PROJE TANITIM DOSYASI BURSA İLİ, MUSTAFAKEMALPAŞA İLÇESİ, ADA MAHALLESİ, KÖKLÜK MEVKİ, 5 PAFTA, 2170 PARSEL KASIM 2014 BURSA Seren Mühendislik San. Tic. Ltd. Şti nin izni olmadan kısmen ya da tamamen kopyalanması yasaktır.
PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ YILMAZ ÖZTÜRK Akpınar Mah. Haber Cad. No:24 İç Kapı No:7 Osmangazi/BURSA TELEFON VE FAX NUMARALARI Tel: 224 470 27 00 Fax: 0 224 470 27 10 E-POSTA PROJENİN ADI PROJENİN BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) ahmetural@hastavuk.com.tr Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi (35.000 adet piliç/periyot) 990.000 TL Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Ada Mahallesi, Köklük Mevkii adresinde kayıtlı 5 pafta, 2170 parsel numarasında kayıtlı toplam 14.000 m 2 yüzölçümlü alan PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ 3 Ekim 2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete de KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği nin Ek II Seçme-eleme kriterleri uygulanacak projeler listesinin, ALT SEKTÖRÜ) Hayvan Yetiştirme Tesisleri alt başlıklı 32.ç Kanatlı üretim tesisleri [(Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi=7 adet tavuk)] kapsamında kalmaktadır PROJENİN NACE KODU 01.47.01 PTD RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI PTD RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAX NUMARALARI HAF. TAN. TARM. DAN. İNŞ. MAK. GIDA TEMZ. İTH. İHR. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Fethiye Mahallesi Ferhat Sok. Şimşek Apt. No: 269 Nilüfer/Bursa TEL 0 224 241 60 06 FAX 0 224 241 32 41 WEB info@serenmuhendislik.com PTD SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) KASIM 2014
İÇİNDEKİLER BÖLÜM SAYFA NO İÇİNDEKİLER i TABLO DİZİNİ ii ŞEKİLLER DİZİNİ iii KISALTMALAR DİZİNİ PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ 1 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ 2 a) Projenin Ve Yerin Alternatifleri (Proje Teknolojisinin Ve 2 Proje Alanının Seçilme Nedenleri) b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, 3 Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı c) Doğal Kaynakların Kullanımı ( Arazi Kullanımı, Su 10 Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü Vb.) c.1. Arazi Kullanımı 10 c.2. Su Kullanımı 11 c.3. Enerji Kullanımı 14 ç) Atık Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz Ve Benzeri) Ve Atıkların Kimyasal, 15 Fiziksel Ve Biyolojik Özellikleri ç.1. Sıvı Atıklar 15 ç.2.katı Atıklar 17 ç.3. Emisyon Oluşumu 20 ç.4. Gürültü Oluşumu 27 ç.5. Ambalaj Atıkları 30 ç.6. Tıbbi Atıklar 30 ç.7. Atık Pil ve Akümülatörler 31 ç.8. Atık Yağ 32 ç.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler 33 ç.10. Tehlikeli Atıklar 33 d) Kullanılan Teknoloji Ve Malzemelerden Kaynaklanacak 33 Kaza Riski 2. PROJE YERİ VE ALANIN MEVCUT ÇEVRESEL 39 ÖZELLİKLERİ a) Mevcut Arazi Kullanımı Ve Kalitesi ( Tarım Alanı, Orman 39 Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi Ve Benzeri) b) Ek-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak 45 Korunması Gereken Alanlar 3. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL 49 ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 3.1. Sıvı Atıklar Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 49 3.2. Katı Atıklar Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 51 3.3. Hava Kirliliği Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 52 3.4. Gürültü Oluşumu Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 53 3.5. Ambalaj Atıkları Oluşumu Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 53 3.6. Tıbbi Atık Oluşumu Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 54 3.7. Atık Pil ve Akümülatörler Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 54 3.8. Atık Yağ Oluşumu Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 55 3.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler Çevresel Etkileri ve Alınacak 57
Tedbirler 3.10. Tehlikeli Atık Oluşumu Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 55 NOTLAR VE KAYNAKLAR 59 EKLER 61
TABLOLAR DİZİNİ TABLO SAYFA NO Tablo 1: Proje Alanının Koordinatları 4 Tablo 2: Projede Yer Alacak Yapılar 4 Tablo 3: Proje Alanının Yakınında Bulunan Yerleşim Yeri, Tesise Göre 4 Konumu ve Nüfusu Tablo 4: Projenin İnşaat Aşamasında Kullanılacak Su Miktarı 12 Tablo 5: Projenin İşletme Aşamasında Kullanılacak Su Miktarı 14 Tablo 6: Kanatlı Hayvanlarda İçme Suyu Kalitesi 14 Tablo 7: Evsel Atıksu Kirlilik Parametreleri ve Tahmini Değerleri 16 Tablo 8: Evsel Nitelikli Katı Atıklarda Bulunan Mikroorganizmalar 18 Tablo 9: Evsel Katı Atıkların Takribi Kompozisyonu 18 Tablo 10: Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak 21 Emisyon Faktörleri Tablo 11: Kümes Hayvanları Cinsinden Hayvan Yeri Sayısını Canlı 24 Hayvan Kütlesine Dönüştürme Faktörleri Tablo 12: İnşaat Döneminde Kullanılacak Araç ve Ekipmanların Ses Gücü 27 Düzeyleri Tablo 13: İnşaat Dönemi Gürültü Kaynağı Sayısı ve Toplam Ses Gücü 27 Düzeyleri Tablo 14: İnşaat Dönemi Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantlarına 27 Dağılımı Tablo 15: İnşaat Döneminde Toplam Ses Gücü Düzeylerinin Oktav 28 Bantlarına Dağılımı Tablo 16: Frekansa Göre Düzeltme Faktörleri 28 Tablo 17: Mesafelere Göre Her Bir Oktav Bandındaki Ses Basıncı Düzeyi 28 Dağılımı Tablo 18: İnşaat Dönemi Atmosferik Yutuş Hesapları 29 Tablo 19: İnşaat Dönemi Oluşacak Nihai Ses Basınç Düzeyleri 29 Tablo 20: Bursa İli Rüzgar Yönlerine Göre Esme Sayısı (40 Yıllık) 42 Tablo 21: Aylık Max Rüzgar Knot (Dk) 42 Tablo 22: Bursa Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Normalleri (2008) 42 Tablo 23: Bursa İli Yıllık Toplam Yağış Miktarı 43 ŞEKİLLER DİZİNİ ŞEKİLLER SAYFA NO Şekil 1: Proje Alanına En Yakın Yerleşim Yerleri Uydu Görüntüsü 5 Şekil 2: İş Akım Şeması 7 Şekil 3: Asgari Mesafe Eğrisi 24 Şekil 4: Tünel Havalandırma 25 Şekil 5: Acil Eylem Planı 37
KISALTMALAR Kurum ve Kuruluşlara Ait Kısaltmalar ÇED : Çevresel Etki Değerlendirmesi DMİ : Devlet Meteoroloji İşleri DSİ : Devlet Su İşleri EİE : Elektrik İşleri Etüt İdaresi GSMH : Gayri Safi Milli Hasıla TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu Rapor İçerisinde Kullanılan Yazı Kısaltmaları A.Ş. : Anonim Şirketi Mak. : Makine Bkz. : Bakınız No. : Numara Bld. : Belediye Pet. : Petrol Dan. : Danışmanlık San. : Sanayi Dev. : Devlet Şti. : Şirketi Haf. : Hafriyat İhr. : İhracat İnş. : İnşaat Tem. : Temizlik İth. : İthalat Tic. : Ticaret Rapor İçerisinde Kullanılan Simge Ve Açıklamaları cm : Santimetre mm : Milimetre cm 2 : Santimetrekare mm 2 : Milimetrekare lt : Litre N : Kuzey gr : Gram s : Saniye h : Saat S : Güney ha : Hektar SSE : Güney-Güneydoğu hm 3 : Hektometreküp SW : Güneybatı Hz : Hertz W : Batı kcal : Kilokalori 0 : Derece kg : Kilogram 0 C : Santigrat Derece km : Kilometre µg : Mikrogram km 2 : Kilometrekare m 2 : Metrekare Kw : Kilowatt m : Metre
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Yılmaz Öztürk tarafından Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Ada Mahallesi, Köklük Mevkii adresinde kayıtlı 5 pafta, 2170 parsel numarasında kayıtlı toplam 14.000 m 2 yüzölçümlü alan içerisinde toplam 2.799,003 m 2 kapalı alanda Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi işletilmesi planlanmaktadır. Proje alanın tapusu Yılmaz Öztürk e aittir. Proje alanın tapusu ekler kısmında verilmiştir (Bkz. Ek-2). Söz konusu proje alanına ait tapuda tevhit işlemi yapılmış olup işlemden önce ayrı ayrı 832 ve 833 parseller olarak kurum görüşleri alınmıştır. Tevhit işlemi sonucu 832 ve 833 parseller birleşerek 2170 nolu parsel olarak tapu alınmıştır. Bursa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden 832 parsel ile ilgili olarak 06.06.2013 tarih ve 10667 sayılı 17.08.2008 tarih ve 26939 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışında olduğuna dair görüş yazısı alınmıştır. Bursa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden 833 parsel ile ilgili olarak 06.01.2014 tarih ve 74 sayılı 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışında olduğuna dair görüş yazısı alınmıştır. Planlanan proje IPARD kapsamında yer aldığından dolayı 35.000 adet piliç/periyot için dosya hazırlanmıştır. Proje kapasitesi itibariyle, 3 Ekim 2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği nin Ek II Seçme-eleme kriterleri uygulanacak projeler listesinin, Hayvan Yetiştirme Tesisleri alt başlıklı 32.ç Kanatlı üretim tesisleri [(Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi=7 adet tavuk)] kapsamında kalmaktadır. Bu raporda, söz konusu projenin işletilmesi esnasında çevresel etkilerinin değerlendirilmesi, olumsuz etkilerinin tespit edilerek önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek şekilde en aza indirilmesi, proje çevresinde bulunan diğer tesislerle etkileşimi incelenmektedir. Bu amaçla raporda, projenin işletilmesi sırasında oluşacak atıklar incelenerek ilgili yönetmeliklerin sınır değerleri ile karşılaştırılmıştır. Yönetmelik sınır değerlerini aşan durumlar var ise alınması gereken tedbirler belirlenmiştir. Proje Bedeli: Planlanan Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi için inşaat maliyeti, kümes ekipmanları giderleri hesaplandığında proje bedeli yaklaşık olarak 990.000 TL hesaplanmıştır. Tahmini ortalama maliyetler aşağıda verilmiştir: - Mühendislik Projeleri, harç v.s. : 30.000 TL - İnşaat Maliyeti : 750.000 TL - Alet Ekipman : 200.000 TL - Çevre Düzenlemesi : 10.000 TL 1
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ 1.a. Projenin ve Yerin Alternatifleri (Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri) Proje alanı yoğun yerleşim yerlerinden ve sanayi alanlarından uzaktadır. Civarda zarar görebilecek nadir ve nesli tehlikede, endemik türler bulunmamaktadır. Tüm bu nedenlerden dolayı projenin ve proje yerinin uygun olduğu kanısına varılmış ve uygulamaya konulmuştur. Faaliyet sahası ile ilgili izin işlemlerinin tamamlanması ile birlikte projede işletmeye geçilecektir. Projenin genel amacı, üretim ve satışı firma tarafından yapılmakta olan yumurta ve tavuk ürünlerinin daha iyi koşullarda pazara sunulması için gerekli şartları oluşturmaktır. Proje ile bölge ekonomisine ve bölgedeki yumurta ve tavuk üretimine katkı sağlanmaktadır. Projeden direkt olarak firma bünyesinde kısmi zamanlı ve sürekli çalışacak toplam 13 kişi, Bursa bölgesinde yaşayan nüfus, ayrıca çevre illerde ürünleri satın alan ve bu ürünleri pazarlayan kişi ve kuruluşlar ve tedarikçiler dolaylı faydalanıcılar olarak düşünülmektedir. Yemin ete ve yumurtaya dönüşüm oranının çok uygun olması nedeniyle protein talebini karşılamada tavuk ürünleri, kırmızı et ve süt mamulleri gibi protein kaynaklarından daha çok tercih edilmektedir. Hayvansal üretim kolları arasında tavukçuluk, hayvansal proteinin en kolay ve en ucuz sağlanabileceği özelliktedir. Bu gerçeklerle tavuk eti ve yumurta beslenmede protein eksikliğine etkili bir çözüm olarak görülmektedir. Dolayısıyla bugün için tavukçulukta amaç üreticiler açısından kar sağlamak olarak görülse bile, dünya tavukçuluk endüstrisinin amacı et ve yumurtadan kaliteli gıda maddelerinin üretimi şeklinde tanımlanmaktadır. Tavukçuluğun ülke ekonomisine katkıları önemsenecek boyuttadır. Tavukçuluk geçimini tamamen bu faaliyetten sağlayan büyük işletmelerin yanı sıra kırsal kesimde, köylerde düşük verimli karışık ırklarla, bazen de ticari hibritlerle aile tavukçuluğu şeklinde yapılmaktadır. Beş bin ve daha büyük kapasiteli işletme sahipleri geçimini tamamen bu faaliyetten sağlarlar ve ürettikleri ürünlerle milli ekonomiye katkıda bulunurlar. Etlik ve ticari işletmelerin sayı ve kapasitelerinin artması yem sanayi, kuluçka ve diğer kümes ekipmanları sanayi, ilaç endüstrisi ve kesimhane gibi tavukçuluk sektörünün tüm kollarındaki gelişme, her birinin ayrı iş kolu olarak büyümesi, bu sektördeki işçi istihdamını da gittikçe artırmaktadır. 2
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Yılmaz Öztürk tarafından Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Ada Mahallesi, Köklük Mevkii adresinde kayıtlı 5 pafta, 2170 parsel numarasında kayıtlı toplam 14.000 m 2 yüzölçümlü alan içerisinde toplam 2.799,003 m 2 kapalı alanda Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi işletilmesi planlanmaktadır. Proje alanın tapusu Yılmaz Öztürk e aittir. Proje alanın tapusu ekler kısmında verilmiştir (Bkz. Ek-2). Söz konusu proje alanına ait tapuda tevhit işlemi yapılmış olup işlemden önce ayrı ayrı 832 ve 833 parseller olarak kurum görüşleri alınmıştır. Bursa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden 832 parsel ile ilgili olarak 06.06.2013 tarih ve 10667 sayılı 17.08.2008 tarih ve 26939 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışında olduğuna dair görüş yazısı alınmıştır. Bursa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünden 833 parsel ile ilgili olarak 06.01.2014 tarih ve 74 sayılı 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği kapsamı dışında olduğuna dair görüş yazısı alınmıştır. Planlanan proje IPARD kapsamında yer aldığından dolayı 35.000 adet piliç/periyot için dosya hazırlanmıştır. Proje kapasitesi itibariyle, 3 Ekim 2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği nin Ek II Seçme-eleme kriterleri uygulanacak projeler listesinin, Hayvan Yetiştirme Tesisleri alt başlıklı 32.ç Kanatlı üretim tesisleri [(Bir üretim periyodunda 20.000 adet ve üzeri tavuk (civciv, piliç ve benzeri) veya eşdeğer diğer kanatlılar) (1 adet hindi=7 adet tavuk)] kapsamında kalmaktadır. İnsanların sağlıklı yaşamalarının yolu, sağlıklı beslenmeden geçmektedir. Beslenme fiziksel olarak doyumun yanı sıra, yaşam için gerekli olan besin maddelerinin dengeli tüketilmesini kapsar. Bu çerçevede dünya genelinde nicel açlıktan söz edilmese de hayvansal protein yönünden açlık sorunu vardır. Hayvansal protein ihtiyacının karşılanmasında, hayvansal üretim dalları içinde tavukçuluk önemli bir yer tutmaktadır. Bu olgu, tavuk yetiştiriciliğinin ve tavukçuluk ürünlerinin özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Planlanan tesiste üretim, yer tavukçuluğu şeklinde yapılacaktır. Tesisin ömrü, tesisin işletmesi süresince ileriki aşamalarda yapılacak olan yenileme çalışmaları, tesis çevresindeki yerleşimin artması ve kalkınması göz önünde bulundurulduğunda 50 yıl olarak tahmin edilmektedir. Yılmaz Öztürk tarafından işletilmesi planlanan Etlik Piliç Yetiştirme Tesisine ait koordinatlar aşağıdaki tablolarda verilmiştir. 3
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Tablo 1: Proje Alanının Koordinatları Koor. Sırası : Sağa, Yukarı Datum : ED-50 Türü : UTM D.O.M. : 35 Zone : 27 Ölçek Fak.: 6 derecelik 604628.862:4429577.950 604625.783:4429607.278 604620.335:4429648.831 604617.239:4429675.076 604717.324:4429687.106 604725.373:4429619.780 604732.183:4429559.857 604635.765:4429520.819 Koor. Sırası : Enlem, Boylam Datum : WGS84 Türü : COĞRAFİK D.O.M. : - Zone : - Ölçek Fak. : - 40.0083041:28.2253047 40.0085686:28.2252734 40.0089436:28.2252162 40.0091804:28.2251842 40.0092763:28.2263585 40.0086689:28.2264420 40.0081283:28.2265121 40.0077886:28.2253764 Toplam Alan: 14.000 m 2 Projede 2 adet kümes, 1 adet idari bina, 1 adet su deposu, 1 adet sızdırmaz fosseptik, 1 adet ölü imha çukuru ve 1 adet jeneratör yeri bulunacak olup tesise ait vaziyet planı ekte verilmiştir.(bkz.ek-5). Tablo 2: Projede Yer Alacak Yapılar Adet Türü Alanı 1 Kümes 1.282,573 m 2 1 Kümes 1.282,43 m 2 1 İdari Bina 79 m 2 1 Fosseptik 6 m 2 1 Ölü İmha Çukuru 14 m 2 1 Bakıcı Evi 71 m 2 1 Gübre Deposu 48 m 2 1 Su Deposu 8 m 2 1 Jeneratör 8 m 2 TOPLAM 2.799,003 m 2 Yılmaz ÖZTÜRK tarafından işletilmesi planlanan proje alanına en yakın yerleşim yeri 780 m. kuzeybatısında yer alan Adaköy Mahallesidir. Proje alanının 1.300 m. güneybatısında Taşköprü Mahallesi, 3.240 m. kuzeydoğusunda Kosova Mahallesi bulunmaktadır. Tesisin yakınında bulunan yerleşim yerleri ve nüfusları Tablo 3 te verilmiştir. Tablo 3: Proje Alanının Yakınında Bulunan Yerleşim Yeri, Tesise Göre Konumu ve Nüfusu Yerleşim Yeri Adı Uzaklığı (m) Yönü Nüfusu (kişi) Adaköy Mahallesi 780 Kuzeybatı 485 Taşköprü Mahallesi 1.300 Güneybatı 759 Kosova 3.240 Kuzeydoğu 340 4
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Şekil 1: Proje Alanına En Yakın Yerleşim Yerleri Uydu Görüntüsü Proje Alanının Bursa İli ndeki yerini gösteren Yer Buldurur Haritası ekler kısmında verilmektedir (Bkz. Ek-6) Proje alanı ile ilgili olarak MÜLGA İl Özel İdaresi Başkanlığından alınan 13.05.2013 Tarih ve 9180 sayılı görüş yazısında proje alanının Bursa 2020 yılı 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planında Tarımsal Niteliği Korunacak Alan içerisinde kaldığı bilgisi verilmiştir. Proje kapsamında tesis çalışmalarında Çevre Düzeni Plan Hükümleri ve Uygulama Kararlarına uyulacaktır (Bkz. Ek-8). Tevhit işlemi öncesi 832 numaralı parsel ile ilgili olarak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden alınan 28.08.2013 tarih ve 26258 sayılı görüş yazısında...3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu, buna bağlı Uygulama Yönetmeliği, Tarım Arazisinin Korunması ve Değerlendirilmesi Teknik Talimatı ve diğer mevzuatımız hükümleri ölçeğinde konunun değerlendirilmesi neticesinde; etüt alanı, Tarım Arazisinin Korunması ve Değerlendirilmesi Teknik Talimatının Madde 10.5 (ç) bendi olan Hayvansal Üretim İşletmeleri/Tesisleri başlığı içerisinde yer almaktadır. Söz konusu Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Adaköy Köyü sınırları içerisinde Bursa Uluabat AT ve TİGH Projesi başlamış ve devam etmektedir. Yılmaz Öztürk e ait Tarla vasıflı ekili bulunmayan parselde Etlik Piliç Tesisi yapmak üzere bina yapılacağından oluşturulacak tesisin yapımı ve işletimi esnasında çevre tarım arazilerine zarar verilememesi projesine ve taahhütnamesine bağlı kalınması, toplulaştırma şartlarını kabul etmesi kaydıyla; 5 pafta, 832 parselin 7.000 m 2 lik alanın Etlik Piliç Tesisi olarak 1.400 m 2 lik kısmının Tarım Dışı Amaçlarda kullanılması konusunda bir sakınca bulunmamaktadır. denilmektedir. Alınan kurum görüşüne uygun çalışılacaktır (Bkz. Ek-16). Tevhit işlemi öncesi 833 numaralı parsel ile ilgili olarak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünden alınan 23.12.2013 tarih ve 35767 sayılı görüş yazısında..833 numaralı tarla vasıflı tavuk yetiştirme tesisi talep edilen parselde atıkların ilgili yönetmelikler uygun olarak bertaraf edilmesi, Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkındaki Yönetmelik ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulması, tavukçuluk yapmak 5
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ üzere bina yapılacağından, oluşturulacak tesisin yapımı ve işletimi esnasında çevre tarım arazilerine zarar verilememesi, projesine ve taahhütnamesine bağlı kalınması, toplulaştırma şartlarını kabul etmesi kaydıyla; 833 sayılı bahse konu parselin mimari projesinde belirtilen 1.400 m 2 lik alanın Tavuk Yetiştirme Tesisi olarak tarım dışı amaçlarla kullanılmasında bir sakınca bulunmadığı ancak tavuk kümesi yapılmak istenen 833 numaralı bahse konu parsel için Bursa İli 2020 yılı 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı hüküm ve yasaklarına uyulması gerekmekte verilen iznin hiçbir şekilde ruhsat, plan veya yapı kullanım izni gibi değerlendirilmeyeceğinin talepliye bildirilmesi hususunda bilgi ve gereğini arz ederim. denilmektedir. Alınan kurum görüşüne uyulacaktır. Proje alanı çevresindeki tarım arazilerine zarar verilmeyecektir. Proje ile ilgili olarak Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdülüğü nden alınan 29.11.2013 tarih ve 710376 sayılı görüş yazısında.. Yapılan inceleme neticesinde bahse konu yerin herhangi bir projemiz içerisinde yer almadığı belirlenmiştir. Faaliyet esnasında ölü tavuk ve gübre için sızdırmaz depolar yapılarak zemin ile temasın önlenmesi, ilgili yönetmeliklere uygun olarak bertaraf edilmesi, gerek çalışan personel, gerekse işletme kaynaklı her türlü katı ve sıvı atıktan dolayı yüzey ve yeraltısuyu kirlenmesini önleyici tüm tedbirlerin işletmeci tarafından alınması, Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik ile Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulması kaydıyla, konunun Bursa 2020 yılı 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı hükümleri çerçevesinde sonuçlandırılmasında İdaremiz açısından sakınca bulunmamaktadır. denilmektedir. Alınan kurum görüşüne uyulacaktır (Bkz. Ek-16). Yılmaz ÖZTÜRK tarafından işletilecek olan Etlik Piliç Yetiştirme tesisinin kapasitesinin 35.000 adet/periyot olması planlanmaktadır. Broiler piliçlerin yer ihtiyacı hesaplanırken, piliçlerin gelişmesini yavaşlatmayacak ve ölüm oranı artırmayacak şekilde planlanması gerekmektedir. En uygun yetiştirme alanı 14-18 adet piliç/m 2 kapasite olması uygundur (www.tarim.gov.tr). Proje kapsamında 2 adet kümeste yetiştirilecek broiler piliç sayısı 35.000 adet piliç/periyot olacaktır. Projenin toplam kapasitesi 35.000 adet piliç/üretim periyodu olarak hesaplanmış ve (MÜLGA) Tarım Bakanlığı nın Etlik (Broiler) Piliç Yetiştirme Kılavuzu nda yer alan 14-18 adet piliç/m 2 aralığına uygun olduğu görülmektedir (www.tarim.gov.tr). Yılmaz ÖZTÜRK tarafından işletilmesi planlanan Broiler Piliç Yetiştirme Tesisi ne ait iş akım şeması aşağıda Şekil 1 de verilmiştir. 6
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Altlığın Temizlenmesi ve Alandan Uzaklaştırılması K.A. S.A. Su İle Ön Yıkama ve Dezenfeksiyon S.A. Altlık Temini ve Serilmesi Kümeslerde Kullanılan Ekipmanların Bakımı ve Yerleştirilmesi Kümeslerde İstenilen Isı, Işık, Nem ve Havalandırma Ayarlarının Yapılması Broiler Civcivlerin Kümese Kabulü G Broiler Civcivlerin Büyütme Bölmelerine Yerleştirilmesi G ND+ IB Aşısının Sprey Olarak Yapılması (1.Gün) G E K.A. S.A. IBD-L Aşısının Enjeksiyon Olarak Yapılması G E K.A. S.A. Büyütme Bölmelerinin Açılması (7.Gün) G E K.A. S.A. G E : Gürültü : Emisyon ND+IB Aşısının İçme Suyuna Yapılması (10.Gün) G E K.A. S.A. K.A. : Katı Atık ND Aşısının İçme Suyuna Yapılması (21.Gün) G E K.A. S.A. S.A. Broiler Piliçlerin Kesimhaneye : Sıvı Atık Sevk Edilmesi (42-45.Günler) G E K.A. S.A. Şekil 2: İş Akım Şeması 7
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Projede yılda 6 dönem üretim yapılması planlanmaktadır. Broiler piliçlerin yenileri ile değişme periyodu 42-45 gündür. Projenin yıkamalı temizlik işlemi; üretim dönemi sonunda 2 hafta sürecek olup, yılda toplam 6 kez temizlik işlemi yapılacaktır. Projede üretime başlamadan önce kümesler basınçlı su ile yıkandıktan sonra dezenfeksiyon işlemi yapılacaktır. Broiler civcivlerinin kümese gelmeden 1 hafta önce temizlik işlemleri tamamlanacaktır. Temizlik işleminden sonra kümes içerisine kuş, fare gibi canlıların girmesini önlemek amacıyla kümesler kapalı tutulacaktır. Broiler civcivler kümeslere gelmeden 24 saat öncesinde ortam sıcaklığı ayarlanacaktır. Broiler piliçlerin yaşayacağı alanın tabanı betonarme malzemeden yapılmış sızdırmaz nitelikte zemin olacaktır. Bu zemin üzerine önce 0,1 cm toz kireç serpildikten sonra üzerine 4 cm iri ve reçinesiz talaş serilecektir. Broiler piliçlerin değişimi döneminde, kümeslerin altlarında biriken katı ve sıvı atıklar ile birlikte serilen talaş da alınacaktır. Talaşın içinde yabancı maddeler (naylon kırpıntısı, tel parçası, taş vs.) olmamasına dikkat edilmelidir. Altlık hafif olmalı ve nem oranı % 20 civarında olmalıdır. Her üretim döneminde bu işlem tekrarlanacaktır. Broiler piliçler tesise sertifikalı damızlık işletmeleri kuluçkahanelerinden temin edilecektir. Civcivleri tesise getiren araç tesise girerken dezenfekte edilecektir. Tesise getirilen civcivler öncelikle perdeler ile bölünmüş olan kümeslere ve ısıtıcıların yanına yavaş yavaş bırakılacaktır. Kümeste bulunan perdeler, zaman geçtikçe kaldırılarak broiler piliçleri yetiştirmek için ihtiyaç duyulan sağlıklı yaşama alanı sağlanmış olacaktır. Broiler piliçlerin enerji ihtiyacı fazladır. Civciv kümese alınır alınmaz ilk 3 saatte % 8,5-10 luk şekerli su verilir. İçme sularına uygun vitaminler katılacaktır. Piliçlere verilecek olan suyun içerisinde hastalıklara neden olabilecek bakteri ve mikropların olmaması önem taşımaktadır. Projede su otomatik suluklar vasıtasıyla verilecektir. Söz konusu suluklar hayvanların ulaşabileceği mesafede tavandan asılı halde yer alacaktır. Ayrıca su ile birlikte çeşitli ilaçlar ve vitaminler verilecektir. Her kümeste broiler piliçlerin günlük yem ihtiyaçlarının karşılanması için hazırlıkların yapıldığı bölümler bulunacaktır. Broiler piliçler, kısa zamanda büyümelerini sağlamak için her dönemde farklı niteliklere sahip yem tüketirler. Projede kullanılacak olan yemler, hazır yem fabrikalarından satın alınacaktır. Satın alınacak olan yemler, broiler piliçlerin enerji ve protein ihtiyaçları karşılayacak özellikte olacaktır. Kümeslerde yemleme işlemi otomatik yem sistemi ile sağlanacaktır. Projede, kümes ısısını, havalandırmasını, yemlenmesini, sulanmasını ve ışık düzenini sağlayan ekipman ve elektronik panolar bulunacaktır. Tavukların ter bezi yoktur ve vücuttaki su; idrar ve solunum yoluyla atılır. Onun için kümesin nemi artar, havası bozulur. Bu nedenle kümeslerde nem oranına dikkat edilecek ve koku oluşması engellenecektir. Havalandırma, kümes sıcaklığını bozmayacak şekilde 8
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ dikkatlice yapılacaktır. Havalandırma sırasında piliçler üzerinde hava cereyanı olmamasına dikkat edilecektir. Kümeslerde sürekli devir daim yapan soğutucu pet bulunacaktır. Açılabilen dış pencerelerin tamamı sinek, haşere ve kemiricilerin içeri girmesini engelleyecek şekilde pencere teli ile kapanacaktır. Sinek, haşere, kemirici ve diğer zararlılara karşı bir program dahilinde periyodik olarak mücadele yapılacaktır. Hayvanların bakımı, beslenmesi, ilaçlanması, ölümü, hastalığı ile ilgili hususlarda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili yönetmeliklerine göre işlem yapılacaktır. Kümeslerde kullanılacak havalandırma sistemiyle, kümes içerisindeki nem ve koku dışarıya çıkacaktır. Kokuyu minimize etmek için; otomatik fan ve pedlerin bir arada kullanıldığı otomatik havalandırma sistemi kullanılacaktır. Kümeslerde havalandırma, ısı ve neme duyarlı sensörler vasıtasıyla çalışacak tam otomatik fanlar ile sağlanacaktır. Kümes dışına salınacak hava davlumbazlar ile toplanarak fanlardan koku ve gazların direk atmosfere çıkışı engellenecektir. Havalandırma fanlarının egzozlarına koku giderici su perdesi yapılacaktır. Hava atmosfere verilmeden önce su perdelerine çarpacak ve içindeki koku veren maddeler su fazına alınacaktır. Oluşan atıksu fosseptiğe aktarılacaktır. Kümes içerisindeki havalandırma sistemi hakim rüzgar yönü dikkate alınarak konumlandırılacaktır. Tesisin işletilmesi aşamasında, koku önleyici olarak kullanılacak sistemde toplam 2 m 3 su kullanılacağı öngörülmektedir. Kullanılacak bu su sürekli devri daim ettirilecektir. Ancak kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşması sonucu %10 oranında azalan kısmı sürekli takviye edilecektir. Takviye edilecek su miktarı günlük 0,2 m 3 civarında olacaktır. Tam Otomatik Havalandırma Ve Soğutma Sistemi: Kapalı sistem ve 60.000'in üzerinde kapasitedeki kümeslerde mutlaka kullanılması gereken bir sistemdir. Kümeslerde homojen havalandırma, soğutma ve nem kontrolü sağlar. Kümes içindeki ısıyı kontrol ederken, aynı zamanda hayvanların minimum ve maksimum hava ihtiyacını karşılar. Tam otomatik havalandırma sisteminin en büyük özelliği kümes içi tüm hava hareketlerinin kontrolünün PLC (Bilgisayarlı Sistem) tarafından gerçekleştirilmesidir. PLC sistemi; kümesin sağ ön, sağ arka, sol ön, sol arka ve ortasının ayrı ayrı sıcaklıklarını gösterir. Kümes içi nem oranını verir ve kontrol eder. Kümes kapasitesine göre yerleştirilen fanların kademeli olarak çalıştırılmasını ve durmasını kontrol eder. (maksimum minimum havalandırma) Kümes kapasitesine göre yerleştirilen soğutma petlerinin devreye girip çıkmasını kontrol eder. Kümes içi soğutma petleri önündeki flap ve damperlerin (üst ve alt kapak) açılma ve kapanma oranlarını belirler. Sistem ile ilgili bir arıza, elektrik kesilmesi ve kümes içindeki maksimum ve minimum sıcaklık değerlerine ulaşılması durumunda alarmı devreye sokar ve alarma neden olan arıza PLC' nin ekranında okunarak en kısa sürede giderilir. Sistem manüel olarak da kullanılabilir. Enerji tasarrufu sağlanmış olur. 9
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Tam otomatik havalandırma sistemi, insan hatalarını ortadan kaldırır ve 24 saat boyunca kümes içi havalandırma ve soğutmada istenilen değerler konulur. Su indirgeme sistemi (Koku Giderme Sistemi): Kümeslerde bulunan havalandırma fanlarının önüne davlumbaz takılarak gazların alıcı ortama salınımı önlenecektir. Fanlar ve davlumbaz sistemi vasıtasıyla kümes dışına atılacak olan gazlar toplanacak ve fandan çıkan gazlar davlumbazda bulunan basınçlı su püskürtme sistemiyle spreyleme yapılarak tüm toz ve partiküllerden arıtılacaktır. Bu sayede çıkması muhtemel kötü kokulu gazların da partiküllerle beraber çökmesi sağlanarak gaz salınımının önüne geçilmiş olunacaktır. Gazlar su ile beraber borularla bir depoda toplanacaktır. Su yerleştirilecek olan pompa vasıtasıyla sürekli devir daim olarak kullanılacaktır. Bu sistemde her bir kümes için 1 m 3 su kullanılacaktır. Depoda bulunan ve kullanılmış olan su işlevini kaybetmeye başladığı sırada sızdırmasız fosseptiğe verilecektir. Spreyleme sistemi fanlardan komut alacak olup fanların çalışmaya başlamasıyla devreye girecektir. Projede, yetiştirilen broiler piliçler kesim süresine ve ağırlığına ulaştıklarında kesimhaneye sevki yapılacaktır. Yetiştirme dönemi sonunda sevkiyatı yapılacak olan broiler piliçler 1,8 kg ile 2,2 kg canlı ağırlığa ulaşmış olacaklardır. Kesimhaneye gönderilecek olan broiler piliçlere yem verilmesi 12 saat, su verilmesi 2 saat önceden kesilecektir. Kesime gönderilecek olan broiler piliçleri panik yapmasını engelleyecek şartlar sağlanarak kümeslerden alınarak özel kasalı araçlara yüklenecektir. Üretim döneminde ölen piliçler tesis içerisinde yönetmeliklere uygun olarak oluşturulan imha çukuruna atılarak kireçle dezenfekte yapılacak ve üzerleri kapatılacaktır. Böylece ölü hayvanlardan herhangi bir hastalık geçmesi engellenecektir. Ölü imha çukurunun dolması durumunda üzeri toprakla kapatılacak ve üstüne beton dökülerek çevreye zarar vermesi ve hastalık yayması önlenecek ve aynı özelliklerde yeni çukur açılacaktır. Tesis işletilmesi veteriner hekim kontrolünde gerçekleşecektir. Yapılması planlanan projede 11.06.2010 tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 5996 numaralı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu na uyulacaktır. Projede oluşacak personelden, üretimden kaynaklı atık sular tesis içerisinde yapılacak olan iki gözlü sızdırmaz nitelikli fosseptik çukurunda biriktirilecektir. Sızdırmaz fosseptikte biriktirilecek olup (Bkz-Ek-8), fosseptiğin dolması halinde Mustafakemalpaşa Belediyesi tarafından düzenli olarak bertaraf edilecektir. Üretim sırasında kümeslerin ısısının ayarlanmasında 2 adet yakma sistemi kullanılacaktır. Projede ısınma amacıyla 2 adet 350 kw gücünde katı yakıt yakan sistem kullanılması planlanmaktadır. Bu kazanlarda yakıt olarak Bursa MÇK kararlarına uygun özelliklerine sahip taş kömürü kullanılacaktır. 10
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ 1.c. Doğal Kaynak Kullanımı ( Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Enerji Kullanımı vb.) 1.c.1. Arazi Kullanımı Yılmaz Öztürk tarafından Bursa İli, Mustafakemalpaşa İlçesi, Ada Mahallesi, Köklük Mevkii adresinde kayıtlı 5 pafta, 2170 parsel numarasında kayıtlı toplam 14.000 m 2 yüzölçümlü alan içerisinde toplam 2.799,003 m 2 kapalı alanda Etlik Piliç Yetiştirme Tesisi işletilmesi planlanmaktadır. Planlanan faaliyet alanın tapusu Yılmaz ÖZTÜRK e aittir (Bkz. Ek-2). Yılmaz ÖZTÜRK tarafından işletilmesi planlanan proje alanına en yakın yerleşim yeri Adaköy Mahallesidir. Proje alanının 1.500 m. kuzeybatısında İncilipınar Mahallesi, 1.360 m. güneydoğusunda Aliseydi Mahallesi bulunmaktadır. Tesise ait yer bulduru haritası ekler kısmında verilmektedir(bkz. Ek-6). Proje alanı çevresindeki tarım arazilerine zarar verilmeyecektir. Tesis alanını gösteren Topografik Harita ekler kısmında verilmiştir (Bkz. Ek-7). Proje alanı ile ilgili olarak MÜLGA İl Özel İdaresi Başkanlığından alınan 13.05.2013 Tarih ve 9180 sayılı görüş yazısında proje alanının Bursa 2020 yılı 1/100.000 Ölçekli İl Çevre Düzeni Planında Tarımsal Niteliği Korunacak Alan içerisinde kaldığı bilgisi verilmiştir. Proje kapsamında tesis çalışmalarında Çevre Düzeni Plan Hükümleri ve Uygulama Kararlarına uyulacaktır (Bkz. Ek-8). 1.c.2. Su Kullanımı Proje alanında kullanılacak önemli doğal kaynaklarımızdan olan su; inşaat aşamasında ve işletme aşamasında kullanılacaktır. -İnşaat Aşamasında; Bu aşamada su, personelin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacının giderilmesinde, nakliye sırasında kullanılacak olan toprak yollardaki toz oluşumunun indirgenmesinde ve inşaat aşamasında kullanılacaktır. Tesis arazisinin hazırlanması 60 gün, inşaat faaliyeti 60 gün olmak üzere toplam 120 gün çalışma süresi planlanmaktadır. Personelin günlük içme suyu, piyasada faaliyet göstermekte olan ticari dolumpaketleme firmalarından, kullanma suyu ise yer altı kuyu suyundan temin edilecektir. İnşaat aşamasında 10 personelin çalışması planlanmaktadır. Evsel amaçlı günlük su tüketimi kişi başına 150 lt./kişi.gün (Muslu, Y., 1994, Atıksuların Arıtılması, İTÜ, İSTANBUL) kabul edildiğinde; Q evsel = 10 kişi x 150 lt./kişi.gün = 1.500 lt/gün = 1,5 m 3 /gün evsel nitelikli su ihtiyacı söz konusudur. Projenin inşaat aşaması süresi baz alındığında; Q evsel = 1,5 m 3 /gün x 120 gün = 180 m 3 su kullanımı olacaktır. 11
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ İnşaat esnasında alanın tozmasının önlenmesi amacıyla belirli aralıklarla arasözle sulama yapılacaktır. Tozlanmanın engellenmesi amacıyla yapılacak spreyleme işlemi için gereken su miktarı 1,5 lt./m 2 alınarak hesaplanmıştır (Muslu, Y., 1994, Atıksuların Arıtılması, İTÜ, İstanbul). Yapılacak olan inşaat faaliyeti 2.799,003 m 2 alanda gerçekleşeceği için tüm inşaat alanının spreyleme çalışması için; Q sprey = 2.799,003 m 2 x 1,5 lt./m 2 4,2 m 3 /gün suya ihtiyaç vardır. Projenin inşaat aşaması süresi baz alındığında; Q sprey = 4,2 m 3 /gün x 120 gün = 504 m 3 su kullanımı olacaktır. Proje alanında yapılacak olan yapılar için hazır beton kullanılacaktır. Dökümü tamamlanan taze betonun su içeriği, çimentonun hidratasyonunu tamamlayabilmesi için yeterlidir. Ancak dökümün hemen arkasından başlamak üzere betonun yeterli dayanım ve dayanıklılığa erişinceye kadar geçen sürede gerekli olan nem ve sıcaklık durumlarını; değişik olumsuz etkilere karşı korumak gerekir. Betonun dayanım ve dayanıklılık özelliklerinin zamanla ve yüksek performansla sağlanması için gereken nem ve sıcaklık koşullarının oluşturulması yöntemlerine bakım ( kür ) işlemi yapılacaktır. Bakım işlemine, su kaybını (kurumayı) önlemek için beton dökümünün hemen arkasından başlanacak ve günlük basınç dayanımının oluştuğu güne kadar kesintisiz sürdürülecektir. Bu amaçla kür için sulama yöntemi uygulanacak olup söz konusu betonların sulama işlemleri için 40 m 3 /gün suya ihtiyaç duyulacağı öngörülmektedir. Projede inşaat aşaması süresi baz alındığında; Q beton = 40 m 3 /gün x 60 gün = 2.400 m 3 su kullanımı olacaktır. Projede inşaat aşamasında kullanılacak su miktarı; Q toplam = 180 m 3 + 504 m 3 + 2.400 m 3 = 3.084 m 3 su tüketimi olacaktır. Projede söz konusu kullanma suyu, proje sahasında açılacak olan 1 adet sondaj kuyusundan temin edilecektir. Söz konusu kuyu için DSİ den Yeraltı Suyu Arama ve Kullanma İzin Belgesi alınacaktır. 16.12.1960 tarihli ve 10688 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun da belirtilen ilgili tüm hükümlere uyulacaktır. Tablo 4: Projenin İnşaatı Aşamasında Kullanılacak Su Miktarı Günlük Miktar Dönemlik Miktar Nereden Temin Edileceği Personelin Su İhtiyacı 1,5 m 3 180 m 3 Satın Alınarak Tozlanmayı Önlemek Amaçlı Su İhtiyacı 4,2 m 3 504 m 3 Yer altı Kullanma Suyu İnşaat İçin Su İhtiyacı 40 m 3 2.400 m 3 Yer altı Kullanma Suyu TOPLAM 45,7 m 3 3.084 m 3-12
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ -İşletme Aşamasında; Bu aşamada gerekli olan su ise, personelin günlük içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılanmasında, kümeslerin temizlik işleri ve etlik piliçlerin içme suyu ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılacaktır. Evsel Amaçlı Su Kullanımı: Personelin günlük içme suyu, piyasada faaliyet göstermekte olan ticari dolumpaketleme firmalarından, kullanma suyu ise tesis alanı içerisinde açılacak olan 1 adet sondaj kuyusundan temin edilecektir. Söz konusu kuyu ile ilgili DSİ 1.Bölge Müdürlüğü nden Yeraltı Suyu Arama ve Kullanma İzin Belgesi alınacaktır ve 23.12.1960 tarihli ve 10688 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun da belirtilen ilgili tüm hükümlere uyulacaktır. Tesis işletme aşamasında 2 personelin çalışması planlanmaktadır. Evsel amaçlı günlük su tüketimi kişi başına 150 lt./kişi.gün (Muslu, Y. 1994, Atıksuların Arıtılması, İTÜ, İSTANBUL) kabul edildiğinde; Q evsel = 2 kişi x 150 lt./kişi.gün = 300 lt/gün = 0,3 m 3 /gün Evsel nitelikli su ihtiyacı söz konusudur. Üretim Aşamasında Su Kullanımı; Yılmaz ÖZTÜRK tarafından işletilecek olan Etlik Piliç Yetiştirme tesisinin kapasitesinin 35.000 adet piliç/periyot olması planlanmaktadır. Etlik piliç başına su tüketiminin maksimum 0,265 lt/gün ( Tavukçuluk Enstitüsü, 2007, Ankara) olacağı öngörüldüğünde günlük su ihtiyacı; Araştırma Planlanan Kapasite Q Piliç = 35.000 adet x 0,265 lt/gün = 9.275 lt/gün Q Piliç = 9,275 m 3 / gün su ihtiyacı söz konusudur. Tesisin işletme süresi baz alındığında; Q Piliç = 9,275 m 3 / gün x 365 gün/yıl =3.385,375 m 3 /yıl hesaplanmıştır. Temizlik işlemleri sulukların, kümeslerin, alet ve ekipmanların ve yer zemin temizliği işlemlerini kapsamaktadır. İşletme aşamasında kümes temizlik işleri için ihtiyaç duyulacak su miktarı; birim alan başına düşen temizlik suyu miktarının 1,5 lt (Öztürk İ, Atıksu Arıtımının Esasları) olduğu varsayımına dayanarak aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Q Temizlik =1,5 lt/m 2 x 2.799,003 m 2 (temizlik alanı) = 4.200 lt 13
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Q Temizlik = 4,2 m 3 /gün hesaplanmıştır. Tesisin işletme sürecinde kullanılacak su miktarı; Q toplam= Q evsel + Q Piliç + Q temizlik Q toplam = 0,3 m 3 /gün + 9,275 m 3 /gün + 4,2 m 3 /gün = 13,775 m 3 /gün su tüketimi olacaktır. Tesisin işletme sürecinde kullanılacak yıllık su miktarı; Q Toplam Günlük = 13,775 m 3 /gün Q Toplam Yıllık = 13,775 m 3 /gün x 365 gün/yıl = 5.027,8 m 3 / yıl Tablo 5: Projenin İşletme Sürecinde Kullanılacak Su Miktarı İçme Ve Kullanma Amaçlı Suyun Hangi Ünitelerde Kullanılacağı Günlük miktar Yıllık miktar Nereden temin edileceği Evsel Nitelikli Su İhtiyacı 0,3 m 3 109,5 m 3 Satın Alınacak Tavuklar İçin Gerekli Su Miktarı 9,275 m 3 3.385,375 m 3 Kuyu Temizlik İşlemleri için Kullanılacak Su Miktarı 4,2 m 3 1.533 m 3 Kuyu TOPLAM 13,775 m 3 5.027,8 m 3 Tesisteki Etlik Piliçlerin kullanacağı su kalitesi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 6: Kanatlı Hayvanlarda İçme Suyu Kalitesi Özellikler Optimum Maksimum Seviye Seviye Notlar Bakteri Total Bakteri 0/ml 100 ml 0 ml olması arzu edilir Koliform Baktari 0/ml 50 ml 0 ml olması arzu edilir Nitrojen Bileşikleri Nitrat 10ml/lt 25 mg/lt 3-20 mg/lt düzeyleri performansı etkiler Nitrit 0,4 mg/lt 4 mg/lt - Asitlik ve Sertlik ph 6,8-7,5-6 dan az olması arzu edilmez 6,3 ün üstündeki düzeyler performans düşürülebilir. Total Sertlik 60-180 - 60 dan az sertlikteki düzeyler yumuşaktır 180 nin üzerindekiler çok serttir Doğal Var olan Kimyasallar Doğal Var olan Kimyasallar Kalsiyum 60 mg/lt - - Klor 14 mg/lt 250 mg/lt Eğer sodyum düzeyi 50 mg/lt den yüksek ise 4 mg/lt kadar düşük düzeyler zararlı olabilir Bakır 0,002 mg/lt 0,6 mg/lt Yüksek düzeyler acı bir tat oluşturur Demir 0,2 mg/lt 0,3 mg/lt Yüksek düzeylerde kötü bir koku ve acı bir tat oluşturur Kaynak: Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü,2007, Ankara 14
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ 1.c.3 Enerji Kullanımı Faaliyet yapılması planlanan üretim aşamasında kullanılacak makinelerin enerji ihtiyaçları elektrik enerjisinden karşılanacaktır. Tesiste elektrik kesilmesi durumunda kullanılan 1 adet 200kW jeneratörden faydalanılması planlanmaktadır. Üretim sırasında kümeslerin ısısının ayarlanmasında ve idari binanın ısıtılmasında toplamda 3 adet yakma sistemi kullanılacaktır. Bu kazanlarda yakıt olarak Bursa İMÇK kararlarına uygun özelliklere sahip taş kömürü kullanılacaktır. Söz konusu ısınma amaçlı kullanımda kullanılan kazanların her biri 350 kw lık olmak üzere üç adet için toplam 1050 kw lık anma ısıl gücüne sahip olacaktır. Kullanılan kömürün alt ısıl değeri 7.404 kcal/kg olup yılda yaklaşık 20 ton taş kömürü tüketilmesi planlanmaktadır. 1.ç. Atık Üretim Miktarı (Katı, Biyolojik Özellikleri 1.ç.1. Sıvı Atık Üretimi -İnşaat Aşamasında; Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Arazi hazırlık ve inşaat aşamasında 10 personelin çalışması planlanmıştır. Personelin kullanacağı suyun tamamının atık suya dönüştüğü varsayımıyla içme ve kullanma amaçlı kullanılan sudan kaynaklı evsel nitelikli atık su miktarı maksimum 1,5 m 3 / gün olacaktır. Projede arazi hazırlık ve inşaat aşaması süresi baz alındığında; Q evsel = 1,5 m 3 /gün x 120 gün = 180 m 3 atık su oluşacaktır. Projenin inşaat aşamasında, betonu ıslatmak amacıyla kullanılacak olan 2.400 m 3 su kullanımından dolayı atık su oluşumu olmayacaktır. Proje alanlarında toz oluşumunun engellenmesi amacı kullanılacak olan toplamda 504 m 3 suyun büyük kısmı toprak tarafından emilecek kalan kısmı da mevsimsel etkilere bağlı olarak buharlaşacaktır. Dolayısıyla bu aşamadan kaynaklı olarak atık su oluşumu söz konusu değildir. Projenin inşaat aşamasında personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atık sular, faaliyet sahasında yapılacak olan iki gözlü sızdırmaz nitelikli fosseptikte biriktirilecek olup (Bkz-Ek-9), fosseptiğin dolması halinde Mustafakemalpaşa Belediyesi tarafından düzenli olarak bertaraf edilecektir. -İşletme Aşamasında; Projenin işletilmesi sürecinde 2 kişinin çalışması planlanmaktadır. Evsel amaçlı günlük su tüketimi kişi başına 150 lt/kişi.gün (Muslu,Y, 1994, Atıksuların Arıtılması, İTÜ, İstanbul) kabul edildiğinde; 15
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Q Evsel = 2 kişi x150 lt/kişi.gün = 300 lt/gün = 0,3 m 3 /gün evsel nitelikli su ihtiyacı söz konusudur. Bu hesaplamaya göre çalışacak personelin kullanacağı suyun tamamının atık suya dönüştüğü varsayımıyla içme ve kullanma sudan kaynaklı evsel nitelikli atık su miktarı maksimum 0,3 m 3 /gün olacaktır. Tesisi işletmesi süresince yıllık oluşacak atıksu miktarı; Q Evsel = 0,3 m 3 /gün x 365 gün/yıl = 109,5 m 3 /yıl atık su oluşumu olacaktır. Etlik piliçlerin tüketeceği 3.385,375 m 3 /yıl suyun geri dönüşü olmayacağı için bu su kullanımından kaynaklı atıksu oluşmayacaktır. Sulukların temizliği ve üretimin sona ermesi döneminde kümeslerin temizliği için gerekli olan su yer altı kuyu suyundan temin edilecektir. Q Temizlik = 1.533 m 3 /yıl su ihtiyacı olacaktır. Bu işlemler için kullanılacak suyun tamamının geri döneceği göz önüne alınırsa tamamı atıksu olacaktır. Tesisin işletme aşamasında oluşacak yıllık atıksu miktarı; Q Toplam Atıksu = Q Evsel +Q Temizlik Atıksu = 109,5 m 3 /yıl + 1.533 m 3 /yıl = 1.642,5 m 3 /yıl olacaktır. Tesisin işletme sürecinde personelden kaynaklanacak evsel nitelikli atıksular, faaliyet sahasında bulunan sızdırmaz nitelikli fosseptikte biriktirilecek olup, fosseptiğin dolması halinde Mustafakemalpaşa Belediyesi ile sözleşmeli vidanjörle çekilerek Belediye nin gösterdiği kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. Sızdırmaz fosseptik planı ekler kısmında verilmektedir (Bkz.Ek-9). Tesiste işletme aşamasında 19.03.1971 Tarih 13783 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlarla İlgili Yönetmelik te belirtilen tüm hususlara uyulacaktır. Tesiste işletme sürecinde personelden kaynaklı oluşacak evsel nitelikli atık suyun özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 16
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Tablo 7:Evsel Atıksu Kirlilik Parametreleri ve Tahmini Değerleri Parametre Değer AKM 200 ml/l BOİ 200 ml/l KOİ 500 ml/l Toplam Azot 40 ml/l Fosfor 10 ml/l Klorür 50 ml/l Alkalinite 100 ml/l Yağ-Gres 100 ml/l Kaynak: Çevre Mühendisliği Uygulamaları, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası, 2002 Proje kapsamında 31.12.2004 Tarih ve 25687 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ne, 24.04.2011 Tarih ve 27914 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik e, 26.11.2005 Tarih ve 26005 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği ne ve 30.03.2010 Tarih ve 27537 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun çalışılacaktır. 1.ç.2. Katı Atık Üretimi -İnşaat Aşamasında; Projenin inşaat aşamasında çalışacak olan personel kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşumu söz konusu olacaktır. İnşaat aşamasında çalışan kişi sayısının 10 olduğu ve kişi başına oluşabilecek günlük evsel katı atık miktarı 1,34 kg/kişi.gün (www.cedgm.gov.tr) olarak kabul edildiği göz önünde bulundurularak, aşağıdaki gibi hesaplanabilir; Evsel atık miktarı = 10 kişi 1,34 kg / kişi. gün = 13,4 kg /gün dür. Evsel nitelikli katı atıklar Mustafakemalpaşa Belediyesi tarafından düzenli olarak bertaraf edilecektir. Proje kapsamında yapılacak temel kazıları sonucu oluşacak hafriyat miktarı: Kümeslerin temel kazısı hafriyat miktarı = 2.565,003 m 2 x 0,5 m = 1.282,5 m 3 İdari bina temel kazısı hafriyat miktarı = 79 m 2 x 0,5 m = 39,5 m 3 Fosseptik hafriyat miktarı = 6 m 2 x 3 m = 18 m 3 Ölü çukuru hafriyat miktarı = 14 m 2 x 3 m = 42 m 3 Su deposu hafriyat miktarı = 8 m 2 x 0,5 m = 4 m 3 Bakıcı evi hafriyat miktarı = 71 m 2 x 0,5m = 35,5 m 3 Jeneratör hafriyat miktarı = 8 m 2 x 0,5 m = 4 m 3 Gübre deposu hafriyat miktarı = 48 m 2 x 6 m = 288 m 3 Toplam hafriyat miktarı = 1.713,5 m 3 17
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Temel kazısı esnasında oluşacak hafriyatın çevre düzenlemesinde kullanılması planlanmaktadır. Kalan kısım olması halinde 18.03.2004 Tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen ilgili tüm hususlara uyularak bertaraf ettirilecektir. -İşletme Aşamasında; Proje kapsamında çalışacak kişi sayısının 2 olacağı ve kişi başına oluşabilecek günlük evsel katı atık miktarı 1,34 kg/kişi.gün (www.cedgm.gov.tr) olarak kabul edildiğinde, aşağıdaki gibi hesaplanabilir; Evsel Atık Miktarı = 2 kişi x 1,34 kg/kişi.gün = 2,68 kg/gün dür. Bir Yıllık Üretim Süresince Oluşacak Evsel Atık Miktarı; Evsel Atık Miktarı = 2,8 kg/gün x 365 gün = 978,2 kg olacaktır. İşletme sürecinde yıllık olarak personelden kaynaklanacak evsel nitelikli 978,2 kg katı atık hijyenik ve ağzı kapalı bir şekilde toplanacak ve firmanın kendisine ait araçlarla Mustafakemalpaşa Belediyesi ne ait katı atık nakil istasyonuna aktarılacaktır. Tablo 8: Evsel Nitelikli Katı Atıklarda Bulunan Mikroorganizmalar Mikroorganizma Yaptığı hastalık çeşidi Yaşama süresi-gün Salmonella Tifüs 4-115 Salmonellaparaty Paratifüs 100 Salmonellaentert. Gıda zehirlenmesi 180 Vibriocholerae Kolera 1 Ascarislumbricoides Bağırsak paraziti 120 Larva durumunda Portör Günlerce Kaynak: BAŞTÜRK.A. Prof. Dr. 1992 YTÜ Müh. Fak. Çevre Müh. Bölümü Katı Atıklar Ders Notları,İstanbul) Tablo 9: Evsel Katı Atıkların Takribi Kompozisyonu Cinsi Yüzde Organik Madde % 42,97 Kağıt % 7,76 Plastik % 4,8 Naylon % 9,37 Tekstil % 5,36 Cam % 6,2 Metal % 5,8 Diğer %17,74 Kaynak : ISTAC Verileri Yılmaz Öztürk tarafından işletilecek olan Etlik Piliç Yetiştirme tesisinin kapasitesinin 35.000 adet piliç/periyot olması planlanmaktadır. 18
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Proje kapsamında tesiste evsel nitelikli atıklar dışında üretimden kaynaklanan katı atık üretimi de söz konusu olacaktır. Bunlar gübre başta olmak üzere tesisin faaliyeti sonucu oluşacak katı atıklardır. Yem Tüketimi Etlik piliçlerin yem tüketimi 105 gr/gün (Tavukçuluk Araştırma Enstitüsü,2007,Ankara) olacaktır. Tesisteki tavuk sayısı baz alındığında; Planlanan Kapasite Yem Miktarı = 105 gr/gün x 35.000 adet piliç = 3.675.000 gr/gün = 3.675 kg/gün Yıllık Yem Miktarı = 3.675 kg/gün x 365 gün = 1.341.375 kg/yıl 1.341,4 ton/yıl Yemler kümes içerisine otomatik sistemle dağıtılacak olup, tesiste 1.341,4 ton/yıl yem tüketiminden kaynaklı atık oluşumu söz konusu olmayacaktır. İşletme aşamasında kümeslerde oluşacak günlük atık miktarı (bir tavuktan kaynaklanan atık miktarı TÜBİTAK ın Kümes ve Ahır Gübrelerinin Geri Kazanılması ve Bertarafı Projesi ne göre 0,03 kg/tavuk-gün olarak alınarak); Günlük Gübre Miktarı= 0,03 kg/tavuk-gün x 35.000 adet tavuk = 1.050 kg/gün (1,05 ton/gün) olarak hesaplanmıştır. Bu durumda bir dönemde (45 günlük üretim süreci boyunca) oluşacak olan altlık niteliğindeki gübre miktarının 47,25 ton olacağı öngörülmektedir. Kanatlı hayvanların gübre yoğunluğu 0,975 ton/m 3 (www.tarim.gov.tr.) olduğundan yıllık oluşacak gübre hacmi; 1 periyottaki gübre miktarı= 1,05 ton/gün x 45 = 47,25 ton 1 yıldaki periyot sayısı = 6 1 yıldaki gübre miktarı = 47,25 ton x 6 = 283,5 ton Gübrenin yoğunluğu = 0,975 ton/m 3 1 yıldaki gübre hacmi = 283,5 ton x 0,975 ton/m 3 = 276,4 m 3 Atık toz kireç miktarı = 0,001 m/dönem x 2.565,003 m 2 x 1,65 ton/m 3 Atık toz kireç miktarı = 4,23 ton/dönem = 4,23 ton/dönem x 6 dönem/yıl = 25,38 ton/yıl Atık toz kireç yoğunluğu= 1,65 ton/m 3 1 yıldaki toz kireç hacmi = 25,38 ton x 1,65 ton/m 3 = 41,87 m 3 Atık talaş miktarı = 0,04 m/dönem x 2.565,003 m 2 x 0,25 ton/m 3 Atık talaş miktarı = 25,65 ton/dönem = 25,65 ton/dönem x 6 dönem/yıl =153,9 ton/yıl Atık talaş yoğunluğu = 0,25 ton/m 3 1 yıldaki atık talaş miktarı = 153,9 ton x 0,25 ton/m 3 = 38,48 m 3 Piliçlerden kaynaklı, üretim periyodu sonunda çıkacak toplam katı atık hacmi; Piliçlerin Gübre Miktarı + Atık Toz Kireç Miktarı + Atık Talaş Miktarı şeklinde hesaplanır. Buna göre; 276,4 m 3 /yıl+ 41,87 m 3 /yıl + 38,48 m 3 /yıl= 356,75 m 3 /yıl atık meydana gelecektir. 19
YILMAZ ÖZTÜRK ETLİK PİLİÇ YETİŞTİRME TESİSİ Gübre deposunun hacmi = 6 m x 6 m x 8 m= 288 m 3 olacak olup kümeslerden çıkacak atıklar yaklaşık 8 ay sonunda gübre deposundan anlaşmalı firma tarafından alınacaktır. Broiler piliçlerin dışkıları (gübreleri) üretim periyodu boyunca yetiştirme alanının tabanda bulunan ve betonarme malzemeden yapılmış sızdırmaz alanda birikecektir. Piliçlerden kaynaklanan katı atıklar gübre olarak üretim periyodu sonunda gübre deposuna aktarılacaktır. Tesisten oluşan gübreler özellik itibariyle tarımsal faaliyetlerde kullanılabilmektedir. Toplanan gübreler talepler doğrultusunda bölge halkına verilebilecektir. Proje sahası içerisinde gübre deposu dışında herhangi bir alanda gübre biriktirimi yapılmayacaktır. 21.12.2011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren İnsan Tüketimi Amacıyla Olmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Tesiste gübreler, her üretim periyodu sonunda kümeslerin içerisinden alınacaktır. Tesiste oluşacak gübreler tesis içerisinde kurulan gübre deposunda biriktirilecektir. Depolama alanında doğal olarak fermente olmamış ve nem içeriği olan gübre kesinlikle çiftçilere verilmeyecektir. Gübre deposunun üstü sundurma şeklinde örtülü olarak yağmurdan etkilenmeyecek şekilde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili yönetmeliklerine göre yapılacaktır ve bu yönetmeliklere uyulacaktır. Gübrelerin bertarafı ile ilgili olarak Gönen Yenilenebilir Enerji Üretim A.Ş. ile sözleşme imzalanmış olup tesiste oluşan gübreler Gönen Yenilenebilir Enerji Üretim A.Ş. ye ait biyogaz firmasında bertaraf edilecektir. Hayvanların bakımı, beslenmesi, ilaçlanması, ölümü, hastalığı ile ilgili hususlarda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili yönetmeliklerine göre işlem yapılacaktır. İşletme esnasında ortalanma %2 ölüm oranı gerçekleşecektir (www.tarim.gov.tr). Bir broiler piliç üretim periyodun sonunda ortalama ağırlığı 2,2 kg ulaşması öngörülmektedir (www.tarim.gov.tr). 35.000 adet piliç/periyot üretim kapasiteli bir projede; Atık miktarı = 35.000 adet piliç / periyot x 2,2 kg / adet x %2 ( ölüm oranı) Atık miktarı = 1.540 kg / periyot Atık miktarı = 1.540 kg /periyot x 6 periyot / yıl Atık miktarı = 9.240 kg / yıl 9,24 ton / yıl olarak hesaplanmaktadır. Üretim esnasında ölen broiler piliçler arazide açılacak olan imha çukuruna koyulacak ve kireçle dezenfekte edildikten sonra üstü kapatılacaktır. Böylece ölü hayvanlardan herhangi bir hastalık bulaşması engellenecektir. Ölü imha çukurunun dolması durumunda üzeri toprakla kapatılacak ve üstüne beton dökülerek çevreye zarar vermesi ve hastalık yayması önlenecek ve aynı özelliklerde yeni çukur açılacaktır.(bkz. Ek.7). Taş kömürünün yanması sonucu ortaya çıkan kül ayrı olarak depolanacak ve Belediye nin göstermiş olduğu atık depolama tesislerine ulaşımı sağlanacaktır. Proje kapsamında oluşacak katı atıkların toplanması, biriktirilmesi, bertarafı v.b. işlemler için 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 20