SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER. ENSTİTÜSÜ DERGiSi. Yıl: 2002 Sayı : 7

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGiSi Yıl: 2002 Sayı : 7 KONYA/2002

ÜRDÜN ÜNİVERSİTELE RİNDE HADiS ALANINDA YAPILAN TEZLER Fikre/ Karap111a/ Bilimsel çalışma yapanlar için yurt içinde alanlarıyla ilgili ara ş tırmalar kadar yurt dı şındaki çalışmalar da büyük önem arzetmektedir. Yurt dışında yapılnış olan bu çalı ş m alardan çoğu zaman haberdar olmak pek mümkün olamamaktadır. Bu eksiklik nedeniyle btrakın ülkelerarası haberleımıeyi bazen a ynı ülke içinde bile sağlıklı haberle şme sağlanamadığı bir realitedir. Bir çok üniversitenin bulunduğu ülkemizde bile araş ttrmaları düzenli, hız lı ve devamlı takip edecek kurum ların yokluğu aynı konu üzerinde birbirinden habersiz tez çalışmaları yap tlmasına sebebiyet vermektedir. Bu durum, kıymetli olan insan zaman ve emeğinin bazen boşa gitmesine neden olduğu gibi baş kalarının birikimlerinden istifadeyi de imkan sız kılmaktadır. Oysa bugün hem ülke içinde hem de u luslararas ı takip konusunda İnternet ortamından pekala istifade etmek mümkünken organizasyon eksikliği sebebiyle yürütülememektedir. Ş u da var ki, son yıllarda Y.Ö.K.'ün bu konudaki gayretleri, genç araş ttrmacılar tarafından takdirle karşılanmakta ve biraz daha hızlı olmas ı arzulanınaktadır. Çoğu n luğu özel olmak üzere pek çok üniversitenin bulunduğu Ortadoğu'nun küçük ve şirin ülkesi Ürdün'de ikisi özel yedi İ lahiyat Fakültesi bulunmaktadır. Ülkenin en eski ve en büyük üniversitesi 1962 yılında ba ş kent Aınma n 'da geniş bir kampüs içinde kurulmu ş olan Ürdün Üniversitesi'dir. İlah!Jal Fakii/tesi (Külliyye tü' ş-şeria), 1964 yılında Evkaf Bakanlığı ' na bağlı olarak kurulmu ş ve 1971 senesinde de Ürdün Üniversitesi bünyesine alınmış tır. FaJ...iiltede Usıllü 'd Din ile Fıkıh ve UsıUii bölümleri bu lunmaktadır. Her iki bölüm de Lisansüstü eğitime 1971 'de baş lamı ş olup halen sadece İs lam Hukuku Anabilim Dalında doktora; diğer anabilim da llarında ise, yüksek lisans yapabilme imkanı s unınaktadır. Fakülte, Hadis ve Tefsir Anabilim Dallarında da doktora progranu a çmayı p lan lamaktadır. Fakültenin mevcut Hadis Anabilim Dalı akademik kadrosu; Doç. Dr. Emin Muhammed Süleyman el-kudat 1, Doç. Dr. Şere f Mahmud Muhammed el-kudat, Yard. Doç. Dr. Muhammed Iyd Mahmud es-sahib, Yard. Doç. Dr. Yasir Ahmed Ali eş -Şimali, Yard. D oç. Dr. S ııltan Sind Akayile, Hinr asıllı misafir öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Hazma Abdullah el-malibi ri'den oluşmaktadır 2. Yüksek Lisans () Bu çalışmanın malzemeleri, 1995-1997 ı'lllan ara sında ı\m man'da kaldığımız esnada dcrlcnmi~ olup. Türkiyc'yc döndüğümüzde Ürdün Ünivcr>itc>i'nc ait gerek tez gerekse hoca durumu bilgileri güncellenm iş tir. Yermuk Üniversitesi ile ı\li 'l - lkyt Ünivcrsitesi'nin bölüm ve hoca durumbn t,>üııccllcnmiş, fakat tezleri maalesef günccl lencmcmi ş tir. 1 lalcn kadrosu Ürdün Ünivcrsitesi'ndc olup Birleşik,\rap Emirlikleri'ndc misafa öğretim üyeliği yapmaktadır. Dth111 A 'z.ôi'/- 1-lry 'tıi'-t-tedn'sij) t f'l Ctlmiati"/-ÜnliİlıİJ)'t h Cı!J t/i 1/1/2000, Matbaarü'l-Cımia ti ' l Ürtlüniyyc, Amman. 2000, 65-68. ı\ncak Dr. 1 lamza cl-1\lilib:iri 2001 / 2002 öğretim yılında Ürdün Ünivcrsitcsi'ndcn ayrılarak Birleşik ı\rap l ~m irl iklcri 'nd c öğretim üyelif(inc başlamı ş tır.

350 Fikr~t 1-: arap ıııor der~ lerine Hadis r\nabilim Dalının kurucusu eski milletvekili D r. Hemmam ı\bd urrahim Said ile eski milletvekili Dr. Muhammed LJ, eyda da dışarıdan misafir hoca olarak girmektedirler. ÜniYersite, Fakülte kütüphanelerinin ya nı smı son derece modern ve güzel hizmet veren bir de Merkez l<.ütüphane'ye sahiptir. 1962'de üniversite ile birlikte kurulan kütüphane 1995 y ılı verilerine göre, 450000'i kitap ve 122000'i de süreli yayınlar olmak üzere 600000'den fazla materyale sahiptir. Kütüphanenin süreli yayınlar bakınundan Ortad oğu'n un en zengini, eser bakımında n ise ikinci zengin kütüphanesi o lduğu söylenmektedirj. İl ahiya t alaıunda lisansüstü eği tim imkanı veren ikinci üniversite, 1976'da Ürdün'ün kuzeyinde bulunan İ rb id şeh rinde ge ni ş bir kampüste kurulan Yermuk ü niversitesi'dir. 1990/1991 yılında eğitim-öğretime başlayan İlah!Jaı rakiilıw'nde (Külliyyetü ' ş-şeria ve'd-dirasa ti'l - İslamiyye) 1992/ 1993 öğretim ytlında Fıkıh ve İslam Araşlımıalaıı ile Usıilii'd-Df11 adı altında iki bö lüm kurulmu ş tur. Fakültede bu bölümlere bağlı olarak y aln ız Din (İs lam Dini) Eği timi, İs lam İktis adı ve İ s lam Fıkhı Anabilim Dallarında yüksek lisans imkanı bulunmaktadır. Fakülte, önümüzdeki yıllarda İ s lam İktisadı Anabilim Dalında doktora prograını açmayı plan l amaktadır. Fakültenin mevcut Hadis Anabilim Dalı akademik kadrosu, Pro f. Dr. Muhammed cl-umeri, Yard. D oç. Dr. Muhammed et-taviilibe, Yard. D oç. Dr. Abdurrezzak Ebu'l-Basal, Yard. Doç. Dr. Abdulkerirn Varikat, Yard. Doç. Dr. Muhammed es-sam errru, Okutman Muhammed Z üheyr4. İlahiya t branş lannda lisansüstü eğitim imkanı sağlayan üçüncü üniversite, 1992'de Amman'tn ku zey-d oğus unda Irak s ını.ı:ına yakın olan Mafrak şe hrinde oldukça geni ş bir kampüste kurulan modern Alü'l-Beyt Üniversitesi, 1994/ 1995 öğre tim ytltnda eğitime ba ş layabilmiş tir. Üniversite, yeni olma s ına rağmen fakülteler ve Merkez Kütüphane'ye yapılan ya tırımlarla hızlı ge lişme göstermiş tir. Başlangıçta özel bir üniversite olarak k-urulan ve daha çok yabancı öğren c ilere hizmet vermeyi amaçlayan Alü'l-Beyt Üniversitesi daha sonra bir ta kım sebeplerle amacına u la ş amamış ve bilahare yan resmi üniversite statüsüne dö nü ş türülmüş tür. İlah!J aı Fakiiltesi (Külliyyetü 'd-dirasa ti' l- Fıkhıyye ve' l - lgnlıniyye), 1994/ 1995 öğretim ytlında lisans; Usıi/ii'd-Dfn ile I'lkıh ve Usıilii bölümleriyle de lisansüstü eğitime başl anıru ş tır. Büyük bir heyecanla kurulan ün.iversitenin ilk Hadis Anabilim Dalı akadeınik kadrosu; Dr. J-lasib es-seyyid Hasan es- Sa ınirru (Iraklı), Dr. S ıddik Muhammed Makbul (Sudanlı), Dr. Yusuf Ahmed Ali Abdullah (Sudan lı), Dr. ı\bdu sse n-u' Muhammed Bekri el-enis (T raklı), Dr. Muhammed Muhtar Diraru'l-Mufti (Ürdün- Deli/11 lılfklebeti 'l-cti111iolı 'l-ü,-dii11!jj e, ı\ l arbaatü 'l -C:imi~tı 'l-ürjüni):'c, Amman. 1995, 5: De!t/11 Kiill!JJ tli'ş-ş rıicı, 1996. ~ 5: De!t/11 Kiill!JJ fli'd-dirtisciti'l-ufyti (d-ciimiatü'l-ürdüniyyc). Marbaarü'l C:imiati'l- ÜrJün ın-c, ı\mma n, 1997. 3-4. Yarmouk Un i vcr~iı:y C:ırnlO!(U C (Facu l ı:y of Sharia and lslamic Stud i c~. l\latba :ıtl.i'l-cümiaıi 'l Yarmouk. 1995, 45-50.

C'rtliin Ü nivcr,:ıtdcriııtlc l ladi,:. \la 111 ntl: ı Yapılan Tczkr 351 lü)'den o lu ş maktadır D aha sonra ilk h oca l arını kaybeden Fakülte Doç. Dr. S ıddik Muhammed l\fakbul, Yard. Doç. Dr. Muhib cl-f lussan,-e Yard. D r. r\ bdulhakim es-sa'di ile öğretime devam e Lmiştir. Günümüzde ise, sadece D oç. Or. S ıd dik t-.1uhammed t-.fakbul ile eği tim öğretime devam etmektedir. 13u makale, araştırmacı l a nn sıkınulannı bir nebze olsun hafifletmek ve ilim dün yas ına az da olsa bir katkıda bulunmak dü ş ün ces irle kaleme alınmı ş tır. Çünkü bugün yayımlanmış olan tezler hariç (ki bunların sayıları maalesef ülkemizde olduğu gibi yap ılan ça lış maların yanında son derece azdır) ba s ılmamış olan tezlerden pek haberdar olun a mamaktadır. Kaldı ki, bastlnuş olan tezlerin hepsine ula şmak da her zaman mümkün değildir. Elimizde, ya pılan tezlerin içerik değerlendirme s ini ya pacak dokümanlar olmasın a rağm en böyle bir çalışmanın makale çerçevesinde değil de ancak tez düzeyinde o labileceği düş üncesiyle vaz geçilmiş tir. Bu ça lışm a, bir makale düzeyinde ele alınıp ilgilileri haberdar etme am acına matuftur. Tezler, adlarına göre alfabetik olarak dizilmiş; sonra sıras ıy la tezi h az ırlaya n, danışman, bitirme yılı, ve sayfa say ı s ı verilmiş tir. Zikredilen tezlerin biri dı şında hepsi yüksek lisans tezi olduğu için herhangi bir ayırıma gerek du yu lmamış, sadece yapıldığı anabilim dall a rına göre tasnif edilmiş tir. ÜRDÜN ÜNİVE RS İTES İ (AMMAN) Hadis: 1- Abc/11//ah b. uhfa (h.96.9 7-174 ). f-ladfs11hti ve 1 leliihıi fl 'l-kiitiibi's-silıe. Haz ırlayan: Muhammed eş-şarni, Daıuşma n : Dr. H emmam Abdurrahim Sa!d.1988, 390 2- Asım b. Ebl'11-N11cıid, 1--fadimhıi ve Jle/uhri fi Miisnedi'l-İmam Ahmed b./--lanbel ve'l Kiitiibi'Sitte. Ha zırlayan: H avle Talib İbrahim el-hatib, Danı ş man : Dr. Muhammed Uveyda. 1990, 449 3- Bak!l'Ye b. el-velid el-hım si (h. 110-197), 1--fadfsuhti ve l leliim, (Dirase Tatbikryye fl'l Kiitiibi's-Sille). Hazır layan: A bdulkccim Yusuf Ahmed el-vureykat, Danı şman: Dr. H enunam Abdurrahhim Said ve Dr. E min cl-kudat. 1989, 505 4- Cııhtld11 '/-Kevsen"fl Ulıimi'/-1-ladi H azır layan: D ayfullah Hamel el-menasir, Da nı şman : Dr. Muhammed Iyd es Sahib.1993, 228 5- Ehdclfsii'ş-Şehade ve'ş-şehld (Cem', Tasnif. Tahn"c ve Dinise). Ha z ırlaya n: Nizar Abdulkadir Reyan, Danışman: Dr. Muhammed Uveyda. 1990, 445 Okuyuculara, Ü nivc r,: İtcnin Wcb sayfa,:ımla Usıilıl'd-Oiıı bölümü hocabn hakkımb verilen bi l~lc.:rın ı.,>ii ncdlcnmcdij:.j_n i haorlatmakta fo~da mülahaza ctmcktcy 1,.

352 Fi kr~ r t--:arnprnar 6- Ehadisii't-Tahcireti'/-l lcissa bi'11-nisti' (Cem', Tahrfc. Tas11if11e Ta'li'k). Hazırlayan: Adle Ka s ım Ş uhad c Tyd, Danı şman : Dr. Şeref el-kudar.1995, 200 7- E hadf.rii '!-Tasvir (Cem, Ta.w[(, Tahıic ve Ta 'lik). Hazırlaya n: Ali Mustafa Ali cl-kudat, Danı ş man : Dr. E min el-kudat.1 991, 251 8- el-eharlf.rii '11-Nebev!JJ'Clii '/- [ 'ciıide jl'l-e({d/ (Cem ', Tahkik ve Tasnfj). Hazırlayan : N ida! Muhammed Emin el-abadi, Danışman : Dr. Şere f el-kudat.1990, 530 9- el-ehddisii'l-l/anae jl / Jhkcimi'11-Nascira ve'11-nasrtin!jye (Cem', Tahıic, Tebvfb ve Ta'/ik). Hazır l ayan: Na sır Abdullah Ü deh, Danı şman : Dr. Emin cl-kudat.1990, 418 1 O- el-ehddis11 '/-V,1fide jl'l-emni'l- Gı:;_tif (Cem', Tahric, Tasnif ve Dirdse). Haz ırlayan : Yahya Mahmud Muhammed el-kudiit, Danışman : Dr. Sultan 1\kayile.1993, 259 11- el-ehddfsu '/-Vtiıide jl H ımqyeti'l-bfeti 't- Tabf!JYe ve Tatvfrihd (Cem ', Tahkik ve Dirdse). Haz ır layan: Bekr Mustafa Ta'me Beni Urşid, Danı şman : Dr. Muhammed I yd es Sahib.1993, 241 + 14 12- el-e hddfsii'l-vciride fi H11kıiki 'l-ummtil ve Mes'ıil!JJ titihim (Cem ', Tasnif. Tahrfc ve Ta'lik). Haz ırlayan : Halil İ smail İbrahim el-1-iayye, Danı ş man: Dr. Ş eref el-kudat.1989, 398 13- el-ebddfsii 'f- V dride.fl'l-kertime (Cem ', Tasnif, Tahn"c ve Ta 'lik). Haz ırlaya n : Mahmud J\ta Muhammed, Danı şman : Dr. Ş ere f el-kudiit.1992, 240 14- el-ehtidim 'l-vdıide.fi M11hdlefeti'l-Kiijftir (Cem', Tebvib,Tahrfc ve Ta'/fk). Haz ırla ya n : Ali İbrahim Seud Acin, D a nış man: Dr. SulL1n.Akayile.1996, 278 15- el-e hddisii'/- V tiride.fl'r-rıfki ve Devrihf fi Kesbi Kıılfıbi 'n-nas (Cem', Tasnif, Tahric ve Dira.re). Haz ırla yan: Süleyman Salih Muhammed eş-şccravt, Danışman : Dr. Şere f el- Kudiit.1 992, 244 16- el-ebadis11 ve '/-/lstim 'l-v tiride fi Riqyeıf'l-Mustibi'll ' ~l-m11avvaki11 ''. Hazırlaya n : Said Ahmed Iyd ed-dumur, Danışman: Dr. Sultan Akayile.1991, 250 17- Hammad b. Seleme, Hadt'.ruM ve Ile/11hıi jl Zeııôidi'l-Miisnedi'l-İmdm Ahmed ald'l- Kiitiibi's-Sille. 1 J azırlayan: ı\bdulccbbii r Ahmed Muhammed Said, Danı şman : Dr. E min el Kuda t.1992, 331 18- el-hasan el-bas1i ve Merasi/11b (Dirôse İstikrd!Jyfi'l-Kiiliibi's-Sille). 1 l azırla yan: A tı f et-ti.ihami Fuad et-ti.iham!, Da111 şman : Dr. Emin el-kuclat. 1992, 404

Ürdün Üniversitelerinde 1 ladis A la nında Yapılan Tezler 353 19- lle/ii'n-nesai fi'.r- Siineni's-S11ğra "ef-ı\lliicteba ''. Hazırlayan: Ali "Muhammed Mufti" Abd ullaı:i f Ebu Şükr, Danış man: Dr. Muhammed Iyd es-sahib.1993, 259 20- el-1/efii'l-varide fl Siineni'd-Darekutni (Cem', Tasnif, ve Dirdse): el-kısmu 'f-evvel ' 'Kitabii 'ı-tahdre ' '. Hazırlayan: Halid Halil Yusuf Ulvan, Danış man: Dr. Emin el-kudat.1993, 212 21- el-l ffelii'f-varide fi Siineni'd-Darekutnf (Cem ', Tasnif ve Dirase): ef-kısn111's-sa11i min evveli ''K.es-Salôt ild evveli K en-nikah''. Hazırlayan: Fayiz Seud Salih E bu Serhan, Danışman : Dr. Emin el-kudat.1994, 253 22- el-ile/11'1-vande fl Siineni'd-Darekutnf (Cem', Tasnif ve Dirase): el-kısmu '.r-safis min evveli ''K. en-nikôh ild ahiri K es-sünen''. Hazırlayan: Mahmud Ahmed Ya'kub Reşid, Danışman: Dr. Emin el-kudat 1994, 171 23- ''İhtildfu 'l-hadfs" Te'f[/ii Ebf Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kııteybe ed-dfneveri (h.213-276) (Dirase ve Tahkik). H azırlayan : Ahmed Atıyye Tafiş eş-şakira t, D anı şman : Dr. Emin el-kudat.1991, 943 24- el-imam İbnii 'l-cevz! ve Kitabuhu 'l-jleli'l-miitenah!je fl'l-ehtidfsi'l-vah!je. Hazırlayan : O sman Süleyman Mukbil, Danışman : Dr. Yasir eş-şimali. 1 997, 250 25- Kııabu'l-Emalt fi Ebt Abdillah el-h11sey11 b. İsmail b. Muhammed b. Abdillah el- Mahdmi/f (h.330), (Dirase ve Tahkik): el-ecza'ii'.r-selasetii 'l-üld mine'r-rivqyeti'l-üld). Hazırlayan: Sümeyye D avud el-ehras, Danışman : Dr. Sultan el-alciyile.1997. 26- ''Kiıabu'l-Fiten ve'l-meldhim" fi N11aym b. Hammad (h.228), (Tahkik): Ciiz:14. Hazırla ya n: Dua' Mahmud Firu, Danışman: Dr. Sultan Akiıyile. 1993, 391 27- ''Kitabu 'f-fiten" li N uaym b. Hammad el-mervez! (h.228), (fahktk ve Dirase): CiiZ: 5-6. Haz ırlayan: Rı fat Arif Ahmed Ubeysi, Danış ma n : Dr. Sultan Akayile.1996, 510 28- ''Kiıabu 'l-filen " fi N 11aym b. Hammad el-mervez! (h.228), (fahktk): Ciiz: 7-10. H azırlayan : Su had Hammad, Danışman : Dr. Sultan Akayile.1997, 2 cilt. 29- ''K. el-kanda ve't-taaffiif' fi İbni Ebi'd-Diinya (Tahkik). Hazırlayan: Fatıma Muhammed Abdulkaclir Kazaz, Danışman : Dr. Şeref el Kudat.1993, 208 30- ''K. Tevbe" fi İbni Ebf'd-Diit!Jd (Tahkik ve Dirdse). Hazırlayan : Fatımerü 'z -Z ehra' Ahmed Muhammed el-arca, Danışman: Dr. Sultan Akayile.1996, 348 31- Mağaz! Ma 'mer b. Raşid es-san'cint (h.95-153), (Cem ', Dirase ve Tahkik).

354 h kn:t 1-.: '.l r.ıpın:ır l l a;m l ay:ın: r\bdullah fü'ad. \bdullah eş-şcyahnc, Danış man: Dr. Sultan,\ kayile. 199 1, 331 32- Mekıi!dtır Ebi Davud e11-nakd[xyejl Kitcihihi's-Siinen. 1-laztrlayan: Muhammed Said " Muhammed Zib" J fa,rva, Danı şma n : Dr. Sulriin r\ kayile.1 991, 267 33- Mekılldt11 l b11 H11::;!yme fl Sahihihf. Haztrlayan: İ smail Said Muhammed Rıdva n, Da nı ş man: D r. M uhammed Uvcyda.1990, 296 34- Me11hedi'l- HajizAbdiiınzzdk es-sa11 'dnf fl M11san11efihi. H azırl aya n : Esma' İ b rah im Scud Acin, Da nışma n: D r. Emin el- Kudat. l 991, 271 35- Me11hecti ibn f lıhban.fl Miişkili '/- 1-/cıdisfl Sahihihf. Haztrlayan: İbrahim Ahmed Muhamm ed el- ls'ı s, D a nış man: D r. l\fuhammed Uveyda. 1992, 15 7 36- M.e11hecii'l-İ mam el-811/jaıifi 't-taıibi's -Sağfr. J-laztrlayan: "Musa el- Haris" 1-lemmam Said, Da nışman : D r. Muhammed Iyd es Sahib.1995, 166 37- Me11hecii Nakdi'l- Hadfs ı11de İh11i Kesirjf K.itahihi "cl-bid4j e ve'n-nihrl) e''. H az ırlaya n: Eym en Mahmud Selim el- Um eri, Da nı şman: Dr. Yasir eş-ş im ali. 1998, 197 38- Menhedi't-Ta 'lif mde 'l-inuimi 't-tiımi:;f mi11 hıld/i Kitabdıf '~/-Cami"'. f-laztrlayan: Tank Es'ad f-lılmi el-es'ad, Da nı şma n : Dr. Muhammed Uveyda.1993, 148 39- Meriisflu 't-tdbıi11ff Sii11e11i Ehi Ddv11d l laztrlayan: Cemal Şevket Ahmed Daliil, Dan ı şman: D r. Muhammed Iyd es Sahib.1994, 277 40- Men;!Jydtii Maradi'n-Nebf (S./1.S.) ve Ve(dtihf. H aztrlayan: Mahir.Abdulmennan Kiisım f lasen, Da nı ş man: D r. Şeref el- Kudat.1992, 252 4 1- Men!JJ dlii Vak 'ati'l-c.emei (Tahkik ve Dirdse). Haz ırlayan : Said Fiiyiz izam, Dan ışman: D r. M uhammed Uveyda.1992, 369 42- ı\iu 'cem11 't-taberj11f el-kebir mine '/-1-/adfs (1-1./-9) (Tahkik). I-laztrlayan: Abdullah George Ya'kub Had ş eş-şerkes i, Dan ı şman : Dr. Ş eref el- K udat.1993, 277 43- "111 'cem11 't-taherıi11f el-kebir mine '/-Hadis (150-357) (Tahkik). Hazırl ayan: Emin Fatih lecib Amir, Dan ı şman : Dr. Emin el-kudac. 1993, 380 44- ı\ lu 'ccm11 'ı-tabenlnf el-kebir mine '1- /-fadfs (358-569) (Tahkik).,\rnpças ı "..;:,'~.)~ " Jir.

Ürdün Ü ııivcr,; İrcl criııj c 1 bdi,;. \lnnınj3 \'3pıbn T czkr 355 H a zırlayan: E min Muhammed Abdulaziz Amr, Danışman : Dr. Sultan Akayilc.1993, 162 45- M11 'cenui 't-taberti11f el-kebfr mine 'l-1 fadi.r (570-769) (f ahkik). H azır l ayan : Arif "Salih Sıdki" Ahmed Musa, Danışman: Dr. Şeref cl-kudat.1994, 304 46- M11 'cem11 'ı-tcıberd11f el-kebir mine '1-f-Jadfs (770-969) (fahkik). H az ırlayan: J\li Sabri i\ lu ş, Danış man: Dr. Emin el-kudat.1993, 323 47- M11'cemu 'ı-tabera11i el-kebir mi11e'l-hadis (970-1178) (Tahkik). H azır l aya n : Hüseyin 1\hmed Hüseyin e l-mağribi, Danı şman : Dr. Muhammed Iyd 1:s-Sahib.1996, 344 48- Alu 'cemu'ı_-taberd11i el-kebir mine'l-hadls (1179-1479) (fahkik). Hazırlayan: Nastr Cemal İ smail Sciide, Daıuşman: Dr. Yasir eş-şirnali. 1 995, 421 49- Mu'cemu 'ı-taberdni el-kebir mine'l-hadfs (1480-1784) (Tahki'k). Haz ırlayan: Muhammed Avd el-habbas, D a nışman: Dr. Yasir eş-şimali. 1 996, 450 50- M11'cemu 1 ı-taberd11i el-kebir mine'l-hadis (1785-2058) (fahkik). Hazırlayan : Van Sübki b. Van Salim, D a nı şman : Dr. Yasir eş-şirna li. 1 995, 365 51 - Mu 'cem11 1 ı-taberdni el-kebir mine'l-hadfs (2086-2390) (fahkik). Hazır laya n : A i ş e i\bdulkadir Cevdet Cebr, D a nı ş man: Dr. Yasir e ş-ş i.mali. 1 996, 450 52- M11'cem11'ı-Taberanf el-kebi'r mine'l-hadis (2391-2699) (fahkik). Hanan Diyab Mahmud Ebu'l-Hayr, Daıuşman: Dr. Muhammed Iyd es Sahib.1996,.+55 H az ırlaya n : 53- M11'cemu 'ı-taberdni el-kebir mine'l-hadis (2700-3015) (fahkik). Hazırlaya n : Nema' Muhammed El-Benna, Danış man: Dr. Şeref el-kudat.1995, 415 54- Mu 'mmı 'ı-taberdni el-kebir mitıe'l-hadis (3016-3318) (Tahkik). Hazırlayan: Üsiime Seud Kiriş iin, Danı şma n: Dr. Yiisir eş-şirnali.1 996, 405 55- M 11 'cem11 'ı-taberdnf el-kebir mine '1-E-Jadfs (3 319-361 O) (lahkik). Hazırlayan: I!adiye Muhammed Iyd e l-buğa, Danı şman: Dr. Muhammed Iyd es Sahib.I 995, 557 56- Mu 'cemu'l-taberdnf el-kebir mitıe'l-hadis (3611-3917) (f ahkfk). H az ı rlayan: Fida' Muhammed Abdulhamid Feda' eş-ş anikat, Danış man: Dr. Muhammed Iyd es-sahib.1995 478 57- Mu 'cemu 'ı-taberani el-kebir mine'l-hadf.r (3918-1221) (f ahkik). Ha z ırl aya n : Ruhizan 13iiru Muhammed Zeyn, D a nı ş man : Dr. Şeref el-kudiit.1995, 403

356 Fikrcı Karapına r 58- M11'cemJ1't-Tabera11i el-kebir mine 'l-hadi's (4221-1515) (fahkfk). H az ırl aya n : Ahmed Abdulmevla Mennru, OanJ şm an: Or. Şeref el-kudar. l997, 65 l 59- M11'cenm't-Taberd11i el-kebfr mine'l-hadis (45 16-4817) (fahkfk). H azırl ayan: Şa fi' Muhammed Salih Abdullah, Dan ı şman: Dr. Muhammed Iyd es Sahib.1996, 623 60- Mu 'cem11't-taberd11i el-kebtr mi11e 'l-1-/adfr (4818-5 118) (Tahkik). Hazırlayan: Muhammed Üdeh Ali Muhammed er-rababaa, Danı ş man: Dr. Sultan Akayile.1996, 498 61 - Mu'cemu 't-taberdni el-kebir mi11e'l-hadis (5119-5419) (f ahki'k). Haz ırlayan: Muaz Ahmet Tevfik, Danışman : Dr. Yasir eş-şirn ali. 1 997, 398 62- Mu 'cenm 't-taberdnf el-kebir mi11e'l-hadıs (5420-57 38) (Tahkik). Haz ırla ya n : Ömer Macid Said el-keyyfil, Danışma n : Dr. Muhammed Iyd es- Sahib.1996, 613 63- M11hammed b. İshdk, Hadis11M ve Ilel11M (Dirase, Tatbikry; e fl'l-kiitiibi's-sille). Ha z ırlaya n : Ziyad Avvad Ebu Hammad, Danış man: Dr. Sultan Akayile.1991, 362 64- M11htelif11'l-Hadis ınde'l-imam et-tahdvi fl Dav 'i Kitdbihi "Şerhu Mea11i'l-Asar''. Haz ırlaya n : Vedi' Abdulmu'ti Seud Ebdah. Danışman : Dr. Muhammed Iyd es- Sahib.1994, 289 65- M11sta/ah11 "Hase11-Garib" (Dirase, Nazar!Jye, Tatbfkı.JJe fi Cdmii't-Tirmiz!). Ha z ırlaya n : Üsame Nemr Abdülkerim Abdulkadir, Danışman : Dr. Sultan Akayile.1995, 237 66- Miimedii'l-İmam el-h11mrydf ve Zevdid11hil a/ô'l-kji/iibi's-sille, (Dirdse ve Tahlfl). Ha z ırlaya n : Muhammed Kamil Es'ad Abdulhacli, Danışm a n : Dr. Muhammed Uveyda.1990, 263 67- Miis11edii İshak b. Rôhf!ye el-imam İshak b. İbrahim b. Mah/ed el-hanzalf el-mervez! (h.16 1-23 7), Kısm11n mi11 Miisnedi Ebf Hiirryre (r.a.) (Dirase ve Tahkik). Haz ırlaya n: Muhammed Muhtar Darar el-müfti, Danışman: Dr. Emin el Kudat.1991, 425 68- Miis11edii İshdk b. Rôhı!Je el-imam İshak b. ibrahim b. Mahled el-ha11zali el-merveze (h.16 1-237), el-kısmu 'l-ahfr mine 'l-miice//edi'r-rôbi' ve yebdeii bi MiiS11edi 'r-fuıb1!1j'i' bi11t M11avviz: (Dirase ve Tahkik). Haz ırla yan : Yusuf Avvad eş-şera fı, Danışman : Dr. Emin el-kudat.1992, 365 69- Rivqyetii Amr b. Şucryb an Ebfhi a11 Ceddihi fl'l-kiitiibi't-tis 'a. H azırlayan: 585 Ahmed Abdullah Ahmed, Danışman: Dr. Muhammed Uveyda.1989, 70- Rivqyetii'l-Miibtedı" bryne'l-kııbiili ve'r-reddi (Dirdse, Nazar!JJ e ve Tatbi'kt.JJe ald' s Sahihqy11).

Ürdün Üniversitelerinde l ladis Alanında Yapılan Tezler 357 Hazırlaya n : Muhammed Rıdva n HaW Ebu Ş a 'ban, Danış man: Dr. Şeref el Kudat.1988, 393 71- Rivt?Jatii'z-Zine_fl'l-Hadfsi'11-Nebevi (Cem', Tahric ve Ta 'lik). Hazırlayan: Tahira Seyyid Mahbub Ali Şah, Danışman : Dr. Muhammed Uveyda.1990, 356 72- er-riia ve'l-eh/am_fl's-sii1111eti'11-nebev!jye (Dirase, Cem', Tasnif, Tahric). Hazırlayan: Abdullah Muhammed Eınin Yans el- Umeri, Danı şman : Dr. Şeref el K udat.1992, 216 73- "Riisı(111ii't-Tahdisjl U!tlmi'l-Hadis" /i'l-imam Btırha11iddin ibrahim b. Ômer b. İbrahim e/-ctı 'beri (h. 7 32), (Tahkik ve Dirase). I lazırlayan: Ahmed Lutfi Fethullah, Danı ş man: Dr. Sultan Akayile.1994, 327 74- "et-tıbbtı 'n-nebevf'', Dirase ve Tahkik fi Kitabi Z!Jôiddin el-makdisi (h.569-643). Hazırlayan : Meş hlır Ali Süleyman el-hatib Kutayşa t, Danışman : Dr. Şeref el- Kudiit.1992, 193 75- el-velid b. Miislim ed-dımeşkf ve llelii Hadfsihfji'/-J(j,jıiibi's-Sitte. Hazu:leyan: Emin Ömer Mustafa, Danışman : Dr. Emin el-kudat.1988, 505 7 6- Zevaidii Miisnedi Ebi Davud el-taya/isi alô 'l-kiitiibi's-s itte (Tebvib, Tahric ve Ta '/ik). Hazırlayan : Fayiz Abdulfettah Ahmed Ebu Umeyr, Danışman : Dr. Muhammed Uveyda.1989, 383 77- Zevaidii İbn Hıbban (Dirase ve Nakd). Hazırlayan: Muhammed Abdullah Ebu Suaylik, Danışman : Dr. Hemmam Abdurrahim Said ve Dr. Sultan Akayile.1989, 239 78-Alôtii't-Tarb (Cem' Dirase ve Tahkik). Hazırlayan : Dayfullah Hamid el-mcnasir, Danı şman : Dr. Muhammed Uveyda NOT Bu tez savunma jürisi tarafından yeterli görülmeyip reddedilmiş tir. Tarih-Siyer 79- el-mağazj'n-nebev!jye mde İbn Şihab ez-ziihri. H azırla yan : Muhammed Heysem Ahmed Ömer, Danı şman: Dr. Muhammed Harisat.1992, 425 80- Rivqyatii'l-Hrysem b. Ad!Jy (Cem' ve Dirase). I lazırlayan : Süleyman Salim es-sarayira Danı şman : Dr. Salih ed-daradike.1992, 515 81- Rivqydtii Mıisa b. Ukbe Jl's-Sfyer ve'l-mağazi (Cem ', Dirdse ve Tahkik). Hazırlayan: Velid Mahmud Klsiyye Danı şman: Dr. Salih ed-daradike.1991, 498

358 ı:ikrl't f.:arapınar r\rap Dili: 82- Bi11dii'l-Ciimlefl'l- Hadfsi'11-NebevİJ)'İf-Şerif.fl's-SahffıtiJ 11. Haz ırlaya n : Üdeh Halil Ebu Udeh, Dan ı şma n : Prof. Dr. Nihad el-müsi Doktora, 1988; Da ru ' l - Beş ir, Amman 1990, l. bas kı, 634 sayfa. 83- el-ehcidfsii 'l-k11dsijj e (Dirdsejf'l-Biiı!J 'eli'l-liiğav!jj'e ve '11-Na:::JJJi'!-Oslıibf). J lazırla ya n : Ali Abdullah Ahmed, Da nı ş man: Prof. Dr. Nihad el-musa. 1994, 253 De, am Etmekte olan 1 ladis Tezleri: 84- el-ca'di):ydl, (Dirdse ve Nakd), HadiSll Ali b. el-ca'd. Ha zırlaya n: Malik Seyfüddin Ahmed el-kavasiml, Dan ı ş man : Dr. Yasir eş-şima li. 85- el-eşbrlh fl'l-1/el, (Dinise, Nazariyye ve Talbfkpe). Haz ırlayan: Ramiz Muhammed Mustafa E bu's-suüd, Daıu ş man: Dr. Hamza el- Malibari. 86- e/-ehadfsu '/- Vdıide fi'ı-ta'zij e, (Cem', Tasnif, Tahric ve Diırise). Haz ırlayan : Latife Mahmud Müzib eş-ş atti, Danışm an : Dr. Şere f el-kudat. 87- e/-ehrldis11'/-miinkere, (Dircise, Nazarfxye ve Taıbfk!J) e fi Kilrlbi Jle/i'l-Hadfs li Ebf Halim er-füj::::_f). Hazırlayan: Abdüsselam Ahmed Ebu Semha, Danı şman : Dr. Yasir eş-şiınili. 88- el-idrdcjrl-hadfs ve Esemh11 ji'l-ihıildji 'l-l~kh!l)'i. Ha z ırlaya n : Humeyd Yusuf Küfi, Danış man : Dr. Şeref el-kudat. 89- Me11hec11 '/-İmam e::::_-zv Mf jl Nasbi'r-Rqy. H azırlayan: Mansur Mahmud Şirari, Daıuş man : Dr. Muhammed Tyd es-sahib. 90- el-me::;jdjl M1111asıli'l-Esd11id, (Dirdse, NaZPr!Jye 11e Taıbfk!J) e). H azırlayan: Semlra Muhammed Selame Amr, Da nı şman : Dr. Yasir eş-ş im ali. 91- M11hıel!/İf 'l-hadfs fi Sahlhi Müslim, (Cem; Tas11if ve Dirase). H azırlaya n: Yusuf Mahmud cl-arlıri, Dan ışman : Dr. Muhammed lyd es-sahib. 92- M11vdıın11 'r-rınıa/ ve Esemhd fi lleli'l-hadfs (Dirdse, Na::::_arfl'}'e. Talbik!)]'C mi11 hıldli Tlc/i'l-I-/adis!ı111ammer ve İsmail b.. 1J.J'rll} l lazırlayan : r\hmed b. Yahya el-kindi cl-yemani, Danı ş ma n : Dr. l'vluhammed Iyd es-sahib. 93- Nakd11 'l-metıı mde'11-nesdi fi's-sii11e11i'l-kiibrd. r la z ı rlayan: Muhammed MusW1 ez-zu'bi, Danı ş man: Dr. Sultan Akayile. 9-t- Said b. el-miisw eb ve MerdsflulJ1iji'l-Kiiıiibi 'ı-tis'a.

l l rtl(ın llıı ivcrs i ı c.:lcrı ıı tle 1 latlis. \lnnııı tla Yapı lan 'J'eılc r 359 H az ırlayan :.Ahmed Abdullatif 1\ hmed Lafı, Da nı şman : Dr. Yasir eş-ş im a l i. 95- TedntZfl /lkvdli'l-fma/j/ A hmed b. l-la11bel )l'l-cerh ııe't-ta 'dil. l la z ırla yan : Ataullah Tala!.Abdullah l lamdan, D a nı ş m a n : Dr. Sultan Akayile. 96- et-telkf11 ve Esemh11.fl'r-Rlıvdt ve Mem!Jydtihim (Dirdse Tatbikq; e.fl'l-kiitiibi's-si!!e). 1 laztrlayan: Uvancku Behrum b. Fuğayran Bahr, Danışman: Dr. Şeref el-kudat. 97- Ves!ıilti 'l-f::;_ah el-madd/}.)'e.fl'l-l lcıdisi'11 -Nebev!JJi ~r-ş er[[ (Cem', Teıtfb ve Dirase). I Iazulayan: 1 Ienade "Muhammed Madi" el-kadi, Daıuş man : Dr. Şe ref el-kudat. ) ER.MÔK ÜN İ VERSİTESİ (İRBİD) Hadls: 1- M11htasaru Ş11abi'l-fma11. 1 Ia zırla yan : Izzuddin Faris Şu kayr, Da nışman: Dr. Şe fik r elah.alavine. 1990, 57 2- el-/ lamı el-basri ve Te!timiZ!ıh. Haztrlayan: Lui.Abdurrahman 1 lıdır E bu Nebhan, Danış man : Dr. Muhammed Abdurrahman T avalibe.1997. Din Eği timi : 3- el-ce11arıib11 't -Ta'/im[JJ:e.fi Kiıdbi'l-İlm 11Jİ11 Sahihi 'l- Buhaıi ve Ş11nlhi'l-Hd.fiz İbn Hacer el./lskald11i. l l azırlayan : İbrahim Muhammed İbrahim et-t avalibe, Da ıuşma n: Dr. Mustafa el Nfi şni ve Dr. t\ fuh a ınmed Uleymat. 1995, 91 4- el-cev!ı11ib11't-terbev!jyejl Kitdbi'l-İyJI /i'bni Ebf'd-Diiı!yd, (Dirdse ve Tahlil). 1 l azı rlaya n : Ruhab Hüseyin Mustafa 1 l uıneydat, D a n ı şman : D r. Ş eh a de el-umeri ve D r. Muhammed Fahri tvlikdadi, 1998, 70 5- Detmı 'r-rıhle.fi Te11şfti '/- f-lareketi 'l-ilm!jj e mea '!-Terki::;_ alrj'l-karııi 'l- Hamis e/-hi,7i l l az ırlaya n :.Abdullah Salih es-salim el-umeri, D anı ş ma n : D r. Mervan el-kaysi ve D r. Muhanuned el-havalide, 1997, 182 6- Devm 'ı-terb/yeti 'l-islam!jye.fi Bi11ai'l-/1/dkati'/-İl1imd!Jye.fi Dav 'i 's-sii1111eti'n-nebev!jj e. 1 l az ırl aya n : Luey r\bbas el-huzeyme, Da ıu şman : Dr. Şefik Felah r\javne, 1997, 2 10 7- DirrJselii11 M11kdre11elii11 fi fcrai 'l- Ukdbdti'l-Meclresfl!J'Clıjl'l-İddreti bry11e'l-fikn.'t Terbeı!J; i'/- İs/rJmi l 'e J/mi '-1\ 1 ~/si'l-i-ladis mi11 hıldli'l-'lvır 'ti11i'l-kerim ve 's-sti111ıeti'11 - Nebev!JJ eıi ;r-şer[/e. 1 Iaz ırl aya n: Kasun Süleyman el-1 lüseyin, D a ıu şma n : D r. Izzer cl-1\ zizi. 1985, 72

360 l'ikret Ka r:ıpınnr 8- el-f'lkrıı 'ı-terbevi mde'/-imam Ahmed b. Hanbel. Haz ırlayan : Hıram Mahmud Avd el-kar'an, Danışman: Dr. raruk es-samerra!, 1992, 156 9- el-i11sa11ii ve 'l-i11taıii jl'l-kııra11i'l-kerim ve's-siimıeti'11-nebev!y.jeti'ş-5 erife ve fl'11- Nazari.JJ'Ôli'/-İdari.JJe. H az ırlayan: Kasun Muhammed el-ahmed el-gari, D anışman: Dr. Muhammed Mahmud el-havalide.1992, 209 10- İtticahtiıii Talebeti's-Sani's-Saflev!Jyi bi Muhtifazati'z-Zerkti' Nahve 'l-ktymi 'l-is!am!jyeti /i'l-imami 'l-beyhaki Kema ihıasarahti el-kazvifli Ff "M11hıasam 511abi'l-iman''. H azır laya n : Izzuddin Faris Şu kayr, Danışman: Dr. Şefik Sellame. 199, 58 11- Meca/isii 'n-nebi (S A.S) et-terbev!jye fi'l-ahdi'l-medem'. Haz ırlayan : Abdurrahman İ b rahim Şe ri f ed-d amiri, Da nışman: D r. Mervan el Kaysi ve Dr. Muhammed Uleymar. 1995, 276 12- el-menhecii'11-nebev!jyi'ş-5erif fi Terb!Jeti'l-Caflibi 'l-h11/11kı.1je ve 1 fl-nejs!jye ve'/-akl!jye. H az ırlaya n : İbrahim Salim Ya'kub Battan, Danışm an : Dr. Hüseyin Cabir Beni Halid ve Dr. Tevfik Ahmed Mer'i.1991, 127 13- Menhecii'r-&mll (SA.S) et-terbevfj fi M11aleceti'l-Mevdkıf Elleti Uşkılet ala's-sahdbeıi fi'l-gazavaı. H az ırlaya n : Musa İb rahim el-ali el-müflıh, D a nışma n : Dr. Faruk es-samerrru. 1995, 152 14- Terb!Jetii'l-Muavvakifl fi'l-kıır'ani 'l-kerim ve 'l-hadisi'ş-5 enj Haz ırlayan : Cemal :Miski! Mustafa el-kasun, Danışman : D r. Şefik Hasen.1989, 55 Arap Dili: 15- Binaii'l-Ciinılefi Ehtidisi'l-Mııvallai'l-Meifria (Dirdse, Terkib!Jye, Tah/il!Jye ve De/tile). Hazırlayan : H eda' Ahmed Süleyman Hüseyin, Danışman : Dr. Süleyman el- Kudat.1991, 272 16- el- Hazfiı fl'l-hadisi'n -Nebev!Jyi'ş-5 erif mi11 Kitabi Rıjazj 's-salihin li'l-imam en-nevevi. Hazır layan: Ahmed Muhammed Fulayh, Da nı şma n : Dr. Ali el-hamd. 1987, 278 17- Garib11'/-I-ladfsi'11-Nebevf, Lığal11hıı, TarihuhU, Tasf/if11M ve Meı!iyirııhfi. Haz ırlaya n : Nu'man Ahm ed el-ali, Da nışman: Dr. Muhyiddin Ramadan. 1987, 307 18- eı-terkib11 '!-Ciimelf /i'l-ciimleıi'l-1 nşa!jyeıi.ft Garibi'l-Hadis mi11 hı/ali Kittibi'l-Haltabf, (Dirase, Vaif~ e ve Tah/ilfv'C). Hazır layan : A tıf Fadl Muhammed Musa, Da nışman: Dr. Hahl Amayira. 199?, 281

Ürdün Üniversitelerinde l ladis Alanında Yapılan Tezler 361 19- el-teşbih fi'l-hadfsi'n-nebev!jyi mi11 hı/ali Sahfhi'l-Buhdri. Hazulayan: Muhammed T alib Amr, Danışman: Dr. Uheyf Senu, 1997, 214 Yönetim: 20- et-ta.ravvum'l-i.rldmf li'l-alakdti'l-i11.ran!j!ye ji'l-idare mi11 hıldli'/-/.(pr'a11i'l-kerim ve'.r S ii nneti 'n-nebev!jyeıi 'ş-ş erife fi Dav 'i 'l-i dariyyi '1-H adf.r. Hazulayan: Muhammed K.asim Muhammed Reşid, Da ıuş man: Dr. Izzet el-azizi. 1984, 179 A.Lü'L-BEYT ÜNİ VERSİTESİ (MAFRAK) Hadis: 1- el-ehddi.ru '/-Valide fı'l-havdric (f ahlfc ve Dira.re). Hazırlayan : Nasır b. Süleyman b. Said, Danışman : Dr. Sıddik Makbul. 2- İbn11 Mace, Menhec11hıl fı Siinenihf. Hazırl ayan : Hişam Faris es-sevmi, Danışman: Dr. Muhib el-hussan. 3- el-kırde ha(fe'l-imdm li'l-811hdri, (Dird.re ve Tahki'k). Hazırlayan: Abdu Rabbih Süleyman b. Abdi Rabbi.h, Danışman: Dr. Muhib el Hussan. 4- M erdtibu 'r-rfibi' ve 'l-hdmi.r ve's-sddi.r mine't-taknv (Dfrd.re, Taıbfkı.JJe a/ô k. el Telhi.ru'l-Habir). Hazırlayan: Muhammed İsa Halif el-hüseyin, Danışman : Dr. Abdulhakim es-sa'di. 5- er-& vdt ellez!ne Teferrede bihim İbnii Mdce fi Siinenihi (Dira.re Mu karene maa 'r-fuıvdt ellezf'ne Teferrede bihim A.rhdb11'.r-Siine:, EM Ddv11d, et-tinniz! ve en-ne.raf). Hazırlayan: Muhammed İsa İbrahim eş-şe rifi, Danı ş man: Dr. Muhib el-flussan. 6- fuıvdtii'l-hadi.r mde'l-lbdd!j!ye (Dira.re Mukdmıe). Hazırlayan: Salih el-blısaidi, Danış man: Dr. Sıddik Makbul. 7- es-sına'atii'l-hadfs!j!yefı K Şerhi Madnf'l-A.rdr li't-tahdvi. Hazırlayan : Halid eş-şürman, Danışma n: Prof. Dr. Kahtan ed-duri 8- Tesm!Jetii Ş191uhi Ebi Ddv11d e.r-sicistd11i li'l-hdfız Ebi All el-hasen b. Muhammed b. Ahmed el-gassdnf, (h.498), (Dini.re ve Tahkik). Hazırla ya n: Yunus ed-duri Uveyyid el-kibsi, Danışman : Prof. Dr. K ahtan ed-duri. Ürdün üniversitelerinde H adis Anabilim D alında doktora imkanı olmadığı için Hadis tezlerinin tamamı yüksek lisans düzeyindedir. Had.isle ilgisi bulunan tek

362 hkrct 1'.ıropın.ır do ktora tezi ise. Ürdün ÜniYers ite s ı Edebiyet Fakültesi ı\rap Dili r\ııabilirn Dalında hazırlanm1ş ur. Ancak makalede, 1 Iadisle alakalı o lan tezler, pıptldığı ana bilim dalları belirtilerek verilmişti r. Ürdün Üniversitesi ile,\lü'l-beyt Cniversitesi'nde yüksek lisans imkanı o l duğu için 1 laclisle ilgili tezler yap ılmı ş ur. Y ernılık Üniversitesi'nde Hadisten yüksek lisans imkanı olmadığı için diğer bran şlara bağlı o larak sadece iki tez yııpılabilmiştir. Bu araş urma, Ürdün Üniversitesi'ne ait son durumu bildirirken A lü'l-beyt Üniversitesi ile Yermt'.ık Üniversitesi hakkında ise tezler a ç ısından (20/07/ 1997) tarihine kadar olan süreyi içermekte, bö lüm ve hoca durumu bakımından ise mevcut durumu yan sıtma kt.,"ldır. D olap s ıyla Alü'l-Beyt Üniversitesi ile Yermt'.ık Üniversitesi'nde tamamlan ırn ş tezler olabi leceği gibi, ça lış ılmak üzere alın111j ş tezler de olabilir. Ancak Alü'l-Beyt Ü niversitesi'nde bir tezin kabul prosedürü, bir kaç kurul tarafın dan onaylandığı için tezin resmi onayının zaman aldığını haurlatmak yerinde olacak ur. Tezlerin is tatistiki clağılımj ş u şekildedir: Tezin Yapıldığı Ü niversite Türü Say ı s ı Ürdün Üniversitesi D oktora 1 Ürdün Üniversitesi Yüksek Lisans 96 Y ermük Üniversitesi Yüksek Lisans 20 Alü'l-Bevt Üniversitesi Yüksek Lisans 8 Toplam 125 1971-200 I ıarihleıi arasmda Ordii11 Oniversiıesi 'nifl dımı11111: Tez Alanı Durumu Say ı s ı Haclis Tamamlanm ı ş 76 Tarih-Siyer Tamamlan111J ş 4 Arap Dili Tamamlanmı ş 2 Devam etmekte o lan (l ladis) Tamamlanmamı ş 14- Jürice kabul edilmemi ş (f ladis) Reddedilmiş T o plam 97 l laclis r\nabiliın Dalında o tuz yılda yap ı l an tez s ayısının az olduğu görülmektedir. Bunun temel sebebi ise, eskiden tezlere oldukça uzun sürenin taıunınası-

Ün.lün Ünivc rsiıcl<.:rinde l bdis,\ b 11111da Y:ıp ı la ıı Tezler 363 dır. Nitekim bunu, ilk r ladis Lez savunma s ının 1988'de yapıl a bilmi ş o lına s ı açıklama ktadır. Ancak 1996'da alınan bir karar ile tez süreleri bizdeki gibi kısal tılmışar. Yenmik Ü11iversitesi'11i11 d11mm11: T ez Ala nı Durumu Sayı s ı Hadis Tamam la nmış 2 Din Eğitimi Tamaml anmı ş 12 Arap Dili Tamam l anmış 5 Yönetim Tamarnlannuş 1 T oplam 20 Yö netim ile ilgili bu tez 1984'de kabul edilmi ş tir. 1 ladis ile ilgili olan tezlerin çoğunun Din Oslam Dini) Eğitimi alanında yapılnuş o lınası dikkat çe kınektedir. Alii'l- Bvıı Üniversitesi'11i11 dummh: Tez Ala nı Say ı s ı Hadis 8 Zikredilen tezlerin tamamlandığını Ye yeni tezlerin a lınnuş o l abileceğini tahmin etmekteyiz. Bu sayırun bugün 20'ye u la şma ihtimali söz konusudur. Usulü'd-Din bölümünde ilk tez savu nmas ı 1997'de yapılmıştı r. Tezlerin özelliklerine göre tasnifi: Eser Tahkiki S:ıv ı T:ıbcrani. cl - İ\ l u 'ccmu 'l - Kcbir 2 1 Nua\'m b. l l ammi'ıtl. K.!'iten 3 İ s hak b. R:ihuvc. i\lüsnctl 2 İ bn J :b i ' cl - Diınv:i. K. cl-kanaa. c ı -Tcvbc 2 3-1 Diğe rl e ri 6 Bir konu h akk ıııdakı 1!:ıd islc ri derleme. tahric. tasnif 17 İ lci 1-1 Usul konulan 1-1 Din J :frıtım 11

36-1 Fikret 1' :ıra pınar l\lücllif ve ırn:tojunu in c cl c ı cn ça l ı ~mala r 10.\rap Dili 7 Tarih ve Siver.j Bir konu hak kınjak i rivayetler 3 ZcvaiJ çalışmala n 3 i\i ürscl l labcrlcrlc alakalı ça lışmalar 3 Di ğe r konular 5 Toplam 125 Verilere göre, ya pılan tezlerin önemli bir bölümünün tahkik, so nra s ıra s ıy l a hadisleri derleme, ile!, usul, eğitim vb. konulardan o luşmakta olduğu görülmektedir. Ürdün'deki üniversitelerde ''imtihan şamil" dedikleri "tezsiz yüksek lisans" imkanı olduğu için lisansüstü diploma s ı alanların sayılarının daha fazla o lacağını hatırlatmakta fayda mülahaza ediyoruz. T espitlerimize göre, maalesef ülkemizde olduğu gibi, Ürdün'de de yayınevleri bilimsel çalışma ları basmaya pek rağbet etmemektedirler. Hal böyle o lunca mevcut tezler içinde sadece bir doktora tezinin b as ıldığını görmekteyiz. (Binaü'l-Cümle fi'l Haclis i 'n-nebevi yyi 'ş-şerif fi's-sahihayn, Üdeh H aw E bu Üdeb, Diiru 'l -Beş ir, Amman 1990, I. bas kı, 634 sayfa). Bu tür çalı şmaların tüm Anabilim Dallarında Suudi Arabistan, Mıs ır, Körfez Ülkeleri, Kuzey Afrika ve Malezya gibi diğer ülkeler için de yapılınas ının ilgili bran ş larda ki araş tırm acılar için yararlı o lac ağı kanaatindeyiz. Arap ülkeleri, bu s ıkıntıyı a şmak ve Üniversiteleri ara sınd a ki iliş kileri ge liş tirme k için Arap Üniversiteleri Birliği (İ ttihadü'l -Ciimiati ' l -Arabiyye) adında m erkezi Arnman'da bulunan bir teşkila t kurmu ş lardır. Bu birlik, A rap Üniversitelerinde haz ırla na n tezlerden Ürdün Üniversitesi Merkez Ki.itüphanesi'ne de bir nüsha gönderilmesi kararıııı 1986'da almıştır. Fakat kararın planlandığı şekild e yürümediği görülmü ş tür. Bununla birlikte, dev le tl erara s ı bir koordinasyon ve bugünkü teknolojik imkanlar sayesinde böyle bir amacın gerçckjeş tirileb ileceği kanaatindeyiz.