Dirençlerin değerleri ve toleransları renk kodu denilen iģaretleme ile belirlenir. Bu renk kodları ve anlamları, örnekleriyle birlikte aģağıda verilmiģtir.
DENEY-1 KISA DEVRE VE AÇIK DEVRE KAVRAMLARI AMAÇ : Gerilim veya Direnç ölçerek kısa devre, Voltmetre veya Ohmmetre ile açık devre bulunması Kısa Devre : Kısa devre direncin olmadığı bağlantı anlamına gelmektedir ve bu bağlantı üzerinden güç kaynağının elverdiği kadar akım çekebilir. Kısa devre durumunda kablolar yanabilir ve cihazlar zarar görebilir. Elektrik sigortaları bu yüzden kullanılmaktadır. Düzgün bir elektrik sigortasının kullanılmaması, kısa devre durumunda örneğin bir evin yanmasına sebep olabilir.kısa devre, direncin olmadığı bir durum olduğu için üzerinde bir gerilim düģümü olmaz. Gerilimin bir basınç olduğunu düģünürsek, kısa devre durumunda bu basınca karģı koyabilecek bir engelin olmadığını görebiliriz. Açık Devre : Açık devre kısa devrenin tam tersidir. Kısa devrede çok büyük akımların akmasının tersine açık devrede hiç akım akmaz. Açık devre akımın tamamlanması için gerekli yolun tamamlanmadığı bir devredir. Bozuk bir lehim, kırık bir yol ya da iletmeyen bir eleman gibi pek çok durum açık devreye sebebiyet verebilir. Açık devre bazen kısa devre tarafından da oluģturulabilir. Kısa devre durumu oluģup elemanlardan biri yanarsa açık devre oluģacaktır. Açık devreyi saptamak için ölçüm yolları Ģunlardır : 1. Açık devrede akım akmayacağı için ampermetre açık devreyi gösterecektir. 2. Açık uçlar arasında kaynak gerilimi ölçülebilir. 3. Açık devre sonsuz direnç gösterecektir. 4. Paralel bir kol açık devre ise tüm paralel devre daha yüksek bir direnç gösterecektir. 5. Paralel bir kol açık devre ise toplam devre akımı daha düģük olacaktır. DENEYİN YAPILIŞI: Kısa devre Şekil 1.2. Deney devresi
1- ġekildeki devreyi kurunuz. 2- Toplam akım ve toplam gerilimi ölçerek kaydediniz. 3- Her direnç üzerinden geçen gerilimi ölçünüz ve kaydediniz.. 4- Toplam (eģdeğer) direnç değerini ölçünüz. DİKKAT: Gerilim kaynağını devreden çıkarmayı unutmayınız 5- R 3 direncini ġekil 1 deki gibi kısa devre ederek toplam direnç değerini tekrar ölçünüz ve kayıt ediniz. 6- Gerilim kaynağını tekrar devreye bağlayarak toplam akımı ve her bir direnç üzerindeki gerilim değerini ölçerek kayıt ediniz. 7- Deneyle ilgili yorumunuzu yapınız Açık Devre : 1- ġekil 1.2 deki devreyi kurunuz ve R 3 direncinin bir bacağını board dan çıkarınız. 2- Toplam akımı ölçünüz. DİKKAT: Akım ölçerken ölçüm aleti ölçüm yapılacak noktalara seri olarak bağlanır. Burada ölçüm yaparken açık bacakları kullanarak ölçüm yapmayınız 3- Toplam gerilim değerini ve her bir eleman üzerindeki gerilimi ölçerek kayıt ediniz. 4- EĢdeğer direnç değerini ölçünüz ve kayıt ediniz. 5- Deneyle ilgili yorumunuzu yapınız.
Öğrenci Adı, Soyadı: Öğrenci No: Deney Grubu: Tarih: DENEY-1 KISA DEVRE VE AÇIK DEVRE KAVRAMLARI RAPOR DENEYSEL ÇALIŞMA Kısa devre için 1) Toplam akım ve toplam gerilim değerini ölçerek kaydediniz. I = V = 2) V R1 = V R2 = 3) R eģ = 4) R 3 direnci kısa devre iken R eģ = 5) Gerilim kaynağını tekrar devreye bağlayarak toplam akımı ve her bir direnç üzerindeki gerilim değerini ölçerek kayıt ediniz. I = Açık devre için: 6) Toplam akım: I = 7) Toplam gerilim değerini ve her bir eleman üzerindeki gerilimi ölçerek kayıt ediniz. V = V R1 = V R2 = V R3 = 8) EĢdeğer direnç değerini ölçünüz ve kayıt ediniz. R eģ = 9) Deneyle ilgili yorumunuzu yapınız: V R1 = V R2 = V R3 = 6) Deneyle ilgili yorumunuzu yapınız.
DENEY-1.A DİRENÇ ÖLÇÜMLERİ AMAÇ Deneyin amacı, temel elektriksel büyüklükleri (akım, gerilim, direnç) ölçmek ve pratik yapmaktır. ÖN ÇALIŞMA (Deneyden önce mutlaka hazırlanmalıdır.) Laboratuvar Cihazlarının Tanıtımı bölümünü okuyunuz ve verilen okuma ödevlerini mutlaka yapınız. Deneye gelirken hesap makinenizi getiriniz. ġekilde görülen devrelerin a b uçlarından görülen eģdeğer dirençlerini hesaplayınız. DEVRE ELEMANLARI ve SAYILARI 1. 10 direnç 1 adet 2. 100 direnç 6 adet 3. 180 direnç 2 adet 4. 330 direnç 2 adet 5. 390 direnç 1 adet 6. 470 direnç 1 adet 7. 680 direnç 1 adet 8. 1 k direnç 5 adet 9. 1.2 k direnç 1 adet 10. 2.2 k direnç 3 adet 11. 2.7 k direnç 2 adet
12. 4.7 k direnç 1 adet 13. 10 k direnç 1 adet 14. Dijital multimetre NOT: Tüm karbon dirençler 1/8 veya 1/4 W 'tır. DENEYSEL ÇALIŞMA: 1. Kontrol iģlemi bittikten sonra ġekil1, ġekil 2, ġekil 3 ve ġekil 4 te yer alan devrelerin giriģ dirençlerini ohmmetre ile ölçerek bulunuz ve Tablo 1 e yazınız. 2. Hesap ve ölçme sonucunda bulduğunuz eģdeğer direnç değerlerini karģılaģtırarak her birine ait mutlak ve bağıl hataları bulunuz ve sonuçları Tablo 1 e yazınız. Herhangi bir X büyüklüğüne iliģkin mutlak hata X ise : Mutlak Hata= X =[XHesap (gerçek değer) - XÖlçme (hatalı değer)] %Bağıl Hata X=[ X/XHesap]x100 eģitlikleriyle bulunur. Bu deney için X=Rab dir. 1 2 3 4 SONUÇLAR VE YORUM - Deneyde elde ettiğiniz sonuçları, ön çalıģma sırasında hesapladığınız teorik sonuçlarla karģılaģtırınız. - Hata oranlarını bulunuz ve sebeplerini tartıģınız.
Öğrenci Adı, Soyadı: Deney Grubu: DENEY-1.A DİRENÇ ÖLÇÜMLERİ Öğrenci No: Tarih: RAPOR 1 2 3 4