OTOMATİK MALZEME TAŞIMA SİSTEMLERİ
MALZEME TAŞIMA SİSTEMLERİ Malzeme aktarma sistemi; malzeme aktarma, depolama ve malzemelerin kontrolü gibi aktiviteleri içeren bir entegre sistem olarak tanımlanabilir. Temel amacı; doğru miktardaki malzemenin istenen yere uygun zamanda ve minimum masrafla güvenli bir şekilde teslimidir.
Otomatik kontrollü taşıma sistemlerinin avantajları Çalışan sayısında ortaya çıkan düşüş ve önceden belirlenmiş depo içi akış planının uygulanabilmesidir. Maliyetlerdeki düşüş ve özellikle depolamada artan esneklik sayılabilmektedir. Personel tasarrufu sağlayan,çalışan hatalarını ortadan kaldıran ve malzeme elden geçirme verimliliğini arttırır.
MALZEME AKTARMANIN PRENSİPLERİ Basitleştirme prensibi Planlama prensibi Ergonomi prensibi Mekanikleşme prensibi Esneklik prensibi Bilgisayarla bütünleşme prensibi Maliyet prensibi
Taşıma Araçları (Transport Equipment) Endüstriyel Taşıyıcılar (Indastrial Trucks) Konveyörler Vinç ve Kaldırma Sistemleri (Crane & Hoist) Otomatik Yönlendirmeli Taşıyıcılar (Automated Guided Vehicle ; AGV) EMS (Electrified Monorail System) RGV (Rail Guided Vehicle)
Endüstriyel Taşıyıcılar Endüstriyel taşıyıcılar malzemeleri taşıma alanı üzerinde sınırlandırma yapılmamış yollar üzerinde taşıma yapmak için kullanılır. Endüstriyel taşıyıcılar ; Eğer taşıyıcı kaldırma özelliğine sahip ise dikey taşımayı sağlar. Yetersiz akış hacmi olduğunda (Örneğin konveyör kullanımı uygun olmadığında) kullanılır. Konveyör ve Crane lerden daha fazla esneklik sağlar.
Başlıca çeşitleri El taşıyıcıları (Hand Trucks) Pallet jack Walkie stacker Paletli taşıyıcı (Pallet Truck) Platformlu taşıyıcı (Platform Truck) Dengelenmiş kaldırma taşıyıcısı (Counter Balanced Lift Truck) Dar geçit taşıyıcıları (Narrow-Aisle Straddle Truck)
FORKLİFTLER Bir yükün yatay ve dikey hareketini yapan bir istifleme aracıdır. Forklift (istif makinesi), herhangi bir yükü çatallı kolları ile alıp kaldırarak belirli bir mesafeye taşıyıp istif etmeye yarayan taşıma ve kaldırma makineleridir. Sanayi kesimlerinde depolama, gümrük, stoklama, ambarlama vb. iş yerlerinde ekonomik olarak iş yapan makinelerdir. Bu makineler ile malzemelerin yükleme, boşaltma ve taşıma hizmetleri yapılır. Yapılacak olan işin cinsine göre asansöre veya boma ataşman bağlantısı yapılarak iş yaptırılır.
Forkliftlerin yük kaldırma kapasiteleri 1-40 ton arasında değişir. Genelde yük kaldırma yükseklikleri 3-7 metredir. Özel maksatlarla 8-9 metreye yük kaldıran modelleri vardır. Dolgu veya havalı lastikler kullanılabilir. Havalı lastik, operatör konforu sağlar ve ekonomiktir ancak çivi veya metal çapakların bulunduğu mekânlarda patlayacağından bu tür mekânlarda dolgu lastik kullanmak daha mantıklıdır. Direksiyon donanımı, arka lastiklere kumanda eder ve dönme işlemi arka tekerleklerle yapılır. Özellikle kaldırma ve istif için dizayn edildiklerinden forkliftlerin uzak yerlere yük taşınması mümkün değildir. Kapalı alanlarda 4-8 km/h, açık alanlarda ise 10-15 km/h hızda kullanılır.
Transpaletler (El Palet Taşıma Araçları) Palet taşıma araçları, yük paletlerinin fabrika içi taşımalarında yardımcıdır. Güvenlik kontrol kolu sayesinde istenen her işlevi, problemsiz ve kolayca yerine getirir. Palet taşıma araçları, iş yerlerindeki fiziksel zorlanmayı ortadan kaldırır ve kısa mesafe taşımalarında pahalı araçların kullanılmasını engeller. Palet taşıma araçlarının birçok modeli mevcuttur. Palet taşıma araçları, iş yerlerindeki fiziksel zorlanmayı ortadan kaldırır ve kısa mesafe taşımalarında pahalı araçların kullanılmasını engeller. Bu iniş, istenen ve arzu edilen konumda durdurulabilir.
Transpaletlerin Özellikleri Paletlenmiş yüklerin profesyonel taşınmasında kullanılır. 3000 kg a kadar taşıma kapasitesi vardır. Üç fonksiyonlu güvenlik kontrolü, kaldırma, yürütme ve indirme özelliklerine sahiptir. Hassas yüklerin taşınmasında, indirme hızı ayarlanabilir. Sert krom kaplı piston ve basınç boşaltma ventilli hidrolik sistemi bulunmaktadır. Aşınmaya dayanıklı tekerlekler ve standart özelliklerde sürüş tekerlekleri polüretan, yük tekerlekleri polyamid bulunur.
KONVEYÖRLER Konveyörler malzemeleri sabit bir rotada taşımak için kullanılırlar. Konveyör herhangi bir yükün havadan ya da yerden bir noktadan diğer noktaya taşınmasını sağlayan, kapalı devre çalışan alettir. Yeterli akış hacmi olduğu durumlarda konveyörler kullanılır.
Konveyör kullanımının avantajları Ürünlerin bir noktadan diğer bir noktaya güvenle taşınmaları Emekten,zamandan ve maliyetten tasarruf Her ebatta,şekilde,ağırlıkta ürünün taşınabilmesi Güvenlik sistemleri sayesinde iş güvenliğinin sağlanması İhtiyaca yönelik tasarım imkanı
Otomotiv Tarım Bilgisayar Elektronik Gıda İlaç Havacılık Şişeleme Kimya Paketleme Matbaacılık Kullanım Alanları:
Konveyör Çeşitleri Bantlı Konveyörler Rulolu Konveyörler Modüler Bantlı Konveyörler Zincirli Konveyör Spiral Konveyörler Tavalı Konveyör Esnek Konveyörler Döner Tabla Vibrasyonlu Konveyör
Bantlı Konveyörler Hızlı ve uygun fiyatlı taşıma sağlar. Taşınan malzeme düzgün bir yüzeye sahip olmadığında özellikle tercih edilir. Bantlı konveyorle taşınacak malzemeler çok fazla çeşitlilik gösterir. Çok ince taneli toz, iri taneli kömür, taş, vs.hepsi bantlı konveyor ile son derecede güvenli şekilde taşınabilir.
Bantlı konveyörlerin kullanıldıkları yerler Kömür Madenleri Demir Çelik Fabrikaları Kireç Ocakları Tuğla Fabrikaları Kum Ocakları Cam Fabrikaları Gübre Fabrikaları Hurda İşletmeleri Çimento Fabrikaları Limanlar Taş Ocakları Karayollar Enerji Santralleri Şeker Fabrikaları
Rulolu Konveyörler 100-500 kg/m ağırlıkları rahatlıkla taşır. Fabrika içerisinde makine ve montaj hatlarında malzeme ve parça iletilmesi ve birbirine aktarılmasına uygundur.
Modüler Bantlı Konveyörler Bantın yanyana ve üstüste eklenerek istenen uzunlukta ve genişlikte üretilen bantın kullanıldığı konveyörlerdir. Çok ağır ürünlerin taşınmasında kullanılabilir.
Zincirli Konveyör Zincirli konveyörler daha çok palet üzerindeki ürünleri taşımada kullanılır. Zincirli tip konveyörler; Transfer konveyörü amacı ile kullanıldığında rulolu konveyörlerin rulo aralaından pistonlar sayesinde yükselip ürünü kaldırarak diğer konveyöre aktarımını sağlar. Ana konveyör hattına toplamada veya ana hattan ürünü istenen hatta iletmede kullanılılır
Spiral Konveyörler Genelde gıda sektöründe kullanılan konveyör soğutma, şoklama ve mayalanma (fermantasyon) gibi işlemlerde küçük bir alanda çalışabilmektedir.
Yüksek sıcaklıkta veya alev ile işlem yapılan uygulamalarda idealdir. 2 ve daha fazla sırada döşenmiş zincir ve üzerinde taşıyıcı paletlerin yerleştirilmesi ile ürün taşır. Tavalı Konveyör
Esnek Konveyörler Çeşitli yükleri götürmede, özellikle ürünün taşındığı hat sürekli değişmesi gerekiyorsa veya sabit bir konveyör kullanma imkanı yok ise kullanımı idealdir.
Döner Tabla Hat sonlarında toplama masası olarak kullanılır.genellikle biriktirme, ürün seçme ve ara stoklama amacı ile kullanılır. Ağır ürün ve paletlerin hatta göre yönünün değiştirilmesinde ve hattın yönü değiştiğinde de kullanılır.
Vibrasyonlu Konveyör Vibrasyon motoru ile sağlanan titreşim ile taşıma yapılır. Çoğunlukla eleme ve dizme işlemi yapılan işlemlerde kullanılır.
Vinç ve Kaldırma Sistemleri (Crane & Hoist System) Vinçler; ağır yükleri kaldırmak, indirmek, sınırlandırılmış bir alan içinde değişken yollar üzerinde taşımak için kullanılır. Motorlu veya manuel olabilir. Kaldıraçlar ise makaralı sistemlerdir. Kullanım Alanları; İnşaat ve taşımacılık işlerinde karada - denizde ve her alanda kullanılabilirler...
Başlıca Vinçler (Crane) Şunlardır: Gezer Köprülü Vinç Sistemleri ( Bridge Crane) Portal Vinçler (Gantry Crane ) Pergel Vinç (Jib Crane) Stacker Vinç
Gezer Köprülü Vinç Sistemleri ( Bridge Crane) Yüksek kaldırma kapasiteleri ve ağır kullanım şartları için ideal çözümü içerir. 1.000 kg ile 250.000 kg arası taşıma yapabilirler.
Portal Vinçler (Gantry Crane ) Portal vinçler gezer köprü vinçleri ile aynı mukavemet ve sağlamlığa sahiptir. Portal vinçlerin köprü yürütme başlıkları, taşıyıcı kolonlar üzerindeki raylar yerine, fabrika zeminine yerleştirilen kare kesitli veya ray üzerinde hareket eder. Portal vinç fabrika zemininden, yürütme başlıklarına monte edilen destek ayaklar vasıtası ile yükselir.
Pergel Vinç (Jib Crane) Dar alanlarda veya bir makinanın etrafında kullanılan standard vinçlerdir. Özellikle ard arda dizili iş istasyonları arasında parça nakli için optimum çözümü sağlar. Üretim sahalarında kurulu tavan vinçlerinin yükünü azaltmak ve dar alanlarda tezgahlara parça bağlamak için kullanılan pergel vinçler standard olarak 250kg dan 5 tona kadar, talep edilen çalışma sınıfında, uygulanabilir
Stacker Vinç ASRS(otomatik depolama/geri alma) sistemi içerisinde hücrelere malzeme taşınmasını sağlayan vinç çeşididir.
AGV Sistemleri ( Otomatik Yönlendirmeli Araçlar ) AGV ler, merkezi bir kontrol ünitesi tarafından kontrol edilen, bir operatöre ihtiyaç duymadan, lazer sistemi ile yada yeni nesil gyroscope sistemi ile bulunduğu noktayı tespit ederek verilen taşıma görevlerini gerçekleştiren otomatik araçlardır. AGV yollarına herhangi bir ray yada kablo döşenmesine gerek yoktur. Bu sayede sisteme yeni rotaların eklenmesi yada mevcut rotaların değiştirilmesi sıfır maliyet ile gerçekleştirilebilir. AGV yollarını yayalar yada diğer forkliftler de kullanabilir. Bu şekilde malzeme taşıma sistemi için ayrılan alan en aza indirilmiş olur. Sahip oldukları gelişmiş sensörler sayesinde önlerine çıkan herhangi bir engeli anında fark edip olası kazaları engellerler.
AGV Neden Kullanılır? Üretimde ürünün üzerine dönüşmeyen,ekstra maliyet oluşturan itme, çekme, kaldırma, bırakma ve taşıma tarzı işler vardır. AGV bu noktada çözüm yöntemlerinden birisidir. AGV ler oldukça esnek ve gelişmiş araçlardır. Ağırlıklı olarak üretim mahallerinde, üretim birimleri ile lojistik noktaları arasında, malzeme kabul ve depo mahalleri arasında malzeme taşıma, yükleme ve boşaltma amaçlı kullanılırlar. 7/24 çalışabilirler. otomatik olarak çalıştıkları için insan bağımlılığını ortadan kaldırırlar. Belirlenmiş olan çevrim süreleri içinde süreklilik sağlayabilirler. Düşük maliyetli işletilebilirler.
AGV Genel Uygulama Alanları ve sektörler Uygulamalar Ara mamul ve/veya hammadde taşıma Bitmiş ürünlerin taşınması, depolanması Montaj operasyonlarına malzeme taşıma İmalat sistemlerinin esnek hale getirilmesi Sektörler Genel Üretim Sanayii İlaç Endüstrisi Kimya Endüstrisi Otomotiv Sanayii Kağıt ve matbaacılık Sektörü Gıda Sanayii Hastaneler Büyük depolar
AGV lerin AVANTAJLARI Mevcut tesislere entegrasyonu kolaydır, Rotalama değişikliklerinin maliyeti çok düşüktür, Fabrika içinde yer kaplamaz, mevcut koridorları kullanabilir, Orta ve uzun mesafeli taşımalarda konveyör sistemlerine göre çok daha düşük maliyetlidir. AGV nin izlemesi gereken yol esnektir, istenildiği şekilde revize edilebilir/ değiştirilebilir. Güvenilir sistemlerdir Diğer sistemlerle iletişim vs konularında kolaylıklar sunar. Kaynaktan faydalanma yüksektir. Malzeme taşınması ve malzeme akışı konusunda kontrol olanaklarını artırır. Kolay Devreye Alınan Sistemlerdir. İleriye Yönelik kolay Genişleme İmkanı Sunarlar. Çevre açısından faydalı araçlardır.
EMS (Electrified Monorail Systems) Electric monorail konveyörler elektrik ve bilgi taşıyan kabloları barındıran raylar ve bu raylar üzerinde kendi motorları ve işlemcileri ile hareket eden araçlardan meydana gelir. EMS araçları ile zincirli konveyörlere oranla çok daha yüksek hızlarda taşıma yapılabilir. Uzun mesafeli taşıma işlemleri için idealdir. Her aracın kendi motoru ve kontrol ünitesi olduğundan oldukça esnektir, bu sayede karışık rotalarda taşıma, sıralama ve dağıtım işlemleri için kullanılabilir. Araçların üzerine elektrik ile çalışan bant tipi konveyör gibi herhangi bir aparat bağlanabilir.
RGV (ray yönlendirmeli araçlar) (Rail Guided Vehicle) Sistemleri RGV ler, elektrik ve bilgi taşıyan kabloları barındıran raylar üzerinde kendi motorları ve işlemcileri ile hareket eden araçlardır. Bu sistemlerde ray yere monte edilir. Havai konveyörlerin aksine herhangi bir taşıyıcı konstrüksiyon gerektirmez. Zincirli konveyörlere ve AGV lere göre çok daha hızlıdır. Araçların üzerine elektrik ile çalışan bant tipi konveyör gibi herhangi bir aparat bağlanabilir.
EMS RGV AGV