Salih Dinç Accepted: July 2010 A. Müjdat Özkan



Benzer belgeler
Yakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/

ICP-ESAnalizi. Petrografi

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis*

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com

ALÇAK GERĐLĐM TESĐSLERĐNDE KULLANILAN HALOJENDEN ARINDIRILMIŞ YANGINA DAYANIKLI KABLOLAR

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.

Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man

ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ

ATMOSFERİK GAZ VE ASİTLERİN DOĞAL TAŞ YAPI MALZEMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN DENEYSEL YÖNTEMLER İLE ANALİZİ

Çok yaygın olmamakla birlikte CaCO 3 ın inorganik olarak sudan direkt çökelimi mümkün iken, çoğunlukla biyolojik ve biyokimyasal süreçler yaygındır.

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

MTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KURUMSAL DANIŞMANLIK ÇALIŞMALARI

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

BİGA YARIMADASINDA TARİHİ TRUVA HARABELERİNİN GÜNEYİNDEKİ RADYOAKTİF SAHİL KUMLARININ MİNERALOJİSİ VE BUNLARIN ANA KAYAÇLARININ PETROLOJİSİ

01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436

Çalışma Soruları 2: Bölüm 2

SUUDİ ARABİSTAN DAMAD BARAJINDA UÇUCU KÜL YERİNE PUZOLANİK MADDE OLARAK TAŞ UNU KULLANIMI VE PROJE EKONOMİSİNE ETKİSİ

YILDIZLAR NASIL OLUŞUR?

2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)

BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ

Döküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ

MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL

KİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ

Banka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland.

EĞİRDİR VE BEYŞEHİR GÖLLERİNİN UYDU VERİLERİ VE TOPOĞRAFİK HARİTA YARDIMIYLA KIYI ÇİZGİSİ DEĞİŞİMLERİ

Araştırma Notu 15/177

4. Numaralandırdığımız her boru parçasının üzerine taşıdıkları ısı yükleri yazılır.

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu

MALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

ÇAMURTAŞLARI (Mudstone)

MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA

LG BİREYSEL AKILLI TELEFON KAMPANYA TAAHHÜTNAMESİ

Rekabet Kurumu Başkanlığından, REKABET KURULU KARARI

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME ÇALIŞMASI YAZIM KILAVUZU

İçindekiler Şekiller Listesi

DOĞRUDAN FAALİYET DESTEĞİ PROGRAMI PROJE UYGULAMA EĞİTİMLERİ

Taş, Yaman ve Kayran. Altan KAYRAN. ÖZET

PLASTİK VAKUM TEKNOLOJİSİ DERSİ ÇALIŞMA SORULARI. b. Fanlar. c. Şartlandırıcı. d. Alt tabla. a. Rotasyon makinesi. b. Enjeksiyon makinesi

SEDİMANTER (TORTUL) KAYAÇLAR

ÖZELLĠKLERĠ DĠKKATE ALINMADAN YAPILAN SONDAJ

Binalarda Enerji Verimliliği ve AB Ülkelerinde Yapılan Yeni Çalışmalar

Sinterleme. İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir.

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1

Bitkilerde Çiçeğin Yapısı, Tozlaşma, Döllenme, Tohum ve Meyve Oluşumu

Türkiye de Dış Ticaret ve Dış Ticaret Finansmanı: İhracattaki Düşüşte Finansman Sıkıntısı Ne Kadar Etkili?

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU

Atom. Atom elektronlu Na. 29 elektronlu Cu

BLACKBERRY BİREYSEL AKILLI TELEFON KAMPANYA TAAHHÜTNAMESİ

16. Yoğun Madde Fiziği Ankara Toplantısı, Gazi Üniversitesi, 6 Kasım 2009 ÇAĞRILI KONUŞMALAR

USB KVM Switch. Ses özellikli ve 2 portlu USB KVM switch. Ses özellikli ve 4 portlu USB KVM switch

İNOVASYON GÖSTERGELERİ VE KAYSERİ:KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Prof. Dr. Hayriye ATİK 16 Haziran 2015

YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU

DERİN KAZI ÇUKURU İKSA PROJELENDİRİLMESİNE BİR ÖRNEK

Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği

YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ

TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR

KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ KAYA MEKANĠĞĠ DERSĠ LABORATUVARI. ( Güz Dönemi)

Görüntü Analizi Görüntü Analizin Temelleri

MADENCĠLĠK SEKTÖRÜNDE SU KĠRLĠLĠĞĠ KONTROLÜ YÖNETMELĠĞĠ UYGULAMALARI

ÜST KRETASE YAŞLI BİR GELGİT TOPLULUĞUNUN FASİYES ÖZELLiKLERİ (SEBEN-GD BOLU)

DER NER BARAJI VE HES N AATI PERDE ENJEKS YONU TEST ÇALI MALARI

BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ

KİREÇTAŞLARI (Limestone)

Hijyen Muayenesi Đle Denetimin Farkı (Ve Laboratuar)

SICAKLIK VE ENTALP KONTROLLÜ SERBEST SO UTMA UYGULAMALARININ KAR ILA TIRILMASI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ

26 Ağustos 2010 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanmıştır

TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ SİYAH ÇAY TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2008/42)

MİKRO, KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ METAL İŞLERİ TESİSLERİNDE ENDÜSTRİYEL ATIKLARIN ARAŞTIRILMASI

YAPILARDA DERZLER VE SIZDIRMAZLIK MALZEMELERİ

GALATA YATIRIM A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu DEĞERLENDİRME RAPORU SAN-EL MÜHENDİSLİK ELEKTRİK TAAHHÜT SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

Karıştırcılar ve Tikinerler

DENETİM VE SİVİL TOPLUM: KORE DENEYİMİ

MUCUR (KIRŞEHİR) YÖRESİ KİREÇTAŞI MERMERLERİ VE TRAVERTENLERİNİN FİZİKO-MEKANİK ÖZELLİKLERİ

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER

Doç. Dr. Eyüp DEBİK

Firmadaki Mevcut Öğrenme Faaliyetleri 2.2. Aşama

HP Color LaserJet CM2320 MFP Serisi Kağıt ve Yazdırma Ortamı Kılavuzu

Rekabet Kurumu Başkanlığından, REKABET KURULU KARARI

ALPHA ALTIN RAPORU ÖZET 26 Ocak 2016

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu

ARAŞTIRMA RAPORU. Rapor No: XX.XX.XX. : Prof. Dr. Rıza Gürbüz Tel: e-posta: gurbuz@metu.edu.tr

1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ GİRİŞ NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2

Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi

Bitkisel Dokular, Bitkinin Kısımları, Meristem Doku

Ortaö retim Alan Ö retmenli i Tezsiz Yüksek Lisans Programlar nda Akademik Ba ar n n Çe itli De i kenlere Göre ncelenmesi: Mersin Üniversitesi Örne i

BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURULU KARARI. : İnceleme - Avea İletişim Hizmetleri AŞ.

Malatya İli Kayısı Alanlarında Bulunan Forficula auricularia (Linnaeus, 1758) nın Populasyon Değişimleri

TKY de Karar Almaya Katılımın ve Örgütsel Bağlılığın Kişisel Performansa Etkisi

Mali Bülten. No: 2009/18

Prof. Dr. Ahmet TUTAR Organik Kimya Tel No: Oda No: 813

DEFECTOBOOK DIO 1000 PA. Phased Array in Avantajları

Otizm lilerin eğitim hakkı var mıdır? Nedir ve nasıl olmalıdır?

Resim 1: Kongre katılımı (erken kayıt + 4 günlük kongre oteli konaklaması) için gereken miktarın yıllar içerisindeki seyri.

makale SONUÇ Şekil 8. Deneylerde Kullanılan Mermiler Şekil 9. Farklı Tabaka Sayılarındaki Kompozit Levhalarda Yüksek Hızlı Darbe Sonucu Oluşan Hasar

Transkript:

ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2010, Volume: 5, Number: 3, Article Number: 4A0028 NATURE SCIENCES Received: January 2009 Salih Dinç Accepted: July 2010 A. Müjdat Özkan Series : 4A Batman University ISSN : 1308-7282 sdinc74@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Batman-Turkey MENTEŞE DOLOMİTLERİNİN PETROGRAFİK ÖZELLİKLERİ (ISPARTA) ÖZET İnceleme alanı Batı Toroslar da Isparta Açısı içinde Kasımlar ve Karacahisar bölgesindeki yaklaşık 386 km 2 lik bir alanı kapsamaktadır. Bu alanda Paleozoyik ten günümüze kadar hemen her döneme ait sedimanter, mağmatik ve metamorfik kaya grupları yüzeylemektedir. Bu kaya gruplarından bir bölümü otokton konumlu olup, diğer bölümü ise allokton konumludur. Resiyen yaşlı Menteşe dolomitleri içerisindeki karbonatlı kayalar petrografik olarak 8 fasiyese ayrılmıştır. Bunlar, mikro boyutlu anhedral dolomit (Df1), orta-iri boyutlu anhedral dolomit (Df2), orta-iri boyutlu subhedral dolomit (Df3), iri-çok iri boyutlu öhedral dolomit (Df4), çamurtaşı fasiyesi (Kf1), vaketaşı fasiyesi (Kf2), istiftaşı fasiyesi 3 (Kf3), kristalin kireçtaşı fasiyesidir (Kf4). Menteşe dolomitleri içerisindeki dolomit kristallerinde yaygın olarak hipidiyotopik ve ksenotopik doku görülürken, kristallerin çoğu kirli bir görünüme sahiptir. Dolomitlerin bir kısmında ilksel dokunun kısmen korunduğu görülmektedir. Dolomit oluşumları, erken ve geç diyajenez esnasında meydana gelmiştir. Erken diyajenetik kökenli dolomitler karışım suyunda düşük sıcaklıklarda meydana gelmiştir. Geç diyajenezde oluşan dolomitler sığ gömülme esnasında yükselen sıcaklıklarda meydana gelmiştir. Anahtar Kelimeler: Dolomit, Ksenotopik, diyajenez, Gömülme Peritidal PETROGRAPHIC CHARACTERISTICS OF MENTEŞE DOLOMITES (ISPARTA) ABSRACT The study area in the Isparta Angle area of the Western Taurus in the region between Kasımlar - Karacahisar covers an area of approximately 386 km 2. In the study area almost every period to the Paleozoic-present sedimentary, magmatic and metamorphic rock groups crop out. This part of the rock group is autochthonous position, while other sections are allokton positions. Rhaetian aged carbonate rocks in the Menteşe dolomite petrographic facies are divided as 8. These fine crystalline anhedral dolomite (Df1), medium-coarse crystalline anhedral dolomite (Df2), medium- coarse crystalline subhedral dolomite (Df3), coarse - very coarse crystalline euhedral dolomite (Df4), mudstone facies (Kf1), wackestone facies ( Kf2), packestone facies 3 (Kf3), crystalline limestone facies (Kf4). Its widely seen hypdiotopic and ksenotopic texture, crystal often has a dirty appearance of the Menteşe dolomites. Some of the dolomites are observed in the primary texture of the partially preserved. Dolomites were interpreted to have formed in two different stages, early diagenetic and late diagenetic. Early diagenetic dolomites occured in mix water at low temperatures. The late diagenetic dolomites formed during shallow burial occurred in the rising temperatures. Keywords: Dolomite, Ksenotopic, diagenesis, Burial, Peritidal

1. GİRİŞ (INTRODUCTION) Çalışma alanı Isparta iline yaklaşık 95 km uzaklıkta, Isparta M26 d1, d2, d3, d4 paftaları içerisinde yer alan, Kasımlar Kasabasını da içine alan (Eğirdir Güneydoğusu-Isparta) yaklaşık 386 km 2 lik bir alanı kapsamaktadır (Şekil 1). Bu çalışmayla Menteşe dolomitleri içerisindeki karbonatlı kayaçların petrografik özelliklerinin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Sedimanter ortamlarda dolomit oluşumu ve dolomitleşme mekanizmaları dolomit mineralinin tanımlandığı tarihten bu yana bilim adamlarının ilgisini çekmektedir. Dolomitleşme konusundaki modeller güncel ortamlar üzerinde yapılan çalışmaların sonuçlarına bağlı olarak geliştirilmiş ve jeolojik kayıtlardaki örnekler bu modellerle açıklanmıştır. Böylece dolomit oluşumu ve kökeni hakkında çok sayıda model ve görüş ortaya atılmıştır [1-4]. Her bir model değişik kimyasal, fiziksel, hidrolojik koşullar ve jeolojik konum göz önüne alınarak geliştirilmiştir. Dolayısıyla dolomitleşme karışık fizikokimyasal bir olaydır ve içinde geliştiği kayacın gözenek suyu kimyası, sıcaklığı, basıncı ve iklim koşulları tarafından kontrol edilmektedir. Dolomit oluşumu sedimantasyonla eş zamanlı olabileceği gibi, diyajenezin geç evrelerinde de gerçekleşebilir. Dolomitin oluşabilmesi için gözenek suyunun Mg ca zengin olması gerekmektedir. Land (1985) e [5] göre masif dolomitleşmeyi gerçekleştirecek miktarda Mg içeren tek doğal solüsyon deniz suyudur. Dolayısıyla masif dolomitlerin çoğu, deniz suyunun kolayca pompalanabileceği sedimantasyon esnasında veya gömülmenin erken evrelerinde oluşur. İlk oluşan dolomitler çoğunlukla yarı duraylıdır. Ortam şartlarının değişimine bağlı olarak diyajenez süresince dolomitler yoğun bir şekilde değişime uğrarlar. Çözünme-çökelme işlevi lokal boyutlarda gerçekleşebileceği gibi oldukça büyük boyutlarda da gerçekleşebilir [5]. Bu da kompaksiyon ve derinlere gömülmeyle birlikte yarı duraylı dolomitin daha duraylı iri taneli dolomite ornatılmasıyla sonuçlanır. Menteşe dolomitleride petrografik özellikleri incelendiğinde erken ve geç safhada oluşan dolomit tipleri görülmektedir. Makroskopik olarak görülmemesine rağmen dolomitlerin farklı tipleri petrografik incelemelerle tanımlanmıştır. 2. ÇALIŞMANIN ÖNEMİ (RESEARCH SIGNIFICANCE) Dolomitler, karbonatlı kayaçlar içerisinde önemli bir kayaç grubudur. Bu çalışmayla Menteşe dolomitlerinin petrografik özelliklerinin belirlenmesi ve dolomitlerin oluşumu mekanizmasının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. 3. JEOLOJİK ORTAM (GEOLOGICAL SETTING) Çalışma alanında Paleozoyik ten Tersiyer e kadar, her döneme ait otokton ve allokton birimler yer almaktadır (Şekil 2). Bu birimler alttan üste doğru metamorfik kayalarla temsil olunan Paleozoyik yaşlı Kocaosman Metamorfitleri; Mesozoyik yaşlı kırıntılı ve karbonat kayalardan oluşan Hacıilyas formasyonu, Köseköy formasyonu, Kasımlar formasyonu, Menteşe dolomiti, Alakilise kireçtaşı ve Eşekini kireçtaşı; alllokton konumlu Antalya napları; alttaki otokton ve allokton konumlu birimler üzerine transgresif olarak gelen Tersiyer yaşlı kaba kırıntılardan oluşan Aksu formasyonu şeklinde sıralanmaktadır [6]. Paleozoyik yaşlı Kocaosman Metamorfitleri; genellikle yeşilimsi, grimsi renkli, ince-orta tabakalı sleyt, fillit, metakumtaşı ve metaçakıltaşından oluşmaktadır. Ladiniyen yaşlı Hacıilyas formasyonu grimsi, koyu grimsi veya siyahımsı, kalın tabakalı veya masif kireçtaşlarından oluşur. 179

Şekil 1.1. İnceleme alanının yer bulduru haritası. Şekil 1. İnceleme alanının yer bulduru haritası (Figure 1. Location map of the study area) 180

Şekil Şekil 2. 5.1. İnceleme Menteşe dolomitlerine alanının jeoloji ait ÖSK ve haritası numune yerlerini (Ayşe gösterir Bozcu dan harita. (1996) [6] değiştirilerek) (Figure 2. Geological map of the study area) (modified from Ayşe Bozcu, (1996)[6]) 181

Karniyen yaşlı Köseköy formasyonu; ince-orta tabakalı, yer yer çapraz tabakalanma gösteren açık kahvemsi, morumsu ve kırmızımsı renkli kumtaşı seviyeleriyle başlar üste doğru silttaşı kiltaşı ve şeylerle geçiş gösterir. Karniyen-Noriyen yaşlı Kasımlar formasyonu; birbiriyle geçişli olarak tekrarlanan kumtaşı, şeyl ve bunlar içerisinde düzeyler ve mercekler şeklindeki kireçtaşlarından yapılıdır [6]. Resiyen yaşlı Menteşe dolomiti; genelde masif tabakalı, açık grimsi dolomitlerle başlamaktadır. Dolomitler grimsi, açık gri, koyu gri, siyah ve açık mavimsi-beyaz renklerde görülmektedir. Dolomitler kalın tabakalı, yer yer breşik ve sık çatlaklıdır. Birim genellikle açık grimsi ile grimsi renkli, bitümlü ve çok kırılgan olup, başlıca kireçtaşı, dolomitik kireçtaşı ve dolomit bileşenlerinden oluşur. Liyas-Üst Kretase yaşlı Alakilise kireçtaşları; kalın tabakalı, yer yer masif açık ve koyu grimsi, sık çatlaklı ve karstik ayrışmalı dolomitik kireçtaşlarından oluşmaktadır. Üst Kretase yaşlı Eşekini kireçtaşları; grimsi, sarımsı, kırmızımsı, beyaz ve bej renklerde, ince-orta ve düzgün tabakalı pelajik özellikteki mikritik ve killi kireçtaşlarından oluşmaktadır. Birim yerel olarak çört arakatkılıdır. İnceleme alanında geniş bir alanda yayılım gösteren allokton kaya birimleri büyük bölümüyle düzensiz iç yapı özelliği gösteren pelajik ve neritik tortullar ile ofiyolitik kayalar ve platform tipi karbonatlardan oluşmaktadır. Tortoniyen yaşlı Aksu formasyonu; kahverengimsi ve kırmızımsı renkli orta-kalın tabakalı, kötü boylanmalı ve orta-iyi yuvarlaklaşmış polijenik çakıltaşlarından oluşmaktadır [7]. 4. METOD (METHOD) Çalışma alanındaki Resiyen yaşlı Menteşe dolomitlerinden, araziden alınan 186 numuneden ince kesiti yaptırılmış ve bu ince kesitler polarizan mikroskopta incelenerek, mikroskobik özellikleri tanımlanmıştır. İnce kesitler, kalsit ve dolomiti ayırt etmek için alizerin red-s ile boyanmıştır. 5. DOLOMİT DOKULARI (DOLOMITE-ROCK TEXTURES) Menteşe dolomitleri içerisindeki dolomitler kristal boyutu, şekli, sınırlarının düzenli-düzensiz oluşuna göre 4 mikrofasiyese ayrılmıştır. Kireçtaşları da Dunham (1962) a [8] göre 4 mikrofasiyese ayrılmıştır. 5.1. Dolomit Fasiyesi 1 (Df1) (Mikro Boyutlu Anhedral -Özşekilsiz- Dolomit) (Dolomitic Facies 1 (Fine Crystalline Anhedral Dolomite) Bu tip dolomit özşekilsiz mikro (0,1 mm) boyutlu, birbirine bağlı, koyu gri-sarımsı-beyazımsı renkli, kirli görünümlü kristallerden meydana gelmektedir. Kristaller arası sınırlar düzensiz, süturludur. Kristaller arası çatlakların bir kısmı dolomitleşmiştir, bir kısmı da kalsitiktir. Bazı örneklerde ilksel dokunun (fosil parçaları, pellet, intraklast) korunduğu görülmektedir (Şekil 3 A,B). 5.2. Dolomit Fasiyesi 2 (Df2) (Orta-İri Boyutlu Anhedral -Özşekilsiz- Dolomit) (Dolomitic Facies 2 [Medium-Coarse Crystalline Anhedral Dolomite]) Bu tip dolomit orta (0,1-0,3 mm) iri (0,3-6 mm) boyutlu özşekilsiz, grimsi-beyazımsı renkli, genelde kirli görünümlü kristal mozayiğinden oluşmaktadır. Kristaller arası sınırlar düzensiz, girintili çıkıntılıdır. Dolomit kristallerinin aralarında hidrokarbon kalıntıları görülmektedir (Şekil 4 A,B). 182

A B Şekil 3. Mikro kristalli, özşekilsiz dolomit ve boşluklarda kalsit (A). Mikro kristalli, özşekilsiz dolomit ve fosil kalıntıları (B). İnce kesitler alizerin red-s ile boyanmıştır (Figure 3. Micro crystalline, anhedral dolomite and calcite in filling space (A). Micro crystalline, anhedral dolomite and fossils (B). Thin section stained with Alizarin red-s) A B Şekil 4. Orta kristalli, özşekilsiz dolomit (A). Orta-iri kristalli, özşekilsiz dolomit (B). İnce kesit Alizerin red-s ile boyanmıştır (Figure 4. Medium crystalline, anhedral dolomite (A). Medium-coarse crystalline, anhedral dolomite (B). Thin section stained with Alizarin red-s) 5.3. Dolomit Fasiyesi 3 (Df3) (Orta-İri Boyutlu Subhedral -Yarı Özşekilli- Dolomit) (Dolomitic Facies 3 (Medium- Coarse Crystalline Subhedral Dolomite) Bu tip dolomit orta (0,1-0,3 mm)-iri (0,3-6 mm) boyutlu yarı özşekilli, beyazımsı, sarımsı renkli kristal mozayiğinden oluşmaktadır. Kristaller arası sınırlar düzgün, hafif girintili çıkıntılıdır. Bazı kristallerde tek veya çift yönlü dilimlenme görülmektedir. Bazı kristallerde ise zonlanma görülmektedir. Kristaller arası çatlaklarda kalsit yer almaktadır. Yer yer hidrokarbon kalıntıları da görülmektedir (Şekil 5). 183

Şekil 5. Mikro-orta kristalli, özşekilsiz-yarıözşekilli dolomit kristalleri ve hidrokarbon kalıntıları. İnce kesit alizerin red-s ile boyanmıştır (Figure 5. Micro-medium crystalline, anhedral-subhedral dolomite crystalls and hydrocarbon remainder. Thin section stained with Alizarin red-s) 5.4. Dolomit Fasiyesi 4 (Df4) (İri-Çok İri Boyutlu Öhedral -Özşekilli- Dolomit) (Dolomitic Facies 4 (Coarse- Very Coarse Crystalline Euhedral Dolomite)) Bu tip dolomit iri (0,3-0,6 mm)-çok iri (0,6-1 mm) boyutlu, özşekilli, beyazımsı, sarımsı renkli kristallerden oluşmaktadır. Kristaller arası sınırlar genelde düzgündür. Kristaller arasında az miktarda kalsit kristalleri de görülmektedir. Dolomit kristallerinde zonlanmada görülmektedir. (Şekil 6-A,B). A B Şekil 6. Orta-iri kristalli, özşekilli-yarıözşekilli, zonlu dolomit kristalleri, (A). İri kristalli, özşekilli, zonlu dolomit ve boşluklarda kalsit (B). İnce kesitler alizerin red-s ile boyanmıştır (Figure 6. Medium-coarse crystalline, euhedral-subhedral dolomite crystalls (A). Coarse crystalline, euhedral dolomite and calcite in filling space (B). Thin section stained with Alizarin red-s) 184

5.5. Kireçtaşı fasiyesi 1 (kf1) (çamurtaşı) (Limestone facies 1(mudstone)) Bu fasiyes mikritik kireçtaşlarından oluşmaktadır. Siyah renkli, özşekilsiz kristallerden oluşmaktadır. İskeletsel taneler yoktur veya çok az bulunmaktadır (Şekil 7 A). 5.6. Kireçtaşı fasiyesi 2 (kf2) (vaketaşı) (Limestone facies 2 (wackestone)) Bu fasiyeste mikrit ve az miktarda sparit bağlayıcı olarak görülmektedir. İskeletsel tanelerden fosil, intraklast ve pelletler görülmektedir (Şekil 7 B). 5.7. Kireçtaşı fasiyesi 3 (kf3) (istiftaşı) (Limestone facies 3 (packestone)) Bu fasiyeste mikrit ve sparit bağlayıcı olarak görülmekte olup, bol miktarda fosil, fosil parçaları, intraklast taneleri ile az miktarda pellet görülmektedir (Şekil 7 C,D). 5.8. Kireçtaşı fasiyesi 4 (kf4) (kristalin kireçtaşı) (Limestone facies 4 (crystallin limestone)) Bu fasiyeste iri boyutlu kalsit kristalleri görülmektedir. Ortairi boyutlu yarı özşekilli-özşekilsiz kristaller görülmektedir. Kristal sınırları düzgün, hafif girintili çıkıntılıdır (Şekil 7 E). 6. PETROGRAFİK YORUM (PETROGRAPHIC INTERPRETATION) Mikro boyutlu anhedral (özşekilsiz) dolomitlerin küçük kristal (< 0,1 mm) boyutları sınırlı subtidal-supratidal ortamları göstermektedir. Amtor ve Friedman (1991) [9], bu dolomit tipinin erken replase kökenli olabileciğini söylemiştir. İnce kristal boyutu ya önceki peritidal kireçli çamurtaşlarının erken replasesi, ya eşzamanlı bir neomorfizmanın ya da erken diyajenetik kökenli dolomitin bir sonucu olarak meydana gelebilir [10]. Orta-iri boyutlu anhedral (özşekilsiz) dolomit oluşumu orta-geç diyajenetik replase dolomitle ilişkilidir. Birincil kireçtaşı/dolotaşlarının replase si olarak meydana gelir. Bu replase tipinde genellikle orijinal dokular yok olur, korunmazlar. Bu dolomit tipi Sibley ve Greg (1987) [11] tarafından ksenotopik dolomit olarak da tanımlanan dokuya benzerlik göstermektedir. Ksenotopik doku yükselen sıcaklarda, önceki dolomitin neomorfik rekristalizasyonu veya kireçtaşlarının dolomit tarafından replase edilmesiyle meydana gelmektedir [12]. Folk (1959) [13] gömülme ortamlarında özşekilsiz (non planar-a) dolomitin, birincil kireçtaşlarının replase edilmesiyle oluştuğunu belirtmiştir. Böyle bir replase yüksek porozite ve permeabiliteyle karakterize olan belirli zonlarda meydana gelir [9]. Orijinal veya ikincil gözeneklilik ve permeabilite gelişimi nonplanar-a dolomitin yayılımını kontrol eder [9]. Orta-iri boyutlu subhedral (yarıözşekilli) dolomit oluşumu ortageç diyajenetik dolomitle ilişkilidir. İlksel doku korunmamıştır. Hipidiyomorfik doku görülmektedir. İri-çok iri boyutlu öhedral (özşekilli) dolomit oluşumu, boşluk dolgusu dolomit gelişimi şeklinde görülmektedir. Geç diyajenetik dolomit oluşumuyla ilgili olarak meydana gelmektedir. Özşekilli gelişen dolomitlerin bir kısmında zonlanma görülmektedir. Bu zonlu dolomitler dumanlı kenarlı, berrak merkezli veya berrak kenarlı, dumanlı merkezli şeklinde görülmektedir. 185

A B C D E Şekil 7. A) Mikritik kalsit (Çamurtaşı) B) Fosil tanesi ve pellet (Vaketaşı) C) Fosil ve intraklast taneleri (İstiftaşı) D) Fosil ve intraklast taneleri (İstiftaşı) E) İri boyutlu, özşekilsiz kalsit kristalleri (Kalsit) (Figure 7. A) Micritic calcite (mudstone) B)Fossils and pellet (Wackestone) C) Fossils and intraclast fragmemt(packestone) D) Fossils and intraclast fragment (packestone) E) Coarse crystalline, anhedral calcite crystalls) 186

Menteşe dolomitlerinin petrografik incelemesi sonucunda, kireçtaşları Dunham a (1962) [8] göre çamurtaşı, vaketaşı, istiftaşı ve kristalin kireçtaşı şeklinde sınıflandırılmıştır. Petrografik incelemelerde fosil kalıntıları, pellet, intraklast taneleri belirlenmiştir (Şekil 7 A-E). Dolomit kristallerinin boyutu mikrodan-iriye değişim sunmaktadır. Genel olarak hipidiyotopik ve ksenotopik doku görülmektedir. İlksek doku korunmamıştır. Bazı dolomit kristallerinde zonlanma görülmektedir (Şekil 6A,B). Bazı kristaller arasında hidrokarbon kalıntılarıda gözlemlenmiştir (Şekil 5). Mikro kristalli dolomit oluşumları, peritidal ortamlarda erken diyajenetik kökenli dolomitlerin oluşumu sonucu meydana gelmektedir. Erken diyajenetik köken düşük sıcaklıklarda oluşumu yansıtmaktadır. Orta-iri kristalli dolomit oluşumları geç diyajenetik aşamada, muhtemelen sığ gömülme esnasında meydana gelmiştir. Bu tip dolomitlerde ksenotopik doku yaygın olarak görülmektedir. Bu doku tipi aynı zamanda yükselen sıcaklıklarda meydana gelmektedir. Yükselen sıcaklıklar geç diyajenezin bir göstergesidir. Dolomit kristalleri içerisinde allokemlere rastlanmamıştır. 7. SONUÇLAR (CONCLUSIONS) Menteşe dolomitlerinin ince kesit çalışmaları sonucunda kristal boyutu, kristaller arası sınırlar, kristal şekline göre 4 dolomit tipi tanımlanmıştır. Mikro boyutlu anhedral (özşekilsiz) dolomitler subtidal supratidal ortamlarda erken diyajenez esnasında meydana gelmiştir. Orta-iri boyutlu anhedral (özşekilsiz) dolomitler ve orta-iri boyutlu subhedral (yarı özşekilli) dolomitler orta-geç diyanez esnasında oluşmuşlardır. İri-çok iri boyutlu öhedral (özşekilli) dolomit oluşumu geç diyajenez esnasında meydana gelmiştir. Erken diyajenez esnasında oluşan dolomitler düşük sıcaklıklarda karışım suyunda meydana gelmişlerdir. Orta-geç diyajenez esnasındaki dolomit oluşumları yükselen sıcaklıklarda ve sığ gömülme esansında meydana gelmiştir. TEŞEKKÜRLER (ACKNOWLEDGMENTS) Bu araştırma Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğünün (BAP) 07101020 no lu proje desteğiyle yapılmıştır. Yazarlar bu araştırmanın yapılmasında katkı sağlayan Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğüne (BAP) teşekkür ederler. KAYNAKLAR (REFERANCES) 1. Pray, L.C. and Murray, R.C., (1965). Dolomitization and limestone diagenesis-a symposium., Soc. of Econ. Paleont. and Min. Spec. Publ., Volume: 13, pp: 180. 2. Zenger, D.H., Dunham, J.B. and Ethington, R.L., (1980). Concepts and models of dolomitization (Editors), Soc. of Econ. Paleont. and Min. Spec. Publ., Volume: 28, pp: 297. 3. Shukla, V. and Baker, P.A., (1988). Sedimentology and geochemistry of dolostones (Editors), Soc. of Econ. Paleont. and Min. Spec. Publ., Volume: 43. 4. Purser, B.H., Tucker, M.E. And Zenger, D.H., (1994). Dolomites: A Volume in honour of Dolomieu (Editors), Spec. Publ. of Int. Ass. of Sediment., Blackwell Scien. Publ., Oxford, Volume: 21, pp: 451. 5. Land, L.S., (1985). The origin of massive dolomite, Journal of Geol. Education, Volume: 33, pp: 112-125. 187

6. Bozcu,A., (1996). Kasımlar (Sütçüler-Isparta) yöresinde yeralan Mesozoyik yaşlı denizel tortulların jeolojisi, petrografisi ve organik jeokimyasal yöntemlerle incelenmesi, Yayımlanmamış, Doktora Tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniveristesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 135 s. 7. Özkan, A.M. ve Dinç, S., (2010). Kasımlar Çevresindeki (Eğirdir Güneydoğusu, Isparta) Üst Triyas Yaşlı Menteşe Dolomitlerinin Sedimantolojik Ve Jeokimyasal İncelemesi, Selçuk Üni. Bilimsel Araştırma Projeleri, Konya, Proje No:07101020, 191 s. 8. Dunham, R.J., (1962). Classification of carbonate rocks according to depositional texture. In: W. E. Ham (Editors); Classification of carbonate rocks, AAPG, pp: 108-121. 9. Amthor, J.E. and Friedman, G.M., (1991). Dolomite-rock textures and secondary porosity development in Ellenburger Group carbonates (Lower Ordovician), west Texas and southeastern New Mexico, Sedimentology, Volume:38, pp:343-362. 10. Zenger, D.H., (1983). Burial dolomitization in the lost Burro Formation (Devonian), east-central California, and the significance of late diagenetic dolomitization: Geology, Volume:11, pp:519-522. 11. Sibley, D.F. and Gregg, J.M., (1987). Classification of dolomite rock texture. J. Sediment. Petrol. Volume:57, pp:967-975. 12. Gregg, J.M. and Sibley, D.F., (1984). Epigenetic dolomitization and the origin of xenotopic dolomite texture. Jour. Sediment. Petrol. Volume:54, pp:908-931. 13. Folk, R.L., (1959). Thin-section examination of pre-simpson Paleozoic rocks. In: Stratigraphy of the pre-simpson Paleozoic subsurface rocks of Texas and Southeast New Mexico (eds.: Barnes, V.E., Cloud, P.E., Dixon, L.P., Folk, R.L., Jonas, E.C., Palmer, A.R. and Tynan, E.J.), University of Texas, Bur. Econ.Geol., Publ., No:5924, pp:95-130. 188