TOPRAK RENGİ Oi A E Bhs Bs1 Bs2 BC
Renk çeşitli cisimlerden yansıyarak gelen ışınların görsel algı sonucu kişide oluşturduğu duygudur. Işığın cisimlere çarptıktan sonra yansıyarak görme duyumuzda bıraktığı etkiye de renk denir. Güneşli bir günde renklerin daha parlak ve canlı olmaları, kapalı havada ise parlaklığını ve canlılığını kaybetmeleri ve olduklarından koyu görünmeleri rengin ışığa bağlı olduğunu gösterir. Işık olmadığı zaman her şey, şekil ve renk olarak karanlıkta kaybolur. Güneş ışığı bir prizmadan geçirilince 7 renk grubu meydana gelir. Güneş ışığında depo olmuş bu renkler bir eşya üzerine geldiğinde o cisim renklerin bir kısmını yutar, bir kısmını da yansıtır. Bu olayın sonucunda cisimler bize yansıttığı renkte görünürler.
Rengin bilimsel olarak tanımlanmasında ise rengin özelliklerinin de bilinmesi gerekir. Bunlar; HUE (RENK ÖZÜ) VALUE (DEĞER) KROMA (YOĞUNLUK)
HUE Bir rengi diğerinden ayıran niteliktir.yani renk içerisinde başat olan kırmızı, sarı, yeşil, mavi ve mor beş gökkuşağı rengini tanımlar. KIRMIZI SARI MOR
VALUE (DEĞER) Rengin siyah ve beyazla karışımının ölçüsü yani koyuluk ve açıklığını gösterir. Beyaz ile karıştırılan bir renk onun daha açık bir tonunu elde etmemizi sağlar. + = KIRMIZI BEYAZ AÇIK PEMBE
Value Siyahla karıştırılması ise onun daha koyu bir tonunu elde etmemize neden olur. + = KIRMIZI SİYAH KOYU KIRMIZI RENK
KROMA Rengin kuvvetini veya renk maddelerinin miktarını tanımlar. Siyah Gri Bej Beyaz Tüm renkler Siyah + Beyaz Yeni oluşturulan renkler Renk yok
TOPRAK RENGi En önemli morfolojik özelliktir, Arazide kolaylıkla belirlenebilir, Farklı toprakların tanımlanmasında ve sınıflandırılmasında yaygın bir şekilde kullanılır. Toprağın içerdiği organik madde düzeyinin tahmininde, Doğal drenaj ve havalanma durumunun belirlenmesinde, Yıkanma ve birikme olayları hakkında bilgi edinilebilir.
Toprak rengi bir veya birkaç faktörün ürünüdür Ana materyal Organik madde içeriği Su içeriği Havalanma durumu
Renk size bir toprak hakkında neler söyleyebilir? Toprak Rengi neden önemlidir? Toprakların organik madde içeriğine ve mineral kapsamlarına bağımlı olan önemli özelliklerinden birisidir. Farklı toprak tiplerinin ne olduğunun bir göstergesidir Belli fiziksel ve kimyasal özelliklerin göstergesidir. Çoğunlukla toprakta bulunan humus ve değişik demirli bileşiklerin bir ürünüdür.
Toprağa renk veren madde ve mineraller Organik madde: kahverengi, esmer veya siyah renkleri verir. Demir bileşikleri: Toprağa esmer, kırmızı, sarı, yeşilimsi ve mavimsi renkleri verir. Mangan bileşikleri: Esmer ve siyah renkleri verir.
Organik Madde Miktar ve ayrışma derecesine göre toprağa değişik renkler verir. Az ayrışmış ise esmer, ileri derecede ayrışmış ise kahverenginin değişik tonlarını meydana getirirler. Organik madde: %3 Organik madde: %1,5 Organik madde: %1 Organik madde: %0,5
Demir -Fe Topraklardaki gri ve açık renklerin sebebi başlıca kuvars, kaolin, diğer kil mineralleri, kalsiyum karbonat, alçı, çeşitli tuzlar ve Ferro demir bileşiklerdir. Topraklarda tipik gri renk devamlı su altında bulunan gley horizonlarında bulunur. Burada demir Ferro demir (FeзO 4 ) bileşikleri halindedir. Ferro demir oksitler daha fazla bulunduğu zaman toprağın rengi mavimtırak gri bir renk alır. Çok gri renk organik madde ve demir oksitlerin pek az bulunduğuna işaret edebilir. İyi drenajlı sıcak iklim koşullarında hematit (Fe 2 Oз) oluşur ve toprağa kırmızı bir renk verir. Ferrik hidroksit bileşimindeki limonit (2Fe 2 Oз 3H 2 O) topraktaki sarı rengin, Hidrate ferrooksit olan geotit ise (FeOOH) toprağa sarımsı kahve bir renk verir.
Genel olarak diğer koşullar benzer olduğunda, soğuk bölgelerden ekvatora yaklaşıldıkça toprak renklerindeki kırmızılık artar. Bunun nedeni, Sıcaklığın artmasıyla ayrışma ve parçalanma olaylarının hızlanması, Organik maddenin çabuk ayrışarak azalması, Topraklarda demir oksit oranının yükselir. Sarı renkli topraklara ise daha çok nemliılıman iklim koşullarında rastlanır.
Mangan Bileşikleri Mangan oksitler bulundukları toprağa organik madde gibi esmer ve siyah renkleri verirler. Toprağa bu renkleri veren ve çoğunlukla amorf veya kristalize formda bulunan MnO 2 dir. (manganın dört değerli oksidi) Toprak rengine nemin etkisi Islak topraklar, güneş ışınlarını kuru topraklara göre daha fazla absorbe ettikleri için daha koyu renkli görünürler. Toprak rengi; hava kuru toprakta ve tarla kapasitesinde iken belirlenir
Organik topraklar ağırlık olarak >12-18% organik C içerirler Buradaki koyu rengin nedeni ise topraktaki çok yüksek organik madde içeriğidir
Beyaz benekler kireç birikiminin bir göstergesidir.
Kırmızı renk bu topraktaki demir oksitlerin baskın olduğunun bir göstergesidir.
Yüzeyde bulunan koyu siyaha yakın olan rengin bulunduğu horizon oldukça yüksek organik madde içeriğine sahiptir. E ile gösterilen horizon bir yıkanma horizonudur ve bu horizonda bulunan kil, demir oksitler ve organik madde alt horizonlara yıkanmıştır. Bhs ile gösterilen horizonun üst kısmında yukardan yıkanan organik madde ve daha alt kesimlerinde ise üst kısımdan gelen demir oksitler yer almaktadır. En altta ise kum içeriği yüksek, organik madde ve demir içeriği düşük olan bir yüzey altı horizonu yer almaktadır.
Toprak Renginin İfade Edilmesi Munsell sistemi kullanılarak sayısallaştırılabilir Hue (örn., 5R) ana rengin ne olduğunu ifade eder Toprağın ne kadar koyu veya açık olduğunu anlatmaz. Value (örn., 5R 5/ ) toprağınızın ne kadar koyu renkli olduğunu ifade eder: (0 en koyu) o anki nem durumunu belirtir (koyu = ıslak) ve/veya organik madde miktarı hakkında bilgi verir Kroma (örn., 5R 5/8) Rengin yoğunluğu hakkında bilgi verir (0 = gri). Su rejimi ile ilgili bilgi verir
Örnek Test Sorusu Aşağıdaki topraklardan hangisinin organik maddesi daha fazladır? 5R 5/6 veya 10YR 1/7?
Teorik olarak, koyu renkli topraklar açık renkli topraklara nazaran daha fazla ışığı absorbe edeceklerinden dolayı daha sıcak olurlar. Ancak eğer açık renkli olan toprağın nem içeriği düşük ise (kuru ise) veya güney veya batı istikametine bakıyor ise bu toprağın sıcaklığı rengi daha koyu olan ancak daha ıslak ve kuzey veya doğu cephesine bakan bir toprağa göre fazla olacaktır.
RENK ÖLÇÜMÜ Toprak rengi, Munsell Renk Skalasında bulunan renklerin eşleştirilmesi ile belirlenmektedir. Toplam 196 rengin bulunduğu bu kartlarda renkler, renge ait 3 temel özelliğin bileşimine göre sınıflandırılmaktadır. Ana renk, Munsell toprak renk kartlarının en üst bölümünde, renk koyuluğu sol kenarda, renk tonu ise kartın alt kenarında gösterilmiştir. Toprak renginin saptanması sırasında, ortamın uygun ışık koşulları taşıması, ışığın 45º açıyla gelmesi, bakış açısının dik olması ve ayrıca toprağın nem durumunun da (kuru, nemli, ıslak) belirtilmesi gerekmektedir. Bu metot uygulaması çok kolay olmakla birlikte Renk Skalasında bulunan belirli sayıdaki renk ile sınırlı olması ve renk algılamasının kişiden kişiye değişmesinden dolayı bir takım dezavantajları bulunmaktadır.
Renk özü (Hue) Renk içerisinde başat olan kırmızı, sarı, yeşil, mavi ve mor beş gökkuşağı rengini tanımlar. Ana renk 1-10 arasında değişen rakamlarla gösterilir. Örneğin; 5YR, 10R, 10Y
Renk koyuluğu (Value) Rengin siyah ve beyazla karışımının ölçüsü yani koyuluk ve açıklığını gösterir. 0-10 rakamları arasında değişir. Rakam ne kadar küçükse ifade ettiği rengin koyuluk derecesi o kadar yüksek olur. Örneğin; 10YR 2/3 birleşimindeki 2 rakamı, rengin value değeridir.
Renk tonu (Kroma) Rengin kuvvetini veya renk maddelerinin miktarını tanımlar. Renk tonu az parlaktan parlağa doğru 0 dan 20 ye kadar olan rakamlarla gösterilir. Örneğin; 10YR 6/2 grimsi sarısı kahverengi yi, buna karşın 10YR 6/8 parlak sarımsı kahverengi yi ifade etmektedir (2 ve 8 rakamları renk tonuna ait rakamlardır).
Toprak Sıcaklığı Topraklar normal olarak güneş enerjisini absorbe ettiklerinde ısınmaktadırlar. İklim, torak derinliği, toprak rengi ve toprağın nem içeriğine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Günlük sıcaklık değişimleri sadece toprak yüzeyinde etkili olmaktadır. Mevsimsel değişimler ise toprak profilinin daha derin kısımlarını etkilemektedir.
Arazide toprak sıcaklığının kontrolü iki şekilde yapılabilir: Toprak yüzeyinin örtülü bulundurulması ile, Toprağın nem içeriği ile Toprak yüzeyi örtülü bulundurulduğunda gündüz gelen radyasyonun gelmesini önlediği gibi geceleri de topraktan olacak ışımayı engellemektedir. Toprak nemi topraktaki ekstrem sıcaklık değişimlerinin olmasını engellemektedir.
Toprak Sıcaklığı Neden Önemlidir? Özellikle tohumların çimlenmesini ve çimlenen fidelerin büyümelerini etkilediğinden dolayı önemlidir. Azotlu gübrelerin uygulanmasını etkilemektedir. Eğer toprak sıcaklığı plastik örtülerek yükseltilmiş ise o zaman toprağı sterilize (solarize) edebilir. Diğer kimyasal olayların ve toprak oluşumunun hızını arttırır
Toprak sıcaklığını düzenleyebilmek için kullanılan plastik malçlar Renksiz plastik 1. Toprağın ısınması -- özellikle çok soğuk bölgelerde bitki yetiştiriciliği -- daha ılıman bölgelerde ise turfanda yetiştiricilik 2. Toprak solarizasyonu -- bitkiler ekilmeden 3 ile 4 hafta önce yapılmalıdır -- nematodları, patojen mantarları ve yabancı ot tohumlarını yok etmek için,
Siyah Plastikler 1. Özellikle yabancı ot kontrolü için kullanılır -- bitki gelişimi için gerekli olan ışığın girişini engeller 2. Nemin muhafaza edilmesi -- toprak yüzeyinden gerçekleşen evaporasyon miktarını azaltır. 3. Toprağın ısınmasına yardımcı olur -- Eğer toprak ile yeterince temas sağlanırsa toprak ısınabilir. --yılın hangi döneminde yapıldığına bağlıdır. Eğer soğuk bir toprağa serilmiş ise o zaman ısınma çok yavaş gerçekleşir
Gümüş & ve diğer çok yaygın olarak kullanılmayan renkler (sarı ve yeşil gibi) Genellikle böceklerin istilasından korunmak için yapılır -- gümüş renk yaprak bitlerinin uzaklaşmasına yardımcı olur ve virüs transferine engel olur. -- sarı-yeşil bazı böceklerin cazibesini arttırır Çift renkli örtü kullanımı (gümüş renk üstte ve kahverengi veya siyah renk altta ise) iki farklı amaç için olabilir. -- hem yaprak biterinin kovulması hem de yabancı ot kontrolü düşünülmüş olabilir.
Özet Olarak Kullanılan Tüm Malçlama Sistemleri (Plastik veya Bitki) 1. Suyun Tutulması -- buharlaşmanın önünde mekanik bir engel olarak bulunurlar 2. Erozyon Kontrolü -- Toprak yüzeyinde olduklarından dolayı yağmur damlasının parçalayıcı etkisine karşı toprakları korurlar.