MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİMDE PROGRAM YAKLAŞIMIŞ İsmail GÖK MEGEP-İKMEP Makine Alanı Koor.
PROGRAM GELİŞTİRMEYE OLAN İHTİYAÇ Son yıllarda dünyada ekonomik alanda büyük değişiklikler gerçekleşmiş, buna paralel olarak ülkemizde de çalışma hayatının her alanında değişikliklere ihtiyaç duyulmaya başlanmıştır. Bu anlamda eğitimin; ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmedeki rolü ve önemi artmıştır. Ortaöğretimin, özellikle de meslekî ortaöğretimin mevcut yapısını ve içeriğini gözden geçirmek zorunlu hale gelmiştir.
Gelişmiş ülkelerdeki örneklerin ülkemize özgün hale getirilerek uygulanabilmesi için meslekî ortaöğretim sistemini oluşturan unsurlarda (hedefler, içerik, eğitim durumları, yöntem ve teknikler, değerlendirme sistemi) bilinen rutin (sıradan) değişikliklerin ötesinde yeni ve özgün program tasarımlarının hazırlanmasını gerekmektedir.
Aslında bu meslekî eğitimde bir reform yapılması gerektiğini ğ göstermektedir.
Tasarlanan bu reformun temellerini şu şekilde sıralamak mümkündür: İş piyasasının ihtiyaçlarına uygunluk İş piyasasında verimliliğin artması için uygun insan kaynaklarının oluşturulması Uluslar arası denkliği olan meslekî eğitim programlarının hazırlanması Programların esnek bir yapıya kavuşturulması Yatay ay ve dikey geçişlere ş eeimkân tanınması as Öğretimde bilgi işlem teknolojilerinin ve bireysel öğretim yöntemlerinin kullanılması Meslekî eğitim programlarının yerel lihtiyaçlara cevap verebilecek bir yapıya kavuşturulması
Ülkemize özgü öğretim programlarında yapılacak değişikliklerde ğ ş yukarıda sayılan ilkeler doğrultusunda düzenlemeler yapılması, meslekî eğitimin iş hayatından kopuk ve sektör ihtiyaçları dışında ilgisiz elemanlar yetiştirmesinin önüne geçilmesi zorunlu hale gelmiştir
Bu zorunluluk iş piyasasının ihtiyaçlarına cevap verebilen, esnek bir yapıya y sahip, uluslar arası standartlara uygun programların hazırlanmasını gerektirmektedir.
Meslek analiz edilip, geçerli yeterlikler belirlenerek, öğretilecek ğ olan içeriğin, ğ uygulanacak öğretim yöntem ve tekniklerinin ve değerlendirme araçlarının seçilmesi işlemleri, program geliştirmedir. Program, eğitim için ayrıntılı bir plan olup, bireylerin mezuniyet sonrası profillerini gösterir.
Eğitimde etkinliği en üst düzeyde tutmak, standardizasyon ve mesleki sertifikasyona ulaşabilmek için; resmi ve özel eğitim kurumları arasında koordinasyon, müfredat bütünlüğü ve devamlığı sağlanmalıdır. Mesleklerde değişme çok hızlı olduğundan program geliştirme devamlı bir süreç haline getirilmelidir. Programlar, modüler esasa göre düzenlenerek örgün ve yaygın eğitim bütünlüğü sağlanmalıdır.
PROGRAM HAZIRLAMA YAKLAŞIMIŞ Mesleki Teknik Eğitim alanlarında program hazırlanırken sektörün ihtiyacı ve iş analizini esas alan yaklaşım yaygın olarak kullanılır. Geliştirilen Öğretim Programları, söz konusu iş ve işlemleri yerine getirebilmek için sahip olunması gereken yeterlikleri kazandıracak şekilde hazırlanır. 10
PROGRAMLARIN ULUSLAR ARASI GEÇERLİĞİ Hazırlanan programlarda UNESCO tarafından geliştirilen ve bir çok AB ülkesinde kabul gören, INTERNATIONAL STANDARD CLASSIFICATION OF EDUCATION (ISCED 97) Uluslararası Eğitim Standart Sınıflandırması kullanılır. 11
GENİŞ TABANLI EĞİTİM İLE İlk yıllarda bilimsel ve temel bilgiler veren, son yıllarda mesleki bilgilerle uzmanlık alanlarına yönelten, ESNEKLİK Meslekler arasında yatay ve dikey geçişlere imkan sağlayan geniş tabanlı bir yapı ile derslerin yıllara göre sınıflandırılması, Dallar arasında geçişler, Diploma programından sertifika programına geçişler, YATAY DİKEY GEÇİŞLERİ Sertifika programından diploma programına geçişler, İş hayatından programlara geçişler mümkün olmaktadır.
YÜKSEK ÖĞRENİM DİPLOMA 12 SINIF H 11 SINIF A YAYGIN SERTİFİKA Y EĞİTİM 10 SINIF A T I 9. SINIF (ORTAK)* İ Ş İLKÖĞRETİM
4.SEVİYEİ Ortaöğretim ikinci devrede ve iş piyasasında zorunlu yetişkin eğitiminde örgün eğitimi yansıtır. İş yoluyla yaygın eğitim biçiminde olabilir. Ayrıca yükseköğretimdeki öğrenme fırsatlarına giriş ş kapısı olarak kullanılır. (Meslek Lisesi Diploması)
5.SEVİYE Çıraklıkla birlikte ilgili alanda program sonrası deneyim gibi ortaöğretim sonrası bir öğrenim ğ programının tamamlanmasını takip eder. Kıdemli teknisyenler (Formen) ve müdürler, genellikle e e ortaöğretimle e yüksekokul eğitimi ve öğrenimi arasında köprü kuran bu yeterlilikleri kazanırlar. (Meslek Yüksek Okulu Diploması)
HAZIRLANAN PROGRAMLAR İLE Yatay ve dikey geçişlere elverişli yapı planlanmıştır. Alan ve dal eğitimi esas alınmıştır Öğrenci; Ö eğitim süresinin sonunda, alanda diploma, seçmiş olduğu dalda 4. Seviye sertifika alacaktır. Sistemden ayrılan öğrenci yeterliliklerine karşılık Sistemden ayrılan öğrenci, yeterliliklerine karşılık gelen 2. veya 3. Seviye sertifika alabilecektir.
ÖĞRETİM PROGRAMI Program, eğitim için ayrıntılı bir plan olup, bireylerin mezuniyet sonrası profillerini gösterir. Eğitimde etkinliği en üst düzeyde tutmak, standardizasyon ve mesleki sertifikasyona ulaşabilmek için; resmi ve özel eğitim kurumları arasında koordinasyon, müfredat bütünlüğü ve devamlığı ğ sağlanmalıdır. l
MEGEP:42 alan 197 dal OÖP: 8 alan 25 dal REVİZE: 7 alanda ve 5 dal revize : 2 dal ilave TOLAM 50 ALAN 224 DAL PROGRAMI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMLARI ve HAFTALIK DERS ÇİZELGELERİ İ İ geliştirilmiş, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanarak 2005 2006 öğretim yılından itibaren tüm mesleki ve teknik eğitim kurumlarında uygulamaya konulmuştur. Programlar; Meslek Standartlarına paralel olarak yeterliklere dayalı modüler yapıda, 4 yıllık Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Programı doğrultusunda hazırlanmıştır. r
50 alan için,, ÇERÇEVE Ç ÖĞRETİM PROGRAMLARI geliştirilmiştir. Çerçeve öğretim programlarında; Alan ile ilgili açıklamalar, Meslekler/Dallar ilgili açıklamalar, Haftalık ders çizelgeleri, Programın genel yapısı ile ilgili açıklamalar, Dersler, tanımları ve amaçları, Derslerin altında yer alan modüller, Modüller ile kazandırılan yeterlikler, Seçmeli dersler, Uygulamaya yönelik öneriler yer almaktadır.
50 alan için, derslerinin okutulacağı okul türlerine uygun HAFTALIK DERS ÇİZELGELERİ geliştirilmiştir. Haftalık ders çizelgelerinde; ORTAK GENEL KÜLTÜR DERSLERİ (TTK) ORTAK BECERİLER İ DERSLERİ İ Tüm alanlar için ortak, Genellikle zorunlu İlk yıllarda okutulacak derslerdir. ORTAK ALAN DERSLERİ Tüm dallar için ortak, Genellikle zorunlu, Öncelikle ilk yıllarda okutulacak derslerdir. MESLEK/DAL DERSLERİ Mesleğe/dala yönelik, Ders havuzuna yerleştirilen ve seçilebilen, Genellikle son yıllarda okutulacak derslerdir. y yer almaktadır.
Haftalık Ders Çizelgeleri: MESLEK LİSELERİ MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ ALANI OTOMOTİV ELEKTRO-MEKANİK, OTOMOTİV GÖVDE, OTOMOTİV BOYA, İŞ MAKİNELERİ, TARIM MAKİNELERİ DALLARI ÇERÇEVE Ç ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ DERS KATEGORİLERİ DERSLER IX. SINIF X. SINIF XI. SINIF *DİL VE ANLATIM 2 2 2 2 TÜRK EDEBİYATI 3 3 - - DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ 1 1 1 1 TARİH 2 2 - - T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 - COĞRAFYA 2 2 - - MATEMATİK 4 - FİZİK 2 - ORTAK DERSLER KİMYA 2 - BİYOLOJİ 2 - SAĞLIK BİLGİSİ 2 - - - FELSEFE - - 2 - YABANCI DİL 3 3 BEDEN EĞİTİMİ 2 - - - MİLLÎ GÜVENLİK BİLGİSİ - 1 - - TRAFİK VE İLK YARDIM - - 1 - TANITIM VE YÖNLENDİRME 2 - - - TOPLAM 29 14 8 3 XII. SINIF
Haftalık Ders Çizelgeleri: MESLEK LİSELERİ MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ ALANI OTOMOTİV ELEKTRO- MEKANİK, OTOMOTİV GÖVDE, OTOMOTİV BOYA, İŞ MAKİNELERİ, TARIM MAKİNELERİ DALLARI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ A L A N / D A L D E R S E R İ BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ 2 MATEMATİK 3 MESLEKÎ GELİŞİM 2 *OTOMOTİV TEKNOLOJİSİ 10 CİSİMLERİN DAYANIMI 2 HİDROLİK PNÖMATİK 2 TEKNİK RESİM 3 TEKNİK YABANCI DİL (İNGİLİZCE) 2 *İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ *OTOMOTİV ELEKTRO-MEKANİK TEKNOLOJİSİ *OTOMOTİV GÖVDE TEKNOLOJİSİ *OTOMOTİV BOYA TEKNOLOJİSİ MOTOR TERMODİNAMİĞİ OTOMOTİV GÖVDE MEKANİĞİ RESİM VE GRAFİK TASARIM MESLEKÎ RESİM - - 22 27 ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 2 18 26 29 SEÇMELİ DERSLER 3 2-2 REHBERLİK 1 1 1 1 GENEL TOPLAM 35 35 35 35 Not: (*) Milli Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliğinin 33. maddesi uyarınca yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılamayacak dersleri ifade eder.