T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI İçindekiler Çin Halk Cumhuriyeti Hakkında Genel Bilgiler...5 Çin Halk Cumhuriyeti İle Kamu Personel Yönetimi Alanında İşbirliği...6 Çin Halk Cumhuriyetinin Kamu Personel Sistemi...7 Kamu Personel Yönetiminden Sorumlu Kurum...7 Son Yıllarda Gerçekleştirilen Kamu Personel Sistemi Reform Çalışmaları...8 İstihdam Türleri...9 Devlet Memurları...9 Kamu Kurumlarında Özel Statüde Çalışan Personel...10 Hizmet Kiralama Yöntemi...11 İşe Giriş Sistemi...11 Aday Devlet Memurluğu...12 Devlet Memurlarının Çalışma Süreleri ve İzinler...12 Devlet Memurlarının Değerlendirilmesi...13 Devlet Memurlarının Eğitimi...14 Devlet Memurlarının Başlıca Hak ve Sorumlulukları...15 Devlet Memurlarının Maaşları...15 Kamu ve Özel Sektör Arasında Personel Hareketliliği İle Terfiler...15 Devlet Memurlarına Uygulanan Disiplin Cezaları...16 Emeklilik...16 www.dpb.gov.tr 3

ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ 4 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI ÇİN HALK CUMHURİYETİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER Çin Halk Cumhuriyeti 9,6 milyon km 2 yüzölçümü ile Dünyanın en geniş üçüncü ülkesidir. 2012 Yılı verilerine göre nüfusu 1,354 milyar kişidir. Dünyada nüfus çokluğu bakımından birinci, nüfus yoğunluğu bakımından ise 80 inci sıradadır. 1 Ekim 1949 tarihinde kurulan ÇHC nin bugünkü Anayasası 1982 Yılında onaylanmıştır. Anayasaya göre Devletin merkez organları; Ulusal Halk Kongresi, ÇHC Devlet Başkanlığı, Devlet Konseyi, Merkezi Askeri Komisyon, Yüksek Mahkeme ve Başsavcılıktır. Devlet Konseyi, hükümeti teşkil etmektedir. Başkanı, Devlet Başkanı tarafından atanır ve görevden alınır. Başbakan dahil toplam 38 üyeden oluşmaktadır. Ulusal Halk Kongresinin üyeleri beş yıllık dönemler için seçilirler. Kongre yılda bir kez Mart ayında toplanır. Kongrenin toplam 2987 üyesi bulunmaktadır. Gayri Safi Yurt İçi Hâsılası 8,28 trilyon ABD Dolarıdır. Kişi başına milli geliri 6.170 Dolar dır ( 2011). 2012 Yılı verilerine göre büyüme oranı % 7,8, işsizlik oranı % 4,1 dir. Para birimi Yuan dır. 1 ABD Doları 6,22 Yuana eşittir. Ülkemiz ile Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler 1971 yılında başlamıştır. Uzak Asya daki en büyük ticari ortağımız olan ÇHC ile ikili ticaret hacmi 2012 yılında 24 milyar Dolar civarında gerçekleşmiştir. www.dpb.gov.tr 5

ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ ÇİN HALK CUMHURİYETİ İLE KAMU PERSONEL YÖNETİMİ ALANINDA İŞBİRLİĞİ Ülkemiz ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında idarenin geliştirilmesi ve insan kaynakları yönetimi alanlarında işbirliğinin sağlanması amacıyla 13 Haziran 2002 tarihinde Devlet Personel Başkanlığı ile Çin Halk Cumhuriyeti Personel Bakanlığı Arasında Kamu İdaresi ve İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Alanlarında İşbirliği Protokolü imzalanmıştır. Dört yıllık bir süre için imzalanan Protokolün geçerliliği 13/06/2006 tarihinde sona ermiştir. Ancak işbirliğinin devamı amacıyla ÇHC tarafının talebi doğrultusunda yeni bir protokolle 4 yıllık bir süre uzatımına gidilmiştir. Süre uzatımına ilişkin Protokolün geçerliliği ise 13/06/2010 tarihinde sona ermiştir. Bu tarihten sonra, Çin Halk Cumhuriyetinde kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması çalışmalarının devam etmesi sebebiyle yeni bir Protokol imzalanmamıştır. Çin Halk Cumhuriyeti tarafı, 2012 Yılı içerisinde kamu yönetimi ve insan kaynakları yönetimi alanlarında bilgi paylaşımının devam edebilmesi ve işbirliğinin kamu yönetimi reform çalışmalarını da kapsayacak şekilde genişletilmesi amacıyla yeni bir işbirliği protokolü imzalanması talebini Devlet Personel Başkanlığına bildirmiştir. ÇHC tarafının talebi doğrultusunda, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Personel Başkanlığı İle Çin Halk Cumhuriyeti İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Arasında Kamu Yönetimi ve İnsan Kaynakları Yönetimi Alanlarında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı hazırlanmıştır. Söz konusu Mutabakat Zaptı, 13 Mayıs 2013 tarihinde Pekin de Başkanlığımız adına Devlet Personel Başkanı Sayın Mehmet Ali Kumbuzoğlu, Çin Halk Cumhuriyeti İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı adına ise Bakan Sayın Win Weimin tarafından imzalanmıştır. Mutabakat Zaptı, tarafların imzalaması ile yürürlüğe girmiş olup, beş yıllık bir süre için geçerlidir. Bu idari anlaşma ile; - Karşılıklı olarak kamu sektöründe insan kaynakları yönetiminin incelenmesi, - İnsan kaynakları reformları ile bu alandaki yeni gelişme ve iyi uygulama örneklerinin araştırılması, 6 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI - Kamu personel yönetiminde bilgi yönetim sistemlerinin kullanılması konusunda tecrübe ve bilgi paylaşımı sağlanması, - İnsan kaynakları yönetiminin desteklenmesini hedefleyen eğitim programları ve seminerler düzenlenmesi, - İnsan kaynakları alanındaki gelişmeleri analiz etmeye yönelik çalışma ziyaretleri gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. Mutabakat Zaptının etkin bir şekilde uygulanması için her iki Taraf birer koordinatör görevlendirmiştir. Koordinatörler veya onların temsilcileri birbirleri ile istişare içerisinde yıllık çalışma planları hazırlayacaklardır. Bu yıllık çalışma planlarında, Mutabakat Zaptı kapsamında o yıl içerisinde gerçekleştirilmesi planlanan tüm faaliyetler detaylı bir şekilde düzenlenecektir. ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ Mutabakat Zaptını imzalamak amacıyla Çin Halk Cumhuriyeti ne gerçekleştirilen çalışma ziyareti esnasında, 13 Mayıs 2013 tarihinde ÇHC İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ziyaret edilmiştir. Ziyaret esnasında, kamu personel yönetiminden sorumlu Bakan Yardımcısı Sayın Yang Chunguang ve Bakanlık yetkilileri tarafından ÇHC nin kamu personel sistemi hakkında sunumlar gerçekleştirilmiş ve görüş alış verişinde bulunulmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri ile yapılan görüşmelerde Çin Halk Cumhuriyeti Kamu Personel Sistemine ilişkin elde edilen bilgiler şöyledir: Kamu Personel Yönetiminden Sorumlu Kurum Çin Halk Cumhuriyeti nde 2008 Yılına kadar kamu personel sisteminden Personel Bakanlığı sorumluydu. 2008 Yılında alınan kararlar sonrasında, Personel Bakanlığı ile Çalışma Ba- www.dpb.gov.tr 7

ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ kanlığı yeniden yapılandırılarak İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kurulmuştur. Bakanlık içerisinde kamu personel yönetiminden sorumlu bir Bakan Yardımcılığı oluşturulmuştur. Bakan Yardımcılığı düzeyindeki kamu personel yönetiminden sorumlu bölüm toplam beş daire başkanlığından oluşmaktadır. Bu Daireler şunlardır; - Kadro Dairesi, - Sınav ve Atamalar Dairesi, - Değerlendirme ve Ödül Dairesi, - Eğitim ve Yönlendirme Dairesi, - İdari İşlerden Sorumlu Daire. Son Yıllarda Gerçekleştirilen Kamu Personel Sistemi Reform Çalışmaları Çin Halk Cumhuriyeti, 1993 Yılında kamu hizmeti sistemini yeniden kuran Devlet Memurları Tüzüğünü uygulamaya koymuştur. 1993 Yılından sonra da kamu personel sistemi reform çalışmaları devam etmiştir. Nisan 2005 Yılında Devlet Memurları Kanunu kabul edilmiş ve Haziran 2006 Yılından itibaren uygulamaya girmiştir. Bu dönemde yapılan başlıca reform çalışmaları sonucunda; - Şeffaf ve nesnel kriterlere dayalı bir işe giriş sınav sistemi oluşturulmuştur. - Memurların performans ve değerlendirilme sistemi değiştirilmiştir. - Memurların görevlerinin, derecelerinin, maaşlarının, alacakları eğitimin, ödüllerinin ve görevlerine son verilmesinin belirlenmesinde değerlendirme sonuçları esas alınmaya başlanmıştır. - Devlet memurlarının haklarını korumak amacıyla şikâyet, temyiz ve uyuşmazlıkların çözümü amacıyla arabuluculuk mekanizmaları düzenlenmiştir. - Devlet memurlarının emekliliği, istifası ve göreve son verme konuları yeniden düzenlenmiştir. 8 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI - Disiplin ve etik kuralları düzenlenmiştir. ÇHC, kamu personel yönetiminde bilgi teknolojilerini yoğun bir şekilde kullanma eğilimindedir. Bu amaçla e-devlet uygulamalarını yoğun bir şekilde kullanmaya başlamıştır. İstihdam Türleri Çin Halk Cumhuriyetinde, kamu sektöründe üç tür istihdam şekli mevcuttur. Bunlar, - Devlet memurları, - Sözleşmeli personel, - Kamu kurumlarındaki diğer personel. Devlet Memurları Toplam sayısı 7,8 milyon kişidir. %23 ünü kadınlar, %77 sini erkekler oluşturmaktadır. % 26 sı otuz beş yaşın altındadır. 55-60 yaş arasındakilerin oranı ise % 8 dir. Bir kişinin memur olarak kabul edilebilmesi için 3 şartı taşıması gerekmektedir. Bu şartlar; - Her şeyden önce bir kadrosu olmalıdır. Her görevin kadrosu daha önceden belirlenmiştir. - Mutlaka bir kamu hizmetini yerine getirmelidir. - Maaşı Maliye Bakanlığı tarafından ödenmelidir. Devlet memurları 7 ana grup altında toplanmıştır. Bunlar; - Çin Komünist Partisinde çalışanlar, - Mahkemelerde görev yapanlar, - Hakim ve Savcılar, - Ulusal Halk Kongresinde görev yapanlar, www.dpb.gov.tr 9

ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ - Danışma Meclisinde görev yapanlar, - Diğer siyasi partilerde görev yapanlar, - İdari hizmetlerde görev yapanlar. Çin Halk Cumhuriyeti nde Devlet memurları görevlerine göre üç sınıfta toplanmıştır. Bu sınıflar; - Genel idari hizmetler, - Teknik hizmetler, - Kolluk hizmetleri. Statülerine göre ise yönetici ve yönetici olmayanlar olmak üzere iki farklı kategori oluşturulmuştur. Genel idari hizmetler içinde yönetici düzeyinde olmayan unvanlar danışman yardımcısı, danışman, uzman yardımcısı, uzman, kıdemli memur ve memurlardır. Kamu Kurumlarında Özel Statüde Çalışan Personel Bilim ve araştırma, eğitim (üniversiteler dahil), kültürel işler ve tıp alanında çalışanlar Devlet memuru değildir. Bunlar ne Devlet memuru ne de özel sektör çalışanı statüsündedirler. Çin Halk Cumhuriyetine özgü özel bir çalışan grubunu oluştururlar. Bu grupta çalışanların ortak özellikleri; - Kamu kaynaklarını kullanmaları, - Kamu hizmeti sunmaları, - Görev yaptıkları kurumların kar amacı taşımamaları. Bu grup unvanlarına göre kendi içerisinde 3 alt gruba ayrılır. Bunlar; - Yöneticiler, - Teknik personel ve uzmanlar, - Temizlikçi, şoför ve güvenlikçi gibi destek personeli. Çin genelinde bu grupta çalışanlar yaklaşık 30 milyon kişidir. 10 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI İşe alımda bu grupta çalışanlar da sınava girmek zorundadırlar. Ancak, istisna olarak üniversite öğretim görevlileri ve yönetici grubunda bulunanlar sınava girmezler. Boş yönetici pozisyonları önce kamuoyuna ilan edilir. Daha sonra başvurular alınarak değerlendirme ve mülakat yapılır. Belli görevlere atanmak için hizmet süresi ve tecrübe gibi özel şartlar aranmaktadır. Örneğin Genel Müdürlük için en az iki defa üçer yıllık Daire Başkanlığı yapmış olma şartı aranır. Terfiler için yıl ve tecrübe sınırı mevcuttur. Hizmet Kiralama Yöntemi Çin Halk Cumhuriyetinde, kamu kurumlarında destek hizmetlerinin önemli bir bölümü hizmet kiralama yöntemi ile görülmektedir. Kurumların aşçı, temizlikçi, güvenlikçi ve şoför ihtiyaçları hizmet satın alımı yöntemi ile gördürülür. İşe Giriş Sistemi 2006 Yılında yürürlüğe giren mevzuata göre, kamu sektöründe işe başlamak için memurların ve diğer çalışanların sınava girmeleri gerekmektedir. Bu sınavların yapılmasından İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumludur. İki çeşit sınav uygulaması mevcuttur. Bunlar; - İlki merkezi bakanlıklar için yapılan sınavlardır. Bu sınav, her yıl Kasım ayının son haftası yapılmaktadır. - Diğeri ise yerel kamu çalışanları için yapılan sınavlardır. Bu sınav ise Nisan ve Eylül aylarında yapılmaktadır. Sınavlara giren kişi sayısı yıllık yaklaşık 4 milyon kişidir. Her yıl yaklaşık 170.000 kişi bu sınavlarla kamuda işe alınmaktadır. 2006-2009 Yılları arasında toplam 528.000 kişi yarışma sınavı sonucunda me- www.dpb.gov.tr 11

ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ muriyete girmiştir. Sınavlar için başvurular internet aracılığıyla yapılmaktadır. Kişi ikametinin bulunduğu bölgede sınava girmektedir. Sınavlar yazılı ve mülakat bölümlerinden oluşur. Yazılı sınav test şeklinde yapılır. Yazılı sınavda genel kültür ve genel yetenek soruları ile alana ilişkin sorular sorulur. Mülakatın iki şekli vardır. Mülakatı merkezi kurum ve bakanlıklarda kurumların kendileri yapmaktadır. Küçük kurumlar ile yerel yönetimlerde ise mülakat toplu şekilde yapılmaktadır. Mülakatlara, alınacak personel sayısının 3 veya 5 katı aday çağırılmaktadır. Merkezi kurumlar için sınavların yapılmasından İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumludur. Eyalet düzeyinde ise sınavlardan eyaletlerdeki insan kaynakları ve sosyal güvenlik birimleri sorumludurlar. Engelli memur alımı ile ilgili kota ve ayrı bir sınav uygulaması mevcut değildir. Aday Devlet Memurluğu Yeni göreve başlayan Devlet memurlarının adaylık süresi bir yıldır. Bu sürenin sonunda alınan eğitimlerde başarılı olan ve çalışmaları yeterli görülen kişiler memurluğa atanmaktadır. Devlet Memurlarının Çalışma Süreleri ve İzinler Memurların haftalık çalışma süresi 40 saattir. Devlet memurları için esnek çalışma modelleri ve part-time çalışma uygulaması yoktur. 10 yıldan daha az hizmeti olanlar için yıllık izin hakkı 5 iş günüdür. 10-20 yıl arasında çalışanlar için yıllık izin süresi 10 iş günü, 20 yıldan fazla hizmeti olanlar için ise yıllık izin hakkı 15 iş günüdür. 12 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI Memurların ücretsiz izin alma hakları vardır. Kadın memurların ücretli doğum izni süresi 6 aydır. Erkeklerin de ebeveyn izni alma hakları vardır. Devlet Memurlarının Değerlendirilmesi Devlet memurlarının yılda bir defa değerlendirmesi yapılır. Değerlendirme sonuçları kişilerin görevlerinin, derecelerinin, maaşlarının, alacakları eğitimin, ödüllerinin ve görevlerine son verilmesinin belirlenmesinde esas alınmaktadır. Amirler memurlarını, aynı düzeydekiler ise birbirlerini değerlendirirler. Bazı durumlarda hizmetten yararlananlar da değerlendirme yapabilmektedir. Performans değerlendirmesi kişiye açık yapılır. Personel, değerlendirme sonuçlarını görür. Her kurum kendi performans değerlendirme sistemini kullanmaktadır. Yılsonu değerlendirmesi beş bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler; - Kişilik özellikleri, - Kabiliyet, - Çalışkanlık, - Dürüstlük, - Hizmetin yürütülmesine sağladığı katkı. Değerlendirme sonucunda kişinin performansı aşağıdaki şekilde belirlenir; - Çok iyi, - İyi, - Geliştirilmesi gerekli, - Yetersiz. www.dpb.gov.tr 13

ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ Performansı geliştirilmesi gerekli olarak belirlenenler uyarılır. Uyarı 3 veya 4 defa yapıldıktan sonra kişinin işine son verilir. Performans belli ölçüde maaşla ilişkilendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda verilen ödüller beş kategoriye ayrılmıştır. En yüksekten başlayarak bunlar; - Unvan vermek, - Birinci derece, - İkinci derece, - Üçüncü derece - Ödül vermek. Zamanında ödüllendirme ve belli bir dönem sonunda ödüllendirme şeklinde ikili bir ayrım yapılmaktadır. En yüksek dereceli ödül kişiye belli bir unvan vermektir. (Örneğin yılın kamu çalışanı). Bu unvan Devlet tarafından tüm ülkede geçerli olacak şekilde verilir. Bu unvanı alan kişiye aynı zamanda 10.000 Yuan para ödülü verilmektedir. Bu unvanın 2013 Yılı içerisinde sekizincisi verilecektir. En fazla Çin genelinde 100 kişiye verilebilmektedir. Deprem ve sel gibi afet ve felaketlerde görev yapan memurlar da değerlendirmeye tabi tutulurlar. Bu durumlarda üstün gayret gösterenlere en büyük ödül olan unvan verilir. Sanatçıları ve akademisyenleri değerlendirmek amacıyla Çin düzeyinde Milli Değerlendirme Ofisi kurulmuştur. Devlet Memurlarının Eğitimi Devlet memurlarına ilk işe başlama dönemleri ile görev ve unvan değişikliği durumlarında eğitim verilmektedir. İlk işe başlama döneminde, adaylık süresi içerisinde toplam 12 günlük bir 14 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013

T.C. DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI eğitim sağlanır. Yönetici görevlerine atananlar da yeni görevlerinin gerektirdiği nitelikleri kazanmak için eğitime tabi tutulurlar. Bu eğitimin süresi atandığı göreve göre 15 ile 30 gün arasında değişmektedir. Memurlara kendilerini geliştirmeleri amacıyla hizmet içi eğitim verilmektedir. 2005-2009 Yılları arasında toplam 3 milyon orta ve üst düzey yönetici ile teknik personele eğitim verilmiştir. Devlet memurları ile ilgili eğitim politikalarının belirlenmesi ve uygulanmasından İnsan Kaynakları ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumludur. Kamu personeline eğitim sağlamak amacıyla kurulmuş ve Bakanlığa bağlı olan kurumlar vardır. Devlet Memurlarının Başlıca Hak ve Sorumlulukları Devlet memurları görevleri dışında başka iş yapamaz ve ticaretle uğraşamazlar. Memurların mal bildirim yükümlülükleri vardır. Devlet memurlarının sendika kurma ve sendikalara üye olma hakları vardır. Devlet memurlarının toplu sözleşme ve grev hakları yoktur. Devlet Memurlarının Maaşları Devlet memurları için unvan ve dereceye bağlı olan ve tüm ülke çapında uygulanan bir maaş sistemi mevcuttur. Ortalama yıllık maaş 52509 RMB dir. Yani, ortalama yıllık maaş 8.441 Dolardır. (1Dolar=6.22 Yuan). Aile yardımı ve çocuk yardımı gibi uygulamalar mevcut değildir. Genel bir karşılaştırma yapıldığında kamu personelinin maaşı özel sektöre göre daha yüksektir. En üst düzey yönetici ile en alt seviyedeki yönetici arasındaki maaş farkı en fazla üç kat olabilir. www.dpb.gov.tr 15

ÇİN HALK CUMHURİYETİ NİN KAMU PERSONEL SİSTEMİ Kamu ve Özel Sektör Arasında Personel Hareketliliği İle Terfiler Kamu ve özel sektör arasında personel hareketliliği mümkündür. Özel sektörde çalışan biri kamu sektörüne geçebilir. Ancak, bu tür değişiklikler sınav ile olmaktadır. Terfiler için rekabetçi bir seçim süreci vardır. Terfilerde gerekli şartları taşıyan herkesin katılabileceği sınav ve seçme süreci uygulanır. Bir Devlet organında en üst yönetici kadroları dışında bir kadro boşaldığında, bu kadroya atanacak kişi o kurum içerisinden yarışma yöntemiyle belirlenmektedir. Devlet Memurlarına Uygulanan Disiplin Cezaları Başlıca disiplin cezaları şunlardır; - Uyarma, - Kınama, - Ağır kınama, - Bir alt unvana indirme, - Görevden alma, - İşine son verme. Disiplin suçları ile ilgili olarak memurların itiraz ve kendilerini savunma hakları vardır. Devlet memurları genel yargılama sistemine tabi olup, ayrı bir yargılama sistemi yoktur. Emeklilik Erkekler için emeklilik yaşı 60 tır. Kadınlarda müdür ve üstü görevlerde çalışanlar için 60, diğer görevlerde çalışanlar için 55 tir. 16 Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Birimi Temmuz 2013