(I) UYGULAMA ESASLARI

(I) UYGULAMA ESASLARI 1

GİRİŞ... 4 BİRİNCİ BÖLÜM... 5 A. AMAÇ... 5 B. KAPSAM... 5 C. DAYANAK... 5 D. TANIMLAR... 5 İKİNCİ BÖLÜM... 6 A. KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ PROGRAMI UYGULAMA BİRİMLERİ... 6 B. BAŞVURU/PROJE SAHİBİ VE YATIRIMCILAR :... 7 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM... 7 A. YATIRIM KONULARI... 7 ET VE SÜT ÜRETIMINE YÖNELIK BÜYÜKBAŞ, KÜÇÜKBAŞ VE KANATLI YETIŞTIRICILIĞINE YÖNELIK MODERN SABIT YATIRM PROJELERI;... 10 KANATLI IÇIN MODERN SABIT YATIRIMLAR;... 10 KÜLTÜR BALIKÇILIĞINA YÖNELIK MODERN SABIT YATIRIMLAR;... 10 KÜLTÜR MANTARICILIĞINA YÖNELIK MODERN SABIT YATIRIMLAR;... 10 YATIRIM KONULARINA İLİŞKİN DİĞER AÇIKLAMALAR... 13 C. YATIRIM SÜRESI... 14 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM... 15 A. BAŞVURU SAHIPLERINDE ARANACAK ÖZELLIKLER:... 15 B. BAŞVURUDA BULUNAMAYACAKLAR... 16 BEŞİNCİ BÖLÜM... 16 A. YATIRIM TUTARI VE DESTEKLEME ORANI :... 16 ALTINCI BÖLÜM... 18 A. HIBE DESTEĞI KAPSAMINDAKI PROJE GIDER ESASLARI :... 18 B. HIBE DESTEĞI VERILEN PROJE GIDER KALEMLERI :... 18 C. İNŞAAT IŞLERI ALIM GIDERLERI :... 19 D. MAKINE, EKIPMAN VE MALZEME ALIM GIDERLERI :... 20 E. PROJE KAYNAKLARINDAN KARŞILANAMAYACAK GIDERLER :... 20 F. AYNI KATKILAR :... 21 YEDİNCİ BÖLÜM... 22 A.BAŞVURU SÜRESI :... 22 B. BAŞVURACAKLARA SAĞLANACAK TEKNIK DESTEK:... 22 C. BAŞVURULACAK YERLER:... 22 D. BAŞVURU ŞEKLI:... 22 1) PROJE BAġVURULARI;... 22 SEKİZİNCİ BÖLÜM... 25 A. BAŞVURULARIN IL DÜZEYINDE DEĞERLENDIRILMESI :... 25 C YATIRIM BAŞVURULARININ IDARI UYGUNLUK AÇISINDAN INCELENMESI :... 26 C. BAŞVURULARIN BAŞVURU SAHIBI, ORTAKLARI VE PROJENIN UYGUNLUĞU AÇISINDAN INCELENMESI:... 27 E. BAŞVURULARIN GENEL DEĞERLENDIRME KRITERLERI AÇISINDAN DEĞERLENDIRILMESI :... 29 F. İL PROJE DEĞERLENDIRME RAPORU :... 31 G. HIBE BAŞVURUSUNUN REDDEDILME NEDENLERI :... 32 DOKUZUNCU BÖLÜM... 33 A. NIHAI DEĞERLENDIRME KARARI :... 33 B. DEĞERLENDIRME SONUÇLARININ AÇIKLANMASI :... 34 C. TATBIKAT PROJELERI VE KESIN BÜTÇELERIN HAZIRLANMASI :... 34 D. HIBE SÖZLEŞMESI :... 35 E. HIBE SÖZLEŞMELERINDE TEMINAT ALINMASI :... 35 F. HIBE SÖZLEŞMESI AKDI :... 36 G. HIBENIN NIHAI TUTARI :... 36 H. YÜKÜMLÜLÜKLERIN YERINE GETIRILMEMESI :... 36 2

ONUNCU BÖLÜM... 38 A. PROJE UYGULAMALARININ IZLENMESI :... 38 B.SATIN ALMA VE UYGULAMA SÖZLEŞMELERI :... 39 C.PROJE HARCAMALARININ KONTROLÜ :... 41 D.ÖDEMELER :... 42 E. PROJE HESAPLARI :... 44 F. HIBE SÖZLEŞMESINDE YAPILACAK DEĞIŞIKLIKLER :... 44 G. BÜTÇE IÇI DEĞIŞIKLIKLER :... 44 H. UYGULAMA SORUMLULUĞU :... 45 I. PROJE ILE SAĞLANAN EKIPMANLARIN MÜLKIYETI :... 45 ONBİRİNCİ BÖLÜM... 45 A. DENETIM :... 45 B. CEZAI HÜKÜMLER:... 45 ONİKİNCİ BÖLÜM... 45 A. DIĞER DESTEKLERDEN YARARLANMA:... 45 B. PROGRAMIN UYGULANMASINA ILIŞKIN YAYINLAR :... 45 ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM... 45 A. HİBE BAŞVURU FORMUNUN EKLERİNE AİT LİSTE... 45 Not: Ġçindekiler menüsünde Ctrl tuģuna basılı tutarak listeden gitmek istediğiniz konuya tıklamanız gerekmektedir. 3

GĠRĠġ Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından, Ulusal Tarım Stratejisi Kırsal Kalkınma Planı çerçevesinde; doğal kaynaklar ve çevrenin korunmasını dikkate alarak, kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli iģletmelerin desteklenmesi, tarımsal pazarlama altyapısının geliģtirilmesi, gıda güvenliğinin güçlendirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluģturulması, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalıģmalarının etkinliklerinin artırılması ve kırsal toplumda belirli bir kapasitenin oluģturulması amacıyla Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı uygulamaya konulmuģtur. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında, tabandan yukarıya doğru yaklaģımla katılımcılığı sağlayan, yerel kapasiteyi ve örgütlenmeyi geliģtiren, istihdam yaratma potansiyeli olan, üretici gelirlerini artıran ve çeģitlendiren, tarıma dayalı küçük ve orta ölçekli sanayinin geliģmesini ve yaygınlaģtırılmasını esas alan projelerin yanı sıra kırsal altyapının rehabilitasyonuna yönelik projeler ile üretime yönelik makine-ekipman alımı projeleri de desteklenmektedir. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında yürütülecek olan 9. etap Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ gereğince; 81 il kapsamında kırsal alanda ekonomik ve sosyal geliģmeyi sağlamak için gerçek ve tüzel kiģilerin ekonomik yatırımlara yönelik olarak bu rehberde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda hazırlayacakları hibe baģvurularının il ve Bakanlık düzeyinde değerlendirilmeleri sonucunda uygun bulunanlar programa alınacak ve hibeye esas proje tutarlarının % 50 si hibe desteği olarak program bütçesinden karģılanacaktır. Bu uygulama rehberi, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2014/43) gereğince uygulamanın yapılacağı 81 proje ilinde, ekonomik yatırım konularında hibe baģvurusunda bulunmak isteyen gerçek ve tüzel kiģilerin proje hazırlamalarını kolaylaģtırmak ve baģvurularında yol göstermek amacıyla hazırlanmıģtır. 4

BĠRĠNCĠ BÖLÜM A. Amaç Bu Tebliğin amacı; doğal kaynaklar ve çevrenin korunmasını dikkate alarak, kırsal alanda gelir düzeyinin yükseltilmesi, tarımsal üretim ve tarıma dayalı sanayi entegrasyonunun sağlanması için küçük ve orta ölçekli iģletmelerin desteklenmesi, tarımsal pazarlama altyapısının geliģtirilmesi, gıda güvenliğinin güçlendirilmesi, kırsal alanda alternatif gelir kaynaklarının oluģturulması, yürütülmekte olan kırsal kalkınma çalıģmalarının etkinliklerinin artırılması ve kırsal toplumda belirli bir kapasitenin oluģturulmasına iliģkin usul ve esasları belirlemektir. B. Kapsam Tebliğ, kırsal alanda ekonomik ve sosyal geliģmeyi sağlamak için, gerçek ve tüzel kiģilerin ekonomik faaliyete yönelik yatırımlarının desteklenmesi amacıyla yapılması gerekenlere iliģkin hususları kapsar. C. Dayanak Bu Tebliğ, 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanunu, 18/1/2011 tarihli ve 2011/1409 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki Kırsal Kalkınma Desteklemeleri Kapsamında Tarıma Dayalı Yatırımlar ile Makine ve Ekipman Alımlarının Desteklenmesine ĠliĢkin Karara dayanılarak hazırlanmıģtır. D. Tanımlar Bu rehberde geçen; a) Alternatif enerji: Jeotermal, biyogaz, güneģ ve rüzgar enerjisini, b) Avan proje: BaĢvuru konusu olan tesise ait vaziyet planı ile tesisin ihtiyaçlarına göre elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plan ve kesitlerin yer aldığı projeyi, c) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, ç) Elektronik ağ: www.tarim.gov.tr yi, d) Genel Müdürlük: Tarım Reformu Genel Müdürlüğünü, e) Gerçek kiģi baģvurusu ve yatırımı: BelirlenmiĢ nitelikleri taģıyan birey tarafından yapılacak baģvuru ve gerçekleģtirilecek yatırımları, f) Hibe sözleģmesi: Proje sahipleri ile il müdürlüğü arasında imzalanan ve hibeden yararlanma esasları ile tarafların yetki ve sorumluluklarını düzenleyen sözleģmeyi, g) Hibeye esas proje tutarı: Tebliğde belirtilen kriterleri sağlayan hibe desteği verilecek giderler toplamını, ğ) Ġl müdürlüğü: Bakanlık il müdürlüklerini, h) Ġl proje değerlendirme komisyonu: Vali yardımcısı baģkanlığında; il gıda tarım ve hayvancılık müdürlüğü, yatırım izleme koordinasyon baģkanlığı veya il özel idaresi genel sekreterliği, il çevre ve Ģehircilik müdürlüğü, ticaret borsası, ziraat odası baģkanlığı ile ihtiyaç duyulması halinde proje konusuna göre belirlenecek diğer ilgili üniversite, sivil toplum kuruluģu ve kamu kurumu temsilcilerinden en az beģ kiģiden oluģturulan ve bu Tebliğ kapsamında ilinde yapılan hibe baģvurularını değerlendiren komisyonu, ı) Ġl proje yürütme birimi: Ġl düzeyinde programın tanıtımından, projelerin uygulamasından ve tamamlanan projelerin izlenmesinden sorumlu olan, yapılacak iģ ve iģlemleri il müdürlüğü adına yürüten, ilgili Ģube müdürü ve elemanları ile gerektiğinde il müdürlüğü ve diğer kamu kurumu elemanlarının valilik oluruyla görevlendirilmesi ile oluģturulan en az üç kiģilik birimi, i) Ġlerleme raporu: Yatırımcı tarafından hazırlanıp üç ayda bir il müdürlüğüne teslim edilen iģ gerçekleģme raporunu, j) Kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesine yönelik yatırım: Faal olsun veya olmasın, çalıģma ve üretim izinleri baģvuru sahibi adına olmak üzere yasal izinleri alınmıģ ve tarımsal ürünlerden belli bir ürünün iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik olarak yapılmıģ tesisler ile tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırım tesislerinde makine-ekipman alımını ve gerekli olması halinde hibeye esas proje tutarının en fazla %80 ine kadar inģaat giderini kapsayan yatırımı, k) Kısmen yapılmıģ yatırımların tamamlanmasına yönelik yatırım: Tarımsal ürünlerden belli bir ürünün iģlenmesi, depolanması, paketlenmesi ile tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırım projelerine yönelik olarak inģaatı yarım kalmıģ tesislerin inģaatının tamamlanması ve gerekli makine ekipmanının alımını ya da inģaatı tamamlanmıģ tesislerin makine ekipman alımlarını içeren projeyi, l) Merkez proje değerlendirme komisyonu: Ġl proje değerlendirme komisyonu tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmeler sonucunda uygun görülen proje baģvurularına ait değerlendirme raporlarını, bu Tebliğde yer alan esaslar doğrultusunda değerlendiren ve Genel Müdürlükçe oluģturulan komisyonu, m) Nihai rapor: Yatırımcı tarafından yatırıma ait fiili uygulamaların tamamlanmasını takiben son ödeme talebi evrakı ile birlikte hazırlanıp il müdürlüğüne teslim edilen raporu, n) Ödeme icmal tablosu: Yalnız bir yatırıma ait olan o dönemin inģaat ödemeleri ile makine, ekipman ve malzeme ödemelerini kapsayan tabloyu, 5

o) Program: Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programını, ö) Proje: Hibe desteğinden yararlanabilmek için belirlenmiģ nitelikleri sağlayan gerçek ve tüzel kiģilerin gerçekleģtirecekleri yatırım projelerini, p) Proje toplam tutarı: Program kapsamında hibeye esas proje tutarı ile tamamı yatırımcı tarafından gerçekleģtirilen ayni katkı tutarının toplamını, r) Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlar: BüyükbaĢ, küçükbaģ ve kanatlı hayvan yetiģtiriciliği, kültür balıkçılığı ve kültür mantarı üretimine yönelik modern sabit yatırım tesislerini, s) Tarımsal ürün: Tütün hariç tüm bitkisel ürünleri, hayvansal ürünleri ve su ürünlerini, Ģ) Tatbikat projesi: BaĢvuru konusu olan tesisin ihtiyaçlarına göre arazi ve zemin etütleri yapılmıģ, yapı elemanları kesitlerinin ölçülendirilip boyutlandırıldığı, inģaat sistem ve gereçleriyle teknik özelliklerinin belirtildiği, mimari, statik, elektrik, sıhhi tesisat projeleri ile maliyet hesapları dahil her türlü ayrıntıyı içeren projeyi, t) Tüzel kiģi baģvurusu ve yatırımı: BelirlenmiĢ nitelikleri sağlayan bireylerin yasal olarak oluģturdukları ortaklıklar tarafından yapılacak baģvuru ve gerçekleģtirilecek yatırımları, u) Uygulama sözleģmesi: Yatırımcılar ile proje kapsamında satın aldıkları makine, ekipman ve malzeme ile inģaat iģlerini sağlayan yükleniciler arasında yapılacak akdi, ü) Yatırımcı: Bu Tebliğ kapsamında proje hazırlayıp baģvuruda bulunan ve baģvurusu kabul edilerek hibe sözleģmesi imzalayan gerçek ve tüzel kiģileri, v) Yüklenici: Hibe sözleģmesi akdedilen yatırım projesi kapsamında yatırımcılar tarafından satın alınacak makine, ekipman ve malzeme ile inģaat iģlerini sağlayan bağımsız kiģi ve kuruluģları, y) Yeni yatırım tesisi: Tarımsal ürünlerden belli bir ürünün iģlenmesi, depolanması, paketlenmesi ile alternatif enerji kullanan sera ve tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırım projelerine yönelik olarak henüz yapı ruhsatı alınmamıģ yatırım yerinde temelden yapılacak inģaat ve makine ekipman alımını kapsayan tesisi, z) Yatırımın Niteliği: Yeni tesis/tamamlama/kapasite artırımı teknoloji yenileme projesini, aa) Program Teklif Listesi: Ġlin önceliklerine göre sıralanmıģ sektörel bazdaki proje konularına göre oluģturulan gruplar ile bu grupların içinde büyükten küçüğe nihai puan sırasına göre yer alan projeleri içeren listeyi, bb)tebliğ: 26/10/2014 tarihli ve 29157 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı Kapsamında Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Hakkındaki 2014/43 numaralı Tebliği, ifade eder. ĠKĠNCĠ BÖLÜM A. KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESĠ PROGRAMI UYGULAMA BĠRĠMLERĠ a. Genel Müdürlük - Bu Tebliğ kapsamındaki çalıģmaları Bakanlık adına Genel Müdürlük yürütür. Program kapsamında yapılacak çalıģmaların kontrolüne, idari, mali, mühendislik ve çevresel uygulamalarla uyumlu bir Ģekilde yürütülmesine destek verir. - Program ile ilgili olarak, yıllık yatırım programı ve bütçe teklifi hazırlıkları, bu tekliflerin ilgili Bakanlık birimlerine iletilmesi ve bu tekliflerin kabulü için gerekli çalıģmaları yapar. - Programın izleme ve değerlendirmesini yapar veya yaptırır. b. İl Müdürlüğü - Program kapsamındaki çalıģmaların Bakanlık adına 46 ncı maddede belirtilen sorumlulukların idari, mali, hukuki, mühendislik ve çevresel uygulamalarla uyumlu bir Ģekilde yürütülmesini ve program kapsamında yapılacak tüm çalıģmaların il bazında uygulanmasını, izlenmesini, sekreteryasını ve koordinasyonunu sağlar. c. İl Proje Değerlendirme Komisyonu ve İl Proje Yürütme Birimi; Ġl Proje Değerlendirme Komisyonu; a) Program kapsamında alınan hibe baģvurularının idari uygunluğunu, baģvuru sahiplerinin ve projelerin uygunluğunu kontrol eder, baģvuruları ön değerlendirme ve genel değerlendirme kriterleri açısından inceler, tüm yatırım tekliflerinin nihai puanlarını tespit eder, değerlendirme raporlarını ve sonuç tablolarını hazırlar, program teklif listelerini belirler. 6

b) BaĢvuruların, Tebliğe, uygulama ve değerlendirme rehberine uygun olarak il düzeyinde değerlendirilmesinden sorumludur. Komisyon en az beģ kiģiden oluģturulur. Ġl Proje Yürütme Birimi; a) Ġl düzeyinde programın tanıtımı, projelerin uygulanması ve tamamlanan projelerin beģ yıl süreyle izlenmesi ile ilgili olarak yapılacak iģ ve iģlemleri il müdürlüğü adına yürütür. Bu birim; ilgili Ģube müdürü ve elemanları ile gerektiğinde il müdürlüğü ve diğer kamu kurumu elemanlarının valilik oluruyla görevlendirilmesi ile en az üç kiģiden oluģur. b) Ġl düzeyinde proje hazırlanması aģamasında potansiyel baģvuru sahiplerini program hakkında ve proje baģvurularının hazırlanması konusunda bilgilendirir. c) Ġl proje yürütme biriminde görevli elemanlar il proje değerlendirme komisyonunda görevlendirilemez Ġl proje değerlendirme komisyonunda görevlendirilen üyeler hiçbir Ģekilde il proje yürütme birimi elemanlarından oluģturulamaz. ç) Hibe sözleģmesi imzalanmadan önce; baģvuru aģamasında elektronik ortama giriģi yapılan bilgi ve belgelerle, sunulan hibe sözleģmesi ve eklerinin uyumunu ve mevzuata uygunluğunu inceler. Ġnceleme sonucunu bir rapora bağlar ve hibe sözleģmesi imzalamaya yetkili il müdürüne sunar. d) Projelerin uygulamasını bu Tebliğ, yürürlükteki ilgili mevzuat ve bu amaçla Genel Müdürlük tarafından hazırlanan uygulama rehberi, satın alma kitabı, genelgeler ve uygulama talimatları hükümleri doğrultusunda kontrol eder, izler ve değerlendirir. B. BAġVURU/PROJE SAHĠBĠ VE YATIRIMCILAR : BaĢvuru/Proje sahipleri ilgili tebliğ ve bu tebliğ uyarınca hazırlanan uygulama rehberi, satın alma kitabı ve kendilerine iletilen tüm dokümanlarda belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda hibe baģvurusu ve eki dokümanları hazırlamak ve sunmakla sorumludurlar. Bu dokümanlarda belirtilen nitelikleri taģıyan tüm gerçek ve tüzel kiģiler proje sahibi olarak program hibe desteğinden yararlanmak amacıyla baģvuruda bulunabilir. Hibe baģvurusuna ait yapılan değerlendirmeler sonucunda uygunluk kriterlerini sağlayan ve değerlendirme sonucunda yeterli bulunan proje sahipleri, potansiyel yatırımcı olarak hibe sözleģmesi akdine davet edilir. Hibe sözleģmesi imzalayan yatırımcılar, yatırımların proje amaçlarına uygun olarak yapılmasından, uygulamaların hibe sözleģmesinde belirtilen usul ve esaslara göre gerçekleģtirilmesinden, doğru olarak belgelendirilmesinden ve belgelerin muhafazasından sorumludur. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı yatırım konuları: A. Yatırım konuları 1) Program, tarıma dayalı yatırımların desteklenmesi programı ile ilgili aģağıdaki ekonomik yatırım konuları nı kapsar: (a) Tarımsal ürünlerin iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik yeni tesislerin yapımı, (b) Tarımsal ürünlerin iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik mevcut faal olan veya olmayan tesislerin kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesi, (c) Tarımsal ürünlerin iģlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik kısmen yapılmıģ yatırımların tamamlanması, (ç) Alternatif enerji kaynakları kullanan yeni seraların yapımı, - Sera tesisleri için tamamlama ve kapasite artırımı-teknoloji yenileme hibe baģvurusu yapılamaz. -Alternatif enerji kaynaklı (Jeotermal, biyogaz, güneģ ve rüzgar) sera baģvuruları yeni tesis olarak yapılır. -Alternatif enerji dönüģtürme tesisleri ile sera yapımı projesinin birlikte tek bir yatırım proje teklifi olarak verilmesi gerekir. 7

-Alternatif enerji kaynağı olarak güneģ enerjisi kullanan sera projelerinde; planlanan yıllık enerji ihtiyacı ile uyumlu olmak üzere güneş pili sisteminin veya güneş enerjine dayalı elektrik üretim tesisinin baģvuruya esas projede bulunması zorunludur. Bunların dıģındaki sistemler kabul edilmez. -Alternatif enerji içermeyen sera yapımına yönelik yatırım proje baģvuruları kabul edilmez. -Ancak, mevcut seralar için sadece alternatif enerji kullanımına yönelik baģvuru yapılabilir ve bu baģvurular kapasite artırımı ve teknoloji yenileme konusu olarak değerlendirilir. -Mevcut seraların enerji ihtiyacının alternatif enerji kaynağından karģılanmasına yönelik baģvuruda bulunulması halinde; hibe baģvuru formunda yatırımın niteliği kapasite artırımı-teknoloji yenileme, projenin konusu kodu ise AEÜ (alternetif enerji üretim tesisi) olmalıdır. Aksi takdirde, örneğin projenin konusu kodu SER (alternatif enerji kullanan seralar) olarak belirtilmiģ ise baģvuru iptal edilir. -Daha önce alternatif enerji kaynaklı sera ile ilgili olarak hibe desteğinden yararlanan yatırımcılar aynı sera ile ilgili baģvuru yapamazlar. -Alternatif enerji kaynaklı yeni sera baģvurularında dekara maliyet; - Topraklı seralarda en fazla 90.000 TL/da, - Topraksız seralarda en fazla 120.000 TL/da, - Topraksız sislemeli cam seralarda en fazla 150.000 TL/da olmalıdır. (d) Tebliğ kapsamında bulunan konularla ilgili tarımsal faaliyetlere yönelik yapılmıģ veya yapılacak tesislerde kullanılmak üzere; alternatif enerji kaynaklarından jeotermal ve biyogazdan ısı veya elektrik üreten tesisler ile güneģ ve rüzgar enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımı, Alternatif enerji kaynaklarından jeotermal, biogaz, güneģ ve rüzgar enerjisi üretim tesisleri; -Tebliğde yer alan yatırım konularıyla ilgili yeni tesis baģvurularında projenin bir unsuru olması halinde hibe desteği kapsamında değerlendirilir. -Tebliğde yer alan yatırım konularıyla ilgili mevcut bir tesisin (mevcut tesisin program kapsamında gerçekleģtirilmiģ olması Ģartı aranmaz) enerji ihtiyacını karģılamaya yönelik baģvuru olması halinde; hibe baģvuru formunda yatırımın niteliği kapasite artırımı ve teknoloji yenileme, projenin konusu AEÜ (Alternatif enerji üretim tesisi) olarak belirtilmelidir. -Enerji üretim tesisinin kapasitesi enerji ihtiyacını karģılayacağı tesisin ihtiyacı ile orantılı olacaktır. Ġlgili mevzuat kısıtları da dikkate alınarak enerji üretim tesisinin kapasitesi tesisin yıllık ihtiyacının %10 undan fazla olamaz. -Elektrik piyasasinda lisanssız elektrik üretimine iliģkin yönetmelik (2/10/2013 tarih ve 28783 sayılı) hükümlerine göre projelendirilmelidir. -Enerji üretim tesisine ait enerji nakil hattı; hibeye esas yatırım tesisi ile aynı parselde yer alması Ģartıyla hibe kapsamında değerlendirilir. -Ürün atıkları, katı yakıtlar, doğal gaz, likit gaz gibi maddelerin yakılması sonucu elde edilecek enerji alternatif enerji olarak değerlendirilmez. (e) Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlar, I-BüyükbaĢ için modern sabit yatırımlar a) Et (Sığır) b) Süt (Manda/Sığır) II-KüçükbaĢ için modern sabit yatırımlar a) Et (Koyun/Keçi) b)süt (Koyun/Keçi) III-Kanatlı için modern sabit yatırımlar* Et (Tavuk/Hindi/Kaz/Ördek/Bıldırcın) *Kanatlılarda yumurta üretimine hibe desteği verilmez. 8

IV- Kültür Balıkçılığına yönelik modern sabit yatırımlar V- Kültür Mantarıcılığına yönelik modern sabit yatırımlar Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırım olacaktır; Süt sığırcılığı: en az 10 baģ süt ineği kapasiteli tesis, Besi sığırcılığı: en az 30 sığır kapasiteli tesis, Manda yetiģtiriciliği: en az 10 baģ süt mandası kapasiteli tesis, Et /Süt koyunculuğu: en az 100 baģ et/süt koyunu kapasiteli tesis, Et /Süt keçiciliği: en az 100 baģ et /süt keçisi kapasiteli tesis, Et tavukculuğu: en az 5000 kapasiteli tesis, projelerinin kapasiteleri en az aģağıdaki büyüklükte Hindi/ kaz/ördek/bıldırcın yetiģtiriciliği: en az 1000 adet hindi/ kaz/ördek/bıldırcın kapasiteli tesis, Kültür balıkçılığı: en az 10 ton kurulu üretim kapasiteli tesis. Süt üretimine yönelik küçükbaş (koyun/ keçi) ve büyükbaş (manda/sığır) konusunda yapılacak başvurularda aşağıdaki kriterler dikkate alınacaktır. - Kapasitesine uygun planlanmıģ ahır/ağıl yapımı ile süt sağım ünitelerini içeren yeni tesis/tamamlama/kapasite artırımı teknoloji yenileme baģvuruları hibe kapsamında değerlendirilir. - Sunulacak projede sürü projeksiyonu yer alacaktır. - Koyun ve/veya keçi için sabit yatırım proje baģvurularında; baģvuru sahibinin kendisine ait olan veya taahhüt edeceği hayvan varlığı proje kapasitesinin % 40'ından az olamaz. Örneğin sunulacak projenin kapasitesi 500 baģ ise baģvuru sahibinin en az 200 baģ koyun-keçiye sahip olması veya taahhüt etmesi gerekmektedir. Süt sağım ünitesi, yem kırma makinesi, yem deposu, süt soğutma tankı, kuzu/oğlak bakım ünitesi ve padok gibi unsurları bulundurması zorunludur. - BüyükbaĢ süt üretimi için yapılan sabit yatırım proje baģvurularında; baģvuru sahibinin kendisine ait olan veya taahhüt edeceği hayvan varlığı proje kapasitesinin % 60'ından az olamaz. Örneğin sunulacak projenin kapasitesi 50 baģ ise baģvuru sahibinin en az 30 baģ süt ineği veya süt mandasına sahip olması veya nihai rapordan önce hayvan varlığını karģılayacağını (30 baģ) taahhüt etmesi gerekmektedir. - Canlı hayvan alımı hibe kapsamında değildir. - Ayrı bölümlerde yer alması Ģartıyla, koyun ve keçi aynı proje kapsamında yer alabilir. - BüyükbaĢ için yapılacak yeni tesis baģvurularında, ahır ve sabit süt sağım ünitesi birlikte projelendirilecektir. Bilgisayarlı sürü yönetimine sahip sağım ünitesi veya komple sistem süt sağım ünitesi, gübre sıyırıcı, gübre çukuru, yem karma makinesi, yem deposu, süt soğutma tankı, buzağı kulübeleri, hayvan bakım sehpası, slaj çukuru, doğumhane, buzağı bakım ünitesi ve padok gibi unsurları bulundurması zorunludur. - Koyun-keçi yatırımlarında et ve süt üretimi ayrımı yapılmamaktadır. Bu nedenle koyun-keçi için yapılacak yeni tesis baģvurularında, ağıl ve süt sağım ünitesi birlikte projelendirilecektir. Süt sağım ünitesinin mobil olması durumunda süt sağım ünitesine destek verilmez. Bu durumda yatırımcı mobil süt sağım ünitesini ayni katkı ile karģılamak zorundadır. - Mevcut ahır/ağıl varsa sadece sabit süt sağım ünitesi için de kapasite artırımı ve teknoloji yenileme konusunda baģvuru yapılabilir. - Hayvan alacağını taahhüt ederek proje sunanlara bu taahhüdünü yerine getirmediği sürece hibe ödemesi yapılmaz. Yatırımcının hayvan alımı ile ilgili taahhüdünü yatırım süresi içerisinde yerine getirmesi ve hayvan varlığının il müdürlüğünce yerinde tespit edilerek kayıt altına alınması ve yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır. - Hayvan varlığı mevcut olan yatırımcılar için yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır. Et üretimine yönelik büyükbaş (sığır) konusunda yapılacak başvurularda aşağıdaki kriterler dikkate alınacaktır. -Yeni tesis/tamamlama/kapasite artırımı teknoloji yenileme baģvuruları hibe kapsamında değerlendirilir. 9

- BüyükbaĢ besi için yapılacak yeni tesis baģvurularında, taahhüt edilen hayvan varlığının tamamı karģılanacaktır. Gübre sıyırıcı, gübre çukuru, yem karma makinesi, yem deposu, slaj çukuru gibi unsurları bulundurması zorunludur. Kesimhane hibe desteği kapsamda değerlendirilmez. - Canlı hayvan alımı hibe kapsamında değildir. - Hayvan alacağını taahhüt ederek proje sunanlara bu taahhüdünü yerine getirmediği sürece hibe ödemesi yapılmaz. Yatırımcının hayvan alımı ile ilgili taahhüdünü yatırım süresi içerisinde yerine getirmesi ve hayvan varlığının il müdürlüğünce yerinde tespit edilerek kayıt altına alınması ve yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır. - Hayvan varlığı mevcut olan yatırımcılar için yatırımın tamamlanmasından sonra hibe ödemesi yapılır. Et ve Süt üretimine yönelik büyükbaş, küçükbaş ve kanatlı yetiştiriciliğine yönelik modern sabit yatırm projeleri; -Bakanlığımızın yürürlükte olan Çiftlik Hayvanlarının Refahına ĠliĢkin Yönetmelik hükümleriyle uyumlu olmalıdır. -Maliyetleri Çevre ve ġehircilik Bakanlığı birim fiyatlarını aģamaz. Kanatlı için modern sabit yatırımlar; -Beyaz et üretimine yönelik et tavukçuluğu/hindi/kaz/ördek/bıldırcın yetiģtiriciliği konusunda yapılan tesisler. - Kesimhane hibe desteği kapsamda değerlendirilmez. Kültür Balıkçılığına yönelik modern sabit yatırımlar; -Ġç sularda üretim ve yetiģtirme amacıyla yapılan modern sabit yatırımları kapsar. -Destekleme kapsamında üretim ve yetiģtirme amacıyla yapılan havuzların betonarme olması zorunludur. -Ağ havuz (ağ kafes), plastik ve benzeri malzemeden yapılan tank ve benzeri üniteler hibe desteği kapsamında değildir. -Sadece kuluçkahaneye yönelik baģvurular da hibe kapsamında kapsamında değerlendirilir. Kültür Mantarıcılığına yönelik modern sabit yatırımlar; -Mantar üretim tesisi ve kompost. Ancak kompost hazrlama ünitesi mantar üretim tesisinin bir ünitesi olmalı ve kapasitesi üretim tesisinin kapasitesiyle uyumlu olmalıdır. Ġklimlendirme sistemi, havalandırma fanı, nemlendirici, nem ölçer ve sabit raflar ile paketleme ünitesi hibe desteği kapsamındadır. (f) Hayvansal orijinli gübrelerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlar hibe desteği kapsamında değerlendirilir. -Hayvansal orijinli gübreler, hayvanların dışkıları ile yataklıklarının artıklarından oluşan karışımdır. (Ahır gübresi veya çiftlik gübresi) -Hayvansal orijinli gübrelerin işlenmesi ve paketlenmesine yönelik yeni tesis, kapasite artırımı ve teknoloji yenileme ile tamamlama proje başvurularına hibe desteği verilmektedir. Ancak yeni tesis veya tamamlama hibe başvurularında sunulan projede mutlaka iģleme ve paketleme üniteleri birlikte yer almalıdır. -Yeni tesis veya tamamlama kapsamında sadece iģleme veya sadece paketleme tesisi baģvurularına hibe desteği verilmez. -Gübre toplayıcı ve taģıyıcı iģlevi yapan kendinden hareketli ya da çekilir tip makine ve ekipman hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. 2) Program kapsamında tarımsal ürünlerin üretimine yönelik hibe desteği verilmez. 3) Tarımsal ürünlerin iģlenmesi kapsamında, baģka bir yatırım tesisinde ilk iģlemesi yapılan mamul ürünün ikincil iģlemesine ve paketlenmesine yönelik yatırım teklifleri hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. (Sert kabuklu meyveler bu madde kapsamında değildir.) Örneğin çay, zeytinyağı, un vb. gibi baģka bir yatırım tesisinde iģlenmiģ, mamul haline getirilmiģ ürünlerin iģlenmesi, paketlenmesine yönelik baģvurular hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. -Ġlk ürünün iģlemesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlara hibe desteği verilir. -Kanatlı, büyükbaģ ve küçükbaģ hayvanların etlerinin iģlenmesinde karkas et birinci ürün olup tanımları aģağıdaki gibidir. 10

Kanatlı Karkası: Tekniğine uygun olarak kesilmiģ, tüyleri yolunmuģ, içi boģaltılmıģ, baģ ve ayakları kesilmiģ, yıkama ve soğutma iģlemi görmüģ, suyu sızdırılmıģ bir bütün halindeki kasaplık kanatlı hayvan gövdesidir. Büyük ve Küçük Baş Karkası: Kasaplık hayvanın kanının akıtılıp yüzüldükten, iç organları boģaltılıp, baģ ve ayaklarından ayrıldıktan sonra elde edilen gövdesidir. -BüyükbaĢ ve küçükbaģ hayvanların derilerinin iģlenmesinde ham deri birinci ürün olup tanımı aģağıdaki gibidir. Ham Deri: Hayvanlardan yüzülmüģ ve koruma iģlemleri dıģında iģlem görmemiģ derilerin tamamını kapsamaktadır. -Hayvansal ürün olarak derinin iģlenmesine yönelik yatırım tesislerinde birinci ürün olarak pikle deri ve kromlu deri hariç sadece tuzlu yaģ veya kuru (Hava kurusu, tuzlu kuru, don kurusu) ham derinin iģlendiği tesisler hibe desteği kapsamındadır. -Deri iģleme tesisine yönelik hibe baģvuruları yatırım yerinin organize sanayi bölgesi olması Ģartıyla kabul edilir. 4) Un ve karma yem konularında yeni yatırım tesisi baģvuruları kabul edilmez. Kütlü pamuk konusunda teknoloji yenileme ve kapasite artırımı dıģındaki baģvurular kabul edilmez. Çay konusunda sadece yaģ çay üretiminin yapıldığı illerdeki baģvurular kabul edilir. (YaĢ çay üretiminin yapıldığı iller: Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin.) 5) Tarımsal ürünlerin depolanmasına yönelik yeni tesis baģvurularında sadece çelik silo ve soğuk hava deposu hibe desteği kapsamında değerlendirilir. -Doğal yapılar için depolama baģvurusu kabul edilmez. -Çelik silo baģvurusu mevcut bir tesisin (un fabrikası, yem fabrikası vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği kapasite artırımı ve teknoloji yenileme, proje konusu kodu ise BÜĠ olmalıdır. Çelik silo baģvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği yeni tesis, kodu ise ÇES olmalıdır. -Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak silo baģvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de baģvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu silo inģaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının ilk ödeme talebi ekinde sunulması gerekmektedir. -Soğuk hava deposu baģvurusu mevcut bir tesisin (süt iģleme, et iģleme vb.) bir ünitesi olarak yapılıyor ise yatırımın niteliği kapasite artırımı ve teknoloji yenileme, proje konusu kodu ise BÜĠ/HÜĠ/SÜĠ olmalıdır. Soğuk hava deposu baģvurusu bağımsız bir tesis olarak yapılıyor ise niteliği yeni tesis, kodu ise SHD olmalıdır. -Soğuk hava deposu (SHD) için yapılan yeni tesis baģvurularında hayvansal ürünler ve/veya su ürünleri ve/veya bitkisel ürünler depolanabilir. -Mevcut bir tesisin ünitesi olarak yapılacak soğuk hava deposu baģvurularında mevcut tesise ait yapı kullanma izin belgesinin de baģvuru ekinde sunulması gerekmektedir. Bu soğuk hava deposu inģaatı yapı ruhsatına tabi ise yapı ruhsatının ilk ödeme talebi ekinde sunulması gerekmektedir. -Soğuk hava depolarında depolama alanı 750 m 2 den veya depolama hacmi 4500 m 3 den düģük olamaz. (Gerçek kişi başvuruları ve tarımsal amaçlı kooperatif başvuruları hariç.) - Çelik silo ve soğuk hava deposu tesislerine yönelik tamamlama ve kapasite artırımı-teknoloji yenileme baģvuruları hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. 6) Yatırımcılar Tebliğ kapsamında ekonomik yatırım konularında ülke genelinde sadece bir adet proje baģvurusunda bulunabilir. 7) 18/1/2011 tarihli ve 2011/1409 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına dayanılarak çıkarılan tebliğler (2011/9, 2012/64 ve 2013/59 numaralı tebliğler) kapsamında daha önce hibe desteğinden yararlanan tesisler ile bu tesislerin bulunduğu parsellerde herhangi bir yatırım konusu için hibe baģvurusu yapılamaz. 8) Birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen kapasite artırımı teknoloji yenilemeye ve (c) bendinde belirtilen kısmen yapılmıģ tesislerin tamamlanmasına yönelik baģvuruların hibe desteği kapsamında değerlendirilebilmesi için, mutlaka baģvuruya konu yatırımın yapı ruhsatı veya yapı kullanım izin belgesi ile uyumlu olması gerekir. Örneğin, Süt ĠĢleme Tesisi için baģvuru yapılacaksa, mevcut tesisin baģlangıçta da süt iģleme tesisi amacı ile inģasına baģlanmıģ olması, yasal izinlerin bu amaçla alınmıģ olması Ģartı aranılacaktır. 11

Kısmen yapılmıģ tesislerin tamamlanmasına yönelik baģvurulara ait yatırım yeri organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi veya küçük ihtisas sanayi sitesinde ise iģletmenin uygulayacağı konu ile uyumlu olduğunu gösteren belge bu yerlere ait ilgili yönetim kurulundan alınmalıdır. 9) Yeni tesis ve tamamlama yatırımlarına yönelik baģvurularda yatırım yerinin baģvuru sahibi adına olması ya da Hazine, belediye, il özel idaresi, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, ticaret borsası, Vakıflar Genel Müdürlüğü, organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi ve küçük ihtisas sanayi sitesinden baģvuru sahibi adına bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren en az 7 yıl tahsis/irtifak tesis edilmiģ veya Hazine, belediye, il özel idaresi, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, ticaret borsası ve Vakıflar Genel Müdürlüğü nden bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren en az 7 yıl kiralanmıģ olması gerekmektedir. Kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesine yönelik baģvurularda ise yukarıda belirtilen kiralamalar dıģındaki kiralamalar da kabul edilir. -Yeni tesis ve tamamlama başvurularında yatırım yerinin mülkiyeti ; 1) BaĢvuru sahibi adına olabilir. 2) Hazine, belediye, il özel idaresi, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, ticaret borsası, Vakıflar Genel Müdürlüğü, organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi ve küçük ihtisas sanayi sitesinden baģvuru sahibi adına tahsis/irtifak tesis edilmiģ olabili. 3) Hazine, belediye, il özel idaresi, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, ticaret borsası ve Vakıflar Genel Müdürlüğü nden kiralanmıģ olabilir. -Kapasite artırımı ve teknoloji yenileme başvurularında yatırım yerinin mülkiyeti ; 1) BaĢvuru sahibi adına olabilir. 2) Hazine, belediye, il özel idaresi, ticaret odası, sanayi odası, ziraat odası, ticaret borsası, Vakıflar Genel Müdürlüğü, organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi ve küçük ihtisas sanayi sitesinden baģvuru sahibi adına kira/tahsis/irtifak tesis edilmiģ olabilir. 3) Yukarıda belirtilen kiralamalar dıģında, gerçek ya da tüzel kiģilerden baģvuru sahibi adına kiralanmıģ olabilir. Bu durumda kira sözleģmesi noter tasdikli olmalıdır. -Yeni tesis, tamamlama ve kapasite artırımı ve teknoloji yenileme başvurularında ; 1) Tahsis / irtifak / kiralama süresi baģvuru tarihinden itibaren en az 7 (yedi) yıl olacaktır. 2) Köy tüzel kiģiliğine ait yerlerde mutlaka Kaymakamlık onayının alınması gerekir. 3) Organize sanayi bölgesi, tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgesi ve ihtisas küçük sanayi sitesinde yapılacak yatırımlar için alınan arsa tahsis/irtifak belgesi bağlı oldukları mevzuata göre alınır. 4) 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanununa göre kurulmuģ serbest bölgelerde yapılacak yatırımlar için baģvuru kabul edilmez. -Yatırımın yapılacağı yerin hisseli olması halinde, baģvuru sahibi hissedarlardan biri olmalı, kendi hissesi sunduğu projenin alanı için yeterli olmalı ve diğer hissedarlardan baģvuru yılı itibariyle en az 7 (yedi) yıl süreli olmak kaydı ile noter tasdikli muvafakat alınmalıdır. Hissedarlardan birisinin Hazine olması durumunda ise ilgili birimden de muvafakat alınmalıdır. Hisseli yatırım yerleri için birden fazla baģvuru yapılamaz. 10) Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırım projeleri, alternatif enerji kaynakları kullanan seralar, çelik silo ve soğuk hava deposu dıģında kalan yeni tesis baģvurularında yatırım yerine ait imar planının en geç hibe sözleģmesi imzalanması aģamasında il müdürlüğüne sunulması gerekmektedir. Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırım projeleri, alternatif enerji kaynakları kullanan seralar, çelik silo ve soğuk hava deposuna ait yeni tesis baģvurularında yatırım yeri ile ilgili ruhsat vermeye yetkili kurumdan, söz konusu tesis için imar planı aranmaksızın, inģaat ruhsatı ve yapı kullanım izni verileceğine dair yazı baģvuru aģamasında sunulmalıdır. İmar planı; 1/1000 ölçekli uygulama imar planını ifade eder. 12

YATIRIM KONULARINA ĠLĠġKĠN DĠĞER AÇIKLAMALAR -Aynı proje kapsamında farklı ürün ya da ürün gruplarının iģlenmesi ve paketlenmesine yönelik proje teklifi yapılamaz. Örneğin, sütün iģlenmesine yönelik faaliyette bulunan bir iģletmede meyve, sebze gibi baģka bir ürünün iģlenmesi ya da paketlenmesi gibi bir proje baģvurusu yapılamaz. Ancak, ilgili mevzuatına uygun olması koģuluyla soğuk hava depolarında farklı ürün ya da ürün gruplarının depolanmasına yönelik projeler kabul edilir. -Üretim kapasitesine uygun soğuk hava ve/veya Ģoklama ünitesi bulunmayan büyük baģ, küçük baģ ve kanatlı hayvan kesimhaneleri, su ürünleri, et ve süt iģleme tesisi projeleri hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. Yasal mevzuata uygun bir soğuk hava ve/veya Ģoklama deposuna sahip olunduğu belgelenen baģvurular ise söz konusu soğuk hava deposunun, tesisin yapılacağı parselde yer alması ve tesis ile bir bütünlük arz etmesi halinde hibe desteği kapsamında değerlendirilir. Örneğin faal olan bir soğuk hava deposu iģleten yatırımcı et iģleme tesisi için baģvuruda bulunduğunda soğuk hava deposunun tesis ile aynı parselde yer alması halinde projede soğuk hava deposu bulunması Ģartı aranmaz ve bu baģvurular yeni tesis olarak yapılır. -Kapasite artırımı ve teknoloji yenileme baģvurularında yapılacak ünite mevcut tesisle aynı parselde yer almalıdır. -Kapasite artırımı ve teknoloji yenileme baģvurularında iģleme, paketleme ve depolama tesislerinde depolama ünitesi ek ünite olarak yapılacak ise kapasitesinin tesisin kapasitesi ile uyumlu olması gerekmektedir. Örneğin tohum iģleme, paketleme ve depolama tesisinde tesisin depolama kapasitesi yetersiz ise bu durumda tesis kapasitesi ile uyumlu olması Ģartıyla çelik silo dıģındaki depolama yapısı da hibe desteği kapsamında değerlendirilir. Yeni tesis başvurularında, yatırım yeri imar planı (Koyun keçi manda sabit yatırımları ile alternatif enerji kaynakları kullanan seralar, çelik silo ve soğuk hava deposu hariç) ile yetkili kurumlardan alınması gereken diğer izin belgeleri hibe sözleģmesi aģamasında il müdürlüğüne verilmelidir. Zeytinyağı konusunda; Yeni tesis proje baģvurularında iki fazlı sistem olması koģulu aranmaz. Tamamlama projesi baģvurularında sunulan projelerin iki fazlı sistem olması koģulu aranmaz Kapasite artırımı-teknoloji yenileme projesi baģvurularında iki fazlı tesisler ile üç fazlı tesislerin iki fazlı sisteme dönüģtürülmesine yönelik projeler değerlendirilir. Kapasite artırımı-teknoloji yenileme konusuda yapılan baģvurularda prina havuzu inģaat kısıtları oranında (%80) destekleme kapsamında değerlendirilir. Meyve ve/veya sebze (kayısı, incir, domates, biber vb.) kurutma tesisi projelerinin iklimlendirme unsurlarını içermesi Ģarttır. B. Uygulama illeri 1)Program çerçevesinde Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Aydın, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Hatay, Isparta, Mersin, Kars, Kastamonu, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, KahramanmaraĢ, Mardin, MuĢ, NevĢehir, Ordu, Samsun, Sivas, Tokat, Trabzon, ġanlıurfa, UĢak, Van, Yozgat, Aksaray, Karaman, Ardahan illerinde; yaģ meyve sebze tasnif, paketleme ve depolama yatırımları hariç bitkisel ürünlerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması, soğuk hava deposu, çelik silo, hayvansal orjinli gübre iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması, alternatif enerji kullanan yeni sera ve alternatif enerji üretim tesisleri konularında yapılacak yatırımlar için baģvurular kabul edilir. 13

- Bitkisel ürünlerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması (BÜĠ) (*YaĢ meyve sebze tasnif, paketleme ve depolama yatırımları hariç) *YaĢ meyve sebze tasnif, paketleme ve depolama yatırımları: YaĢ meyve sebzenin tasnifi (boy, renk vb.) paketlenmesi (yıkanmıģ, yıkanmamıģ, dondurulmuģ, dondurulmamıģ) ve soğuk hava deposunda depolanması proseslerinin tamamını sağlayan yatırımı ifade eder. Örneğin, domatesin boylanarak paketlenip soğuk hava deposunda saklanmasını sağlayan tesis bu yatırım adı altında ifade edilir. Ancak, domatesin suyunun çıkartılması, kurutulması, salça yapılması, doğranması gibi iģlemlere tabi tutulması halinde bu kapsamda değerlendirilmez, BÜĠ kapsamında değerlendirilir. - Soğuk hava deposu (SHD) - Çelik silo (ÇES) - Hayvansal orjinli gübre iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması (HOG) - Alternatif enerji kaynaklı sera (SER) - Alternatif enerji üretim tesisi (AEÜ) 2) Adana, Adıyaman, Antalya, Artvin, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Edirne, EskiĢehir, Gaziantep, GümüĢhane, Hakkari, Ġstanbul, Ġzmir, Kayseri, Kırklareli, KırĢehir, Kocaeli, Muğla, Niğde, Rize, Sakarya, Siirt, Sinop, Tekirdağ, Tunceli, Zonguldak, Bayburt, Kırıkkale, Batman, ġırnak, Bartın, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye ve Düzce illerinde ise; bitkisel ürünlerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması, hayvansal ürünlerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması, su ürünlerinin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması, soğuk hava deposu, çelik silo, hayvansal orjinli gübre iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması, alternatif enerji kullanan yeni sera, alternatif enerji üretim tesisleri ile tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlar için baģvurular kabul edilir. - Bitkisel ürünlerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması (BÜĠ) - Hayvansal ürünlerin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması (HÜĠ) - Su ürünlerinin iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması (SÜĠ) - Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlar (TÜY) - Soğuk hava deposu (SHD) - Çelik silo (ÇES) - Hayvansal orjinli gübre iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanması (HOG) - Alternatif enerji kaynaklı sera (SER) - Alternatif enerji üretim tesisi (AEÜ) C. Yatırım süresi -Yatırım projelerinin tamamlanma tarihi 1/12/2015 tir. Bu tarihe kadar tamamlanamayan projeler yatırımcıların talebi ve il müdürlüğünün uygun görmesi halinde kendi kaynakları ile doksan günü aģmamak üzere verilecek süre içinde tamamlanır. 2014/43 sayılı Tebliğ kapsamında imzalanacak bütün hibe sözleşmelerinde işin bitim tarihi 1/12/2015 olarak belirtilecektir. Taslak hibe sözleşmesinde de yazılmış olan bu tarih kesinlikle değiştirilmeyecektir. 14

-Mücbir sebepler dıģında, yatırımın süresi içerisinde fiziki olarak tamamlanamaması halinde yatırımcının gerekçeleriyle birlikte 1/12/2015 tarihinden en az bir ay öncesinden talep etmesi ve idarece de uygun görülmesi halinde projenin kalan kısmının yatırımcı tarafından kendi kaynakları ile tamamlaması Ģartıyla il müdürlüğünce en fazla doksan gün süre uzatımı verilir. Bu durumda; 1/12/2015 tarihi itibariyle fiziki olarak gerçekleģtirilen iģler mahallinde tespit edilerek bir tutanağa bağlanır. Verilen bu süre içerinde yatırımın tamamlanması ve nihai rapora bağlanması durumunda 1/12/2015 tarihinden önce fiziki olarak gerçekleģtirilen iģler hibeye esas proje gideri olarak değerlendirilir. 1/12/2015 tarihinden sonra fiziki olarak gerçekleģtirilen iģler ayni katkıyla karģılanır ve ödeme talebi bu çerçevede düzenlenir. Verilen süre uzatımı sonunda da yatırım tamamlanamaz ise Genel Müdürlüğün uygun görüģü doğrultusunda il müdürlüğünce hibe sözleģmesi feshedilir ve teminat Hazineye irat kaydedilir. Ayrıca yapılan hibe ödemeleri 21/7/1953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümlerine göre hesaplanarak geri alınır. SözleĢmenin feshi nedeniyle yatırımcı Bakanlıktan herhangi bir hak talebinde bulunamaz. -Projenin fiziki olarak 1/12/2015 tarihi itibari ile gerçekleģtiğinin faturalar ile belgelendirilmesi ve il müdürlüğünce de yerinde tespit edilerek tutanağa bağlanması halinde söz konusu yasal izinlerin alınabilmesi ve nihai raporun düzenlenebilmesi için, yatırımcının talebi, il müdürlüğünün uygun görmesi Ģartıyla doksan güne kadar süre uzatımı verilir. Verilen süre uzatımı sonunda da yatırım tamamlanamaz ise Genel Müdürlüğün uygun görüģü doğrultusunda il müdürlüğünce hibe sözleģmesi feshedilir ve teminat Hazineye irat kaydedilir. Ayrıca yapılan hibe ödemeleri 21/7/1953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümlerine göre hesaplanarak geri alınır. SözleĢmenin feshi nedeniyle yatırımcı Bakanlıktan herhangi bir hak talebinde bulunamaz. Yatırımın tamamlanması; yatırıma ait fiziki gerçekleģmenin tamamlanması, nihai rapor ve eklerinin idareye sunulmuģ olması ve idarece de kabul edilmesi halinde yatırım tamamlanmıģ sayılır. -Yatırımın 1/12/2015 tarihine kadar hibe sözleģmesinde belirtilen mücbir sebepler ile kamulaģtırma, imar plan değiģikliği ve yasal mevzuat değiģikliği nedenlerden dolayı tamamlanamaması durumunda; a) Yatırımcının gerekçeleriyle birlikte bir ay içerisinde talep etmesi ve uygun görülmesi halinde sözleģme tasfiye edilir ve yatırımcının teminatı iade edilir. b) Yatırımcının mücbir sebeplerden dolayı ek süre talep etmesi halinde, yatırım süresi ne kadar kesintiye uğramıģ ise o kadar ek süre verilir. Ancak bu süre doksan günü aģamaz. Bu sebepten verilen süre uzatımı içinde yapılan harcamalar hibe desteği kapsamında değerlendirilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM A. BaĢvuru Sahiplerinde Aranacak Özellikler: 1) Tebliğin 8 inci maddesinde belirtilen yatırım konularını gerçekleģtirmek üzere hazırlanacak proje baģvuruları gerçek ve tüzel kiģiler tarafından yapılır. 2) BaĢvuru sahibi gerçek ve tüzel kiģilerin Bakanlık tarafından oluģturulan çiftçi kayıt sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulmuģ diğer kayıt sistemlerine son baģvuru tarihinden önce kayıtlı olması gerekir. -BaĢvuru sahibi tüzel kiģiliğin Bakanlık tarafından oluģturulan Çiftçi Kayıt Sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulan diğer kayıt sistemlerine kaydı esastır. Bu nedenle tüzel kiģiliği oluģturan bireylerin ayrıca kayıt olmaları gerekmemektedir. 3) Ekonomik yatırımlara yönelik proje konularına baģvurabilecek gerçek ve tüzel kiģilerin idari ve mali açıdan kamudan bağımsız olması gerekir. Köylere hizmet götürme birliklerinin ortak oldukları Ģirketler ise bu kapsam dıģındadır. Ancak bu Ģirketlerdeki köylere hizmet götürme birliklerinin hisse oranı en fazla % 49 olacaktır. 4) Ekonomik yatırımlar için son baģvuru tarihinden önce kurulan; a) Kollektif Ģirket, limited Ģirket ve anonim Ģirket Ģeklinde kurulmuģ olan Ģirketler ve bunların aralarında oluģturdukları ortaklıklar, 15

-Kollektif Ģirket, limited Ģirket ve anonim Ģirket Ģeklinde kurulmuģ olan Ģirketlerin aralarında oluģturulacak ortaklıklar için görev, sorumluluk, ortaklıktaki payların detaylı olarak belirlendiği noter tasdikli sözleģme yapılmalıdır. BaĢvurular, ortaklığı oluģturan tüzel kiģiliklerden birisi adına yapılır. -Bakanlık tarafından oluģturulan çiftçi kayıt sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulan diğer kayıt sistemlerine kayıtlı olmayan Ģirketler de, yukarıda belirtilen nitelikleri sağlayan Ģirketlerle ortaklık yaparak ortak üye olarak projeye katılabilir. Ancak, baģvuru sahibi, mutlaka Bakanlık tarafından oluģturulan Çiftçi Kayıt Sistemine veya Bakanlık tarafından oluģturulan diğer kayıt sistemlerine baģvuru tarihinden önce kayıtlı olmalıdır. -Ortaklıklar oluģturularak baģvuru yapılması durumunda, proje baģvuru sahibi tüzel kiģilik yatırımcı sıfatı ile tüm uygulamaları gerçekleģtirecektir. Satın alma iģlemleri ve tüm finansal iģlemler (faturaların düzenlenmesi, ödemeler vb.) baģvuru sahibi ortak tarafından gerçekleģtirilecektir. Ortaklık sonucunda yeni bir tüzel kiģiliğin oluģtuğu ve bu tüzel kiģiliği de baģvuru sahibi ortağın temsil ettiği kabul edilmektedir. Ortaklık Ģeklindeki baģvurularda, satın alma iģlemleri, özellikle fatura düzenlenmesi ve ödemelerle ilgili konularda sonradan çıkabilecek sorunlar nedeniyle bu husus baģvuru sahipleri tarafından dikkate alınmalıdır. b) Tarımsal amaçlı kooperatifler, birlikler ile bunların üst birlikleri ekonomik yatırım konularına tüzel kiģilik olarak baģvurabilirler. 5) Dördüncü fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen kuruluģlar, kuruluģ tüzüklerinde/ ana sözleģmelerinde belirtilen faaliyet alanları ile ilgili yatırım konularına baģvurabilir. -BaĢvuruya esas proje konusunun kuruluģ tüzüklerinde/ana sözleģmelerinde bulunan faaliyet konuları arasında yer alması gerekmektedir. Örneğin Tarımsal amaçlı kooperatiflerin, ekonomik faaliyetlere yönelik bir yatırım konusuna baģvuru yapabilmesi için, Bakanlık tarafından onay verilmiģ tüzüğünde, o yatırımı yapabileceği konusunda bir hüküm bulunması ve son genel kurulda gündeme alınıp karara bağlanmıģ olması gereklidir. -Tüzel kiģiler baģvuruları ile birlikte, halen geçerli olan tüzük/ana sözleşmesinin yer aldığı Ticaret Sicil Gazetesi ile Tebliğin Resmi Gazete de yayım tarihinden sonra Ticaret ve Sanayi Odasından alınmıģ Faaliyet Belgesini vermelidirler. 6) Dördüncü fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen kuruluģların proje baģvurusu, hibe sözleģmesi imzalanması ve uygulamaların gerçekleģtirilmesi konularında yetkili kurullarından son baģvuru tarihinden önce yetki almıģ olması ve bu yetki belgesini proje baģvurularında ibraz etmiģ olmaları gerekir. -Bu programa proje baģvurusu yapılması, ortaklık kurulması, hibe sözleģmesi imzalanması ve uygulamaların gerçekleģtirilmesi konularında yetkili kurullarından son baģvuru tarihinden önce yetki almıģ olması ve bu yetki belgesini proje baģvurularında ibraz etmelidir. -BaĢvuruda bulunacak tüzel kiģilikler, yetkili kurul ve/veya organlarından; Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımların Desteklenmesi Programına baģvuru, ortaklık yapılması, hibe sözleģmesi imzalanması ve uygulamaların gerçekleģtirilmesi konularında yetki almıģ olmalıdır. Bu yetki belgesi hibe baģvuruları ile birlikte sunulmalıdır. -Örneğin, hibe baģvurusu Ģirket adına yapılıyorsa, baģvuruyu imzalayarak sunan kiģinin yetkilendirildiğine dair yetkili organ kararı, kooperatif adına kooperatif baģkanı tarafından yapılan bir baģvuruda ise, kooperatif baģkanına yetki veren yönetim kurulu kararı (kooperatif genel kurul kararı ile yönetim kurulu bu tip yetkilendirmeler için yetki almıģsa) hibe baģvurusu ekinde verilmelidir. B. BaĢvuruda bulunamayacaklar - Tebliğin 11 inci maddesinde açıklanan gerçek ve tüzel kiģilikler haricindekiler baģvuramaz. A. Yatırım tutarı ve destekleme oranı : BEġĠNCĠ BÖLÜM 1) Ekonomik yatırım konularında hibeye esas proje gideri; 16

a) Bitkisel ürün iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlardan yaģ meyve sebze tasnif, paketleme ve depolama yatırımları için 3.000.000 Türk Lirası, bunun dıģında kalan yatırımlar için 1.000.000 Türk Lirası, b) Hayvansal ürün iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlara 3.000.000 Türk Lirası, c) Su ürünleri iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlara 3.000.000 Türk Lirası, ç) Hayvansal orjinli gübre iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlara 1.000.000 Türk Lirası, d) Alternatif enerji kaynakları kullanan yeni seraların yapımına yönelik yatırımlara 1.000.000 Türk Lirası, e) Soğuk hava deposu yapımına yönelik yeni yatırımlara 1.000.000 Türk Lirası, f) Çelik silo yapımına yönelik yeni yatırımlara 1.000.000 Türk Lirası, g) Tebliğ kapsamında bulunan konularla ilgili tarımsal faaliyetlere yönelik yapılmıģ veya yapılacak tesislerde kullanılmak üzere; alternatif enerji kaynaklarından jeotermal ve biyogazdan ısı veya elektrik üreten tesisler ile güneģ ve rüzgar enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımına yönelik yeni yatırımlara 1.000.000 Türk Lirası, ğ) Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlardan mantar yetiģtiriciliği ve kültür balıkçılığına yönelik sabit yatırımlara 1.000.000 Türk Lirası, büyükbaģ hayvan yetiģtiriciliğine yönelik sabit yatırımlara 1.500.000 Türk Lirası, küçükbaģ ve kanatlı hayvan yetiģtiriciliğine yönelik sabit yatırımlarda 1.000.000 Türk Lirasını geçemez. YATIRIM KONULARI, HĠBEYE ESAS PROJE TUTARLARI VE UYGULAMA ĠLLERĠ YATIRIM KONUSU HĠBEYE ESAS PROJE TUTARI (TL) DESTEK VERĠLECEK ĠLLER Bitkisel ürün işlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlar YaĢ meyve sebze tasnif, paketleme ve depolama* 3.000.000 39 ĠL** Diğer bitkisel ürün iģlenmesi, paketlenmesi ve depolanmasına yönelik yatırımlar 1.000.000 81 ĠL Hayvansal ürün işlenmesi, paketlenmesi ve depolanması 3.000.000 39 ĠL** Su ürünleri işlenmesi, paketlenmesi ve depolanması 3.000.000 39 ĠL** Alternatif enerji kaynakları kullanan yeni sera 1.000.000 81 ĠL Alternatif enerji kaynaklarından jeotermal ve biyogazdan ısı veya elektrik üreten tesisler ile güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımına yönelik 1.000.000 81 ĠL yeni tesisler Çelik silo 1.000.000 81 ĠL Soğuk hava deposu 1.000.000 81 ĠL Hayvansal orjinli gübre işlenmesi, paketlenmesi ve depolanması 1.000.000 81 ĠL Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlar BüyükbaĢ 1.500.000 KüçükbaĢ 1.000.000 Kanatlı 1.000.000 39 ĠL** Kültür balıkçılığı 1.000.000 Kültür mantarcılığı 1.000.000 *YaĢ meyve sebze tasnif, paketleme ve depolama yatırımları: YaĢ meyve sebzenin tasnifi (boy, renk vb.) paketlenmesi (yıkanmıģ, yıkanmamıģ, dondurulmuģ, dondurulmamıģ) ve soğuk hava deposunda depolanması proseslerinin tamamını sağlayan yatırımı ifade eder. Örneğin, domatesin boylanarak paketlenip soğuk hava deposunda saklanmasını sağlayan tesis bu yatırım adı altında ifade edilir. Ancak, 17

domatesin suyunun çıkartılması, kurutulması, salça yapılması, doğranması gibi iģlemlere tabi tutulması halinde bu kapsamda değerlendirilmez, BÜĠ kapsamında değerlendirilir. **39 İl IPARD Uygulamalarının Dışında Kalan İllerdir. Bu iller; Adana, Adıyaman, Antalya, Artvin, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Edirne, EskiĢehir, Gaziantep, GümüĢhane, Hakkari, Ġstanbul, Ġzmir, Kayseri, Kırklareli, KırĢehir, Kocaeli, Muğla, Niğde, Rize, Sakarya, Siirt, Sinop, Tekirdağ, Tunceli, Zonguldak, Bayburt, Kırıkkale, Batman, ġırnak, Bartın, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye ve Düzce 2) Hibeye esas proje tutarının %50 sine hibe yoluyla destek verilir. Diğer %50 si oranındaki tutarı baģvuru sahipleri kendi kaynaklarından temin etmekle yükümlüdür. 3) Proje bütçesi KDV (Katma Değer Vergisi) hariç hazırlanır. 4) Proje toplam tutarının; Yukarıda belirlenen hibeye esas proje tutarını aģması durumunda, artan kısma ait iģlerin proje sahiplerince ayni katkı olarak finanse edilmesi ve yatırım süresi içerisinde tamamlanması gerekir. Bu durumun hibe baģvurusu ile beraber taahhüt edilmesi Ģarttır. 5) Küçük ve orta ölçekli ekonomik faaliyetlere yönelik yatırım tesislerinin desteklenmesi amaçlandığından, baģvuruda belirtilen proje toplam tutarı ile yatırım konusunun tam olarak gerçekleģmesi sağlanmalıdır. -Büyük bir projenin kısmi gerçekleģtirilmesi veya bölümler/üniteler Ģeklinde program kapsamında yapılmasına yönelik olarak hazırlanan proje baģvuruları kabul edilmez. ALTINCI BÖLÜM A. Hibe desteği kapsamındaki proje gider esasları : Tebliğ kapsamında hibe desteği verilecek proje giderlerinin; a) Yatırımcı ile akdedilen hibe sözleģmesinden sonra gerçekleģtirilmesi, b) Hibe sözleģmesi ekinde sunulan tatbikat projesinde belirtilmiģ olması ve hibe desteği verilecek proje giderleri kapsamında yer alması, c) Hibe sözleģmesi ekinde sunulan proje bütçesi tablosundaki hibeye esas proje giderlerinin, tüm baģvurularda 13 üncü maddesinde belirtilen limitlerin içerisinde kalması. ç) Hibe sözleģmesi ekinde sunulan iģ planında öngörülen yatırım süresi içerisinde gerçekleģmesi, hibe desteği kapsamındaki giderlerin Bakanlık tarafından yayımlanan satın alma kitabında belirtilen kurallara uygun olarak gerçekleģtirilmesi ve belgelere dayandırılması gerekir. B. Hibe desteği verilen proje gider kalemleri : 1) Tebliğde belirtilen esaslar çerçevesinde; öngörülen yatırım projesinin ayrılmaz bir parçası ve projenin faaliyete geçmesi için kaçınılmaz olan aģağıda belirtilen giderler, ilgili bölümlerde belirtilen istisnalar geçerli olmak kaydıyla hibe desteği kapsamında değerlendirilir. 2) Yatırım uygulamalarına ait; a) ĠnĢaat iģleri alım giderlerine, b) Makine, ekipman ve malzeme alım giderlerine, hibe desteği verilir. 3) Yatırımcılar tarafından, proje kapsamında satın alınacak ve hibe desteği verilecek tüm makine, ekipman, malzeme ve inģaat iģleri ihale sonucunda belirlenen yüklenicilerle yapılacak sözleģmeler kapsamında sağlanır. 4) Yatırımcılar ve ortakları tarafından sürekli çalıģtırılan veya düzenli ya da dönüģümlü olarak iģe alınmıģ kiģiler, kamu çalıģanları, kamu kurumları ile kamu tüzel kiģiliğine haiz kuruluģlar yüklenici olamaz. 5) Hibeye esas proje tutarını oluģturan, hibe desteği verilecek proje giderleri mutlaka teknik projeye ve piyasa etütlerine dayandırılmalı ve proje baģvurularında ayrıntılı olarak belirtilmelidir. 6) Hibe sözleģmesine bağlanan hibeye esas proje tutarı uygulama sürecinde artırılamaz. Ancak sözleģmeye bağlanan tutarı aģmamak kaydıyla gider kalemleri arasında ilgili maddelerde belirtilen kısıt ve limitlere aykırı olmamak üzere aktarımlar yapılabilir. 7) Yatırımcı, hibeye esas proje giderlerinden inģaat ve makine ekipmanı ayrı ayrı ihale edebileceği gibi bu giderlerin tamamını tek bir ihale Ģeklinde de gerçekleģtirebilir. 18

C. ĠnĢaat iģleri alım giderleri : 1) Program kapsamında hibe desteği verilecek inģaat iģleri alım giderleri, projenin faaliyete geçmesi için kaçınılmaz olan inģaat iģlerini kapsar. 2) Yeni yatırım baģvurularında hibeye esas proje gideri sadece inģaat faaliyetinden ibaret olamaz. Ancak çelik silo, soğuk hava deposu ve alternatif enerji kaynakları kullanan sera yatırımları sadece inģaat faaliyetinden ibaret olabilir. 3) ĠnĢaatın yapılma yöntemi ile kullanılacak teknolojiyi açıklayan, inģaat iģleriyle doğrudan ilgili malzeme, iģçilik, makine, ekipman kullanım veya iģ makinesi giderlerini kapsayan ve gider türü, ölçü birimi, miktar, birim fiyat ve tutar ayrıntılarını da ihtiva eden taslak yapım Ģartnameleri ve uygulama aģamalarını süreleriyle birlikte gösterir bir iģ programı da proje baģvuruları ekinde sunulur. 4) ĠnĢaat iģleriyle ilgili mimari, statik, elektrik, sıhhi tesisata ait uygulama projelerinin ve bunların metraj ile keģif özetlerinin hazırlayan tarafından imzalı suretleri incelenmek üzere hibe sözleģmesi ekinde sunulmuģ olması gerekir. 5) Ġdari kısımlarla ilgili harcamalar, hibeye esas inģaat giderinin %20 sini aģamaz. 6) Ġdareye ait personel odaları, yatakhane, yemekhane, teģhir ve satıģ reyonu, bekçi kulübesi, bahçe duvarı, çit, tesis bahçesinin düzenlenmesi gibi bölüm ve bunlara ait giderler idari alan olarak değerlendirilir ve bu maddenin beģinci fıkrası gereği iģlem görür. 7) Mesken ve benzeri yapıları kapsayan proje baģvuruları hibe desteği kapsamında değerlendirilmez. 8) ĠnĢaat iģleri ile ilgili ulusal mevzuat gereğince alınması gerekli izin, ruhsat, denetim iģleri ve uygulamalarda yapılması zorunlu olan tüm iģlemlerin yerine getirilmesinden yatırımcılar sorumludur. 9) Çelik silo, sera ve soğuk hava deposu yatırımları hariç, tüm yatırımlarda inģaat gideri hibeye esas proje tutarının % 80 inden fazla olamaz. Örneğin; -Hibeye esas proje tutarı 1.000.000 TL. ise bu tutarın en fazla 800.000 TL. si inģaat gideri, 200.000 TL.si makine-ekipman gideri olmalıdır. Bu tutarı aģan kısımlar ise ayni katkı olarak gösterilmelidir. -Hibeye esas proje tutarı 600.000 TL. ise bu tutarın en fazla 480.000 TL. si inģaat gideri, 120.000 TL.si makine-ekipman gideri olmalıdır. Yapılacak iģlerle ilgili Teknik ġartnameler; -Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Genel Teknik ġartnamesi ile yürürlükte olan ilgili diğer Ģartnamelerine uygun olarak düzenlenmeli veya Çevre ve ġehircilik Bakanlığı Teknik ġartnamelerinin kullanılacağı yatırımcı tarafından taahhüt edilmelidir. Ayrıca hazırlanacak olan bu teknik Ģartnamede kullanılacak malzemelerin niteliği marka verilmeden detaylı olarak açıklanmalıdır. -Hibe baģvuru aģamasında, proje baģvuru sahibi inģaat iģlerine yönelik olarak avan veya uygulama/tatbikat/kati proje sunmak konusunda serbesttir. Ancak, hibe sözleģmesi aģamasında onaylanmıģ tatbikat/uygulama projeleri sunulması zorunludur. -Proje baģvuru sahipleri tarafından, avan projelere dayanılarak oluģturulacak hibeye esas proje tutarlarında oluģabilecek yanılmalar ve sapmalardan proje sahipleri sorumludurlar. Avan proje ile baģvurulması halinde; -Hazırlatılacak mimari projeye uygun makine yerleģim planı, inģaat, elektrik ve sıhhi tesisat projeleri yaklaģık maliyetleri veya toplam inģaat alanının Çevre ve ġehircilik Bakanlığının metrekare birim fiyatları ile hesaplanan yaklaģık maliyeti baģvuru dosyasında bulunmalıdır. Bu durumda projelerde onay Ģartı aranmaz. Hibe sözleģmesi aģamasında ise ilgili kanun ve mevzuatlara uygun proje değiģiklikleri yapılabilir, bu durumda oluģacak fiyat artıģları ayni katkı olarak karģılanır. Tatbikat projesi ile baģvurulması halinde; -Mimari, statik, elektrik, sıhhi tesisat vb. projeler ile bunların ayrıntılı metraj ve yaklaģık maliyetlerinin sunulmuģ olması gerekir. Hibeye esas bu projenin; Serbest MüĢavirlik Mühendislik Belgesi 19

ve/veya Büro Tescil Belgesine sahip, gerekli meslek disiplinlerini (Ziraat Mühendisi, ĠnĢaat Mühendisi vb.) barındıran kurum ya da kiģi/kiģilerce hazırlanmıģ ve onaylanmıģ olması gerekmektedir. D. Makine, ekipman ve malzeme alım giderleri : 1) Program çerçevesinde yapılacak yeni makine, ekipman ve malzeme alımları, üretimi de içeren bir proje bütününün parçası olduğu takdirde finanse edilir. 2) Çelik silo, sera ve soğuk hava deposu yatırımları hariç, yeni yatırım baģvurularında hibeye esas proje gideri sadece makine ve ekipman alım giderinden ibaret olamaz. -Çelik silo ve soğuk hava deposuna ait giderlerin tamamı yeni tesis baģvurularında inģaat gideri olarak bütçelendirilebilir. -Mevcut tesisin (örneğin BÜĠ/HÜĠ/SÜĠ) bir unsuru olarak yapılacak çelik silo ya da soğuk hava deposuna ait kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesine yönelik baģvurularda da giderlerin tamamı inģaat gideri olarak bütçelendirilebilir. 3) Tamamlama ve kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesine yönelik proje tekliflerinde hibeye esas proje tutarının tamamı makine ve ekipman alım giderinden ibaret olabilir. 4) Makine ve ekipman alımlarında, alım bedeli ile proje sahasına teslim giderleri, montaj giderleri tek bir alım faturası Ģeklinde düzenlenmesi durumunda hibe desteği verilir. Ayrı faturalandırılması durumunda sadece mal alım bedeline hibe desteği verilir. 5) Makine ve ekipman ile ilgili taslak teknik Ģartname proje baģvuruları ekinde sunulur ve projede kullanım amacı belirtilir. 6) Makine, ekipman ve malzeme alım giderleri kapsamında, demirbaģ eģya, mobilya, mefruģat alımı gibi giderler ve tesis tamamlandıktan sonra tesisin iģletilmesine yönelik hammadde veya malzeme giderlerine hibe desteği verilmez. 7) Trafo satın alımları hibe desteği kapsamında değildir. 8) Alternatif enerji kaynaklarından enerji üreten tesisler hariç enerji nakil hattı satın alımları hibe desteği kapsamında değildir. 9) Yeni tesis ve tamamlama konusu dıģında jeneratör satın alımları hibe desteği kapsamında değildir. - TaĢıyıcı (seyyar/kendinden hareketli) araç ve üzerinde taģınabilir depo vb. giderlere hibe desteği verilmez. E. Proje kaynaklarından karģılanamayacak giderler : 1) Tebliğin 16 ve 17 inci maddelerinde açıklanan proje giderlerine uygun olmayan ve hibe desteği kapsamı dıģında kalan giderler Ģunlardır: a) Her türlü borçlanma giderleri, b) Faizler, c) BaĢka bir kaynaktan finanse edilen harcama ve giderler, ç) Kira giderleri, d) Kur farkı giderleri, e) Arazi, arsa ve bina alım bedelleri, f) Bina yakıt, su, elektrik ve apartman aidat giderleri, g) Ayrı faturalandırılmıģ nakliye, montaj giderleri, ğ) Bankacılık giderleri, h) Denetim giderleri, ı) KDV de dahil iade alınan veya alınacak vergiler, i) Ġkinci el mal alım giderleri, j) Proje yönetim ve danıģmanlık giderleri, k) Makine tamir ve parça alım giderleri. (Örneğin: Kurutma fırınının içerisinde bulunan yıpranmıģ/arızalı fırın paletlerinin tamiri ya da değiģtirilmesi.) 2) Program kapsamında; hibe sözleģmesi onaylanmayan projelerle ilgili yapılan hiçbir harcama karģılanmaz, bu giderlerden dolayı herhangi bir sorumluluk ve yükümlülük üstlenilmez. 20