ve AHLAK BÝLGÝSÝ TESTÝ

Transkript

1 SOSYAL BÝLGÝLER - DÝN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BÝLGÝSÝ TESTÝ 1 [ 9 ] A kitapçýðý soru numarasý B kitapçýðý soru numarasý 1[9] Anadolu uygarlýklarýndan Ýyonyalýlar denizcilik ve deniz ticaretiyle uðraþmýþlardýr. Akdeniz, Ege ve Karadeniz kýyýlarýnda koloniler kurmuþlardýr. Ticaret iliþkileri pratik bir yazýnýn kullanýlmasýný gerektirdiðinden, yine denizci bir uygarlýk olan Fenikelilerin icat ettiði 22 harfli alfabeyi alýp kullanmaya baþlamýþlardýr. Frigler ve Lidyalýlar da Ýyonyalýlarla olan yakýn iliþkilerinden dolayý Fenike alfabesini kullanmýþlardýr. Hititler Mezopotamya uygarlýklarýndan Asurlularla yakýn iliþkiler kurmuþlardýr. Yine ticaret faaliyetlerinin getirdiði bir zorunluluk sonucunda Asurlu tüccarlardan öðrendikleri Sümer çivi yazýsýný kullanmýþlardýr. Bu bilgilerde de görüldüðü gibi Anadolu uygarlýklarýnýn farklý yazýlar kullanmalarýna etkilendikleri toplumlarýn farklý olmasýnýn neden olduðu söylenebilir. 2[10] Ölen kiþilerin arkasýndan görkemli törenlerin yapýlmasý, mezarýnýn etrafýna, düþmanlarýna karþý elde ettiði baþarýlarý hatýrlatan balbal denilen taþlarýn dikilmesi, ölen kiþiyi onurlandýran geleneklerdir. Bu gelenekler, hayattaki kiþilerin kahramanlýk duygularýný güçlendirecektir. 3[11] Memlûklerde kendini güçlü hisseden her devlet adamý ve komutan hükümdar olabilirdi. Bir Türk devleti olmasýna raðmen Memlûklerdeki bu uygulama eski Türk devlet geleneðindeki hükümdarlýk anlayýþýna aykýrýdýr. Çünkü eski Türk devletlerinde hükümdarlýk kan yoluyla genelde babadan oðula geçerdi. Bunun yanýnda hükümdar ailesinden olan bütün erkek çocuklarýn da hükümdar olma hakký vardý. 31

2 4[12] Yýldýrým Bayezid in yenilgiye uðratarak esir aldýðý, Haçlý ordusunun en önemli gücünü oluþturan Fransýz ve Alman þövalyelerini serbest býrakmasý, yeniden savaþmak istemeleri durumunda onlara meydan okumasý kendisine çok güvendiðini göstermektedir. 5[13] Verilen bilgiler yorumlandýðýnda; Avrupa sanayi ürünlerinin, Osmanlý el tezgahlarý ve atölyelerinin kapanmasýna neden olmasý Osmanlý sanayisinin geliþmediðini göstermektedir. Yerli el tezgahlarý ve atölyelerin kapanmasý iþsizliðin artmasýna neden olmuþtur. Devletin ekonomik yönden zayýflamasý siyasi çöküþe neden olmuþtur. Verilen bilgilere bakarak devletin çok uluslu olmasýnýn Sanayi Devrimi nden yararlanmaya engel olduðu sonucu çýkarýlamaz. 6[14] 17. ve 18. yüzyýllarda Rusya Karadeniz'e inmek, Balkanlardaki Slav ve Ortodokslarý yönetimi altýnda birleþtirmek istemektedir. Avusturya ise; Macaristan, Bosna, Hersek gibi Osmanlý yönetimindeki yerleri ele geçirmeyi amaçlamaktadýr. Ancak her iki devlet de Osmanlý Devleti ile tek baþlarýna mücadele etmekten çekinmektedirler (B). Ýki devletin ortak çýkarlarý (A) yakýnlaþmalarýna ve Osmanlý Devleti'ne karþý ittifak kurmalarýna neden olmuþtur. Osmanlý Devleti'ni iki cepheli bir savaþa zorlayarak amaçlarýna daha kolay ulaþmayý hedeflemiþlerdir. Avusturya'nýn egemenliði altýnda Slav ve Ortodokslarýn olmasý iki devletin yakýnlaþmasýna deðil çatýþmasýna neden olacak bir durumdur. 32

3 7[15] Fatih ve Kanuni dönemlerinde devlet teþkilatý, toprak yönetimi ve askerlik gibi konularda kanunlarýn yapýlmasý, bunlarýn yazýlý hale getirilmesi ile; Yönetim iþlerinin düzenli yürümesi (A) Toplum ve devlet iþlerinin belli esaslara göre yürütülmesi (B) Adalet iþlerine iþlerlik kazandýrýlmasý (C) amaçlanmýþtýr. Verilen bilgilere bakarak Avrupa'daki hukuki geliþmelerden yaralanýldýðý þeklinde bir yargýya ulaþýlamaz. 8[16] Mondros Ateþkes Anlaþmasý'ndan sonra; Osmanlý ordusunun terhis edilmesi, devletin ekonomik açýdan tamamen çökmesi ve ülkenin önemli bir kýsmýnýn iþgal edilmiþ olmasý birçok Osmanlý devlet adamý ve aydýnýnýn ümitsizliðe kapýlmasýna neden olmuþtur. Kuva-yý Milliye hareketinin baþlamasý ise ümitsizliðe neden olmadýðý gibi halkýn yurdun kurtuluþu için çalýþacaðýný gösteren bir durum olduðundan umutlu olmayý gerektirir. 9[17] Erzurum ve Sivas Kongrelerinde her türlü güçlüðe ve olumsuzluða raðmen yurdun iþgali ve bölünmesine karþý direnme kararýnýn alýnmasý "Ya istiklal, ya ölüm" düþüncesiyle hareket edildiðini göstermektedir. 10[18] Ermenilerin Doðu Anadolu'ya yönelik toprak taleplerinden vazgeçmesine raðmen Lozan Konferansý'nda Ýtilaf Devletleri'nin Ermeniler lehine toprak talebinde bulunmalarý, güçlü ve büyük bir Türkiye'nin oluþumunu engellemeye çalýþtýklarýný göstermektedir. 33

4 11[1] 21 Haziran tarihinde güneþ ýþýnlarý öðle vakti Yengeç dönencesine dik açý ile gelir. Ekvatora ise 66 33' lýk açý ile gelir. Buna göre Yengeç dönencesi ile ekvator arasýnda bulunan noktalara güneþ ýþýnlarý 90 den küçük, 66 33' dan büyük açýlarla gelmek zorundadýr. Bu durumda doðru seçenek 80 lik açýyla güneþ ýþýnlarýný alan II numaralý merkezi gösteren B olacaktýr. 12[2] Ýki merkez arasýnda ayný standartta yapýlacak kara yollarýnýn kilometre maliyetini yer þekilleri etkiler. Yer þekillerinin engebeli olduðu yerlerde maliyet artarken, yer þekillerinin az engebeli olduðu yerlerde maliyet azalýr. Bu yüzden A noktasýndan II, III ve IV numaralý merkezlere doðru yapýlacak kara yollarýnýn maliyeti fazla, I numaralý merkeze yapýlacak kara yolunun maliyeti azdýr. 13[3] Türkiye haritasý üzerinde gösterilen yöreler; Ýstanbul, Ýzmit körfezi çevresi, Zonguldak ve çevresi, Bursa, Ýzmir, Manisa, Mersin, Adana ve Ýskendurun gibi yerlerdir. Buralar ülkemizde sanayinin en fazla geliþtiði yöreler olduðu için çevre kirliliði, nüfus yoðunluðu ve ulaþým imkânlarý artmýþtýr. Fakat sanayinin geliþmiþ olduðu bütün yörelerde turistik tesislerin arttýðý söylenemez. 14[4] Harita üzerinde gösterilen yerleþim merkezlerinde orman alanlarý yaygýndýr. Bu yüzden buralarda orman ürünlerini iþleyen sanayi tesisleri bulunmaktadýr. Bu tesislerin en önemlisi de kâðýt fabrikalarýdýr. Bu merkezlerin hepsinde kâðýt fabrikasý olduðu için kâðýt üretimi yapýlmaktadýr. 34

5 15[5] Tarýmsal nüfus yoðunluðu, tarýmla geçinen insan sayýsýnýn tarým arazisine bölünmesiyle elde edilir. Bu yüzden her ilin tarým arazisini tarýmla geçinen insan sayýsýna bölelim; Ýstanbul / 1790 = 157,5 Trabzon / 1570 = 363 Zonguldak / 2720 = 255 Eskiþehir / 5650 = 41,5 Bu sonuçlara göre, tarýmsal nüfus yoðunluðunun en fazla olduðu il Trabzon dur. 16[6] Karadeniz ve Akdeniz kýyýlarýnda daðlar denize paralel uzanýr ve yükseltileri fazladýr. Bu yüzden yýllýk yaðýþ miktarýnýn 1000 mm yi geçtiði yerler vardýr. Fakat Marmara ve Ege kýyýlarýnda daðlar denize dik olarak uzandýðý ve yükseltileri az olduðu için yýllýk yaðýþ miktarýnýn 1000 mm yi geçtiði yerler çok azdýr. 17[7] Kemal ülkemizin kuzey kýyýlarýnda yer alan Samsun þehrinde oturmaktadýr. Samsun ile ayný meridyen yayý üzerinde bulunan baþka bir kýyý kentimiz Akdeniz kýyýsýndaki Ýskenderun dur. Bu yüzden Kemal, kuzeyden güneye doðru gidip, Ýç Anadolu Bölgesi nden geçerek Ýskenderun kentine ulaþmýþtýr. Fakat sorunun öncül kýsmýnda en kýsa kara yolunu izleyerek yolculuk yaptýðý söylendiði için D seçeneðindeki kentlerin hepsine uðramamýþtýr. 35

6 18[8] Grafiklere bakarak hangi ürünlerin veriminin az, hangi ürünün veriminin fazla olduðunu ve hangi ürünlerin ekim alanlarýnýn fazla olduðunu öðrenebiliriz. II ve IV numaralý ürünlerin verimi en azdýr. III numaralý ürünün verimi en fazladýr. I numaralý ürünün ise ekim alaný en fazladýr. Grafikteki bilgilerden hangi ürünlerin ihraç edildiðine ulaþamayýz. Çünkü bu grafikler, ekim alaný ile üretim miktarý grafikleridir. 19[20] "Aðaç yaþken eðilir." ve "Kuþ yavrusu yuvada gördüðünü yapar." atasözleri küçük yaþlarda, yani ailede verilen eðitimin önemini vurgulamaya yöneliktir. 20[21] Demokrasi yönetimlerinde; Herkesin fikirlerini serbestçe açýklayabilmesi, farklý görüþ ve düþüncelerin ortaya çýkmasýný (B), Parti ve dernek kurma veya bu kuruluþlara üye olma, ayný düþünceleri paylaþan insanlarýn birlikte hareket etmesini (A) Toplantý düzenleme ve gösteri yapma, yöneticilerin haksýz ve yanlýþ tutumlarýnýn önlenmesini kolaylaþtýrýr. Demokrasi yönetimlerinde tanýnan bu haklar özgürlüklerin sýnýrsýz olarak kullanýlmasýný ise kolaylaþtýrmaz. 21[19] Belediyelerin simit ve ekmek fýrýnlarý ile, çikolata imalathanelerini, süt ve et ürünleri tesisleri gibi gýda maddeleri üreten yerleri denetlemesi halkýn saðlýðýný korumaya yöneliktir. 36

7 22[22] Peygamberimizin hayvanlara ve aðaçlara yönelik istekleri canlýlarýn korunmasýna, insanlarýn bütün varlýklara iyi davranmasýna ve çevrenin korunmasýna yöneliktir. Peygamberimizin bu istekleriyle hayvanlardan ve aðaçlardan yararlanýlmamasý gerektiði þeklinde bir düþünceye ulaþýlamaz. 22[22] II.Mahmut döneminde; ilköðretimin zorunlu olmasý, Avrupa'ya öðrenciler gönderilmesi, Takvim-i Vakayi adýyla bir gazetenin çýkarýlmasý, daha çok toplumda eðitim ve kültür düzeyinin artmasýna katký saðlar. 23[23] 23[23] Paragrafta verilen bilgilere bakýldýðýnda zekat vermenin, fakirle zengin olaný yakýnlaþtýrdýðý, insanlar arasýnda sevgi ve yakýnlýðý arttýrdýðý anlatýlmaktadýr. Bu durum da toplumda birlik ve dayanýþmayý artýran unsurlardandýr. Ýzmir Ýktisat Kongresi nden sonra yapýlan çalýþmalardan; yabancýlarýn elindeki iþletmelerin devletleþtirilmesi, hammaddesi yerli olan sanayiye öncelik tanýnmasý ve Türk limanlarýnda gemi iþletme ayrýcalýðýnýn yabancýlardan alýnmasý milli ekonominin kurulmasýna yönelik çalýþmalardýr. Yabancý sermayenin yurda giriþine izin verilmesinin ise milli ekonominin kurulmasýyla doðrudan bir iliþkisi yoktur. 24[24] 24[24] Bir kimsenin öfkelendiði zaman kendisini tutarak iradesine hakim olmasý, sabýrlý olduðunu gösterir. Peygamberimiz bu hadisiyle sabýrlý olmayý tavsiye etmektedir. Ülkemizde batýdan doðuya doðru gidildikçe ortalama yükseltinin artmasý sonucunda yýllýk ortalama sýcaklýklar azalmaktadýr. Bunun sonucunda da tarým ürünleri çeþidi ile tarým ürünlerinin yetiþme, olgunlaþma ve hasat dönemleri gecikmektedir. 37

8 25[25] Din ve devlet iþlerinin ayrý olmasý, devletin bir dinin savunucusu ya da uygulayýcýsý olmamasý laik devlet anlayýþýnýn bir gereðidir. Bu düþünceyi benimseyen laik devlet anlayýþýnda din hükümleri anayasa ve yasalarda yer almaz. 25[25] Eski Yunanlýlarda cesaret göstergesi olarak kabul edilen çocuklarýn hýrsýzlýk yapmasý davranýþýnýn günümüzde ahlâk kurallarýna aykýrý, kötü bir davranýþ olarak görülmesi, Ahlâk kurallarýnýn zamanla deðiþmesine örnek olarak gösterilebilir. 38

9 nahtari A KÝTK ÝTAPÇIÐI Türkçe Testi 1-C 2-B 3-A 4-C 5-D 6-A 7-B 8-D 9-B 10-A 11-D 12-A 13-C 14-B 15-C 16-D 17-B 18-A 19-B 20-D 21-A 22-C 23-B 24-D 25-C Matematik Testi 1-C 2-C 3-B 4-A 5-D 6-B 7-B 8-C 9-A 10-D 11-A 12-C 13-D 14-B 15-C 16-D 17-C 18-A 19-B 20-D 21-B 22-B 23-B 24-B 25-A Fen Bilgisi Testi 1-A 2-D 3-D 4-C 5-C 6-B 7-B 8-D 9-A 10-B 11-C 12-B 13-C 14-B 15-A 16-D 17-D 18-C 19-B 20-C 21-A 22-D 23-B 24-C 25-C Sosyal Bilgiler - Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Testi 1-B 2-A 3-B 4-A 5-D 6-C 7-D 8-B 9-C 10-A 11-B 12-A 13-B 14-B 15-B 16-D 17-D 18-A 19-C 20-D 21-B 22-B 23-C 24-D 25-A Türkçe Testi B KÝTK ÝTAPÇIÐI 1-B 2-D 3-C 4-A 5-B 6-C 7-D 8-B 9-C 10-A 11-C 12-A 13-D 14-B 15-D 16-A 17-B 18-D 19-C 20-D 21-A 22-C 23-B 24-A 25-B Matematik Testi 1-D 2-A 3-C 4-C 5-B 6-C 7-A 8-D 9-D 10-C 11-B 12-A 13-B 14-C 15-B 16-C 17-D 18-B 19-A 20-B 21-D 22-B 23-B 24-B 25-A Fen Bilgisi Testi 1-A 2-B 3-D 4-D 5-B 6-B 7-D 8-C 9-C 10-A 11-D 12-A 13-B 14-C 15-B 16-C 17-C 18-C 19-B 20-D 21-A 22-C 23-B 24-C 25-D Sosyal Bilgiler - Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi Testi 1-B 2-A 3-B 4-B 5-B 6-D 7-D 8-A 9-B 10-A 11-B 12-A 13-D 14-C 15-D 16-B 17-C 18-A 19-B 20-C 21-D 22-B 23-C 24-D 25-A 39