İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ENERJİ FAALİYETLERİ Hasan PEZÜK Şehir Aydınlatma ve Enerji Müdürü V. İSTANBUL EKİM 2009
Enerji Alanında Faaliyet Gösteren İBB Birimleri 81 müdürlük, 2 genel müdürlük ve 23 iştirak şirketi 1.000 den fazla bina 1.2 milyar kwh/yıl elektrik tüketimi 45.5 milyon m3/yıl doğalgaz tüketimi Üretim Tüketim Dağıtım Verimlilik Danışmanlık Enerji A.Ş. İSTAÇ A.Ş Tüm Belediye Birimleri İGDAŞ Enerji A.Ş. Şehir Aydınlatma ve Enerji Müdürlüğü Enerji A.Ş. UGETAM 2
İBB nin Yıllık Enerji Tüketimi İBB nin enerji tüketimi yüksek miktarda olup Türkiye tüketiminin % 0,7 si kadardır. 2008 yılı için enerji tüketimi : TÜKETİM ELEKTRİK TWh/YIL DOĞALGAZ X 1.000.000 m 3 /YIL İBB 1.2 %0,6 45.5 %0,13 İSTANBUL 24 %12 3.500 %10 TÜRKİYE 200 %100 35.000 %100 İBB Enerji Yönetim Programı ile planlamadan tüketime kadar tüm süreçlerde enerjinin etkin kullanılması hedeflenmektedir. 3
İBB nin Yıllık Elektrik Tüketimi İBB 2006 yılı elektrik tüketim verileri; İBB Birimleri 328.000.000 İSKİ 614.776.989 İETT 12.361.031 Ağaç A.Ş. 391.698 Belbim A.Ş. 225.454 Beltur A.Ş. 2.430.008 Bimtaş 78.855 Halk Ekmek A.Ş. 8.029.040 Hamidiye A.Ş. 830.540 İDO A.Ş. 2.761.849 İDTM 7.745.247 İGDAŞ 7.029.537 İsbak AŞ. 662.512 İsfalt AŞ. 7.666.493 İspark AŞ. 35.843 İstaç AŞ. 6.207.458 İstanbul Enerji AŞ. 3.612 İstanbul İmar AŞ. 7.199 İston AŞ. 2.906.747 Kültür AŞ. 3.027.584 Sağlık AŞ. 98.154 Spor AŞ. 3.049.549 Ulaşım AŞ. 66.215.145 4 Toplam tüketim 1.074.446.971 kwh İBB Elektrik tüketiminde en önemli pay İSKİ ye aittir (%57). İSKi tüketiminin büyük çoğunluğu ise su dağıtım, su arıtma ve atık su için kullanılan pompa istasyonlarında gerçekleşmektedir.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Enerji Yönetim Programı İBB Enerji Yönetim Programı ile planlamadan tüketime kadar tüm süreçlerde enerjinin etkin kullanılması hedeflenmektedir. ENERJİ YÖNETİM POLİTİKASI Üretim Tüketim Tedarik Strateji Belirleme İzleme Serbest Tüketici Belgesi Teknoloji Seçimi Mevzuata Uygunluk Etüt Projelendirme Satın Alma Emisyon Ticareti Üretim Uygulama Pazarlama Satış Enerji Verimliliği Çalışmaları Eğitim / Bilinçlendirme Raporlama / Paylaşım 5
Enerji Yönetim Sistemi İBB Enerji Politikası çerçevesindeki ihtiyaçları karşılayacak bir Enerji Yönetim Sistemi(EYS) kurulmuştur. Enerji Yönetim Sistemi nden elde edilen bilgiler çeşitli uygulamalara dönüştürülecektir. Sistem analiz ve tasarım aşaması tamamlanmış olup, yazılım aşaması olan son aşamaya gelinmiştir. Belediye Tüketim Birimleri Dağıtım Şirketleri (Ayedaş/Bedaş, İSKİ, İGDAŞ) Veritabanı Uygulamalar Elektrik, doğalgaz, akaryakıt, su tüketim analizleri Binalara ait etüt bilgilerinin takibi Reaktif tüketim takibi İlgili rapor ve grafikler Sonuçlarındeğerlendirilmesi Veri Girişi Uygulama Geliştirme 6
Enerji Yönetim Sistemi İBB Enerji Yönetim Sistemi ile; Tüm İBB birimlerinin enerji tüketimlerinin (elektrik, doğalgaz, su, akaryakıt) takip edilmesi. - Tüketim fazlalıklarının tespit edilerek müdahale edilmesi. - Enerji etüt çalışmalarının yapıldığı bina ve sanayi tesislerinin datalarına ve ilgili raporlarına sistem üzerinden ulaşılması. - Tüm birimlerde belirlenen Enerji Koordinatörü Odak Personellerinin kullanacağı sistemle İBB nin enerji yönetiminin tüm birimlerin katılımıyla tek elden yapılması. - Sistem üzerinde iletişimin kurulmasıyla İBB birimlerinde Enerji Koordinasyonunun sağlanması - Tüketime karşı gelen emisyon değerlerinin belirlenmesiyle KYOTO Protokolüne hazırlık yapılması amaçlanmaktadır. 7
İBB Binalarında Enerji Verimliği Etüt Çalışmaları İstanbul Büyükşehir Belediyesi Merter ve Saraçhane binalarında etüt çalışmları gerçekleştirilmiş, hazırlanan verimlilik arttırıcı projelerle yaklaşık %25 enerji tasarruf potansiyeli belirlenmiştir. 8
İBB Binalarında Enerji Verimliği Etüt Çalışmaları İBB bünyesinde, her birimden temsilcisi bulunan Enerji Koordinasyon Kurulu üyeleriyle irtibat sağlanmakta, kurum içi yazışmalarla gerekli bildirimler yapılmakta, Kurulan Enerji Yönetim Sistemi üzerinden İBB bina ve endüstriyel işletmelerine ait bilgiler toplanmakta, Yapılan analizler sonucunda kanunda belirtilen sınırlara sahip tesisler tespit edilmekte ve etüt çalışmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda gerçekleştirilen ilk etüt, Saraçhane ve Merter Binaları nda, 2008 yılı ilkbahar döneminde tamamlanmış, 2009 yılı için ise etüt faaliyetleri devam etmektedir. Etüt çalışmaları ile İBB bünyesindeki enerji tasarruf potansiyelinin belirlenmesi ve verimlilik arttırıcı uygulamalar amaçlanmıştır. 9
İBB Binalarında Enerji Verimliği Etüt Çalışmaları Etüt Programı Faturalar incelenmesi Projeler incelenmesi Otomasyon sistemi incelenmesi Tüm mahaller gezilmesi Isıtma&soğutma sistemleri incelenmesi Havalandırma sistemleri incelenmesi Isı geri kazanım sistemleri incelenmesi Binanın gece durumu izlenmesi Tasarruf projeleri çıkarılması Enerji yönetimi modeli belirlenmesi Enerji analizörü ile ölçümler yapılması Termal Kamera ile kaçaklar tespit edilmesi Baca gazı ölçümleri ile kazan verimi hesaplanması Mahal ve kanal sıcaklıkları ölçülmesi Aydınlatma ve ofis cihazlarının sayısı tespit edilmesi 1 0
İBB Binalarında Enerji Verimliği Etüt Çalışmaları 00:33 AM Mesai Dışı Tüketim Sarı renkli dilim tasarruf potansiyelini göstermektedir. 11
Reaktif Güç Kompanzasyon Çalışmaları Şehir Aydınlatma ve Enerji Müdürlüğü tarafından Enerji Yönetim Sistemi (EYS) kullanılarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi elektrik tüketimi incelenmiş ve faturalara yansıyan reaktif cezalar olduğu görülmüştür. Durumu daha ayrıntılı tespit etmek amacıyla reaktif kullanım oranlarının yüksek olduğu bazı birimlerle ortak çalışmalar başlatılmış, yapılan çalışmalar sonucunda panoların yetersiz olduğu ve mevcut kompanzasyon tesislerinin sağlıklı çalışmadığı görülmüştür. Özellikle bazı tesislerde reaktif tüketimi ölçen sayaç olmadığı için gereksiz yere cezalar tespit edilmiştir. 1 2
Reaktif Güç Kompanzasyon Çalışmaları EYS sisteminden alınan verilerle reaktif cezaya giren tesisatlar öncelik sırasına göre tespit edilerek ilk aşamada 112 adet tesisatın reaktif güç kompanzasyon çalışması gerçekleştirilmiş ve 1,3 milyon TL tasarruf sağlanmıştır. Elde edilen bu tasarruf yıllara sari olup kompanzasyon yapılmasaydı her yıl bu kadar ceza ödenecekti. EYS kurulum çalışmaları tamamlandığında tüm sistem için reaktif güç kontrolleri yapılabileceğinden yıllık tasarruf miktarı da artacaktır. 1200 Örnek Kompanzasyon Uygulaması İçin Birinci Yıl Maliyet Analizi 900 933.12 842.94 25.000 20.000 YTL 600 Aktif Reaktif 15.000 10.000 300 5.000 Kompanzasyon Yapıldığı Zaman Ödenecek Tutar 0 Tüketim Bedeli (YTL) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar Kompanzasyon Yapılmadan Ödenecek Tutar 1 3
Çevre ve Yol Aydınlatmasında Enerji Verimliliği Aydınlatmada enerji verimli malzemeler ve sistemler kullanılarak yıllık 16 Milyon kwh lık enerji tasarrufu sağlanmıştır. Aydınlatmada kullanılan enerji verimli sistemler; - Uzaktan erişimli, otomasyonlu (akıllı) aydınlatma panoları - Enerji verimli aydınlatma armatürleri -Coğrafi konumlu Zaman Saatleri kullanımı - Standartları uygun, doğru aydınlatma teknikleri. 1 4
Çevre ve Yol Aydınlatmasında Enerji Verimliliği Enerji Verimli Şehir Aydınlatma Otomasyon Sisteminin Özellikleri GIS(Coğrafi Bilgi Sistemi) tabanlı veri alt yapısı Aydınlatma sistemine ait malzemelerin sisteme aktarılması GPRS modem ile Uzaktan kontrol (Açma, kapama, arıza tespit) Analiz çalışmaları ile tekrar eden arızaların azaltılması. 1 5
Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları İBB genelinde ve İstanbul Halkı için Enerjinin Verimli kullanımı konusunda bilgilendirmek, farkındalık oluşturmak amacıyla çeşitli faaliyetler yürütülmektedir. Bu faaliyetler; 1. Enerji Parkı : İstanbul da yaşayan insanların enerji konusunda bilgi alabilecekleri, dünyada kullanılan enerji kaynakları ve enerji üretim tekniklerini ve enerjinin verimli kullanımını öğrenebilecekleri alan. 2. İSMEK Enerji Eğitimleri: Ev hanımlarının yoğun olduğu katılımcı profiline uygun enerjinin tasarrufu ve bilincinin aşılandığı eğitim programları 3. Enerji Verimliliği Kampanyaları (Afiş, Bilboard, kısa Filmler, Reklam v.b.) 4. Yazılı,görsel materyal, reklam çalışmaları ve Web sitesi aracılığıyla halkı bilinçlendirecek çalışmalar. 1 6
AB Hibe Projesi AB ye Eylül 2007 de Sivas Belediyesi ile ortak başvurusu yapılan proje kabul edilmiştir. Projenin Adı : Monitoring Gas Consumption for Thermo-rehabilitation of Residential Buildings Projenin Ortakları : İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Sivas Belediyesi, Paris Belediyesi Projenin Amacı : Binalardaki doğalgaz tüketimini takip ederek binalar tüketim açısından sınıflandırılacaktır. Bu veriler Coğrafi Bilgi Sistemi üzerinde işlenerek bina karakteristiği haritaları çıkartılmıştır. 1 7
AB Hibe Projesi Proje kapsamında Sivas ve İstanbul kentlerinde üç mahallenin, pilot bölge olarak, Proje ile konutların yapısal özelliklerine göre gerçekleşen ısıtma ihtiyaçlarının normal sınırlar dahilinde olup olmadığı, yalıtım uygulamalarının tüketime etkisi analiz edilerek raporlanmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında İstanbul un doğalgaz tüketimi konusunda bir model oluşturulabilecektir. Projenin aktiviteleri; Belirlenen Bölgelere Ait Bina Bilgileri ve Tüketim Verilerinin Toplanması. Coğrafi Bilgi Sistemi Veritabanının Oluşturulması Isıtma İhtiyacı İçin Metrekare Başına Doğalgaz Tüketim Miktarının Hesaplanması ve bu Rakamdan Elde Edilen Sonuçlara Göre Tematik Haritaların Oluşturulması. Elde Edilen Sonuçların Analizi 1 8
Atık Yönetimi ve Enerji İstanbul büyükşehir Belediyesi atık Yönetim programı ile enerji verimliliği ve emisyon azaltım çalışmalarına önem vermektedir. 1. Depo Sahalarından çıkan çöp gazından Elektrik Üretimi a) Hasdal Enerji Tesisi (4MW) 2002-2008 : toplam emisyon azaltımı 400.000 ton CO2-e b) Odayeri RDF (320 t/gün) and Kompost Tesisi (1000 t/gün) Emisyon Azaltımı= 1.200.000 ton CO2-e /yıl c) Kömürcüoda/Asya yakası (7,4 MW) d) Odayeri/Avrupa yakası (14 MW) 2. Atık Transfer istasyonları sayesinde sağlanan trafikte araç sayısı azaltımı Emisyon Azaltımı =5000tonCO 2 -e /yıl. 3. Atıkların kaynağında ayrıştırılması Emisyon Azaltımı 84.000 ton CO2-e/yıl 1 9
Atık Yönetimi ve Enerji İBB,2002 yılından bu yana hafif raylı sistemler ve Merter idari binasında çöp gazından elde ettiği elektrik enerjisini kullanmaktadır. 2 0
Ulaşım ve Enerji Marmaray Projesi ile Sera gazlarının miktarında, ilk 25 yıllık işletim dönemi boyunca, yıllık ortalama olarak yaklaşık 115.000 ton/yıl düzeyinde azalma sağlanacaktır. Metrobüs projesiyle 400.000 ton/yıl CO2 emisyon azaltımı sağlanacaktır. İETT otobüslerinin, devam eden doğalgaza dönüştürülmesi çalışmaları ile emisyon azaltımı ve yakıt tasarrufu hedeflenmektedir.. Ayrıca hidrojen enerjisi kullanan otübüs ArGE projesi devam etmektedir. 2 1
Ulaşım ve Enerji Akkor Flamanlı Trafik Lambalarından LED li Trafik Lambalarına Geçiş; Her yıl yaklaşık 1.535.778,69$ enerji tasarrufu. Trafik sinyalizasyonunda kullanılan akkor flamanlı lambaların, ilk kurulum maliyeti düşük olmasına karşılık harcadığı enerji ve bakım maliyeti yüksektir.yüksek enerji tükettiği, gün ışığında rahatça algılanamadığı ve sık arızalandığı için akkor flamanlı lambaların yerine LED'ler (Light Emitting Diodes) kullanılmaya başlanmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, LED'li sinyalize kavşak teknolojisine dünyada ilk olarak geçen sayılı belediyelerden biridir. LED'li kavşaklar Trafik müdürlüğümüz tarafından,2000 yılı itibari ile kurulmaya başlanmıştır ve İstanbul genelindeki LED li kavşak oranı %100 e yakındır. (*) 2 2 (* )Kaynak :İBB Trafik Müdürlüğü
İSKİ de Enerji Verimliliği Çalışmaları İSKİ Genel Müdürlüğünde enerji verimliliği çalışmaları - Reaktif Güç Kompanzasyonu - Pompalarda frekans ve hız kontrolü olarak iki başlık altında yürütülmektedir. 2 3
İSKİ de Enerji Verimliliği Çalışmaları Pompalarda Frekans ve Hız Kontrolü Çalışmaları : İSKİ nin elektrik tüketimleri kullanım alanına göre incelendiğinde ise 614.776.989 Kwh lik 2006 yılı tüketiminin %2 lik kısmı olan 10.040.800 Kwh nin idari faaliyetler için geri kalan 604.736.189 Kwh lik %98 lik kısmın ise İsale, dağıtım ve arıtma için kullanıldığı görülmektedir. Bu veriler ışığında İSKİ elektrik tüketiminin yoğun güç gerektiren ve enerji verimliği açısından tasarruf potansiyeli yüksek olan pompalarda olduğu görülmektedir. 24
İSKİ de Enerji Verimliliği Çalışmaları Pompalarda Frekans ve Hız Kontrolü Çalışmaları : Pompaların ilk yatırım maliyeti ömür boyu maliyetlerinde %10 luk bir paya sahiptir. Asıl maliyet pompaların enerji tüketimlerindedir. Bu yüzden pompalar için enerji verimliliği çalışmaları çok önemlidir. Pompalarda frekans kontrolü ve hız kontrolü çalışmaları ile yüksek oranlarda %45 e kadar enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. Pompalarda Ömür Boyu Maliyet 2 5
İBB de Hidrojen Enerjisi İstanbul Büyükşehir Belediyesi nin Şirketlerinden İDO nun Uluslararası Hidrojen Enerjisi Teknolojisi Merkezi (ICHET) işbirliğiyle başlattığı hidrojenle çalışan yakıt pilli kesintisiz güç kaynağı, İDO nun Yenikapı Merkez Binası nda hayata geçirildi. Proje ile İDO nun Yenikapı Merkez Binasının enerjisi, elektrik kesintilerinde, hidrojen ile çalışan yakıt pilli kesintisiz güç kaynağıyla sağlanacak. 5 kw'lık kesintisiz güç kaynağı sistemi, bir yakıt pili ünitesi, hidrojen silindirleri ve DC/AC invertörden oluşmaktadır. 2 6
Yeni Binaların Yapımında Enerji Verimliliği Isıtma ihtiyacı hesaplarına uygun yalıtım çalışmaları ile ısı kaybını asgariye indirmek. Aydınlatma sistemlerinde sensör kullanımı ile yaklaşık %50 oranında enerji tasarrufu. Radyatörlerde termostatik vana kullanımı ile % 5-10 arası enerji tasarrufu. Asansör sistemlerinde invertör kullanılarak %30 a yakın elektrik tasarrufu Isı pay ölçerlere sahip merkezi ısıtma sistemlerinin kullanılmasıyla % 30 a yakın enerji tasarrufu. 2 7
Yeni Binaların Yapımında Enerji Verimliliği KİPTAŞ tarafından inşa edilen, Topkapı Merkez evlerinde ve Maltepekonutlarında güneş kollektörleri kulanılması. 2 8
Thanks for your kind attention