakilerden hangisidir? A) Saðlýk sorunlarýnýn ortaya çýkmasý B) Ekilemeyen alanlarýn tarýma açýlmasý C) Tarýmsal verimin düþmeye baþlamasý D) Tarýmda makine kullanýmýnýn yaygýnlaþmasý Yukarýdaki grafikte ülkemizdeki bir kentin nüfus miktarýndaki deðiþim gösterilmiþtir. Son sayýmdan itibaren (2000 yýlý) kentin nüfusu her yýl 500 kiþi azalýrsa 2010 yýlýnda nüfusu kaç kiþi olur? Metne göre Recep Dede nin yýllar önce kente göç etmesinin nedeni, tarýmda makine kullanýmýnýn yaygýnlaþmasýdýr. Yanýt D dir. A) 15.000 B) 20.000 C) 22.500 D) 27.500 Soruda verilen grafik incelendiðinde belirtilen kentin 2000 yýlýndaki nüfusu 25.000 dir. Bu kentin nüfusu 2000 yýlýndan 2010 yýlýna kadar her sene 500 kiþi azalýrsa; 2010 2000 = 10 yýlda 10 x 500 = 5000 kiþi azalýr. Kentin 2000 yýlýndaki nüfusu 25 000 kiþi olduðuna göre 2010 yýlýndaki nüfusu; 25 000 5 000 = 20 000 kiþi olur. Yanýt B dir. 53

Ülkelerin kalkýnmasýnda önemli görevler üstlenen, iyi eðitim görmüþ kiþilerin çalýþmak için yurt dýþýna gitmesine beyin göçü denir. Buna göre; aþaðýdaki kiþilerden hangisinin Almanya ya gitmesi beyin göçü deðildir? Nüfusu hýzla artan yerlerde iþsizlik, gecekondulaþma, alt yapý hizmetlerinin yetersizliði, tarým ve yeþil alanlarýn yapýlaþmasý, çevre kirliliði gibi sorunlar yaþanmaktadýr. Buna göre; Türkiye haritasýnda gösterilen yerlerin hangisinde bu sorunlar daha az yaþanmaktadýr? A) Kuzeydoðu Anadolu B) Ege Denizi kýyýlarý C) Marmara Denizi çevresi D) Türkiye nin güney kýyýlarý Haritada belirtilen nüfusu azalan yerler göç veren, nüfusu artan yerler ise göç alan yerlerdir. Haritada belirtildiði gibi Ege Denizi kýyýlarý, Marmara Denizi çevresi ve Türkiye nin güney kýyýlarý göç alan yani nüfusu hýzla artan yerlerdir. Buralada iþsizlik, gecekondulaþma, alt yapý hizmetlerinin yetersizliði, tarým ve yeþil alanlarýn yapýlaþmasý, çevre kirliliði gibi sorunlar yaþanýr. Ancak göç veren yerlerden biri olan Kuzeydoðu Anadolu da bu sorunlar daha az yaþanmaktadýr. Yanýt A dýr. A) Makine mühendisi Fikret Bey in B) Beyin cerrahý Ülkü Haným ýn C) Ýnþaat iþçisi Ramazan Usta nýn D) Ekonomist Ercan Bey in Beyin göçü, bir ülkede ileri düzeyde iyi yetiþmiþ olan meslek ve bilim adamlarý ile uzmanlarýn fikir göçüdür. Dolayýsýyla, inþaat iþçisi Ramazan Usta nýn Almanya ya gitmesi beyin göçü deðildir. Yanýt C dir. Örnek 24 "Bir yerde, bir yýl içerisinde doðanlarla ölenler arasýndaki sayýsal farka doðal nüfus artýþý denir. Doðumlarla kazanýlan nüfus, ölümlerle kaybedilen nüfustan fazla ise orada doðal nüfus artýþý var demektir." Doðum ve ölüm 1999 2000 2001 2002 2003 Doðum Ölüm Yýllar Yukarýda bir ülkede 1999-2003 yýllarý arasýnda yýlara göre doðum ve ölüm miktarlarýný gösteren grafik verilmiþtir. Bu ülkede doðal nüfus artýþý hangi yýlda en fazla olmuþtur? A) 1999 B) 2001 C) 2002 D) 2003 54

Soruda verilen bilgide anlatýldýðý gibi bir yerde bir yýl içinde doðanlarla ölenler arasýndaki sayýsal farka doðal nüfus artýþý denir. Doðumlarla kazanýlan nüfus, ölümlerle kaybedilen nüfustan fazla ise orada doðal nüfus artýþý vardýr denir. Doðumlar ne kadar fazla, ölümlerde ne kadar az ise orada doðal nüfus artýþý o kadar fazladýr. Verilen yýllar içinde doðal nüfus artýþýnýn en az olduðu yýl 2001 dir. Bu yýlda ülkede doðumlar azalmýþ ölümler artmýþtýr. Aradaki fark en azdýr. Doðumlarla ölümler arasýndaki farkýn en fazla olduðu yýl 2003 tür. Dolayýsýyla doðal nüfus artýþýnýn en fazla olduðu yýldýr. 2003 te ölümler verilen yýllar içinde en az, doðumlar ise en fazladýr. Buna baðlý olarak fark en fazladýr. Yanýt D dir. Örnek 25 Ýstanbul, Ýzmir, Ýzmit gibi büyük kentlerdeki nüfus artýþ oraný, Urfa, Çankýrý, Yozgat gibi küçük kentlere göre genellikle daha fazladýr. Büyük kentlerimizdeki hýzlý nüfus artýþýnýn temel nedeni aþaðýdakilerden hangisidir? A) Okur - yazar oranýnýn yüksek olmasý B) Ýþ olanaklarýnýn fazla olmasý C) Su, elektrik, kanalizasyon gibi alt yapý hizmetlerinin yeterli olmasý D) Þehir içi ulaþým aðýnýn geliþmiþ olmasý Ýstanbul, Ýzmir, Ýzmit, Gaziantep, Eskiþehir gibi büyük kentlerdeki nüfus artýþ oranýnýn küçük kentlere göre daha fazla olmasýnýn temel nedeni iþ olanaklarýnýn fazla olmasýdýr. Bu kentler ve çevresinde sanayi ve ticaret geliþtiði için iþ olanaklarý fazladýr. Köyden ve küçük kentlerden büyük kentlere göçün en fazla ekonomik nedenli olduðunu daha önce belirtmiþtik. Yanýt B'dir. Örnek 26 Aþaðýdaki grafikte dört ayrý kentte nüfus artýþ oranlarý ile doðum oranlarý verilmiþtir. Bu kentlerden bazýlarýnda nüfus artýþýnýn doðumlardan çok bölge dýþýndan alýnan göçlerle olduðu bilinmektedir. Ortalama yaþam süreleri dört kentte de birbirine çok yakýn olduðuna göre; 8 6 4 2 0 Kentler 1 2 3 4 Nüfus artýþ oraný Doðum Oraný hangi kentte iþ olanaklarý diðerlerine göre daha fazladýr? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 Grafik incelendiðinde; 1 ve 4 nolu kentlerde doðum oraný fazla nüfus artýþ oraný azdýr. Buna göre bu iki kent dýþarýya göç vermektedir. Çünkü doðum oranlarý yüksek ama nüfus artýþ oraný düþüktür. Demek ki bu iki kentte iþ olanaklarý az olduðu için iþ olanaklarýnýn fazla olduðu kent ya da bölgelere göç yapýlmaktadýr. 2 ve 3 nolu kentlerde ise doðum oraný düþük ancak nüfus artýþ oraný yüksektir. Doðum oraný düþük olduðu halde nüfus artýþ oraný yüksekse demek ki bu iki kent dýþarýdan göç almaktadýr. Bir kentin dýþarýdan göç alabilmesi için o kentte iþ olanaklarýnýn fazla olmasý gerekir. Buna göre 2 ve 3 nolu kentlerde iþ olanaklarý fazladýr. Bu iki kenti karþýlaþtýrdýðýmýzda 2 nolu kentte nüfus artýþ oraný ile doðum oraný arasýndaki fark 3 nolu kente göre daha fazladýr. O halde 2 nolu kentte iþ olanaklarý daha fazla olup daha fazla göç almaktadýr. Yanýt B'dir. 55

Örnek 27 Aþaðýdaki kentlerimizden hangisindeki nüfus artýþý Karabük'teki nüfus artýþýndan farklý bir nedene baðlanabilir? A) Kýrýkkale B) Karadeniz Ereðlisi C) Sinop D) Batman Karabük'te demir - çelik sanayi, geliþmiþtir. Ülkemizin ilk demir - çelik sanayi bu kentimizde kurulmuþtur. Dolayýsýyla demir - çelik sanayinin kurulup geliþmesi iþ olanaklarýný artýrmýþ ve dýþarýdan göç almýþtýr. Fabrika kurulmadan önce küçük bir köy iken bugün (2000 yýlý nüfus sayýmýna göre) nüfusu 225 000 olan büyük bir kenttir. Þimdi seçeneklerde verilen diðer kentlere bakalým. Kýrýkkale; silah sanayi, demir - çelik sanayi Karadeniz Ereðlisi; demir - çelik sanayi ile birlikte madencilik Batman; Rafineri (petrol arýtma tesisi) Bu üç kentimizde de sanayinin geliþmesi ile birlikte iþ olanaklarýnýn artmasýna baðlý olarak nüfuslarý hýzla artmýþtýr. Yani bu üç kentte nüfus artýþ hýzýnýn fazla olmasý dýþarýdan gelen göçlerin fazla olmasýndan kaynaklanýr. Sinop kenti dýþarýya göç veren kentlerimizden biridir. Sinop kentine 1985-1990 yýllarý arasýnda 14 532 kiþi göçle gelmiþ ancak bu yýllar arasýnda Sinop'tan 37 101 kiþi baþka bölge ve kentlere göç etmiþtir. Bu durumda Sinop'taki nüfus artýþý daha çok doðal nüfus artýþýyla ilgili iken diðer üç kentte Kýrýkkale, Karadeniz Ereðlisi ve Batman'daki nüfus artýþý Karabük'teki nüfus artýþýna benzemektedir. Yanýt C'dir. Örnek 28 Aþaðýda verilen merkezlerden hangisinin nüfusu yýl içinde diðerlerine göre çok fazla deðiþmez? A) Bodrum B) Yozgat C) Alanya D) Kuþadasý Bodrum, Alanya ve Kuþadasý ülkemizin önemli turistik merkezleridir. Buralarda yaz mevsiminde turistik tesislerde çalýþmaya gelen mevsimlik iþçiler hem de gelen turistler ile nüfus çok fazla artar. Turizm mevsimi bitince bu merkezlerin nüfuslarýnda azalma olur. Yozgat Ýç Anadolu Bölgesi'nde bir kent olup mevsimlere göre nüfusunda büyük deðiþiklik olmaz. Yanýt B'dir. Örnek 29 Aþaðýdaki illerin hangisinde yýl içinde turizme baðlý olarak nüfus miktarýndaki deðiþimin diðerlerinden daha az olmasý beklenir? A) Ýstanbul B) Antalya C) Muðla D) Kars Ýstanbul, Antalya, Muðla, Ýzmir, Bursa ve çevreleri hem doðal güzellikler hem de tarihi eserler bakýmýndan turizme elveriþli kentlerdir. Özellikle Antalya, Muðla ve Ýzmir çevresinde yaz turizmi, Bursa - Uludað'da kýþ turizmi önemlidir. Yine Ýstanbul ve Bursa tarihi eserler bakýmýndan zengindir bu kentler ve çevresinde turizm çok önemli ekonomik bir faaliyettir. Turizme baðlý olarak da yýl içinde nüfus miktarlarýnda büyük deðiþimler olur. Kars, turizm bakýmýndan geliþmiþ bir kent deðildir. Bu yüzden yýl içinde turizme baðlý olarak nüfus miktarýnda büyük deðiþme olmaz. Yanýt D'dir. 56

Örnek 30 Aþaðýda nüfus yoðunluklarý Türkiye ortalamasýnýn altýnda olan dört il verilmiþtir. Bu illerden hangisinde nüfus yoðunluðunun azlýðý hem yüzey þekillerinin çok engebeli hem de iklimin çok sert olmasýna baðlýdýr? A) Eskiþehir B) Çankýrý C) Aðrý D) Konya Doðu Anadolu Bölgesi'nde bulunan Aðrý ve çevresi çok daðlýk olup iklimi çok serttir. Kýþ mevsimi hem çok soðuk geçer hem de uzun sürer. Eskiþehir, Çankýrý ve Konya çevresinde yer þekilleri sadedir. Yanýt C'dir. Örnek 31 Aþaðýda verilen kentlerden hangisi diðerlerine göre daha fazla göç alýr? A) Kýrþehir B) Urfa C) Ýzmir D) Giresun Göç iþ olanaklarýnýn fazla olduðu kentlere doðru olur. Soruda verilen kentler içinde iþ olanaklarýnýn en fazla olduðu kent Ýzmir'dir. Yanýt C'dir. Örnek 32 Yüzey þekillerinin sade olduðu yörelerde makineli tarým yaygýnlaþmýþ buna baðlý olarak da kýrsal kesimden (köyden) kente göç hýzlanmýþtýr. Aþaðýda verilen yörelerden hangisinde kýrsal kesimden kentlere doðru olan göçün nedeni yukarýda verilen etken olamaz? A) Konya B) Aydýn C) Sakarya D) Hakkari Konya, Aydýn ve Sakarya çevresinde yeryüzü þekilleri çok sadedir. Tarým alanlarý makineli tarýma uygundur. Bu yüzden bu yörelerde kýrsal kesimden kentlere doðru olan göçün nedenlerinden biri makineli tarýmdýr. Doðu Anadolu Bölgesi'nde bulunan Hakkari ve çevresi çok daðlýk ve engebeli bir arazi yapýsýna sahiptir. Bu yüzden Hakkari ve çevresi makineli tarýma uygun deðildir. Bu yöreden yapýlan göçün nedenlerinden biri makineli tarýmýn yapýlýyor olmasý olamaz. Yanýt D'dir. Örnek 33 Aþaðýdakilerden hangisi Türkiye'de kýrsal kesimden kente göçü artýran etkenlerden biridir? A) Seracýlýðýn yaygýnlaþmasý B) Tarýmýn makineleþmesi C) Tarým alanlarýnýn sulanabilir hale getirilmesi D) Hayvancýlýðýn geliþmesi Seracýlýðýn yaygýnlaþmasý kýrsal kesimden kente göçün bir nedeni deðildir. Çünkü köylü seracýlýkla daha çok gelir elde eder. (Sera: Etrafý ve üstü kapalý zamanýndan önce ya da sonra meyve ve sebze yetiþtirilen yerdir. Bu iþi yapmaya da seracýlýk denir.) Tarým alanlarýnýn sulanabilir hale getirilmesi çiftçinin daha çok ürün almasýný saðlar. Bu durumda köylünün geliri arttýðý için kente göç etmez. Tarým alanlarýnýn sulanabilir hale getirilmesi de göçün bir nedeni olamaz, aksine köyden kente göçü engelleyen bir faktördür. Hayvancýlýðýn geliþtirilmesi ile köyde yaþayan vatandaþýmýz ekonomik anlamda daha çok rahatlayacaðý için bu da göçün bir nedeni deðil aksine köyden kente göçü engelleyen bir faktördür. Ancak soruda B seçeneðinde verilen "makineli tarýma geçme" yukarýda da anlatýldýðý gibi köyden kente olan göçlerin temel nedenlerinden biridir. Yanýt B dir. 57

Örnek 34 Kentler Aldýðý Göç Verdiði Göç 1 2 3 4 Yukarýdaki tabloda dört ilimizin 1985-1990 yýllarý arasýnda aldýðý ve verdiði göçe göre bu illere gelen ve giden insan sayýsý verilmiþtir. Sadece bu tablodaki bilgilere göre iþ olanaklarýnýn en fazla olduðu il hangisi olabilir? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 Tabloda görüldüðü gibi 3 ve 4 nolu illere göçle gelenlerden daha fazla giden olmuþtur. Demek ki bu iki kentte iþ olanaklarý çok sýnýrlýdýr. 1 ve 2 nolu illere göçle gelenlerin sayýsý gidenlerden daha fazladýr. Demek ki bu iki kentte iþ olanaklarý 3 ve 4 nolu kentlere göre daha fazladýr. 1 nolu kente gelen ile giden arasýndaki fark 665 677, 2 nolu kentte 20 946 dýr. Buna göre 1 nolu kentte iþ olanaklarý çok daha fazladýr. Yanýt A'dýr. Örnek 35 995 717 71 669 9118 14 532 339 040 50 723 29 450 37 101 Aþaðýdakilerden hangisi ülkemizin nüfusunun artmasýný saðlayan etkenlerden biri deðildir? A) Doðumlarýn ölümlerden fazla olmasý B) Ýyi beslenme ve týptaki geliþmeler sayesinde ortalama yaþam süresinin uzamasý C) Bulgaristan, Yunanistan gibi ülkelerden, ülkemize göçlerin olmasý D) Ülkemizin bölgeleri ve kentleri arasýnda göçlerin olmasý Doðumlarýn ölümlerden fazla olmasý Ortalama yaþam süresinin uzamasý Baþka ülkelerden ülkemize göçlerin olmasý nüfusun artmasýnda etkili olan faktörlerdir. Ülkemizin bölgeleri ve kentleri arasýnda gerçekleþen iç göç ülke nüfusunun azalmasýnýn ya da artmasýnýn bir nedeni deðildir. Yanýt D'dir. Örnek 36 Aþaðýda verilenlerden hangisi kýrsal kesimlerden (köylerden) kentlere olan göçlerin nedenlerinden biri olamaz? A) Ýþ olanaklarýnýn olmasý B) Deprem, sel ve yangýn gibi doðal afetlerin meydana gelmesi C) Kan davalarý gibi töre gelenek ve alýþkanlýklarý D) Kentlerde su, yol, kanalizasyon gibi alt yapý hizmetlerinin yeterli olmasý A, B ve C seçeneklerinde verilenler göçlerin nedenleridir. Ancak kentlerde su, yol, kanalizasyon gibi alt yapý hizmetleri geliþtiði için kýrsal kesimden kentlere göç nedenlerinden biri olmaz. Yanýt D'dir. Örnek 37 Aþaðýda verilenlerden hangisi bir kente yapýlan göçlerin bir nedeni olamaz? A) Ýþ olanaklarýnýn fazla olmasý B) Bir eðitim - kültür kenti olmasý C) Bir turizm kenti olmasý D Gecekondu semtlerinin yaygýn olmasý 58