T.C. KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMU ŞİKAYET NO : 02.2013/862 KARAR TARİHİ : 04/03/2014 RET KARARI ŞİKAYETÇİ : M.C. ŞİKAYET EDİLEN İDARE : Milli Eğitim Bakanlığı İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Genel Müdürlüğü İLKSAN ŞİKAYETİN KONUSU : İLKSAN üyeliğinden ayrılma talebinin kabul edilerek biriken aidatlarının yasal faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir. ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ : 05/09/2013 I. USÛL A. Şikâyet Başvuru Süreci 1) Şikayet başvurusu, Kurumun resmi internet sitesi aracılığıyla 5/9/2013 tarihinde 7355 sayı ile kayıt altına alınan, şikayet başvuru belgesi doldurulmak suretiyle yapılmıştır. Şikayet başvurusunun karara bağlanması için 28/3/2013 tarihli ve 28601 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 41/1 a maddesi ve İmza Yetkileri Yönergesinin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, şikayetin incelenmesine ve araştırılmasına geçilmiş, 02.2013/862 şikayet sayılı Tavsiye önerisiyle Kamu Başdenetçisine sunulmuştur. B. Ön İnceleme Süreci 2) Yapılan ön inceleme neticesinde, şikâyetin incelenmesine ve araştırılmasına engel bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir. II OLAY VE OLGULAR A. Şikâyetçinin Konu Hakkındaki Açıklamaları ve İddiaları 3) Şikayetçi 14/11/2012 tarihinde İLKSAN'a isteğe bağlı olan üyeliğinin devamı için dilekçe verdiğini, üyeliğinin devamının kabul edildiğini, 19/8/2013 tarihinde yazdığı dilekçeyle üyelikten ayrılmak istediğini belirttiğini, İLKSAN Genel Müdürlüğü'nün isteğe bağlı olarak devam etmek istediği üyeliğin artık zorunlu hale geldiğini ve üyelikten ayrılamayacağını 23/8/2013 tarihinde kendisine bildirdiğini, İLKSAN Ana Statü maddelerinde kendi iradesiyle üyeliğe devam edip sonra ayrılmasına engel teşkil edecek herhangi bir madde bulunmadığını belirterek, biriken parasının yasal faiziyle birlikte iadesini talep etmektedir. B. İdarenin Şikâyete İlişkin Açıklamaları 4) İLKSAN Genel Müdürlüğü, 3/12/2013 tarihli ve 7799 sayılı bilgi belge isteme yazımıza 11/12/2013
tarihli ve 13928 sayılı yazıyla cevap vermiştir. İdare söz konusu yazısında; Şikayetçinin 13/9/1996 yılında sınıf öğretmeni olarak göreve başlaması nedeniyle sandığa üyeliğinin başladığını ve 3/10/2012 tarihine kadar üyelik kapsamında görev yaptığını, bu tarihte okul öncesi eğitimi öğretmeni olarak atandığını, 14/11/2012 tarih ve 47279 kayıt sayılı dilekçeyle üyeliğinin devamını talep ettiğini, Söz konusu talebin 24/10/2012 tarihli ve 28451 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sandık Ana Statüsünün 18'inci maddesine eklenen fıkra gereğince kabul edildiğini, Şikayetçinin 19/8/2013 tarih ve 51231 kayıt sayılı müracaat formu ile üyelik devamı talebinin iptal edilerek, üyeliğinin sonlandırılmasını ve aidatların iadesini talep ettiğini, ancak Sandık Ana Statüsünün 18'inci maddesine eklenen fıkra ile kendi iradesi ile üyelik devamı talebi bulunduğundan üyelikten ayrılmasının mümkün olmadığının kendisine bildirildiğini, Bu konuda, Devlet Personel Başkanlığı'nın 27/6/2012 tarihli ve 10822 sayılı yazısının son paragrafında "...1/6/2012 tarihinden sonra Milli Eğitim Bakanlığı kadrolarına atanan 4357 sayılı Kanun kapsamına dahil personelin İLKSAN'a üye olup olmamalarının ihtiyari olduğu, ancak mevcut üyeler ile ilk defa üye olanların Sandığın ilgili mevzuatına tabi olması gerektiği"nin bildirildiğini, Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü'nün 6/8/2012 tarihli ve 36702 sayılı yazında "İLKSAN üyeliği için dilekçe ile müracaat edenlerin üyeliklerinin dilekçe tarihi itibarıyla başlatılacağının, üyeliğe kabul edilenler hakkında İLKSAN'ın Ana Statü ve Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı"nın düzenlendiğini, Buna göre şikayetçinin dilekçe vererek üyelik devamı talebinde bulunduğundan, sandığın üyeler ile ilgili mevzuatı gereğince, sandık üyeliği kapsamına girdikten sonra 4357 sayılı Kanunun 11. maddesi uyarınca üyelik yasal bir zorunluluk haline gelmekte olduğu için aidat talebini içeren dilekçesinin ret edildiğini, belirtmiştir. C. Olaylar 5) Şikayetçinin 13/9/1996 tarihinde... İli Merkez Yatılı İlköğretim Bölge Okulunda sınıf öğretmeni olarak göreve başlamasıyla sandığa üyeliği başlatılmıştır. Şikayetçi 3/10/2012 tarihine kadar üyelik kapsamında görev yapmış ve bu tarihte... İli Kardelen Anaokuluna okul öncesi eğitimi öğretmeni olarak atanmıştır. Şikayetçi 14/11/2012 tarihli dilekçesinde, İLKSAN üyeliği kapsamı dışında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bir göreve atandığından İLKSAN Ana Statüsünün 18/4 maddesi ve Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği 11/6 maddesi hükümleri gereğince üyeliğini devam ettirmek istediğini belirtmiştir. İLKSAN Genel Müdürlüğü şikayetçinin bu talebini uygun görerek, Batman İl Milli Eğitim Müdürlüğü'ne 26/11/2012 tarihli ve 14677 sayılı yazı ile aidatlarının maaş bordrosu üzerinden düzenli olarak kesilmesini bildirmiştir. Şikayetçi 13/8/2013 tarihli Aidat İadesi/Sehven İade Talep Form Dilekçesini doldurarak, İLKSAN üyeliği kapsamında sandığa 120 ay ve üzerinde aidat ödemiş bulunduğunu, İLKSAN üyeliği kapsamı dışında bir göreve atandığından Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 10. maddesinin 3. fıkrası gereğince emekli yardımından feragat ederek birikmiş aidatlarını Sandık Ana Statüsünün 18/3 maddesi ve Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 12/a maddesi gereğince yasal faizi ile birlikte alarak üyelikten ayrılmak istediğini idareye bildirmiştir.
İdare şikayetçinin bu talebini 23/8/2013 tarihli ve 10203 sayılı yazısı ile, 24/10/2012 tarihli ve 28451 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sandık Ana Statüsünün 18/4 maddesine istinaden kendi iradesi ile üyelik devamı talebinde bulunduğundan üyelikten ayrılmasının mümkün olmadığını belirterek reddetmiştir. D. Kamu Denetçisi Serpil Çakın'ın İnceleme ve Araştırma Bulguları 6) İlgili Kamu Denetçisi şikayetin çözümü için İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Genel Müdürlüğü'nden, şikayetçinin talebinin reddine ilişkin işlemin hukuki dayanağını, gerekçesini ve idarenin bu husustaki görüşünü; şikayetçinin 19/8/2013 tarihli dilekçesi ile 23/8/2013 tarihli idarenin cevabi yazısının birer örneğini; şikayetçinin üyelik statüsüne ilişkin bilgi ve belgeler ile şikayet başvurusunun çözümü için gerekli ve şikayete konu işlemin yasal dayanağı olan tüm bilgi belgelerin gönderilmesini talep etmiştir. III HUKUKİ DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE A. İlgili Mevzuat 7) Anayasanın 128'inci maddesinde, Memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği, ancak, malî ve sosyal haklara ilişkin toplu sözleşme hükümlerinin saklı olduğu, düzenlenmiştir. 8) 19/1/1943 tarihli ve 5308 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4357 sayılı Hususi İdareden Maaş Alan İlkokul Öğretmenlerinin Kadrolarına, Terfi, Taltif ve Cezalandırılmalarına ve Bu Öğretmenler İçin Teşkil Edilecek Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığı İle Yapı Sandığına ve Öğretmenlerin Alacaklarına Dair Kanunun 11'inci maddesinde; Hükmi şahsiyeti haiz ve Maarif Vekaletine bağlı olmak üzere (İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığı) adı ile bir sandık kurulacağı, Maarif Vekaleti bütçesinden maaş alan ilkokul öğretmenleri, ilkokul yardımcı ve stajyer öğretmenleri, yetiştirme yurtları öğretmenleri, arızalı çocuklara ilk tahsillerini veren müesseselerin öğretmenleri, Maarif müdürleri, ilköğretmen müfettiş ve denetmenleri, uygulama okulu öğretmenleri, İlköğretim Umum Müdürlüğü ve maarif müdürlüklerinde vazifeli memurlar ile Sandık işlerinde çalışan memurların Sandığa aza oldukları, Sandık azası iken emekliye ayrılanların, isterlerse azalıklarını devam ettirebilecekleri, Azalardan umumi heyetçe tesbit edilecek miktarda her ay kesilecek aidatın sandığın gelirlerinden biri olduğu, Sandığın, azalarına hangi hallerde ve ne miktarda karşılıksız veya karşılıklı yardım yapacağının 14 üncü maddede yazılı "Ana statü" de belirtileceği, 14'üncü maddesinde Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığının tediyelerinin Divanı Muhasebat vizesine tabi olmadığı, Sandığın İdaresi, İşleyiş tarzı ve esaslarının Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanan bir "anastatü" ile tespit olunacağı, hüküm altına alınmıştır. 9) 29/5/2012 tarihli ve 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 32'nci maddesinde Bu Kararın, Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren Milli Eğitim Bakanlığına ait kadrolara atanan ve 13/1/1943 tarihli ve 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesi kapsamında bulunanlar bakımından söz konusu maddede öngörülen İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığı (İLKSAN) üyeliğinin ihtiyari olduğu belirtilmiştir. 10) 4357 Sayılı Kanunun 3179 sayılı Kanunla değişik 14 üncü maddesi gereğince Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Ana Statüsünün 18'inci maddesinin 1.fıkrasında, Sandığa kimlerin üye olduğunun 4357 sayılı Kanunun 7117
sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinde sayılarak belirtildiği, Mezkûr maddede görevleri ve görev yerleri sayılarak belirlenen üyeliklerin genişletilemeyeceği ve yaygınlaştırılamayacağı, 3.fıkrasında, Üyelikleri sona erenlere, 120 ayını doldurmadan emekli olanlara ve daha önce emekli yardımı almış olanlara; ödemiş oldukları aidatların, ödendiği tarihler dikkate alınarak tahakkuk ettirilecek yasal faizi ile birlikte kendilerine iade edileceği, 4.fıkrasında, 1 /6/2012 tarihinden itibaren 13/1/1943 tarihli ve 4357 sayılı Kanun'da sayılan görevlere atananlar bakımından İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı üyeliği 29/5/2012 tarihli ve 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile ihtiyari hale getirildiğinden, sandık üyesi iken 1/6/2012 tarihinden sonra Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde üyelik kapsamı dışında başka bir göreve atananların istemeleri halinde üyeliklerini sürdürebileceği, 11) İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 4/1 b maddesinde Aidat iadesinin 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen üyelikler kapsamındaki görevlerinden her ne şekilde olursa olsun ayrılmaları nedeniyle üyeliği sona erenlere yapılan ödemeyi, ifade edeceği, 11'inci maddesinde 1/6/2012 tarihinden itibaren 13/1/1943 tarihli ve 4357 sayılı Kanun'da sayılan görevlere atananlar bakımından İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı üyeliği 29/5/2012 tarihli ve 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile ihtiyari hale getirildiğinden, sandık üyesi iken 1/6/2012 tarihinden sonra Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde üyelik kapsamı dışında başka bir göreve atananların istemeleri halinde üyeliklerini sürdürebileceği, Aidatların İadesi esaslarını düzenleyen 12.maddesinde, Üyelik sürelerine bakılmaksızın; üyelik kapsamında iken üyelikleri sona erenlere... ödemiş oldukları aidatları, ödendiği tarihler dikkate alınarak yasal faizi ile birlikte kendilerine iade edileceği,... bu maddenin (a) bendine göre (üyelik kapsamında ilken üyelikleri sona erenlere) aidat iadesi alacak olanlardan 120 ayın üzerinde üyeliği ve aidatı bulunup, üyeliği sona erenlerin aidat iadesi talep etmesi halinde, ileride emekli olduğunda, emekli yardımından feragat edeceğine dair yazılı dilekçenin aranacağı, belirtilmiştir. 12) Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünün 6/8/2012 tarih ve 36702 sayılı 2012/33 no.lu Genelgesinde, İLKSAN üyeliği için dilekçe ile müracaat edenlerin üyeliklerinin dilekçe tarihi itibarıyla başlatılacağı, üyeliğe kabul edilenler hakkında İLKSAN'ın Ana Statü ve yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı, ifade edilmiştir. B. Şikâyet Konusuna İlişkin Uygulamalar 13) Devlet Personel Başkanlığı 27/6/2012 tarih ve 10822 sayılı mütalaasında; 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde; hangi unvanda ya da hangi işlerde çalışanların Sandık üyesi olacağı açıkça sayılmış, bunun dışında kalanların üye olabilmelerine ilişkin bir düzenlemeye gidilmediği, diğer taraftan, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'nun 29/5/2012 tarih ve 2012/1 sayılı Kararının 32 (1) maddesinde; "Bu Kararın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren Milli Eğitim Bakanlığına ait kadrolara atanan ve 13/1/1943 tarihli ve 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesi kapsamında bulunanlar bakımından söz konusu maddede öngörülen İlkokul Öğretmenleri ve İçtimai Yardım Sandığı (İLKSAN) üyeliği ihtiyaridir." hükmüne yer verilmiş olup, bu hüküm ile Milli Eğitim Bakanlığına ait bir kadroya atanan ve 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesi kapsamına dahil olan personelin İLKSAN'a üye olma zorunluluğunun ortadan kaldırıldığı, 14) Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; Sandığın üyelerinin kimler olduğunun ilgili maddede açıkça sayılması karşısında Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararının Resmi Gazetede yayımlandığı 1/6/2012 tarihinden sonra Milli Eğitim Bakanlığına ait bir kadroya ataması yapılan ve 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesi kapsamı dışında kalan Bakanlık personelinin Sandığa üye olmalarına imkan bulunmadığı; 4357 sayılı Kanun kapsamında bulunan ve 11 inci maddede sayılan unvan ve yerlere Kararın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten sonra ataması yapılanların İLKSAN üyeliklerinin kendi iradelerine bağlı olacağı ile Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararının ilgili maddesinde "üyeliğin ihtiyariliği"nin,
kararın Resmi Gazetede yayımlanmasını müteakip Milli Eğitim Bakanlığı kadrolarına atanan personel açısından geçerli olacağı hükmü karşısında, 01/06/2012 tarihinden sonra Milli Eğitim Bakanlığı kadrolarına atanan bahsi geçen Kanun kapsamına dahil personelin İLKSAN'a üye olup olmamalarının ihtiyari olduğu, ancak mevcut üyeler ile ilk defa üye olanların Sandığın ilgili mevzuatına tabi olması gerektiği, belirtilmiştir. C. Kamu Denetçisi Serpil Çakın'ın Kamu Başdenetçisine Önerisi 15) İlgili Kamu Denetçisi inceleme ve araştırması sonucunda Sandık Ana Statüsü ve Yönetmelik ile, 1 /6/2012 tarihinden sonra Bakanlık bünyesinde üyelik kapsamı dışında başka bir göreve atananlara gönüllülük esasıyla üyeliklerini sürdürebilme olanağı tanınmış olmakla birlikte, bunların üye olduktan sonra mevcut üyelerle aynı statüye ve üyelikten ayrılmalarının mevcut üyelerle aynı usule tabi olduklarına dair kesin, somut ve objektif bir düzenlemeye yer verilmediğini; İLKSAN üyeliğinin Anayasayla güvenceye bağlanmış mülkiyet hakkı kapsamında olduğunu; öte yandan İLKSAN'ın Ordu Yardımlaşma Kurumu OYAK, Polis Bakım ve Yardım Sandığı, Özel Hayat Sigortaları, Bireysel Emeklilik Sistemleri uygulaması gibi tamamlayıcı sosyal güvenlik uygulaması olduğunu; maaşından 120 ay gibi makul bir süre sandığa aidat kesintisi yapılan, zorunlu üyeliğe tabi görevden ayrıldıktan sonra dilekçe ile sandık üyeliğini devam ettirip daha sonra emeklilik hakkından feragat etmek suretiyle sandık üyeliğinden ayrılarak birikmiş aidatlarının yasal faiziyle birlikte iadesini talep eden şikayetçi talebinin idarece reddedilmesi işleminde hukuka ve hakkaniyete uygunluk bulunmadığını; şikayetçinin üyelikten ayrılma talebinin kabul edilmesi, aidatının yasal faiziyle birlikte iade edilmesi ve sandık üyelerine makul sayılabilecek süre aidat yatırdıktan sonra, istemeleri halinde birikmiş aidatlarının geri ödenmesi ve emeklilik hakkından feragat etmek suretiyle üyelikten ayrılmalarını sağlayacak bir düzenleme yapılması hususlarında Milli Eğitim Bakanlığı (İLKSAN) İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Genel Müdürlüğüne tavsiyede bulunulmasını önermiştir. D. Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme ve Gerekçe 16) 4357 sayılı Kanunun 11'inci maddesinde; İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığına kimlerin üye oldukları sayma yöntemi ile belirlenmiş (ilkokul öğretmenleri, ilkokul yardımcı ve stajyer öğretmenleri, yetiştirme yurtları öğretmenleri, arızalı çocuklara ilk tahsillerini veren müesseselerin öğretmenleri, Maarif müdürleri, ilköğretmen müfettiş ve denetmenleri, uygulama okulu öğretmenleri, İlköğretim Umum Müdürlüğü ve maarif müdürlüklerinde vazifeli memurlar ile Sandık işlerinde çalışan memurları) 14'üncü maddesinde sandığın idaresi, işleyiş tarzı ve esaslarının Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanan bir "anastatü" ile tespit olunacağı hüküm altına alınmıştır. Bu hükümler ile, 4357 sayılı Yasanın 11. maddesinde sayılan görevlere atanan kişilerin isteklerine bakılmaksızın zorunlu olarak Sandığa üye yapıldıkları, istekleri dışında aylık ve ücretlerinden bir kısmının aidat olarak kesildiği, yine başka görevlere atanmaları üzerine Sandıkla üyeliklerinin isteklerine bakılmaksızın sona erdirildiği, ortaya konulmuş bulunmaktadır. 17) İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 4/1 b maddesinde Aidat iadesinin 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen üyelikler kapsamındaki görevlerinden her ne şekilde olursa olsun ayrılmaları nedeniyle üyeliği sona erenlere yapılan ödemeyi, ifade edeceği belirtilerek üyeliğin ancak üyelik kapsamında yer alan görevlerden ayrılma durumunda sona ereceği ortaya konulmuştur. 18) 29 /5/2012 tarihli ve 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının 32'nci maddesi ile kararın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren, Milli Eğitim Bakanlığına ait kadrolara atanan ve 13 /1/1943 tarihli ve 4357 sayılı Kanunun 11 inci maddesi kapsamında bulunanlar bakımından söz konusu maddede öngörülen İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve İçtimai Yardım Sandığı (İLKSAN) üyeliği zorunlu olmaktan çıkarılmış, ihtiyari hale gelmiştir.
19) 4357 Sayılı Kanunun 3179 sayılı Kanunla değişik 14 üncü maddesi gereğince Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Ana Statüsünün 18'inci maddesinin 4. fıkrasında, 1/6/2012 tarihinden itibaren 13/1/1943 tarihli ve 4357 sayılı Kanun'da sayılan görevlere atananlar bakımından İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı üyeliği 29/5/2012 tarihli ve 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı ile ihtiyari hale getirildiğinden, sandık üyesi iken 1/6/2012 tarihinden sonra Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde üyelik kapsamı dışında başka bir göreve atananların istemeleri halinde üyeliklerini sürdürebileceği, hükmüne yer verilerek Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde sandığa üyelik kapsamı dışında başka bir göreve atananlara gönüllük esasıyla sandığa üyeliklerini devam ettirebilmeleri yönünde hak tanınmıştır. Aynı düzenlemeye İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 11'inci maddesinde de yer verilmiştir. Aynı Yönetmeliğin Aidatların İadesi esaslarını düzenleyen 12.maddesinde, Üyelik sürelerine bakılmaksızın; üyelik kapsamında iken üyelikleri sona erenlere... ödemiş oldukları aidatları, ödendiği tarihler dikkate alınarak yasal faizi ile birlikte kendilerine iade edileceği,... bu maddenin (a) bendine göre (üyelik kapsamında ilken üyelikleri sona erenlere) aidat iadesi alacak olanlardan 120 ayın üzerinde üyeliği ve aidatı bulunup, üyeliği sona erenlerin aidat iadesi talep etmesi halinde, ileride emekli olduğunda, emekli yardımından feragat edeceğine dair yazılı dilekçenin aranacağı belirtilmiştir. 20) 2012/1 sayılı Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararı, Sandık Ana Statüsü (md.18/4) ve Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği (md. 11/6) ile, 1/6/2012 tarihinden sonra Bakanlık bünyesinde üyelik kapsamı dışında başka bir göreve atananlara gönüllülük esasıyla üyeliklerini sürdürebileceği hükmüne yer verildiği anlaşılmakla, 6/8/2012 tarihli ve 2012/33 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Genelgesi ile İLKSAN üyeliği için dilekçe ile müracaat edenlerin üyeliklerinin dilekçe tarihi itibarıyla başlatılacağı ve üyeliğe kabul edilenler hakkında İLKSAN'ın Ana Statüsü ve Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağı düzenlenmiştir. 21) Şikayetçi 14/11/2012 tarihli dilekçesinde İLKSAN üyeliği kapsamı dışında Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bir göreve atandığından İLKSAN Ana Statüsünün 18. maddesi ve Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliği hükümleri gereğince üyeliğini devam ettirmek istediğini belirtmiş ve üyeliği kabul edilmiştir. Şikayetçinin gönüllü olarak üyeliğe devam etme yönündeki talebinin kabulü hukuka uygundur. 22) Şikayetçi 13/8/2013 tarihli Aidat İadesi/Sehven İade Talep Form Dilekçesini doldurarak, İLKSAN üyeliği kapsamında sandığa 120 ay ve üzerinde aidat ödemiş bulunduğunu, İLKSAN üyeliği kapsamı dışında bir göreve atandığından Aidat ve Sosyal Yardımlar Yönetmeliğinin 10.maddesinin 3.fıkrası gereğince emekli yardımından feragat ederek birikmiş aidatlarının yasal faiziyle birlikte iade edilmesini talep etmiştir. Şikayetçinin bu talebinin, Milli Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğünün 6/8/2012 tarih ve 36702 sayılı 2013/33 no.lu Genelgesi ve Devlet Personel Başkanlığının 27/6/2012 tarih ve 10822 sayılı mütalaası doğrultusunda, dilekçe vererek üyelik devamı talebinde bulunanların, sandık üyeliği kapsamına girdikten sonra İLKSAN'ın Ana Statü ve Yönetmelik hükümlerinin uygulanacağının düzenlenmesinden dolayı şikayetçinin talebinin idarece reddinde hukuka aykırılık tespit edilmemiştir. 23) Anayasanın 35. maddesinde herkesin mülkiyet hakkına sahip olduğu, bu hakkın ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabileceği ve mülkiyet hakkının kullanılmasının toplum yararına aykırı olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Mülkiyet hakkının kişiye sahibi olduğu şey üzerinde, yasalar çerçevesinde dilediği gibi tasarrufta bulunabilme olanağı tanıdığı ve Sandık üyeliği kapsamında kesilen aidatlar üzerinde kişilerin mülkiyet hakkı bulunduğu kabul edilmekle birlikte, İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığının kuruluş amacının üyeler arasındaki sosyal dayanışmanın gerçekleştirilmesi olduğu dikkate alındığında ve Sandığa mevzuatla yüklenen görevlerin yerine getirilebilmesi, devamlılığın sağlanabilmesi ve sandığın aktüeryal dengesinin korunması açısından üyelerin belli kurallara tabi tutulması gerektiği değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, Borçlar Kanununda sözleşme iradesinin esas olduğu, karşılıklı iki tarafın özgür iradeleriyle mevzuat gereği yapılan icap ve kabullerin yine mevzuat gereği geçerli olacağı ve geçerliliğini devam ettireceği kuşkusuzdur. Sonuç olarak, somut olayımızda sandık üyeliği kapsamı dışında bir göreve atanması sonucu sandık üyeliği sona eren ve kendi açık irade beyanıyla üyeliğinin devamı yönünde idareden talepte bulunarak sandığın mevzuatına tabi olmayı kabul eden şikayetçinin, sandık üyeliğinin sona erdirilmesini içeren talebinin idarece reddinde hakkaniyete aykırılık tespit edilmemiştir.
IV. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL MEVZUAT A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması 24) 14/6/2012 tarihli ve 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, durmuş olan dava açma süresi gerekçeli ret kararının ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. B. Yargı Yolu 25) 2709 Sayılı 1982 Anayasası'nın Temel Hak ve Hürriyetlerin Korunması Başlıklı 40.maddesinin 2.fıkrasında, "Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorundadır." hükmü yer almakta olup, 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun 20 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ilgili idarenin işlemine karşı 60 günlük dava açma süresinden arta kalan süre içinde yetkili İdare Mahkemesine yargı yolu açıktır. V. SONUÇ Açıklanan gerekçelerle; şikayetin REDDİNE, Kararın şikayetçiye ve Milli Eğitim Bakanlığı İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı Genel Müdürlüğü'ne (İLKSAN) tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisince karar verildi. M.Nihat ÖMEROĞLU Kamu Başdenetçisi