İSTİHDAM PEKETİ YASASININ İŞVERENLERİ İLGİLENDİREN DÜZENLEMELERİ ve UYGULAMA ESASLARI 27.05.2008 Kamuoyunda İstihdam Paketi olarak anılan İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (5763 sayılı) 15.05.2008 tarihinde kabul edilmiş ve 26.05.2008 tarih ve 26887 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Anılan yasa temelde, Sosyal Güvenlik Reformunun hayata geçirilmesi öncesinde işverenlere beyaz sayfa açmayı ve uygulamadan kaynaklanabilecek bazı tereddütleri gidermeyi amaçlamaktadır. İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile getirilen ve işverenleri ilgilendiren düzenlemeleri ayrı-ayrı ele alalım. 1.Alt İşverenlik Müessesi İle İlgili Yeni Düzenleme ve Yükümlülükler Getirildi Asıl işveren ve alt işveren arasındaki sözleşmenin yazılı yapılması ve Çalışma bölge Müdürlüğüne verilmesi zorunluluğu getirildi. Sözleşmenin yazılı yapılmaması ve sözleşmenin Çalışma bölge Müdürlüğüne verilmemesi halinde çalıştırılan her işçi için 100-YTL. idari para cezası (Asıl işveren veya işveren vekiline) öngörüldü. Ancak bu cezalar Rapora altı iş günü içinde itiraz edilmemiş veya mahkeme muvazaalı işlemin tespitini onamış ise tescil işlemi iptal edilir ve alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılır. Düzenleme gereğince müfettiş tarafından önerilmesi ile birlikte doğmayacak olup, işveren tarafından 6 iş günü içinde itiraz edilmemesi veya mahkemede işverenin davayı kaybetmesi durumunda söz konusu olacaktır. Burada ilginç bir durum var, burada davacı tek, davalı iki kişi olduğundan davalı taraf daha güçlü olacaktır. Çalışma Bölge Müdürlüğü gerektiğinde bu sözleşmeyi İş Müfettişine inceletme yetkisine sahip olacaktır. Bu inceleme sonucunda muvazaalı alt işverenlik kurulduğu kararı verilirse bu konu İş Müfettişi raporuna bağlanacak. İşveren veya alt işveren Rapora altı iş günü içinde itiraz etmez ise veya mahkeme muvazaalı işlemin tespitini onamış ise tescil işlemi iptal edilecek ve alt işverenin işçileri başlangıçtan itibaren asıl işverenin işçileri sayılacaktır. Hukuken isabetsiz bazı yazılarında asıl işveren-alt işveren ilişkisi bundan böyle önceden izne tabi tutulacak biçiminde görüş veya fikir bildirildi görülmektedir. Oysa alt işveren-asıl işveren ilişkisi İş Kanununda değil Borçlar Kanununda düzenlenen bir husustur. Önceden izne bağlanması söz konusu değildir. Çünkü sözleşme serbestisi veya akit muhtariyeti ilkesi vardır. Getirilen yeni düzende sadece GEREKTİĞİNDE asıl işveren-alt işveren ilişkisine temel olan sözleşme ile ilgili muvazaa incelemesi yapılabilecek.
2. Özel sektör işvereni için eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu kaldırıldı Özel sektör işvereni için eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu kaldırıldı. İşçi Türü Eski (Mevcut) Sistem ( % ) Yeni Sistem ( % ) Özel Kamu Özel Kamu Özürlü 3 4 3 4 Eski Hükümlü 1 2-2 Terör Mağduru 2 - - - TOPLAM 6 6 3 6 Bu değişiklik 01.07.2008 tarihinden itibaren uygulamaya girmiştir. 3. İş Sağlığı ve Güvenliği İle İlgili Yeni Yönetmelikler Çıkarılmasına Yasal Temel Oluşturuldu İş sağlığı ve güvenliği konusunda iptal edilen yönetmeliklerin yerine yeni yönetmeliklerin çıkarılması yönünde Yasal düzenleme yapıldı. 4. İşverenlerin İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Oluşturma, İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli İle Sanayiden Sayılan İşlerde İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Yükümlülüğü Net Olarak Tanımlandı İşverenlerin işyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturma, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli çalıştırma, sanayiden sayılan işlerde de iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüğü net olarak tanımlanmış ve birden çok işverene hizmet sunabilecek ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin kurulmasına Yasallık kazandırıldı. Diğer yandan, işverenlerin işyeri sağlık ve güvenlik birimi oluşturma, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli çalıştırma, sanayiden sayılan işlerde de iş güvenliği uzmanı çalıştırma yükümlülüklerine aykırı harekette uygulanacak idari para cezaları tek çatıda toplandı ve dolaylı bir idari para cezası indirimine gidilmiş oldu.
5. Mesleki Eğitim Almamış İşçiler Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalıştırılmasına Yasak Getirildi Çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış işçiler ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaklandı. (Asıl işveren veya işveren vekiline) Aksi durumda çalıştırılan her işçi için 1000-YTL. idari para cezası getirildi. Bu değişiklik 01.01.2009 tarihinden itibaren uygulamaya girmiştir. 6. İşyerinde Emzirme Odaları veya Çocuk Bakım Yurdu (Kreş) Kurma Yükümlülüğünün Dışarıdan(Fatura Karşılığı) Karşılanmasının Önü Açıldı İşyerinde emzirme odaları veya çocuk bakım yurdu (kreş) kurma yükümlülüğünde olan işverenler, bu hizmeti dışarıdan(fatura karşılığı) hizmet alabilmelerinin önü açılmıştır. Bilindiği üzere 14.07. 2004 tarih ve 25522 sayılı RG. de yayımlanarak yürürlüğe giren Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmeliğin 15. maddesine göre yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, bir yaşından küçük çocukların bırakılması ve bakılması ve emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur. Diğer yandan, yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150 den çok kadın işçi çalıştırılan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması ve bakılması, emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur. Yurt açma yükümlülüğünde olan işverenler yurt içinde anaokulu da açmak zorundadırlar. Yurt, işyerine 250 metreden daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür. 7. İşyerinin Açılmasına İzin Vermeye Yetkili Kuruluşların Bu İzni Vermeden Önce Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca İşletme Belgesi Verilip Verilmediğini Araştırma Yükümlülüğü Getirilmiştir İşyerinin açılmasına izin vermeye yetkili belediyeler ile diğer ilgili makamlar bu izni vermeden önce, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca iş mevzuatına göre verilmesi gerekli işletme belgesinin varlığını araştırma ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca işletme belgesi verilmemiş işyerlerine açılma izni vermeme yükümlülüğü getirilmiştir.
8. İş Sağlığı ve Güvenliği Düzenlemelerine Uymayan İşverenler İçin İdari Para Cezası Ağırlaştırılmıştır İş sağlığı ve güvenliği düzenlemelerine uymayan işveren veya işveren vekiline, alınmayan her iş sağlığı ve güvenliği önlemi için 200-YTL. idari para cezası uygulaması getirildi. 9. Sanayiden Ticaretten Tarım ve Orman İşlerinden Sayılacak İşler Yeniden Tanımlanmıştır Sanayiden, ticaretten, tarım ve orman işlerinden sayılacak işlerin esasları yeniden belirlenmiştir. 10. Polis veya Jandarmaya Yapılan Kimlik Bildiriminde Yer Alan Bilgilerin İlgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı İl Müdürlükleri veya Merkez Müdürlüklerine Bildirilmesi Zorunluluğu Getirilmiştir Genel kolluğa(polis veya jandarma) yapılan, sürekli veya geçici olarak çalışanlara ait kimlik bildiriminde yer alan kimlik bilgileri, genel kolluk kuvvetlerince ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı il müdürlükleri veya merkez müdürlüklerine bildirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. 11. İşverenlerin Türkiye İş Kurumuna Yapacakları Bildirimlerin Elektronik Ortamda Yapılabilmesinin Önü Açıldı Türkiye İş Kurumuna da işverenlerden elektronik ortamda bildirge isteme yetkisi veriliyor.örneğin işten ayrılma bildirgesi (İAB) ve iş gücü anketleri elektronik ortamda verilebilecek. 12. İşsizlik Ödeneği Arttırıldı Mevcut düzenlemede işsizlik ödeneği miktarı sigortalının son dört aylık prime esas kazancı üzerinden hesaplanan günlük ortalama net kazancının % 50 si idi. Bu şekilde belirlenen tutar İş Kanunu na göre belirlenen asgari ücretin netinden fazla olamamaktadır. İstihdam paketi ile işsizlik ödeneği miktarının, günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olacağı ve bu tutarın aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemeyeceği düzenlemesi getirilerek işsizlik ödeneğinin artmasının önü açılmış oldu. (Aylık asgari ücretle çalışanlar için yapılan iyileştirme aylık 25,40 YTL olarak gerçekleşecek) Bu değişiklik 31.07.2008 tarihinde yürürlüğe girecektir.
ÖRNEK 1 Mevcut düzenlemenin geçerli olduğu 2008 yılı Mayıs ayında işsiz kalan ve aylık asgari ücret üzerinden çalışan bir işçinin bir aylık işsizlik ödeneği tutarını hesaplayalım. Mevcut düzenlemede işsizlik ödeneği miktarı sigortalının son dört aylık prime esas kazancı üzerinden hesaplanan günlük ortalama net kazancının % 50 si olduğundan, 2008 yılı Mayıs ayında aylık asgari ücretin net tutarı 435,92 YTL. olup, bu tutarının % 50 si 217,96 YTL. olacaktır. Bu tutar aylık asgari ücretin net tutarının altında olduğu için hiçbir eksiltme olmadan işçinin aylık işsizlik ödeneği olacaktır. İstihdam paketi sonrasında aynı işçinin aylık işsizlik ödeneği tutarını hesaplayalım. İstihdam paketi ile işsizlik ödeneği miktarının, günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olacağından, aylık asgari ücretle (608,40-YTL) çalışan işçi için brüt ücretin % 40 ı 243, 36 YTL olacaktır. bu tutarın aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini aşmadığı için aynen esas alınacaktır.böylece yeni sistemde bu işçi için aylık işsizlik ödeneği 243, 36 YTL olacaktır. Görüleceği üzere yapılan iyileştirme aylık 25,40 YTL olarak gerçekleşecek ÖRNEK 2 Mevcut düzenlemenin geçerli olduğu 2008 yılı Mayıs ayında işsiz kalan ve aylık net 1.000 YTL ücret üzerinden çalışan bir işçinin bir aylık işsizlik ödeneği tutarını hesaplayalım. Mevcut düzenlemede işsizlik ödeneği miktarı sigortalının son dört aylık prime esas kazancı üzerinden hesaplanan günlük ortalama net kazancının % 50 si olduğundan, bu işçi için net tutar 1.000 YTL. olup, bu tutarının % 50 si 500 YTL. olacaktır. Bu tutar aylık asgari ücretin net tutarı olan 435,92 YTL. yi aştığı için üst sınıra takılacak ve işsizlik ödeneği üst sınır olan 435,92 YTL. olarak ödenecektir. İstihdam paketi sonrasında aynı işçinin aylık işsizlik ödeneği tutarını hesaplayalım. İstihdam paketi ile işsizlik ödeneği miktarının, günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olacağından, 1000 YTL net aylık ücretin brüt tutarı 1.417 YTL olup, bunun % 40 ı aylık 566,80 YTL olacaktır. Bu tutarın aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini(486,72 YTL) aşmaması gerekmektedir. 566,80 YTL tutarı tavan tutarı aştığı için tavan tutar yani 486,72 YTL işsizlik ödeneği olarak verilir. Görüleceği üzere arada 50,80 YTL işçi lehine fark oluşacaktır.
13. Ücret Garanti Fonu Yeniden Düzenlendi 4447 sayılı İşsizlik Yasasına eklenen madde ile,işsizlik Sigortası Fonu kapsamında ayrı bir Ücret Garanti Fonu oluşturulması öngörüldü. Bu fon, işverenin konkordato ilan etmesi, işveren için aciz vesikası alınması, iflası veya iflasın ertelenmesi nedenleri ile işverenin ödeme güçlüğüne düştüğü hallerde işçilerin iş ilişkisinden kaynaklanan üç aylık ödenmeyen ücret alacaklarını karşılayacaktır. İşçinin, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesinden önceki son bir yıl içinde aynı işyerinde çalışmış olması koşulu esas alınarak temel ücret üzerinden ödeme yapacak. 14. Kısa Çalışma Ödeneği Yeniden Düzenlendi 4447 sayılı İşsizlik Yasasına eklenen madde ile, genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak önemli ölçüde azaltması veya işyerinde faaliyeti tamamen veya kısmen geçici olarak durdurması halinde, belirtilen nedenlerle işyerinde geçici olarak en az dört hafta işin durması veya kısa çalışma hallerinde işçilere çalıştırılmadıkları süre için işsizlik sigortasından kısa çalışma ödeneği ödenecek 15. Yeni İşe Alınan Sigortalıların (Belli Koşullarla) Sigorta Primine İlişkin İşveren Hisseleri İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak 4447 sayılı İşsizlik Yasasına eklenen madde ile, 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olan erkekler ile yaşı ne olursa olsun 18 yaşından büyük kadınlardan Yasa nın yayımı tarihinden önceki altı aylık dönemde (2007 Kasım - 2008 Mayıs devresinde sigortalılığı bulunmayan) prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olması koşuluyla, Yasa nın yayımı tarihinden önceki bir yıllık dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı sayısına ilave olarak bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için; 506 sayılı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin; a) Birinci yıl için yüzde yüzü, b) İkinci yıl için yüzde sekseni, c) Üçüncü yıl için yüzde altmışı, d) Dördüncü yıl için yüzde kırkı, e) Beşinci yıl için yüzde yirmisi, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 506 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şarttır. Bu maddeye göre işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, İşsizlik Sigortası Fonundan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilecektir. -Mevcut ve faaliyette bulunan işyerlerinin devredilmesi, birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi hallerde yeni işe başlama olarak değerlendirilmez. -Mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu işyerleri hakkında uygulanmaz. -Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında uygulanmaz. -506 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işyerleri hakkında bir yıl süreyle uygulanmaz. -8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım konulu işyerlerine yönelik işyerleri hakkında uygulanmaz. -Kamu idareleri işyerleri hakkında uygulanmaz. -506 sayılı Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz. İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Yasal düzenlemeden anlaşılacağı üzere Yasa nın yürürlüğe girdiği tarihten geriye doğru bir yıldan daha erken açılan ve Kuruma bildirilen işyerleri bu imkandan faydalanamayacaktır. İşverenler Yasa nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar işçiler için bu imkandan faydalanacaktır. 16. Özel İstihdam Bürosu Ruhsatı Olmaksızın İş ve İşçi Bulmaya Dönük Yayın Yapan Web Sitesi TV veya Radyoların İlgileri Hakkında Ağır İdari Para Cezası Öngörüldü Özel istihdam bürosu ruhsatı olmaksızın web sitesi, radyo veya özel TV aracılığı ile iş ve işçi bulmaya dönük yayın yapılması durumunda ilgililer hakkında 10.000- YTL. fiilin her bir tekrarında 20.000-YTL. idari para cezası getirilmiştir.
17. Belli Koşullarla İşverenlere Beş Puanlık Sigorta Prim İndirimi Getirildi İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalılara ait uzun vadeli sigorta kollarına(malullük, yaşlılık, ölüm sigortası) ait primlerin işveren hissesinde beş puanlık indirim getiriliyor. Bu beş puanlık indirim Devlet hazinesinden karşılanacaktır. İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için; a. İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmiş olması, b. İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalıların tamamına ait olan sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile işveren hissesinden Hazinece karşılanan beş puanlık tutar dışındaki tutarı yasal süresinde ödemeleri, c. İşverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şartları vardır. Ancak işverenlerin Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarını 21/07/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil ve taksitlendiren işverenler ile 2003 yılında 4958 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre yeniden yapılandıran işverenler bu tecil ve taksitlendirme ile yapılandırmaları devam ettiği sürece bu haktan yararlanmaları mümkündür. Belirtilen haklardan, Kamu idareleri işyerleri ile bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar yararlanamaz. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. Bu yaptırım, Yasa nın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemlere ilişkin aykırılıklara uygulanır. Burada esas alınacak tarih tespitin yapıldığı tarih değil, aykırılığın gerçekleştiği tarih olacaktır. Bu değişiklik 01.10.2008 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.
18. Prim Borcu Yeniden Yapılandırılan Fakat Yapılandırması Sekteye Uğrayan İşverenlere Borçlarını Yapılandırma Şansı Tanındı Daha önce, 22.02.2006 tarihli ve 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 1. ve 2. maddeleri kapsamına giren borçlarını yeniden yapılandırıldığı halde, yapılandırma hakkını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi(yani 26.05.2008) takip eden ayın sonuna kadar (yani 30.06.2008) kaybeden 1 işverenlerin bu maddenin yürürlüğe girdiği(yani 26.05.2008) tarihi takip eden iki ay içinde Kuruma yazılı olarak başvurmaları halinde, bozulmuş olan yeniden yapılandırma anlaşmaları, yapılmış olan eski başvuru tarihi ve taksitlendirme süresi dikkate alınmak suretiyle ihya (yeniden geçerlilik) edilecektir. Yeniden yapılandırma anlaşmaları bozulmuş olup, yukarıda açıklandığı şekilde borç yapılandırmasına yeniden geçerlilik kazandırılan işverenlerin, eski borç yapılandırmasının bozulmasından sonra, borçları için yaptıkları ödemeler(bunlar genelde düzensiz ödemelerdir) ilgili borca ilişkin taksit tutarlarına mahsup edilecektir. Yeniden yapılandırma anlaşmaları bozulmuş olup, yukarıda açıklandığı şekilde borç yapılandırmasına yeniden geçerlilik kazandırılması (ihya) veya mahsup işlemi yapılması sonrasında, geriye dönük olarak bakıldığında vadesinde ödenmediği veya eksik ödendiği anlaşılan taksit tutarlarının, ödeme tarihine kadar gecikilen her ay için ayrı ayrı Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait YTL cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faiz oranına 1 puan eklenmek suretiyle bulunacak faiz oranının bileşik bazda uygulanması sonucunda hesaplanacak faiz miktarıyla birlikte başvuru tarihini takip eden altı ay içinde ödenmesi halinde, yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanabilirler. Bu fıkrada belirtilen ödeme yükümlülüklerinin söz konusu altı aylık süre içinde tam olarak yerine getirilmemesi halinde yeniden yapılandırma hakkı kaybedilir ve yapılandırma işlemleri iptal edilerek, işverenlerin ödedikleri tutarlar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre borçlara mahsup edilir. 2006 yılında yapılmış olan yeniden yapılandırma haklarını kaybetmiş olup, kapsama giren bu borçlarının tamamını sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre ödemiş olanlar hakkında bu madde hükümleri uygulanmaz. Borçlarını kısmen ödemiş olup bu maddeden yararlanmak için başvuranlara, daha önce ödemiş oldukları tutarlar iade edilmez, bu maddenin birinci ve ikinci fıkraları saklı kalmak kaydıyla mahsup işlemi yapılmayacaktır. 1 5458 sayılı Yasa nın 3. maddesine göre, ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla veya taksit süresi içinde tahakkuk edecek aynı mahiyetteki cari ay borçlarıyla ilgili ödeme yükümlülüklerini bir takvim yılında üç defadan fazla yerine getirmemeleri halinde, yeniden yapılandırma hakkını kaybederler ve ödedikleri tutarlar Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur un ilgili mevzuatı uyarınca borçlarına mahsup edilir.
İşverenin sigorta prim borçları nedeniyle, taşınır ve taşınmaz mallara konulan hacizler ile alınan teminatlar vadesi geçmiş taksitlerin ödenmesinden sonra yapılan ödemeler nispetinde, üçüncü şahıslar nezdindeki hak ve alacaklarla ilgili hacizler ise, vadesi geçmiş taksitlerin ödenmesinden sonra tümüyle kaldırılır. Bu imkanlardan yararlanmak üzere başvuran borçluların, kapsama giren borçları nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumuna yaptıkları itirazlardan ve yargı nezdinde sürdürdükleri davalardan feragat etmeleri ve ihtilaf yaratmamaları şarttır. 19. İşverenlere Prim Borcunu Yeniden Yapılandırma İmkanı Getirildi İşverenlerin 2008/Mart ve önceki dönemlere ilişkin sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası, sosyal yardım zammı ile bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar müracaat edilmiş olması kaydıyla 31/03/2008 tarihine kadar bitirilmiş olan özel bina inşaatı ile ihale konusu işlerden Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılan ön değerlendirme, araştırma veya tespit sonucunda yeterli işçilik bildiriminde bulunulmadığı anlaşılanların fark işçiliğe ilişkin borçları, isteğe bağlı sigortalıların 2003/Mayıs ila 2008/Mart dönemleri arasında isteğe bağlı sigortalılıklarının devam ettiği süre içindeki prim borçları, topluluk sigortasına tabi olanların 2008/Mart ve önceki dönemlere ilişkin malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ait prim borçları, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ile 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı olanların 31/03/2008 tarihine kadar olan prim ve sosyal güvenlik destek prim borçları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden iki ay içinde yazılı olarak başvurulması kaydıyla, bu maddede belirtilen şartlarla faiz ve gecikme zammı indirimi avantajı ile peşin veya yirmi dört aya kadar eşit taksitler halinde ödeme imkanı getirildi. Peşin ödeme yolunun tercih edilerek borç aslının tamamının ve başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının yüzde on beşinin başvuru tarihini takip eden bir ay içinde ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammının kalan % 85 i terkin edilecektir. Taksitle ödeme yolunun tercih edilmesi halinde, birinci fıkra kapsamına giren borç asıllarına başvurunun yapıldığı ayın sonuna kadar sosyal güvenlik mevzuatının ilgili hükümlerine göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının; on iki aya kadar taksitlendirmelerde% 55 i, on iki ayı aşan taksitlendirmelerde % 30 u terkin edilir ve kalan kısmı borç asıllarına ilave edilerek taksitlendirmeye esas borç hesaplanır. Bulunan bu tutar, taksit süresine bölünmek suretiyle ödenecek aylık taksit miktarı bulunur. İlk taksitin ödeme yükümlülüğü, bu maddeye göre başvurunun yapıldığı ayı takip eden ayda başlar. Başlangıçta taksitle ödeme yolu seçilip daha sonra taksitlendirilen borcun kalan kısmının peşin ödenmek istenilmesi halinde, başlangıçta seçilen taksitlendirme süresine bağlı terkin oranı değiştirilmeyecektir.