Ankara, 1-2-3 Aralık 2010. Onur ANDREOTTI. Hukukçu. Đnsan Hakları Avrupa Mahkemesi



Benzer belgeler
Savcıların Mesleki Sorumluluk Standartları ile Temel Görev ve Hakları Beyannamesi*

YILDIRIM v. TÜRKĐYE KARARIN KISA ÖZETĐ

AVRUPA KONSEYĐ BAKANLAR KONSEYĐ

Savcıların Mesleki Sorumluluk Standartları ile Temel Görev ve Hakları Beyannamesi

ADİL YARGILANMA HAKKININ TÜRK MİLLETLERARASI USÛL HUKUKU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Macaristan Savcılığı İşbirliği ile Avrupa Konseyi Tarafından Düzenlenen AVRUPA SAVCILARI KONFERANSI 6.OTURUMU

HUKUK VE ADALET DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI (Ortaokul 6, 7 veya 8. Sınıf)

SEYFULLAH TOSUN ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURUDA MASUMİYET KARİNESİ

(28/01/ 2003 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan :

BİRİNCİ KİTAP DENETİM MEKANİZMASI (KURUMSAL HÜKÜMLER) BirinciBölüm GİRİŞ

CEZA MUHAKEMESİNDE KATILAN

Doğal Gaz Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

İŞ SAĞLIĞI HİZMETLERİNE İLİŞKİN 161 SAYILI ILO SÖZLEŞMESİ

ŞİKAYET NO : /317 KARAR TARİHİ : 21/01/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ :

AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN

KOVUŞTURMA ve SONRASI Tanık, polise veya savcıya ifade vermek zorunda mıdır?

Birleşmiş Milletler Avukatların Rolüne İlişkin Temel İlkeler Bildirgesi (Havana Kuralları)

AVRUPA KONSEYĐ BAKANLAR KONSEYĐ

Sorular/Cevaplar. Şirket kaynaklarının kötüye kullanımı ve suiistimal edilmesi. Kişisel bilgilerin gizliliğine ve korunmasına riayet edilmemesi

1982 Anayasası nın Cumhuriyetin Nitelikleri başlıklı 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti nin bir hukuk devleti olduğu kurala bağlanmıştır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM KARAR. Başvuru Numarası: 2013/8492. Karar Tarihi: 8/9/2014 İKİNCİ BÖLÜM KARAR

Muratcan GÖKDEMİR İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Araştırma Görevlisi ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ NDE SORUŞTURMA USULÜ

AVRUPA KONSEYİ BAKANLAR KOMİTESİ NİN RESMİ BELGELERE ERİŞME KONUSUNDA ÜYE DEVLETLERE TAVSİYE KARARI REC (2002) 2 *

Sayı: 32/2014. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhuriyet Meclisi aşağıdaki Yasayı yapar:

FASIL 23 YARGI VE TEMEL HAKLAR

KABUL EDİLMEZLİK KARARI

HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU İKİNCİ DAİRE KARARI Esas No 2013/149. Karar No 2013/1034

3984 sayılı kanunda şeref ve haysiyet

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE YAPILMIŞ BAZI BAŞVURULARIN TAZMİNAT ÖDENMEK SURETİYLE ÇÖZÜMÜNE DAİR KANUN YAYIMLANDI

İstinaf Kanun Yolu ve Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Konferansı İstanbul, 1 Haziran 2017

Sayın Komiser, Saygıdeğer Bakanlar, Hanımefendiler, Beyefendiler,

1. Bakanlar Komitesi, Avrupa Konseyi Yasasının 15.b maddesi hükümleri uyarınca;

FETHİYE. Tübakkom 10. Dönem Sözcüsü. Hatay Barosu.

T.C. HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU

KIRSAL KALKINMA PROGRAMI YÖNETİM OTORİTESİNİN GÖREVLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

AVRUPA SAVCILARI DANIŞMA KONSEYİ (CCPE)

4 Ocak 2004 Tarihli Resmi Gazete Sayı: Başbakanlık Genelgesi 2004/12 Dilekçe ve Bilgi Edinme Hakkının Kullanılması

Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü30 Mayıs 2009 CUMARTESİResmî GazeteSayı : ANAYASA MAHKEMESİ KARARI

2:Ceza muhakemesinin amacı nedir? =SUÇUN İŞLENİP İŞLENMEDİĞİ KONUSUNDAKİ MADDİ GERÇEĞE ULAŞMAK

YAPRAK SÜT VE BESİ ÇİFTLİKLERİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. BİLGİLENDİRME POLİTİKASI

YÖNETMELİK. MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır.

II. ANAYASA MAHKEMESİNİN YETKİSİNİN KAPSAMI

A. Giriş. B. Olumlu Unsurlar

Strazburg, 7 Aralık 2007 CEPEJ (2007)15. Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu (CEPEJ)

4982 BİLGİ EDİNME HAKKI KANUNU (MADDELERE GÖRE ÇIKMIŞ SORULAR)

MOLDOVA SUNUMU Dr. Vasile CRETU Yüksek Yargı Kurulu Üyesi

SAVCILARIN ROLÜNE DAİR İLKELER

DENETİMLİ SERBESTLİK HİZMETLERİ KANUN. BİRİNCİ KISIM Amaç, Kapsam, Tanımlar, İlkeler ve Yükümlülükler. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Hükümet in TSK İçinde Oluşturduğu Paralel Yapılar; Cumhurbaşkanı ve AYİM nin Konumu..

2 Kasım Sayın Bakan,

ÖNSÖZ 3 EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAZISI 5 İÇİNDEKİLER 7-12 KANUNLAR VE KAYNAKLAR BİRİNCİ BÖLÜM Genel Bilgiler Dersin adı ve konusu 17

ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI

SUÇ İŞLEMEDEN YAŞAM. BİZ YARDIM EDİYORUZ. SUÇLU MAĞDUR EŞİTLEMESİ

Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 2010

NUROL GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.

Artan endişeler ve Misilleme karşıtı politika

Gökçe TOPALOĞLU AVRUPA BİRLİĞİ NİN AVRUPA İNSAN HAKLARI KONVANSİYONU NA KATILIMI

İHLAS YAYIN HOLDİNG A.Ş. BİLGİLENDİRME POLİTİKASI. Halka Arz işlemleri ile birlikte, Şirket bilgilendirme politikası aşağıdaki gibi oluşturulmuştur.

İÇİNDEKİLER SUNUŞ...V ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XV GİRİŞ...1

İş adamlarına 'Yeni Türk Ticaret Kanunu' anlatıldı.

12 Mart 2016 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : YÖNETMELİK

AVRUPA KONSEYĐ BAKANLAR KONSEYĐ

TÜRK VATANDAŞLARI HAKKINDA YABANCI ÜLKE MAHKEMELERİNDEN VE YABANCILAR HAKKINDA TÜRK MAHKEMELERİNDEN VERİLEN CEZA MAHKUMİYETLERiNİN İNFAZINA DAİR KANUN

TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE ROMANYA ARASINDA HUKUKÎ KONULARDA ADLİ YARDIMLAŞMA ANLAŞMASI

KARADAĞ SUNUMU Natalija FILIPOVIC

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ VE GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA KARARLARI. DR. ADEM ASLAN Yargıtay 11.HD. Üyesi

İlgili Kanun / Madde 5434 S.ESK/ S. SGK/101

TÜRK YARGI SİSTEMİ YARGITAY Öğr. Gör. Ertan Cem GÜL MYO Hukuk Bölümü Adalet Programı

Nurcan YILMAZ ÖZEL ADİL YARGILANMA HAKKI KRİTERLERİNİN TÜRK İDARİ YARGILAMA HUKUKU AÇISINDAN MUHTEMEL VE GERÇEKLEŞEN ETKİLERİ

Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik Resmi Gazete Yayım Tarih ve Sayısı :

8 Nisan 2016 CUMA Resmî Gazete Sayı : YÖNETMELİK

T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU (OMBUDSMANLIK)

BİLGİ EDİNME HAKKI YASASI İÇDÜZENİ. BİRİNCİ KISIM Genel Kurallar. İKİNCİ KISIM Bilgi Edinme Hakkı ve Bilgi Verme Yükümlülüğü

KABUL EDİLMEZLİK KARARI

İşçinin Kişisel Verilerinin Korunması Hakkı

YABANCI RESMİ BELGELERİN TASDİKİ MECBURİYETİN KALDIRILMASI SÖZLEŞMESİ

KKTC YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ OMBUDSMAN. 5. Ombudsman ın görev ve yetkileri ile yetki devri. 6. Ombudsman ın yetkisi dışında olan konular

İTİRAZ USULLERİ. BMMYK Kasım 2014

YARGILAMA HUKUKUNA İLİŞKİN İLKELER ve İSPAT HUKUKUNA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR (150 DAKİKA) Giriş

AVRUPA KONSEYĐ BAKANLAR KONSEYĐ

DANIÞMANLIK TEDBÝRÝ KARARLARININ UYGULAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLÝÐ Perþembe, 30 Ekim 2008

T.C. DANIŞTAY Yedinci Daire. Anahtar Kelimeler : Katma Değer Vergisi, Müteselsil Sorumluluk, Ek Tahakkuk, İdari İşlemin İcrailiği

ELEKTRONİK TİCARETTE HİZMET SAĞLAYICI VE ARACI HİZMET SAĞLAYICILAR HAKKINDA YÖNETMELİK YAYIMLANDI:

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...V

KARAR 1 (672 sayılı KHK ile kamu görevinden çıkarılmaya dair) Davalı : Başbakanlık /ANKARA

KABUL EDİLMEZLİK KARARI

7536 İKİNCİ BÖLÜM Görev, Yetki ve Sorumluluklar

İPTAL BAŞVURUSUNA KONU OLAN YASA MEDDESİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMA:

KABUL EDİLMEZLİK KARARI

Av. Ece KAVAKLI Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü Hukuk Birimi

MEDENÎ USÛL HUKUKUNDA BELGELERİN İBRAZI MECBURİYETİ

TİCARÎ SIR, BANKA SIRRI VE MÜŞTERİ SIRRI HAKKINDA KANUN TASARISI

TÜRKİYE DE MAĞDUR ÇOCUKLAR

T.C. D A N I Ş T A Y ONBEŞİNCİ DAİRE Esas No : 2014/9315 Karar No : 2015/9212

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUN YÜRÜRLÜK VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN

KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEDE ULUSLARARASI BELGELER VE KORUMA MEKANİZMALARI

İstanbul, 23 Şubat /202. Konu: Aracı Kurumların Ücretlendirme Esaslarına İlişkin Tebliğ Taslağı hk.

İÇİNDEKİLER GİRİŞ KONUYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR.1) KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ

TÜRKİYE DE CEZA VE ADALET SİSTEMİ

Transkript:

Ankara, 1-2-3 Aralık 2010 Onur ANDREOTTI Hukukçu Đnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Đfade özgürlüğünü sınırlayan meşrû amaçlardan yargının otoritesi ve tarafsızlığının güvence altına alınması a. Kavramın meşrû amaç olarak tanımı Öncelikle korunan kavramın, yargı gücünün otoritesi ve tarafsızlığı kavramının çerçevesini çizelim, daha sonra adaletin terazisinde, ya da Mahkeme nin incelemesinde bu kavramın karşısında değerlendirilen menfaatleri, o menfaatlerle arasında gözetilen dengede terazinin hangi kefesine hangi ağırlıkların konulduğuna bakalım. Yargı gücü derken kastedilen sınırsız ve dokunulmaz, eleştirilemez bir erk değil, adalet mekanizmasının düzgün işlemesi için korunması şart olan, yargı kurumunun, mahkemelerin, yargıçların tarafsızlık ve dolayısıyla güvenilirlik özelliğidir. Bu koruma yargı kurumuna, organına kendinden menkul bir değer, bir tür kutsallık atfedilmesi ile ilgili değil, kurumun işlevinden, var olma sebebinden kamunun kazandığı yarar ile ilgilidir. Yargı, özünde, bireysel hakları koruma amacı gütmesi gereken bir halka hizmet mekanizmasıdır, değerini bu amaçtan alır. 10. maddenin 2. fıkrasında ifade özgürlüğüne getirebilecek sayılı meşrû amaçlardan biri olan yargı gücünün otoritesi ve tarafsızlığının güvence altına alınması, bir kurumun, bir manevî şahsiyetin bir soyut değer olarak korunması anlamına gelmez. Konumuz çerçevesinde meseleleri incelerken bu ön gerçeği aklımızda tutmalıyız. Mahkeme içtihadına göre, yargı gücünün otoritesi ve bağımsızlığı için getirilen güvence, daha genel anlamda, bireylerin bir davanın tarafı sıfatıyla haiz oldukları hakları da kapsar. b. Meşrû amacın varlığı, Sözleşme ye uygunluk incelemesinin neresinde : Mahkeme incelemesinde meşrû amaç var demek, yalnızca bir aşamaya işaret eder. Bu aşamadan önce ifade özgürlüğüne müdahalenin yasal dayanağının olup olmadığına, şeklen var ise ulaşılırlık ve açıklık özelliğinin olup olmadığına bakıyorduk. Đncelemenin ikinci aşaması olan yasal dayanağın varlığının tespitinden sonra sorulacak soru, dava konusu müdahalenin, güdülen meşrû amaçla orantılı olup olmadığı, bir başka deyişle demokratik bir toplumda gerekli olup olmadığı, zorlayıcı bir toplumsal gereksinime karşılık düşüp düşmediği, dahası bütün bu gerekliliğin, yaptırımı getiren ulusal mahkeme kararında bir gerekçe ile ortaya konup konmadığıdır. Đncelemenin son aşaması ve 10. maddenin ihlalinin olup olmadığına karar verilen yer, meşrû amacın şeklen varlığı değil, bütün bu incelemeden süzülen sonuçtur. Altını çizmek istediğim önemli nokta: bu sonucun ulusal mahkeme kararının gerekçesinde görünür olması şarttır. Ulusal hukukun Sözleşme ve Mahkeme içtihadı ile uyumlu hale getirilmesi bu anlama gelir: ĐHAM nin yaptığı işi, öncelikle ulusal hakim yapmalıdır.

Mahkeme ye Türkiye ye karşı yapılan başvurularda çıkan kararlarda, şimdilik çok ele alınmamış bir alandayız. Ancak diğer üye ülkelere karşı yapılan başvurularla gelişmiş, ve tabii ki Türk hakiminin de uymakla yükümlü olduğu bir içtihat var. Bu içtihat özellikle su üç bağlamda gelişmiş: 1. Yargı organlarına hakaret/eleştiri a) yargı sistemine dahil kişilerden/duruşma salonunda b) yargı sistemi dışındaki kişilerden/duruşma salonu dışında 2. Soruşturmanın gizliliğinin ihlali (basının kaynaklarının korunması konusu devreye girebilir: bkz A.K. Bakanlar Komitesi nin gazetecilerin bilgi kaynaklarını ifşa etmeme hakkı ile ilgili (2000) 7 n lu tavsiye kararı; suç soruşturmaları bağlamında da geçerli ve son derece önemli bir başka tavsiye kararı AKBK nin 12 Temmuz 2003 tarihli 2003 (13) sayılı. Ekindeki ilkelerden birkaçını birlikte okuyalım (Türkçe metin katılımcılara dağıtıldı). 3. Masumiyet karinesinin ihlali (Sözleşme md 6 2) 4. Bir yan konu: özel hayatın korunmasının gerektiği haller, Sözleşme md 8) Bu konulara içtihattan örnekler için, bkz sabah dağıtılan (ekli) liste. Genel olarak ifade özgürlüğüne ilişkin başvuruları incelerken yöntem, bir yanda metin (tekst), diğer yanda bağlam (kontekst) analizi yapmaktır. Metin (içerik) analizindeki esas nokta, konunun, kamuoyunda tartışılmasında kamu yararı olan bir konu olup olmadığıdır. Siyasî diye adlandırdığımız konuların tümü, kuşkusuz değişik derecelerde, tartışılmasında kamu yararı olan konulara dahildir. Bu konulara ilişkin metinlere getirilen sınırlandırmalar (bu metinler/konuşmalar sebebiyle uygulanan yaptırımlar) IHAM tarafından daha ince bir süzgeçten geçirilecektir, devletlerin bu konularda sınırlama getirmek için sahip oldukları takdir payı, dardır. Bunun tersine, özel hayatı ilgilendiren, ya da genel olarak tartışılmasında bir kamu yararı bulunmayan konularda ifade özgürlüğünün karşısında ağır basan başka menfaatler göz önünde tutulacak, devletlerin takdir payı ise daha geniş olabilecektir. Bunun yanı sıra, metnin hakaret içerip içermediği, gerçekliği kanıtlanabilir olgulara mı yoksa değer yargılarına mı dayandığı önem kazanacaktır. Söz konusu olan gizlilik özelliği olan bir bilgi ya da belgenin açığa çıkarılması ise, gizlilik özelliğinin sadece öngörülebilir olması değil, aynı zamanda toplumun belge içeriğinden haberdar olmasındaki menfaatin karşısındaki menfaatin daha ağır basması, ve neden daha ağır bastığının devlet organlarınca açıklanması, gerekçelendirilmesi gerekir. Bağlam konusuna gelince, kim, nerede, ne zaman, kime yönelik olarak konuşmuş /yazmış incelemesi yapılacaktır. Bizim bugünkü konumuz çerçevesinde, konuşan/yazan ( başvurucu ) nun konumu, sıfatı önem kazanır.

Avrupa Đnsan Hakları Sözleşmesi nin 10. maddesinin 2. fıkrasının ilk satırında ifade özgürlüğünün kullanımına özgü olarak kullanılması görev ve sorumluluk yükleyen bu özgürlükler deniyor. 10. madde, Sözleşme de kişilere görev yükleyen tek maddedir. Bizim konumuz dahilinde kim bu kişiler: öncelikle basın. Ancak aynı zamanda basının demokratik sistemin bekçi köpeği olma işlevinden gelen ayrıcalıklı konumunu da unutmayalım. Özellikle tartışılmasında kamu yararı olan konularda, basının haber verme işlevi terazinin basın özgürlüğü kefesinde ağır basar. Bizim konumuz çerçevesinde fazladan bir işlevi daha var basının: ceza kanunun caydırıcı işlevini aleni hale getirme, adalet sisteminin işleyişiyle ilgili kamuyu bilgilendirme görevi. Bunun yanı sıra kamuoyunun cezaî sistemin işleyişine bakış hakkı devreye giriyor (AK Bakanlar Komitesini 2003(13) sayılı tavsiye kararı ve özellikle de ekindeki ilkeler ). Sonra, görevleri nedeniyle, yargı kurumuyla aralarında sadakat bağı bulunan kişiler: hakim ve savcılar. Bir yandan yargı organını temsil etme ve devlet memuru olma, devlete sadakat bağıyla bağlı olma sıfatıyla daha çok sorumlulukları var (sözlerine dikkat etme anlamında), diğer yandan adalet mekanizmasının düzgün işlemesi için yüklendikleri sorumluluk, ifade özgürlüklerine özel olarak güçlü bir koruma gereğini beraberinde getiriyor. Avukatlara gelince, adaletin yerine getirilmesinde, mahkemelerle dava tarafları arasındaki aracılar olarak merkezî bir yerleri, özel bir konumları var. Baro üyelerine dayatılan davranış kurallarını bu konum açıklıyor. Bunun dışında, adaletin güvencesi olan ve bir hukuk devletinde temel bir işlev gören mahkemelerin halkın güvenine gereksinimi olduğunu hatırlatıyor Mahkeme. Avukatların bu alandaki anahtar rolleri gereğince, kendilerinden adalet mekanizmasının iyi işlemesine, dolayısıyla halkın adalete olan güvenine katkıda bulunmaları bekleniyor.

EK 1 Yargının otoritesinin ve tarafsızlığının güvence altına alınması AHĐM içtihadından tematik bir seçme A. Mahkeme ye hakaret a) Hakim Perna c. Italie [GC], n o 48898/99,, CEDH 2003-V Wille c. Liechtenstein [GC], n o 28396/95,, CEDH 1999-VII Đdare Mahkemesi Başkanı nın bir konferansta Anayasa üzerine görüş açıklaması üzerine Prens in kendisine bir daha memuriyet görevi vermeyeceğine ilişkin mektup yazması. b) Gazeteci Saygılı et autres c. Turquie, n o 19353/03,, 8 janvier 2008 (AHIM in tanık dinlemede bulunduğu bir dava ile ilgili, gerçekliği sabit olgular temelinde savcının eleştirilmesi) c) Avukat (mahkeme salonunda) Kyprianou c. Chypre [GC], n o 73797/01,, CEDH 2005-XIII Nikula c. Finlande, n o 31611/96,, CEDH 2002-II Avukat (Mahkeme salonu disinda) Amihalachioaie c. Moldova, n o 60115/00,, CEDH 2004-III d) Sanık Saday c. Turquie, n o 32458/96,, 30 mars 2006 ve kendine özgü bir karar olarak: (savcı) Kayasu c. Turquie, nos 64119/00 et 76292/01,, 13 novembre 2008 B. Kovuşturmanın gizliliği Gazeteci Du Roy et Malaurie c. France, n o 34000/96,, CEDH 2000-X Ernst et autres c. Belgique, n o 33400/96,, 15 juillet 2003 (gazete bürosunda arama) Tourancheau et July c. France, n o 53886/00,, 24 novembre 2005 (Masumiyet karinesi/özel hayat ) Dupuis et autres c. France, n o 1914/02,, 7 juin 2007, CEDH 2007-VII (Telefon dinlemeler üzerine kitap yayınlanması-devlet adamlarının eleştirisi) C. Özel hayat Egeland et Hanseid c. Norvège, n o 34438/04,, 16 avril 2009 (henüz mahkûm olmuş sanığın Mahkeme çıkışında çekilmiş fotoğraflarının yayınlanması)

EK 2 AVRUPA KONSEYĐ BAKANLAR KOMĐTESĐ Bakanlar Komitesi Tarafından Üye Devletlere Hazırlanan Ceza Davalarıyla Đlgili Yayınlara Đlişkin Hukuki Kuralların Düzenlenmesi Tavsiye Kararı No. R (2003) 13 (Bakan Temsilcilerinin 10 Temmuz 2003 tarihindeki 848nci toplantılarında Bakanlar Komitesi tarafından kabul edilmiştir) Avrupa Konseyi Đç Tüzüğü 15nci maddesi (b) fıkrası hükmü uyarınca, Bakanlar Komitesi; Avrupa Konseyi nin amacının, ortak mirasları olan ideal ve ilkeleri korumak ve gerçekleştirmek amacı ile, üye devletler arasında daha geniş bir bütünleşmeyi sağlamak olduğunu dikkate alarak; Demokratik bir toplumun en önemli unsurlarından biri olan ve toplumun ve her bir bireyin gelişmesi ve ilerlemesi için temel koşullardan birini oluşturan Đnsan Hakları ve temel Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesinin (bundan sonra Sözleşme olarak kullanılacaktır) 10ncu Maddesi gereğince güvence altına alınan ifade ve haber alma özgürlüğü temel hakkı ile ilgili üye Devletlerin vermiş oldukları taahhüdü hatırda tutarak; Medyanın, Sözleşmenin 10ncu maddesi kapsamında, kamuoyunu ilgilendiren konulardaki bilgileri içeren, kamuoyunun bilgi edinme hakkı nedeniyle kamuoyunu bilgilendirme hakkı olduğunu ve bunun ayrıca medyanın mesleki bir görevi olduğunu hatırda tutarak, Sözleşmenin 6ncı ve 8nci Maddeleri kapsamında yer alan masumiyet karinesi, adil yargılanma ve özel hayat ve aile yaşamına saygı haklarının tüm demokratik toplumlarda saygı duyulması şart olan temel gereksinimler olduğunu hatırda tutarak; Ceza kanununun caydırıcı fonksiyonunu açık hale getirmenin yanı sıra ceza adalet sisteminin fonksiyonun kamuoyunca incelenmesini temin ederek, suç kovuşturmalarıyla ilgili kamuoyunu medya bildirileri yoluyla bilgilendirmenin önemini vurgulayarak, Sözleşmenin 6, 8 ve 10ncu Maddeleri ile korunan olası çakışan hakları ve her bir hakkın gerçekleri ışığında, Avrupa Đnsan Hakları Mahkemesinin, Sözleşme gereğince verilen taahhütlerin gözlemlenmesini temin etmekteki denetleyici rolüne gerekli saygı gösterilerek, bu hakların dengelenmesinin önemini dikkate alarak; Bunun ötesinde, Sözleşmenin 11nci Maddesinde örgütlenme özgürlüğü ile teminat altına alındığı üzere, medya ve gazetecilerin, medya alanında öz-denetime temel teşkil eden, mesleki örgütler kurmaları hakkını hatırda tutarak, Gerek öz-denetim yoluyla gerekse devlet ile işbirliği halinde birlikte-denetim yoluyla, gazetecilikte sorumlu uygulamaları geliştirmek için, Avrupa da medya ve gazeteciler tarafından birçok girişimden haberdar olarak, Suç kovuşturmalarına ilişkin medya bildirileri bağlamında, tehlikede olan hakların ve çıkarların korunması ile ilgili bilgilendirici tartışmaları artırmak ve suç kovuşturmalarına

medyanın erişimini temin ederek tüm Avrupa da iyi uygulamaları desteklemek arzusunda olarak, Ceza kanunu ve uygulaması çerçevesinde mağdurun durumu üzerine R (85) 11 No lu Tavsiye Kararı, Hoşgörü kültürünün geliştirilmesi ve medya ile ilgili R (97) 21 No lu Tavsiye Kararı ile Cevap hakkı bireylerin yazılı basın karşısındaki durumları ile ilgili (74) 26 No lu Kararı hatırda tutarak; Gazetecilerin bilgi kaynaklarını ifşa etmeme hakkı ile ilgili R (2000) 7 No lu Tavsiye Kararı uyarınca, suç kovuşturmaları bağlamında gazetecilerin bilgi kaynağını saklı tutmasının önemini vurgulayarak, Kitle Đletişimi Politikaları 4ncü Bakanlar Konferansı nda (Prag, Aralık 1994) kabul edilen gazetecilik özgürlükleri ve insan hakları üzerine 2 No lu Karar ve Kitle Đletişimi Politikaları 6ncı Bakanlar Konferansı nda (Krakov, Haziran 2000) kabul edilen yarın için medya politikası üzerine Bildiri yi dikkate alarak, Bu tavsiye kararının, üye Devletlerde halen uygulanmakta olan ifade özgürlüğünü korumaya yönelik ölçütleri kısıtlamayı amaçlamadığını hatırda tutarak, Cezai uygulamalarla ilgili olarak ulusal hukuk sistemlerinin farklılıklarının bilincinde olarak, Üye Devletlerin hükümetlerine, aşağıdaki tavsiyelerde bulunur: 1. bu Tavsiye Kararına eklenen ilkelerin uygulanması için, kendi anayasal koşullarının kısıtlamaları çerçevesinde, Devletlerin gerekli gördüğü tüm önlemleri alması veya güçlendirmesi, 2. bu tavsiye Kararı ve eklenen ilkelerin, uygun olduğu yerlerde, çevirisi yapılarak, ülke içinde geniş çapta dağıtımının yapılması, ve 3. bu Tavsiye Kararı ve ekindeki ilkelerin, yargı makamları, polis makamlarının dikkatine sunulmasının yanı sıra medya çalışanlarına ve hukukçuların temsilci kuruluşlarına erişilebilir kılınması. (2003)13 nolu Tavsiye Kararı nın Eki Suç kovuşturmalarıyla ilgili bilgilerin medyada sunulmasına ilişkin ilkeler Đlke 1 Medya aracılığıyla kamunun bilgilendirilmesi Kamu, medya aracılığıyla, adli makamların ve emniyet birimlerinin çalışmaları hakkında bilgi alabilmelidir. Bu nedenle, gazeteciler, adli yargı sisteminin işlemesi hakkında, sadece aşağıdaki ilkelerde belirtilen kısıtlamalara bağlı kalmak kaydıyla, özgürce haber yapabilmeli veya yorumda bulunabilmelidirler. Đlke 2 - Masumiyet karinesi Masumiyet karinesi ilkesine saygı duyulması, adil yargılanma hakkının ayrılmaz bir parçasıdır. Bu nedenle, devam eden bir suç kovuşturmalarıyla ilgili bilgi ve fikirler, sanık veya şüphelinin masumiyet karinesi hakkına zarar vermeyecek şekilde medyada yer almalı veya yayınlanmalıdır. Đlke 3 - Bilginin doğruluğu Adli makamlar veya emniyet birimleri, medyaya sadece doğrulanmış bilgiyi veya makul varsayımlara dayandırılmış bilgiyi vermelidir. Varsayımlara dayalı bilginin verilmesi halinde, bu durum medyaya açıkça ifade edilmelidir.

Đlke 4 Bilgiye erişim Gazetecilerin, adli makamlar veya emniyet birimlerinden devam eden suç kovuşturmalarıyla ilgili yasal yoldan bilgi edinmeleri halinde, bu kurumlar ve birimler, söz konuyu bilgiyi, ayırım yapmadan, istekte bulunan veya bulunmuş olan bütün gazetecilere vermelidirler. Đlke 5 - Medyaya bilgi verilmesinin yolları Adli makamların veya emniyet birimlerinin, devam eden bir suç kovuşturmaları hakkında medyaya bilgi vermeye karar vermeleri halinde, bu tür bilgiler, yetkili görevliler tarafından basın bültenleri veya basın konferansları aracılığıyla veya benzeri araçlarla, ayırım yapılmaksızın, verilmelidir. Đlke 6 Suç kovuşturmaları esnasında düzenli bilgi sağlanması Kamu çıkarına olan suç kovuşturmaları veya kamu tarafından dikkatle izlenen diğer suç kovuşturmalarılar hakkında, adli makamlar veya emniyet birimleri, araştırma ve polis soruşturmalarının gizliliğine zarar vermeyeceği veya yapılan suç kovuşturmalarının sonucunu geciktirmeyeceği veya engellemeyeceği takdirde, konuyla ilgili yaptıkları çalışmaları hakkında medyayı bilgilendirmelidirler. Suç kovuşturmalarının uzun sürmesi halinde bu tür bilgiler düzenli olarak verilmelidir. Đlke 7 Bilginin kötüye kullanımının yasaklanması Adli makamlar veya emniyet birimleri, kanunun uygulanmasına yönelik olmayan amaçlar veya ticari amaçlar nedeniyle devam eden suç kovuşturmalarıyla ilgili bilgileri kullanmamalıdırlar. Đlke 8 Devam eden soruşturmalarda mahremiyetin (özel hayatın) korunması Şüpheli, sanık veya tutuklu kişiler veya suç kovuşturmalarıyla ilgisi bulunan diğer taraflar hakkında bilgi verilirken, Sözleşmenin 8. maddesi uyarınca özel hayatın korunması hakkına saygı gösterilmelidir. Şüpheli, sanık ve tutuklu aileleri ile şahit ve mağdurların yanı sıra çocuklar ile diğer zarar görebilecek kişilere özel önem verilmelidir. Kimliklerini ortaya çıkaracak bir bilginin, bu Đlke de belirtilen kişiler üzerinde olabilecek zararlı etkilerine de, her durumda, özellikle dikkat edilmelidir. Đlke 9 - Düzeltme Hakkı veya Cevap Hakkı Suç kovuşturmaları kapsamında yanlış veya karalayıcı medya haberlerine maruz kalan herkes, diğer başvurulabilecek telafi yolları saklı kalmak üzere, ilgili medyaya karşı, durum elverdiği takdirde, düzeltme veya cevap hakkına sahip olmalıdır. Adli makamlar veya emniyet birimleri tarafından çıkarılan basın bültenleri de yanlış bilgi içerdiği takdirde düzeltme hakkı kullanılabilmelidir. Đlke 10 - Zarar verici etkinin önlenmesi Suç kovuşturmaları kapsamında, özellikle davayla ilgili jüri üyeleri veya seçilmiş yargıçlar, yargı makamları ve emniyet birimleri suç kovuşturmaları açısından önyargı riski oluşturabilecek bilgiyi açık bir şekilde sağlamaktan kaçınmalıdırlar. Đlke 11 - Mahkeme öncesi zarar verici yayımlar

Suçlanan kişi medyada yer alan bilgiler sonucu adil yargılanma hakkına büyük olasılıkla zarar verebileceğini veya verdiğini ispat edebilirse kendisine etkin bir yasal telafi yolu sunulmalıdır. Đlke 12 - Gazetecilerin kabulü Gazeteciler, halka açık mahkeme duruşmalarına ve mahkeme kararlarının resmi duyurularına ayrım yapılmaksızın ve öncelikli akreditasyon koşulları aranmaksızın kabul edilmelidirler. Sözleşmenin 6ncı maddesine uygun olarak halk mahkeme oturumları dışında tutulmadığı müddetçe, gazeteciler de mahkeme oturumları dışında tutulmamalıdır. Đlke 13 - Gazetecilerin mahkeme salonlarında bulunması Yetkili makamlar, uygulanabilir olduğu müddetçe, mahkeme salonlarında halkın da varlığını göz ardı etmeyerek, talebe karşılık verecek şekilde, gazeteciler için belirli sayıda oturacak yer sağlamalıdırlar. Đlke 14 - Mahkeme salonlarında canlı yayın ve kayıtlar Kanunlar veya yetkili adli makamlar tarafından açıkça izin verilmediği müddetçe medya tarafından mahkeme salonlarından canlı yayın veya kayıt yapılamayacaktır. Bu tür yayınlara sadece mağdurlar, tanıklar, suç kovuşturmaları tarafları, jüri veya yargıçlar üzerinde uygunsuz bir şekilde etki yapma riski taşımadığı müddetçe izin verilmelidir. Đlke 15 - Medya haberleri için destek Mümkün olduğu takdirde, yetkili makamlar duruşmaların tarihlerini, ithamnameler ve iddianameleri ve yasal haber aktarımına ilişkin diğer bilgilerin duyumlarını gazetecilerin isteği üzerine zamanında sağlamalıdırlar. Gazetecilerin, ayırım yapılmadan, kamuya açıklanmış kararların kopyalarını yapmalarına veya almalarına izin verilmelidir. Gazeteciler bu kararları halka dağıtma veya iletme imkanına sahip olmalıdırlar. Đlke 16 - Tanıkların korunması Tanığın kimliği ancak tanık önceden razı olduğu takdirde, tanığın kimliği halkı ilgilendiriyorsa veya ifadesi daha önceden halka sunulmuşsa açıklanabilmelidir. Tanıkların kimliği yaşamlarını veya güvenliklerini tehdit ediyorsa hiçbir şekilde açıklanmamalıdır. Tanıklar için koruma programlarına, özellikle organize suç ve aile içi suçlara karşı açılan suç kovuşturmalarına, gerekli önem verilmelidir. Đlke 17 - Mahkeme tarafından verilen cezaların uygulanmasına ilişkin medyada yer alan haberler Gazetecilerin, mahkemede verilen cezalardan ötürü hapishanelerde bulunan kişilerle bağlantı kurmalarına, adaletin adil işlemesine, mahkumların veya hapishane görevlilerinin haklarına veya hapishanenin güvenliğine zarar vermeyecek şekilde, izin verilmelidir. Đlke 18 - Mahkeme tarafından verilen cezaların bitiminden sonra medyada yer alan haberler Sözleşmenin 8inci maddesinde yer alan mahremiyetin korunması hakkı, cezasını bitiren kişilerin toplumla tekrar bütünleşmesine zarar vermemek amacıyla, cezalarının bitiminden sonra bu kişilerin kimliklerinin korunması hakkını da içermelidir. Ancak bu kişilerin kimliklerinin açıklanmasına açıkça rıza göstermeleri veya kendileri ve işlemiş oldukları suçların tekrar toplum için sorun teşkil etmesi veya tekrar toplum için sorun teşkil edecek duruma gelmesi halleri yukarıdaki durumun dışında tutulur.