DENEY 2: PROTOBOARD TANITIMI VE DEVRE KURMA

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DENEY 2: PROTOBOARD TANITIMI VE DEVRE KURMA"

Aysel Alpay
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 A. DENEYİN AMACI : Protoboard kullanımını öğrenmek ve protoboard üzerinde basit direnç devreleri kurmak. B. KULLANILACAK ARAÇ VE MALZEMELER : 1. DC güç kaynağı, 2. Multimetre, 3. Protoboard, 4. Değişik değerlerde dirençler C. DENEY İLE İLGİLİ ÖN BİLGİ: PROTOBOARD: Protoboard, laboratuvar ortamında kolay devre kurmak amacıyla kullanılan bir elemandır. Şekil 1 de görülen protoboardun üzerinde, dirençlerin bacaklarının yerleştirilmesi için oluşturulmuş çok sayıda nokta şeklinde yuva mevcuttur. Protoboard üzerindeki her bir yuvaya yalnızca bir direnç bacağı bağlanır. Bu yuvalar birbirlerinden tamamen bağımsız olmayıp, kendi aralarında gruplar halinde -protoboardın iç kısmında- kısa devre edilmişlerdir. Bağlantı adı verilen kısa devre şeklindeki bu gruplar şematik olarak Şekil 2 de görülmektedir. Yuvaların birbirinden bağımsız olmayıp bu şekilde bağlantı kurulmasının en önemli avantajı, iki veya daha fazla direncin uçlarını birbirine bağlamada sağladığı kolaylıktır. Şekil 1. Protoboard. 1

Şekil 1 de görülen protoboardun üzerinde, dirençlerin bacaklarının yerleştirilmesi için oluşturulmuş çok sayıda nokta şeklinde yuva mevcuttur.

Şekil 2. Protoboard ın iç yapısı. Protoboard ı Nasıl Kullanmalıyım? Protoboard kullanılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, direncin uçlarını aynı bağlantı üzerine getirmemektir.

2 Şekil 2. Protoboard ın iç yapısı. Protoboard ı Nasıl Kullanmalıyım? Protoboard kullanılırken dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, direncin uçlarını aynı bağlantı üzerine getirmemektir. Eğer getirilirse, direnç kısa devre edilmiş ve sanki protoboarda hiç bağlanmamış gibi olur. O halde direncin uçlarını farklı bağlantılar üzerine yerleştirmek en doğru kullanım şekli olacaktır. Doğru direnç bağlantıları Yanlış direnç bağlantıları Not: Herhangi bir devre elemanının uçları düz bir telin uçlarına bağlanırsa, eleman kısa devre olur ve hiçbir elektriksel özellik sergilemez. 2

Eğer getirilirse, direnç kısa devre edilmiş ve sanki protoboarda hiç bağlanmamış gibi olur.

3 Protoboard üzerinde devre kurarken, elemanları kağıt üzerindeki devre düzenine göre yerleştirmek çok önemlidir. Bu, bize ileride devreye tekrar baktığımızda veya bir başkası devremize baktığında elemanların yerini bulmakta kolaylık sağlayacaktır. Özellikle karmaşık devrelerde bu yerleşim düzeninin önemi çok büyüktür. Eğer bu düzen verilmezse devredeki arızaların tespitinde zorluklar yaşanması büyük olasılıktır. Örnek: Aşağıdaki devreyi protoboard üzerine kurunuz. Çözüm: R 1 R 2 R 3 Protoboard üzerine devre kurulurken yukarıdaki açıklamalara uygun olarak, dirençler şemada verilen aynı düzende protoboard üzerine yerleştirilir (yani yatay direnç yatay bir şekilde ve dikey direnç dikey bir şekilde). Yerleştirme işlemi sırasında da dirençlerin kısa devre edilmemesine özen gösterilir. D. DENEY BASAMAKLARI: 1. Multimetre kullanarak, protoboardın Şekil 2 de verilen bağlantı şemasını deneysel olarak elde etmeyi amaçlıyoruz. Ölçü aletinde gerekli düzenlemeleri yaparak bu şemayı elde ediniz. 3

Özellikle karmaşık devrelerde bu yerleşim düzeninin önemi çok büyüktür. Eğer bu düzen verilmezse devredeki arızaların tespitinde zorluklar yaşanması büyük olasılıktır.

4 2. Aşağıda verilen devreyi göz önüne alınız. R 1 R 3 R 2 a) Devreyi aşağıda verilen protoboard üzerine yukarıda verilen örneği göz önüne alarak çiziniz. b) R 1 =100Ω, R 2 =200Ω ve R 3 =300Ω seçerek, devreyi (a) şıkkındaki çiziminiz ile uyumlu olarak protoboard üzerine kurunuz. 3. Aşağıda verilen devreyi göz önüne alınız. E 4

5 b) R 1 =220Ω, R 2 =330Ω, R 3 =1kΩ ve R 4 =680Ω seçerek, devreyi (a) şıkkındaki çiziminiz ile uyumlu olarak protoboard üzerine kurunuz. 4. Aşağıda verilen devreyi göz önüne alınız. 5

6 b) R 1 =2.2kΩ, R 2 =720Ω, R 3 =120Ω, R 4 =100Ω, R 5 =470Ω, R 6 =10kΩ ve R 7 =22kΩ seçerek, devreyi (a) şıkkındaki çiziminiz ile uyumlu olarak protoboard üzerine kurunuz. 5. Aşağıda verilen devreyi göz önüne alınız. b) R 1 =180Ω, R 2 =220Ω, R 3 =2.2kΩ ve R 4 =22kΩ seçerek, devreyi (a) şıkkındaki çiziminiz ile uyumlu olarak protoboard üzerine kurunuz. 6. Aşağıda verilen devreyi göz önüne alınız. 6

7 R 1 R 2 a b R 3 R 4 R 5 R 6 b) R 1 =4.7kΩ, R 2 =1kΩ, R 3 =2kΩ, R 4 =680Ω, R 5 =100Ω ve R 6 =10kΩ seçerek, devreyi (a) şıkkındaki çiziminiz ile uyumlu olarak protoboard üzerine kurunuz. 7. Denediniz mi? Yukarıda verilen devredeki dirençlerin değerlerini ölçü aleti ile ölçmeye çalışalım. Bunun için aşağıda verilen iki devre şemasını göz önüne alarak inceleyiniz. Her iki şemada, direnç ölçümü için ölçü aletinin nasıl bağlandığını anlamaya çalışınız. Bu bağlantılardan birisi yanlış ve diğeri doğrudur. Ölçme yapmadan önce hangi bağlantının doğru olduğunu tahmin etmeye çalışınız. 7

7. Denediniz mi? Yukarıda verilen devredeki dirençlerin değerlerini ölçü aleti ile ölçmeye çalışalım.

8 a) Direnç değerlerini, direnç devreye her iki bacağı bağlıyken ve yalnızca bir bacağı bağlıyken (diğer bacağı devreden çıkarılarak boşa alınacak) multimetre ile ölçünüz ve aşağıdaki tabloya kaydediniz. R 1 R 2 R 3 R 4 R 5 R 6 Teorik Direnç Değeri 4.7kΩ 1kΩ 2kΩ 680Ω 100Ω 10kΩ Ölçülen Direnç Değeri İki bacağı devrede iken Bir bacağı devrede iken Yukarıdaki tablo ile ilgili yorumlarınız nelerdir? Neden böyle bir sonuçla karşılaştık? Yorum: Sonuç: 8. Aşağıdaki devreyi göz önüne alınız. 8

R 1 R 2 R 3 R 4 R 5 R 6 Teorik Direnç Değeri 4.

9 E b) Rastgele sekiz direnç seçerek, devreyi (a) şıkkındaki çiziminiz ile uyumlu olarak protoboard üzerine kurunuz. 9. Aşağıdaki devreyi göz önüne alınız. 9

10 b) Rastgele dokuz direnç seçerek, devreyi (a) şıkkındaki çiziminiz ile uyumlu olarak protoboard üzerine kurunuz. 10. Aşağıdaki devreyi göz önüne alınız. a) Devreyi aşağıda verilen protoboard üzerine çizerek, protoboard üzerine kurunuz. 10

11 E. DENEY SONRASI ÖDEV: 1. Küp şeklindeki üç boyutlu bir devre düşününüz. Kübün oniki kenarının birinde bir voltaj kaynağı ve diğer tüm kenarlarında birbirinden farklı on bir tane direnç bulunsun. Buna göre, a) Devre şemasını kağıt üzerine çiziniz. b) Devreyi yine kağıt üzerinde protoboard üzerine çiziniz. 2. Eşdeğer direnç hesabı konusunu Devre Analizi ders notlarından çalışarak bir sonraki deneye hazırlık yapınız: a) Seri ve paralel bağlı dirençlerin eş değeri nasıl hesaplanır? Yazınız. b) Yıldız-üçgen ve üçgen-yıldız dönüşümlerine ait formülleri yazınız. 11

Buna göre, a) Devre şemasını kağıt üzerine çiziniz. b) Devreyi yine kağıt üzerinde protoboard üzerine çiziniz. 2.

Benzer belgeler

ANALOG LABORATUARI İÇİN BAZI GEREKLİ BİLGİLER

ANALOG LABORATUARI İÇİN BAZI GEREKLİ BİLGİLER Şekil-1: BREADBOARD Yukarıda, deneylerde kullandığımız breadboard un şekli görünmektedir. Bu board üzerinde harflerle isimlendirilen satırlar ve numaralarla