Köksal BAYRAMOĞLU haber@ekovitrin.com 10. Kalkınma Planı nda hedef HIZLI KALKINAN BİR TÜRKİYE Türkiye nin 2023 yılı için birçok alanda önemli hedefler belirlediğine dikkat çeken Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, 10. Kalkınma Planı ile yıllık ortalama yüzde 5,5 büyümeyi sağlamayı, milli geliri 1,3 trilyon dolara yükselterek, kişi başına düşen milli geliri 16 bin dolara çıkartmak istediklerini söylüyor. Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz Yılmaz, işsizlik oranının yüzde 5'lere inmesini sağlayarak, enflasyon ve faiz oranlarını kalıcı bir şekilde düşük tek haneli rakamlara düşürmek istediklerini belirtiyor. 80 81
YENİ EKONOMİK BÜYÜME STRATEJİMİZİ ORTAYA KOYDUK Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, 2014-2018 dönemini kapsayan 10. Kalkınma Planı'nın 2023 hedefleri doğrultusunda toplumun yüksek refah seviyesine ulaştırma yolunda önemli bir kilometre taşı olacağını belirtiyor. Planın yüksek, istikrarlı, kapsayıcı ekonomik büyümenin yanı sıra hukukun üstünlüğü, bilgi toplumu, uluslararası rekabet gücü, insani gelişmişlik, çevrenin korunması ve kaynakların sürdürülebilir gibi konuları kapsayacak şekilde tasarlandığını vurgulayan Yılmaz, stratejik bir bakış açısıyla ve paydaşların geniş katılımıyla hazırlanan ulusal planların, giderek daha önemli hale geldiğini söylüyor. Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, Ekovitrin e önemli açıklamalarda bulundu Plan, verimlilik ve sanayileşmeyi öne çıkarıyor Bakanlığınız ekonomik kalkınmada nasıl bir vizyona sahip? Ülkemiz istikrarlı bir kalkınma hamlesini gerçekleştirmek için gereken ekonomik ve sosyal unsurlara büyük ölçüde sahip olup, güçlü bir makroekonomik yapıyı tesis ediyor. Ancak, uzun dönemli kalkınma hedeflerimizin gerçekleştirilmesi için ekonomik yapının daha da güçlendirilmesi gerekiyor. Bakanlığımız gerek hazırladığı plan ve programlarda, gerekse uyguladığı politikalarda makroekonomik istikrarını güçlendiren, kırılganlıklarını azaltan, yüksek ve istikrarlı ve kapsayıcı büyüyen bir Türkiye ekonomisi vizyonunu ortaya koydu. Bu vizyonun gerçekleşmesine yönelik olarak hazırlanan Onuncu Kalkınma Planında da verimlilik ve sanayileşmeyi ön plana çıkaran yeni ekonomik büyüme stratejimizi ortaya koyduk. Üretim sürecinin tam rekabet ortamında özel sektör eliyle gerçekleştirildiği, kamunun ise düzenleyici ve denetleyici rolünün güçlendirildiği, özel sektör öncülüğünde dışa açık ve rekabetçi üretim yapısının geliştirilmesine dayanan bu strateji ile önümüzdeki dönemde cari açık problemi yaşamadan olabildiğince yüksek bir büyüme performansı yakalamayı hedefliyoruz. Bu kapsamda, entegre politikalar oluşturuyoruz. Bir yandan stratejik olarak gördüğümüz sektörlerde gelişme sağlayacak politikaları hayata geçirirken diğer taraftan ülkemizin potansiyelini artırmak ve üretimi ülke sathına yaymak için bölgesel politikalar üretiyoruz. Bu şekilde, hem istikrarlı büyüme ortamını sürdürmeyi ve büyüme hızımızı artırmayı hem de büyümenin mekânsal dağılımını sağlayarak refahın daha geniş kesimlere daha dengeli yayılmasını temin etmeyi amaçlıyoruz. KALKINMA BAKANLIĞI EKONOMİK, SOSYAL, KÜLTÜREL POLİTİKA VE HEDEFLERİ BELİRLİYOR 1960 yılında kurulan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı, 2011 yılında 641 sayılı KHK ile Kalkınma Bakanlığı olarak yeniden yapılandırıldı. Böylece, DPT nin kuruluşundan beri üstlendiği kalkınma misyonu Bakanlığın adı haline geldi. Kalkınma Bakanlığı bugün temel olarak ekonomik, sosyal, kültürel politika ve hedeflerin belirlenmesinde hükümete müşavirlik yapma görevini yerine getiriyor. DPT nin, uzmanlığı esas alan anlayışı ve yarı akademik yapısıyla ekol ve okul olma niteliği Bakanlık bünyesinde devam ediyor. 10. KALKINMA PLANI 2023 HEDEFLERİNE HİZMET EDİYOR Onuncu Kalkınma Planı yürürlükte. Planın temel hedefleri nelerdir? Cumhuriyetimizin 100. yılına uzanan 2023 hedefleri doğrultusunda çalışmalarını tamamladığımız 10. Plan ile birlikte artık uzun vadeli bakış açısını daha çok içeren bir planlama anlayışını ortaya koyuyoruz. Bu bağlamda, 2014-2018 dönemini kapsayan Onuncu Kalkınma Planı mızın da Türkiye nin 2023 Vizyonu için belirlenen hedeflere hizmet etmesi önem taşıyor. Bu amaçla, refah artışının en önemli belirleyicisi olan ekonomik büyümenin yüksek, istikrarlı ve kapsayıcı bir temele dayandırılması esas. Büyüme ile birlikte bir toplumun kurumsal gelişmişlik, sosyal refah, yaşam beklentisi, eğitim, sağlık gibi sosyal boyutları içeren insani gelişmişlik düzeyleri ile bu unsurların ülkenin bütününe dengeli bir biçimde dağılımı kalkınma seviyesinin gerçek göstergeleri. Dünya ile bütünleşen bir zeminde kalkınma çabalarını sürdürdüğümüz ülkemizde önümüzdeki dönemde hem dış ticarette rekabet gücümüzü artıran hem de istihdam yaratan, üretim odaklı bir büyüme yapısını sosyal politikaları da ön planda tutarak hayata geçirmeyi amaçlıyoruz. 82 83
YILLIK % 5,5 BÜYÜME Plan döneminde uygulanacak politikalar sonucunda büyümenin yıllık ortalama yüzde 5,5 civarında gerçekleşmesi bekleniyor. O nuncu Kalkınma Planı döneminde uygulanacak politikalar sonucunda büyümenin yıllık ortalama yüzde 5,5 civarında gerçekleşmesi bekleniyor. Plan dönemi sonunda, ülkemizin 2023 hedefleriyle de uyumlu olarak, cari GSYH nın 1,3 trilyon dolara, kişi başına gelirin ise 16 bin dolara ulaşması hedefleniyor. Plan döneminde 4 milyon yeni istihdam yaratılması, 2018 yılına gelindiğinde işsizlik oranının yüzde 7,2 seviyesine gerilemesi, işgücüne katılma oranlarının gelişmiş ülkeler seviyesine doğru yükselmesi öngörülüyor. Ayrıca, başarılı ihracat performansımıza paralel şekilde cari açığımızın GSYH ya oran olarak plan döneminde ortalama yüzde 5,8 düzeylerinde seyretmesi, ileriki dönemde ise ortalama yüzde 5 seviyelerine gerileyerek ülkemiz açısından bir sorun olmaktan çıkarılması hedefleniyor. Ekonomik amaçların gerçekleştirilmesine paralel olarak vatandaşlarımızın mutlu, müreffeh ve onurlu bir şekilde yaşaması; bu yönde bireylerin kendilerini geliştirebilecekleri, özgür, sağlıklı, güvenli ve yüksek standartta yaşam sürebilecekleri sosyal bir ortamın oluşturulması da temel amaçlarımız arasında. Bu bağlamda, gelecek nesillere yönelik sosyal politikalar toplumumuz açısından ayrıca önemli. Nitelikli nüfus yapısına yönelik etkili nüfus, eğitim ve sağlık politikalarının uygulanmasının yanında bireylerin değişime uyum sağlama becerilerinin geliştirilmesi, yeni bilgi ve teknolojilerin sadece kullanıcısı değil, araştırıcısı ve üreticisi olması, çalışma ve sosyal güvenlikle ilgili düzenlemeler ile doğal kaynakların kullanılmasında nesiller arası hakkaniyet ve sürdürülebilirliğin esas alınması sağlanacak. TÜRKİYE-IMF İLİŞKİLERİ Türkiye nin IMF ile olan borç ilişkisi Mayıs ayında sona erdi. IMF, bu süreçte Türkiye nin ekonomik kalkınma politikalarında yer alan bir faktör olarak değerlendiriliyordu. Bundan sonraki süreç için neler söylemek istersiniz? Türkiye, 19 yıllık bir dönem sonunda IMF ye borcunu sıfırlayacağı bir konuma geldi. 2005 yılında imzalanan ve 2008 yılında yürürlülük süresi sona eren 19. Stand-by anlaşmasının son taksiti 14 Mayıs 2013 tarihinde ödendi. IMF nin organizasyon şemasında üç temel organ yer alıyor: Guvernörler Kurulu, İcra Direktörleri Kurulu ve Başkanlık. Genellikle yılda bir kez toplanan Guvernörler Kurulu, IMF nin kuralları ve yönetim şekli gibi genel politika konularında karar verir. Her bir üye ülke bir guvernör (genellikle Ekonomi/Maliye Bakanı veya Merkez Bankası Başkanı), bir de guvernör yardımcısı atıyor. Türkiye için guvernörlük görevini Ekonomik Konularda Genel Koordinasyondan Sorumlu Başbakan Yardımcısı, guvernör yardımcılığı görevini ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı üstleniyor. Guvernörler Kurulu, IMF işlerini yürütmek üzere sahip olduğu yetkilerini 24 kişiden oluşan İcra Direktörleri Kurulu na devretti. İcra Direktörleri Kurulu, Fon un politika oluşturan ve Fon un tüm kredi verme işlemlerinden sorumlu olan organ. Türkiye yi, IMF İcra Direktörleri Kurulu nda, 2014 yılına kadar Avusturya temsil edecek. Ülkemizin bulunduğu grupta Avusturya nın yanı sıra Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Beyaz Rusya ve Kosova yer alıyor. 2012-2022 arası dönemde faaliyet gösterecek olan söz konusu grupta ülkemiz, 2014-2016 ile 2018-2020 yılları arasında ikişer yıl süreyle İcra Direktörlüğü pozisyonunu üstlenecek. Böylelikle, 1947 yılından bu yana üyesi olduğumuz IMF de ilk defa dönüşümlü olarak İcra Direktörlüğü pozisyonu üstlenilmiş olacak. Türkiye IMF ilişkileri Madde IV kapsamında yürütülüyor. Madde IV görüşmelerinin amacı, üye ülke ekonomilerinin iç ve dış istikrarını teşvik etmek ve bu suretle uluslararası ekonomik sistemin istikrarına katkıda bulunuyor. Tüm üye ülkelerin IMF Ana Sözleşmesi gereğince her yıl gerçekleştirmesi gereken bir konsültasyon mekanizması olan Madde IV görüşmeleri kapsamında ülkelerin maliye ve para politikaları ele alınıyor, dış denge ve kamu borcu gelişmeleri inceleniyor, finansal sektörün durumu ve reel sektör bağlantıları ile ekonomik politikaların büyüme ve ödemeler dengesi üzerindeki etkileri değerlendiriliyor. Türk ekonomisi 2013 ün ikinci çeyreğinde yüzde 4,4 lük bir büyüme kaydetti. Bu veriyi nasıl değerlendiriyorsunuz? İlk çeyrekteki büyüme bu yılki büyüme hedefine nasıl bir katkı sağlayacak? GSYH nın 2013 yılının ilk çeyreğinde yüzde 2,9 ve ikinci çeyreğinde yüzde 4,4 oranında büyüme kaydetmesiyle yılın ilk yarısındaki büyüme oranı yüzde 3,7 oldu. 2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program daki hedefin yüzde 4 olduğu göz önüne alınırsa, ilk yarıdaki bu gelişmelerin beklentilerimize paralel olarak gerçekleştiği söylenebilir. Ancak, yılın ilk yarısındaki yüzde 3,7 oranındaki büyümenin 2,6 puanının toplam kamu harcamalarının katkısıyla gerçekleştiği görülüyor. Buna karşılık 84 85
enerji üretimi, finansman kalitesi ve turizm gibi alanları kapsayan programlar hayata geçiriliyor. Bu yönde, ithalata olan bağımlılığın azaltılması ve yurt içi tasarrufların artırılması ve israfın önlenmesi programları başta olmak üzere muhtelif programlar cari açığın azaltılmasını sağlaksı hedefleniyor. aynı dönemde özel sektörün yatırım harcamalarının katkısı ise -1 puan oldu. Kamu harcamaları büyümeye sürekli olarak bu denli yüksek düzeyde katkı veremeyeceğinden ekonominin üretim kapasitesini artıran özel sektör yatırımlarının canlandırılması gerekiyor. Esasen kamu kaynaklarına dayalı bir büyüme yapısının mali disiplini de bozucu etkileri olması nedeniyle özel sektör yatırımlarına ve ihracata yönelik bir büyüme stratejisinin izlenmesi, Türkiye nin gelecekte sağlıklı bir büyüme performansı ortaya koyması açısından önemli. Hükümetin yetkili organları cari açığın azaltılması yönündeki programı kararlılıkla sürdürüyor. Kalkınma Bakanlığı bu noktada nasıl bir misyon üstleniyor? Ekonominin temel kırılganlık unsurlarından biri olarak gösterilen cari açığın çözümü için tüm yetkili organların koordineli biçimde hareket etmesi gerekiyor. Son dönemde Onuncu Kalkınma Planı nın ilk üç yılını kapsayan Orta Vadeli Program (2014-2016) hazırlanırken, son dönemde dünya ekonomisinde yaşanan belirsizlikler ile finansman maliyetlerinin gelecek dönemde artacağına ilişkin işaretler de dikkate alındı. cari açıkta kaydedilen iyileşmenin kalıcı olması için farklı tedbirlere ihtiyaç duyuluyor. Bu kapsamda, Bakanlığımız koordinasyonunda katılımcı bir yaklaşımla hazırlanan Onuncu Kalkınma Planı ile söz konusu soruna yapısal çözümler getirmeyi amaçlıyoruz. Kalkınma Planı nın amaçlarına ulaşılabilmesi açısından önem taşıyan, temel yapısal sorunlara çözüm olabilecek, genellikle birden fazla bakanlığın sorumluluk alanına giren, kurumlar arası etkin koordinasyon ve sorumluluk gerektiren kritik reform alanları için Öncelikli Dönüşüm Programları tasarlandı. Öncelikli Dönüşüm Programları nın hayata geçirilmesine yönelik eylem planlarının hazırlanmasının, uygulanmasının, izlenmesinin ve değerlendirilmesinin koordinasyonundan Bakanlığımız sorumlu. Hazırlanan programlar, amaç ve kapsam bakımından cari açığa ilişkin politikalar da içeriyor. Bu kapsamda, tasarrufların artırılması, üretimde verimlilikle birlikte katma değer artışı, yerli kaynaklara dayalı PLANDA, DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ BELİRSİZLİKLER DE DİKKATE ALINDI Ekonomi piyasaları son aylarda dalgalı bir seyir içerisinde. Bu durum sizce ne kadar daha devam eder? Türkiye nin ekonomik kalkınmada ortaya koyduğu hedeflerde bir değişim söz konusu olabilir mi? Ekonomi piyasalarında ve özellikle gelişmekte olan ülke ekonomilerinde son aylarda görülen dalgalanmalar Amerikan Merkez Bankası nın (FED) uyguladığı genişletici para politikasını ne zaman sonlandıracağına ilişkin oluşan beklentiler ve bunların piyasa aktörlerinin kararlarını etkilemesinden kaynaklanıyor. Özellikle finansal piyasalarda görülen bu dalgalanmaların, FED in 2008 yılından itibaren aşırı genişletici para politikası uygulaması ile finansal piyasalara verdiği büyük miktardaki likiditeyi ne zaman ve nasıl geri çekeceğine dair politikalarının netlik kazanmasına kadar süreceği tahmin ediliyor. Onuncu Kalkınma Planı nın ilk üç yılını kapsayan Orta Vadeli Program (2014-2016) hazırlanırken, son dönemde dünya ekonomisinde yaşanan belirsizlikler ile finansman maliyetlerinin gelecek dönemde artacağına ilişkin işaretler de dikkate alındı. Bütçe sürecini başlatan ve üç yıllık bir bakış açısına sahip olup her yıl yenilenen Orta Vadeli Program da yer alacak tahmin ve hedeflerde, son dönemde uluslararası piyasalardaki gelişmeler göz önünde bulundurularak Plana göre sınırlı ölçüde revize söz konusu olabilir. YENİ TEŞVİK SİSTEMİNDE ÖNE ÇIKAN MADDELER Mevcut teşvik sistemi sanayi sektörüne ve ekonomideki büyümeye nasıl bir katkı sağlayacak? Ülkemizin büyüme performansı açısından büyük önem taşıyan üretken yatırımların artırılmasında yeni yatırım teşvik sistemi de önemli bir politika aracımız. Yeni yatırım teşvik sistemi dört ana başlıktan oluşuyor Genel teşvik sistemi Bölgesel teşvik sistemi Büyük ölçekli yatırımların teşviki Stratejik yatırımların teşviki İllerin sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerine göre 6 bölgeye ayrıldığı yeni sistemde gelişmişlik seviyesi düştükçe teşvik miktar ve süresi artıyor. Yatırımın yapıldığı sektör, bölge ve yatırım tutarına bağlı olarak bu dört ana başlık altında yatırımlara; yatırım mallarında KDV istisnası ve Gümrük Vergisi muafiyeti, vergi indirimi, kredi faiz desteği, yatırım yeri tahsisi, KDV iadesi, çalışanlar için sosyal güvenlik primi desteği (işveren payı), Gelir Vergisi stopajı teşviki, sosyal güvenlik primi desteği (işçi payı) sağlanıyor. Yeni yatırım teşvik sistemi kapsamında sağlanan teşviklerle yatırımların maliyeti ve dolayısıyla yatırımcıların aldığı risk düşürülerek, yatırımların muhtemel getirisi yükseltililiyor, böylece kaynakların yatırımlara yönlendirilmesi özendirililiyor. AZ GELİŞEN BÖLGELERE YÜKSEK TEŞVİK Yeni sistemde daha az gelişmiş bölgelerdeki yatırımlara daha yüksek seviyede teşvikler sağlanarak ekonominin bölgesel olarak daha dengeli ve fırsat eşitliğine dayalı şekilde geliştirilmesi hedefleniyor. Ayrıca, yüksek seviyede teşviklerin sağlandığı stratejik yatırımlar kapsamında cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek ara malları ve ürünlerin üretimine yönelik, uluslararası rekabet gücünü artırma potansiyeline sahip Ar-Ge içeriği yüksek, yüksek teknolojili ve yüksek katma değerli stratejik önemi haiz yatırımların teşvik edilmesi amaçlandı, büyük ölçekli yatırımların teşviki çerçevesinde rekabetçi ölçekte yapılacak önemli sektörlerdeki yatırımların artırılması hedefleniyor. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre yeni yatırım teşvik sisteminin Resmi Gazete de yayımlandığı 20 Haziran 2012 tarihinden Ağustos 2013 sonuna kadar 5.878 adet yatırım teşvik belgesi düzenlendi. Bu belgelerde toplam 75,7 milyar TL lik yatırım ve 218 bin 461 kişilik yeni istihdam öngörüldü. Söz konusu dönemde sektörler arsında en yüksek payı alan imalat sanayiinde 3 bin 654 belge düzenlendi, 42,2 milyar TL yatırım ve 115 bin 131 kişilik yeni istihdam öngörüldü. 86 87
81 İLDE YATIRIM DESTEK OFİSLERİ KURULDU Bakanlık olarak yerli ve yabancı yatırımcılara ne gibi kolaylıklar sunuyorsunuz? Koordinasyonunu Bakanlığımın sağladığı kalkınma ajansları ve özellikle ajansların bünyesinde illerde faaliyet gösteren yatırım destek ofisleri, sahada birebir yatırımcı ile muhatap oluyor ve yatırımcının talep ettiği hizmetleri ücretsiz olarak sunuyor. 81 ilde kurulan yatırım destek ofisleri mevcut durumda toplamda 210 personel ile faaliyetlerini yürütüyor. Yatırım destek ofisleri faaliyet gösterdikleri illerin iş ve yatırım ortamını yerli ve yabancı yatırımcılara tanıtmak üzere ulusal ve uluslararası fuar ve etkinliklere katılım sağlayarak yatırımcının ayağına kadar gidiyor. Diğer taraftan yine illerinin iş ve yatırım olanaklarını yatırımcılara sunmak üzere hazırlanan web siteleri, sunumlar, broşürler, detaylı sektörel ve mekânsal analizler, CD ve kitapçıklar; yatırım destek ofislerinin kullandığı araçlardan bazıları. Yatırım destek ofisleri yatırımın her aşamasında yatırımcıya hizmet veriyor. Gelinen aşamada diğer ilgili merkezi kurum ve kuruluşlardan da yatırım destek ofislerinin illerinde gerçekleştirdiği faaliyetler ile ilgili olarak olumlu geri bildirimler alıyoruz. Ayrıca, yatırım destek ofisi ile işbirliği içerisinde çalışmak isteyen kurumların sayısının gün geçtikçe artması bu ofislerin başarısının bir göstergesi. YATIRIMCILARA FİZİBİLİTE DESTEĞİ Yatırım destek ofisleri, yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancı yatırımcılara yatırım maliyetlerini ve süresini belirleyen etkenler hakkında da detaylı bilgi sağlıyor. Örneğin lojistik, işgücü, depolama, inşaat maliyetleri ile ilgili olarak yatırım destek ofisi personelinin elinde yaklaşık maliyetler mevcut olup bir nevi yatırımcı için fizibilite hazırlıklarına destek sağlıyor. Bahsettiğim yeni teşvik sistemine ilişkin kararname kapsamında kallkınma ajanslarına önemli görevler verildi. 2012 yılı Temmuz ayından beri kalkınma ajansları bünyesinde bulunan yatırım destek ofisleri, genel teşvik belgeli yatırımlara ilişkin gerekli belgeleri düzenleyerek Ekonomi Bakanlığı na iletiyor ve illerde verilen teşvik belgeli yatırımların izlemesini, takibini ve kapama işlemlerini yürütüyor. Kuruldukları günden bu yana yatırım destek ofisleri; 65 binden fazla yatırımcıya çeşitli konularda danışmanlık hizmeti sağlanarak, 2 bine yakın tanıtıcı broşür, CD, rapor hazırlamış, kurum ve kuruluşlara 15 binden fazla ziyaret gerçekleştirmiş, 5 bin kişiye girişimcilik, dış ticaret konularında eğitim sağladı, 2 bin 500 den fazla yurt içi ve yurt dışı tanıtım organizasyonuna katılım sağladı. Önümüzdeki süreçte, yatırım destek ofislerinin faaliyet gösterdikleri illerinde yatırıma uygun arazi ve tes- islerin belirlenme ve bunu sistemli olarak yatırımcıya sunulması konusuna ve ayrıca illerinin iş ve yatırım ortamına ilişkin sorunları tespit ederek çözüm için öneriler geliştirmelerine odaklanmasını öngörüyoruz. Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK) gündeminde de yer alan ve yatırımın önündeki en büyük engellerden birisi olan yatırıma uygun arazinin belirlenerek hızlı bir şekilde yatırımcıya tahsis edilmesi, çözüm bekleyen acil bir konu. Bu konuda başarılı uygulamalar geliştiren ve bahsettiğimiz sorunu yerel düzeyde bertaraf ederek çözüm üreten yatırım destek ofislerimiz mevcut. Amacımız, yerelde bazı yatırım destek ofisleri tarafından başarılı olarak uygulanan yatırıma uygun arazi envanteri çalışmalarını diğer yatırım destek ofislerine de yaygınlaştırmak ve merkezi düzeyde çözüm için atılan adımlara katkı sağlamak olacak. KALKINMA AJANSLARINA ÖNEMLİ GÖREVLER DÜŞÜYOR Türkiye de kalkınma ajansları yapısal ve işlevsel olarak yeterli etkinliğe sahip midir? Bu doğrultuda bakanlık olarak ortaya koyduğunuz çalışmalar hakkında bilgi alabilir miyiz? Kalkınma ajanslarımız bölgesel gelişmenin adeta yapı taşları konumunda. Tümünün faal hale gelmesinin üzerinden üç yıl geçmiş olmasına rağmen; yüksek nitelikli uzmanlığa dayalı kurumsal kapasiteleri, bölgelerinin potansiyelini anlamaya, anlatmaya ve doğru yönlendirmeye yönelik stratejik çalışmaları, kamu ve özel sektöre yönelik proje bazlı destekleri ile önemli icraatlar gerçekleştirdiler. Ajanslar bölgesel kuruluşlar olup kendi bölgelerinin kalkınması için kamu, özel sektör ve STK ların işbirliğini esas alan bir çerçevede faaliyet gösteriyor. Ajanslarda hali hazırda 797 si uzman olamak üzere 972 personel istihdam ediliyor. 2008-2012 döneminde ajansların toplam gelirleri yaklaşık 1,5 milyar TL düzeyinde olup bunun yaklaşık 400 milyon TL si yerel kaynaklarla finanse edildi. Bu kaynakların yüzde 60 tan fazlası mali destek programları vasıtasıyla ajans bölgelerine aktarıldı. 2008-2013 yılları arasında 8 bin 478 projeye 1,6 milyar TL hibe verilerek (ödemeler İlgili Kurum ve Kuruluşlarla ortak çalışmalar yapıyoruz Ajansların etkinliğini artırmayı diğer ilgili kurum ve kuruluşlar ile işbirliği yapmalarını sağlayarak başarabileceğimize inanıyorum. Bu işbirliklerini kimi zaman KOSGEB örneğinde olduğu gibi kapsamlı protokollerle sağlıyor kimi zaman da Kalkınma Bankası örneğinde olduğu gibi ortak gündem çerçevesinde gelişen ve daha kapsamlı kurumsal işbirliklerine ışık tutan projeler aracılığıyla gerçekleştiriyoruz. MÜSİ- AD, TÜRKONFED, TÜSİAD ve TİM gibi Türkiye nin önde gelen STK larıyla da politika ve proje düzeyinde ortak çalışmalarımız gelişerek devam ediyor. devam etmektedir) eş finansman dâhil 3 milyar TL ye yakın kaynak harekete geçirildi. Toplam proje başvurusu sayısı 34 bin 858 ve mali destek programları kapsamında 43 bin 720 kişiye proje hazırlama eğitimi verildi. BÖLGE PLANLARI İLE GELİŞİM DESTELENİYOR Ajanslar, bölgelerini sadece tek bir gündem, sektör ya da program altında değil sosyoekonomik gelişmenin bütün sektör ve unsurları ile bütüncül bir şekilde ele alarak hazırladıkları bölge planları bunun bir göstergesi. Bölge planları, stratejik bir yaklaşımla temel odak alanlarını tanımlayarak bir gündem yaratıyor ve paydaşları bu gündem çerçevesinde kaynaklarını optimum sosyoekonomik gelişme düzeyine erişme yolunda birleştirmeye yöneltmeyi amaçlıyor. Merkezi düzeyde örgütlenmiş ya da yerel birimleri istenilen kurumsal kapasiteye ulaşamamış merkezi kurum ve kuruluşlar, ajansların bölgelerini en iyi tanıyan kurumlar olmaları nedeniyle bilgi ve yönlendirmelerine ihtiyaç duyuyor, saha uygulamalarında kurumsal desteklerini alıyor. Kalkınma ajansları aynı zamanda merkezi kurum ve kuruluşların sahip oldukları ulusal politika ve stratejilerin bölge düzeyinde bilinirliğini artırmada ulusal önceliklerin bölgesel öncelik setleri içinde de dikkate alınması ve politika yapma ve uygulama süreçlerinde bütünlük sağlanması sürecinde önemli rol oynuyor. Bu süreçte özellikle ajanslar ve merkezi kurumlar arasında işbirliklerinin geliştirilmesi önem arz ediyor. Bakanlığımız da bu alanda gerekli koordinasyonu sağlayarak başarılı uygulamaların hayata geçmesini sağlıyor. Ekonomi Bakanlığı, Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı ile politika ve uygulama düzeyinde başarılı işbirlikleri gerçekleştirildi ve başta yatırım teşvik ve yatırım çekme alanlarında ortak uygulama kapasitesi oluşturuldu. 88 89