53 2. Oturum

<h.6(.08.$9(0(7/ø%8/21/$5'$ (7.ø16h57h10(.$76$<,6,1,1 %(/ø5/(10(6ø %g]ghqd$ö/$<$1 <UG'Ro'U ø7h øqúddw)dn OWHVL øvwdqexo7 UNL\H (UGR DQ 8=*ø'(5 3URI'U ø7h øqúddw)dn OWHVL øvwdqexo7 UNL\H g=(7 %X odoõúpdgd \ NVHN PXNDYHPHWOL QJHUPHOL ELU EXORQXQ G NPH oholn NXPX S VN UWPH \ QWHPL\OH \ ]H\ KD]ÕUOÕ Õ \DSÕOPDVÕ KDOLQGH V UW QPH NDWVD\ÕVÕQÕQ WHVSLWL LoLQ ELU GHQH\ G ]HQL YH X\JXOPDVÕ YHULOHFHNWLU %X odoõúpd QHPOLELUoHOLN \DSÕQÕQX\JXODPDVÕLoLQ\DSÕOPÕúWÕU *ø5øù %X odoõúpdgd -:)LVKHU -+$6WUXLN ³*XLGH WR 'HVLJQ &ULWHULD IRU %ROWHG DQG 5LYHWHG -RLQWV LVLPOL ND\QDNWDQ \DUDUODQÕOPÕúWÕU %X ND\QDNWD EXW UWHVWOHULoLQLNL WHVWG ]HQLV ] NRQXVXHGLOPLúWLU%XQODUGDQLONLoHNPH QXPXQHVL NXOODQPDNWDGÕU 1XPXQHQLQ E \ N ROXúX \ NGHSODVPDQ GH HUOHULQLQ WDNLELQL EXQXQ LoLQ \DSÕODFDN HQVWU PDQWDV\RQX ]RUODúWÕUPDNWD ND\PD EDúODQJÕFÕQÕQ GR UX úhnlogh WHVSLWLQL J oohúwluphnwhglu %X QHGHQOH LNLQFL WHVW G ]HQL \DQL EDVÕQo QXPXQHVL NXOODQDQG ]HQEXoDOÕúPDLoLQVHoLOPLúWLU 55

%DVÕQo1XPXQHVL7HVW' ]HQL 7HVWLoLQNXOODQÕODQEDVÕQoQXPXQHVLùHNLOYH GHJ U OPHNWHGLU7HVW G ]HQL LNL QHPOL SDUoDGDQ ROXúPDNWDGÕU %XQODUGDQ ELUL RODQ EXORQ QXPXQHQLQ ELUOHúLP HOHPDQODUÕQD VRPXQ EDúÕQD X\JXODQDQ G QG UPH PRPHQWLVD\HVLQGHROXúWXUXODQEXORQER\XQDHNVHQLQGHQHWNL\HQ QJHUPH NXYYHWL VD\HVLQGH ELUOHúWLULOHQ OHYKDODUD X\JXODQDQ NHQHWOHPH NXYYHWLGLU 'L HUL LVH QXPXQH\H WDULIOHQHQ ELU KÕ]OD EDVÕQo NXYYHWL \ NOHPHVL \DSDQ VLVWHPGLU%XVLVWHPùHNLOYH GH J U OHQ(/( $XWR7HVW GLU%X VLVWHPLQ DPDoODQDQ WHVW LoLQ QHPOL ]HOOLNOHUL LVWHQHQ \ NOHPH KÕ]ÕQÕ JHUoHNOHúWLUHELOPHVLYHELUOHúWLULOHQOHYKDODU DUDVÕQGDND\PD ROXúXUROXúPD] \ NOHPH\LNHVHELOPHVLGLUùHNLO GHQGHJ U OG JLEL\ NOHPHoHQHVLQLQ DOWÕQGD HNVHQHO VLPHWULN \ NOHPH\L JHUoHNOHúWLUPHN DPDFÕ\OD ELU N UHVHO NDIDNXOODQÕOPÕúWÕU 1XPXQH\H \ NOHQHQEDVÕQo NXYYHWLOHYKDODU DUDVÕUHODWLIG úh\ GHSODVPDQ %N] ùhnlo GH D YH E QRNWDODUÕ DUDVÕ GR UXGDQ EDVÕQo \ NOHPH VLVWHPLQGHQ RNXQDELOPHNWHGLU %N] ùhnlo YH $QFDN \ NOHPHQLQ PHUNH]LOL LQL NRQWURO LoLQ GÕú OHYKDODUD %N] ùhnlo VWUDLQ JDXJH OHU \DSÕúWÕUÕODUDN D\QÕ ]DPDQGD\ NOHQHQ EDVÕQo NXYYHWLQLQVHYL\HVLGH NRQWURO HGLOPLúWLU 1XPXQH ]HULQGHROXúWXUXODQ\DWD\NROODUDKHU LNL WDUDIWDQùHNLOYH GH J U OG JLEL /9'7 OHU ED ODQPÕúWÕU %X VXUHWOH \ NOHPH VLVWHPLQGHQ RNXQDQ OHYKDODU DUDVÕ UHODWLI G úh\ GHSODVPDQ %N] ùhnlo GH D YH E QRNWDODUÕDUDVÕGH HUOHULGHNRQWUROHGLOPLúWLU 56

ùhnlo ùhnlo 57

. UHVHO %DúOÕN /9'7 ùhnlo.hqhwohph.xyyhwlgooph6lvwhpl.hqhwohph NXYYHWL NDOLEUH HGLOPLú D\DUOÕ DQDKWDUOD ROXúWXUXOPXúWXU %X PHWRGGDD\DUOÕDQDKWDUEHOLUOLELUG QG UPHPRPHQWLGH HULQHD\DUODQÕU%X G QG UPHPRPHQWOHUL',1 % O P 7DEOR GH \D ODPDVLVWHPL YH EXORQ odsõqd ED OÕ RODUDN YHULOPLúWLU <D ODPD PHWRGX LNL W UO G U 58

%XQODUGDQ LONL 0R6 \DQL PRO\FRG LOH \D ODPD GL HUL LVH KDILIoH \D ODPDGÕU%X odoõúpdgd KDILIoH\D ODPDW U X\JXODQPÕúWÕU$\UÕFD ',1 % O P 7DEOR GH KHUELU G QG UPH PRPHQWL GH HUL LoLQ NDUúÕ JHOHQ QJHUPH NXYYHWLYHULOPLúWLU /LWHUDW UGH>YH@ YHULOHQ ELU G QG UPHPRPHQWLGH HULLoLQROXúWXUXODELOHQ QJHUPH NXYYHWLQLQGH HUL EHNOHQHQGH HULQGHQ HQ ID]OD r NDGDU VDSWÕ Õ EHOLUWLOPLúWLU2UWDODPD VDSPD r RODUDN LIDGH HGLOPLúWLU %X EXOJXODUD GD\DQDUDN >@ JHoHUOL VWDQGDUWODUÕQ $,6&7DEOR YH\D ',1 % O P 7DEOR WDEORODUÕQGD EHOLUWLOHQ GH HUOHULQ VW QGH EXORQ QJHUPH GH HUL ROXúWXUDQ ELU G QG UPH PRPHQWL GH HULQH VÕNPD DQDKWDUODUÕQÕQ D\DUODQPDVÕQÕWDYVL\H HWPHNWHGLU %X GXUXPX EX WHVW SURJUDPÕQGD J ] Q QH DOÕQDQ EXORQ odsoduõ LoLQ NRQWUROHWPHN ]HUHùHNLO GHNL G ]HQWDVDUODQPÕúWÕU%X G ]HQGHPP NDOÕQOÕ ÕQGD LNL OHYKD WHVW HGLOHFHN EXORQ J YGHVL ]HULQH \DSÕúWÕUÕODQ LNL VWUDLQJDXJH QLQNDEORODUÕQÕQGÕúDUÕDOÕQPDVÕLoLQ\HWHUOLNDQDOODUDoÕOGÕNWDQ VRQUD ELUELULQH 0 OLN EXORQODUOD ED ODQÕU h]hulqh VWUDLQ JDXJH \DSÕúWÕUÕODUDN NDEORODUÕ OHYKDODUD DoÕODQ NDQDOODUGDQ GÕúDUÕ DOÕQDQ WHVW HGLOHFHN EXORQXQ VRPXQ EDúÕQÕQ DOWÕQD \ NOHPH VHYL\HVLQL EHOLUOH\HQ SXO NRQXU %X SXO EHOLUOL G QPH PRPHQWL VHYL\HOHULQGH WÕUQDNODUÕ H]LOHFHN úhnlogh LPDO HGLOPLúWLU 'DKD VRQUD VRPXQ EDúÕQD NDOLEUH HGLOPLú D\DUOÕ DQDKWDUOD NDGHPHOLRODUDN G QG UPHPRPHQWLX\JXODQPÕúWÕU+HUG QG UPH PRPHQWL VHYL\HVLQGH VWUDLQ JDXJH µ OHUGHQ VWUDLQ Oo OP ú EXUDGDQ JHULOPH\H GDKD VRQUD QJHUPH NXYYHWLQH JHoLOPLúWLU < N VHYL\HVL EHOLUOH\HQ SXO WHVW HGLOHQ EXORQXQ odsõqd YH KDILIoH \D ODPD VLVWHPLQLQ X\JXODQPÕú ROPDVÕQD ED OÕ RODUDN ',1 % O P 7DEOR GHQ VHoLOPLúWLU 59

à à < NOHPHÃVHYL\HVLQLÃEHOLUOH\HQÃSXOà à à 6WUDLQÃJDXJHVà à $ $ 'DWDÃWRSODPDÃVLVWHPLQHà JLGHQÃNDEORà à à 0à Ià à Ã6WUDLQÃJDXJHVà à 0à Ià 'DWDÃWRSODPDÃVLVWHPLQHà JLGHQÃNDEORà à $$.HVLWL ùhnlo.hqhwohqphnxyyhwl OoPHWHVWG ]HQH L 60

ùhnlo< NOHPHVHYL\HVLEHOLUOH\HQSXO 7HVW< QWHPL 1XPXQHQLQ ]HULQH ND\PDQÕQ RNXQDELOPHVL LoLQ GHIRUPDV\RQ OoHUOHU ED ODQPÕúYHND\PD\ N QH HULúLOLQFH\H NDGDU QXPXQH 7DEORGH YHULOHQ DGÕPODU LOH \ NOHQPLúWLU 7HVW PP YH\D GDKD E \ N ELU ND\PD J U OG QGHGXUGXUXOPXúWXU 3URMHGH NXOODQÕODQWLSEXORQWHVWHGLOPLúWLU000 00 0 % W Q EXORQODU NDOLWHVLQGHGLU /HYKD NDOÕQOÕNODUÕ EXORQ odsõqd HúLW YH\D PHYFXW HQ \DNÕQ ELU VW OHYKD NDOÕQOÕ Õ RODUDN VHoLOPLúWLU 'HOLN odsoduõ0ghqn o N EXORQODULoLQG 0GHQE \ N EXORQODULoLQ GRODUDN EHOLUOHQPLúWLU0 \H HúLWYH\D E \ NEXORQODUGDEXORQJ YGHVL GHOLN PHUNH]LQGH \HUOHúWLUOPHOLGLU 0 GHQ N o N EXORQODU LoLQ PP ND\PD\Õ VD OD\DELOPHN LoLQ EXORQ J YGHVL RUWD OHYKDQÕQ ]ULQGH EXOXQDQ GHOL LQ DOW XFXQD WHPDV KDOLQGH ROPDOÕGÕU 1XPXQHOHULQ \ NOHQPHVL VÕUDVÕQGD KHU EXORQ odsõ LoLQ 7DERO GH YHULOHQ \ NOHPH DGÕPODUÕ NXOODQÕOPÕúWÕU 7HVW VRQXoODUÕQÕQ GH HUOHQGLULOPHVL EX GH HUOHULQ KHVDSODQDFDN RUWDODPDGDQGDQGDKDID]ODVDSPDGÕ ÕV UHFH WHVWHGLOPLú QXPXQHQLQ RUWDODPDVÕQÕQ DOÕQPDVÕ úhnolqgh ROPXúWXU GDQ GDKD E \ N ELU VDSPDQÕQROXúPDVÕGXUXPXQGD DGHWGDKD QXPXQHWHVWHGLOPLúHQG ú N QXPXQHQLQVRQXoODUÕQÕQRUWDODPDVÕVRQXoGH HURODUDNEHQLPVHQPLúWLU 61

<DSÕODQWHVWOHUGHOHYKDODU0GHQE \ N EXORQODUGD+,67$5 0 GHQN o NEXORQODUGD6WoHOLN NDOLWHVLQGHVHoLOPLúWLU +HUQXPXQHLoLQWHVWVRQXoODUÕ7DEORJLELROXúWXUXOPXúWXU %LUELULQHWHPDVHGHQ\ ]H\OHUDUDVÕQGDNL S U ]O N NRQWUROHGLOPLúWLU5XJR WHVW1R6WDQGDUGYH\D 7HVW1XPXQHOHULøoLQhUHWLP.ÕODYX]X ø]oh\hq UHWLP NXUDOODUÕ WHVW QXPXQHOHULQLQ LPDOL VÕUDVÕQGD GLNNDWH DOÕQPÕúWÕU 2UWDOHYKDQÕQ \ NOHPH WDEODVÕQD WDP WHPDVLoHULVLQGHRWXUPDVÕQÕ VD OD\DFDN úhnlo YH GH J U OHQ N UHVHO NDID HQ D] 6W NDOLWHVLQGH UHWLOPHOLGLU. UHVHO NDID PPYH\D HQ \DNÕQELU VWOHYKD NDOÕQOÕ ÕNDYUD\DFDNúHNLOGH LPDO HGLOPLúWLU $QFDN PP GHQ GDKD D] NDOÕQOÕNODU LoLQ NDOÕQOÕN D\DU YLGDODUÕ NXOODQÕOPÕúWÕU %N] ùhnlo ùdolpr LOH NHVLPH L]LQ YHULOPHPLúWLU /HYKDODU \ NOHPH WDEODVÕQD WDP WHPDV LoLQ \HWHUL VHYL\HGH G ] ROPDOÕGÕU /HYKDODUGD odsdn R\XQWX JLULQWL YH oõnõqwõ ROPDPDOÕ DNVL KDOGH GROGXUXOPDOÕYHYH\D IUH]HGHQJHoLULOHUHN \HWHULVHYL\HGHG ]OHúWLULOPHOLGLU ùhnloyhghj U OPHNWHRODQWHVWQXPXQHOHULQ UHWLPLQGHNXOODQÕODFDN oholn NDOLWHVLYHEXORQoDSÕEXORQGHOL LYHYHULOHFHN WROHUDQVEXE O P GH\D]ÕOGÕ ÕJLELVHoLOPLúYHX\JXODQPÕúWÕU 7HVW QXPXQHOHULQLQ \ ]H\ NDOLWHVL KHVDSODUGD J ] Q QH DOÕQDQ NRúXOODUGD ROPDOÕGÕU NXP S VN UWPH 'L HU ELU GH LúOH WHPDV KDOLQGHNL \ ]H\OHU DUDVÕQGDNL S U ]O O N 5XJR WHVW1R Q ³NDED VWDQGDUGQR YH\D ³L\L VWDQGDUG 1R LOH X\XP LoHULVLQGH ROPDOÕGÕU øvwdwlvwlnl ELU GH HUOHQGLUPH \DSDELOPHN LoLQD\QÕNDOLWH\HVDKLSKHUWLSWHQDGHWQXPXQH UHWLOPHOLGLU 62

. UHVHO.DID & & 5 NDOÕQOÕN D\DUODPD YLGDODU $ $ & 5 &.DOÕQOÕN D\DUODPD YLGDODUÕ.DOÕQOÕN D\DUODPD YLGDODUÕ % W Q ER\XWODU PP RODUDN YHULOPLúWLU % % 5 ùhnlo 7HVW6RQXoODUÕ % O P YH HJ UH\DSÕOPÕúV UW QPH WHVWVRQXoODUÕQGDQELU WDQHVLL]OH\HQ WDEORGDYHULOPLúWLU 63

7DEOR 7DULK * ]OHPFL 0XUDW $OSD\ %XUHDX9HULWDV 1XPXQH 8\JXODQDQ7RUN NJP %XORQ 0 RGDVÕFDNOÕ Õ ž& RNXPDDGÕPODUÕ N1 +HUELUEDFDNWDQ RNXQDQ\ NGH HUL 6WUDLQJDXJHOHU NXOODQÕODUDNKHVDSODQDQ X\JXODQDQ\ N ND\PDPLNWDUÕ V UW QPH.D\PD 6RO 6D NDWVD\ÕVÕ \ N 6RO 6D /9'7 /9'7 VWUDLQJDXJH VWUDLQJDXJH N1 PP PP N1 N V $QL YH\DWHGULFL PP YH\D GDKDID]ODND\PD\DJ UH N V ND\PD\ N NHQHWOHQPH NXYYHWL 64

7HVW6RQXoODUÕQÕQ<RUXPODQPDVÕ 7HVWVRQXoODUÕQÕQ\RUXPXDQDKDWODUÕ\ODDúD ÕGDNL DGÕPODUGDYHULOPLúWLU L 6W oholn NDOLWHVLQGHQ LPDO HGLOPLú QXPXQHOHUGH 0 EXORQ 6 UW QPH NDWVD\ÕVÕ N V LOH GH HUOHUL DUDVÕQGD EXOXQPXúWXU 6RQXo RODUDN ER\XWODQGÕUPD VÕUDVÕQGD N V V UW QPH NDWVD\ÕVÕQÕQ RODUDN NXOODQÕOPDVÕWDYVL\H HGLPLúWLU LL +,67$5oHOLN NDOLWHVLQGHQLPDOHGLOPLúQXPXQHOHUGH 0EROWV YH GH HUOHUL N V V UW QPH NDWVD\ÕVÕ RODUDN HOGH HGLOPLúWLU +,67$5 oholn NDOLWHVLQGHQ LPDO HGLOPLú WHVW QXPXQHOHULQGHQ HOGH HGLOHQ V UW QPH NDWVD\ÕVÕ N V GH HULQGHNL EX DQL G ú ú +,67$5 ohol LQLQ 6W ohol L LOH NÕ\DVODQGÕ ÕQGD GDKD VHUW ELU oholn FLQVL ROPDVÕ\OD DoÕNODQDELOLU.XP S VN UWPH ÕVÕWÕODUDN YH WDYODQDUDN VHUWOHúWLULOPLú ohol LQ GDKD \XPXúDN ELU ohol H QD]DUDQ V UW QPH NDWVD\ÕVÕQÕ GDKD D] HWNLOHU >@ 6RQXo RODUDN ER\XWODQGÕUPD HVQDVÕQGD WDYVL\H HGLOHQV UW QPHNDWVD\ÕVÕN V G U.$<1$./$5 'HUHQ + 8]JLGHU ( 3LUR OX ) ³dHOLN <DSÕODU dd OD\DQ.LWDEHYL EDVNÕ :&6WHZDUW³:KDW 7RUTXH" )DVWHQHUV *$0DQH\³%ROWPHDVXUHPHQWVE\ HOHFWULFDO VWUDLQJDXJHV )DVWHQHUV *$0DQH\³3UHGLFWLQJ%ROW7HQVLRQ )DVWHQHUV -:)LVKHU-+$6WUXLN ³*XLGH WR 'HVLJQ&ULWHULD IRU %ROWHGDQG5LYHWHG -RLQWV 65

6800$5< 7KH PHWKRGV DQG SURFHGXUHV GHVFULEHG KHUHLQ ZHUH XVHG WR GHWHUPLQH H[SHULPHQWDOO\ WKHVOLSFRHIILFLHQWFRHIILFLHQWRI IULFWLRQXQGHUVKRUWWHUP VWDWLFORDGLQJIRUKLJKVWUHQJWKEROWHGFRQQHFWLRQV 7KH WHVW VHWXS KDV WZR PDMRU ORDGLQJ FRPSRQHQWV RQH WR DSSO\ D FODPSLQJIRUFHWRWKHVSHFLPHQSODWHVDQGDQRWKHUWRDSSO\DFRPSUHVVLYH ORDGWRDVSHFLPHQVRWKDWWKHORDGLVWUDQVIHUUHGDFURVVWKHID\LQJVXUIDFHE\ IULFWLRQ 7KHFRPSUHVVLRQORDG KDV EHHQPHDVXUHGGXULQJWKHWHVW7KLVKDVEHHQ DFFRPSOLVKHG E\ GLUHFW UHDGLQJ IURP D FRPSUHVVLRQ WHVWLQJ PDFKLQH DQG XVLQJVWUDLQPHDVXUHPHQWVIURPIRXUVWUDLQJDXJHV PRXQWHGRQRXWHUSODWHV RIWKHVSHFLPHQV 7KHUHODWLYHGLVSODFHPHQW RIWKHFHQWHUSODWHDQGWKHWZRRXWVLGHSODWHV ZLOO EH PHDVXUHG 7KLV ZLOO EH DFFRPSOLVKHG E\ XVLQJ WKH DYHUDJH RI WZR JDJHV /9'7 SODFHG RQ WZR H[SRVHG HGJHV RI WKH VSHFLPHQ DQG E\ PRQLWRULQJWKHPRYHPHQWRIWKHORDGLQJKHDGUHODWLYHWRWKHEDVH &ODPSLQJ IRUFH KDV EHHQ UHDOL]HG E\ HPSOR\LQJ FDOLEUDWHG ZUHQFK SURFHGXUH,QWKLVPHWKRGSRZHU ZUHQFKHVDGMXVWHGWRVWDOODW D VSHFLILHG WRUTXH YDOXH ZKLFK LV JLYHQ LQ ',1 SDUW 7DEOH IRU HDFK EROW GLDPHWHUGHSHQGLQJ RQWKHOXEULFDWLRQSURFHGXUH,QWKLVVWXG\DVLVFLWHGLQ ',13DUW7DEOH OLJKWO\OXEULFDWHGFDVHLVFRQVLGHUHG 66

2'7hd(/ø.<$<$.g35h6h1h1 'ø1$0ø.7(67ø 9(g/dh0( '$<$/,ø=/(10(6ø $KPHW7h5(5 <DUG'Ro'U øqúddw0 KHQGLVOL L% O P 2UWD'R X7HNQLNhQLYHUVLWHVL $QNDUD7 UNL\H 7DQHU g=(5.$1 < NVHN/LVDQVg UHQFLVL øqúddw0 KHQGLVOL L% O P 2UWD'R X7HNQLNhQLYHUVLWHVL $QNDUD7 UNL\H g=(7 honhpl]gh EXOXQDQN SU OHULQ GHQGDKD D]ÕoHOLNWLSN SU OHUGLUdHOLN N SU OHULGL]D\Q YHLQúDHWPHPHNWHGROD\ÕVÕ\ODGDGDYUDQÕúODUÕKDNNÕQGDD] ELOJL\H VDKLS ROPDNWD\Õ] VHQHVL LoLQGH LQúDDWÕ WDPDPODQDQ $QNDUD LOLQGH(VNLúHKLU\ROX ]HULQGHYH2'7hNDPS V Q QGHEXOXQDQKDODWOÕ PHWUH X]XQOX XQGDNL oholn \D\D N SU V VÕUD GÕúÕ \DSÕVDO VLVWHPL YH ONHPL]GH VÕNoD NXOODQÕOPD\DQ oholn PDO]HPHVL LOH LOJL X\DQGÕUDQ ELU \DSÕGÕU2'7hoHOLN\D\DN SU V XODúÕPYHPRQWDMDúDPDODUÕQGD Oo PH GD\DOÕ L]OHQPLú YH RNXPDODU DOÕQPÕúWÕU 'LQDPLN WHVWOHU \DSÕOPÕú YH Oo POHUDQDOLWLNPRGHOOHUOHNDUúÕODúWÕUÕOPÕúWÕUøON GR DOVDOÕQÕPIUHNDQVÕ +] RODUDN Oo OHQ N SU Q Q NXUXOPD DúDPDVÕQGD PH HYDUDQYH JHULOPHOHUROXúPXúWXU 67

*ø5øù \ÕOÕ.*0 YHULOHULQH J UH ONHPL]GH EXOXQDQ WRSODP DGHW N SU GHQ NP VDGHFH WDQHVL NP oholn WLS N SU G U dr XQOXNOD oholn NLULú YH oholn NDIHV RODUDN EXOXQDQ oholn N SU OHULPL]LQ GDYUDQÕú YH ]HOOLNOHUL EHWRQDUPH N SU OHULPL]H RUDQOD GDKD D] ELOLQPHNWHGLU VHQHVL LoLQGH LQúDDWÕ WDPDPODQDQ (VNLúHKLU \ROX ]HULQGH YH 2'7h NDPS V Q QGH EXOXQDQ KDODWOÕ PHWUH X]XQOX XQGDNL oholn \D\D N SU V VÕUD GÕúÕ \DSÕVDO VLVWHPL YH ONHPL]GH VÕNoDNXOODQÕOPD\DQoHOLNPDO]HPHVLLOHLOJLX\DQGÕUDQELU\DSÕGÕU $0$d ddoõúpdqõqdpdfõd]vd\õgdrodqoholnn SU OHULPL]GHQELULVLRODQYHD\UÕFD LOJLQoELU\DSÕVDOVLVWHPHVDKLS2'7hN SU V Q QNXUXOXPDúDPDODUÕQGDYH VHUYLV V UHVLQLQ LON D\ODUÕQGD PDUX] NDOGÕ Õ ELULP úhnlo GH LúWLUPH PLNWDUODUÕQÕ OoPHNYH \DSÕVDOWHVWOHUX\JXOD\DUDNN SU KDNNÕQGD Oo PH GD\DOÕ GXUXP WHVSLWL \DSPDNWÕU $\UÕFD EDVLW YH G ú N PDOL\HWOL WHVW PHWRWODUÕQÕQDUDúWÕUÕOPDVÕYHX\JXODQPDVÕGDDPDoODUGDKLOLQGHGLU <$3,6$/ g/dh0d$/,ù0$/$5, %LULPúHNLOGH LúWLUPH Oo PFLKD]ODUÕQÕQPRQWDMÕ 2'7h oholn \D\D N SU V PHWUH X]XQOX XQGD YH KDODWODU LOH WDúÕQPDNWDGÕU ùhnlo øpdodw DúDPDVÕQGD IDEULNDGD LNL SDUoD RODUDN UHWLOHQ N SU LQúDDW DúDPDVÕQGD VDKDGD JHoLFL RUWD D\DN ]HULQH \HUOHúWLULOPLúLNLSDUoDND\QDNPDULIHWL\OHELUELULQHELUOHúWLULOPLúWLU+DODWODU JHULOGLNWHQVRQUD JHoLFL D\DNODUNDOGÕUÕOPÕúYHGDKD VRQUD G úhphnrunxoxn YH EXQXQ JLEL LúOHPOHU WDPDPODQPÕúWÕU. SU 2'7h PHWUR LVWDV\RQXQD orn \DNÕQ PHVDIHGH EXOXQPDNWD YH LúOHN (VNLúHKLU \ROX ]HULQGHQ \ NVHN VD\ÕGD UHQFLQLQJHoLúLQHRODQDNVD ODPDNWDGÕU 68

ønl SDUoDGDQ ROXúDQ 2'7h oholn \D\D N SU V ]HULQH IDEULNDGD LPDODWÕ WDNLEHQKHUSDUoDGD HU Oo PDOHWLROPDN ]HUHWRSODPDGHWELULPúHNLO GH LúLP OoHUWDNÕOPÕúWÕU. SU \ ROXúWXUDFDNLNLSDUoD D\UÕD\UÕWDúÕQDFDN YHVDKDGDPRQWHHGLOHFH LLoLQYHULWRSODPDVLVWHPLDQFDNELUSDUoD ]HULQH \HUOHúWLULOHELOPLú YH XODúÕPPRQWDM DúDPDVÕQGD VDGHFH DGHW Oo P DOHWLQGHQYHULWRSODQDELOPLúWLU. SU SDUoDODUÕVDKDGDELUOHúWLULOGLNWHQVRQUD NDEORODPD LúOHPOHUL WDPDPODQPÕú YH NDQDO ]HULQGHQ RNXPDODUÕQ DOÕQPDVÕQDGHYDPHGLOPLúWLU 0(78 '6, ùhnlo. SU Q QJHQHOJ U Q P 0RQWDMÕ\DSÕODQ Oo PDOHWOHULWLWUHúHQWHOOLWLSWLU6ÕFDNOÕNGH LúLPOHULQGHQ HWNLOHQPH\HQ YH KDVVDV Oo POHU \DSDELOHQ PH KDVVDVL\HW FLKD]ODUGÕU *HULOLPVÕFDNOÕNLOLúNLVLQL EHOLUOH\HELOPHNLoLQKHU OoPHDOHWLQLQ ]HULQGH D\UÕFD ELU DGHW VÕFDNOÕN OoHU EXOXQPDNWDGÕU 8ODúÕP YH PRQWDM DúDPDODUÕQGDQVRQUD\DSÕODQKDODWPRQWDMÕYHJHUGLULOPHVLJHoLFLD\DNODUÕQ NDOGÕUÕOPDVÕNDSODPD\DSÕOPDVÕJLELDúDPDODUGD RNXPDODUDOÕQPÕúWÕU 69

$ % & $ % & (6.,6(+,5 D N SU ER\XQFD \HUOHúWLULOHQ OoPHDOHWOHULQLQ\HUOHUL 6(&7,21 $$ '6, $1.$5$ E OoPHDOHWOHULQLQ NHVLWWH \HUOHUL ùhnlo*djhorfdwlrqvdqgeulgjhfurvvvhfwlrq 70

ùhnlo*hqholqúddwdúdpdoduõyhn SU GHQJ U Q POHU <DSÕVDOWLWUHúLPOHULQ Oo OPHVLLoLQGLQDPLNWHVWOHULQ\DSÕOPDVÕ. SU ]HULQGH \DSÕODQ GLQDPLN Oo POHU o DPDoOD \DSÕOPÕúWÕU N SU Q QGR DOVDOÕQÕPIUHNDQVODUÕQÕQ Oo OHUHNSHU\RGODUÕQHOGHHGLOPHVL NDEORODUGDNL GR DO WLWUHúLP IUHNDQVODUÕQÕQ Oo OPHVL YH KHU NDEOR ]HULQGHNLHNVHQHO\ N Q GROD\OÕRODUDNKHVDSODQPDVÕYHGHQH\VHORODUDN HOGHHGLOHQYHULOHULQDQDOLWLNPRGHOOHNDUúÕODúWÕUÕOPDVÕ <DSÕODQ GLQDPLN WHVWOHUGH &5; YHUL WRSODPD VLVWHPL YH 3&% & SLH]RHOHNWULN WLS LYPH OoHU NXOODQÕOPÕúWÕU 3LH]RHOHNULN LYPH OoHUOHULQ NXOODQÕOPDVÕ $& HúOHúPH ROGX X LoLQ LYPHOHULQ VÕIÕUODPD\D JHUHN GX\XOPDPDVÕ YH \HU ohnlpl LYPHVLQH GLN \DGD \DWD\ \ QOHUGH NROD\OÕNOD NXOODQÕODELOPHVLGLU. SU Q Q G úh\ \ QGHNL GR DO VDOÕQÕP PRG úhnloohulqlq WDP RODUDN HOGH HGLOHELOPHVL LoLQ GDKD NDSVDPOÕ ELU Oo P VLVWHPL JHUHNPHNWHGLU +DOEXNL WHN LYPH OoHUOH GDKL ROVD LYPH OoHULQ 71

NRQXODFD Õ E OJH DNÕOOÕFD VHoLOHUHN ED]Õ PRG úhnloohulqlq WDQÕPODQPDVÕ P PN QRODELOPHNWHGLUgUQH LQEXUXOPDPRGúHNOLQLQVDOÕQÕPIUHNDQVÕQÕ HOGHHGHELOPHNLoLQN SU Q QVLPHWULN\DSÕVÕQGDQ ID\GDODQDUDN HQLQH\ QGH N SU Q QRUWDVÕQD\DGD\DQWDUDIÕQD\DNÕQELUQRNWD\D LYPH OoHUL\HUOHúWLULS WHVWL WHNUDUODPDN \HWHUOLGLU 0HUNH]GH EXOXQGX X ]DPDQ EXUXOPD PRGX J U OPH\HFHNNHQDUD \DNÕQROGX XQGDLVHEXUXOPDPRGXIUHNDQVHNVHQLQGH J U OHELOHFHNWLU9HULOHUVDQL\HGH GDWD QRNWDVÕRODFDNúHNLOGH+] WRSODQPÕúWÕU %LU DGHW LYPH OoHU KDODWODUÕQ N SU \H \DNÕQ E O POHULQH ùhnlo GH J U OG JLEL PRQWH HGLOPLú YH Oo POHU DOÕQPÕúWÕU +DODWODUGD EXOXQDQ JHULOPH PLNWDUODUÕ 'HQNOHP NXOODQÕODUDN WLWUHúLP IUHNDQVODUÕQD ED OÕ RODUDNKHVDSODQPÕúWÕU'HQNOHP GH7GH LúNHQL KDODWWDNLHNVHQHO\ N Z KDODWÕQELULPD ÕUOÕ ÕQÕI Q Oo OHQQ LQFLPRGXQ VDOÕQÕPIUHNDQVÕQÕ/ KDODWÕQ WRSODPX]XQOX XQXJ \HU ohnlpllyphvlqlyhq Oo OHQIUHNDQVÕQKDQJLPRG úhnolqhdlwrogx XQXJ VWHUPHNWHGLU 7 Z I / Q Q J ùhnlo.deorwlwuhúlpghqh\ohul 72

(/'(('ø/(1g/dh06218d/$5,9(02'(//(0( d$/,ù0$/$5, %LULPúHNLOGH LúWLUPHVRQXoODUÕ <DNODúÕN D\ V UH LOH ELULP úhnlo GH LúWLUPHOHU L]OHQPLúWLU (Q E \ N GH LúLPOHUGHQ ELULVL N SU SDUoDODUÕQÕQ KDYD\D PRQWDM LoLQ NDOGÕUÕOGÕ Õ VÕUDGD ROXúPXúWXU 0DUW WDULKLQGH \HUOHúWLUPH VÕUDVÕQGD NLULúLQ DOW E OJHVLQGHYH QXPDUDOÕE OJHOHUGH PH YDUDQGH HUOHURNXQPXúWXU 7DEOR dhol LQ DNPD VÕQÕUÕ PH RODUDN NDEXO HGLOLUVH GH HULQ \DNODúÕNFLYDUÕQGDROGX XJ U O U.DEORODPDHVQDVÕQGDRNXQDQYHULOHU LNLQFL E \ NO NWHGLU <LQH QXPDUDOÕ E OJHGHQ KDODWODUÕQ JHULOPHVL VÕUDVÕQGD PH FLYDUÕQGD GH HUOHU RNXQPXúWXU YH QXPDUDOÕ Oo P FLKD]ODUÕQÕQ VLPHWULN RODUDN \HUOHúWLULOPHVLQH UD PHQ RNXPDODU DUDVÕQGD D YDUDQ IDUNOÕOÕNODU RNXQPDVÕ N SU Q Q NDEORODPD VÕUDVÕQGD HQLQH \ QGHGHH LOGL LQLG ú QG UPHNWHGLU*HoLFLD\D ÕQNDOGÕUÕOPDVÕHVQDVÕQGD ornn o N IDUNODUÕQRNXQPDVÕPXKWHPHOHQKDODWJHUGLUPH LúOHPLVÕUDVÕQGD N SU Q QJHoLFLD\DNODWHPDVÕQÕND\EHWPLúROPDVÕQDED ODQDELOLU 7DEORgOo OHQELULPGHIRUPDV\RQVHYL\HOHUL 2OD\ 7DULK.DQDOODUÕQVD\ÕODUÕYHELULPúHNLOGH LúWLUPHPH 8ODúÕP 9LQoOHNDOGÕUPD +DODWJHULOPHVL 'HVWH LQNDOGÕUÕOPDVÕ ' úhph\dsõopdvõ 'LQDPLN Oo PVRQXoODUÕ 'HQNOHP GH YHULOHQ LOLúNL NXOODQÕODUDN KDODWODU ]HULQGH EXOXQDQ HNVHQHO NXYYHW GROD\OÕ RODUDN KHVDSODQPÕúWÕU +HVDSODQDQ KHU Q VD\ÕVÕ LoLQ HNVHQHO \ N EHQ]HUOLN J VWHUPHNOH EHUDEHU ]HOOLNOH E \ N Q VD\ÕODUÕ LoLQ GH LúPHNWHGLU % \ N VD\Õ\D VDKLS PRG úhnloohulqgh KDODW ID]OD VD\ÕGD µv 73

úhnol \DSPDNWD YH \DNODúÕN FP odsõqgd GROX PDO]HPHGHQ \DSÕOPÕú RODQ KDODW orn VD\ÕGD µv \DSPDVÕ GXUXPXQGD NHVLW DWDOHWL VHEHEL\OH IDUNOÕ VRQXoODU YHUPHNWH YH 'HQNOHP GH \DSÕODQ YDUVD\ÕPODU YH HOGH HGLOHQ VRQXoODUOD UW úphphnwhglu %X VHEHSOH N o N Q VD\ÕODUÕ LoLQ 'HQNOHP GHQHOGHHGLOHQVRQXoODUÕQGDKDGR UXROGX XG ú Q OPHNWHGLU 6RQXoODUVLPHWULNNDEORODULoLQ NDUúÕODúWÕUÕOGÕ ÕQGDYH QF NDEORODUGD YH WRQ ROPDN ]HUH D YDUDQ IDUNODU YH DUDVÕQGD D YDUDQ IDUNODU ROGX X J U OPHNWHGLU +HVDSODPDODUÕQ GHWD\ODUÕ 7DEOR GH NXOODQÕODQIUHNDQVODUD UQHNELUND\ÕWLVHùHNLO GHYHULOHPHNWHGLU 7DEORgOo OHQNDEORWLWUHúLPIUHNDQVODUÕYHKHVDSODQDQHNVHQHO\ NOHU Ã WRQ N1.DEOR.DEOR.DEOR.DEOR.DEOR.DEOR.DEOR.DEOR.DEOR.DEOR Q / P / P / P / P / P / P / P / P / P / P I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ I+] 7WRQ &DEOHZHLJKWSHUXQLWOHQJWKZNJP NJIP 7 PIQ/ Q JP ZJ J*UDYLW\DFFHOHUDWLRQPVHF PVHF /&DEOHOHQJWK 74

( ( ( 9 ( U LP ( H H 9MG OWD ULP ( HR HU Y H MG Oo OWD ( R H UY HP Oo øy ( H P øy ( ( ( ( )UHNDQV+] )UHNDQV+] ùhnlogoo OHQNDEORWLWUHúLPIUHNDQVODUÕ UQHNNDEOR 0RGHOOHPHLOHNDUúÕODúWÕUPDODU. SU Q Q oer\xwoxdqdolwlnprgholqlqroxúwxuxopdvõqgdwrsodpnlulú HOHPDQÕ NDEXN HOHPDQÕ NXOODQÕOPÕúWÕU YH WRSODQ ELQ VHUEHVWOLN VHYL\HVL LoHUHQ ELU PRGHO HOGH HGLOPLúWLU $QDOLWLN PRGHO ]HULQGH \DSÕODQ GLQDPLNDQDOL]OHUYH GHQH\VHORODUDNHOGHHGLOHQYHULOHUNDUúÕODúWÕUÕOGÕ ÕQGD ùhnlo IUHNDQVODUÕQ EHQ]HUOLN J VWHUGL L YH PRGHOLQ GHQH\VHO Oo POHUOH JHQHO RODUDN ELU X\XP LoLQGH ROGX X V \OHQHELOLU $QDOLWLN PRGHOLQ SDUDPHWHUOHULGH LúWLULOHUHNGHQH\VHOVRQXoODUDGDKD\DNODúÕOPDVÕYHDQDOLWLN PRGHOGH HOGH HGLOHQ VRQXoODUD J UH N SU Q Q \DSÕVDO WDQÕPODPDVÕQÕQ \DSÕOPDVÕGDP PN QG U 75

+] +] +] +] +] +] +] +] +] +] +] +] +] +] +] +] ùhnlo $QDOLWLN YH GHQH\VHO RODUDN HOGH HGLOHQ IUHNDQVODUÕQ NDUúÕODúWÕUÕOPDVÕ 76

6218d/$5 $PDoODU GR UXOWXVXQGD 2'7h N SU V ]HULQGH \DSÕODQ GHQH\VHO YH DQDOLWLN odoõúpdodu VRQXFXQGD \DSÕVDO ED]Õ SDUDPHWUHOHULQ HOGH HGLOHELOGL L YH NXUXOXP DúDPDVÕQGD N SU Q Q \DúDGÕ Õ \ NOHPHOHU Oo OHELOGL L J U OP úw U.XUXOPDDúDPDVÕQGD PH H YDUDQWRSODPHWNLOHU Oo OP úroxs\dnodúõn D\ NDGDU L]OHQPLú RODQ N SU YHULOHUL VÕFDNOÕN GH LúLPOHUL LOH N SU GH ROXúDQELULPúHNLOGH LúWLUPHOHUKDNNÕQGDILNLU YHUPLúWLUø]OHPH V UHVLQFH N SU ]HULQGHLOH& R DUDVÕQGDGH LúLNVÕFDNOÕNODUROXúPXúWXU* QO N VÕFDNOÕN GH LúLPOHULQGHQ PH H YDUDQ ELULP úhnlo GH LúWLUPHOHU Oo OP úw U g]hoolnoh NDEOR NXYYHWOHULQGH DQDOLWLN RODUDN PRGHOOHQHQ LOH Oo POHUDUDVÕQGDYHKDWWDVLPHWULNNDEORODUDUDVÕQGDE \ NIDUNODUROGX X J U OP úw U 0RGHO NXOODQÕODUDN N SU Q Q GR DO VDOÕQÕP IUHNDQVODUÕ \DNODúÕNRODUDNWDKPLQHGLOHELOPLúWLU. SU Q QLON og úh\ GR DOVDOÕQÕP IUHNDQVODUÕ +] +] YH +] RODUDN Oo OP ú \D\D \ U \ ú IUHNDQVÕRODQ\DNODúÕN+]LOHoDNÕúPDGÕ ÕJ U OP úw U%R\XWYHPDO]HPH ]HOOLNOHULROGXNoDL\LELOLQHQoHOLNN SU OHUGHGDKLDQDOLWLNPRGHOVRQXoODUÕ LOH Oo POHUDUDVÕQGDIDUNROPDVÕYHN SU Q QNXUXOPDDúDPDVÕQGD Oo OHQ \ NVHN ELULP úhnlo GH LúWLUPH YHULOHUL GL]D\Q DúDPDVÕQGD NXOODQDFD ÕPÕ] HPQL\HW NDWVD\ÕODUÕ NRQXVXQGD VRUX LúDUHWOHUL ROXúWXUPDNWDGÕU dholn N SU GH GDKL ROXúDQ EX IDUNOÕOÕNODU EHWRQDUPH N SU OHULPL]LQ GL]D\Q YH KDOLKD]ÕUGD EXOXQDQ JHUoHN N SU Q Q GXUXP GH HUOHQGLUPHVL NRQXVXQGD E \ NIDUNOÕOÕNODURODELOHFH LQLQVLQ\DOOHULQLYHUPHNWHGLU <DSÕVDORODUDN\ NOHULQ\HQLGHQGD ÕWÕOPDVÕQDRODQDNVD OD\DFDNVHUEHVWOL H VDKLS V QHN PDO]HPH ]HOOLNOHUL GR UXVDO RODQ EHWRQDUPH\H RUDQOD ]HOOLNOHULYHGDYUDQÕúÕGDKDL\L ELOLQHQGDKD\ NVHNGD\DQÕPOÕKRPRMHQYH KDILI RODQ odexn LQúD HGLOHQ oholn N SU OHULQ EHWRQDUPH N SU OHUH RUDQOD WHUFLK HGLOHFH L G ú Q OPHNWHGLU honhpl] N SU VWR XQXQ LQGHQ GDKD D]ÕQÕ oholn N SU OHULQ ROXúWXUPDVÕQÕQ DQD VHEHSOHUL DUDVÕQGD \ NVHN Q PDOL\HW EDNÕP PDVUDIODUÕ ER\DPD JLEL EHWRQDUPH N SU OHU LoLQ ROXúDQ GL]D\Q YH LQúDDWDOÕúNDQOÕNODUÕVD\ÕODELOLUhONHPL]LQJHUoHNOHUL LOHNDUD\ROX D ÕQÕQúDUWODUÕLNOLPNXúDNODUÕWDúÕW\ NWUDIL LPDO]HPHLúoLOLNPDOL\HWOHUL 77

LQúDDW V UHVL EHNOHQWLOHUL EDNÕPRQDUÕP LoLQ HNLS YH HNLSPDQ LPNDQODUÕ LKDOH \DVDVÕ YE SDUDPHWUHOHU J ] Q QGH EXOXQGXUXODUDN oholn N SU NXOODQÕPÕQÕQ EHWRQDUPH\H RUDQOD KDQJL úduwodu DOWÕQGD GDKD VW Q ROGX X EHOLUOHQPHOL YH EX úduwodu ROXúWX X WDNGLUGH N SU OHUGH oholn NXOODQÕPÕ ]HQGLULOPHOLGLU 7(ù(..h5/(5 %XoDOÕúPD2UWD 'R X7HNQLNhQLYHUVLWHVL$UDúWÕUPD)RQX3URMHVL$)3 NDSVDPÕQGD\DSÕOPÕúWÕU.$<1$./$5 3RGROQ\: 6FDO]L-% &RQVWUXFWLRQ DQG 'HVLJQ RI %ULGJHV1HZ\RUN86$:LOH\- 6RQV &DEOH6WD\HG =XL+ 6KLQNH 7 1DPLWD< 3UDFWLFDO )RUPXOD IRU (VWLPDWLRQ RI &DEOH 7HQVLRQE\9LEUDWLRQ0HWKRG-RXUQDORI6WUXFWXUDO(QJLQHHULQJ 78

*HQLúOHWLOPLúg]HW \ÕOÕ.*0 YHULOHULQH J UH ONHPL]GH EXOXQDQ WRSODP DGHW N SU GHQ NP VDGHFH WDQHVL NP oholn WLS N SU G U dr XQOXNOD oholn NLULú YH oholn NDIHV RODUDN EXOXQDQ oholn N SU OHULPL]LQ GDYUDQÕú YH ]HOOLNOHUL EHWRQDUPH N SU OHULPL]H RUDQOD GDKD D] ELOLQPHNWHGLU VHQHVL LoLQGH LQúDDWÕ WDPDPODQDQ (VNLúHKLU \ROX ]HULQGH YH 2'7h NDPS V Q QGH EXOXQDQ KDODWOÕ PHWUH X]XQOX XQGDNL oholn \D\D N SU V VÕUD GÕúÕ \DSÕVDO VLVWHPL YH ONHPL]GH VÕNoD NXOODQÕOPD\DQ oholn PDO]HPHVL LOH LOJL X\DQGÕUDQ ELU \DSÕGÕU 2'7h oholn \D\DN SU V QGHQ ]HULQHWDNÕODQDGHWELULP úhnlogh LúWLUPH Oo P FLKD]Õ LOH XODúÕP YH PRQWDM DúDPDODUÕQGD RNXPD DOÕQPÕúWÕU ønl SDUoDGDQ ROXúDQ N SU Q Q JHoLFL D\DNODU ]HULQH \HUOHúWLULOGLNWHQ VRQUD ED ODQDQ DGHWHN Oo P FLKD]Õ LOHNDEORoHNPHJHoLFLD\DNODUÕQNDOGÕUÕOPDVÕNDSODPD \DSÕOPDVÕ JLEL DúDPDODUGD RNXPDODUÕ DOÕQPÕúWÕU.XUXOPD DúDPDVÕQGD PH HYDUDQWRSODP HWNLOHU Oo OP úroxs\dnodúõn D\ NDGDUL]OHQPLúRODQ N SU YHULOHUL VÕFDNOÕN GH LúLPOHUL LOH N SU GH ROXúDQ ELULP úhnlo GH LúWLUPHOHUKDNNÕQGDILNLUYHUPLúWLUø]OHPH V UHVLQFHN SU ]HULQGH LOH & R DUDVÕQGD GH LúLN VÕFDNOÕNODU ROXúPXúWXU * QO N VÕFDNOÕN GH LúLPOHULQGHQ PH H YDUDQ ELULP úhnlo GH LúWLUPHOHU Oo OP úw U.DEORODU ]HULQGHNL HNVHQHO \ NOHU WLWUHúLP IUHNDQVODUÕ Oo OHUHN GROD\OÕ RODUDN HOGHHGLOPLúoHOLNN SU ]HULQGH\DSÕODQGLQDPLN WHVWOHULVHDQDOLWLN PRGHO DQDOL]OHULQLQ VRQXoODUÕ NDUúÕODúWÕUÕOPÕúWÕU g]hoolnoh NDEOR NXYYHWOHULQGHDQDOLWLN RODUDN PRGHOOHQHQLOH Oo POHUDUDVÕQGDYHVLPHWULN NDEORODU DUDVÕQGD QHPOL IDUNODU ROGX X J U OP úw U 0RGHO NXOODQÕODUDN N SU Q Q GR DO VDOÕQÕP IUHNDQVODUÕ \DNODúÕN RODUDN WDKPLQ HGLOHELOPLúWLU. SU Q QLON o G úh\ GR DO VDOÕQÕP IUHNDQVODUÕ+] +] YH +] RODUDN Oo OP ú\d\d \ U \ úiuhndqvõrodq\dnodúõn +] LOHoDNÕúPDGÕ Õ J U OP úw U %R\XW YH PDO]HPH ]HOOLNOHUL ROGXNoD L\L ELOLQHQ oholn N SU OHUGHGDKLDQDOLWLN PRGHOVRQXoODUÕLOH Oo POHU DUDVÕQGD IDUN ROPDVÕ YH N SU Q Q NXUXOPD DúDPDVÕQGD Oo OHQ \ NVHN ELULP úhnlo GH LúWLUPH YHULOHUL GL]D\Q DúDPDVÕQGD NXOODQDFD ÕPÕ] HPQL\HW NDWVD\ÕODUÕ NRQXVXQGD VRUX LúDUHWOHUL ROXúWXUPDNWDGÕU <DSÕVDO RODUDN \ NOHULQ \HQLGHQ GD ÕWÕOPDVÕQD RODQDN VD OD\DFDN VHUEHVWOL H VDKLS V QHN PDO]HPH ]HOOLNOHUL GR UXVDO RODQ EHWRQDUPH\H RUDQOD ]HOOLNOHUL YH GDYUDQÕúÕ GDKD 79

L\LELOLQHQGDKD\ NVHN GD\DQÕPOÕKRPRMHQYHKDILIRODQoDEXN LQúDHGLOHQ oholn N SU OHULQ EHWRQDUPH N SU OHUH RUDQOD WHUFLK HGLOHFH L G ú Q OPHNWHGLU honhpl] N SU VWR XQXQ LQGHQ GDKD D]ÕQÕ oholn N SU OHULQROXúWXUPDVÕQÕQDQDVHEHSOHULDUDVÕQGD\ NVHN QPDOL\HWEDNÕP PDVUDIODUÕER\DPD JLELEHWRQDUPH N SU OHU LoLQROXúDQGL]D\Q YHLQúDDW DOÕúNDQOÕNODUÕ VD\ÕODELOLU honhpl]lq JHUoHNOHUL LOH NDUD\ROX D ÕQÕQ úduwoduõ LNOLP NXúDNODUÕ WDúÕW\ N WUDIL L PDO]HPHLúoLOLN PDOL\HWOHUL LQúDDW V UHVL EHNOHQWLOHULEDNÕPRQDUÕP LoLQHNLSYHHNLSPDQLPNDQODUÕLKDOH\DVDVÕYE SDUDPHWUHOHU J ] Q QGH EXOXQGXUXODUDN oholn N SU NXOODQÕPÕQÕQ EHWRQDUPH\H RUDQOD KDQJLúDUWODUDOWÕQGDGDKD VW QROGX X EHOLUOHQPHOLYH EX úduwodu ROXúWX X WDNGLUGH N SU OHUGH oholn NXOODQÕPÕ ]HQGLULOPHOLGLU 80

$%675$&7 $FFRUGLQJ WR.*0 \HDU GDWD RXW RI NP WRWDO OHQJWK EULGJHV LQ7XUNH\ RQO\ DUH NP WRWDO OHQJWKVWHHOW\SH EULGJHV7KH EHKDYLRU RI VWHHO EULGJHV ZKLFK DUH GRPLQDQWO\ VWHHO JLUGHU RU VWHHO WUXVV W\SHDUHQRWZHOONQRZQ7KHVWHHOEULGJHORFDWHGLQIURQWRI0(78 FDPSXV RYHU(VNLVHKLU KLJKZD\ LV PHWHUV ORQJDQG ZDVFRPSOHWHG LQ7KH SHGHVWULDQ EULGJH EHLQJ PDGH RI VWHHO DQG GXH WR LWV H[WUD RUGLQDU\ VKDSH DWWUDFWVDWWHQWLRQ 6WUDLQPHDVXUHPHQWVDUH UHFRUGHG GXULQJWUDQVSRUWDWLRQDQGOLIWLQJXVLQJ VWUDLQ JDJHV ORFDWHG RQ KDOI RI WKH EULGJH 7KH EULGJH LV IRUPHG E\ WZR SLHFHVZKLFKDUHDVVHPEOHGRYHUWHPSRUDU\ VXSSRUWVDWWKHFRQVWUXFWLRQVLWH $IWHUWKHWZRSLHFHVDUHFRQQHFWHGWRJHWKHUWKHUHPDLQLQJ VWUDLQJDJHVRQ WKHRWKHUKDOIDUHFDEOHGWRWKHGDWDDFTXLVLWLRQV\VWHP DQGDOOJDJHVDUH UHFRUGHG IRU WKH UHPDLQLQJ SKDVHV VXFK DV WHPSRUDU\ VXSSRUW UHPRYDO DQG VXUIDFH WLOLQJ 'XULQJFRQVWUXFWLRQVWDJHVWUDLQVXSWRPH DUHPHDVXUHG 2YHU WKH FRXUVH RI QH[W WKUHH PRQWKV WHPSHUDWXUH YDULDWLRQV EHWZHHQ DQG& R DUH UHFRUGHG 'DLO\ WHPSHUDWXUH FKDQJHV FDXVHG DURXQG PH VWUDLQV &DEOHWHQVLOHIRUFHVDUHLQGLUHFWO\ PHDVXUHGE\ REWDLQLQJ QDWXUDOYLEUDWLRQ IUHTXHQFLHVRIWKH FDEOHV '\QDPLF WHVWVRQWKHEULGJH DUHFRPSDUHGDJDLQVW DQDO\WLFDO PRGHO UHVXOWV (VSHFLDOO\ WKH FDEOH IRUFHV DUH IRXQG WR EH FRQVLGHUDEO\ GLIIHUHQW ZKHQ DQDO\WLFDO LV FRPSDUHG DJDLQVW H[SHULPHQWDOO\ REWDLQHG FDEOH IRUFHV DQG ZKHQ V\PPHWULF FDEOH IRUFHV DUH FRPSDUHG DJDLQVW HDFK RWKHU 7KH QDWXUDO YLEUDWLRQ IUHTXHQFLHV RI WKH EULGJH DUH JXHVVHG VXFFHVVIXOO\ XVLQJ WKH QRPLQDO DQDO\WLFDO PRGHO 7KH ILUVW WKUHH YHUWLFDOIUHTXHQFLHVRI WKHEULGJHDUH PHDVXUHGWREH+]+]DQG +]ZKLFKDUHQRWPDWFKLQJZLWKWKH ZDONLQJ H[FLWDWLRQIUHTXHQF\ RI +] 7KH GLIIHUHQFHV EHWZHHQ WKH DQDO\WLFDO QRPLQDO PRGHOV DQG PHDVXUHPHQWV IRU HYHQ VWHHO EULGJHV WKDW WKH PDWHULDO SURSHUWLHV DQG JHRPHWULFGLPHQVLRQVDUH ZHOONQRZUDLVHVTXHVWLRQPDUNVDERXWWKHVDIHW\ FRHIILFLHQWVWKDWDUHXVHG IRUGHVLJQ 6WHHOEULGJHV WKDWSHUPLWUHGLVWULEXWLRQ RI IRUFHV GXFWLOH OLQHDU PDWHULDO SURSHUWLHV DQG EHWWHU NQRZ EHKDYLRU DV 81

FRPSDUHG WR FRQFUHWH KDYH KLJKHU VWUHQJWK KRPRJHQRXV OLJKW ZHLJKW IDVWHU FRQVWUXFWLRQ DUH H[SHFWHG WR EH SUHIHUUHG FRPSDUHG WR FRQFUHWH EULGJHV7KHPDMRUUHDVRQVEHKLQGRXUVWHHOEULGJHVIRUPLQJ RQO\ OHVVWKDQ RIRXUEULGJHVWRFN DUHWKRXJKWWREHKLJKLQLWLDOFRVWPDLQWHQDQFHFRVWV VXFKDVSDLQWLQJ DQGKDELWRIGHVLJQDQG FRQVWUXFWLRQXVLQJ FRQFUHWH7KH IDFWV RI RXU FRXQWU\ DQG WKH FRQGLWLRQV RI KLJKZD\V FOLPDWLF SURSHUWLHV YHKLFOHORDGWUDIILFPDWHULDODQGZRUNPDQVKLSFRVWVFRQVWUXFWLRQGXUDWLRQ H[SHFWDWLRQV PDLQWHQDQFH DQG UHSDLU SHUVRQQHO DQG WRROV DYDLODELOLW\ DGMXGLFDWLRQODZDQGVLPLODUSDUDPHWHUVVKRXOGEHHYDOXDWHGDQG SUHIHUHQFH RI VWHHO EULGJH XVDJH DJDLQVW FRQFUHWH EULGJHV XQGHU ZKDW FLUFXPVWDQFHV VKRXOGGHILQHG7KH XVDJH RIVWHHOIRU EULGJHV VKRXOGDOVREHHQFRXUDJHG DV WKRVHFLUFXPVWDQFHVDUHPHW 82

ÇOK KATLI B R YAPININ ÇEL K VE KOMPOZ T ÇÖZÜMÜNÜN KAR ILA TIRILMASI Çi dem AVCI Ara tırma Görevlisi Trakya Ünv.Çorlu Müh.Fakültesi stanbul, TÜRK YE ÖZET Bu çalı mada, çok katlı bir yapının çelik ve kompozit olarak tasarlanan ta ıyıcı sistemlerinin analizi, metrajları, maliyet analizleri ve maliyet kar ıla tırmaları yapılmı tır. Sunulan bu çalı mada amaç, ta ıyıcı sistem elemanlarının kompozit olarak düzenlenmesinin, sadece çelik olarak düzenlemeye göre getirece i ekonomiyi göstermektir. Belirlenen 9 katlı binanın tasarımı 1998 yılı deprem yönetmeli indeki kurallara uygun olarak statik ve dinamik analiz yöntemleri kullanılarak yapılmı tır. Çelik ve kompozit sistem çözümlerinde plastik hesap yöntemleri kullanılırken, çelik çözüm hesapları EC3, kompozit çözüm hesapları EC4 e göre kontrol edilmi tir. Kar ıla tırmalar sonucunda kompozit ta ıyıcı sistemli çözümün, çelik ta ıyıcı sistemli çözüme nazaran kullanılan çelik malzeme, ta ıyıcı sistemde kullanılan di er tüm malzemeler ve i çilik dikkate alındı ında, kompozit olarak tasarlanmasının daha ekonomik oldu u görülmü tür. 83

1.G R 1.1. ÇALI MANIN AMACI n aat sektörü, bir ülkenin üretim kapasitesi ve gerçek büyüme hızı açısından, ekonomide çok etkin bir yer tutar. n aatın ilk adımı olan proje hazırlama a amasında, sistem, malzeme ve yapım tekni i çok iyi incelenmeli, ülke gerek ve gerçekleriyle uyumlu çözümler amaçlanmalı ve ara tırılmalıdır. Ülkemizde kullanılan ta ıyıcı sistem malzemeleri kâgir, betonarme, ah ap ve çeliktir. Yüksek yapılarda ekonomik çözüme yönelik yapı malzemesi olarak bazı hallerde çeli in, bazı hallerde ise betonarmenin seçilmesiyle mümkün olabilir. Çelik, karakteri gere i büyük açıklıkların a ılmasında, çürük zeminli yapılarda, hız isteyen i lerde, deprem ve benzeri dinamik etkileri kar ılamada betonarmeye nazaran çok iyi sonuçlar verir. Ayrıca çeli in büyük ekil de i tirme sı asına sahip olması plastik hesap yapabilme olana ını sa lamaktadır. Ancak yüksek sıcaklıklarda mukavemet dü üklü ü, paslanmaya dayanıksız olması, ses ve ısıyı iyi iletmesi çeli in sakıncalı yanlarını olu turmaktadır. Çeli in ve betonun birlikte kullanılması ile elde edilen kompozit elemanlarda ise her iki malzemenin üstünlüklerinden yaralanma amacı vardır. Betonarme dö eme plaklarıyla çelik kiri lerin, yine betonarme dö eme plaklarıyla kalıcı kalıp olarak kullanılan çelik sacların ve örtü ya da iç dolgu niteli indeki betonla da, çelik kolonların ortakla a çalı tırılması mümkündür. Böylece, betonun basıncı daha iyi kar ılaması, çeli in ise çekmeye olan dayanıklılı ı sayesinde, kompozit kesitler yalın çelik kesitlere göre daha ekonomik de erler vermektedir. Ayrıca kompozit kesitlerin çelik kesitlere göre bir üstünlü ü de rijitlik artı ından dolayı sehim de erlerinin daha küçük çıkmasıdır[16]. Çelik ve kompozit elemanlar, yeterli düktiliteye sahip oldukları için, yani elastik sınır gerilmelerine e it sabit gerilmeler altında büyük ekil de i tirmeler yapabildikleri için, plastik davranı a dayanan ta ıma gücü hesap ilkeleri kullanılabilmektedir. Malzemenin düktil olması elastik bölge a ıldı ında, sistemdeki iç kuvvetlerin yeniden da ıtımına izin vermektedir. Yükler arttı ında, sistemin plastikle mi elemanları, sabit kesit zorları altında ekil de i tirmekte, ancak bu plastik ekil de i tirmeler sistemin henüz elastik kalan kısımları içinde bulunduklarından sınırlı kalmakta ve ek 84

yükler bu elastik kısımlarca alınmaktadır. Yani plastikle mi kesit, üzerinde M pl,rd plastikle me momentinin de erine e it sabit bir momentin etkili oldu u bir mafsal gibi hareket etmektedir. Yüklerdeki artma bir mekanizma olu turmaya yeterli sayıda plastik mafsal olu masına kadar sürmekte ve böylece sistem ta ıma gücüne, artık hiçbir ek yük ta ımadı ı duruma ula maktadır. Yapı yüksekli i arttıkça yüksekli e uygun, deprem bölgelerinde gereken sünek davranı ı gösterebilen, yapının mimari fonksiyonlarını aksatmayan hatta bu alanda geni imkanlar sunan, imalatı kolay, ekonomik, uzun ömürlü, fazla özel ekipman gerektirmeyen, çevreye in aat sırasında en az zarar veren, kontrol edilmesi zor olmayan, kısa sürede gelir getirmeye ba layan ve kendi maliyetini amorti eden en uygun malzemeyi belirlemek, yapım eklini seçmek ve tasarımı yapmak gerekmektedir. 1.2. ÇALI MANIN KAPSAMI Yukarıda açıklanan amaca uygun Çok katlı bir yapının çelik ve kompozit olarak tasarlanacak sistemlerinin metrajları, maliyet analizleri ve ekonomik kar ıla tırmaları yapılmı tır. Yapı, planda 54 18m boyutlarında olup 3,2m yüksekli inde 9 kattan olu maktadır. Bina i merkezi olarak tasarlamı tır (bkz. ekil 1.1). ekil 1.1 Binanın 3 boyutlu görünü ü 85

2. ÇALI MA YÖNTEM ve KULLANILAN B LG LER Kıyaslamaya esas te kil edecek bina önce geometrisiyle tanımlanmı, ardından çok katlı binaların stabilitesi göz önünde bulundurularak ta ıyıcı sistemin nasıl belirlendi i açıklanmı tır. Yapı, planda 54 18m boyutlarında olup 3,2m yüksekli inde 9 kattan olu maktadır. Bina i merkezi olarak tasarlamı tır. ncelenen sistem uzun do rultu boyunca 9 açıklıklı olup toplam 54 m uzunlu unda, kısa do rultu boyunca 3 açıklıklı olup toplam 18 m uzunlu undadır (bkz. ekil 2.1). Her katın yüksekli i 3,2 m dir. Yatay yükler altındaki dayanım dü ey stabilite ba lantılarıyla sa lanmı tır. Çelik kalitesi Fe 360 dır. Zemin sert kum ve çakıl olup yapı birinci derecede deprem bölgesindedir. Çözümden elde edilen sonuçların nasıl elde edildi ine fikir olması açısından, bu bölümde bina analizinde kullanılan SAP2000 programı esaslarına da de inilmi tir. Çelik ve kompozit sistem çözümlerinde plastik hesap yöntemleri kullanıldı ı için, dü ey yükler TS 4561 de verilen 1,7 de erinde yük güvenlik katsayısı ile çarpılarak artırılmı tır[14]. Yapıda yatay yüklere kar ı süneklilik düzeyi yüksek dı merkez güçlendirilmi çaprazlı çerçeveler kullanılmı tır[1,3,7]. Kesit Hesaplar EC3 ve EC4 göre kontrol edilmi tir[7,8,9,10,11]. 86

ekil 2.1 Çözümü Yapılan Binanın Plandaki Durumu 2.1. ÇEL K YAPI 2.1.1. MALZEME Çelik yapıda malzeme olarak C25-30 beton ve S420 donatı kullanılmı tır. Yapısal çelik elemanlarda Fe360 malzeme kalitesinde profiller kullanılmı tır. 2.1.2. DÜ EY TA IYICILAR Kolonlar ve kiri ler çelik, dö eme kompozit olarak modellenmi tir. Ana kiri ler HEB 340 lık, tali kiri ler HEB 300 lük çelik profillerinden seçilmi tir[15]. Dö eme için iki tip öneri verilecek, bunlardan zaman planlaması açısından en uygun olanı seçilmi tir. Dö emeler : 1 mm kalınlıklı 5cm lik trapez bükülmü sac : 1 mm kalınlıklı TRP200 çelik profil Kolon kesitleri yükseklik boyunca de i ken olup, 1., 2., 3. ve 4. Katlarda HAÇHEB 700 lük, 5. ve 6. katlarda HAÇHEB 500 lük, 7., 8. ve 9. Katlarda HAÇHEB 360 lık çelik kolon kesitleri kullanılmı tır. Kat kiri leri, uzun 87

do rultu boyunca mafsallı, kısa do rultu boyunca çerçeveye moment aktaracak biçimde ankastre ba lanmı lardır. Ara kiri ler moment aktarmaz biçimde mafsallı ba lanmı tır. Dö eme hizasının hemen altında yatay çaprazlarla olu turulan stabilite ba ları ile kat hareketi sa lanmı tır. 2.1.3. YATAY TA IYICILAR Yatay yüklerin ta ınması amacıyla yapı yüksekli ince dü ey çaprazlar tertip edilmi tir. Çaprazlar dı merkez olup, uzun do rultu boyunca deprem yüklerinin tamamının bu çaprazlı perdeler, kısa do rultu boyunca perdelerle birlikte çerçeveler tarafından ta ındı ı kabul edilmi tir. Böylece yapı davranı katsayısı (R) de eri yüksek tutulmu tur. Yapının yatay yüklere göre analizinde, dü ey çaprazlar hem basınç hem de çekme kuvvetine göre kesit kontrolü yapılmı tır. λ 100 ko ulu sa lanmı tır[6]. 2.2. KOMPOZ T YAPI Öncelikle yapı elemanı olarak kompozit dö eme, kiri ve kolon kullanılmasının avantajları üzerinde durulacaktır: Çelik iskeletli bir yapının yerinde dökülen betonarme bir dö eme pla ında, kalıp önemli bir sorundur. Bu nedenle özellikle son yıllarda kendini ta ıyabilen katlanmı çelik sacların kalıcı kalıp olarak kullanılması zorunludur. Kalıcı çelik kalıp, ancak aynı zamanda donatı görevini üstlenmesi durumunda, yani plak karma çalı ırsa, ekonomik bir anlam kazanır. Betonarme dö eme plaklarıyla çelik dö eme kiri lerinin ya da köprü tabliyesiyle kiri lerinin ortak çalı tırılmasıyla ortaya çıkan karma (kompozit) kiri ler, üzerlerine serbestçe oturan bir betonarme pla ı yalnız ba larına ta ımaya çalı an çelik kiri lere göre çok ekonomiktirler. Çünkü karma kiri te, e ilmeden ileri gelen kuvvet çiftinin çekme bile eni çelik profil, basınç bile eni ise ya yalnız betonarme plakça, ya da betonarme plak ve çelik profilin bir bölümünce ortak olarak ta ınmaktadır. Dolayısıyla çelik profil, e ilmenin basınç bile enini ta ımaktan ya bütünüyle ya da büyük ölçüde kurtulmaktadır. Karma kiri lerin çelik kiri lere kar ı gösterdikleri bu üstünlük, betonarme kiri lerle kıyaslanmalarında da ortaya çıkar. Bir betonarme kiri e göre her zaman daha hafif olan karma kiri, konstrüksiyon yüksekli i açısından bir sınırlama mevcutsa, aynı yükseklikteki betonarme kiri ten daha az çelik harcayabilir. 88

Kompozit kolonlar in aat endüstrisindeki çe itli uygulamalar için önemli yapısal ve ekonomik faydalar sa larlar. Büyük düktiliteleri ve enerji yutma sı aları özellikle deprem bölgelerinde çekici kılmaktadır. Ayrıca büyük e ilme rijitlikleri kullanılmalarının bir di er nedenidir[16]. Sunulan bu çalı mada; Kompozit yapı malzeme, dö eme ve yatay ta ıyıcılar yönünden aynı olmakla birlikte dü ey ta ıyıcılar bakımından farklılık göstermektedir. Kolonlar ve kiri ler kompozit olarak modellenmi tir. Ana kiri ler uzun do rultu boyunca HEB 220 lık, kısa do rultu boyunca HEB 240 lık, tali kiri ler ise HEB 200 lük kompozit kiri lerdir. Kolon kesitleri yükseklik boyunca de i ken olup, 1., 2., 3. ve 4. katlarda tam gömme HEB 600 lük, 5. ve 6. katlarda tam gömme HEB 400 lük, 7., 8. ve 9. katlarda tam gömme HEB 280 lik kompozit kolonlardır. 2.3. ANAL Z PROGRAMININ TANIMI Yapı SAP2000 (STRUCTURAL ANALYSIS PROGRAM) ile sonlu çubuk elemanlardan olu an bir model olarak tasarlanıp çözülerek gerekli kesit tesirleri bulunduktan sonra boyutlandırma yapılmı tır. 2.4. HESAP YÖNTEM N N SEÇ LMES Yapıların ta ıyıcı sisteminin, dü ey yükler yanında, deprem etkisini de güvenlikle kar ılaması beklenir. Bu etki genel olarak dinamik karakterde ve de i ik yönlerde etkili olmasına ra men, pek çok durumda e de er statik yüklere indirgenerek göz önüne alınır. 1998 yılı yönetmeli inde de, uygulamada kar ıla ılan yapıların büyük ço unlu u için E de er Deprem Yükü Yöntemi nin kullanılmasına izin verilmektedir. Deprem etkisinin önemli oldu u yüksek yapılarda ise, davranı Yapı Dinami i nin ilkelerini kullanarak daha ayrıntılı belirlenmelidir. Hesap yönteminin seçilmesi ile ilgili ko ullar ekil 2.2 teki akı diyagramı üzerinde gösterilmi tir[2]. 89

ekil 2.2 te görüldü ü gibi, 1. ve 2. Derece deprem bölgeleri için hesap yönteminin seçilmesinde, toplam yapı yüksekli i (H N ) ile birlikte bazı ekil 2.2 Hesap yönteminin seçilmesi düzensizlik durumları da belirleyici etken olmaktadır. Yeni deprem yönetmeli inde depreme kar ı davranı larındaki olumsuzluklar nedeni ile tasarımından ve yapımından kaçınılması gereken düzensizlikler içeren binaların tanımlanması ile ilgili olarak, planda ve dü ey do rultuda düzensizlik meydana getiren durumlar ayrıntılı bir biçimde yer almaktadır. Çe itli örnekler üzerinde yapılan incelemeler, η b ile gösterilen burulma düzensizli i de erinin 2.00 den daha büyük olma olasılı ının pek zayıf bir olasılık oldu unu göstermi tir. Bu durumda, uygulama açısında geçerli olan, yöntem seçimi akı diyagramı basitle ir ve ekil 2.3 te gösterilen biçimi alır[2]. 1998 deprem yönetmeli i, deprem etkisinin daha rahat kar ılanması bakımından, yapıda düzgün ta ıyıcı sistem seçimini özendirici ve tersini caydırıcı hükümlere sahiptir. Belirtilen düzensizliklerden en az birinin bulundu u binalar düzensiz olarak sınıflandırılır [5]. 90

ekil 2.3 Uygulamada hesap yönteminin seçilmesi 3. ÇEL K VE KOMPOZ T S STEMLER N MAL YET ANAL Z 3.1. MAL YETE ETK EDEN UNSURLAR Yapı maliyetinin iyi ekilde belirlenebilmesi için öncelikle maliyete etkiyen unsurları maddeler halinde u ekilde sıralanabilir; Betonarme betonu (B25) n aat demiri (BÇIII) Kalıp yapım ve sökümü ( skele dahil) Çelik profiller Kalıcı çelik trapez sac (Kalıp olarak) Çelik yapı elemanları (Levhalar ve bulonlar) Yangına kar ı koruma malzemesi ve i çili i Çelik montajı Zemin iyile tirilmesi Beton dökme ve demir i leme makineları Vinçler Kompresörler Bu unsurların maliyete etkileri ayrıca metraj sonuçları incelendikten sonra belirlenecektir. Her yapı türü için metrajlar ilgili bölümde verilmi tir. Burada sadece genel malzeme miktarları verilecektir. Çelik Yapı Toplam beton metrajı : 1093,5 m 3 Toplam yapısal çelik metrajı :14220,2 kn Toplam donatı metrajı : 656,1 kn 91

Kompozit Yapı Toplam beton metrajı : 1319.5m 3 Toplam yapısal çelik metrajı : 8461.4 kn Toplam donatı metrajı : 743.1 kn Toplam kalıp metrajı : 73.6 m 2 Yukarıdaki metraj sonuçları yapının çıplak malzeme miktarlarıdır. Gerçe e yakın bir maliyet analizi için kayıplar ve metraj safhasında dikkat çekmeyen fakat toplanınca yapı maliyetine ciddi etkileri olan kalemlerin ilavesi gerekir. Beton hazır beton oldu undan ve kalıp sistemi de ba tan mimari projeye göre seçildi inden kayıp olmayaca ı dü ünülmü tür. Demir miktarında kesmeden ve projeden dolayı %10 kayıp olaca ı, çelik miktarı da; katlardaki yatay stabilite ba lantıları, ba levhaları, bayrak levhaları, kayma kamaları, kompozit dö eme levhası, berkitmeler, kesim ve imalat kayıpları dü ünülerek %15 artırılarak hesaplanmı tır. Tüm bunlar eklenerek düzeltilmi metrajlar için Tablo 3.1 olu turulmu tur ve bu tablodaki birim fiyatlar için yapı maliyetleri çıkarılmı tır[18]. Fiyatlar güncel olan piyasa fiyatları ile kıyaslanabilmek amacı ile dolara endekslenmi tir. 3.2. B R M F YAT TAR FELER VE MAL YET N OLU UMU 1 m 3 beton Satın alınan ve pompasıyla basılan fabrikasyon (hazır beton). B25 (poz no: 16.059) : $75.00 1 kn demir 0-28 mm nervürlü beton çelik çubukların kesilmesi, bükülmesi ve terine konması (nervürlü). St III (poz no: 23.014) : $50.00 1 m 2 kalıp Rendeli ve lamba zivanalı düz yüzeyli çıplak beton ve betonarme kalıbının alınması ve yerine yerle tirilmesi, yerle tirilirken gerekli dü ey ve yatay elemanların, desteklerin, kilitlerin kullanılması. (poz no: 21.015) : $25.00 92

1 kn yapısal çelik konstrüksiyon Her çe it profil çubuk ve çelik saclarla karkas in aat yapılması, yerine tespiti (poz no: 23.101) : $106.327 Tablo 3.1 olu turulurken Yapı i leri Birim Fiyat Tarifeleri dikkate alınmı tır. Tablo da görüldü ü üzere kompozit sistem, çelik sisteme göre % 37 daha ucuz oldu u görülmü tür. Tablo 3.1 Çelik ve Kompozit Çözümlerin Kar ıla tırlıması BETON (m 3 ) ÇEL K S STEM KOMPOZ T S STEM ORAN B R M $ / B R M $ B R M $ / B R M $ 1093,50 75,00 82012,50 1319,50 75,00 98962,50 1,21 DÖ EME 1093,50 75,00 82012,50 1093,50 75,00 82012,50 1,00 KOLON 2 2 2 226,00 75,00 16950,00 2 PROF L 14220,18 106,33 1511989,08 8461,40 106,33 899675,28 0,60 (kn) DÖ EME 686,00 106,33 72940,32 686,00 106,33 72940,32 1,00 K R 7050,24 106,33 749630,87 3929,50 106,33 417811,95 0,56 KOLON 4515,84 106,33 480155,72 1877,80 106,33 199660,84 0,42 ÇAPRAZ 1968,10 106,33 209262,17 1968,10 106,33 209262,17 1,00 DEM R 656,10 50,00 32805,00 743,14 50,00 37157,00 1,13 (kn) DÖ EME 656,10 50,00 32805,00 656,10 50,00 32805,00 1,00 KOLON 2 2 2 87,04 50,00 4352,00 2 KALIP + SKELE (m 2 ) 2 73,60 25,00 1840,00 2 KAYIP 0,10 3280,50 0,10 3715,70 1,13 LEVHA 0,15 226798,36 0,15 134951,29 2 TOPLAM MAL YET 1850324,44 1168870,37 0,63 93

4. SONUÇLAR Bir yapının ta ıyıcı sistem malzemesinin belirlenmesindeki en büyük etkenlerden biri maliyettir. Ayrıca yapının mimarisi ve ta ıyıcı sistemin biçimi de malzeme seçimindeki etkenlerdendir. Ülkemizde çok katlı yapılarda, çelik ta ıyıcı sistem yok denilecek ölçüde az kullanılmaktadır. Oysa ülkemiz deprem ku a ında yer almaktadır ve çelik yapıların süneklikleri nedeniyle deprem yüklerinin kar ılanmasında avantajları bilinmektedir. Ayrıca çeli in yalnız ba ına ta ıyıcı olarak kullanılmasının yanısıra, yapıda çe itli sebeplerden dolayı zaten bulunması da mümkün olabilecek betonun, basınca olan dayanımından yararlanmak amacıyla, beton ve çeli in karma ta ıyıcı olarak birlikte ele alınması ve hesaplarda elastik hesap yöntemleri yerine, malzemenin gerçek ta ıyıcı gücünü yansıtan plastik hesap yöntemlerinin kullanılması, yapının ta ıyıcı sistem maliyetine önemli ölçüde azalma getirmektedir. Çok katlı bir yapının çelik ve kompozit ta ıyıcı sistemli olarak seçilmesi arasındaki maliyet farkını belirlemek amacıyla, 9 katlı düzgün ta ıyıcı sistemli bir yapı ele alınarak çelik ve kompozit ta ıyıcı sistem olarak çözümleri plastik hesap esasları kullanılarak yapılmı tır. Çalı ma boyunca hesaplanan ve belirtilenlerden ortaya bu tür kıyaslamalarda bir ön hazırlık niteli i ta ıyabilecek bazı sonuçlar çıkarılmı Tablo 3.1 de ayrıntıları olmak üzere, a a ıda temel kar ıla tırmaları verilmi tir. Her iki sistemin genel kıyaslaması yapılarak, çözüm sonucunda ortaya çıkan farklılıklar yorumlanmı, önerilerde bulunulmu tur. Yapının kiri ler, kolonlar ve diyagonallerinden olu an ta ıyıcı sistemin bir bütün olarak ele alındı ında, çelik çözümde 14220.18 kn, kompozit çözümde 8461.40 kn çelik profil kullanılmı tır. Kompozit yapı, çelik yapıya göre çelik malzeme yönünden daha hafiftir. Kompozit yapıda kesitler oldukça küçüldü ü için kullanılabilir alan artmı tır. Bu da yüksek yapının yapılı amacı olan alandan tasarruf prensibine daha uygundur. 94

Çelik sistemde çelik profil maliyeti $1.511.989,08, kompozit sistemde $899.675,28 dır. Kompozit sistemin çelik sisteme göre, çelik malzeme açısından %40 daha ekonomik oldu u görülmü tür. Bu çalı mada elde edilen sonuçlarda, kompozit sistemin çelik sisteme nazaran maliyet açısından %37 daha ekonomik oldu u görülmü tür. Kar ıla tırmalar sonucunda kompozit ta ıyıcı sistemli çözümün, çelik ta ıyıcı sistemli çözüme nazaran kullanılan çelik malzeme, ta ıyıcı sistemde kullanılan tüm malzemeler ve i çilik dikkate alındı ında daha ekonomik oldu u görülmü tür. 6. KAYNAKLAR [1] Deren, H., Uzgider, E., Piro lu, F., Çelik Yapılar, Ça layan Kitabevi, 2003, stanbul [2] Özmen, G., 1999, 1997 Türkiye Deprem Yönetmeli ine Göre Tasarım Uygulamaları, Türkiye Deprem Vakfı Teknik Raporu, TDV / TR 018 32. [3] Ulu, T., N., Çelik Yapılar, Matbaa Teknisyenleri Basımevi, 1977, stanbul. [4] Arda, T. S., Yapıların Yangın Güvenli i Ve Buna li kin Yapısal Önlemler [5] Celep, Z., Kumbasar, N., 1992, Deprem Mühendisli ine Giri Ve Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı,.T.Ü. n aat Fakültesi Matbaası, stanbul. [6] n aat Mühendisleri Odası zmir ubesi E itim Merkezi, 1998, Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik, n aat Mühendisleri Odası zmir ubesi Yayın No:25. [7] Eurocode 3 Part 1.1, 1992, Desing of Steel Structures [8] Eurocode 4 Part 1.1, 1992, Desing of Composite Steel and Concrete Structures [9] Eurocode 4 Part 1.2, 1993, Desing of Composite Steel and Concrete Structures [10] ECCS NO:87, 1995, Desing Manual for Composite Slabs 95

[11] ECCS NO:72, 1993, Composite Beams and Columns to Eurocode 4 [12] TS 498, 1987, Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap De erleri, Türk Standartları Enstitüsü [13] TS 648, 1980, Çelik Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü [14] TS 4561, 1985, Çelik Yapıların Plastik Teoriye Göre Hesap Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü [15] ARBED Profil Tabloları, 1997 [16] Arda, T. S., Çelik Yapıda Karma Elemanların Plastik Hesabı, Kurti Matbaası, 1991, stanbul [17] Deren, H., Çelik Yapılar, n aat Fakültesi Matbaası, 1995 [18] Bayındırlık ve skan Bakanlı ı, 2000, Birim Fiyat Tarifeleri Listesi 96

2'7hd(/ø.<$<$.g35h6h1h1 'ø1$0ø.7(67ø 9(g/dh0( '$<$/,ø=/(10(6ø $KPHW7h5(5 <DUG'Ro'U øqúddw0 KHQGLVOL L% O P 2UWD'R X7HNQLNhQLYHUVLWHVL $QNDUD7 UNL\H 7DQHU g=(5.$1 < NVHN/LVDQVg UHQFLVL øqúddw0 KHQGLVOL L% O P 2UWD'R X7HNQLNhQLYHUVLWHVL $QNDUD7 UNL\H g=(7 honhpl]gh EXOXQDQN SU OHULQ GHQGDKD D]ÕoHOLNWLSN SU OHUGLUdHOLN N SU OHULGL]D\Q YHLQúDHWPHPHNWHGROD\ÕVÕ\ODGDGDYUDQÕúODUÕKDNNÕQGDD] ELOJL\H VDKLS ROPDNWD\Õ] VHQHVL LoLQGH LQúDDWÕ WDPDPODQDQ $QNDUD LOLQGH(VNLúHKLU\ROX ]HULQGHYH2'7hNDPS V Q QGHEXOXQDQKDODWOÕ PHWUH X]XQOX XQGDNL oholn \D\D N SU V VÕUD GÕúÕ \DSÕVDO VLVWHPL YH ONHPL]GH VÕNoD NXOODQÕOPD\DQ oholn PDO]HPHVL LOH LOJL X\DQGÕUDQ ELU \DSÕGÕU2'7hoHOLN\D\DN SU V XODúÕPYHPRQWDMDúDPDODUÕQGD Oo PH GD\DOÕ L]OHQPLú YH RNXPDODU DOÕQPÕúWÕU 'LQDPLN WHVWOHU \DSÕOPÕú YH Oo POHUDQDOLWLNPRGHOOHUOHNDUúÕODúWÕUÕOPÕúWÕUøON GR DOVDOÕQÕPIUHNDQVÕ +] RODUDN Oo OHQ N SU Q Q NXUXOPD DúDPDVÕQGD PH HYDUDQYH JHULOPHOHUROXúPXúWXU 97

%(721$50(9(d(/ø.3(5'(d(5d(9( 7$ù,<,&,6ø67(0/(5ø1'$95$1,ù%$.,0,1'$1.$5ù,/$ù7,5,/0$6, $\OD3HUX]H$0ø/ <UG'Ro'U $WDW UNhQLYHUVLWHVL 0 KHQGLVOLN)DN OWHVL (U]XUXP7 UNL\H (OLI.$5$%h<h. g U* U $WDW UNhQLYHUVLWHVL 0HVOHN< NVHN2NXOX (U]XUXP7 UNL\H $.DGLU.$1 g U* U $WDW UNhQLYHUVLWHVL 0HVOHN< NVHNRNXOX (U]XUXP7 UNL\H 0HUDO2/78/8 $Uú* U $WDW UNhQLYHUVLWHVL 0HVOHN< NVHNRNXOX (U]XUXP7 UNL\H g=(7 <DSÕ WDúÕ\ÕFÕ VLVWHPOHULQLQ WDVDUÕP YH ER\XWODQGÕUÕOPDVÕQGD \D\JÕQ NXOODQÕODQ\DSÕPDO]HPHVLEHWRQDUPH ROPDNOD ELUOLNWH ]HOOLNOH GHSUHP JLEL WHNUDUOÕ \ NOHU DOWÕQGD oholn WDúÕ\ÕFÕ VLVWHPOHULQ NXOODQÕOPDVÕ JLGHUHN \D\JÕQODúPDNWDGÕU *HUoHNWH GH GD\DQÕPÕ \ NVHN YH V QHN ELU PDO]HPH RODQ oholn N o N HQNHVLWOHU JHUHNWLUGL LQGHQ GDKD KDILI \DSÕODUÕQ JHUoHNOHúWLULOPHVLQH RODQDN VD OD\DQ NRQWUROOX UHWLPL LOH J YHQOL ELU \DSÕ PDO]HPHVLGLU %X odoõúpdgd GDKD \D\JÕQ NXOODQÕP DODQÕ EXODQ EHWRQDUPH SHUGHoHUoHYH VLVWHPWDúÕ\ÕFÕODUGD IDUNOÕ SHUGH G ]HQOHPHOHULQLQ WDúÕ\ÕFÕ VLVWHPH HWNLOHUL DUDúWÕUÕOÕUNHQ D\QÕ WDúÕ\ÕFÕ VLVWHPLQ oholn PDO]HPH NXOODQÕOPDVÕ KDOLQGH J VWHUHFH LGDYUDQÕú GH LúLPOHULQLQ LQFHOHQPHVLDPDoODQPDNWDGÕU % \OHFH UHWLPLQLQ QHPOL ELU NÕVPÕ IDEULND YH DW O\HGH JHUoHNOHúWLULOHQ J YHQLUOL L \ NVHN oholn WDúÕ\ÕFÕ VLVWHPOHULQ VDQÕOGÕ ÕQÕQ DNVLQH D ÕUOÕN YH PDOL\HWOHUL EDNÕPÕQGDQ EHWRQDUPH WDúÕ\ÕFÕODUD ELU DOWHUQDWLI RODUDN NXOODQÕODELOLU YH \D\JÕQODúWÕUÕOPDVÕ LoLQ JHUHNOL ]HOOLNOHUH VDKLS ROGX X J U OPHNWHGLU 99

*ø5øù 7RSUDNODUÕQÕQ µl HWNLOL GHSUHP NXúD Õ DOWÕQGD EXOXQDQ \DNODúÕN \ÕO DUDOÕNODUOD úlgghwol GHSUHPOHUL YH EXQXQ VRQXFX QHPOL FDQ YH PDO ND\EÕQÕ \DúD\DQ 7 UNL\H GH GHSUHPH GD\DQÕNOÕ \DSÕ WDVDUÕPÕQÕQ QHPL WDUWÕúÕOPD] ELU JHUoHNWLU 'HSUHPH GD\DQÕNOÕ \DSÕ WDVDUÕPÕQGD GD\DQÕP LOH HNRQRPL DUDVÕQGDNL LOLúNL G Q\D ONHOHULQLQ EHQLPVHPLú ROGX X IHOVHIH\H EHQ]HUúHNLOGH ONHPL] DIHW \ QHWPHOL LQGHGH PHYFXWWXU >@ <DSÕQÕQ WDúÕ\ÕFÕ VLVWHPLQLQ WDVDUÕPÕQ YH ER\XWODQGÕUÕOPDVÕQGD X\JXQ \DSÕ PDO]HPHVLQLQ VHoLPL QHPOL ELU DGÕPÕGÕU honhpl]gh \D\JÕQ DOÕúNDQOÕN LVH EHWRQDUPH \DSÕODU WDUDIÕQGDGÕU <DSÕ ohol L ]HOOLNOH EHWRQDUPH LOH NDUúÕODúWÕUÕOGÕ ÕQGDWHUFLKHGLOPHVLQLJHUHNWLUHQED]ÕWHPHOQLWHOLNOHUHVDKLSWLU dhol LQ VÕQÕUVÕ] úhnlo DOPD ]HOOL L WDVDUÕPGD HVWHWLN RODQDNODU VD ODU < NVHNGD\DQÕPOÕYH V QHN PDO]HPH ROXúXE \ NDoÕNOÕNODUÕQJHoLOPHVLQGH YH GHSUHP \ NOHUL JLEL WHUVLQLU WHNUDUODQÕU \ NOHPHOHUGH QHPOL VHYL\HGH HQHUML V Q POHPHVD ODGÕ ÕQGDQWHUFLKHGLOPHVLQLJHUHNWLUHQ ]HOOLNOHULGLU <LQH \ NVHN GD\DQÕPÕ VRQXFX EHWRQDUPH \DSÕODUD J UH orn GDKD N o N HQNHVLWOHUJHUHNWLUPHVLPDO]HPH YH\DSÕNXOODQÕP DODQÕEDNÕPÕQGDQ QHPOL HNRQRPLVD ODU >@ honhohulq HNRQRPLVLQGH QHPOL HWNHQOHUGHQ ELULVL RODQ V UG U OHELOLUOLN YH G Q ú P GLNNDWH DOÕQGÕ ÕQGD oholn \DSÕ PDO]HPHVL NDoÕQÕOPD] J U QPHNWHGLU dholn VRUXQVX] YH VÕQÕUVÕ] JHUL G Q ú PO ROXS G Q\DQÕQHQ orn YH WDP RODUDNJHULG Q úw U OHQPDO]HPHVLGLUdHOLNKXUGD ohol H G Q ú U YH GR UX \DSÕOÕUVD NDOLWH YH J YHQLUOLN ND\EÕ ROPD] <DSÕODUGD oholn NXOODQPDN WDVDUÕPFÕODU LoLQ ohyuh ELOLQFL IÕUVDWÕ YH ohyuh\h NDUúÕ VRUXPOXOXNODUÕQÕ \HULQH JHWLUPH RODQD Õ VD ODU <DSÕODUÕQ NÕUÕOPDGDQ V N OHELOPHVL \HQLGHQ NXUXODELOPHVL GH \DSÕQÕQ YH \DSÕ PDO]HPHOHULQLQ JHUL G Q ú P QGHQ QFH \HQLGHQ ND]DQÕPÕQÕ YH NXOODQÕPÕQÕ EDNÕPÕQGDQ oholn JHUL G Q ú W U OHELOLU ROPDVÕWHUFLKHGLOHQ ]HOOLNOHULQGHQELUGL HULGLU >@ 100