TÜBITAK TÜRKiYE B İ Lİ M S E L VE TEKNOLOJiKA RAŞ TI RMA KURUM U THE SCIENTIFIC AND TECH NO LOG ICAL RESEARCHCOUNCILOF TURKE Y EGE DENizi TicARi TROL AV SAHALARı DEMERSAL BAlıKLARıN YOGUNLUK DAGILlMI VE HEDEF DIŞI AV MIKTARıNıN TESPITI PROJE NO : 109Y274 Prof.Dr.l-i.Tuncay KINACIG IL Prof.D r.hasan Hüseyin ATAR Doç.Dr.Gülnu r METIN Ooç.D r.ak ın Türket ı L KYAZ ÇEVRE, ATMOSFER,YER VE DENiz BiliMLERi ARAŞTIRMADESTEK GRUBU ENVIRONMENT, ATMDSPHERE, EARTH and MARINE SCIENCES GROUP
EGE DENİZİ TİCARİ TROL AV SAHALARI DEMERSAL BALIKLARININ YOĞUNLUK DAĞILIMI VE HEDEF DIŞI AV MİKTARININ TESPİTİ Proje No: 109Y274 Prof.Dr. Hasan Tuncay KINACIGİL Prof.Dr. Hasan Hüseyin ATAR Doç.Dr. Akın Türker İLKYAZ Doç.Dr. Gülnur METİN MAYIS 2013 ANKARA
ÖNSÖZ Dünya üzerinde projesi sonsuz canlı doğal kaynaklardan olan sucul canlıların balıkçılık açısından sürdürülebilir avcılığı veya üretimi, ekonominin değişmez kuralı olan ölçülmeyen kaynak değerlendirilemez veya sağlıklı yönetilemez cümlesiyle özdeştir. Balıkçılığın sürdürülebilir bir şekilde yapılması için de balıkçılığın bilimsel standartlarda yönetilmesi gerekliliği yadsınamaz bir gerçektir.bunun içinde öncelikli olarak yapılması gereken mevcut balık stokların boyutlarının, balıkçılık tekniklerinin ve balıkçılığa ait diğer bilgilerin kullanılması ile tespit edilmesidir. Bu bilgiler ışığında Ege Denizi nde dip trol balıkçılığının daha verimli bir şekilde yapılması ve sürdürülebilmesi amacıyla demersal balık yoğunluklarının ve bu avcılıkta meydana gelen hedef dışı av miktarlarının tespit edilmesi oldukça önemlidir. Balıkçılık yönetimi için gerekli olan stok hesaplamalarına ıskartanın dahil edilmemesi yada doğru hesaplanmaması, sürdürülebilir balıkçılığa, ekolojik ve ekonomik açıdan zararlar verebilmektedir.stok hesaplamalarında genellikle göz ardı edilen hedef dışı türlerin bu çalışmaya dahil edilmesi ile gerçekte mevcut olan durum daha açık bir şekilde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılan bu proje ile, Ege Denizi Kuzey Orta ve Güney olarak bölgelendirilmiştir Demersal balık stoklarının tespiti için yörede çalışan ticari trol av tekneleri ile çalışılmış olup, balıkçının av yaptığı yasal alanlar esas alınmıştır.böylece direk olarak avcılık sahalarındaki balıkların sok boyutları belirlenmeye çalışılmıştır. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu nun, destekleri ile gerçekleştirilen, 109Y274 nolu bu projeye ile, bu konuda daha sonra yapılacak çalışmalara ve yasal düzenlemelere yararlı olması dileği ile, TÜBİTAK ve ÇAYDAG Grubu Başkanlığı na içten teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Diğer taraftan proje kapsamında yapılan çalışmalarda, bize her türlü desteği gösteren Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanlığı na, T.C.Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı,Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü ne, İçişleri Bakanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı na,çalışmalarımız sırasında desteğini gördüğümüz trol teknesi çalışanlarına ve projemizin başından itbaren bizleri yalnız bırakmayan ve her konuda bize destek veren Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi emekli Öğretim Görevlisi Sayın Ömer Faruk KARA ya en kalbi duygular ile teşekkürlerimi sunarım. Prof. Dr. H. Tuncay KINACIGİL Mayıs 2013 ii
ÖZET Ege Denizi nde yürütülen bu çalışmada ticari trol av sahalarındaki demersal balıkların yoğunluk dağılımları ve trol balıkçılığındaki hedef dışı av özelliklerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma 9 adet ticari trol teknesi ile gerçekleştirilmiş olup 1200 gözlük kesimli dip trol ağı ile yürütülmüştür. Örnekleme dönemi 2 yıl sürmüş ve trol çekimleri mevsimsel olarak gerçekleştirilmiştir. Proje sonucunda toplamda 313 trol çekimi gerçekleştirilmiş ve bu çekimler sonucunda toplamda 9,8 mil 2 (33677533 m 2 ) alan taranmış ve 923,2 saat (55391 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir (Kuzey Ege (Çanakkale); 7676 dk, Orta Ege (Foça-Karaburun-Sığacık); 26524 dk, Güney Ege (Güllük); 21191 dk). Elde edilen bu sürenin %38,2 si güney Ege (Güllük), %47,9 u orta Ege (Foça-Karaburun-Sığacık) ve %13,9 luk kısmı kuzey Ege (Çanakkale) örneklemelerinden oluşmaktadır. Yapılan trol çekimlerinin 122 adedi Güllük te, 77 adedi Foça da, 50 adedi Çanakkale de, 37 adedi Karaburun da ve 27 adedi Sığacık ta gerçekleştirilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 23,5 ton (23559,9 kg) av elde edilmiş ve bunun %71,4 ünün (16840,3 kg) ticari olarak değerlendirildiği kalan %28,6 lık kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Ticari avın %23,1 i Karaburun, %23 ünün Güllük, %19 unun Foça, %18,4 ünün Çanakkale ve %16,5 inin Sığacık bölgesinden sağlandığı bulunmuştur. Bununla beraber elde edilen hedef dışı avın %42,7 si Güllük ten, %20,3 ü Foça dan, %13,8 i Karaburun dan, %12,2 si Sığacık tan ve %11 i Çanakkale den elde edilmiştir. Çalışmada 70 türün ticari olarak değerlendirildiği buna karşın 193 türün de hedef dışı av kompozisyonuna dahil edildiği tespit edilmiştir. iii
ABSTRACT In this study it was aimed to determine the distribution of demersal fish abundance and by-catch characteristics of trawl fishery in Aegean Sea. Research was conducted by 9 trawlers and 1200 meshes trawl net. Furthermore sampling period was completed in 2 years with seasonal sea trials. At the result of the study 313 trawl hauls, corresponding to 932.2 hours (55391 minutes) (North Aegean, Çanakkale; 7676 minutes, middle Aegaen, Foça-Karburun-Sığacık; 26524 minures, Sout Aegean, Güllük; 21191 minutes) were performed and totally 9.8 mile 2 (33677533 m 2 ) area was dredged. Regarding the trawling time, it was found that 38.2% of total time was composed by South Aegean samplings, 47.9% Middle Aegaen and 13.9% North Aegean. While 122 of the trawl hauls were performed in Güllük, 77, 50, 37 and 27 were realised in Foça, Çanakkale, Karaburun and Sığacık respectively. Nevertheless 23.5 tonnes of total catch was captured and 71.4% of this amount was marketed. Meanwhile it was determined that 28.6% of the catch was discarded. 23.1% of the commercial catch was obtained from Karaburun, 23% from Güllük, 19% from Foça, 18.4% from Çanakkale, and 16.5% from Sığacık. Furthermore majority of the discarded catch was captured from Güllük with 42.7%, 20.3% from Foça, 13.8 from Karaburun, 12.2% from Sığacık and finally 11% from Çanakkale. At the end of the study, it was found that 70 species were marketed while 193 species were discarded. iv
İÇİNDEKİLER Sayfa ÖNSÖZ... ii ÖZET... iii ABSTRACT... iv İÇİNDEKİLER... v ŞEKİLLER DİZİNİ... vii ÇİZELGELER DİZİNİ... xvi 1. GİRİŞ... 1 2. GENEL BİLGİLER... 3 2.1. Demersal Balıkların Yoğunluk Dağılımları... 3 2.2. Dip Trol Balıkçılığında Hedef Dışı Avcılık... 9 3. GEREÇ VE YÖNTEM... 24 3.1. Çalışma Bölgeleri... 24 3.2. Örneklerin Toplanması... 25 3.3. Verilerin Değerlendirilmesi... 27 3.3.1. Mevsimsel ve Bölgesel Operasyonlar... 27 3.3.2. Demersal Balıkların Yoğunluk Dağılımının Hesaplanması... 41 3.3.3. Biomas Dağılım Haritalarının çizim yöntemi:... 42 3.3.4. Hedef Dışı Av Miktarının Hesaplanması... 43 3.3.5. Birim çabadaki av miktarının hesaplanması (CPUE)... 44 3.3.6. İstatistiksel Analizler... 45 v
4. BULGULAR... 46 4.1. İlkbahar 2010... 46 4.2. Yaz 2010... 65 4.3. Sonbahar 2010... 87 4.4. Kış 2010-2011... 107 4.5. İlkbahar 2011... 123 4.6. Yaz 2011... 140 4.7. Sonbahar 2011... 156 4.8. Kış 2011-2012... 175 4.9. İlkbahar 2012... 193 5. TARTIŞMA VE SONUÇ... 198 REFARANSLAR... 207 vi
ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa Şekil 1. Çalışma Bölgesi... 24 Şekil 2. Çalışmada kullanılan trol ağının teknik planı... 26 Şekil 3. 2010 İlkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki CPUE varyans analizi... 47 Şekil 4. 2010 İlkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava (HDA) ait varyans analizi... 48 Şekil 5. 2010 ilkbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 48 Şekil 6. 2010 ilkbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 49 Şekil 7. 2010 ilkbahar mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 49 Şekil 8. 2010 ilkbahar mevsiminde Eski Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 50 Şekil 9. 2010 ilkbahar mevsiminde Yeni Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 50 Şekil 10. 2010 ilkbahar mevsiminde Parapenaeus longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 51 Şekil 11. 2010 ilkbahar mevsiminde Merluccius merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 51 Şekil 12. 2010 ilkbahar mevsiminde Trachurus mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 52 Şekil 13. 2010 ilkbahar mevsiminde Mullus barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 52 vii
Şekil 14. İlkbahar 2010 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 57 Şekil 15. Güllük bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 62 Şekil 16. Güllük bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi stok dağılım haritası.... 63 Şekil 17. Karaburun-Foça bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 63 Şekil 18. Karaburun-Foça bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi stok dağılım haritası.... 64 Şekil 19. Sığacık bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 64 Şekil 20. Sığacık Körfezi bölgesi İlkbahar mevsimi stok dağılım haritası.... 65 Şekil 21. 2010 Yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi... 66 Şekil 22. 2010 Yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi... 67 Şekil 23. 2010 yaz mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 67 Şekil 24. 2010 yaz mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 68 Şekil 25. 2010 yaz mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 68 Şekil 26. 2010 yaz mevsiminde Yeni Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 69 Şekil 27. 2010 yaz mevsiminde Eski Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 69 Şekil 28. 2010 yaz mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 70 Şekil 29. 2010 yaz mevsiminde Trachurus mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 70 Şekil 30. 2010 yaz mevsiminde Lophius piscatorius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 71 viii
Şekil 31. 2010 yaz mevsiminde Pagellus erythtrinus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 71 Şekil 32. Yaz 2010 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 76 Şekil 33. Güllük bölgesi 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 82 Şekil 34. Güllük bölgesi 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası.... 82 Şekil 35. Sığacık bölgesi 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 83 Şekil 36. Sığacık bölgesi 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası.... 83 Şekil 37. Eski-Yeni Foça-Karaburun 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 84 Şekil 38. Eski-Yeni Foça-Karaburun 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası.... 84 Şekil 39. Çanakkale (Babakale) 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 85 Şekil 40. Çanakkale (Babakale) 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası... 85 Şekil 41. Çanakkale (Kabatepe) 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 86 Şekil 42. Çanakkale (Kabatepe) 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası... 86 Şekil 43. 2010 Sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi... 88 Şekil 44. 2010 Sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi... 88 Şekil 45. 2010 sonbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 89 Şekil 46. 2010 sonbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 89 Şekil 47. 2010 sonbahar mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 90 Şekil 48. 2010 sonbahar mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 90 Şekil 49. 2010 sonbahar mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 91 ix
Şekil 50. 2010 sonbahar mevsiminde Parapenaeus longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 91 Şekil 51. 2010 sonbahar mevsiminde Mullus barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 92 Şekil 52. 2010 sonbahar mevsiminde Merluccius merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 92 Şekil 53. 2010 sonbahar mevsiminde Trachurus mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 93 Şekil 54. Sonbahar 2010 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 98 Şekil 55. Güllük bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 103 Şekil 56. Güllük bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası.... 103 Şekil 57. Sığacık bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 104 Şekil 58. Sığacık bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası.... 104 Şekil 59. Foça-Karaburun bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 105 Şekil 60. Foça-Karaburun bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası.... 105 Şekil 61. Çanakkale bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 106 Şekil 62. Çanakkale bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası... 106 Şekil 63. 2010-2011 Kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi... 108 Şekil 64. 2010-2011 Kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi... 108 Şekil 65. 2010-2011 kış mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 109 Şekil 66. 2010-2011 kış mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 109 Şekil 67. 2010-2011 kış mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 110 x
Şekil 68. 2010-2011 kış mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 110 Şekil 69. 2010-2011 kış mevsiminde P.longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 111 Şekil 70. 2010-2011 kış mevsiminde M.merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 111 Şekil 71. 2010-2011 kış mevsiminde M. barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 111 Şekil 72. Kış 2010-2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 116 Şekil 73. Güllük bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri... 120 Şekil 74. Güllük bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi stok dağılım haritası... 120 Şekil 75. Sığacık bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri... 121 Şekil 76. Sığacık bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi stok dağılım haritası... 121 Şekil 77. Foça bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri... 122 Şekil 78. Foça bölgesi 2010-2011 kış mevsimi stok dağılım haritası... 122 Şekil 79. Çanakkale (Saroz) bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri... 123 Şekil 80. Çanakkale bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi stok dağılım haritası... 123 Şekil 81. 2011 ilkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi... 125 Şekil 82. 2011 ilkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi... 125 Şekil 83. 2011 ilkbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 126 Şekil 84. 2011 ilkbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 126 Şekil 85. 2011 ilkbahar mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 127 xi
Şekil 86. 2011 ilkbahar mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 127 Şekil 87. 2011 ilkbahar mevsiminde M. barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 128 Şekil 88. 2011 ilkbahar mevsiminde T.mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 128 Şekil 89. 2011 ilkbahar mevsiminde Boops boops a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 128 Şekil 90. İlkbahar 2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 133 Şekil 91. Güllük bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 136 Şekil 92. Güllük bölgesi2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası... 137 Şekil 93. Sığacık bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 137 Şekil 94. Sığacık bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası... 138 Şekil 95. Foça bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 138 Şekil 96. Foça bölgesi2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası... 139 Şekil 97. Çanakkale bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 139 Şekil 98. Çanakkale bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası... 140 Şekil 99. 2010-2011 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi... 141 Şekil 100. 2010-2011 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi... 142 Şekil 101. 2011 yaz mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 142 Şekil 102. 2011 yaz mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 143 Şekil 103. 2011 yaz mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 143 xii
Şekil 104. 2011 yaz mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 144 Şekil 105. 2011 yaz mevsiminde P. Longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 144 Şekil 106. 2011 yaz mevsiminde M.merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 145 Şekil 107. 2011 yaz mevsiminde M.barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 145 Şekil 108. Yaz 2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 150 Şekil 109. Güllük bölgesi 2011 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 154 Şekil 110. Güllük bölgesi 2011 yaz mevsimi stok dağılım haritası... 154 Şekil 111. Foça-Karaburun bölgesi 2011 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 155 Şekil 112. Foça-Karaburun bölgesi 2011 yaz mevsimi stok dağılım haritası... 155 Şekil 113. Çanakkale bölgesi 2011 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri... 156 Şekil 114. Çanakkale (Saroz) bölgesi 2011 yaz mevsimi stok dağılım haritası... 156 Şekil 115. 2011 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi... 158 Şekil 116. 2011 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi... 158 Şekil 117. 2011 sonbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 159 Şekil 118. 2011 sonbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 159 Şekil 119. 2011 sonbahar mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 160 Şekil 120. 2011 sonbahar mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 160 xiii
Şekil 121. 2011 sonbahar mevsiminde M. merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 161 Şekil 122. 2011 sonbahar mevsiminde P. longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 161 Şekil 123. 2011 sonbahar mevsiminde M. barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 162 Şekil 124. Sonbahar 2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 167 Şekil 125. Güllük bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 171 Şekil 126. Güllük bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası... 172 Şekil 127. Sığacık bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 172 Şekil 128. Sığacık bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası... 173 Şekil 129. Foça bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 173 Şekil 130. Foça bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası... 174 Şekil 131. Çanakkale (Saroz) bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 174 Şekil 132. Çanakkale bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası... 175 Şekil 133. 2011-2012 kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi... 176 Şekil 134. 2011-2012 kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi... 177 Şekil 135. 2011-2012 kış mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 177 Şekil 136. 2011-2012 kış mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 178 Şekil 137. 2011-2012 kış mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 178 Şekil 138. 2011-2012 kış mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 179 xiv
Şekil 139. 2011-2012 kış mevsiminde M.merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 179 Şekil 140. 2011-2012 kış mevsiminde M.barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 180 Şekil 141. 2011-2012 kış mevsiminde B. Boops a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği... 180 Şekil 142. Kış 2011-2012 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı... 186 Şekil 143. Güllük bölgesi 2011-2012 kış mevsimi trol çekim bölgeleri... 190 Şekil 144. Güllük bölgesi 2011-2012 kış mevsimi stok dağılım haritası... 190 Şekil 145. Foça-Karaburun bölgesi 2011-2012 kış mevsimi trol çekim bölgeleri... 191 Şekil 146. Foça-Karaburun bölgesi 2011-2012 kış mevsimi stok dağılım haritası... 191 Şekil 147. Çanakkale bölgesi 2011-2012 kış mevsimi trol çekim bölgeleri... 192 Şekil 148. Çanakkale bölgesi 2011-2012 kış mevsimi stok dağılım haritası... 192 Şekil 149. 2012 ilkbahar mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı... 193 Şekil 150. Çanakkale bölgesi 2012 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri... 197 Şekil 151. Çanakkale bölgesi 2012 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası... 197 xv
TABLOLAR DİZİNİ Sayfa Tablo 1. Proje kullanılan ticari trol teknelerine ait teknik bilgiler... 27 Tablo 2. Proje boyunca Çanakkale de gerçekleştirilen trol çekimleri... 28 Tablo 3. Proje boyunca Foça da gerçekleştirilen roll çekimleri... 30 Tablo 4. Proje boyunca Karaburun da gerçekleştirilen trol çekimleri... 33 Tablo 5. Proje boyunca Sığacık ta gerçekleştirilen trol çekimleri... 35 Tablo 6. Proje boyunca Güllük te gerçekleştirilen trol çekimleri... 36 Tablo 7. 2010 İlkbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 47 Tablo 8. İlkbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 53 Tablo 9. 2010 İlkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 54 Tablo 10. 2010 ilkbahar mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu... 57 Tablo 11. 2010 İlkbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 58 Tablo 12. 2010 İlkbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 60 Tablo 13. 2010 İlkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 61 Tablo 14. 2010 yaz mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 66 Tablo 15. Yaz mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 72 Tablo 16. 2010 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 73 xvi
Tablo 17. 2010 yaz mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu... 77 Tablo 18. 2010 Yaz mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 78 Tablo 19. 2010 yaz mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 80 Tablo 20. 2010 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 81 Tablo 21. 2010 Sonbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 87 Tablo 22. 2010 Sonbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 93 Tablo 23. Sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 94 Tablo 24. 2010 sonbahar mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (EFG: Eski Foça- Güllük grubu, SK: Sığacık Karaburun grubu)... 98 Tablo 25.2010 Sonbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 99 Tablo 26. 2010 sonbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 101 Tablo 27. 2010 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 101 Tablo 28. 2010-2011 kış mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 107 Tablo 29. 2010-2011 kış mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 112 Tablo 30. 2010-2011 Kış mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 113 Tablo 31. 2010-2011 kış mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu... 117 xvii
Tablo 32. 2010-2011 kış mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 118 Tablo 33. 2010-2011 kış mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 119 Tablo 34. 2010-2011 kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 119 Tablo 35. 2011 İlkbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 124 Tablo 36. İlkbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 129 Tablo 37. 2011 ilkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 130 Tablo 38. 2011 ilkbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 134 Tablo 39. 2011 ilkbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 135 Tablo 40. 2011 ilkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 136 Tablo 41. 2011 yaz mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 141 Tablo 42. Yaz mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 146 Tablo 43. 2011 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 147 Tablo 44. 2011 yaz mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu... 151 Tablo 45. 2011 yaz mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 152 Tablo 46. 2011 yaz mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 153 xviii
Tablo 47. 2011 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 153 Tablo 48. 2011 sonbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 157 Tablo 49. 2011 sonbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 162 Tablo 50. 2011 sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 163 Tablo 51. 2011 sonbahar mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (FG: Foça-Güllük grubu, KÇ: Karaburun-Çanakkale grubu)... 168 Tablo 52. 2011 sonbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 169 Tablo 53. 2011 sonbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 170 Tablo 54. 2011 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 171 Tablo 55. 2011-2012 kış mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular... 176 Tablo 56. 2011-2012 kış mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 181 Tablo 57. 2011-2012 kış mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 182 Tablo 58. 2011-2012 kış mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu... 186 Tablo 59. 2011-2012 kış mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 187 Tablo 60. 2011-2012 kış mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 189 Tablo 61. 2011-2012 kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 189 xix
Tablo 62. İlkbahar (2011-2012) mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler... 193 Tablo 63. 2012 ilkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları... 194 Tablo 64. 2012 ilkbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular... 195 Tablo 65. 2012 ilkbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları... 196 Tablo 66.2012 ilkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı.... 196 xx
1. GİRİŞ Besin kaynaklarının, nüfus artışıyla ters orantılı olarak tükendiği dünyada mevcut besin stokların durumunun tespit edilmesi ve korunması temel ilke olmuştur. Su ürünlerinin besin kaynakları içerisindeki yadsınamaz yeri göz önüne alındığında, aynı durum su ürünleri stoklarının korunması için de geçerlidir. Mevcut stokların optimum ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak, her şeyden önce mevcut durumun tespit edilebilmesi ve izlenmesi ile mümkündür. Dünyada artık stok çalışmaları çok geniş yer tutmaya başlamışken, Türkiye de yapılan çalışmalar yetersiz kalmıştır. Ege Denizi nde demersal balıkların yoğunluk dağılımının tespitine yönelik yapılacak bu çalışmanın konusu ve uygulanışı itibari ile daha sonraki kapsamlı çalışmalara ışık tutması ve Ege Denizi ndeki mevcut durum ile ilgili veri sağlaması bakımından önemlidir. Hedef dışı avcılık günümüzde ekonomik, biyolojik ve sosyal etkileri nedeniyle balıkçılık yönetiminin en önemli sorunlarından bir tanesi haline gelmiştir. Özellikle son 30 yılda konunun önemi ve balıkçılık ekonomisine verdiği zararlar fark edilmiş ve Alverson, Murawski, Hall gibi birçok araştırıcı tarafından kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. Her av aracının hedef dışı av yapma özelliği olmasına rağmen, dip trolleri bu özellikleri bakımından hedef dışı avcılığın oluşmasında en büyük paya sahiptir (Alverson ve ark.,1994). Dünya denizlerinde toplam 7,3 milyon ton ıskarta av miktarının saptanmış olması ki bu değer total avcılığın %8 sini oluşturmaktadır- (FAO, 2005), oldukça dikkat çekici olup, ülkemizde bu konuyla ilgili sağlıklı bir istatistik mevcut değildir. Ege Denizi nde avlanan trol teknelerinde toplam ıskarta (değerlendirilmeyen) miktarı hakkında genel bir sonuç (ava göre oran) ve ayrıca detaylı bir ıskarta tür listesinin çıkarılması amaçlanmaktadır. Bunun yanında Ege Denizi nde dağılım gösteren demersal balıkların yoğunluk dağılımı da tespit edilmiş olacaktır. Balıkçılığın sürdürülebilir şekilde yapılması ancak balıkçılığın bilimsel standartlarda yönetilmesi ile gerçekleşebilecek olup, bunun için öncelikle yapılması gereken mevcut stokların, balıkçılık tekniklerinin ve balıkçılığa ait diğer durumların tespit edilmesi ile mümkündür. Bu bilgiler ışığında Ege Denizi ndeki dip trol balıkçılığının daha verimli bir şekilde yapılması ve sürdürülebilmesi amacıyla demersal balık yoğunluklarının ve bu avcılıkta meydana gelen hedef dışı miktarlarının tespit edilebilmesi oldukça önemlidir. Balıkçılık yönetimi için gerekli stok hesaplamalarına ıskartanın dahil edilmemesi yada doğru 1
hesaplanmaması, sürdürülebilir balıkçılığa ekolojik ve ekonomik açıdan zararlar vermektedir. Stok hesaplamalarında genellikle göz ardı edilen hedef dışı türlerin bu çalışmada dahil edilmesi ile gerçekte mevcut olan durum açık bir şekilde ortaya konmuştur. 2
2. GENEL BİLGİLER 2.1. Demersal Balıkların Yoğunluk Dağılımları Macpherson and Duarte (1991), güneydoğu Atlantik ve kuzeybatı Akdeniz de demersal balıklardaki batimetrik trendi incelemişlerdir. Güneydoğu Atlantik teki 44 ve kuzeybatı Akdeniz deki 31 dominant türün büyüklüklerinin derinliğe bağlı ortak artıp artmadığını sınamışlardır. Sonuçta Güneydoğu Atlantik teki türlerin %63 ünün ve kuzeybatı Akdeniz deki türlerin %74 ünün boylarının derinliğe bağlı olarak arttığını tespit etmişlerdir. Araştırıcılar bu duruma çeşitli hipotezlerin neden olabileceğini bunlar içinde en önemlilerinin ise ontojeni dönemindeki bireylerin daha uzun bir yaşam süresi ve düşük sıcaklıklarda düşük metabolizma oluşumuna izin veren göçler olduğunu bildirmişlerdir. Machias et al. (1998), barbun (Mullus surmuletus) balığının batimetrik dağılımı ve hareketleri isimli çalışmasında yaz, kış ve ilkbahar mevsimlerinde Yunan karasularında trol çalışması yapmışlardır. Derinlik, sıcaklık, salinite kavramları yoğunluk, biokütle, balık boyu, yaş, cinsiyet ve olgunluk gibi biyolojik verilerle incelenmiştir. Genel olarak balık boyunun derinlik arttıkça büyüdüğü ve küçük bireylerin sığ ve daha sıcak sularda bulunduğu bildirilmiştir. Bununla beraber derin sulara doğru yapılan hareketin bireyin olgunluğu ile ilgisi olduğu rapor edilmiştir. Tserpes et al. (1999), kuzey Ege Denizi ndeki sabit örnekleme istasyonlarında trol çekimleriyle tür dağılımını incelemişlerdir. İstasyonlar arasında birey sayısı açısından ayrım yaratan en önemli türlerin Pagellus erythrinus, Mullus barbatus, Mullus surmuletus, Diplodus annular-is, Spicara flexuosa, Sardina pilchardus ve Parapenaeus longirostris, ağırlık bakımından ise Mullus barbatus, Pagellus erythrinus, Spicara maena, Scyliorhinus canicula, Loligo vulgaris ve Parapenaeus longirostris olduğu tespit edilmiştir. Bununla beraber, çalışmada özellikle Argentina sphyraena, Aristaeomorpha foliacea, Lepidorhombus bosci, Lepidotrigla cavillone, Mullus barbatus, Serranus cabrilla ve Sepia officinalis türlerinin yoğun olarak bulunğu bildirilmiştir. Kara ve Gurbet (1999), Ege Denizi nde Kuzey, Orta ve Güney Ege olarak üç sahada demersal balık bioması ve stok miktarları üzerine çalışmışlardır. Araştırıcılar, demersal balık biomas verilerinin toplamından çalışılan sahaların ortalama stok miktarlarını vermişler, buna göre: Demersal balık biomasının 1997 yılı için Kuzey Ege de 81,1 mil 2 de 174.9 ton, Orta 3
Ege de 305.1 mil 2 de 866.7 ton ve Güney Ege de 76.7 mil 2 de 112,8 ton olduğu; 1998 yılı için Kuzey Ege de 395 mil 2 de 678.9 ton, Orta Ege de 1449 mil 2 de 2992,8 ton demersal biomas saptandığı belirtilmiştir. Çalışma sahalarında demersal balık bioması içinde; bakalyaro, barbunya, tekir, mezgit, mercan, göçmen balığı, fener balığı, istavrit, dülger balığı, kanca ağız pisi, ahtapot, karides, kalamar ve derin su ıstakozu ekonomik değere sahip 14 tür olarak verilmiştir. Kallianiotis et al. (2000), kuzeydoğu Akdeniz in kıta sahanlığı ve kıtasal eğiminde yürüttükleri çalışmalarında demersal balıklar ve megafaunadaki yoğunluk, biyokütle ve çeşitliliğin mevsimsel değişimini trol örneklemeleri ile incelemişlerdir. Araştırma 50-1000m derinlikler arasında gerçekleştirilmiş olup yoğunluk ve biyokütlenin sığ bölgelerde daha yüksek değerler aldığı bulunmuştur. Çalışmada osteichthyes, chondrichthyes, crustaceans ve cephalopods gruplarına ait toplam 127 tür tespit edilmiştir. Gönener ve Erkoyuncu, (2005), Orta Karadeniz dip trolümnün av kompozisyonu ve etkileyen faktörler üzerine yaptıkları çalışmada, mezgit ve barbunya balıklarının büyüklüklerinin, avlamanın yapıldığı aylar ve derinliklere göre önemli ölçüde değiştiği belirtilmiş bu farklılıkların daha çok Kasım Aralık aylarında olduğu gözlenmiştir. Avlama mevsiminin ve avlamanın yapıldığı derinliğin, büyüklük kompozisyonu için önemli belirleyiciler oldukları, ancak bu faktörlerin daha çok dip trolünün önemli bileşeni durumundaki mezgit ve barbunya türlerini etkiledikleri belirtilmiştir. Keskin ve Karakulak (2006), Kuzey Ege Denizi nde bulunan kıkırdaklı balık türleri ve balıkçılık potansiyelleri üzerine yaptıkları çalışmada, 40-500 m derinlikler arasında toplam 29233 balık türü kaydetmişlerdir. Bu türler içinde kıkırdaklı balık türünün toplam balık miktarı içindeki payının %3 olduğunu belirtmekte ve 863 kıkırdaklı balık türü tespit ettiklerini kaydetmektedirler. Araştırıcılar, kıkırdaklıbalıklaraın toplam balık ağırlığındaki payının ise 114.3 kg ile %18 olarak tespit edildiğini belirtmektedirler. Tüm derinliklerde en fazla görülen kıkırdaklı balık türünün Scyliorhinuscanicula olduğunu, Torpedo marmorata, Raja radula ve Dipturus oxyrinchus türlerinin ise nadir görüldüğünü tespit etmişlerdir. Gönener ve diğ. (2006) Karadeniz de ticari dip trolü tekneleriyle avlanan mezgit (Gadu smerlangus euxinus), barbunya (Mullus barbatus ponticus), kalkan (Psetta maximama eotica), istavrit (Trachurus mediterraneus) ve çinekop (Pomatomus saltator) balıklarının aylık ve yoğunluk biyokütlelerini incelemişlerdir. Birim alandaki toplam ve ortalama balık miktarı sırasıyla, 10146,6 kg/km²,327,4±73,0 kg/km², 16940,0 kg/km², 547,0±149,0 kg/km² 4
olarak belirtmişlerdir. Toplam ve ortalama biyokütleler ise sırasıyla, 2528,9 ton, 207,9±42,2 ton, 12798,0 ton, 1320,5±282,0 ton olarak belirtmişlerdir. Türlerin biyokütle ve birim alana düşen miktarlarında derinlik ve aylara göre istatiksel farkın önemli olduğu belirtmişlerdir. (p<0,05). Karakulak ve Keskin (2007), Kuzey Ege Denizi kemikli balık stokları üzerine yaptıkları çalışmada, 40-490 m derinlikler arasında dip trolü ile yaptıkları örneklemeler sonucunda, 34 familyaya ait 69 tür kemikli balık elde etmişlerdir. Biyomas hesaplamaları sonucunda, biyomas indeksi en yüksek türlerin Merluccius merluccius (899.7 kg/mil 2 ), Argentina shyraena (259.1 kg/mil 2 ), Haplostethus mediterraneus (236.3 kg/mil 2 ), Tricopterus minutus (193.8 kg/mil 2 ) Phycis blennoides (179.3 kg/mil 2 ), Lophius piscatorius (173.9 kg/mil 2 ) ve Pagellus erythrinus (148 kg/mil 2 ) olduğunu belirtmişlerdir. Derinliklere göre, 40-50 m derinliklerde Pagellus erythrinus, Scorpaena notata, Mullus barbatus ve Merluccius merluccius un;80-105 m derinliklerde Merluccius merluccius, Trisopterus minutus, Lophius piscatorius, Citharus linguatula ve Eutrigla gurnardus un yüksek değer gösteren türler olduğunu belirtmişlerdir. Ayrıca yine derinliğe bağlı olarak, 200-300 m derinliklerde yüksek değer gösteren türlerin Merluccius merluccius, Argentina sphyraena ve Lophius piscatorius, 300-500 m derinliklerde ise Hoplostethus mediterraneus, Phycis blennoides, Caelorinchus caelorinchus ve Argentina sphyraena olduğunu kaydetmişlerdir. Maravelias ve diğ. (2007) kuzeydoğu Akdeniz deki barbun ve bakalyaro balıklarının dağılımına etki eden çevresel faktörleri incelemişlerdir. Bu balıkların yoğunluğunun batimetri lokasyon ve sıcaklığa bağlı olarak değiştiği bildirilmiştir. Çalışma her ne kadar üreme konusunu içermese de sonuçlar bu balıkların üreme ayları öncesinde çevresel ve batimetrik tercihler yaptığını ortaya koymuştur. Ortalama barbun yoğunluğunun sıcak sularda (19 derece) daha fazla olduğu ve barbunların 16 dereceden daha soğuk sulardan uzaklaştığı, bakalyaro balılarının ise sıcaklığa bağlı kalmaksızın 70 m den daha sığ suları tercih etmediği rapor edilmiştir. Moranta ve diğ. (2008), batı Akdeniz deki derin deniz megafaunal birlikteliklerini derinlik, lokasyon ve balıkçılık dönemi açısından incelemişlerdir. Derinlik her ne kadar belirleyici faktör olsa da lokasyonun da tür sayısı ve çeşidi açısından farklılık yarattığı bildirilmiştir. Araştırıcılar düşük balıkçılık çabasında Galeus melastomus ve Phycis blennoides türlerine ait biyokütlenin yüksek olduğunu tespit etmişlerdir. Bununla beraber 5
bölgedeki hedef tür olan kırmızı karidesin (Aristeus antennatus) balıkçılık çabasından ve diğer çevresel faktörlerden negatif olarak etkilenmediği rapor edilmiştir. Katsanevakis ve Maravelias (2009), balıkların bölgesel dağılımlarının bilinmesinin stok tahmini ve balıkçılık yönetimi için çok kritik olduğunu belirtmişlerdir. Derinlik faktörünün faunal değişimlerin oluşmasında temel olduğu ve bu yüzden de balıkların batimetrik dağılımının bilinmesinin çok önemli olduğunu vurgulamışlardır. Chiara ve diğ., (2010), balıkçılık gücünün son 50 yılda hızla arttığını ve buna bağlı olarak avcılık oranlarında ciddi anlamda düşmelerin görüldüğünü belirtmişlerdir. Aşırı avcılığın sonucunda ekosistemde beslenme zincirinin üst sıralarında yer alan predatörlerin çekilmesi bunların yerine daha küçük yapıda organizmaların almasına neden olmuştur. Yunan karasularında bu etkinin diğer Ege denizi kıyılarına göre daha fazla görüldüğünü belirtmişlerdir. Damalas ve diğ. (2010), doğu Akdeniz de ticari önemi olmayan 25 balık türü üzerine yaptıkları çalışmada çeşitli habitat değişkenlerinin (substrat, bölge, mevsim, derinlik, sıcaklık ve tuzluluk) bu balıkların yoğunluk dağılımı üzerine etkilerini incelemişlerdir. Bu çalışma sonucunda yoğunluğu etkileyen en temel faktörün derinlik olduğu tespit edilmiş, 14 türün yoğunluğunun derinlikle beraber arttığı bulunmuştur. Çalışmada mevsimsel değişiklikler genelde sıcaklık ile ilişkilendirilmiş ve sıcaklığın en fazla etki yaptığı dönemin belirli bir termoklin tabakasının oluştuğu ilkbahar ve yaz aylarında olduğu rapor edilmiştir. Gönener ve Bilgin (2010) Sinop-İnceburunbölgesinde her trol çekiminde ortalama 0,1359 ± 0,0013 km² olmak üzere toplam 80,07 km² lik alanı taramışlardır. Yapılan bu çalışmada Gadus merlangus euxinus, Pomatomus saltator, Mullus barbatus ponticus, Pseta maximama eotica, Scorpaena porcus, Alosa sp.,spiacara maena, Trachurus mediterraneus, Squalus acanthias, Raja clavata ve Gobius sp.türlerinin yıllık, aylık ve günlük av miktarları, biyokütleleri ve stok büyüklüklerini incelenmişlerdir. 2007 ve 2008 yılı olmak üzere her iki av sezonu için ayrı yapılan araştırmada elde edilen bulgulara göre avlama bölgesinde ortalama 619,44± 13,71 kg/km² mezgit; 22,45 ± 1,20 kg/km² barbunya; 40,78 ±1,11 kg/km² kalkan; 0.75±0.11 kg/km² iskorpit; 7,26±0,82 kg/km² tirsi; 2,98±0,24 kg/km² izmarit; 1,10±0,38 kg/km² istavrit; 13,05±3,00 kg/km² mahmuzlu camgöz; 2,42 ± 0,36 kg/km²dikenli vatoz ve 1,30±0,18 kg / km² kayabalığı bulmuşlardır. 2007 2008 yılı av sezonlarında avlama bölgesindeki ortalama stok büyüklükleri mezgit için 451,59 ± 9,89 ton; barbunya 15,96 ± 0,81 ton; kalkan 30,05 ± 0,83 ton; iskorpit 0,55 ± 0,77 ton; tirsi 5,07 ± 0,52 ton; izmarit 2,19 ± 0,17 6
ton; istavrit 0,81 ± 0,27 ton, mahmuzlu camgöz 9,54 ± 2,30 ton; dikenli vatoz 1,60 ± 0,24 ton; kayabalığı 0,97 ± 0,12 ton olarak belirlemişlerdir. Ak ve diğ. (2011) Trabzon kıyılarında dip trolü ile 0-20 m, 21-40 m ve 41-60 m derinlik aralıklarında çalışmışlardır. Örnekleme boyunca 25 i kemikli balık, 3 ü kıkırdaklı balık, 2 eklem bacaklı ve 3 yumuşakça olmak üzere toplam 33 tür tespit etmişlerdir. Tür kompozisyonları içinde Merlangius merlangus % 47,12 lik oranla ilk sırada iken, Raja clavata % 32,11 ve Mullus barbatus % 7,45 ile izlediğini saptamışlardır. Merlangius merlangus, Mullus barbatus, Psetta maxima ve Platichthys flesus için ortalama balık yoğunluğu 4339±2491 kg/km² olarak hesaplamışlardır. İstasyonlara göre ise ortalama balık yoğunluğu sırasıyla 1703±256 kg.km -2, 3058±621 kg.km -2 ve 8255±1813 kg.km -2 olarak tespit edilmiştir (P<0.05). M. merlangus ve M barbatus türleri için istasyonlara göre yoğunluk miktarı ve boy dağılımı önemli çıkarken (P<0.05), P. maxima ve P. flesus türleri için ise önemsiz (P>0.05) bulunmuştur. Keskin ve diğ., (2011), Güneybatı Marmara ve Kuzeydoğu Ege Denizi nde dağılım gösteren demersal balık populasyonlarını incelemişlerdir. Biyocoğrafik ve çevresel koşullar dikkate alınarak; Marmara Denizi nde 38-74 m derinliklerde 16 çekim, Ege Denizi nde 66-401 m derinliklerde 24 trol çekimi gerçekleştirmişler ve bunun sonucunda 47 familyaya ait 91 tür ve 47940 birey üzerinde çalışmışlardır. Ege Denizi nde 83, Marmara Denizi nde ise 44 tür belirlemişlerdir. Genel olarak Güneybatı Marmara da Merlangius merlangus ve küçük boylu türlerden Serranus hepatus, Lesueurigobius friesii, Gobius niger ve Arnoglossus laterna nın en bol bulunan türler olduğu kaydedilmiştir. Kuzeydoğu Ege Denizi ve Marmara da Merlangius merlangus populasyonunun çoğunlukla küçük bireyler olarak dağılım gösterdiği kaydedilmiş, türün Karadeniz de 35-100 m arasında genelde 40-90 m derinliklerde dağılım gösterdiği belirtilmiş ve yine bu türün düşük O 2 düzeylerine dayanıklı bir tür olduğu bu nedenler Karadeniz den Marmara ve Ege Denizi ne doğru azalma gösterdiği belirtilmiştir. Tserpes ve diğ., (2011), derinliğin türlerin dağılımında ve bulunma sıklığında çok önemli bir role sahip olduğunu belirtmişlerdir. Aynı zamanda derinliğe bağlı olarak türlerin değişiklik gösterdiğini örneğin Ege Denizi nde Diplodus annularis türünün 30m den daha derin sularda yer almadığını belirtmişlerdir. Mullus barbatus, Pagellus erythrinus, Octopus vulgaris gibi bazı ekonomik türlerinde 100m ye kadar olan derinlikte dağılım gösterdiğini kaydetmişler ve özellikle bu türlerin avcılığında 100m ye kadar olan hattın çok önemli olduğunu belirtmişlerdir. Araştırıcılar Ege Denizi için derinliğin uygun geldiği alanlarda 7
50m den daha derin ve 3 mil den daha açık sularda yapılacak avcılığın kısa ve uzun vadeli balıkçılık açısından önemli sonuçlar vereceğini bildirmişlerdir. Ancak araştırıcılar bu durumun da derin demersal türler üzerine avcılık baskısını arttırabileceğini de göz ardı etmemektedirler. Koç ve diğ., (2012), Marmara Denizi demersal balık türleri üzerine yaptıkları çalışmada, 300-1000m derinlikler arasında 23 familyaya ait 31 balık türü tespit etmişlerdir. Merluccius merluccius, Merlangius merlangus, Raja clavata ve Serranus hepatus türlerinin en fazla görülen türler olduğu belirtilmiş, M. merluccius türünün en baskın tür olduğu kaydedilmiştir. Yalçın ve Gurbet (2012), Yaptıkları çalışmada, İzmir Körfezi ndeki çevresel faktörler ile balıkçılık baskısı ve barbun bolluğunun zaman-mekansal dağılımı arasındaki ilişkilerin belirlenmesini amaçlamışlardır. Çalışma, barbun bolluğu açısından incelenen balık türünün, dağılım prosesinde kısa süreli zaman-mekansal değişkenliği kontrol eden etkileşimleri nitelemektedir. Çalışma sonucunda düşük bolluk değerlerine sahip barbunun İzmir Körfezi'nin soğuk ve tuzlu olan, özellikle derin yerleri ile ilişkili olduğu kabul edilmiştir. Araştırıcılar ayrıca, dip trolünün serbest olduğu İzmir Körfezi'nin derin bölgelerinde türün aşırı derecede sömürüldüğü ve tür üzerinde oldukça büyük ölçüde balıkçılık baskısı olduğuna dikkat çekmektedirler. Gönener ve Özdemir (2013), Karadeniz (Sinop-İnceburun) de avlanabilir balık stokları ve biyokütle değişimleri üzerine çalışmışlar ve toplam 89.03 km 2 lik alanın taranması sonucunda; mezgit (Gadus merlangus euxinus), barbunya (Mullus barbatus ponticus), kalkan (Psetta maxima maeotica), tirsi (Alosa sp), izmarit (Spicara maena), istavrit (Trachurus mediterraneus), köpekbalığı (Squalus acanthias), ve kaya balıklarının (Gobius sp.) yıllık, aylık ve günlük av miktarlarını belirleyerek bu türlerin avlanabilir biyokütleleri ve bölgedeki stok büyüklüklerini incelemişlerdir. Bölgede, 2008 ve 2009 yılları için ortalama 932.90 ± 22.41 kg/km 2 mezgit; 11.37 ± 0.69 kgkm 2 barbunya; 24.35 ±1.21 kg/km 2 kalkan; 8.13 ± 0.46 kg/km 2 tirsi; 1,79 ± 0,17 kg/km 2 izmarit; 6.24 ± 1.99 kg/km 2 istavrit; 0.39 ±0.16 kg/km 2 köpekbalığı ve 4.11 ± 0.30 kg/km 2 kayabalığı olduğu belirtilmiş aynı dönem için avlama bölgesindeki ortalama stok büyüklüklerinin mezgit için 690.18 ±16.57 ton; barbunya 8.41 ±0.51 ton; kalkan 18.02 ±0.89 ton; tirsi 6.01 ±0,34 ton; izmarit 1.32 ± 0.12 ton; istavrit 4.62 ±0.27 ton, köpekbalığı 0.29 ±0.11 ton; kayabalığı 3.37 ± 0.28 ton olduğu belirtilmiştir. 8
Coll ve diğ., (2013), Akdeniz ekosistemi için tükenmeye yüz tutmuş Raja asterias türünün yaşayan birkaç vatoz türünden biri olduğunu belirtmekte ve yine Akdeniz ekosisteminin yoğun balıkçılık baskısından etkilendiğini kaydetmektedirler. Araştırıcılar, habitat değişimi, iklim değişiklikleri, egzotik türlerin gelişi, kirlilik gibi faktörlerin Akdeniz ekosistemini değiştirdiği gibi; balıkçılık teknolojisindeki gelişmelerle beraber balıkçılık gücündeki artışın da özellikle demersal balık türleri üzerindeki baskıyı arttırdığını kaydetmişlerdir. Özellikle ticari değere sahip türlerin tamamen tüketilmiş ya da aşırı sömürülmüş olduğunu belirten araştırıcılar, aynı zamanda ticari önemi olmayan türlerinde azaldığınısöylemişlerdir. Çalışmada, büyük boyutlu olmaları, yavaş gelişmeleri, geç olgunlaşmaları, düşük fekondite oranları nedeniyle oldukça hassas olan kıkırdaklı balık türlerinin son yıllarda oldukça az miktarlarda görülmekte olduğu belirtilmiştir. 2.2. Dip Trol Balıkçılığında Hedef Dışı Avcılık Lunz et al. (1951), yılında Kuzey Carolina da yaptıkları çalışmada karides trollerindeki tesadüfi av oranlarını ve balıkların ölüm nedenlerini incelemişler, balık populasyonlarındaki artış ve azalış gibi dalgalanmaların sadece tesadüfi avcılıktan kaynaklanmadığını, bunun belirli zamanlarda doğal olarak gerçekleşebilen bir olay olduğunu bildirmişlerdir. Ağustos ayı peryodunda yapılan denemelerde balık / karides oranı 3:1, ekim ayı örneklemelerinde ise bu oran 15:1 olarak bulunmuştur. Keiser (1976), Kuzey Atlantik te yaptığı araştırmada 294 trol ağ çekimi sonucunda, aylık olarak, tesadüfi av / karides oranının 1:1 ve 1:3 arasında değiştiğini bildirmiştir. Balık için hesaplanan CPUE (harcanan çaba başına düşen av) 15kg/saat ile 244kg/saat arasında, karides için ise 17 kg/saat ile 160 kg/saat arasında değiştiği bildirilmiştir. Çalışma boyunca 105 balık türü araştırıcı tarafından tanımlanmış, Scianid türlerinin total avcılık içinde % 50 80 oranında bulunduğu saptanmıştır. Keiser (1977), Kuzey Carolina - Florida (Güney Atlantik) arasında yaptığı çalışmada balık / karides oranının 1,2:1 ile 4:1 arasında değiştiğini bulmuş, KuzeyCarolina için oranların 100:1 kadar yüksek olduğunu fakat ortalamanın 4:1olduğunu saptamıştır. Gece çekimlerinden elde edilen oranların, gündüz çekimleri oranlarından daha düşük olduğunu, bunun sebebinin ise gece daha az balık yakalanmasından kaynaklanmayıp, gece peryodunda daha fazla karides avlanmasından dolayı olduğunu bildirmiştir. Güney Carolina için oranların yaz döneminde 9
2,6:1, sonbahar döneminde 1,2:1 olarak bulunduğunu, Georgia için bu oranın 2,5:1 ve Atlantik in Florida Bölgesi için yaklaşık 3,8:1 olduğunu bildirmiştir. Pellegrin et al. (1980), 1972 1980 yılları arasında Meksika Körfezi nin açıklarında av yapan ticari karides trollerinde gözlemci kullanılması metoduyla yaptıkları çalışmada, en yüksek tesadüfi av / karides oranını soğuk mevsim için 21,1:1, en düşük oranı soğuk ve sıcak mevsimler için 2:1 olarak bulmuşlar, yıllık ortalama oranı ise 10,3:1 olarak bildirmişlerdir. Pellegrin (1982), yaptığı çalışmada, Meksika Körfezi ve Güney Atlantik Bölgelerinin her birini 4 zona ayırmış ve bu alanlardaki karides trollerinden kaynaklanan tesadüfi av miktarlarını incelemiştir. Güney Atlantik için en yüksek tesadüfi av oranı 4:1 ile Kuzey Carolina da bulunurken, en düşük oran 1,6:1 ile Güney Carolina da bulmuştur. Meksika Körfezi nin batısı için elde edilen oran 15:1 den yüksek olup, körfez in doğusunda tesadüfi av oranının 5-6:1 olduğunu bildirmiştir. Güney Atlantik te yıllık toplam ıskarta miktarı 33.000 ton olarak tahmin edilmiş, Meksika Körfezi ndeki ıskarta miktarının ise Güney Atlantik teki miktarın 15 katı olduğu bunun en önemli sebebinin körfeze bağımlı yaşayan hayvan toplulukları olduğu bildirilmiştir. Sheridan et al. (1984), karides trollerindeki tesadüfi av karakteristiklerinin kullanıma sokulması, üretime kazandırılması konusunda çalışmışlardır. Araştırıcılar demersal balıkların ıskarta avdan eleminasyonu ve böylece ekosisteme geri kazandırılmaları sonucu karides stoklarının %25 e varan oranlarda azalacağını (rekabet, predasyon vb. etkiler nedeniyle) bildirmişlerdir. Ayrıca ıskarta miktarının birtakım ağ veya ekipman modifikasyonlarıyla azaltılması durumunda karides stoklarında %8 civarında azalma olacağını, karides üretiminin çevresel değişimlerden etkilendiğini ve bunun yıllık üretimdeki dalgalanmalar ile sonuçlandığını belirtmişlerdir. Nichols et al. (1987), yaptıkları çalışmada, 1971 1985 yılları arasında, Meksika Körfezi ndeki karides trollerinde tesadüfi av miktarlarını incelemişler, yaklaşık 120 milyon adet karidese karşın 1-2 milyar balığın tesadüfen yakalandığını bildirmişlerdir. Nichols et al. (1990), Meksika Körfezi nin açıklarında karides trollerindeki tesadüfi av miktarları üzerinde durmuşlar, bölge için toplam balık avcılığının 181,2 milyon kg olduğunu belirtmişlerdir. Karides trollerinde tesadüfi avlanma sonucu sıklıkla yakalan bazı balık türlerinden Micropogonias undulatus türünün yaklaşık 5-6 milyar bireyle ilk sırada geldiğini bildirmişlerdir. 10
Nichols (1990), Meksika Körfezi nin açıklarında av yapan karides trollerinde Lutjanus purpureus türünün tesadüfi avlanmasıyla ilgili yaptığı çalışmasında, bölge mevsim matriksine bağımlı veya bu matriksten bağımsız avcılığın kaynaklarını incelemiştir. Çalışmanın amacı bölgesel veya mevsimsel bazda L. purpureus türünün tesadüfi avlanmasına bağlı olarak ölümüne (mortalite) neden olan faktörleri araştırmaktır. Elde edilen genel sonuç, yalnızca bölgesel veya mevsimsel yaklaşımın, mortaliteyi, matriks içindeki başka bir hücreye (bölüme) taşıdığıdır. Çalışma, balıkçı gemilerinden elde edilecek sonucu tahmin etmenin başarısız olduğunu ortaya koymuş ve teknelerin, bölgesel farklılıktan kaynaklanan ıskarta oranlarından sorumlu tutulamayacağını göstermiştir. Wallace and Hosking (1991), yaptıkları çalışmada kıyısal bölgede balıkçılık yapan küçük teknelerin verimliliğini ve hedef dışı av karakteristiklerini tahmin etmeye çalışmışlardır. Örneklemeler sonucunda hedef dışı avın karidese oranı 1,2:1 ile 93:1 aralığında değişmiş ve ortalaması yaklaşık olarak yaklaşık olarak 15:1 bulunmuştur. 1 saatlik ağ çekim süresinde 16,2 kg hedef dışı avcılık yapıldığı bildirilmiştir. Alabama kıyı bölgesi karides avcılığından 648.000 kg hedef dışı av ve 49.000 kg karides tahmin edilmekte olup, hedef dışı avın karidese oranı 13:1 olarak bulunmuştur. Test edilen BRD (hedef dışı avcılığı azaltıcı ekipman) lerin istenmeyen balık miktarını azalttığı ancak avlanan karides oranını %14 - %19 arasında düşürdüğü bildirilmiştir. Fowle and Bierce (1992), karides trollerindeki hedef dışı avcılık ile ilgili hazırladıkları raporda konuyu; (1) Karides trollerinin balık populasyonları ve ekosistem üzerine etkileri, (2) karides trolleri kaynaklı hedef dışı avcılığın sosyoekonomik etkileri, (3) karides avcılığının tesadüfi av karakteristikleri ve balıkçılık yönetimi, olmak üzere 3 bölümde incelemişlerdir. Griffin et al. (1993), Karides üretim sektöründe TED (Kaplumbağa Dışlama Aleti) lerin ekonomik etkileri adlı çalışmalarında, karaya çıkarma, gelir, maliyet ve ekonomik önceliklerdeki değişimleri tahmin etmek için simülasyon modelleme tekniğini kullanmışlar ve Meksika Körfezi nde TED kullanan ve kullanmayan tekneleri karşılaştırmışlardır. Uygulama sonucunda, TED in, tekne sahibine ve mürettebata ekstra bir maliyet getirmiş olduğunu diğer özelliklerin ise değişmediğini bildirmişlerdir. Hendrickson and Griffin (1993) Meksika Körfezi nde karides avcılığından kaynaklanan tesadüfi avın azaltılmasına ilişkin yönetimsel yaklaşım adlı çalışmalarında, bazı balık türlerinin ticari durumları ve hedef dışı avcılık karakteristiklerindeki değişimi ortaya 11
koyabilmek için genel biyo-ekonomik balıkçılık simulasyonunu kullanmışlardır. Hedef dışı avı azaltıcı ekipman (BRD) kullanımı ve mevsim-bölge yaklaşımı olarak ortaya çıkan iki sonuçtan, BRD kullanımının hedef dışı avcılığı azaltmada daha etkili ve daha ucuz bir yöntem olduğu bildirilmiştir. Adkins (1993), kıyı bölgesi ve açık denizlerde av yapan trol teknelerini 108 ticari trol çekimi ile karşılaştırmıştır. Kahverengi ve beyaz karidesler sayıca avın %60 ını oluşturmuştur. Ağırlık olarak balık/karides oranı 3,2:1 olarak bulunmuş, kıyısal bölgelerde hedef dışı av miktarının açık denize oranla daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Alverson et al. (1994), FAO adına yaptıkları çalışmada, karides trollerinin dünyadaki tesadüfi avcılığın ana faktörü olduğunu belirtmişler ve global olarak tesadüfi av/ karides oranını 5,2:1 olarak bulmuşlardır. En yüksek oran 15:1 ile Trinidad da gözlenmiştir. Fuls (1995), Teksas taki Arsansas, Corpus Christi ve Laguna Madre Körfez lerinde yaptığı izleme çalışmasında ilkbahar peryodunda hedef dışı avın sonbahara nazaran daha fazla olduğunu bildirmiştir. Hedef dışı avın karidese oranının 4:1 ile 6,8:1 arasında mevsime ve bölgeye bağlı olarak değiştiğini belirtmiştir. Balık/karides oranı ise yine mevsime ve bölgeye bağlı olarak 1:1 ve 5,1:1 arasında değişmiştir. Hedef dışı av oranlarının en yüksek olduğu bölge Corpus Christi Körfezi, en düşük olduğu bölge ise Laguna Madre Körfezi olarak saptanmıştır. Pueser (1996), yaptığı çalışmada, karides biyolojisi, balıkçılık ve yönetim verimi konularına dayanarak, Güney Atlantik karides balıkçılığını incelemiştir. Bölgelere göre karaya çıkarılan ürün hedef dışı avcılığı tahmin etmek için kullanılmıştır. Micropogonias undulatus un birçok alan-mevsim- yıl analizlerinde dominant tür olduğu ve Kuzey Carolina da yaz ve sonbahar boyunca, Florida açıklarında ise kışın baskın tür olduğu bildirilmiştir. Martinez et al. (1996), yaptıkları çalışmada hedef dışı avcılığın azaltılmasının ve karides üretiminin, karidesler üzerinden beslenen balıklar tarafından etkilenip etkilenmediğini saptamaya çalışmışlardır. 161 balık türünden 14 ünün karidesler üzerinden doğrudan beslendiği tespit edilmiş bununla beraber bu predatörlerin karides trollerinde elde edilen oldukça baskın türler olduğu bildirilmiştir. Tüm balık türlerinde sayıca %10 luk azalış neticesinde karides stoğunda %1 lik bir düşüş olduğu saptanmış, predatör balık türlerinin %50 azalışı sonucunda ise karides stoğunda %10 a varan düşüş olduğu bulunmuştur. 12
Thomas et al. (1996), yılında yaptıkları çalışmada karides avcılarıyla yapılan görüşmeleri, onların mevcut sosyal statülerini belirlemek için değerlendirmişlerdir. Önemli bulgulardan biri karides balıkçılarının %39,9 unun mevcut şartlar altında, ailelerini geçindirecek parayı kazanıyor olmalarını belirtmeleridir. Hedef dışı avcılığın azaltılmasına ilişkin düzenlemelerin kanunlaştırılması halinde ise bu oranın %5,4 düşeceği bildirilmiştir. Balıkçılara hedef dışı avcılığın düzenlemesindeki fikirleri sorulduğunda ise, %15,4 ü balıkçılığa kapalı alanlarda av yapılmasının, %11,3 ünün balıkçılığa kapalı mevsimlerde av yapılmasının, %6,1 inin hedef dışı avcılığı azaltıcı ekipmanların (BRD) kullanılmasının, %22,7 sinin ise bazı lisans kısıtlamalarının uygun olacağını belirtmişlerdir. Stergiou et al. (1998), Yunan sularında yapılan ticari trol balıkçılığındaki ıskarta av üzerine çalışmışlar ve ıskarta av oranının tüm avın %45 lik kısmına kadar karşılık gelebileceğini bildirmişlerdir. Ayrıca ıskarta oranının türlere, bölgeye ve mevsime göre değişebileceği ve tüm bu faktörlerin ağ çekim süresi ile pozitif bir ilişki halinde olduğu araştırıcılar tarafından bildirilmiştir. Kınacıgil ve diğ, (1999a) yaptıkları çalışmada, hedeflenmeden avlanan türler sorunu konusundaki bazı kavramlara ve bunların açıklamalarına değinmişler ve sorunun balıkçılık yönetimi açısından değerlendirilmesi ile ilgili birtakım idari çözüm önerilerinden söz etmişlerdir. Kınacıgil ve diğ., (1999b) Taşucu Körfezi (Kuzey Doğu Akdeniz) Karides Trol Avcılığında Hedeflenmeyen Ava İlişkin Bir Ön Çalışma adlı çalışmalarında, bölgede 1 kg karides avlayabilmek için kış döneminde; 1 kg tesadüfi av ve 2 kg ıskarta av, bahar döneminde ise; 1 kg karides için 3 kg tesadüfi av ve 3 kg ıskarta av elde edildiğini bildirmişlerdir. Stratoudakis et al. (1999), Kuzey Denizi ve İskoçya nın batı bölgelerinde yapılan trol avcılığında ana türler olan Melongrammus aeglefinus, Merlangius merlangus ve Gadus morhua nın ıskarta oranları üzerine çalışmışlardır. 1988-1992 yılları arasında Kuzey Denizi ndeki ortalama ıskarta miktarları M. aeglefinus için yaklaşık 40000 ton, M. merlangus için yaklaşık 22000 ton ve G. morhua için yaklaşık 700 ton olarak bildirilmiştir. Aynı türler için İskoçya nın batısındaki değerler sırasıyla yaklaşık 7000, 9000 ve 1000 ton olarak rapor edilmiştir. Hall et al. (2000), uzun yaşamlı ve düşük üreme kapasitesine sahip bazı türlerin tesadüfi avcılığı neticesinde ölümlerinin bir koruma problemi olduğunu ve bu durumun deniz 13
memelilerini ve kuşlarını, deniz kaplumbağalarını, köpekbalıklarını ve diğer grupları etkilediğini bildirmişlerdir. Av-avcı ilişkilerinin de hedef dışı avcılıktan ötürü zarar gördüğü vurgulanmıştır. Ekonomik yaklaşımda hedef dışı avcığın maliyetleri arttırdığı ve ekstra bir gelir getirmediği, balıkçılık açısından ise toplumda kötü bir izlenim yarattığı, avcılığa ekstra düzenlemeler ve sınırlamar getirdiği ve kullanılan kaynaklar üzerinde negatif bir etkiye (özellikle genç ve üreme boyunun altındaki bireylerin avcılığı) sahip olduğu rapor edilmiştir. Hedef dışı avcılığın birçok bilimsel konunun kesişiminde yer aldığı ve hedef dışı av yönetiminin gelecekte ekosistem yönetiminin en önemli parçası olacağı ileri sürülmüştür. Çıra (2001), yılındaki çalışmasında, hedef dışı avcılığın temel nedenlerini incelemiş, potansiyel etkilerinin azaltılabilmesi için konu ile ilgili izleme ve veri bankası oluşturma gibi çeşitli idari çözüm önerilerine değinmiştir. Machias et al. (2001), Ege ve Batı İyon Denizi nde dip trolünden elde edilen ıskarta av üzerine mevsimsel (sonbahar, kış, ilkbahar) olarak çalışmışlardır. Total avın %44 ünün ıskarta edildiği ve ıskartanın ana bileşenin balıklardan oluştuğunu bildirmişlerdir. Iskarta av, balık, crustacea ve cephalopoda olarak sınınflandırılmış olup ıskarta edilen balık miktarı ile pazarlanabilir balık miktarı arasında crustacea ve cephalopodlara nazaran daha kesin bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Metin ve Ulaş, (2001) Fanyalı Uzatma Ağları ile Karides Avcılığı adlı çalışmalarında örneklemeler sonucunda dolunay zamanında 23 tür tespit etmişler, total avın %62,49 unun hedef tür karides, %30,29 unun tesadüfi av, %6,77 sinin ıskarta avdan oluştuğunu bildirmişlerdir. Ay karanlığında ise 36 tür belirlemişler, toplam avın %33,70 inin hedef tür karides, %57,33 ünün tesadüfi av, %8,97 sinin ıskarta av olduğunu tespit etmişlerdir. Taşkavak ve Atabey (2001), Doğu Akdeniz de kullanılan karides trollerinde tesadüfi olarak yakalan deniz kaplumbağalarının ağdan dışlanmasına olanak verecek ekipmanlar (TED) üzerine incelemeler yapmışlar ve bunları yöredeki karides trollerine adapte etmeye çalışmışlardır. Sert TED lerden biri olan Süper Şutlayıcı nın geleneksel karides trolleri için en uygun olduğu bildirilmiştir. Ayrıca TED li trollerle avlanan balık miktarının, TED siz trollerle avlanılandan daha fazla olduğu belirtilmiştir. Castiota et al. (2001), Sicilya Boğazı nda yaptıkları çalışmada, bölgede yapılan karides trolü balıkçılığındaki hedef türlerin Aristaeomorpha foliacea, Aristeus antennatus ve Parapenaeus longirostris olduğunu belirtmişlerdir. 170 türün av kompozisyonuna girdiği 14
tespit edilmiş olup, bunların 63 ünün kemikli balıklara, 37 sinin kabuklulara, 20 sinin kıkırdaklı balıklara, 18 inin kafadanbacaklılara ve 32 sinin diğer gruplara ait olduğunu tespit etmişlerdir. 1 kg karidese karşılık 9,6 kg yan ürün elde edildiğini bunun da 5,2 kg ının ıskarta olduğunu saptamışlardır. Kemikli balıkların toplam avın %75,62lık kısmını oluşturduğu, bunu, %13,9 ile kabukluların, %7,6 ile kıkırdaklı balıkların, %2,7 ile kafadanbacaklıların ve %0,2 ile diğer türlerin takip ettiği belirtilmiştir. Toplam avın %51 inin karaya çıkarıldığı ve %49 unun ıskarta edildiği ve kemikli balıkların ıskarta içinde dominant olduğu bildirilmiştir. Bunlardan başlıcalarının sırası ile Gadiculus argenteus, Chlorophthalmus agassizi ve Merluccius merluccius türünün küçük boylu bireyleri olduğu bulunmuştur. Vatozların tümünün, pandalidae, brachyura gruplarının ve P.longirostris türünün çoğunun ve sepiolidae familyasına ait kafadanbacaklıların büyük kısmının ıskarta edildiği araştırıcılar tarafından bildirilmiştir. Ağırlıkça ıskarta / karides oranı 5:1 olarak bulunmuştur. Monteiro et al. (2001), yaptıkları çalışmada Algarve (Güney Portekiz) bölgesinde yapılan crustacea hedefli trol balıkçılığındaki ıskarta kavramını ele almışlardır. 150-600 m arasındaki derinliklerde yürütülen çalışmada hedef türlerin Parapenaeus longirostris, Aristeus antennatus ve Nephrops norvegicus olduğu bildirilmiştir. Ticari değere sahip olan Plesiopenaeus edwardsianus, Aristeomorpha foliacea, Plesionika sp., Lophius piscatorius ve Merluccius merluccius türlerinin ıskarta av içinde de yer aldığı ve birçok türün hiç ticari önemi olmadığı veya çok az olduğu için sefer esnasında ıskarta edildiği (%90) rapor edilmiştir. Tespit edilen 65 familyaya ait 91 türün 47 sinin omurgalı, 44 ünün omurgasız olduğu saptanmıştır. Teleostei (kemikli balıklar) nin ıskarta içerisinde sayıca %78, ağırlıkça %68 lik kısmı ihtiva ederek dominant grup olduğu, Micromesistius poutassou (%34), Gadiculus argenteus (%10), Hoplostetus mediterraneus (%8) türlerinin ağırlıkça en önemli türleri oluşturduğu bildirilmiştir. 10 türün ağırlık olarak ıskartanın %82 sini oluşturduğu, bununla beraber G. argenteus (%29), H. mediterraneus (%21) ve Nezumia sclerorhynchus (%10) türlerinin sayısal olarak ıskartanın %60 ını oluşturduğu rapor edilmiştir. Kaiser et al. (2002), balıkçılık baskısının ve yoğunluğunun çeşitli habitatlarda farklı tepkiler verdiğini bildirmişlerdir. Özellikle deniz çayırları ve biyojenik resif bölgeleri gibi hassas habitatların mevcut fauna tarafından yenilenmesinin uzun zaman aldığı belirtilmiştir. Konuyla ilgili yapılan simulasyon denemelerinde, düşük yoğunluktaki trol uygulamalarının yarattığı etkinin doğal bioturbatorlarınkine (biyolojik ayrıştırıcı, parçalayıcı) benzer olduğu, bununla beraber aşırı yoğun trol faaliyetinin karbonun oksikenli ve oksijensiz bileşenleri 15
arasında sürekli değişim göstererek sedimenti kararsız bir yapıya dönüştürdüğü rapor edilmiştir. Kennely ve Broadhurst (2002), balıkçılığın binlerce yıl öncesine dayandığını ve süreç içerisinde basit zıpkınlardan endüstriyel fabrika trollerine kadar geliştiğini bildirmişlerdir. Bu süreç içerisinde teknolojik gelişmelerin balık stokları ve ekosistem üzerinde bir takım etkilerinin olduğu belirtilmiştir. Özellikle son yıllarda balıkçılık teknologlarının koruma kavramına dayanan balıkçılık uygulamasını benimsedikleri ve özellikle yunuslar gibi karizmatik türlerin veya genç ve yavru balıkların hedef dışı olarak avlanmasının önemine dikkat çektikleri rapor edilmiştir. Bu durumu düzeltmek için hedef dışı avı azaltıcı başarılı uygulamaların ortaya konduğu ve konunun sadece istenmeden avlanan türlerin azaltılmasına yönelik olarak kalmayıp ekosisteme verilen zararın da minimum seviyeye çekilmesine yönelik çalışmaların da yapıldığı bildirilmiştir. Bu amaçla da ekosistem temelli balıkçılık yönetimi kavramının ortaya konduğu araştırıcılar tarafından ifade edilmiştir. Akyol (2003), Türkiye nin Ege Denizi kıyılarında kıyı sürütme balıkçılığında alıkonan ve atılan değersiz balık miktarı üzerine yaptığı çalışmada toplam 62 balık ve 8 omurgasızdan, 42 sinin alıkonan ve 28 inin gerçek değersiz av ve ticari avın gerçek değersiz ava oranının 1:0.273 kg olduğunu tespit etmiştir. Diplodus vulgaris, D. annularis, Sarpa salpa, Pagellus erythrinus, Boops boops, Spicara flexuosa, Mullus barbatus türlerinin ticari avın dominant balıkları olduğunu, Loligo vulgaris, Octopus vulgaris ve Eledone moschata nın ticari avdaki dominant yumuşakçalar olduğunu, bununla beraber, Serranus cabrilla, S. scriba, Chromis chromis, Raja miraletus, R. clavata, Bothus podas, Crenilabrus tinca, Dasyatis pastinaca, Lepidotrigla cavillione, türlerinin dominant gerçek değersiz balıklar olduğunu bildirmiş ve toplam değersiz balık oranının %21 olduğunu tespit etmiştir. Demirci (2003), İskenderun Körfezi ndeki Demersal Stoklarda Hedef Olmayan Türler ve Biyokütlelerinin Tahmini isimli yüksek lisans tezinde tabakalı örnekleme ve alan tarama yöntemlerini kullanmıştır. Sonuçta farklı familyalara ait 28 hedef olmayan tür tanımlanmış, bunların 12 sinin kıkırdaklı balıklara, 12 sinin kemikli balıklara, 2 sinin eklembacaklılara ait olduğu, geri kalan 2 türden birinin deniz kaplumbağası, diğerinin ise meduz olduğu bildirilmiştir. Toplam av içerisinde hedef olmayan türlerin oranının %68 olduğu ve en fazla biyokütlenin Cheloniide ve Dasyatidae familyalarına dahil olduğu bulunmuştur. 16
Machias et al. (2004), Batı Ege ve İyon Denizi nde yaptıkları trol çalışmalarında 29 türün %50 sinin ıskarta edildiği boy (ıskarta boyu) üzerine çalışmışlardır. Iskarta boyu kavramının iyi bir ölçüm aracı olduğu, bölgesel farklılıkları karşılaştırmak için kullanılabileceği ve minimum yakalanma boyu ile ilişkilendirilebileceği belirtilmiştir. Bununla beraber tahmin edilen ıskarta boyunun, balıkçılık otoritelerinin uygulamalarından (karaya çıkarılan avın izlenmesi, pazar durumu ve diğer sosyo-ekonomik yaklaşımlar) etkilendiği rapor edilmiştir. Palson (2003), 1988-2000 yılları arasında İzlanda sularında yapılan trol, paragat ve Danimarka ığrıbı ile yakalanan Melanogrammus aeglefinus türünün boy ölçümleriyle ıskartayı hesaplamaya çalışmıştır. 49 cm boyun üzerinde ıskarta olmadığı kabulü ile çalışma yürütülmüştür. En fazla ıskarta av trol ile elde edilirken bunu sırasıyla paragat ve Danimarka ığrıbı izlemiştir. Iskarta oranı ile avlanabilir stok büyüklüğü arasında belirgin negatif bir ilişki bulunmuştur. Tüm av takımlarının yıllık toplam ıskartası 8.4 milyon balık olarak tespit edilmiştir. 4852 tona karşılık gelen bu değerin toplam karaya çıkarılan avın %10 unu oluşturduğu bildirilmiştir. Stergiou et al. (2003), Akdenizde yapılan trol balıkçılığının çok türlü bir balıkçılık olduğunu belirtmişlerdir. Araştırıcılar tesadüfi avlanan türlerin (hedef dışı türlerin karaya çıkarılan kısmı) de akdeniz trol balıkçılığı için önemli bir yere sahip olduğunu bildirmişlerdir. UNEP (2004), dünyadaki deniz balıkları stoklarının %72 sinin üreyemeden avlandığını ve bunun denizel ekosistem açısından çok ciddi bir sorun olduğunu bildirmiştir. Bununla beraber toplam avcılığın 1/4 ünün (2003 yılı için 27 milyon ton) hedeflenmeden avlandığını ve bunlardan çok büyük bir oranının değerlendirilmediğini belirtmiştir. Borges et al. (2005a), İrlanda sularında yapılan demersal balıkçılıktaki ıskarta seviyesinin tahminini ilk kez yapmıştır. Çalışma, araştırmaya gönüllü katılan ticari tekneler ve bu teknelerde yer alan gözlemciler aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. 1993 2002 tarihleri arasında 2189 çekime karşılık gelen 225 sefer örneklenmiştir. Araştırma sonucunda İskoç gırgırı ve trollerdeki avın yaklaşık 1/4 ünün ve bim trollerden elde edilen avın 2/3 ünün ıskarta edildiği ortaya konmuştur. Merlangius merlangus, Melanogrammus aeglefinus, Helicolenus dactylopterus, Lepidorhombus whiffiagonis ve Scyliorhinus spp., trol, M. merlangus, M. aeglefinus ve Eutrigla gurnardus İskoç gırgırı, Limanda limanda, Pleuronectes platessa bim trol ile ıskarta edilen başlıca türler olduğu ve ıskarta edilen bu türlerin çoğunluğunun henüz olgunlaşmamış bireylerden oluştuğu bildirilmiştir. 17
Borges et al. (2005b), ıskarta tahmini üzerine yaptıkları çalışmalarında 2 örnekleme birimi (çekim av sefer) ile 3 yardımcı değişkeni (ağırlık olarak karaya çıkarılan kısım, balıkçılık için haracanan süre, yapılan sefer sayısı) karşılaştırmışlardır. Çekim düzeyinde yapılan tahminlerin sonuçta değişiklikler gösterdiği, bununla beraber sefer düzeyinde yapılan değerlendirmelerin harcanan süre ve karaya çıkarılan kısım ile doğrusal ilişkide olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak balıkçılık seferi kavramı araştırmalar için önerilen değişken olmuştur. Catchpole et al. (2005a), Kuzeydoğu İngiltere kıyılarında yapılan Norveç ıstakozu (Nephrops norvegicus) avcılığında ıskarta isimli çalışmasını 7 ticari trol teknesinde 74 çekim yaparak yürütmüştür. Teknelerin günlük 1261 kg balık ve Norveç ıstakozu yakaladığı ve bu miktarın 544 kg ının ıskarta edildiği hesaplanmıştır. Iskartanın ağırlık olarak %72 sini Merlangius merlangus türünün oluşturduğu ve bu balığın totalde %86 sının ıskarta edildiği bildirilmiştir. 2001-2002 sezonunda tüm teknelerin 8545 ton balık ve Norveç ıstakozu avladığı ve bunun %43 ünün (3682 ton) ıskarta edildiği araştırıcılar tarafında hesaplanmıştır. Catchpole et al. (2005b), Kuzey Denizi ndeki ıskartanın nedenleri, sonuçları ve çözüm önerileri üzerine çalışmışlardır. Iskarta oranlarındaki azalmanın uzun vadeli ekolojik ve ekonomik yaklaşımlarla ve seçici av araçlarının kullanılması ile gerçekleşebileceğini bildirmişlerdir. Cedrola et al. (2005), 1998 yılında karaya çıkarılan batoid balıkların (Rajiidae) miktarının 14856 metrik tona ulaştığını bildirmişlerdir. Bu balıkların düşük fekonditeye sahip olması, cinsi olgunluğa geç ulaşmaları ve yavaş büyümeleri nedenleriyle düşük av baskısı söz konusu olduğunda dahi stoklarının ciddi zarar görebileceği araştırıcılar tarafından belirtilmiştir. Patagonya kırmızı karidesinin (Pleoticus muelleri) trol ile avcılığı Güneybatı Atlantik in temel kabuklu balıkçılığı olduğu ifade edilmiştir. Araştırıcılar çalışmalarında ikiz bim trol kullanmışlar ve Bathyraja albomaculata, Dipturus flavirostris, D. trachydermus, Psammobatis normani, P. bergi, P. rudis ve Sympterygia bonapartei olmak üzere 7 batoid türü tespit etmişlerdir. Araştırma süresince ikiz bim trol avcılığında 55000 metrik ton avlanan karidese karşın, 1000 metrik ton batoid balık avlandığı ve vatozların denize canlı bırakıldığı bununla beraber avcılık sonrası ölümün bilinmediği rapor edilmiştir. Hall ve Mainprize (2005), hedef dışı avcılığın global bazda azalma potansiyeline sahip olduğunu, bunun da teknik çalışmalar, yasal düzenlemeler ve sosyal yaklaşımlarla başarılabileceğini belirtmişlerdir. Teknik açıdan av takımlarında yapılacak modifikasyonların 18
minimum ile orta seviyeler arasında tutulmasının global ıskartayı %25-64 arasında azaltabileceğini bildirmişlerdir. Harrington et al. (2005), sadece ıskarta edilen stokların zarar görmediğini bununla beraber tüm trofik ilişkilerin ve habitatların ekosistem seviyesinde bozulduğunu belirtmişlerdir. Araştırıcılar 2002 yılında A.B.D. de 1,06 milyon ton balığın ıskarta edildiğini buna karşılık 3,7 milyon ton balığın karaya çıkarıldığını bildirmişlerdir. Iskarta / karaya çıkarılan av oranının 0,28 olarak tespit edildiğine ve bu durumun dünyadaki en yüksek değerlerden biri olduğuna değinmişlerdir. Araştırıcılar bu oranların güneydoğu balıkçılığında 0,59, göçmen balık avcılığında 0,52 ve kuzeydoğu balıkçılığında 0,49 olduğunu belirtmişlerdir. Alaska ve batı kıyılarında yapılan balıkçılıkta bu oranların sırasıyla 0,12 ve 0,15 olduğu bildirilmiştir. Güneydoğu (Meksika Körfezi) ve Güney Atlantik karides trolü balıkçılığındaki oranların (sırasıyla 4,59 ve 2,95) en yüksek değerleri verdiği rapor edilmiştir. Araştırıcılar balıkçılığın ekosistem üzerindeki ana etkisinin hedef dışı ve ıskarta av olduğunu bildirmişlerdir. Ambrose et al. (2005), Nijerya nın kıyısal bölgelerinde yapılan karides bim trolu avcılığında, kıyı ötesi veya körfez içi balıkçılıkta hedef tür olarak addedilen 20 familyaya ait 25 türün hedef dışı avı meydana getirdiğini bildirmiştir. Bölgede hedef tür olan Nematopalaemon hastatus un diğer hedef karides türlerine göre daha küçük olduğunu belirtmiştir. Ticari hedef dışı türlerin ağırlıkça yüzde dağılımı; Pseudotolithus elongatus %19,89, P.senegalensis %13,69, Ilisha africana %8,85, Pentanemus quinquarius %4,95, Callinectes amnicola %3,27, Pseudotolithus typus %2,75, Galeoides decadactylus %2,26, Cynoglossus senegalensis %1,43 ve Chloroscombrus chysurus %1,05 olarak rapor edilmiştir. 11-30 cm total boy aralığındaki hedef dışı türlerin pazarlanabilir ve tüketilebilir olduğu, bunun yanında avcılığın %75 ini oluşturan 4-10 cm total boy aralığındaki türlerin ve bireylerin tamamiyle ıskarta edildiği, bu durumun da çok büyük bir biyoçeşitlilik kaybı ile sonuçlandığı bildirilmiştir. Zeller ve Pauly (2005), global bazdaki ıskarta avcılığının azaldığını, fakat bununla beraber total avcılığın (karaya çıkarılan av + ıskarta av) da bir düşüş gösterdiğini belirtmişlerdir. Bu durumun avlanabilir stoklar için endişe verici bir durum olduğunu ve balıkçılığın global bazda sanılandan daha büyük bir sorunla karşı karşıya kaldığını bildirmişlerdir. 19
Hofstede ve Collas (2006), 1999-2003 yılları arasında, Kuzeybatı Afrika sahillerinde avcılık yapan Avrupa Birliğine bağlı ve çoğunluğu Alman kökenli trol teknelerindeki ıskarta miktarlarını incelemişlerdir. Bu süre boyunca av filosunun yılda 1720 günü denizde geçirdiği ve toplam 176.000 ton ürün elde ettiğini tespit etmişlerdir. Yakalanan hedef türler, Sardinella aurita, S. maderensis, Sardina pilchardus, Scomber japonicus ve Trachurus trecae olduğu ve bu türlerin tüm avın ağırlık olarak %94 ünü oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu avcılıktaki ıskarta oranının toplam avın yaklaşık %10 u kadar olduğu ve ıskarta edilen türlerin genelde ticari türlerden oluştuğu bildirilmiştir. Soykan ve diğ. (2006), Taşucu Körfezi (Doğu Akdeniz) nde karides trollerinde yaptıkları çalışmada 44 mm torba ağ göz açıklığına sahip 400 gözlük geleneksel karides trol ağı kullanılan 3 ticari trol teknesinde 32 çekim sonucunda 118,5 kg hedef ava (karides) karşın 317 kg tesadüfi ve 1.420 kg ıskarta av bildirmişlerdir. Özbilgin ve diğ. (2006), 40 mm PE Dip Trol Ağı Torbasında Hedef Dışı Av adlı çalışmalarında, torbadaki avın ortalama %63 ünün ticari öneme sahip türler iken geri kalan %37 sinin pazarlanamayan türlerden oluştuğunu bildirmişlerdir. Ayrıca ticari türlerden olmalarına rağmen, barbunyanın %5 inin, bakalyaronun %92 sinin, kırma mercanın %32 sinin ve yabani mercanın %33 ünün en küçük yakalanma boyunun altında olduğunu bildirmişlerdir. Bayhan ve diğ. (2006), Güneydoğu Marmara da Algarna ile Karides Avcılığında Av Kompozisyonu ve Hedef Dışı Av isimli çalışmalarında bu avcılıkta hedef tür olan pembe derin su karidesinin (Parapenaeus longirostris) ağırlığını, sayısal miktarlarını ve av kompozisyonunu incelemişlerdir. Sonuçta toplam avın sayısal olarak % 64,5 ini pembe derin su karidesinin %35,5 lik kısmın ise hedef dışı avın oluşturduğunu tespit etmişlerdir. 50 türün bulunduğu hedef dışı avın %17,6 sının kemikli balıklara (Osteichthyes), %8.58 nin kabuklulara (Crustacea-Decapoda), %4,94 ünün derisi dikenlilere (Echinodermata), %2,53 nün yumuşakçalara (Mollusca), %2,14 ünün Cnidaria ya ve %0,13 ünün kıkırdaklı balıklara (Chondrichthyes) ait olduğunu tespit etmişlerdir. Fabi and Grati (2006), Adriyatik Denizi nde kullanılan rapido trollerin ıskarta av karakteristiklerini incelemişler ve elde edilen total avın %42 sinin cansız materyalden (%28 si karındanbacaklı ve bivalv kabuklarından oluşmakta), %18 inin ticari olmayan türlerden (çoğunlukla kabuklular, yumuşakçalar ve derisidikenliler) ve geri kalan %40 ının da ticari 20
türlerden oluştuğunu bildirmişlerdir. Bununla beraber ticari türlerin sayıca %95 i ve ağırlıkça %71,5 inin ıskarta edildiği rapor edilmiştir. Walmsley et al. (2007), Güney Afrika da yaptıkları çalışmada Merluccius spp. hedefli trol avcılığındaki ıskarta sorununu ele almışlardır. Çalışma sonucunda toplam avın %90 ının karaya çıkarıldığını ve işlem gördüğünü bildirmişler ayrıca güney ve batı kıyılarındaki yıllık ıskarta miktarının 9000-25000 ton arasında değiştiğini tespit etmişlerdir. Enever et al. (2007), İngiliz Kanalı ve İrlanda sularında 2002-2005 yılları arasında yaptıkları çalışmada 186 milyon (72.000 ton) balık ve kafadanbacaklı yakalandığını, bunun 117 milyon adedinin (24.500 ton) ıskarta edildiğini tespit etmişlerdir. Araştırıcılar bu durumun %90 lık bir oranla trol ve bim trol avcılığından kaynaklandığını belirtmişlerdir. Toplam 182 tür balık ve kafadanbacaklı elde edilmiş olup, yalnızca 10 türün yıllık ıskarta miktarının %50 sini (61,5 milyon adet) oluşturduğu bildirilmiştir. Duruer ve diğ (2008), Mersin Körfezi ndeki karides trollerinde çalışmalar ve toplam avın %71 lik bölümünün ıskarta edildiğini bildirmişlerdir. Tespit edilen ıskarta oranının yüksek olduğunu, buna ek olarak av aracı ve yönetim bazlı bir takım önlemler alınması gerektiğini belirtmişlerdir. Krag et al. (2008), Kattegat-Skagerrak bölgesinde yaptıkları çalışmada Nephrops hedefli balıkçılıkta ıskarta oranlarının yüksek olduğunu bildirmişlerdir. Araştırıcılar 90 mm olan nominal ağ göz boyunun 120 mm ye çıkarılmasıyla fener balığı dışında tüm türlere ait minimum avlanma boyunun altındaki bireylerin sayıca azaldığını bulmuşlardır. Bununla beraber minimum avlanma boyunun üzerindeki Nephrops türlerinin 1/3 oranında azaldığını bu oranın da %21 lik bir ekonomik kayba karşılık geldiğini tespit etmişlerdir. Macher et al. (2008), Biscay Körfezi nde yaptıkları çalışmada Nephrops norvegicus hedefli trol avcılığını ele almışlar ve bu trollerin sayısal olarak avladıkları norveç ıstakozunun yarısını ağırlık olarak ta 1/3 ünü ıskarta ettiklerini ve ıskarta edilenlerin yalnızca %30 unun hayatta kalabildiğini bildirmişlerdir. Iskarta edilen bireylerin genellikle minimum avlanma boyunun altındaki genç bireylerden oluştuğunu, bununda hali hazırda sömürülmüş olan Norveç ıstakozu stokları için tehlikeli olduğunu belirtmişlerdir. Davies et al. (2009), hedef dışı av ile ilgili durumun tartışmalı olduğunu belirtmişler, bunun nedenin de hedef av ve hedef dışı av kavramlarından anlaşılanın global bir tahmine izin veremeyecek kadar çeşitlilik göstermesine bağlamışlardır. Durumu açıklığa 21
kavuşturmak için hedef dışı av kavramının uygun bir şekilde yeniden tanımlanması gerektiğini bildirmişler ve hedef dışı avı avın kullanılmayan yada yönetilmeyen parçası olarak tanımlamışlardır. Bu tanımın global bazda dünya deniz balıkçılığına uygulanmasıyla hedef dışı avın %40,4 e ulaşacağını bildirmişlerdir. İşmen ve diğ. (2010), yaptıkları çalışmada toplam 52 familyaya ait 117 balık türü örneklemişlerdir. Örneklenen türlerin 20 adedinin kıkırdaklı, 97 adedinin ise kemikli balık türü olduğu saptanmıştır. Örneklenen kemikli balıklar içerisinde en çok görülen ticari türlerin; mavi mezgit (Micromesistius poutassou), barbun (Mullus barbatus barbatus), bakalyaro (Merluccius merluccius), fener balığı (Lophius budegassa), öksüz (Trigla lyra), kancağız pisi balığı (Citharus linguatula), kırma mercan (Pagellus erythrinus), yabani mercan (Pagellus acarne), benekli pisi balığı (Lepidorhombus boscii), dülger (Zeus faber), tekir (Mullus surmuletus) ve kırlangıç (Chelidonichthys lucerna) olduğu tespit edilmiştir. Örneklenen kıkırdaklı balık türleri içerisinde en fazla görülen türlerin kedibalığı (Scyliorhinus canicula), bozcamgöz köpekbalığı (Squalus acanthias), dikenli vatoz (Raja clavata), vatoz (Raja radula), sivriburun vatoz (Dipturus oxyrinchus) ve beyaz vatoz (Rostroraja alba) olduğu tespit edilmiştir. Saroz Körfezi nde örnekleme süresince toplam 184 trol çekimi yapılarak, 5,291 km 2 alan taranmıştır. Birim av değeri (CPUE) 178 kg/sa olarak tespit edilmiştir. En yüksek av oranı 200-500 m derinlik aralığında gözlemlenmiştir. 2006-2007 yılında toplam biyokütle 5690,6 ton, 2007-2008 yılında 4753,3 ton olarak tespit edilmiştir. Bölgede en baskın demersal türlerin biyokütlesi; mavi mezgit 811,7 ton, barbun 726,2 ton, bakalyaro 500,7 ton, fener balığı 268,8 ton, kırma mercan 219,2 ton, yabani mercan 108,4 ton ve öksüz balığı 135,4 ton olarak bulunmuştur. Johnsen and Eliasen (2011), Avrupa Birliği ortak balıkçılık politikasının en önemli konularından birinin ıskarta sorunun çözümü olduğunu belirtmişler ve ıskarta sorununun doğal, maddi ve kültürel koşullara bağlı olduğunu bildirmişlerdir. Böylece, sorunun çözümünde yalnızca teknik ve düzenleyici araçlara değil kültürel değişim sürecini kolaylaştıran meydan (zemin) ve kuruluşlara gereksinim duyulduğunu rapor etmişlerdir. Vazquez-Rowe et al. (2011), İspanya nın Galicia bölgesindeki balıkçılık filosunun hedef dışı av özellikleri üzerine çalışmışlardır. 2008 yılındaki araştırmada örneklenen 89 balıkçı teknesinde toplamda 60.250 ton ıskarta elde edilmiş ve bu miktarın toplam avın %16,9 una karşılık geldiği bildirilmiştir. Bununla beraber ıskarta mikatarının büyük 22
bölümünün trol balıkçılığından kaynaklandığı, bazı spesifik türlerin avcılığında trol takımları yerine alternatif av araçlarıyla avcılık yapılması gerektiği rapor edilmiştir. Bellido et al. (2011) ekosistem yaklaşımlı balıkçılık yönetimi konusunda çalışmışlar, hedef dışı av ve ıskarta avın denizel populasyonlar üzerine olumsuz etkileri olduğunu, özellikle trofik ilişki ve habitatları etkilediğini, bu durumun da balıkçılığın sürdürülebilirliği açısından ciddi bir risk oluşturduğunu belirtmişlerdir. Araştırıcılar çalışmalarında Avrupada ve uluslararası alandaki ıskarta düzenlemeleri (ıskarta verisinin toplanış şekli ve stok tahmini ile ilişkilendirilmesi, seçicilik, ekosistem dinamikleri açısından ıskarta avcılığın sonuçları) konularında derleme çalışması yapmışlardır. Dunn et al. (2011), zaman/bölge yasaklarının, aşırı avcılığın ve denizel biyoçeşitliliğin zarar görmesinin önlenmesi için kullanılan yöntemlerden olduğunu ve buyönetim ölçülerinin aynı zamanda ticari balıkların ve koruma altındaki türlerin hedef dışı avcılığının önlenmesi için de kullanıldığını belirtmişlerdir. Bununla beraber, ekosistem temelli balıkçılık yaklaşımının çok türlü balıkçılık (av kompozisyonuna çok sayıda türün girdiği) modellerine uygulanmaya başlanmasıyla hedef dışı av kavramının öneminin daha da arttığı bildirilmiştir. Buna ek olarak birçok ülkenin balıkçılık politikasındaki ilk amacın hedef dışı türlerin eleminasyonu olduğu araştırıcılar tarafından rapor edilmiştir. 23
3. GEREÇ VE YÖNTEM 3.1. Çalışma Bölgeleri Bu çalışma Saroz Körfezinden Güllük körfezine kadar olan Türkiye nin Ege Denizi sahilleri boyunca, ticari trol balıkçılığı yapılan alanları kapsamaktadır. Araştırmanın içeriği, Ege denizindeki demersal balıkların yoğunluk dağılımları üzerine olup, ekonomik değeri olan ve olamayan demersal stokların ve ticari trol balıkçılığındaki hedef dışı av miktarının ve kompozisyonunun tespitidir. Bu araştırmanın boyutları, kuzeyde Saroz Körfezi nden güneyde Güllük Körfezi ne kadar olan denizel sahaların 50-400 m. arasındaki derinlikleridir (Şekil 1). Şekil 1. Çalışma Bölgesi 24
3.2. Örneklerin Toplanması Örneklemeler Çanakkale, Foça, Karaburun, Sığacık ve Güllük Limanlarındaki ticari trol tekneleri ile mevsimsel olarak yürütülmüş ve örnekleme zamanı 2 yıl (8 mevsim) lık bir süreyi kapsamıştır. Çalışmalarda kullanılan 1200 gözlük trol ağı standart olarak tutulmuş ve örneklemeler tüm bölgelerde bu ağ ile gerçekleştirilmiştir (Şekil 2). Proje boyunca kullanılan tekneler ve özellikleri tablo 1 de verilmiştir. Tekne üzerinde özellikle de ürünün ayrımı yapılırken balıkçılara hiçbir müdahalede bulunulmamıştır. Trol torbasından çıkan ürünün ayrımı yapıldıktan sonra balıkçılar tarafından kasalanan türlerin her çekim için ayrı ayrı toplam ağırlıkları alınmıştır. Ayrıca ticari türlerden alt örnekler alınmış, balıkların ve kafadanbacaklıların 0,5 cm ve 1 cm hassasiyetindeki ölçüm tahtalarıyla total boy (TL) ve dorsal manto boyu (ML), karideslerin ise 0,1 mm hassasiyetindeki dijital kumpas kullanılarak karapas boyu (CL) ölçümleri tekne üzerinde alınmıştır. Ticari türlerin ayrım ve kasalama işlemi balıkçılar tarafından tamamlandığında geriye kalan ve balıkçılar tarafından çöp olarak tabir edilen hedef dışı av alt örneklemeye alınmıştır. Elde edilen hedef dışı av örnekleri teknenin buzhanesinde +4 C sıcaklıkta muhafaza edilmiştir. Teknenin limana yanaşmasından hemen sonra laboratuara getirilerek -18 C derin dondurucuya konulmuş ve incelenmek üzere saklanmıştır. Laboratuvarda, alt örnekteki bireyler öncelikle tür bazında ayrılmıştır. Her türün o örnek için toplam ağırlığı hassas terazi (± 0,01 g duyarlılık) kullanılarak ölçülmüştür. Kafadanbacaklılar için dorsal manto boyu (ML), balıklar için total boy (TL) 0,5 cm hassasiyetindeki ölçüm tahtalarıyla, kabuklular için karapaks boyu (CL) ise 0,01 mm duyarlılıktaki dijital kumpas ile ölçülmüştür. Hedef dışı av grubuna giren türler kıkırdaklı balıklar, kemikli balıklar, kabuklular, kafadanbacaklılar, süngerler ve tunikatlar olmak üzere altı grup altında incelenmiştir. Türlerin isimleri ticari ava ilişkin bulgular ve hedef dışı ava ilişkin bulgular kısımlarındaki tür tablolarında bilimsel ve yerel isimleriyle verilmiş, ticari türler daha sonraki bölümlerde yerel isimleriyle, hedef dışı türler ise her türe özgü yerel isim olmaması sebebiyle bilimsel isimleriyle adlandırılmıştır. 25
Şekil 2. Çalışmada kullanılan trol ağının teknik planı (Tosunoğlu ve Aydın, 2007) 26
Tablo 1. Proje kullanılan ticari trol teknelerine ait teknik bilgiler Çalışma bölgesi Tekne adı Malzeme Boy (m) En (m) Motor gücü (HP) Köprü üstü ekipman Çanakkale Foça Mustafaoğulları Sac 29 8,5 700 Mollaoğulları Sac 30 8,5 700 Yunus Emre Ahşap 22,2 5,8 400 Fettahın Mehmet I Sac 26 8,5 600 Akyarlar Sac 22,6 7,5 915 IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz Karaburun Fikret Kaptan Sac 22,8 6,7 550 Sığacık Fikret Kaptan Sac 22,8 6,7 550 IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz Güllük Ömer Efe Ahşap 20,5 6,5 420 Devlet-3 Sac 21 6,5 400 IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz IS, Echo-sounder, Sonar, Satallite, GPS, VHF Telsiz 3.3. Verilerin Değerlendirilmesi 3.3.1. Mevsimsel ve Bölgesel Operasyonlar Çalışma boyunca gerçekleştirilen trol çekimlerine ilişkin bölgesel veriler tablo 2, 3, 4, 5 ve 6 da sunulmuştur. Bununla beraber tespit edilen koordinatların harita üzerine işlenmesinde Magellan 1.00 navigasyon programı kullanılmıştır. 27
Tablo 2. Proje boyunca Çanakkale de gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 19.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:20 39 24'902''N/25 57'565''E 296 Bitiş 11:50 39 30'268''N/25 47'498''E 340 239 2,5 II Başlama 12:50 39 33'965''N/25 44'971''E 126 Bitiş 16:10 39 40'209''N/25 49'810''E 102 70 2,5 Çekim 20.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 09:15 40 26'959''N/26 06'501''E 306 Bitiş 12:00 40 25'260''N/25 59'423''E 340 230 2,5 II Başlama 12:30 40 25'313''N/26 00'671''E 289 Bitiş 15:15 40 27'200''N/26 08'681''E 425 75 2,5 III Başlama 16:00 40 26'790''N/26 07'960''E 425 Bitiş 19:00 40 25'476''N/25 58'132''E 306 239 2,5 Çekim 12.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:00 40 18'007''N/26 05'025''E 360 Bitiş 09:30 40 17'041''N/25 57'020''E 324 260 2,5 II Başlama 19:25 40 04'027''N/25 39'041''E 36 Bitiş 20:45 40 01'033''N/25 36'029''E 38 240 2,5 Çekim 22.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:00 40 18'018''N/26 05'043''E 396 Bitiş 12:30 40 16'016''N/25 48'041''E 306 290 2,5 II Başlama 13:30 40 13'021''N/25 41'018''E 342 Bitiş 16:40 40 10'002''N/25 35'022''E 324 256 2,5 III Başlama 17:45 40 04'038''N/25 39'036''E 36 Bitiş 19:20 40 01'033''N/25 37'003''E 36 214 2,5 IV Başlama 19:35 40 01'031''N/25 37'007''E 38 Bitiş 21:15 40 04'020''N/25 39'058''E 36 80 2,5 Çekim 23.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:00 40 10'010''N/25 37'003''E 324 Bitiş 10:15 40 14'019''N/25 43'052''E 360 43 2,5 II Başlama 11:15 40 16'011''N/25 49'026''E 360 Bitiş 17:00 40 17'039''N/26 03'039''E 342 77 2,5 Çekim 16.02.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:30 40 282057''N/26 06'967''E 328 Bitiş 08:00 40 26'225''N/26 05'297''E 328 246 2,5 II Başlama 08:30 40 26'156''N/26 03'695''E 273 Bitiş 10:00 40 28'107''N/26 08'475''E 346 50 2,5 III Başlama 10:30 40 27'944'N/26 07'625''E 364 Bitiş 11:40 40 26'640''N/26 04'297''E 255 240 2,5 IV Başlama 12:25 40 25'854''N/26 01'951''E 273 Bitiş 14:15 40 25'153'' N/25 56'793''E 291 258 2,5 V Başlama 14:40 40 24'917''N/25 56'680''E 291 Bitiş 16:30 40 25'826''N/26 03'208''E 291 70 2,5 VI Başlama 17:10 40 26'410''N/26 04'203''E 262 Bitiş 18:40 40 282276''N/26 08'237''E 224 40 2,5 Çekim 17.02.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:50 40 25'480''N/25 55'876''E 273 Bitiş 10:00 40 28'347''N/26 08'150''E 193 80 2,5 II Başlama 10:30 40 28'071'' N/26 07'430''E 364 Bitiş 12:40 40 25'663'' N/26 01'403''E 328 240 2,5 III Başlama 13:20 40 25'910''N/26 02'970''E 270 Bitiş 15:00 40 28'334''N/26 07'096''E 273 54 2,5 IV Başlama 15:45 40 28'071''N/26 07'039''E 309 Bitiş 16:45 40 27'100''N/26 05'260''E 309 256 2,5 Çekim 13.04.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 40 13'027''N/26 04'050''E 92 Bitiş 07:20 40 15'020''N/26 06'019''E 95 291 2,5 II Başlama 07:50 40 15'012''N/26 06'047''E 92 Bitiş 09:30 40 16'003''N/26 01'053''E 92 240 2,5 III Başlama 09:50 40 15'098''N/26 01'079''E 92 Bitiş 11:30 40 14'053''N/26 06'004''E 97 180 2,5 28
Tablo 2 (devam). Proje boyunca Çanakkale de gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 13.04.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) IV Başlama 12:00 40 13 094 N/26 05 010 E 92 Bitiş 12:50 40 12 033 N/26 03 098 E 99 220 2,5 V Başlama 13:10 40 12 015 N/26 03 010 E 92 Bitiş 14:36 40 15 046 N/26 00 015 E 89 320 2,5 Çekim 29.08.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:35 40º27 966 N/26º04 123 E 360 Bitiş 11:20 40º24 916 N/25º56 685 E 360 245 2,5 II Başlama 12:00 40º25 338 N/25º58 336 E 414 Bitiş 13:40 40º25 600 N/26º03 363 E 360 214 2,5 III Başlama 14:30 40º28 875 N/26º02 486 E 77,4 Bitiş 17:30 40º35 078 N/25º56 174 E 48,6 315 2,6 Çekim 17.11.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:30 40 27 973 N/26 07 694 E 360 Bitiş 10:10 40 25 320 N/25 58 367 E 342 220 2,9 II Başlama 10:30 40 25 787 N/25 58 664 E 342 Bitiş 13:45 40 27 764 N/26 08 270 E 360 95 3 III Başlama 14:20 40 26 810 N/26 07 950 E 450 Bitiş 17:20 40 25 156 N/25 58 810 E 450 247 2,7 Çekim 18.11.2011 Saat Koordinat Derinlik Yön Hız (knot) I Başlama 07:00 40 17 792 N/26 05 357 E 270 Bitiş 09:50 40 17 843 N/25 56 129 E 324 260 2,6 II Başlama 12:00 40 15 623 N/26 01 469 E 99 Bitiş 13:20 40 12 656 N/26 02 256 E 76 131 2,7 Çekim 25.02.2012 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız(knot) I Başlama 07:00 40 20 300 N/25 27 900 E 324 Bitiş 09:30 40 17 895 N/25 20 412 E 324 246 2,5 II Başlama 09:55 40 18 177 N/25 21 410 E 396 Bitiş 12:10 40 19 821 N/25 27 673 E 378 86 2,5 III Başlama 13:50 40 11 398 N/25 33 406 E 360 Bitiş 17:45 40 14 752 N/25 43 541 E 360 55 2,5 Çekim 26.02.2012 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız(knot) I Başlama 06:30 40 25 655 N/25 58 128 E 324 Bitiş 10:00 40 28 506 N/26 07 101 E 324 101 2,6 II Başlama 10:25 40 28 170 N/26 07 341 E 288 Bitiş 13:00 40 25 921 N/25 59 537 E 270 253 2,6 III Başlama 13:45 40 26 215 N/26 03 647 E 252 Bitiş 15:30 40 28 336 N/26 08 098 E 378 73 2,5 IV Başlama 16:00 40 28 080 N/26 06 972 E 324 Bitiş 18:00 40 25 990 N/26 01 664 E 252 250 2,6 Çekim 05.04.2012 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:30 40 16 397 N/25 55 101 E 182 Bitiş 11:00 40 14 037 N/25 44 285 E 146 70 2,6 II Başlama 11:30 40 13 818 N/25 42 620 E 237 Bitiş 14:10 40 10 122 N/25 35 617 E 284 240 2,6 III Başlama 14:35 40 11 310 N/25 35 617 E 400 Bitiş 17:15 40 13 885 N/25 41 978 E 293 10 2,6 IV Başlama 18:00 40 14 427 N/25 45 084 E 209 Bitiş 20:15 40 15 912 N/25 52 400 E 157 82 2,6 Çekim 06.04.2012 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:30 40 13 973 N/25 41 989 E 364 Bitiş 10:00 40 10 783 N/25 32 820 E 437 220 2,4 II Başlama 10:40 40 11 218 N/25 33 835 E 437 Bitiş 14:10 40 14 765 N/25 43 725 E 328 70 2,6 III Başlama 15:10 40 16 823 N/25 50 561 E 328 Bitiş 19:00 40 18 506 N/25 02 268 E 419 65 2,5 29
Tablo 3. Proje boyunca Foça da gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 13.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:35 38 46 498 N/26 45 447 E 91 Bitiş 10:10 38 54 450 N/26 45 720 E 98 343 2, 7 II Başlama 10:35 38 55 530 N/26 45 870 E 80 Bitiş 13:38 38 51 064 N/26 40 524 E 100 300 2,8 III Başlama 14:00 38 50 990 N/26 40 704 E 100 Bitiş 16:03 38 56 777 N/26 41 965 E 85 10 2,9 IV Başlama 16:27 38 57 440 N/26 42 460 E 75 Bitiş 20:25 38 46 986 N/26 45 272 E 90 14 2,8 Çekim 14.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:45 38 46 555 N/26 44 706 E 82 Bitiş 09:43 38 54 479 N/26 43 483 E 105 2 2,8 II Başlama 10:07 38 54 288 N/26 45 363 E 105 Bitiş 12:53 38 47 460 N/26 45 803 E 100 16 2,6 III Başlama 13:13 38 47 374 N/26 45 558 E 98 Bitiş 16:09 38 53 372 N/26 42 994 E 103 27 2,8 IV Başlama 16:24 38 53 524 N/26 43 171 E 100 Bitiş 18:53 38 46 824 N/26 41 119 E 82 20 2,9 V Başlama 19:10 38 46 495 N/26 41 186 E 75 Bitiş 21:13 38 41 148 N/26 39 124 E 72 20 2,8 Çekim 14.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:29 38 46 742 N/26 52 850 E 90 Bitiş 09:29 38 47 286 N/26 52 613 E 90 2,5 II Başlama 09:40 38 46 940 N/26 51 972 E 90 Bitiş 12:05 38 46 531 N/26 44 381 E 92 2,5 III Başlama 12:24 38 46 686 N/26 44 746 E 90 Bitiş 15:38 38 53 477 N/26 45 604 E 120 2,5 IV Başlama 16:00 38 53 161 N/26 46 062 E 120 Bitiş 18:26 38 47 813 N/26 47 667 E 110 189 2,3 Çekim 04.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:57 38 40 000 N/26 43 000 E 110 Bitiş 08:42 38 53 970 N/26 35 422 E 98 300 2,5 II Başlama 09:05 38 53 869 N/26 35 299 E 99 Bitiş 12:02 38 46 835 N/26 32 360 E 113 183 2,5 III Başlama 12:30 38 46 960 N/26 32 365 E 110 Bitiş 15:56 38 50 603 N/26 41 853 E 102 45 2,5 IV Başlama 16:26 38 50 832 N/26 42 350 E 110 Bitiş 19:25 38 50 962 N/26 41 910 E 110 315 2,5 Çekim 05.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:17 38 50 200 N/26 39 432 E 98 Bitiş 08:18 38 51 871 N/26 33 500 E 113 310 2,6 II Başlama 08:44 38 51 455 N/26 33 739 E 111 Bitiş 10:45 38 46 130 N/26 32 047 E 131 207 2,6 III Başlama 11:05 38 46 159 N/26 32 477 E 110 Bitiş 13:13 38 50 776 N/26 36 544 E 97 040 2,6 IV Başlama 13:27 38 50 925 N/26 36 800 E 97 Bitiş 15:12 38 47 313 N/26 33 098 E 107 215 2,6 V Başlama 15:41 38 46 081 N/26 32 500 E 108 Bitiş 17:49 38 50 672 N/26 36 425 E 96 20 2,6 VI Başlama 18:03 38 50 908 N/26 36 816 E 96 Bitiş 20:11 38 46 142 N/26 32 532 E 109 230 2,6 Çekim 02.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 04:54 38 47 200 N/26 45 500 E 95 Bitiş 08:07 38 53 012 N/26 43 604 E 106 25 2,6 II Başlama 08:31 38 53 470 N/26 42 842 E 104 Bitiş 10:47 38 48 056 N/26 42 742 E 94 310 2,6 III Başlama 11:25 38 44 381 N/26 40 131 E 74 Bitiş 14:55 38 36 332 N/26 39 153 E 66 207 2,6 30
Tablo 3 (devam). Proje boyunca Foça da gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 02.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) IV Başlama 15:13 38 36'859''N/26 39'710''E 61 Bitiş 16:32 38 39'210''N/26 37'483''E 68 350 2,6 V Başlama 16:48 38 39'540''N/26 37'553''E 68 Bitiş 19:32 38 39'117''N/26 39'446''E 67 206 2,6 Çekim 03.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 04:42 38 38'136''N/26 41'688''E 63 Bitiş 09:12 38 44'265''N/26 39'333''E 73 200 2,6 II Başlama 09:28 38 44'453''N/26 39'376''E 73 Bitiş 13:19 38 36'410''N/26 40'374''E 66 170 2,6 III Başlama 13:36 38 36'626''N/26 40'725''E 65 Bitiş 15:09 38 38'650''N/26 37'370''E 68 235 2,6 IV Başlama 15:29 38 38'682''N/26 37'881''E 67 Bitiş 18:29 38 36'993''N/26 39'150''E 67 2 2,6 Çekim 04.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:00 38 43'123''N/26 40'272''E 70 Bitiş 08:42 38 38'637''N/26 38'055''E 67 190 2,6 II Başlama 09:05 38 39'433''N/26 38'363''E 69 Bitiş 12:20 38 43'344''N/26 40'123''E 72 153 2,6 III Başlama 12:35 38 43'537''N/26 39'723''E 73 Bitiş 15:32 38 35'814''N/26 40'080''E 65 185 2,6 IV Başlama 15:50 38 35'370''N/26 39'480''E 63 Bitiş 18:16 38 42'082''N/26 39'683''E 73 335 2,6 Çekim 15.02.2011 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:38 38 45'990''N/26 42'919''E 82 Bitiş 09:43 38 54'683''N/26 40'781''E 93 342 2,6 II Başlama 10:02 38 54'833''N/26 40'454''E 92 Bitiş 12:31 38 48'443''N/26 41'459''E 97 166 2,6 III Başlama 12:50 38 48'306''N/26 41'587''E 96 Bitiş 15:38 38 48'336''N/26 47'984''E 128 157 2,6 IV Başlama 15:57 38 48'286''N/26 48'163''E 127 Bitiş 19:15 38 46'042''N/26 39'027''E 76 330 2,6 Çekim 16.02.2011 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:11 38 46'159''N/26 42'877''E 83 Bitiş 09:22 38 542556''N/26 41'056''E 93 4 2,6 II Başlama 09:43 38 55'215''N/26 41'112''E 93 Bitiş 11:25 38 51'880''N/26 41'584''E 103 128 2,6 III Başlama 11:55 38 51'556''N/26 40'980''E 102 Bitiş 14:10 38 56'911''N/26 44'102''E 85 20 2,6 IV Başlama 14:25 38 57'104''N/26 44'261''E 83 Bitiş 16:30 38 51'750''N/26 41'433''E 103 200 2,6 V Başlama 16:55 38 51'608''N/26 41'313''E 102 Bitiş 18:45 38 46'711''N/26 42'515''E 84 165 2,6 Çekim 09.04.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:15 38 37'724''N/26 42'176''E 113 Bitiş 10:46 38 42'474''N/26 38'008''E 134 214 2,5 II Başlama 11:05 38 43'123''N/26 38'197''E 135 Bitiş 14:00 38 35'687''N/26 38'134''E 119 183 2,5 III Başlama 14:20 38 35'377''N/26 37'955''E 115 Bitiş 17:20 38 43'236''N/26 38'334''E 135 350 2,5 IV Başlama 17:40 38 43'691''N/26 38'292''E 145 Bitiş 20:40 38 38'180''N/26 39'741''E 123 200 2,5 Çekim 10.04.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:27 38 43'420''N/26 40'178''E 134 Bitiş 10:41 38 34'500''N/26 37'664''E 108 247 2,5 II Başlama 11:00 38 34'302''N/26 38'123''E 106 Bitiş 13:42 38 41'003''N/26 34'421''E 135 350 2,5 III Başlama 14:00 38 40'683''N/26 34'444''E 135 Bitiş 16:25 38 35'008''N/26 38'947''E 113 145 2,5 IV Başlama 16:45 38 33'971''N/26 38'930''E 106 Bitiş 19:50 38 39'874''N/26 38'906''E 126 340 2,5 31
Tablo 3 (devam). Proje boyunca Foça da gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 26.08.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:00 38 46'890''N/26 42'869''E 88,2 Bitiş 10:05 38 54'475''N/26 42'914''E 96,6 350 2,5 II Başlama 10:30 38 54'799''N/26 43'363''E 94,7 Bitiş 12:05 38 50'677''N/26 42'150''E 104 210 2,5 III Başlama 12:40 38 51'237''N/26 43'010''E 112 Bitiş 15:10 38 45'606''N/26 40'239''E 75 167 2,7 IV Başlama 15:45 38 43'576''N/26 38'532''E 76,2 Bitiş 19:10 38 26'988''N/26 40'235''E 66 210 2,8 Çekim 27.08.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:45 38 44'106''N/26 40'260''E 73,4 Bitiş 10:10 38 35'270''N/26 37'542''E 61,3 215 2,6 II Başlama 10:30 38 35'424''N/26 38'201''E 64 Bitiş 13:25 38 42'643''N/26 39'013''E 73,5 44 2,7 III Başlama 13:50 38 42'413''N/26 39'267''E 73,8 Bitiş 17:10 38 33'499''N/26 38'638''E 53 157 2,6 IV Başlama 17:35 38 33'704''N/26 38'653''E 54,9 Bitiş 19:30 38 38'494''N/26 40'351''E 66,2 38 2,8 Çekim 20.10.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:02 38 40'440''N/26 39'430''E 73 Bitiş 10:00 38 51'446''N/26 38'940''E 95 350 2,8 II Başlama 10:20 38 51'577''N/26 38'820''E 97 Bitiş 12:50 38 46'908''N/26 45'365''E 90 145 2,8 III Başlama 13:13 38 46'870''N/26 45'933''E 93 Bitiş 16:07 38 51'346''N/26 37'799''E 95 340 2,8 IV Başlama 16:28 38 51'380''N/26 37'650''E 93 Bitiş 20:00 38 42'480''N/26 38'894''E 75 170 2,8 Çekim 21.10.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:40 38 46'192''N/26 42'354''E 80 Bitiş 09:30 38 45'238''N/26 33'081''E 85 250 2,8 II Başlama 09:50 38 42'911''N/26 32'887''E 87 Bitiş 13:00 38 46'609''N/26 41'901''E 80 30 2,8 III Başlama 13:20 38 46'486''N/26 41'666''E 78 Bitiş 16:00 38 43'817''N/26 33'760''E 87 280 2,8 IV Başlama 16:22 38 43'558''N/26 33'933''E 83 Bitiş 20:04 38 37'268''N/26 41'288''E 62 137 2,8 Çekim 04.01.2012 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:03 38 49'206''N/26 42'768''E 100 Bitiş 10:06 38 57'116''N/26 42'718''E 90 350 2,5 II Başlama 10:27 38 57'014''N/26 42'478''E 90 Bitiş 13:01 38 53'012''N/26 35'746''E 100 195 2,5 III Başlama 13:20 38 53'080''N/26 36'310''E 100 Bitiş 16:15 38 57'679''N/26 43'062''E 78 73 2,6 IV Başlama 16:33 38 57'237''N/26 43'032''E 80 Bitiş 19:15 38 51'335''N/26 42'483''E 110 155 2,4 Çekim 04.01.2012 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:20 38 40'592''N/26 39'960''E 65 Bitiş 10:05 38 51'431''N/26 39'122''E 95 32 2,8 II Başlama 10:30 38 51'463''N/26 38'520''E 95 Bitiş 12:55 38 44'940''N/26 40'361''E 75 16 2,9 III Başlama 13:12 38 44'740''N/26 40'627''E 75 Bitiş 16:00 38 52'626''N/26 38'994''E 100 35 2,9 IV Başlama 16:20 38 52'784''N/26 39'080''E 100 Bitiş 19:25 38 44'376''N/26 40'298''E 72 16 2,9 32
Tablo 4. Proje boyunca Karaburun da gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 09.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 38 44'988''N/26 31'535''E 185 Bitiş 09:40 38 47'572''N/26 19'343''E 258 285 2,5 II Başlama 10:10 38 46'836''N/26 18'813''E 235 Bitiş 12:45 38 49'008''N/26 10'432''E 355 290 2,5 III Başlama 13:20 38 48'472''N/26 11'625''E 318 Bitiş 16:05 38 46'737''N/26 19'517''E 232 123 2,5 IV Başlama 16:40 38 47'664''N/26 20'496''E 239 Bitiş 19:30 38 47'611''N/26 28'778''E 180 84 2,5 Çekim 10.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:10 38 47'105''N/26 30'617''E 182 Bitiş 09:15 38 46'027''N/26 21'019''E 222 274 2,4 II Başlama 09:45 38 45'193''N/26 21'820''E 200 Bitiş 12:45 38 46'586''N/26 31'432''E 165 115 2,5 III Başlama 13:20 38 47'186''N/26 30'858''E 182 Bitiş 16:50 38 47'511''N/26 19'750''E 251 285 2,5 IV Başlama 17:35 38 48'558''N/26 19'908''E 281 Bitiş 20:10 38 48'489''N/26 27'890''E 205 70 2,5 Çekim 28.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:55 38 41'950''N/26 14'670''E 220 Bitiş 10:33 38 46'813''N/26 01'941''E 300 300 2,4 II Başlama 14:58 38 49'419''N/25 54'835''E 283 Bitiş 16:29 38 48'130''N/25 58'312''E 252 90 2,4 III Başlama 18:04 38 46'950''N/26 01'533''E 308 Bitiş 20:26 38 49'013''N/25 53'903''E 300 273 2,4 Çekim 29.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:10 38 49'150''N/25 43'280''E 345 Bitiş 09:05 38 52'108''N/25 36'416''E 250 280 2,4 II Başlama 09:36 38 52'320''N/25 36'808''E 246 Bitiş 13:25 38 48'468''N/25 47'646''E 352 135 2,4 III Başlama 14:32 38 49'005''N/25 54'311''E 200 Bitiş 16:46 38 46'933''N/26 01'704''E 320 120 2,4 IV Başlama 17:21 38 46'615''N/26 01'864''E 275 Bitiş 20:25 38 43'522''N/26 11'993''E 255 110 2,4 Çekim 03.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:40 38 43'120''N/26 26'454''E 130 Bitiş 07:55 38 46'630''N/26 31'650''E 155 85 2,5 II Başlama 08:20 38 46'370''N/26 31'165''E 163 Bitiş 10:15 38 43'353''N/26 26'808''E 134 180 2,5 III Başlama 10:45 38 43'635''N/26 27'503''E 136 Bitiş 13:30 38 48'620''N/26 31'940''E 182 74 2,5 IV Başlama 14:12 38 50'972''N/26 31'054''E 190 Bitiş 17:45 38 43'580''N/26 27'514''E 75 187 2,5 33
Tablo 4 (devam). Proje boyunca Karaburun da gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 04.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:45 38 43'395''N/26 29'130''E 135 Bitiş 09:00 38 51'102''N/26 31'622''E 205 60 2,5 II Başlama 09:30 38 50'690''N/26 31'166''E 200 Bitiş 11:45 38 45'396''N/26 30'933''E 153 183 2,5 III Başlama 12:10 38 45'812''N/26 31'344''E 156 Bitiş 14:15 38 51'630''N/26 32'247''E 199 14 2,5 Çekim 26.07.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:55 38º39'630''N/26º14'141''E 234 Bitiş 10:30 38º43'159''N/26º01'027''E 295,2 285 2,4 II Başlama 11:00 38º43'398''N/26º01'361''E 288 Bitiş 15:30 38º38'476''N/26º13'888''E 259,2 101 2,4 III Başlama 16:05 38º38'891''N/26º13'690''E 259,2 Bitiş 20:00 38º45'737''N/26º20'829''E 210,6 12 2,4 Çekim 27.07.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:05 38º38'789''N/26º13'216''E 244,8 Bitiş 11:10 38º42'453''N/26º02'606''E 288 293 2,4 II Başlama 11:35 38º41'912''N/26º03'245''E 288 Bitiş 15:15 38º38'901''N/26º13'240''E 259,2 115 2,4 III Başlama 15:40 38º39'708''N/26º13'788''E 248,4 Bitiş 20:10 38º46'497''N/26º23'293''E 207 34 2,4 Çekim 08.02.2012 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:44 38 54'833''N/25 59'178''E 297 Bitiş 08:08 38 51'212''N/25 52'262''E 216 239 2,5 II Başlama 08:35 38 51'537''N/25 52'183''E 205 Bitiş 10:44 38 55'287''N/25 58'372''E 243 48 2,5 III Başlama 11:19 38 55'078''N/25 57'755''E 261 Bitiş 13:20 38 51'713''N/25 52'061''E 191 240 2,6 IV Başlama 13:48 38 52'013''N/25 52'373''E 198 Bitiş 15:50 38 55'195''N/25 58'313''E 270 45 2,7 V Başlama 16:20 38 55'169''N/25 58'250''E 261 Bitiş 19:06 38 50'104''N/25 51'570''E 230 215 2,6 Çekim 09.02.2012 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:43 38 49'848''N/25 44'545''E 230 Bitiş 08:27 37 52'262''N/25 36'250''E 202 297 2,6 II Başlama 09:05 38 52'705''N/25 34'301''E 230 Bitiş 11:50 38 58'146''N/25 29'016''E 247 305 2,6 III Başlama 12:30 38 58'926''N/25 28'254''E 252 Bitiş 14:47 38 52'987''N/25 32'479''E 261 160 2,6 IV Başlama 15:16 38 52'770''N/25 32'554''E 265 Bitiş 18:51 38 49'963''N/25 43'343''E 292 90 2,6 34
Tablo 5. Proje boyunca Sığacık ta gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 14.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:05 38 08'575''N-26 42'445''E 145 Bitiş 12:00 37 57'201''N-26 55'290''E 209 170 2,4 II Başlama 12:45 37 55'490''N-26 54'720''E 266 Bitiş 19:30 38 03'089''N-26 39'524''E 272 250 2,4 Çekim 04.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 07:00 38 04'865''N/26 21'847''E 306 Bitiş 09:55 38 06'040''N/26 12'680''E 306 288 2,5 II Başlama 10:50 38 03'800''N/26 09'090''E 348,5 Bitiş 15:33 37 56'990''N/25 57'430''E 357 230 2,5 III Başlama 17:06 38 00'107''N/26 00'605''E 351,5 Bitiş 20:04 38 03'757''N/26 09'176''E 365,5 85 2,5 Çekim 05.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 38 05'121''N/26 16'797''E 374 Bitiş 12:32 37 59'621''N/26 33'790''E 346,8 105 2,5 II Başlama 13:25 38 00'291''N/26 33'911''E 306 Bitiş 17:35 37 57'187''N/26 46'096''E 357 80 2,5 Çekim 22.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:25 38 06'473''N/026 40'168''E 194 Bitiş 11:54 37 58'625''N/026 40'168''E 207 142 2,3 II Başlama 12:22 37 58'490''N/026 53'000''E 207 Bitiş 17:18 38 06'065''N/026 40'589''E 207 290 2,3 Çekim 23.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:05 38 07'856''N/026 40'699''E 166 Bitiş 10:36 38 00'476''N/026 49'481''E 184 159 2,3 II Başlama 11:21 37 57'487''N/026 50'757''E 234 Bitiş 13:12 37 54'895''N/026 55'391''E 256 81 2,5 III Başlama 13:45 37 56'297''N/026 56'440''E 198 Bitiş 17:20 38 02'651''N/026 48'835''E 153 320 2,3 Çekim 02.02.2011 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 38 07'155''N/26 46'325''E 148 Bitiş 12:00 37 56'116' N/26 59'607''E 204 160 2,4 II Başlama 12:35 37 55'586''N/27 02'170''E 164 Bitiş 18:10 38 04'657''N/26 47'196''E 186 295 2,3 Çekim 03.02.2011 Saat Koordinat Derinlik(m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 38 09'065''N/26 42'125''E 146 Bitiş 12:10 37 57'297''N/26 49'554''E 310 190 2,1 II Başlama 13:05 37 59'162''N/26 51!683''E 204 Bitiş 17:55 38 07'685''N/26 41'105''E 172 298 2,5 Çekim 05.04.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:30 38 07'909''N/26 43'611''E 183 Bitiş 12:10 37 55'436''N/26 53'948''E 275 130 2,5 II Başlama 12:40 37 55'688''N/26 52'991''E 284 Bitiş 19:50 38 08'526''N/26 41'368''E 148 275 2,5 35
Tablo 5(devam). Proje boyunca Sığacık ta gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 06.04.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:50 38 07'563''E/26 43'536''E 165 Bitiş 10:20 37 58'126''N/26 49'647''E 268 160 2,5 II Başlama 11:00 38 00'765''N/26 50'550''E 146 Bitiş 16:35 38 07'614''N/26 39'962''E 165 330 2,5 III Başlama 17:00 38 07'951''N/26 40'558''E 161 Bitiş 19:35 38 04'772''N/26 48'067''E 165 106 2,5 Çekim 02.11.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:35 38 03'230''N/26 43'755''E 234 Bitiş 08:20 38 03'867''N/26 35'176''E 252 290 2,5 II Başlama 08:55 38 03'576''N/26 33'558''E 270 Bitiş 13:00 38 06'716''N/26 21'753''E 162 280 2,5 III Başlama 13:21 38 06'838''N/26 22'655''E 142 Bitiş 17:35 38 03'143''N/26 34'608''E 284 100 2,5 Çekim 03.11.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:45 38 03'490''N/26 32'930''E 261 Bitiş 09:45 38 06'637''N/26 22'187''E 162 290 2,5 II Başlama 10:10 38 06'825''N/26 22'790''E 144 Bitiş 13:50 38 03'357''N/26 33'848''E 270 100 2,5 III Başlama 14:30 38 04'248''N/26 35'164''E 252 Bitiş 17:35 38 08'823''N/26 41'200''E 126 80 2,5 Tablo 6. Proje boyunca Güllük te gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 08.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:50 37 12'353''N/27 21'481''E 62 Bitiş 09:00 37 18'145''N/27 15'034''E 64,5 320 2,5 II Başlama 09:15 37 17'965''N/27 15'106''E 67,5 Bitiş 12:10 37 13'655''N/27 21'343''E 62 129 2,6 III Başlama 12:30 37 13'971''N/27 22'012''E 60 Bitiş 15:15 37 18'451''N/27 15'616''E 53 326 2,5 IV Başlama 15:50 37 18'325''N/27 13'088''E 65,5 Bitiş 19:00 37 11'707''N/27 21'250''E 63,2 093 2,5 V Başlama 19:30 37 24'344''N/27 23'464''E 54 Bitiş 21:45 37 12'593''N/27 29'021''E 42,3 123 2,5 Çekim 09.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız I Başlama 06:15 37 11'627''N/27 19'198''E 67 Bitiş 09:45 37 18'896''N/27 13'148''E 53 331 2,5 II Başlama 10:05 37 19'870''N/27 13'855''E 52,9 Bitiş 12:40 37 22'961''N/27 09'431''E 66,3 278 2,5 III Başlama 13:15 37 19'754''N/27 10'015''E 68,4 Bitiş 17:00 37 10'573''N/27 10'788''E 89 151 2,5 IV Başlama 17:20 37 10'573''N/27 11'098''E 88,7 Bitiş 20:15 37 11'508''N/27 18'984''E 68 009 2,5 V Başlama 20:30 37 11'675''N/27 19'641''E 64 Bitiş 23:45 37 11'219''N/27 06'962''E 88 265 2,5 36
Tablo 6 (devam). Proje boyunca Güllük te gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 10.04.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 00:15 37 11 554 N/27 19 692 E 66,4 Bitiş 03:35 37 12 240 N/27 29 334 E 41 52 2,5 II Başlama 03:55 37 12 303 N/27 29 574 E 45 Bitiş 07:10 37 11 742 N/27 19 344 E 67,5 293 2,4 III Başlama 07:45 37 10 302 N/27 17 157 E 73 Bitiş 12:00 37 18 287 N/27 08 004 E 71,8 305 2,6 IV Başlama 12:45 37 17 097 N/27 09 678 E 71 Bitiş 16:15 37 08 130 N/27 08 249 E 88 188 2,4 V Başlama 17:00 37 06 479 N/27 10 501 E 89 Bitiş 20:20 37 14 501 N/27 09 109 E 86 328 2,5 Çekim 07.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 37 09 185 N/27 07 544 E 90 Bitiş 09:00 37 14 347 N/27 14 174 E 85 012 2,5 II Başlama 09:20 37 14 562 N/27 14 715 E 85 Bitiş 12:30 37 12 382 N/27 07 142 E 85 285 2,5 III Başlama 12:50 37 13 440 N/27 07 297 E 87,4 Bitiş 15:40 37 14 058 N/27 07 181 E 85 028 2,5 IV Başlama 16:00 37 14 168 N/27 14 939 E 87 Bitiş 20:30 37 09 795 N/27 08 371 E 88 290 2,5 Çekim 08.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:40 37 06 380 N/27 07 931 E 94 Bitiş 08:25 37 13 851 N/27 06 901 E 89 329 2,5 II Başlama 09:00 37 13 885 N/27 07 995 E 88 Bitiş 12:00 37 14 443 N/27 07 266 E 82 044 2,5 III Başlama 12:15 37 14 447 N/27 15 293 E 85 Bitiş 15:00 37 13 742 N/27 08 531 E 88 258 2,5 IV Başlama 15:35 37 15 658 N/27 08 494 E 82 Bitiş 20:00 37 05 576 N/27 06 372 E 90 214 2,5 Çekim 09.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 37 07 504 N/27 07 233 E 92 Bitiş 09:15 37 14 247 N/27 09 575 E 80 356 2,5 II Başlama 09:40 37 14 477 N/27 08 425 E 82 Bitiş 11:50 37 14 151 N/27 14 352 E 88 047 2,5 III Başlama 12:00 37 14 105 N/27 14 678 E 88 Bitiş 16:00 37 07 962 N/27 05 933 E 95 174 2,5 IV Başlama 17:00 37 11 836 N/27 03 021 E 90 Bitiş 20:15 37 04 745 N/27 07 218 E 90 121 2,5 Çekim 10.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:15 37 05 058 N/27 07 563 E 94 Bitiş 09:40 37 11 741 N/27 03 434 E 90 319 2,5 II Başlama 10:00 37 11 981 N/27 03 703 E 90 Bitiş 13:10 37 05 000 N/27 07 293 E 94 150 2,5 III Başlama 13:25 37 03 835 N/27 07 993 E 95 Bitiş 16:40 37 11 270 N/27 04 349 E 93 321 2,5 IV Başlama 17:00 37 11 254 N/27 03 919 E 93 Bitiş 20:10 37 04 267 N/27 07 500 E 92 156 2,5 Çekim 28.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:20 37 13 838 N/27 14 318 E 84 Bitiş 09:20 37 06 996 N/27 07 755 E 91 270 2,5 II Başlama 09:30 37 06 834 N/27 07 780 E 89 Bitiş 14:00 37 14 241 N/27 14 274 E 89 015 2,5 III Başlama 14:20 37 14 279 N/27 14 725 E 84 Bitiş 17:40 37 08 261 N/27 06 676 E 93 225 2,5 37
Tablo 6 (devam). Proje boyunca Güllük te gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 28.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) IV Başlama 17:55 37 08 103 N/27 06 215 E 90 Bitiş 21:00 37 14 124 N/27 13 722 E 87 340 2,5 Çekim 29.08.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:30 37 13 965 N/27 14 334 E 81 Bitiş 09:30 37 09 168 N/27 07 066 E 92 243 2,5 II Başlama 09:45 37 09 034 N/27 07 072 E 92 Bitiş 13:05 37 14 160 N/27 14 392 E 84 033 2,5 III Başlama 13:30 37 14 323 N/27 15 302 E 83 Bitiş 17:00 37 08 636 N/27 07 929 E 92 248 2,5 IV Başlama 17:15 37 08 759 N/27 07 385 E 92 Bitiş 20:45 37 14 193 N/27 14 779 E 87 038 2,5 Çekim 13.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 22:00 37 09 397 N/27 25 185 E 50 Bitiş 00:00 37 12 556 N/27 28 455 E 45 75 2,5 II Başlama 00:30 37 12 112 N/27 29 896 E 40 Bitiş 03:15 37 15 139 N/27 22 021 E 65 45 2,5 Çekim 14.11.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 03:45 37 14 806 N/27 21 610 E 65 Bitiş 06:00 37 12 090 N/27 27 345 E 46 132 2,3 II Başlama 07:50 37 14 704 N/27 25 575 E 46 Bitiş 10:40 37 18 184 N/27 16 000 E 60 265 2,4 III Başlama 11:00 37 18 228 N/27 15 688 E 60 Bitiş 14:00 37 14 930 N/27 22 567 E 60 103 2,5 IV Başlama 14:30 37 15 203 N/27 21 700 E 63 Bitiş 17:30 37 11 680 N/27 28 876 E 43 105 2,5 Çekim 21.10.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:30 37 09 371 N/27 26 595 E 52 Bitiş 08:45 37 11 287 N/27 19 128 E 65 65 2,5 II Başlama 09:10 37 11 247 N/27 18 984 E 67 Bitiş 12:35 37 12 218 N/27 29 030 E 41 53 2,5 III Başlama 12:55 37 12 700 N/27 28 954 E 42 Bitiş 15:55 37 12 842 N/27 22 133 E 60 170 2,5 IV Başlama 16:03 37 13 236 N/27 22 213 E 60 Bitiş 19:15 37 16 693 N/27 13 357 E 70 279 2,5 V Başlama 19:30 37 16 718 N/27 13 079 E 75 Bitiş 23:00 37 08 166 N/27 16 694 E 91 182 2,5 VI Başlama 23:30 37 08 012 N/27 11 985 E 92 Bitiş 03:30 37 14 127 N/27 20 491 E 65 10 2,5 Çekim 22.10.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 03:50 37 13 844 N/27 20 682 E 66 Bitiş 07:15 37 09 203 N/27 12 537 E 87 216 2,5 II Başlama 07:30 37 09 370 N/27 12 267 E 80 Bitiş 11:00 37 17 981 N/27 10 748 E 75 360 2,5 III Başlama 11:20 37 18 175 N/27 10 800 E 74 Bitiş 15:20 37 11 938 N/27 19 259 E 73 114 2,5 IV Başlama 15:40 37 11 833 N/27 19 146 E 73 Bitiş 18:40 37 17 690 N/27 14 342 E 75 338 2,5 V Başlama 19:00 37 17 717 N/27 14 080 E 75 Bitiş 22:10 37 10 964 N/27 17 979 E 78 163 2,5 VI Başlama 22:30 37 10 980 N/27 18 515 E 73 Bitiş 00:30 37 14 524 N/27 22 760 E 62 44 2,5 38
Tablo 6 (devam). Proje boyunca Güllük te gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 23.10.2010 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 00:55 37 14'938''N/27 23'030''E 58 Bitiş 03:00 37 12'580''N/27 28'612''E 47 94 2,5 II Başlama 03:30 37 12'397''N/27 28'215''E 45 Bitiş 06:10 37 09'157''N/27 26'360''E 53 280 2,5 Çekim 21.01.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:18 37 09'980''N/27 17'511''E 71 Bitiş 10:00 37 18'150''N/27 12'740''E 70 326 2,5 mil II Başlama 10:25 37 18'805''N/27 13'377''E 52 Bitiş 11:30 37 19'121''N/27 09'940''E 73 272 2,6 mil III Başlama 11:57 37 19'028''N/27 10'678''E 71 Bitiş 15:58 37 10'558''N/27 17'500''E 70 135 2,5 mil IV Başlama 16:21 37 10'678''N/27 18'405''E 73 Bitiş 18:48 37 07'976''N/27 11'461''E 92 252 2,5 mil Çekim 22.01.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:00 37 10'699''N/27 18'360''E 70 Bitiş 09:05 37 06'415''N/27 10'760''E 90 250 2,5 II Başlama 09:35 37 06'593''N/27 10'557''E 91 Bitiş 12:30 36 59'581''N/27 10'217''E 75 168 2,5 III Başlama 12:55 36 59'213''N/27 10'632''E 69 Bitiş 15:45 37 06'557''N/27 10'898''E 86 336 2,5 IV Başlama 16:12 37 06'447''N/27 11'234''E 90 Bitiş 19:00 37 10'653''N/27 17'956''E 70 040 2,5 Çekim 23.01.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 06:20 37 10'862''N/27 18'452''E 78 Bitiş 08:55 37 07'139''N/27 12'332''E 86 52 2,5 II Başlama 09:21 37 06'858''N/27 11'467''E 90 Bitiş 12:33 36 59'386''N/27 10'054''E 73 293 2,4 III Başlama 13:00 36 59'422''N/27 10'925''E 68 Bitiş 15:46 37 06'562''N/27 10'603''E 90 305 2,6 IV Başlama 16:18 37 06'335''N/27 10'043''E 90 Bitiş 19:30 37 10'506''N/27 18'284''E 72 188 2,4 Çekim 29.03.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 10:45 37 08'752''N/27 26'178''E 51 Bitiş 13:15 37 13'360''N/27 26'720''E 46 016 2,6 II Başlama 14:00 37 12'446''N/27 29'758''E 40 Bitiş 16:20 37 15'652''N/27 13'360''E 59 305 2,6 III Başlama 17:05 37 17'520''N/27 20'133''E 62 Bitiş 20:00 37 13'590''N/27 10'945''E 70 305 2,6 IV Başlama 20:22 37 18'883''N/27 10'703''E 70 Bitiş 00:46 37 07'448''N/27 11'488''E 90 170 2,9 Çekim 30.03.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 01:47 37 08'270''N/27 11'015''E 90 Bitiş 05:30 37 17'460''N/27 11'432''E 77 320 2,6 II Başlama 06:13 37 19'726''N/27 11'488''E 50 Bitiş 07:45 37 18'456''N/27 15'303''E 55 143 2,6 III Başlama 08:00 37 18'560''N/27 15'901''E 62 Bitiş 09:45 37 16'387''N/27 20'345''E 65 125 2,8 IV Başlama 10:15 37 16'926''N/27 19'824''E 65 Bitiş 13:15 37 18'376''N/27 11'616''E 69 286 2,8 V Başlama 13:55 37 19'880''N/27 11'153''E 58 Bitiş 15:20 37 18'410''N/27 15'243''E 57 115 2,8 VI Başlama 15:42 37 18'525''N/27 16'050''E 60 Bitiş 18:52 37 14'903''N/27 23'711''E 56 114 2,8 39
Tablo 6 (devam). Proje boyunca Güllük te gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 30.03.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) VII Başlama 19:50 37 16'807''N/27 24'997''E 55 Bitiş 22:45 37 12'694''N/27 29'002''E 46 190 2,6 VIII Başlama 23:10 37 12'343''N/27 29'756''E 40 Bitiş 02:30 37 09'075''N/27 26'419''E 50 275 2,4 Çekim 31.03.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 02:50 37 09'102''N/27 25'932'' E 53 Bitiş 05:20 37 14'837''N/27 23'554'' E 55 320 2,5 II Başlama 05:40 37 14'869''N/27 23'740'' E 56 Bitiş 07:00 37 12'025''N/27 24'872'' E 50 157 2,4 III Başlama 15:20 37 12'359''N/27 20'146'' E 60 Bitiş 18:20 37 18'129''N/27 16'253'' E 63 345 2,5 IV Başlama 19:00 37 18'463''N/27 16'270'' E 63 Bitiş 21:42 37 14'047''N/27 21'162'' E 65 134 2,5 Çekim 20.08.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 05:00 37 13'882''N/27 13'390''E 90 Bitiş 07:45 37 15'746''N/27 09'203''E 82 330 2,5 II Başlama 08:20 37 15'770''N/27 09'310''E 80 Bitiş 10:20 37 14'107''N/27 14'222''E 85 110 2,5 III Başlama 10:45 37 14'105''N/27 13'737''E 84 Bitiş 13:35 37 13'850''N/27 07'157''E 90 304 2,5 Çekim 23.08.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 04:50 37 07'671''N/27 07'329''E 85 Bitiş 08:40 37 14'167''N/27 13'840''E 82 316 2,4 II Başlama 09:10 37 13'805''N/27 13'876''E 84 Bitiş 12:00 37 17'782''N/27 08'447''E 74 291 2,5 III Başlama 12:30 37 17'526''N/27 08'702''E 72 Bitiş 14:53 37 12'741''N/27 05'299''E 88 178 2,4 IV Başlama 15:34 37 14'080''N/27 03'910''E 86 Bitiş 20:00 37 14'298''N/27 14'442''E 78 89 2,4 Çekim 11.11.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 11:24 37 09'514''N/27 28'170''E 48 279 Bitiş 12:19 37 09'627''N/27 25'447''E 51 94 2,5 II Başlama 12:58 37 09'595''N/27 24'741''E 50 52 Bitiş 16:00 37 13'920''N/27 24'313''E 54 283 2,5 III Başlama 16:40 37 15'176''N/27 23'830''E 55 140 Bitiş 19:05 37 12'517''N/27 29'219''E 48 91 2,5 IV Başlama 19:39 37 12'593''N/27 29'321''E 40 250 Bitiş 22:13 37 12'120''N/27 22'184''E 60 189 2,2 V Başlama 23:10 37 15'300''N/27 23'625''E 54 129 Bitiş 01:10 37 12'380''N/27 29'750''E 40 123 2,2 Çekim 12.11.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 01:30 37 12'995''N/27 29'019''E 40 298 Bitiş 03:15 37 14'636''N/27 25'344''E 50 308 2,3 II Başlama 03:30 37 14'409''N/27 24'932''E 49 141 Bitiş 07:00 37 11'090''N/27 28'470''E 48 156 2,3 III Başlama 07:30 37 10'639''N/27 28'699''E 40 312 Bitiş 11:21 37 15'904''N/27 20'165''E 62 318 2,3 IV Başlama 11:47 37 15'980''N/27 19'670''E 70 328 Bitiş 14:07 37 17'963''N/27 14'465''E 69 078 2,5 V Başlama 14:46 37 19'270''N/27 16'630''E 53 141 Bitiş 18:16 37 12'705''N/27 21'391''E 60 330 2,5 VI Başlama 18:51 37 13'798''N/27 22'894''E 55 110 Bitiş 21:09 37 10'112''N/27 27'060''E 50 120 2,5 40
Tablo 6 (devam). Proje boyunca Güllük te gerçekleştirilen trol çekimleri Çekim 22.11.2011 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 22:00 36 55'603''N/27 19'560''E 51 41 Bitiş 00:10 36 58'637''N/27 24'442''E 56 50 2,4 II Başlama 07:00 36 58'203''N/27 21'655''E 57 95 Bitiş 10:00 36 55'824''N/27 26'702''E 85 95 2,3 III Başlama 10:30 36 55'749''N/27 27'928''E 121 275 Bitiş 12:30 36 55'795''N/27 20'780''E 52 268 2,3 IV Başlama 14:10 37 02'950''N/27 09'737''E 85 330 Bitiş 17:20 37 09'607''N/27 06'650''E 93 333 2,3 V Başlama 17:35 37 10'160''N/27 07'135''E 92 058 Bitiş 22:00 37 10'547''N/27 16'137''E 85 140 2,3 Çekim 01.02.2012 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız (knot) I Başlama 17:56 36 58'036''N/27 24'345''E 88 Bitiş 19:32 36 54'520''N/27 22'461''E 90 201 2,4 II Başlama 19:54 36 54'720''N/27 22'150''E 85 Bitiş 21:27 36 58'093''N/27 24'400''E 89 001 2,4 III Başlama 21:45 36 58'214''N/27 24'683''E 88 Bitiş 23:37 36 54'538''N/27 22'493''E 92 217 2,4 Çekim 02.02.2012 Saat Koordinat Derinlik (m) Yön Hız I Başlama 00:02 36 54'588''N/27 22'560''E 90 Bitiş 01:31 36 58'407''N/27 21'566''E 60 345 2,4 II Başlama 01:45 36 58'371''N/27 21'531''E 58 Bitiş 03:13 36 55'666''N/27 18'606''E 44 207 2,4 III Başlama 04:25 36 58'817''N/27 10'371''E 72 Bitiş 07:27 37 07'140''N/27 10'650''E 89 348 2,4 IV Başlama 07:50 37 07'811''N/27 10'533''E 90 Bitiş 11:44 37 17'628''N/27 10'105''E 74 345 2,4 V Başlama 12:16 37 17'084''N/27 09'590''E 75 Bitiş 14:00 37 17'347''N/27 13'450''E 63 51 2,3 VI Başlama 14:10 37 18'255''N/27 13'186''E 64 Bitiş 16:15 37 13'621''N/27 16'602''E 80 65 2,4 VII Başlama 16:20 37 13'595''N/27 16'420''E 80 Bitiş 18:30 37 10'864''N/27 18'342''E 73 70 2,4 VIII Başlama 18:45 37 11'704''N/27 17'252''E 73 Bitiş 21:00 37 09'255''N/27 11'247''E 88 249 2,5 IX Başlama 21:15 37 08'739''N/27 11'522''E 88 Bitiş 23:00 37 11'677''N/27 17'811''E 73 72 2,5 3.3.2. Demersal Balıkların Yoğunluk Dağılımının Hesaplanması Dip (demarsal) balıklarının stok hesaplamaları için, mevcut stokun incelenmesinde kullanılan Alversen et.al (1964) dan yararlanılmıştır. Bu metodun temel dayanağı Tahmin olunan birim av gücünün (B.A.G) nün araştırma sahası içindeki stoka bağlı olarak değişebilen yoğunluk oranı şeklindedir (Ricker 1940), (Gulland 1964). Belirli bir hızla çekilen trol ve onun taradığı alan, bu alanda kullanılan ağın kesin av etkinliği ve hesaplanan av yoğunluğundan saha içindeki demersal türlerin total populasyonunun tahmini yapılabilir (Kara ve Kınacıgil 1989), (Kara ve Gurbet 1993). Araştırma sahasında tür bazında stokun 41
miktarı, balığın dağılım gösterdiği sahalar içinde farklı derinlik basamaklarından birim zamanda çekilen trolle avlanan balık örneklerinin farklı yoğunluktaki dağılım alanları tespit edilir ve bu alanlara isabet eden eşdeğer trol av miktarları ayrı ayrı hesaplanıp farklı miktarlardaki alanlar birleştirilerek bir bütün haline getirilir. Ege Denizi demersal balıklarının yoğunluk dağılımı Sparre and Venema (1992, FAO Fisheries Technical Paper, 306/1) ya göre aşağıda tanımlandığı şekilde yapılmıştır: a = D * hr * X 2 D = V. t D = Trol ağının taradığı mesafe (nm) a = Trol ağının taradığı alan (nm 2 ) V= Trol çekim hızı (nm/h) t = Ağın deniz tabanına oturmasından tellerin sarılmaya başlamasına kadar geçen süre (h) hr = Trol ağının mantar yakasının uzunluğu (nm) X 2 = Trol ağı mantar yakasının açılma oranı (sabit) 3.3.3. Biomas Dağılım Haritalarının çizim yöntemi: Balıkların dağılım gösterdiği sahalar içinde farklı derinlik basamaklarından birim zamanda çekilen trolle avlanan balık örneklerinin farklı yoğunluktaki dağılım miktarları, (5-7- 10 ton ürün/mil 2 gibi) harita üzerine işlenmiştir. Harita üzerinde belirlenen eşdeğerdeki trol av miktarlarından, çok yoğundan az yoğun balık dağılım alanlarını kapsayan ayrı eşdeğer alt alanlardan konturlar geçirilerek belirlenmiştir. Bu alt alanların oluşturduğu geometrik olmayan yüzeylerin alanı planometre yardımı ile ölçülmüş ve bulunan değer mil 2 ye çevrilmiştir. Böylece; alt derinlik tabakalarında dağılım gösteren biomasın hektara veya mil 2 deki ortalama miktarı ile dağılım gösterdiği alanın miktarı çarpılarak, o alt tabaka için mevcut stok saptanmıştır. Diğer farklı alt tabakalarda hesaplanan stok miktarları toplanarak sahada izlenen total stok miktarı tespit edilmiştir. Bu konuda Kara ve Gurbet (1999) ve JICA (1993) ten yararlanılmıştır. Trol sörvey çalışması yapılan her üç ana bölgede (Kuzey, Orta ve Güney Ege) gerçekleştirilen trol çalışmalarıyla ilgili trol istasyonları ve derinlik konturlarını içeren çizimler, hizmete özel 1/100 000 ölçeli seyir haritalarından A4 boyutlarında hazırlanmıştır. Yine sözü edilen çalışma sahalarında mevsimsel ve bölgesel olarak hesaplanan biomasın farklı derinlik basamaklarındaki farklı yoğunluk dağılımları ıskarta türler dahil, ton/hektar 42
veya ton/mil 2 olarak dağılım haritalarıyla verilmiştir. Yine sözü edilen biomasın farklı bölge ve derinliklerde her trol istasyonu için, birim zaman ve birim alanda hesaplanan av miktarlarının dağılımı, trol operasyon süresi (h), derinlik (m), taranan alan (mil 2 ), avlanan ürün miktarı (ton/mil 2 ) olarak tablolarla açıklanmıştır. 3.3.4. Hedef Dışı Av Miktarının Hesaplanması Verilerin değerlendirme aşamasında alt örneklerden elde edilen bulgular 1 çekimi temsil edecek şekilde uygun istatistikî yöntemlerle genişletilecektir. Şayet alt örnek almayı gerektirecek miktarda bir av yoksa o zaman birebir örnekleme yapılacaktır. Alt örneklerdeki ıskarta türler, ekonomik olmayan türlerden oluşanlar (1.grup) ve ekonomik türlerin küçük boylu bireylerinden oluşanlar (2.grup), olmak üzere iki grupta incelenecektir. Alt örnekteki 1. ve 2. gruba dahil olan türlerin boy ve ağırlıkları alınacak ve daha sonra elde edilen değerler tüm bir çekimi temsil edecek biçimde örnekleme oranına göre genişletilecektir. 2.gruba giren türlerin mevsimlik boy frekans grafikleri oluşturulacaktır. Alverson et al. (1994) ve Saila (1983) ya göre Ege ticari trollerindeki ıskarta sorununa global olarak değinilecektir. Iskarta değerlerinin hesaplanmasında Borges et al. (2005) ten yararlanılacaktır. Borges bu çalışmasında ıskarta miktarı örneklemesini sefer ve çekim değişkenlerini dikkate alarak, yani 2 seviyeli olarak gerçekleştirmiştir. dhfy: bir bölge için çekim baz alınarak hesaplanan ortalama ıskarta miktarı. dtyf: bir bölge için sefer baz alınarak hesaplanan ortalama ıskarta miktarı. d hyf nt nh t 1 h 1 n t t 1 n d ht ht d tyf nt nh t 1 h 1 Total av(kg) Karaya çıkarılan av(kg) =Bir trol çekimindeki toplam ıskarta av(kg) d ht =Iskarta av d yf = Bir bölge için örneklenen ortalama ıskarta miktarı n t = Her bölgedeki sefer sayısı t = Sefer h = Trol çekimi n ht = Her bir seferdeki trol çekimi sayısı n h = Trol çekim sayısı n t d ht 43
yukarıdaki formülün varyansının ve standart sapmasının hesaplanmasında; Varyans (S 2 ): Standart sapma (S)= 2 S buradan standart hata (SE)= S n formülü ile bulunmuştur. Standart hata değerleri ortalamaların yanında ± ile ifade edilmiştir. Iskarta (Hede dışı av) oranının hesaplanmasında; HDAO= ( dt *100) ( dt lt) Formmülü kullanılmıştır (Kelleher, 2005) dr: Iskarta oranı dt: Toplam ıskarta av (kg) lt: Satışa çıkarılan av (kg) 3.3.5. Birim çabadaki av miktarının hesaplanması (CPUE) Mevsimlere göre hesaplanan birim çabadaki av gücü hedef av ve hedef dışı av için ayrı ayrı değerlendirilmiş (Phiri and Shrikihara, 1999) ve standart sapma miktarları ilgili tablolarda sunulmuştur. CPUE= Ci / Nh t / Nh Formulü kullanılmıştır. Ci: Her bir operasyondaki av miktarı (kg) t: Operasyon çekim süresi (dk) Nh: Operasyon sayısı 44
3.3.6. İstatistiksel Analizler Çalışmanın istatistiksel testleri STATISTICA 7.0 ve Primer 5, şekillerin çizimi ise MS Office Excel ve STATISTICA 7.0 paket programlarında yapılmıştır. CPUE (hedef av ve hedef dışı av için ayrı ayrı olmak üzere), ve ortalama hedef dışı av miktarları arasındaki mevsimsel farklar tek yönlü varyans analizi ile belirlenmiştir. Varyans analizi aşamasında normal dağılım göstermeyen veriler logaritmik transformasyona tabi tutulmuştur. Ticari olarak değerlendirilen önemli türlerin seçiminde balıkçıların yaklaşımı, (ki bu yaklaşım balıkçıların tür ve boy kriterleri doğrultusunda ticari olarak değerlendirilebilecek her türlü ürünü satışa sunmak üzere ayırmalarıdır), türlere ait ağırlık değerleri ve T.C. Türkiye İstatistik Kurumunca yayınlanan Su Ürünleri istatistikleri (TÜİK, 2011) referans alınmıştır. TÜİK (2011) e göre Ege Denizi nden avlanan başlıca türler Bakalyaro (447 ton), barbunya (578 ton), çipura (507 ton), fener (146 ton), istavrit (1031 ton), kupez (2221 ton), mercan (265 ton), tekir (493 ton), pembe karides (çimçim) (531 ton) tir. Bu bağlamda her örnekleme döneminde farklı bölgelerden avlanan ve en az 2 veya 3 bölgede ortak olarak bulunan aynı türün bireylerine ait boy frekans grafikleri verilmiştir. Bununla beraber hedef dışı av örneklerinin bölgesel olarak birey sayısı bazındaki benzerlikleri Bray-Curtis kümeleme analizi ile ifade edilmiştir. Bu kümeleşme sonucunda benzerlikleri bakımından grup oluşturan bölgelerde benzerlik veya farklılığa hangi türlerin etki ettiği simper analizi ile tespit edilmiştir. 45
4. BULGULAR Çalışma ticari trol teknelerinin çalışmış olduğu trol balıkçılık sahalarında gerçekleşmiştir. Örnekleme çalışması 2 yıl sürmüş olup her mevsimde örneklemeler gerçekleştirilmiştir. Proje sonucunda toplamda 313 trol çekimi gerçekleştirilmiş ve bu çekimler sonucunda toplamda 9,8 mil 2 (33677533 m 2 ) alan taranmış ve 923,2 saat (55391 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir (Kuzey Ege (Çanakkale); 7676 dk, Orta Ege (Foça- Karaburun-Sığacık); 26524 dk, Güney Ege (Güllük); 21191 dk). Elde edilen bu sürenin %38,2 si güney Ege (Güllük), %47,9 u orta Ege (Foça-Karaburun-Sığacık) ve %13,9 luk kısmı kuzey Ege (Çanakkale) örneklemelerinden oluşmaktadır. Yapılan trol çekimlerinin 122 adedi Güllük te, 77 adedi Foça da, 50 adedi Çanakkale de, 37 adedi Karaburun da ve 27 adedi Sığacık ta gerçekleştirilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 23,5 ton (23559,9 kg) av elde edilmiş ve bunun %71,4 ünün (16840,3 kg) ticari olarak değerlendirildiği kalan %28,6 lık kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Ticari avın %23,1 i Karaburun, %23 ünün Güllük, %19 unun Foça, %18,4 ünün Çanakkale ve %16,5 inin Sığacık bölgesinden sağlandığı bulunmuştur. Bununla beraber elde edilen hedef dışı avın %42,7 si Güllük ten, %20,3 ü Foça dan, %13,8 i Karaburun dan, %12,2 si Sığacık tan ve %11 i Çanakkale den elde edilmiştir. Çalışmada 70 türün ticari olarak değerlendirildiği buna karşın 193 türün de hedef dışı av kompozisyonuna dahil edildiği tespit edilmiştir. 4.1. İlkbahar 2010 İlkbahar mevsiminde gerçekleştirilen 38 trol çekiminde 31 i kemikli balık, 3 ü kıkırdaklı balık, 3 ü kabuklu ve 5 i kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 42 ticari tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları tablo 8 de verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 38 trol çekimi sonucunda toplamda 1,68 mil 2 (5793260 m 2 ) alan taranmış ve 123 saat (7380 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 4,7 ton (4758,5 kg) av elde edilmiş ve bunun %71,2 sinin ticari olarak değerlendirildiği kalan %28,8 lik kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere 46
göre tespit edilen başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 5, 6, 7, 8, 9 da bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 10, 11, 12, 13 te verilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olmadığı bulunmuştur (Şekil 3, p>0,05). Bununla beraber yine bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın ise istatistiki olarak önemli olduğu tespit edilmiştir (Şekil 4, p<0,05). İlkbahar mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular tablo 7 de sunulmuştur Tablo 7. 2010 İlkbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular İlkbahar 2010 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çekim sayısı 15 2 8 9 4 Toplam süre (dk) 2880 825 1395 1605 675 Total av (kg) 1454 316,6 779,9 522 316,5 Ticari av (kg) 662,6 249 565,9 348 194,6 HDA (kg) 791,7 67,6 214 174 121,9 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 13,9 18,1 23,8 14 17,6 Standart sapma 6,9 0,4 10,7 6,4 7,1 1 saatteki ort. HDA (kg) 16,5 4,9 33,5 6,9 10,4 Standart sapma 4,3 5 5,9 4,7 6,1 HDAO (%) 54,4 21,3 27,4 33,3 38,5 *HDAO: Hedef dışı av oranı 1,7 F(4, 33)=1,8515, p=,14250 1,6 1,5 Log CPUE (ticari av, kg) 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 Güllük Sığacık Karaburun Yeni Foça Eski Foça Bölgeler Şekil 3. 2010 İlkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki CPUE varyans analizi 47
1,6 F(4, 33)=5,9363, p=,00103 1,4 1,2 Log CPUE (HDA, kg) 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Bölgeler Şekil 4. 2010 İlkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava (HDA) ait varyans analizi Şekil 5. 2010 ilkbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 48
Şekil 6. 2010 ilkbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 7. 2010 ilkbahar mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 49
Şekil 8. 2010 ilkbahar mevsiminde Eski Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 9. 2010 ilkbahar mevsiminde Yeni Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 50
Şekil 10. 2010 ilkbahar mevsiminde Parapenaeus longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 11. 2010 ilkbahar mevsiminde Merluccius merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 51
Şekil 12. 2010 ilkbahar mevsiminde Trachurus mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 13. 2010 ilkbahar mevsiminde Mullus barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 52
Tablo 8. İlkbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Osteichthyes kg kg kg kg kg 1 Boops boops 31,5 2,5 32,7 10,9 2 Cithaurus sp 8,3 3 Conger conger 4 D.macrophytalmus 2,5 3,4 11,5 2,4 0,3 5 Dentex dentex 4,0 6 Dentex gibbosus 0,3 7 Diplodus annularis 4,5 8 Diplodus sargus 1,0 9 Diplodus vulgaris 0,5 10 Helicolenus dactylopterus 3,1 0,6 11 Lophius piscatorius 2,5 15,2 21,2 46 28,0 12 M.merluccius 5,0 22,0 52 42,50 8,0 13 M.putossou 0,3 14 Mullus barbatus 242,5 0,9 6,1 99 19 15 Mullus surmuletus 4,1 6,5 16 Pagellus acarne 38,5 17 Pagellus erythrinus 99,7 4,2 0,3 18 Phycis blennoides 5,3 11,6 19 Scomber scombrus 2,1 0,3 20 Scorpaena sp. 1,0 0,3 21 Serranus cabrilla 6,5 12,7 0,3 22 Serranus scriba 1,0 1,0 23 Solea vulgaris 1,9 2,2 0,2 1,0 24 Sparus aurata 58,6 2,0 25 Spicara sp. 3,3 3 26 T.m.capelanus 5,30 0,6 27 T.mediterraneus 44,5 54,0 96,0 24,0 17,0 28 Trachinus draco 1,5 29 Trigla lucerna 1 0,3 30 Trigla lyra 0,8 1,7 0,1 0,4 31 Umbrina cirrhosa 0,4 32 Zeus faber 7,1 1 5,5 1,70 1,9 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Chondrichthyes kg kg kg kg kg 1 Mustelus mustelus 7,1 2 Raja radula 7,0 3 Squalus acanthias 4,8 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Crustacea kg kg kg kg kg 1 Nephrops norvegicus 1,1 0,7 0,6 2 P.longirostris 7,0 135 302 41,7 61,0 3 Penaeus kerathurus 0,3 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Cephalopoda kg kg kg kg kg 1 Eledone sp 8,0 2 Illex coindetti 2,4 26,7 10,0 3 Loligo vulgaris 34,8 0,5 5,10 3,9 4 Octopus vulgaris 9,5 26,3 10,5 5 Sepia officinalis 18,6 53
İlkbahar mevsiminde 65 i kemikli balık, 6 sı kıkırdaklı balık, 16 sı kabuklu, 9 u kafadanbacaklı, 1 i gastropod, 3 ü derisi dikenli ve 2 si sünger olmak üzere toplamda 102 hedef dışı tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölgelere ait adet ve ağırlık olarak dağılımları tablo 9 da verilmiştir.. Tablo 9. 2010 İlkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Osteichthyes n gr n gr n gr n gr n gr 1 Anthias anthias 5 98 2 Argentina sphyraena 219 2090 665 5423 16 169 37 286 3 Arnoglossus sp 99 184 686 3124 1493 6476 4 Aspitrigla cuculus 9 367 5 Blennius ocellaris 115 1731 93 1542 41 572 6 Boops boops 2623 44254 7 Callionymus lyra 3 8 39 186 8 Callionymus maculatus 3 48 9 Capros aper 297 952 2807 10282 49 233 25 103 10 Cepola macrophtalma 222 2393 3 48 271 4100 1515 16175 11 Chlorophtalmus agassizi 201 1901 729 10954 12 Cithaurus sp 4022 44138 15 282 75 490 2214 30577 2818 24703 13 Conger conger 53 20571 3 289 10 1836 14 D.quadimaculatus 5 11 15 Dentex macrophthalmus 295 673 3 71 16 402 16 Diplodus annularis 6149 169819 77 2495 17 Diplodus vulgaris 28 1170 18 Echelus myrus 7 130 19 Engraulis encrasicolus 330 1891 209 1197 112 433 20 Gobius sp. 276 4015 18 566 21 H.italicus 1368 4776 22 Helicolenus dactylopterus 132 2310 222 2408 23 Hoplostethus mediterraneus 1584 34713 24 L.suerii 24 29 25 L.friessi 30 40 24 80 60 72 1133 1388 26 Lampanyctus crocodilus 420 1454 4396 19879 5 32 3 8 27 Lepidopus caudatus 21 976 3697 75268 21 507 28 Lepidorhombus boscii 117 818 516 4493 29 Lepidotrigla cavillione 2141 26821 57 694 8 86 580 7838 78 812 30 Lophius sp 27 1019 42 2571 27 2540 58 324 31 Macrorhamphosus scolopax 6 37 865 3961 32 Merluccius merluccius 114 232 33 234 13 114 184 476 33 Microcirrus hispidus 88 867 34 Microcirrus ocellatus 142 2920 35 Microcirrus variegatus 9 51 36 Molva d. macrophtalma 3 31 54
Tablo 9 (devam). 2010 İlkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Osteichthyes n gr n gr n gr n gr n gr 37 Mullus surmuletus 24 425 7 59 38 Nezumia sp. 468 6021 224 1435 39 P.cataphractum 6 34 40 Pagellus acarne 119 3501 43 1225 41 Pagellus erythrinus 891 10993 6 26 5 53 20 217 5 17 42 Phycis blennoides 63 805 43 Sardinella aurita 12 470 44 S.undosquamis 5 191 45 Scorpaena elongata 8 181 46 Scorpaena notata 31 1116 52 333 36 463 47 Scorpaena porcus 5 525 10 117 40 640 48 Scorpaena scrofa 5 97 49 Serranus cabrilla 258 7800 77 2380 25 492 50 Serranus hepatus 17380 189723 10 67 931 13220 946 10933 51 Serranus scriba 5 45 25 701 52 Spicara maena 6531 102403 14 313 53 Spicara smaris 750 25705 54 Symphurus nigrescens 16 304 80 589 55 Synchiropus phaeton 43 374 56 Synodus saurus 14 2380 57 Trachinus draco 182 10556 11 1440 58 Trachinus radiatus 3 1410 59 Trachurus mediterraneus 80 1141 18 370 9 80 55 104 60 Trigla lucerna 5 320 61 Trigla lyra 93 1080 9 133 15 242 43 1080 39 996 62 Triglaporus lastoviza 92 3089 63 Trisopterus m.capelanus 36 1031 94 2207 19 392 64 Uronoscopus scaber 180 33067 117 9830 9 361 65 Zeus faber 24 480 9 1299 7 60 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr n gr 1 Raja clavata 3 538 27 5891 23 5160 12 136 2 Raja miraletus 3 325 5 50 29 837 21 539 3 S.acanthias 3 253 7 1249 4 S.canicula 39 1252 424 23791 79 16699 86 15515 5 Torpedo marmorata 26 1735 9 1039 6 Torpedo nobiliana 2 193 6 683 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Crustacea n gr n gr n gr n gr n gr 1 Bathynectes maravigna 3 16 7 20 151 1897 133 1606 2 Chlorotocus crassicornis 14 36 18 34 3 Medorippe lonata 2 20 4 Munida ruttlanti 8666 20139 17 31 97 221 55
Tablo 9 (devam). 2010 İlkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Crustacea n gr n gr n gr n gr n gr 5 Nephrops norvegicus 34 256 1 5 9 73 6 Pagrus sp. 7 14 7 Parapenaeus longirostris 295 853 165 750 1223 3907 204 1095 346 1540 8 Penaeus semisulcatus 60 175 9 Plesionika sp. 3 2 954 1526 10 Plesionika edwarsii 55 133 11 Plesionika heterocarpus 9 11 12 Plesionika martia 90 111 11 27 3042 7017 13 Pontacaris lacazei 9 20 5 9 31 38 14 Pontacaris sp. 27 39 15 Rissoides desmaresti 7 9 16 Squilla mantis 790 21019 535 22697 289 7231 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Cephalopoda n gr n gr n gr n gr n gr 1 Eledone cirrhosa 225 30984 3 277 43 1282 2 Eledone moschata 70 3068 24 2000 3 Illex coindetti 19 1434 9 46 545 4720 520 7053 381 4407 4 Loligo vulgaris 3240 17165 15 63 92 860 5 Rosia macrosoma 9 212 20 983 6 Sepia officinalis 328 4045 7 Sepia elegans 6 58 21 84 434 3694 500 2832 8 Sepia orbignyiana 48 90 75 964 146 5537 317 5461 9 Sepietta sp. 39 103 247 590 7 41 301 1193 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Gastropoda n gr n gr n gr n gr n gr 1 Bolinirus brandaris 5 91 9 104 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Echinodermata n gr n gr n gr n gr n gr 1 Astropecten aurantiacus 24 54 2 Astropecten spinulosus 3 8 3 Stichopus regalis 18 2700 5 1073 82 13768 18 4050 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Porifera n gr n gr n gr n gr n gr 1 Alcyonum palmatum 3 25 2 Pennatula phosphorea 1 7 2010 İlkbahar mevsimindeki bölgesel olarak elde edilen hedef dışı türlerin birey sayısı baz alınarak yapılan Bray-Curtis benzerlik analizi sonucunda Eski Foça ve Yeni Foça istasyonlarının % 69,4, Sığacık ve Karaburun istasyonlarının ise %58,96 oranında benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir (şekil 14). Bununla beraber % 50 benzerlik esas alındığında Eski 56
Foça-Yeni Foça (EYF) ile Sığacık-Karaburun (SK) un ayrı ayrı iki grup oluşturduğu bulunmuş ve bu grupların oluşmasında hangi türe ait birey sayısının benzerliğe ve farklılığa ne oranda etki yaptığı ile ilgili bilgi tablo 10 da verilmiştir. Şekil 14. İlkbahar 2010 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı Tablo 10. 2010 ilkbahar mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (EYF: Eski-Yeni Foça grubu, SK: Sığacık Karaburun grubu) Benzerlik (%) Farklılık (%) Türler EYF SK Lampanyctus crocodilus - 7,30 - Capros aper 2,43 6,88 - Nezumia sp. - 6,54 3,07 Argentina sphyraena 2,12 6,51 - Chlorophtalmus agassizi - 6,41 3,11 Lepidorhombus boscii - 5,76 - Sepia orbignyiana - 4,70 - Sepietta sp - 4,46 - S.canicula 3,27 4,46 - Merluccius merluccius 1,97 4,26 - Lophius sp 2,49 4,02 - Cithaurus sp 5,76 3,35 - Serranus hepatus 5,11-3,04 Arnoglossus sp. 4,88 - - Sepia elegans 4,54 2,35 - Illex coindetti 4,44 2,78 - Squilla mantis 4,24-3,15 Cepola macrophtalma 4,19-3,03 57
Sığacık Karaburun istasyonlarının bir grup oluşturmasında en yüksek katkısı olan türler toplamda % 33,64 ile sırasıyla Lampanyctus crocodilus, Capros aper, Nezumia sp., Argentina sphyraena, Chlorophtalmus agassizi olarak tespit edilmiştir (Tablo 10). Eski-Yeni Foça istasyonlarının bir grup oluşturmasında ise en yüksek katkısı olan türler toplamda % 33,16 ile sırasıyla Cithaurus sp., Serranus hepatus, Arnoglossus sp., Sepia elegans, Illex coindetti, Squilla mantis, Cepola macrophtalma olarak bulunmuştur (Tablo 10). İki grup arasındaki farklılığa neden olan türler ise toplamda %15,4 katkıyla Squilla mantis, Nezumia sp., Serranus hepatus, Chlorophtalmus agassizi ve Cepola macrophtalma türlerinden oluşmuştur. Bu mevsimde gerçekleştirilen trol çekimlerine ait temel veri ve hesaplamalar tablo 11 de verilmiştir. Tabakalı rastgele hesaplama ile söz konusu derinliklerin içerdiği tabakaların toplam dağılımı 770 mil 2 olup, bu alan içinde tahmin edilen biyomass 1535,8 ton dur (Tablo 12). Bununla beraber alt alanlarda gerçekleşen 47 trol istasyonunun standart 1 saatlik çekim verilerinin farklı alt yoğunluk dağılım alanları, miktarı ve bu yoğunlukların mil 2 deki kesin stok miktarları toplamı tablo 13 te sunulmuştur. Yoğunluk dağılım alanlarının toplamı ise 262,6 mil 2 olup, bu alanda 504 tonluk biyomas hesaplanmıştır. Tablo 11. 2010 İlkbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular İlkbahar 2010 Güllük Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m 2 ) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m2) 1 saatteki total av (kg) 1 2,5 200 10 154320 94,3 41,9 52,4 46296 28 2 2,5 210 10 162036 79,3 31,2 48,1 46296 23 3 2,5 225 10 173610 72,5 27,9 44,6 46296 19 4 2,5 190 10 146604 87,9 48,1 39,8 46296 28 5 2,5 180 10 138888 84,3 24,7 59,6 46296 28 6 2,5 165 10 127313 77,8 24,2 53,6 46296 28 7 2,5 190 10 146604 48,9 23,6 25,30 46296 15 8 2,5 135 10 104166 80,2 45,5 34,7 46296 36 9 2,5 210 10 162036 108,2 55,8 52,4 46296 31 10 2,5 150 10 115740 91,9 52,3 39,6 46296 37 11 2,5 180 10 138888 86 26,2 59,8 46296 29 12 2,5 195 10 150462 81,2 25,7 55,5 46296 25 13 2,5 200 10 154320 151,2 62,6 88,9 46296 45 14 2,5 195 10 150462 160,6 102,9 57,7 46296 49 15 2,5 255 10 196707 149 70 79,7 46284 35 Toplam 2880 2222156 1453,3 662,6 791,7 46295 Ortalama 192,0 148143,7 96,9 44,2 52,8 46295,2 30,4 Std.sapma 29,1 22478,6 32,0 22,3 16,2 3,1 9,0 58
Tablo 11 (devam). 2010 İlkbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına İlkbahar 2010 Karaburun- Foça Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) ait temel bulgular Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m 2 ) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m2) 1 saatteki total av (kg) 1 2,5 215 10,0 165765,0 187,6 129,8 57,8 46260,0 52,4 2 2,5 135 10,0 104166,0 84,9 51,0 33,9 46296,0 37,7 3 2,5 155 10,0 119598,0 62,2 44,1 18,1 46296,0 24,1 4 2,5 170 10,0 131172,0 133,6 117,0 16,6 46296,0 47,2 5 2,5 180 10,0 138888,0 97,5 77,2 20,3 46296,0 32,5 6 2,5 180 10,0 138888,0 43,1 23,3 19,8 46296,0 14,4 7 2,5 210 10,0 146604,0 83,2 79,0 4,2 41886,9 23,8 8 2,5 150 10,0 104166,0 87,8 44,5 43,3 41666,4 35,1 9 2,8 180 10,0 155568,0 104,9 60,9 44,0 51856,0 35,0 10 2,8 180 10,0 155568,0 67,5 47,3 20,2 51856,0 22,5 11 2,8 180 10,0 155568,0 42,8 30,4 12,4 51856,0 14,3 12 2,8 150 10,0 129630,0 83,7 47,6 36,1 51852,0 33,5 13 2,8 120 10,0 103704,0 62,3 46,2 16,1 51852,0 31,2 14 2,8 225 10,0 220371,0 43,9 34,9 9,0 58765,6 11,7 15 2,8 180 10,0 155568,0 44,7 33,9 10,8 51856,0 14,9 16 2,8 150 10,0 129630,0 48,5 37,3 11,2 51852,0 19,4 17 2,8 240 10,0 207408,0 23,7 9,5 14,2 51852,0 5,9 18 2,5 180 10,0 138888,0 87,2 31,0 56.2 46296,0 29,1 19 2,5 150 10,0 104166,0 58,6 39,0 19,6 41666,4 23,4 20 2,5 195 10,0 150462,0 91,1 56,0 35,1 46296,0 28,0 21 2,5 150 10,0 104166,0 79,6 68,6 11,0 41666,4 31,8 Toplam 3675,0 2959944,0 1618,4 1108,5 453,7 1010815,7 Ortalama 175,0 140949,7 77,1 52,8 22,7 48134,1 27,0 Std.sapma 30,2 31573,3 36,2 28,9 14,2 4557,5 11,5 1 2,4 420 10 311136 139 129 10 44448 19,9 Sığacık 2 2,4 405 10 300024 177,5 120 57,5 44448 26,3 Toplam 825 611160 316,5 249 67,5 88896 Ortalama 412,5 305580 158,25 124,5 33,75 44448 23,1 Std.sapma 10,6 7857,4 27,224 6,364 33,588 4,6 59
Tablo 12. 2010 İlkbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları İlkbahar 2010 Alt alanlar ve derinlik tabakaları Güllük Körfezi Sığacık-Kuşadası Karaburun-E.-Yeni Foça Toplam SahaMil 2 18 219 213 100 93 127 Saha km 2 61,7 751 730 343 319 436 Derinlik (m) 30-50 50-90 100-250 50-100 100-200-300 200-300 Trol çekimleri 3 15 2 9 10 8 47* 28 28,8 21 35 35 52 16 22,8 26 23 23 38 25 18,6 13 13 22 28,5 34 34 48 28 15 30 33 29 25 15 15 16 7 25 24 Ürün/saat 35 28 7 36 31 30 24 36 33 28 25 42 50 35 Aritmetik Ortalama 23,0 30,2 23,5 23,5 23,9 33,5 Standart sapma 6,2 8,6 4,5 9,8 9,6 12,8 Standart Hata 3,6 2,2 2,5 4,3 3,3 4,5 m 2 'deki stok (kg) 0,000497 0,000652 0,000529 0,000488 0,000497 0,000696 mil 2 'deki stok (kg) 1704,0 2237,2 1813,4 1674,5 1703,0 2387,1 Toplam stok (ton) 30,7 489,9 386,2 167,4 158,4 303,2 1535,8 60
Tablo 13. 2010 İlkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. İlkbahar 2010 Derinlik 1 saatlik trol Taranan Toplam ürün Toplam sahadaki (m) çekimindeki kg/m 2 alan (mil 2 ) (ton/ mil 2 ) ürün (ton) Karaburun 200-300 35 7 2,6 18,2 (3 yoğunluk tabakası) 33 4,7 2,4 11,3 30 25 2,2 55 Toplam 36,7 84,5 Eski-Yeni Foça 50-100-150 32 4,5 2,4 10,8 30 4 2,2 8,8 25 30 1,9 55,5 (6 yoğunluk tabakası) 20 15 1,5 22,6 15 7 1,1 7,7 10 5,8 0,8 4,4 Toplam 66,3 109,8 Sığacık 200-300 25 21,8 1,9 40,3 (2 yoğunluk tabakası) 20 57 1,5 85,5 Toplam 78,8 125,8 Güllük 30-50 50 2,7 3,7 10,0 40 4,1 3,0 12,3 35 25 2,6 65,0 (6 yoğunluk tabakası) 30 27 2,2 59,4 25 12 1,9 22,2 20 10 1,5 15,0 Toplam 80,8 183,9 Genel Toplam 262,6 504 İlkbahar mevsiminde toplam 38 trol istasyonu örneklenmiştir. Çalışma yapılan sahalarda trol çekim süreleri 2-7 saat arasında değişmiştir. Bu süreçte gerçekleşen trol çekimleri farklı derinlik tabakalarından geçtiği için bir derinlik tabakası yanında ikinci bir tabakaya ait bir saatlik veri elde edilmiştir. Dolayısıyla trol çekim örneklerinin sayısı 47 adede ulaşmıştır. İlkbahar mevsiminde Güllük, Foça, Karaburun, Sığacık bölgelerine ait trol çekim istasyonları ve stok dağılım haritaları şekil 15, 16, 17, 18, 19, 20 de verilmiştir. 61
Şekil 15. Güllük bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 62
27 20' 30' 37 15' 37 15' 27 20' 30' Şekil 16. Güllük bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi stok dağılım haritası. Şekil 17. Karaburun-Foça bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 63
26 15' 26 30' 26 45' 27 39 39 38 45' 26 15' 26 30' 26 45' 27 Şekil 18. Karaburun-Foça bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi stok dağılım haritası. Şekil 19. Sığacık bölgesi 2010 İlkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 64
Şekil 20. Sığacık Körfezi bölgesi İlkbahar mevsimi stok dağılım haritası. 4.2. Yaz 2010 Yaz mevsiminde gerçekleştirilen 51 trol çekiminde 34 ü kemikli balık, 2 si kıkırdaklı balık, 3 ü kabuklu ve 5 i kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 44 ticari tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları tablo 15 te verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 51 trol çekimi sonucunda toplamda 1,78 mil 2 (6110552 m 2 ) alan taranmış ve 165,3 (9920 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 4,7 ton (4658,1 kg) av elde edilmiş ve bunun %67,8 sinin ticari olarak değerlendirildiği kalan %32,2 lik kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere göre tespit edilen başlıca türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 23, 24, 25, 26, 27, 28 de bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 29, 30, 31 de deverilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olduğu bulunmuştur (Şekil 21, p<0,05). Bununla beraber yine farklı bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın da istatistiki olarak önemli olduğu tespit edilmiştir (Şekil 22, 65
p<0,05). İlkbahar mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular tablo 14 te sunulmuştur Tablo 14. 2010 yaz mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Yaz 2010 Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Çekim sayısı 24 5 7 10 5 Toplam süre (dk) 4910 1280 1225 1465 1040 Total av (kg) 913,5 452,4 859,7 490,5 444,1 Ticari av (kg) 480 145,4 666,5 210 160,4 Toplam HDA (kg) 433,5 307 193,2 280,5 283,7 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 5,8 7 33,2 8,7 10,7 Standart sapma 2,5 1,5 12,1 2,4 9,5 1 saatteki ort. HDA (kg) 5,4 15,3 10 11,6 17 Standart sapma 2,2 6,4 5,3 5,6 8,2 HDAO (%) 47,4 67,8 22,5 57,1 63,8 *HDAO: Hedef dışı av oranı 1,8 F(4, 45)=15,652, p=,000001 1,6 Log CPUE (ticari av, kg) 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 21. 2010 Yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi 66
1,5 F(4, 45)=11,451, p=,00000 1,4 1,3 1,2 Log CPUE (HDA, kg) 1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 22. 2010 Yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi Şekil 23. 2010 yaz mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 67
Şekil 24. 2010 yaz mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 25. 2010 yaz mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 68
Şekil 26. 2010 yaz mevsiminde Yeni Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 27. 2010 yaz mevsiminde Eski Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 69
Şekil 28. 2010 yaz mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 29. 2010 yaz mevsiminde Trachurus mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 70
Şekil 30. 2010 yaz mevsiminde Lophius piscatorius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 31. 2010 yaz mevsiminde Pagellus erythtrinus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 71
Tablo 15. Yaz mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Osteichthyes kg kg kg kg kg kg 1 Boops boops 53 5 4,5 2 D.macrophytalmus 10,9 5 3 Diplodus puntazzo 0,7 4 Diplodus vulgaris 0,2 5 Engraulis sncrasicolus 27,5 6 Helicolenus dactylopterus 7,3 3,6 92 0,5 1,9 5,1 7 L.boscii 1,1 38 2 8 Lophius piscatorius 1,3 14 26,2 13 19,5 58,6 9 M.merluccius 1,4 35,8 33,5 5,2 2,5 33,1 10 M.putossou 13,8 11 Mullus barbatus 102,2 3,5 10 12 Mullus surmuletus 31,5 0,9 13 Pagellus acarne 7,5 0,5 4,7 14 Pagellus erythrinus 92,3 12 2 0,8 15 Pagrus pagrus 5,6 2 16 Phycis blennoides 7,2 3,5 21,5 17 Platichthys flesus 0,4 18 Scomber japonicus 0,5 0,7 0,3 19 Scomber scombrus 0,5 20 Scorpaena sp. 8,9 21 Serranus cabrilla 3,8 5 22 Serranus scriba 72 0,3 23 Solea vulgaris 0,6 5,5 24 Sparus aurata 38,1 25 Spicara flexuosa 6 26 Spicara sp. 5 9 27 Spondlyosoma cantharus 0,9 0,3 28 T.m.capelanus 0,5 29 T.mediterraneus 0,5 38,8 54 7 1,8 5,4 30 Trachinus draco 2,3 31 Trigla lucerna 12,7 2,6 1,3 32 Trigla lyra 7 0,5 0,8 33 Trigloporus lastoviza 6,6 34 Zeus faber 16,7 12,4 0,7 0,8 Toplam 434,2 111,4 297,2 100,8 62,9 147,4 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Chondrichthyes kg kg kg kg kg kg 1 Raja clavata 16,5 3 7,5 2 Squalus acanthias 27,7 Toplam 44,2 3 7,5 72
Tablo 15 (devam). Yaz mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Crustacea kg kg kg kg kg kg 1 Nephrops norvegicus 2,5 26,5 2 P.longirostris 2,7 175 0,5 2,8 3 Penaeus kerathurus 0,3 Toplam 5,2 201,5 0,5 2,8 0,3 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Cephalopoda kg kg kg kg kg kg 1 Eledone sp 2 2 Illex coindetti 25,9 123 4,9 7,5 12,2 3 Loligo vulgaris 40,5 3,3 4,8 2 4 Octopus vulgaris 1,8 4,5 6,5 5 Sepia officinalis 3,1 Toplam 45,4 29,2 123 14,2 18 12,2 Bununla beraber yine ilkbahar mevsiminde 63 ü kemikli balık, 9 u kıkırdaklı balık, 13 ü kabuklu, 13 ü kafadanbacaklı, 2 si çift kabuklu, 6 sı derisi dikenli ve 1 i sünger olmak üzere toplamda 107 hedef dışı tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölgelere ait adet ve ağırlık olarak dağılımları tablo 16 da verilmiştir. Tablo 16. 2010 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr n gr n gr 1 Allosa fallax nilotica 54 648 2 Anthias anthias 5 167,7 3 Argentina sphyraena 466 4567,6 2690 32404,7 107 1535 4 Arnoglossus sp 243 415,2 1015 6054,8 625 4229,3 45 570 5 Blennius ocellaris 81 774 28 509,6 6 Boops boops 189 3084 7 C.monstrosa 9 9000 8 Callanthias ruber 23 190,5 9 Callionymus lyra 25 69,7 5 22 10 Callionymus maculatus 130 651,3 252 3511,8 11 Capros aper 403 4026,8 5295 42688,3 10 23 67 228,1 69 330 12 Centrocanthus cirrus 351 8890,2 13 Cepola rubescens 66 717 14 185,5 42 464,4 9 60 14 C. agassizi 5539 37874,2 2099 27803 15 Cithaurus linguatula 4082 58482 16 Cithaurus sp 760 5872 370 5080,9 17 Conger conger 40 14968 7 280,7 3 386,7 16 3400 18 D.quadimaculatus 42 265,5 65 2427,1 46 172,6 71 151,6 19 Dentex macrophthalmus 21 5 184,5 10 219,6 192 7590 20 Diplodus annularis 714 24221 73
Tablo 16 (devam). 2010 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale 21 Engraulis encrasicolus 40 3892 17 102 52 422,1 22 Gobius niger 9 135 23 H.italicus 1039 4316,1 153 332,1 24 H. dactylopterus 110 3913 346 4602,4 25 H. mediterraneus 1196 8470,4 840 39000 26 L.friessi 9 17,1 27 Lampanyctus crocodilus 2839 10000,3 1976 9242,3 28 Lepidopus caudatus 13 457,6 91 6146 15 1500 29 Lepidorhombus boscii 494 8723,1 476 8235,5 54 252 30 Lepidotrigla cavillione 1556 20433 485 8482,9 1934 18494,9 1262 11040,7 31 Lophius sp 62 2355,9 14 1899,9 5 47 27 2430 32 M. scolopax 181 401,8 5 11,5 18 48,6 15 45 33 Merluccius merluccius 2079 27975,4 445 4278,5 65 686 652 5317,4 662 14440 34 Microcirrus hispidus 15 354 35 Microcirrus ocellatus 69 1508 36 Microcirrus ariegates 3 69 37 Mullus surmuletus 3 8,7 38 Nezumia sp. 4073 50412,7 1968 13366,1 2554 79700 39 P.cataphractum 50 376,6 18 260,1 40 Pagellus acarne 24 561 41 Pagellus erythrinus 182 2056 27 60 42 Pagrus pagrus 54 1052,8 50 1197,4 43 Phycis blennoides 1255 10740 24 643,2 44 Phycis phycis 9 333 45 Sardina pilchardus 3 34,2 46 Scorpaena notata 57 1923 33 118,2 30 320,7 63 1543,8 47 Scorpaena scrofa 76 1147 48 Serranus cabrilla 130 4197 142 3026,1 23 363,8 49 Serranus hepatus 9676 119060 1400 17143,9 953 12578 18 240 50 Sprattus sprattus 51 630 51 Spicara flexuosa 184 2811,5 20 294,5 52 Spicara smaris 51 1214 36 960 53 Spicara sp. 22 266,4 62 1289,2 54 Symphurus nigrescens 9 27 23 354,4 55 Synchiropus phaeton 140 1766,7 56 Trachinus draco 63 4455 5 329,5 3 162 3 300 57 Trachurus mediterraneus 70 1084,8 42 505,75 58 Trachurus trachurus 9 132 38 570,3 64 800,8 63 1500 59 Trigla lyra 17 6849 16 250 60 Triglaporus lastoviza 87 3012 130 2330 48 837,3 318 2400 61 Trisopterus m. capelanus 15 681 54 1168,2 5 82,5 27 429,1 88 1315 62 Uronoscopus scaber 147 13997 10 1082,3 16 946,8 3 150 63 Zeus faber 81 1885,5 18 324 10 50 15 276,9 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr n gr n gr 1 Etmopterux spinax 297 42501,8 2 Galeus melastomus 744 9537 72 1017 46 6250 3 Raja asterias 9 3115,8 5 99 4 Raja clavata 10 1213 21 1715,1 5 Raja miraletus 18 237,6 21 3444,2 3 180 74
Tablo 16 (devam). 2010 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale 6 Raja oxyrhincus 13 1430 7 S.acanthias 26 1604,2 8 S.canicula 273 11939,8 229 20844,7 26 4041,9 89 13100 9 Torpedo marmorata 10 4900 9 1251,9 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Crustacea n gr n gr n gr n gr n gr n gr 1 Bathynectes maravigna 103 500,7 25 81,4 37 138,5 49 484,5 2 Maja squinado 4 600 3 Medorippe lonata 18 230,7 4 Munida ruttlanti 240 469,5 2526 4600 5 Nephrops norvegicus 92 1410,1 30 114,9 45 675 6 Pagrus sp. 11 38,6 18 200,7 7 P. longirostris 268 779 1355 6013,4 1000 2856,2 10 39,5 14 73,4 3129 6210 8 Plesionika sp. 6977 12597,6 2124 3541,5 107 310 9 Plesionika martia 75 162,5 10 Pontacaris lacazei 10 95 11 Rissoides desmaresti 5 17,8 12 S.sculpta 66 226,6 13 Squilla mantis 56 1495 7 156,1 22 1187,4 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Cephalopoda n gr n gr n gr n gr n gr n gr 1 Eledone cirrhosa 72 3303 3 481,2 2 Eledone moschata 14 1098,5 18 864,5 3 240 42 4950 3 Illex argentinus 12 453 4 Illex coindetti 11 1485 242 4454,5 67 397,1 122 1562,4 1544 35500 5 Loligo sp. 9 27 6 Loligo vulgaris 774 7614 7 Octopus vulgaris 3 177 8 Ptre titracirrus 14 1354,5 9 Rosia macrosoma 40 5072 38 1685,5 10 Sepia officinalis 846 10599 11 Sepia elegans 18 109,8 436 2896,8 604 5238,3 82 330 12 Sepia orbignyiana 118 3887,4 24 567,9 110 3388,8 145 3464,1 18 150 13 Sepietta sp. 93 414 240 1225,6 46 227,4 15 100 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Bivalvia n gr n gr n gr n gr n gr n gr 1 Idasola sp. 513 496,8 2 Pecten sp. 3 13,8 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Echinodermata n gr n gr n gr n gr n gr n gr 1 Astropecten aurantiacus 9 1600,2 2 Astropecten sp. 5 15 3 Cidaris cidaris 72 484,2 309 3435,9 81 1168,5 4 M.glacilis 3 617,7 9 700 5 Stichopus regalis 18 1597,5 322 27090,9 303 20833,5 6 Sphaerechinus granularis 74 1426 84 1674,9 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Yeni Foça Çanakkale Porifera n gr n gr n gr n gr n gr n gr 1 Pennatula phosphorea 10 60,75 3 36,9 75
2010 yaz mevsimindeki bölgesel olarak elde edilen hedef dışı türlerin birey sayısı baz alınarak yapılan Bray-Curtis benzerlik analizi sonucunda Eski Foça ve Yeni Foça istasyonlarının % 75,43, Sığacık ve Karaburun istasyonlarının ise % 61,44 oranında benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir (şekil 32). Bununla beraber Eski Foça-Yeni Foça (EYF) ile Sığacık-Karaburun (SK) un ayrı ayrı iki grup oluşturduğu bulunmuş ve bu grupların oluşmasında hangi türe ait birey sayısının benzerliğe ve farklılığa ne oranda etki yaptığı ile ilgili bilgi tablo 17 de verilmiştir. Şekil 32. Yaz 2010 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı 76
Tablo 17. 2010 yaz mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (EYF: Eski-Yeni Foça grubu, SK: Sığacık Karaburun grubu) Benzerlik (%) Farklılık Türler EYF SK Plesionika sp. - 6,48 3,18 Lampanyctus crocodilus - 6,42 - Capros aper 1,91 5,07 - Nezumia sp. - 6,41 3,05 Parapenaeus longirostris 1,91 5,84 - Argentina sphyraena - 5,20 - Chlorophtalmus agassizi - 6,47 3,13 Lepidorhombus boscii - 5,21 - Merluccius merluccius 3,34 5,16 - S.canicula - 4,60 - Hymenocephalus italicus - 4,26 - Callionymus maculatus - 4,12 - Lepidotrigla cavillione 5,69 - - Cithaurus sp 4,71 - - Serranus hepatus 5,47 - - Arnoglossus sp. 5,13 - - Sepia elegans 4,85 - - Stichopus regalis 4,56 - - Sığacık Karaburun istasyonlarının bir grup oluşturmasında en yüksek katkısı olan türler toplamda % 52,26 ile sırasıyla Plesionika sp., Lampanyctus crocodilus, Capros aper, Nezumia sp., Parapenaeus longirostris, Argentina sphyraena, Chlorophtalmus agassizi, Lepidorhombus boscii, Merluccius merluccius olarak tespit edilmiştir (Tablo 17). Eski-Yeni Foça istasyonlarının bir grup oluşturmasında ise en yüksek katkısı olan türler toplamda % 30,41 ile sırasıyla Lepidotrigla cavillione, Cithaurus sp., Serranus hepatus, Arnoglossus sp., Sepia elegans, Stichopus regalis olarak bulunmuştur (Tablo 17). İki grup arasındaki farklılığa neden olan türler ise toplamda % 9,36 katkıyla Plesionika sp., Nezumia sp., Chlorophtalmus agassizi türlerinden oluşmuştur. Bu mevsimde yapılan trol çekimlerine ait temel bulgu ve hesaplamalar Tablo 18 de verilmiştir. Tabakalı rastgele hesaplama ile söz konusu derinliklerin içerdiği tabakaların toplam dağılımı 2522,6 mil 2 olup, bu alan içinde tahmin edilen biyomass 7541,1 ton olarak hesaplanmıştır (Tablo 19). Bununla beraber alt alanlarda gerçekleşen 51 trol istasyonunun 77
standart 1 saatlik çekim verilerinin farklı alt yoğunluk dağılım alanları, miktarı ve bu yoğunlukların mil 2 deki kesin stok miktarlar toplamı Tablo 20 de sunulmuştur. Yoğunluk dağılım alanlarının toplamı ise 284,1 mil 2 olup, bu alanda 662,1 tonluk biyomas hesaplanmıştır. 2010 yaz döneminde her alt bölge için tespit edilen trol çekim istasyonları ve stok dağılım haritaları ise şekil 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42 de verilmiştir. Tablo 18. 2010 Yaz mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular Yaz 2010 Güllük Trol no Hız (mil/s aat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m 2 ) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m 2 ) 1 saatteki total av (kg) 1 2,5 180 7,1 98619 34,8 22,6 12,2 32873 11,6 2 2,5 190 7,0 102631,7 36,7 18,9 17,8 32410 11,6 3 2,5 170 7,0 91828,33 28 16,7 11,3 32410 9,9 4 2,5 270 7,0 145845 46,8 26,5 20,3 32410 10,4 5 2,5 165 7,1 90400,75 38 25,7 12,3 32873 13,8 6 2,5 180 7,0 97230 25,1 16 9,1 32410 8,4 7 2,5 165 7,0 89127,5 18,8 9,8 9.0 32410 6,8 8 2,5 265 7,1 145189,1 44,6 35,3 9,3 32873 10,1 9 2,5 195 7,0 105332,5 18,8 9,8 9.0 32410 5,8 10 2,5 130 7,0 70221,67 15,7 4,3 11,4 32410 7,2 11 2,5 240 7,1 131492 25,2 11 14,2 32873 6,3 12 2,5 195 7,1 106837,3 35,6 22,3 13,3 32873 11,0 13 2,5 215 7,1 117794,9 43,4 30,3 13,1 32873 12,1 14 2,5 190 7,2 105564 40,7 27 13,7 33336 12,9 15 2,5 205 7,1 112316,1 38,6 25,5 13,1 32873 11,3 16 2,5 190 7,1 104097,8 43,1 30,8 12,3 32873 13,6 17 2,5 240 7,1 131492 33,4 19,3 14,1 32873 8,4 18 2,5 270 7,1 147928,5 35,4 22,9 12,5 32873 7,9 19 2,5 200 7,1 109576,7 37,3 26,1 12.2 32873 11,2 20 2,5 185 7,1 101358,4 30,8 16,8 14 32873 10,0 21 2,5 240 7,1 131492 53,1 37,3 15,8 32873 13,3 22 2,5 210 7 113435 17 1,8 15,2 32410 4,9 23 2,5 210 7,1 115055,5 28 14,3 13,7 32873 8,0 24 2,5 210 7,0 113435 22,5 8,8 13,7 32410 6,4 Toplam 4910 2678301 791,4 479,8 282,4 785248 Ortalama 204,6 111595,9 33,0 20,0 13,4 32718,7 9,7 Std.sapma 35,2 19383,9 10,1 9,4 2,5 261,4 2,6 78
Yaz 2010 Karaburun Foça Tablo 18 (devam). 2010 Yaz mevsiminde gerçekleştirilen trol Trol no Hız (mil/s aat) Süre (dk) operasyonlarına ait temel bulgular Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m 2 ) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m 2 ) 1 saatteki total av (kg) 1 2,5 170 7,2 94452,0 61,0 23,2 37,8 33336,0 21,5 2 2,5 180 7,2 100008,0 28,5 14,5 14,0 33336,0 9,5 3 2,5 205 7,3 115479,9 49,5 28,4 21,1 33799,0 14,5 4 2,5 180 7,3 101397,0 49,4 25,0 24,4 33799,0 16,5 5 2,6 120 7,2 69338,9 56,9 25,0 31,9 34669,4 28,5 6 2,6 120 7,5 72228,0 18,3 13,8 4,5 36114,0 9,2 7 2,6 130 7,2 75117,1 26,6 16,6 10,0 34669,4 12,3 8 2,6 105 7,2 60671,5 28,2 13,3 14,9 34669,4 16,1 9 2,6 130 7,2 75117,1 45,1 25,0 20,1 34669,4 20,8 10 2,6 125 7,2 72228,0 51,8 25,2 26,6 34669,4 24,9 11 2,4 270 9,4 188015,0 155,5 122,0 33,5 41781,1 34,6 12 2,4 90 8,9 59338,1 57,6 33,5 24,1 39558,7 38,4 13 2,4 150 9,4 104452,8 196,0 141,0 55,0 41781,1 78,4 14 2,4 175 8,9 115379,6 160,0 122,0 38,0 39558,7 54,9 15 2,4 230 10,0 170384,0 134,0 98,0 36,0 44448,0 35,0 16 2,4 130 9,6 92451,8 86,5 72,0 14,5 42670,1 39,9 17 2,4 180 8,9 118676,2 97,7 78,0 19,7 39558,7 32,6 Toplam 2690,0 1684735,1 1302,6 876,5 426,1 633087,7 Ortalama 158,2 99102,1 76,6 51,6 25,1 37240,5 28,7 Std.sapma 47,2 35831,6 53,6 44,1 12,6 3769,0 17,9 Sığacık 1 2,5 175 9,4 126939,2 53,7 22,2 31,5 43522 18,4 2 2,5 283 10 218381,7 103,6 35,1 68,5 46300 22,0 3 2,5 180 10,1 140289 69,4 19 50,4 46763 23,1 4 2,5 392 10 302493,3 119,7 32,1 87,6 46300 18,3 5 2,5 250 10 192916,7 77,8 37 40,8 46300 18,7 Toplam 1280 981019,8 424,2 145,4 278,8 229185 Ortalama 256,0 196204,0 84,8 29,1 55,8 45837,0 20,1 Std.sapma 88,9 70221,4 26,6 8,0 22,5 1309,6 2,3 Çanakkale 1 2,5 330 9,9 252103,5 180,3 107 73,3 45837 32,8 2 2,5 200 7,5 115750 167,1 131 36,1 34725 50,1 3 2,5 165 9,9 126051,8 114,5 50,8 63,7 45837 41,6 4 2,5 165 10,5 133691,3 38,1 25 13,1 48615 13,9 5 2,5 180 10 138900 165,5 112 53,5 46300 55,2 Toplam 1040 766496,5 665,5 425,8 239,7 221314 Ortalama 208,0 153299,3 133,1 85,2 47,9 44262,8 38,7 Std.sapma 69,7 55916,2 58,7 45,0 23,9 5454,8 16,3 79
Tablo 19. 2010 yaz mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları Alt alanlar ve derinlik tabakaları Yaz 2010 Güllük Sığacık- Toplam Karaburun-Foça Çanakkale Körfezi Kuşadası Saha Mil 2 371,6 236 381,3 907,1 257,3 356 13,3 Saha km 2 1274,6 809,5 1307,8 3111,3 882,5 1231,7 45,6 Derinlik (m) 50-100 200-350 50-100-200 200-300 100-200 200-340 340-400 Trol çekimleri 24 5 10 7 1 1 3 51 11,6 18,4 21,5 34,5 32,8 50,1 55,1 11,6 22,0 9,4 38,4 13,9 9,9 23,1 14,5 78,4 41,6 10,4 18,3 16,5 54,9 13,8 18,7 28,5 35 8,4 9,2 40 6,8 12,3 32,6 10,1 16,1 5,8 20,8 7,3 24,8 Ürün/saat 6,3 10,9 12,1 12,9 11,3 13,6 8,4 7,9 11,2 10 13,3 4,9 8 6,4 Aritmetik Ortalama 9,7 20,1 17,4 44,8 32,8 50,1 36,9 Standart sapma 2,6 2,3 6,5 16,6 21,0 Standart Hata 0,5 1,0 2,0 6,3 12,1 m 2 'deki stok (kg) 0,000296 0,000439 0,000466 0,001204 0,000716 0,001443 0,000833 mil 2 'deki stok (kg) 1016,9 1504,0 1598,9 4128,8 2454,4 4948,5 2856,8 Toplam stok (ton) 377,8 354,9 609,7 3745,2 654,0 1761,6 37,9 7541,1 80
Tablo 20. 2010 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen Yaz 2010 demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. Derinlik (m) 1 saatlik trol çekimindeki kg/m 2 Taranan alan (mil 2 ) Toplam mil 2 de ürün (ton) Toplam sahadaki ürün (ton) Güllük 50-100 13,5 5,4 1,4 7,56 11 14,4 1,2 16,70 (4 yoğunluk tabakası) 9 5,2 0,93 4,84 7 8,1 0,72 5,83 Ara toplam 33,1 29,10 Foça 50-100-150 28 4,9 2,74 13,43 24 8,3 2,37 19,67 (5 yoğunluk tabakası) 21 15,2 2,06 31,31 16 27,7 1,58 43,77 14,5 14,5 1,48 21,46 Ara toplam 70,6 129,6 Karaburun 200-300 78 7,6 6,40 48,64 55 4,8 4,77 22,896 (4 yoğunluk tabakası) 40 29 3,22 93,38 35 34,6 2,70 93,42 Ara toplam 76,0 258,336 Sığacık 200-340 22,5 16,6 2,33 38,7 (2 yoğunluk tabakası) 18,5 36,3 1,37 49,7 Ara toplam 52,9 88,4 Çanakkale (Babakale) 100-125 50 10,3 4,94 50,9 40 9,4 2,98 28,0 (3 yoğunluk tabakası) 30 25,7 2,30 59,1 Ara toplam 45,4 138,0 Çanakkale (Kabatepe) 340-400 55 1,45 4,04 5,9 45 1,82 2,98 5,4 (3 yoğunluk tabakası) 35 2,86 2,60 7,4 Ara toplam 6,13 18,7 Genel Toplam 284,1 662,2 81
Şekil 33. Güllük bölgesi 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 34. Güllük bölgesi 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası. 82
Şekil 35. Sığacık bölgesi 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 36. Sığacık bölgesi 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası. 83
Şekil 37. Eski-Yeni Foça-Karaburun 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 38. Eski-Yeni Foça-Karaburun 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası. 84
Şekil 39. Çanakkale (Babakale) 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 40. Çanakkale (Babakale) 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası 85
Şekil 41. Çanakkale (Kabatepe) 2010 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 42. Çanakkale (Kabatepe) 2010 Yaz mevsimi stok dağılım haritası 86
4.3. Sonbahar 2010 Sonbahar mevsiminde gerçekleştirilen 53 trol çekiminde 36 sı kemikli balık, 1 i kabuklu ve 2 si kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 39 ticari tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 22 de verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 53 trol çekimi sonucunda toplamda 1,31 mil 2 (4519210,3 m 2 ) alan taranmış ve 145,8 (8750 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 5,4 ton (5411,3 kg) av elde edilmiş ve bunun %83,9 unun ticari olarak değerlendirildiği kalan %16,1 lik kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere göre tespit edilen başlıca türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 45, 46, 47, 48, 49 da bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 50, 51, 52, 53 te verilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE (ticari av) değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olduğu bulunmuştur (Şekil 43, p<0,05). Bununla beraber yine bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın ise istatistiki olarak önemli olmaığı tespit edilmiştir (Şekil 44, p>0,05). Sonbahar mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Tablo 21 de sunulmuştur. Tablo 21. 2010 Sonbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Sonbahar 2010 Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Çekim sayısı 20 5 7 13 7 Toplam süre (dk) 3525 1225 1050 1680 1405 Total av (kg) 1316 268,9 959,1 988,2 1005,7 Ticari av (kg) 854,4 200,3 921,5 811,8 875,5 Toplam HDA (kg) 461,1 68,6 37,6 176,4 130,2 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 14,8 11,1 51,3 32,8 32,6 Standart sapma 6,4 6,6 19,3 16,9 18,3 1 saatteki ort. HDA (kg) 7,9 5,1 2,2 7,1 7,6 Standart sapma 3 6,8 1,6 5,2 5,9 HDAO (%) 35 25,5 3,9 17,9 12,9 *HDAO: Hedef dışı av oranı 87
2,2 F(4, 42)=12,884, p=,00000 2,0 1,8 Log CPUE (ticari av, kg) 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 43. 2010 Sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi 1,1 F(4, 42)=2,3171, p=,07283 1,0 0,9 0,8 Log CPUE (HDA, kg) 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 44. 2010 Sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi 88
Şekil 45. 2010 sonbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 46. 2010 sonbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 89
Şekil 47. 2010 sonbahar mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 48. 2010 sonbahar mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 90
Şekil 49. 2010 sonbahar mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 50. 2010 sonbahar mevsiminde Parapenaeus longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 91
Şekil 51. 2010 sonbahar mevsiminde Mullus barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 52. 2010 sonbahar mevsiminde Merluccius merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 92
Şekil 53. 2010 sonbahar mevsiminde Trachurus mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Tablo 22. 2010 Sonbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Osteichthyes kg kg kg kg kg 1 Alosa fallax nilotica 0 0 0 3 0 2 Boops boops 81,5 0 0 32,1 0 3 Centrophorus granulosus 0 0 0 0 18,2 4 Dicentrarchus labrax 0,5 0 0 0 0 5 Dentex dentex 1 0 0 0 0 6 Diplodus puntazzo 2,1 0 0 0 0 7 D.macrophytalmus 0 0 0 0 0,7 8 Diplodus vulgaris 3,1 0 0 0 0 9 Diplodus annularis 3 0 0 0 0 10 Epinephelus aeneus 11 0 0 0 0 11 Helicolenus dactylopterus 1,5 2 0 0,5 0 12 L.mormyrus 1,1 0 0 0 0 13 L.boscii 0 0 0 0 6,7 14 Lophius piscatorius 0 19 26,2 64 25,4 15 M.merluccius 0 18,5 152 206,5 504 16 Mugil cephalus 0,6 0 0 0 0 17 M.putossou 0 0 0 0 51 18 Mullus barbatus 288 4 1,5 152,5 36 19 Mullus surmuletus 7 2 0,4 0 10,8 20 Mustelus mustelus 1,6 0 0 4,75 0 21 Pagrus pagrus 0,3 0 0 0 0 22 Pagelluus acarne 49,5 0 0 0,15 6,2 23 Pagellus erytthrinus 92,5 0 0 2,95 0 24 Phycis blennoides 0 0 0 0 8,4 25 Scomber scombrus 1 0 0 0,65 0 26 Scorpaena sp. 0,8 0 0 0 0 27 Serranus cabrilla 9 0 0 0,6 0 93
Tablo 22 (devam). 2010 Sonbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Sığacık Karaburun Foça Çanakkale Osteichthyes kg kg kg kg kg 28 Solea vulgaris 6,2 0 0 27 0 29 Sparus aurata 26,8 0 0 0 0 30 Spicara sp. 6 0 0 5,9 0 31 T.m.capelanus 0 0 0 0,15 0 32 T.mediterraneus 12,5 31,5 85 7,1 0,8 33 T.lastoviza 7 0 0 0 0 34 Trigla lyra 1 7 0 9,9 0,6 35 Umbrina cirrhosa 0 0 0 0 0 36 Zeus faber 1,45 13,85 3,8 2,95 0 Crustacea kg kg kg kg kg 1 P.longirostris 0 0 474 0 211,5 2 Penaeus kerathurus 78 Cephalopoda kg kg kg kg kg 1 Illex coindetti 0 0 101 0 1,5 2 Loligo vulgaris 0 0 0 0 10,3 2010 sonbahar mevsiminde 71 i kemikli balık, 8 sı kıkırdaklı balık, 17 sı kabuklu, 10 u kafadanbacaklı, 1 i gastropod, 12 ü derisi dikenli olmak üzere toplamda 117 hedef dışı tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölgelere ait adet ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 23 de verilmiştir. Tablo 23. Sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr n gr 1 A.Sphyraena 1687 14156,5 57 364,8 9 91,44 50 710,2 2 A.cuculus 5 240 15 686 3 Arnoglossus sp. 3 76,1 210 1088,9 264 1357,3 1791 6421,9 63 720,3 4 A.f.nilotica 90 1678,6 5 A.rueppelli 424 2510,82 6 B.carolinensis 3 250,4 7 B.ocellaris 103 2125,9 9 1071,1 36 189 8 Boops boops 916 17852,65 9 C.agassizi 1345 6928,1 10 C.aper 998 3019 543 1203 54 360,9 231 4140,3 11 C.lyra 6 18,3 24 61,2 12 C.caelorhynchus 550 6480,1 13 C.conger 49 9718,2 5 286,1 3 622,6 15 2000,8 14 C.maculatus 9 63 15 C.rubescens 220 2455,2 16 Cephola sp. 69 672,2 7 9,87 1 8,2 25 232,5 94
Tablo 23 (devam). Sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale n gr n gr n gr n gr n gr 17 Cithaurus sp. 3600 58988,8 36 607,8 49 628,3 2033 31946 9 270,5 18 D.annularis 3257 83335,4 101 2627,9 27 630 19 D.quadrimaculatus 202 466,62 16 28 2 4,7 3 8,1 18 90,4 20 D.macrophtalmus 21 369,6 21 D.vulgaris 45 1952,1 27 1260,6 22 D.maraccanus 67 1853,1 23 E.spinax 14 700,7 24 E.encrasicolus 77 323,91 52 200 567 1475,5 25 Gobius sp. 416 6670,16 1182,8 26 H.hipocampus 45 27 H.italicus 404 1585,6 28 H.mediterraneus 555 12420,8 29 H.dactylopterus 120 1402,4 3 7,2 49 1150,6 30 L.boscii 66 317,3 57 309 28 625,9 31 L.caudatus 10 995,5 25 1200 32 L.crocodilus 176 331,1 198 990,4 33 Lophius sp. 25 1060,5 24 1330,8 34 L.friessi 1419 2078 35 L.cavillione 2793 38904,8 1031 14773,2 157 1719,2 499 5380,2 36 M.merluccius 137 1846,7 124 1619 149 2494,5 176 2935,1 37 M.ocellatus 264 7584,98 38 M.scolopax 5 19 176 829,4 546 1754,8 27 150,9 39 M.barbatus 834 9966,06 1 6,7 44 362,2 40 M.surmuletus 32 240,5 9 92,5 41 M.hispidus 165 1830,61 42 M.variegatus 81 1530,6 43 Nezumia sp. 36 330,8 44 P.blennoides 5 186,5 65 2225 45 P.bogaravea 18 650,7 28 1660,4 46 P.acarne 122 3973,3 47 P.erythrinus 295 5637,3 1 19,8 50 63 1080,3 48 Sardina pilchardus 21 602,6 129 1727,76 49 Scomber japonicus 7 193,9 50 S.cabrilla 56 1614,3 28 774,3 9 180,4 51 S.hepatus 5211 54467,3 5 53 12 135,8 314 3501,55 18 225,9 52 S.flexiuosa 1126 21798,9 25 391,75 53 S.scriba 39 300 2 59,6 5 34,5 45 1087,3 54 S.nigrescens 5 33 4 36,8 27 230,7 18 45,5 55 S.notata 20 1143 13 77,3 1 10 9 143,1 342 4538,2 95
Tablo 23 (devam). Sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale n gr n gr n gr n gr n gr 56 S.scrofa 13 1075 57 Synodus saurus 8 1533,3 58 S. cantharus 18 720,6 59 S.aurata 70 914 60 Spicara sp 3 439 67 1631 279 5130,7 61 S.undosquamis 3 120 62 S.porcus 9 361,1 63 S.chyrsotaenia 45 1175,8 64 T.draco 144 3685,5 24 1647,2 27 1890,7 65 T.lucerna 35 1845,8 66 T.lyra 7 168,5 51 1448,9 7 140,6 67 T.m.capelanus 58 1218,2 208 4166,7 68 T.lastoviza 27 2689,1 45 2347 69 T.mediterraneus 239 7325,8 83 955,3 166 2800,3 70 U.scaber 157 12327,15 4 48,9 100 6551,9 9 630,8 71 Zeus faber 43 2179,9 3 79,2 9 149,4 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr n gr 1 G.melastomus 13 230,4 2 Raja asterias 7 179,9 9 1087,2 3 Raja miraletus 5 26 4 121,1 3 90,7 4 Raja clavata 22 1654,7 4 53,4 5 Squalis acanthias 1 414,8 6 S.canicula 299 9371 60 1957,9 64 9200,7 7 T.marmorata 8 510,4 94 5806,91 9 93,2 8 Torpedo nobiliana 27 6315,7 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale Crustacea n gr n gr n gr n gr n gr 1 B.maravigna 164 690 139 1427,05 47 387 2 C.crassicornis 27 35,1 3 C. sapidus 6 24,3 19 65,9 4 C.callinecdes 101 31,5 5 G. rhomboides 5 20,5 15 170,5 6 M.lonata 104 607 7 Munida ruttlanti 1529 3125,9 54 97 8 N.norvegicus 19 75 9 Pagrus sp 88 46,9 7 25,5 33 1058,75 10 P.edwarsii 19 126,5 11 P.kerathus 42 214,05 37 637,1 96
Tablo 23 (devam). Sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale n gr n gr n gr n gr n gr 12 P.lacazei 720 12 13 P.longirostris 77 245,41 3208 4632,1 299 942,2 137 528,9 72 405,8 14 Plesionika sp 15 5 33 45,9 15 Plesionika martia 33 23,8 203 213,5 16 R.desmaresti 3113 4017,6 1 7,9 17 S.mantis 683 17971,7 12 549,8 6 136,3 1945 46638 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale Cephalopoda n gr n gr n gr n gr n gr 1 Sepietta sp. 14 13362,2 67 857,2 112 625,29 12 108,9 85 603 2 Eledone cirrhosa 3 172,6 3 Eledone moschata 160 10561,9 7 168,8 16 805,2 27 4578 4 Illex coindetti 63 920,5 470 4773,7 358 2348 18 277,2 194 2765 5 Loligo sp 382 1969,82 197 362,2 188 767,1 318 1749,2 18 315 6 O.vulgaris 12 3115,2 7 R.macrosoma 179 3793,9 8 S.officinalis 495 3391,73 9 S.elegans 69 573,1 70 482,2 168 1850 9 63,8 10 S.orbignyana 3 100,1 186 2824,3 42 700,5 88 2087,6 6 127 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale Gastropoda n gr n gr n gr n gr n gr 1 Bolinirus brandaris 15 136,3 778 7443,8 Güllük Sığacık Karaburun Eski Foça Çanakkale Echinodermata n gr n gr n gr n gr n gr 1 Alcyonum palmatum 6 30,3 2 Aporrhais pespelicani 126 614,2 3 Astropecten aurantiacus 7 92,9 41 85,9 56 102,3 288 1814 4 Astropecten spinulosus 31 57 200 1117,2 36 275 5 Cidaris cidaris 3 648,5 6 Dolium galea 5 280 7 Echinester sepositotus 25 209,2 5 10,1 8 M.glacialis 14 1828,1 9 Ophiotrix sp. 73 255,9 10 P.phosphorea 45 320,4 11 S.granularis 19 432 12 Stichopus regalis 47 4556,4 27 2343,4 24 2400 18 7384 2010 sonbahar mevsimindeki bölgesel olarak elde edilen hedef dışı türlerin birey sayısı temel alınarak yapılan Bray-Curtis benzerlik analizi sonucunda Eski Foça ve Güllük istasyonlarının % 43,66, Sığacık ve Karaburun istasyonlarının ise % 63,01 oranında benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir (Şekil 54). Bununla beraber Eski Foça-Güllük (EFG) ile Sığacık- 97
Karaburun (SK) un ayrı ayrı iki grup oluşturduğu bulunmuş ve bu grupların oluşmasında hangi türe ait birey sayısının benzerliğe ve farklılığa ne oranda etki yaptığı ile ilgili bilgi Tablo 24 te verilmiştir. Şekil 54. Sonbahar 2010 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı Tablo 24. 2010 sonbahar mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (EFG: Eski Foça-Güllük grubu, SK: Sığacık Karaburun grubu) Benzerlik (%) Farklılık (%) Türler EFG SK Cithaurus sp 6,61 3,86 - Squilla mantis 5,66 2,08 - Lepidotrigla cavillione 5,39 5,41 - Loligo sp. 5,00 5,60 - Serranus hepatus 4,99 - - Trachurus mediterraneus 4,44 - - Diplodus annularis 4,01-2,38 Uranoscopus scaber 4,00 - - Capros aper - 6,73 - Illex coindetti 2,55 6,29 - Parapenaeus longirostris 3,78 6,10 - Arnoglossus sp. - 5,72 - Macrorhamphosus scolopax - 5,53 - Merluccius merluccius - 5,16 - Sepia elegans - 4,54 - Sepietta sp 2,22 4,51 - S.canicula - 4,39 - Lepidorhombus boscii - 4,34 - Argentina sphyraena - 4,34 - Sepia orbignyiana - 4,02-98
Sığacık Karaburun istasyonlarının bir grup oluşturmasında en yüksek katkısı olan türler toplamda % 40,01 ile sırasıyla Cithaurus sp., Squilla mantis, Lepidotrigla cavillione, Loligo sp., Serranus hepatus, Trachurus mediterraneus, Diplodus annularis, Uranoscopus scaber olarak tespit edilmiştir (Tablo 24). Eski Foça-Güllük istasyonlarının bir grup oluşturmasında ise en yüksek katkısı olan türler toplamda % 73,68 ile sırasıyla Capros aper, Illex coindetti, Parapenaeus longirostris, Arnoglossus sp., Macrorhamphosus scolopax, Merluccius merluccius, Sepia elegans, Sepietta sp., S.canicula, Lepidorhombus boscii, Argentina sphyraena, Sepia orbignyiana olarak bulunmuştur (Tablo 24). İki grup arasındaki farklılığa neden olan en önemli tür ise % 2,38 katkıyla Diplodus annularis tir. Diğer türlerin katkısı % 2 nin altında kalmıştır. Bu mevsimde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgu ve hesaplamalar Tablo 25 de verilmiştir. Tabakalı rastgele hesaplama ile söz konusu derinliklerin içerdiği tabakaların toplam dağılımı 1170,6 mil 2 olup, bu alan içinde tahmin edilen biyomass 3236,6 ton dur (Tablo 26). Bununla beraber alt alanlarda gerçekleşen 52 trol istasyonunun standart 1 saatlik çekim verilerinin farklı alt yoğunluk dağılım alanları, miktarı ve bu yoğunlukların mil 2 deki kesin stok miktarlar toplamı Tablo 27 de sunulmuştur. Yoğunluk dağılım alanlarının toplamı ise 151,7 mil 2 olup, bu alanda 491,3 tonluk biyomas hesaplanmıştır. 2010 sonbahar döneminde her alt bölgede gerçekleştirilen trol istasyonları ve stok dağılım haritaları ise şekil 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61 ve 62 de verilmiştir. Tablo 25.2010 Sonbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular Sonbahar 2010 Güllük Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m2) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m2) 1 saatteki total av (kg) 1 2,1 195 6,8 85951,3 80,4 40,0 40,4 26447 24,7 2 2,1 205 6,7 89030,3 48,3 42,0 6,3 26058 14,1 3 2,1 180 6,7 78172,9 41,6 26,0 15,6 26058 13,9 4 2,1 195 6,8 85951,3 69,2 32,0 37,2 26447 21,3 5 2,1 210 7 95285,4 138,4 85,0 53,4 27224 39,5 6 2,1 240 7 108897,6 75,8 45,0 30,8 27224 18,9 7 2,1 205 6,9 91687,9 63,3 34,0 29,3 26835 18,5 8 2,1 210 6,9 93924,2 73,6 49,0 24,6 26835 21,0 9 2,1 240 6,9 107341,9 102,5 67,0 35,5 26835 25,6 10 2,1 180 6,9 80506,4 60,6 41,0 19,6 26835 20,2 11 2,1 190 6,9 84979,0 61,0 42,0 19,0 26835 19,3 12 2,1 120 6,8 52893,1 30,7 19,0 11,7 26447 15,4 13 2,1 125 6,7 54286,8 45,4 37,0 8,4 26058 21,8 14 2,1 80 6,6 34225,0 44,5 31,0 13,5 25669 33,4 15 2,1 120 6,6 51337,4 72,7 53,0 19,7 25669 36,4 16 2,1 165 6,7 71658,5 25,5 15,0 10,5 26058 9,3 99
Tablo 25 (devam).2010 Sonbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular Sonbahar 2010 Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m2) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m2) 1 saatteki total av (kg) 17 2,1 135 6,7 58629,7 19,2 7,0 12,2 26058 8,5 Güllük 18 2,1 170 6,7 73830,0 87,0 72,0 15,0 26058 30,7 19 2,1 180 6,8 79339,7 58,6 43,0 15,6 26447 19,5 20 2,1 180 6,7 78172,9 59,7 40,0 19,7 26058 19,9 Toplam 20 3525 1556101 1258,2 820 438,16 528153,4 Ortalama 2,1 176,3 6,8 77805,1 62,9 41,0 21,9 26407,7 21,6 Std.sapma 41,7 0,1 19347,5 27,4 18,6 12,3 470,4 8,3 1 2 150 7,2 66672,0 138,7 100 38,7 26668,8 55,5 2 2 135 7,2 60004,8 85 76 9 26668,8 37,8 3 2 210 6,9 89451,6 99,8 93 6,8 25557,6 28,5 4 2,1 75 6,8 33058,2 61,5 57 4,5 26446,6 49,2 5 2 60 6,8 25187,2 90,5 77 13,5 25187,2 90,5 6 2 150 6,8 62968,0 72,5 55 17,5 25187,2 29,0 Karaburun 7 2 195 6,9 83062,2 33 30 3 25557,6 10,2 Foça 8 2 90 6,8 37780,8 71,3 50 21,3 25187,2 47,5 9 2 60 6,8 25187,2 31,3 26 5,3 25187,2 31,3 10 2 120 6,8 50374,4 102 75 27 25187,2 51,0 11 2 110 6,9 46855,6 82,3 72,3 10 25557,6 44,9 12 2 180 6,9 76672,8 76,8 64,5 12,3 25557,6 25,6 13 2,1 145 6,9 64852,4 43,5 36 8 26835,5 18,0 Toplam 13 1680,0 722127,2 988,2 811,8 176,4 334786,0 Ortalama 2,0 129,2 6,9 55548,2 76,0 62,4 13,6 25752,8 39,9 Std.sapma 49,2 0,1 21223,7 29,8 22,9 10,3 650,9 20,4 1 2,1 135 7,6 66505,32 93,8 89,6 4,2 29557,9 41,7 2 2,1 115 7,6 56652,68 94,6 92,7 1,9 29557,9 49,4 3 2,1 165 7,8 83423,34 144,9 142,6 2,3 30335,8 52,7 Karaburun 4 2,1 180 7,5 87507 294,4 282,1 12,3 29169,0 98,1 5 2,1 195 7,9 99855,21 129,8 127,1 2,7 30724,7 39,9 6 2,1 135 8 70005,6 106,1 95,6 10,5 31113,6 47,2 7 2,1 125 8 64820 95,5 91,8 3,7 31113,6 45,8 Toplam 7 915,0 528769,2 959,1 921,5 37,6 211572,5 Ortalama 2,1 150,0 7,8 75538,5 137,0 131,6 5,4 30224,6 53,5 Std.sapma 0,0 30,1 0,2 15168,4 72,1 69,5 4,2 800,7 20,1 1 2,3 330 8,2 192108,0 72,9 61,0 11,9 34928,7 13,3 2 2,3 300 8,2 174643,6 45,6 29,5 16,1 34928,7 9,1 Sığacık 3 2,0 270 7,9 131677,2 44,5 31,0 13,5 29261,6 9,9 4 2,2 110 8,6 64239,7 42,4 41,0 1,4 35039,8 23,1 5 2,3 215 8,0 122108,5 48,7 13,0 35,7 34076,8 13,6 Toplam 11,1 1225,0 684777,0 254,2 175,5 78,7 168235,7 Ortalama 2,2 245,0 8,2 136955,4 50,8 35,1 15,7 33647,1 13,8 Std.sapma 0,1 86,6 0,3 49995,2 12,5 17,6 12,5 2482,0 5,6 1 2,5 150 9,9 114592,5 61,6 52,3 9,3 45837 24,6 2 2,5 330 10 254650 168 162 6 46300 30,5 3 2,5 190 9,8 143684,3 131,7 110,7 21 45374 41,6 Çanakkale 4 2,5 95 6,6 48383,5 44 24,2 19,8 30558 27,8 5 2,5 100 6,6 50930 53 23,3 29,7 30558 31,8 6 2,5 195 9,9 148970,3 225,5 197,6 27,9 45837 69,4 7 2,5 345 10 266225 321,9 305,4 16,5 46300 56,0 Toplam 7 1405 62,8 1027436 1005,7 875,5 130,2 290764 Ortalama 2,5 200,7 9,0 146776,5 143,7 125,1 18,6 41537,7 40,2 Std.sapma 0 101,3 1,6 87390,5 103,4 104,2 8,8 7507,2 16,6 100
Tablo 26. 2010 sonbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları Alt alanlar ve derinlik tabakaları Sonbahar 2010 Güllük Sığacık-Kuşadası Karaburun-Foça Çanakkale Körfezi Saha Mil 2 570 84,2 186 151,3 91,3 35,1 52,7 Saha km 2 1955 288,8 638 519 313,2 120,4 180,8 Derinlik (m) 50-100 100-200 200-250 50-100 100-200 50 300-350 Toplam Trol çekimleri 20 3 2 11 9 2 5 52 24,7 13,3 9,1 14,4 13,6 24,6 30,5 14,1 9,9 23,1 43,7 30,4 27,8 41,6 13,9 13,6 67,4 41,3 31,8 21,3 14,1 49,1 69,4 39,5 7,8 52,3 56,0 18,9 25,7 97,4 18,5 11,9 39,8 21,0 16,7 45,8 25,6 25,5 45,3 Ürün/saat 20,2 20,3 19,3 10,6 15,4 21,8 33,4 36,4 9,3 8,5 30,7 19,5 19,9 Aritmetik Ortalama 21,6 12,3 16,1 23,5 46,1 26,2 45,9 Standart sapma 8,3 2,1 9,9 17,7 22,5 Standart Hata 1,8 1,2 7,0 5,3 7,5 m2'deki stok (kg) 0,000818 0,000365 0,000478 0,000838 0,001648 0,000686 0,001070 mil2'deki stok (kg) 2805,9 1250,4 1641,2 2875,4 5650,8 2353,9 3668,8 Toplam stok (ton) 1599,3 105,3 305,2 435,0 515,9 82,6 193,3 3236,6 Tablo 27. 2010 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen Sonbahar 2010 Güllük demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. Derinlik (m) 1 saatlik trol çekimindeki kg/m 2 Taranan alan (mil 2 ) Toplam mil 2 de ürün (ton) Toplam sahadaki ürün (ton) 40 10,4 5,19 53,98 30 15,1 3,98 60,10 50-100 25 17,5 3,20 56,00 (5 yoğunluk tabakası) 20 25,5 2,57 65,54 15 2,4 1,96 4,70 Ara toplam 70,9 240,31 101
Tablo 27 (devam). 2010 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde Sonbahar 2010 Foça (5 yoğunluk tabakası) tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. Derinlik (m) 50-100-130 1 saatlik trol çekimindeki kg/m 2 Taranan alan (mil 2 ) Toplam mil 2 de ürün (ton) Toplam sahadaki ürün (ton) 50 1,2 6,81 8,38 40 2,05 5,19 10,64 30 4,93 3,86 19,03 20 5,95 2,68 15,95 15 10,47 2,00 20,94 Ara toplam 24,6 74,9 Karaburun (3 yoğunluk tabakası) 100-200 100 2,5 11,77 28,95 50 4,52 5,66 25,58 40 6,37 4,47 28,47 Ara toplam 13,4 83,01 Sığacık (3 yoğunluk tabakası) 100-200-250 25 3,31 2,45 8,1 15 7,14 1,51 10,8 10 7,35 1,17 8,6 Ara toplam 17,8 27,5 Gökçeada (kuzey) (5 yoğunluk tabakası) 200-300 60 1,85 4,50 8,3 50 2,46 3,70 9,1 40 4,93 3,00 14,8 30 6,16 2,22 13,7 20 4,93 1,50 7,4 Ara toplam 20,3 53,3 Gökçeada (batı) 30 1,44 3,37 4,9 50 (2 yoğunluk tabakası) 20 3,28 2,25 7,4 Ara toplam 4,72 12,2 Genel Toplam 151,7 491,3 102
Şekil 55. Güllük bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 56. Güllük bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası. 103
Şekil 57. Sığacık bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 58. Sığacık bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası. 104
Şekil 59. Foça-Karaburun bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 60. Foça-Karaburun bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası. 105
Şekil 61. Çanakkale bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 62. Çanakkale bölgesi 2010 Sonbahar mevsimi stok dağılım haritası 106
4.4. Kış 2010-2011 Kış mevsiminde gerçekleştirilen 35 trol çekiminde 29 u kemikli balık, 1 i kıkırdaklı balık, 3 ü kabuklu ve 4 si kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 37 ticari tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 29 da verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 35 trol çekimi sonucunda toplamda 0,99 mil 2 (3398848,4 m 2 ) alan taranmış ve 97,4 saat (5846 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 3,3 ton (3302 kg) av elde edilmiş ve bunun %83,1 inin ticari olarak değerlendirildiği kalan %16,9 luk kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere göre tespit edilen başlıca türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 65, 66, 67, 68 de bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 69, 70, 71 de verilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE (ticari av) değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olduğu bulunmuştur (şekil 63, p<0,05). Bununla beraber yine bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın da istatistiki olarak önemli olduğı tespit edilmiştir (şekil 64, p<0,05). Kış mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Tablo 28 de sunulmuştur. Tablo 28. 2010-2011 kış mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Kış 2010-2011 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Çekim sayısı 12 4 9 10 Toplam süre (dk) 2078 1355 1373 1040 Total av (kg) 512,2 736,8 468,6 1026,8 Ticari av (kg) 269,6 639,7 391 886,2 Toplam HDA (kg) 242,6 97,1 77,6 140,6 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 7,5 27,9 17,5 50,5 Standart sapma 2,5 8,5 6,8 24,5 1 saatteki ort. HDA (kg) 7,4 4,3 3,8 8,2 Standart sapma 3,1 2,2 2,4 6,3 HDAO (%) 47,3 13,2 16,5 13,7 *HDAO: Hedef dışı av oranı 107
2,0 F(3, 29)=46,364, p=,000001 1,8 Log CPUE (ticari av, kg) 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 63. 2010-2011 Kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi 1,3 F(3, 29)=6,3532, p=,00192 1,2 1,1 1,0 Log CPUE (HDA, kg) 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 64. 2010-2011 Kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi 108
Şekil 65. 2010-2011 kış mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 66. 2010-2011 kış mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 109
Şekil 67. 2010-2011 kış mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 68. 2010-2011 kış mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 110
Şekil 69. 2010-2011 kış mevsiminde P.longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 70. 2010-2011 kış mevsiminde M.merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 71. 2010-2011 kış mevsiminde M. barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 111
Tablo 29. 2010-2011 kış mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes kg kg kg kg 1 Boops boops 30,5 105 2 Conger conger 2,5 3 D.macrophytalmus 16,5 4 Dentex dentex 1 5 Diplodus sargus 1,5 6 Diplodus vulgaris 0,75 7 L.boscii 10,2 8 Lophius piscatorius 14 33,2 67,5 9 M.merluccius 80 53,5 275,5 10 M.putossou 0,15 260 11 Mullus barbatus 5,8 83 12 Mullus surmuletus 91,5 1,4 13 Pagellus acarne 19 1,75 14 Pagellus bogaraveo 2,4 15 Pagellus erythrinus 43 1,15 16 Pagrus ehrenbergi 1,25 17 Phycis blennoides 0,3 32,2 18 Scomber japonicus 17,1 19 Scorpaena sp. 0,25 20 Serranus cabrilla 1,5 10,1 21 S.cantharus 1,15 22 Solea vulgaris 1,3 23 Sparus aurata 29,5 24 Sparus pagrus 1,5 0,25 25 Spicara sp. 8,5 26 Synodus saurus 0,5 27 T.mediterraneus 2 364 8,9 28 Trigla lyra 0,8 6,6 29 Zeus faber 1,25 3,6 1,2 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Chondrichthyes kg kg kg kg 1 Raja clavata 5,15 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Crustacea kg kg kg kg 1 Nephrops norvegicus 0,1 2 P.longirostris 156 37 234 3 Penaeus kerathurus 1,55 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Cephalopoda kg kg kg kg 1 Illex coindetti 10 5,3 2 Loligo vulgaris 7,5 4,5 1,6 3 Octopus vulgaris 9,25 11,1 4 Sepia officinalis 7,25 0,3 112
Kış 2010-2011 mevsiminde 66 sı kemikli balık, 11 i kıkırdaklı balık, 13 ü kabuklu, 8 i kafadanbacaklı, 1 i gastropod, 9 u derisi dikenli, 2 si sünger ve 1 i segmentli kurtlardan olmak üzere toplamda 111 hedef dışı tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölgelere ait adet ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 30 da verilmiştir. Tablo 30. 2010-2011 Kış mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Allosa fallax nilotica 5 66 2 Argentina sphyraena 2922 20720 126 3250 3 Arnoglossus sp 453 6991 470 5297 4 Arnoglosus rueppelii 377 1315,88 5 Aspitrigla cuculus 74 1780 6 Blennius ocellaris 148 2504,39 93 1303 7 Boops boops 421 6547,29 8 Carapus acus 21 43 9 C. caelorhynchus 1649 20140 10 Callanthias ruber 11 Callionymus lyra 6 26 76 382 12 Callionymus maculatus 23 75 73 398 13 Capros aper 1218 4686 18 87 53 425 14 Cepola rubescens 30 2500,38 114 1582 15 Cephola sp. 52 715 16 Chlorophtalmus agassizi 906 2449 81 630 17 Cithaurus linguatula 1987 29538,65 18 Cithaurus sp 510 6398 19 Conger conger 40 6243,39 9 282 33 3990 20 D.quadimaculatus 209 448,11 9 17 59 169 21 Dentex macrophthalmus 6 200 27 630 22 Dentex maroccanus 703 9663,63 23 Diplodus annularis 442 12551,1 24 Diplodus vulgaris 7 78 25 Engraulis encrasicolus 288 1409,23 27 175 26 Gobius niger 62 1009,88 27 H.italicus 473 2050 28 Helicolenus dactylopterus 26 172 34 448 1 80 29 Hoplostethus mediterraneus 777 11455 30 Lagocephalus spadiceus 3 31,86 31 Lampanyctus crocodilus 946 2830 10 29 32 Lepidopus caudatus 9 170 25 3630 33 Lepidorhombus boscii 681 2533 119 1960 113
Tablo 30 (devam). 2010-2011 Kış mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 34 Lepidotrigla cavillione 808 11455,64 1824 22278 767 11058 35 Lophius sp 5 138 7 600 3 210 36 M.aquila 4500 37 Macrorhamphosus scolopax 251 953 7 72 38 Merluccius merluccius 46 802 63 1305 39 Microcirrus hispidus 49 773,85 40 Microcirrus ocellatus 63 1733,34 41 Microcirrus ariegates 17 473 42 Mullus barbatus 27 727,59 43 Nezumia sp. 36 99 44 P.cataphractum 7 175 45 Pagellus acarne 4 193,81 33 590 7 350 46 Pagellus bogaraveo 169 9660 47 Pagellus erythrinus 251 3140 70 614 48 Phycis blennoides 46 990 49 Sardina pilchardus 7 86 50 S.undosquamis 6 177,87 51 Scorpaena notata 16 376,4 48 607 52 Scorpaena scrofa 9 284,28 53 Serranus cabrilla 5 126,79 15 229 54 Serranus hepatus 6279 66000,65 28 140 1617 19774 55 Spicara flexuosa 1531 20495,28 56 Spicara smaris 445 17393,83 57 Spicara sp. 14 194 58 Symphurus nigrescens 17 96 59 Trachinus draco 60 2886,74 53 2991 60 Trachurus mediterraneus 24 264,01 5 85 18 1080 61 Trachurus trachurus 5 88,7 62 Trigla lyra 29 656 45 4050 63 Triglaporus lastoviza 13 433,82 64 Trisopterus m. capelanus 17 404 65 Upeneus moluccensis 3 73,02 66 Uronoscopus scaber 123 6788,47 35 1901 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Dasyatic pastinaca 5 4250 2 Etmopterux spinax 18 10350 3 Galeus melastomus 90 7300 4 Gymnura altavela 6 4000 114
Tablo 30 (devam). 2010-2011 Kış mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr 5 Raja clavata 5 538 6 Raja miraletus 6 9366,82 17 964 7 Raja radula 2 600 8 S.acanthias 5 160 9 S.canicula 103 1359 74 12240 10 Torpedo marmorata 5 56 7 120 3 600 11 Torpedo nobiliana 18 5511,99 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Crustacea n gr n gr n gr n gr 1 Bathynectes maravigna 21 104,36 3 17 91 668 215 1920 2 Gonaplax rhomboides 15 104 3 Inachus dorsettensis 3 0,96 4 Liocarcinus depurator 66 847 5 Munida ruttlanti 6 1,54 68 150 6 Pagrus sp. 37 99,95 56 451 7 Parapenaeus longirostris 72 392,7 891 1697 223 869 8 Pilumnus hirutellus 79 78,79 9 Plesionika sp. 27 20 10 Plesionika martia 3 5 74 154 11 Pontacaris sp. 28 25,42 12 Rissoides desmaresti 3 4 17 82 13 Squilla mantis 102 3041,98 5 82 184 8247 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Cephalopoda n gr n gr n gr n gr 1 Eledone cirrhosa 63 6674,64 10 273 7 4 2 Eledone moschata 18 2700 3 Illex coindetti 23 1022,41 192 1218 503 4523 65 2725 4 Loligo sp. 868 4022,29 39 196 5 Sepia officinalis 116 1699,54 6 Sepia elegans 490 3572,21 150 1071 63 502 7 Sepia orbignyiana 223 3366 164 1904 8 Sepietta sp. 55 166,3 72 185 17 99 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Gastropoda n gr n gr n gr n gr Aplysia sp. 3 69,66 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Echinodermata n gr n gr n gr n gr 1 Anseropoda placenta 9 115,84 2 Astropecten aurantiacus 3 45 115
Tablo 30 (devam). 2010-2011 Kış mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Echinodermata n gr n gr n gr n gr 3 Astropecten sp. 11 147,08 265 594 4 Cidaris cidaris 22 83,29 24 937 108 1080 5 Echinaster sepositus 13 186,39 17 188 6 O.texturata 3 7,5 7 Sphaerechinus granularis 10 173 8 Sphaerechinus placenta 21 2349 9 Stichopus regalis 173 173 74 8519 29 275 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Porifera n gr n gr n gr n gr 1 Alcyonum palmatum 5 100 2 Pennatula phosphorea 5 85,75 20 281 Toplam Güllük Sığacık Foça Çanakkale Polychaeta n gr n gr n gr n gr 1 Hermione hystrix 14 36,15 2010-2011 kış mevsimindeki bölgesel olarak elde edilen hedef dışı türlerin birey sayısı baz alınarak yapılan Bray-Curtis benzerlik analizi sonucunda Foça ve Güllük istasyonlarının % 42,90, Sığacık ve Çanakkale istasyonlarının ise % 36,61 oranında benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir (Şekil 72). Bununla beraber Foça-Güllük (FG) ile Sığacık-Çanakkale (SÇ) un ayrı ayrı iki grup oluşturduğu bulunmuş ve bu grupların oluşmasında hangi türe ait birey sayısının benzerliğe ve farklılığa ne oranda etki yaptığı ile ilgili bilgi tablo 31 de verilmiştir. Şekil 72. Kış 2010-2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı 116
Tablo 31. 2010-2011 kış mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (FG: Foça-Güllük grubu, SÇ: Sığacık-Çanakkale grubu) Benzerlik (%) Farklılık Türler FG SÇ - Serranus hepatus 7,94-2,47 Lepidotrigla cavillione 7,14 - - Argentina sphyraena - 10,76 2,42 Lepidorhombus boscii - 10,63 2,15 Chlorophtalmus agassizi - 9,79 2,12 Sycliorhinus canicula - 9,59 - Illex coindetti 3,41 9,30 - Capros aper - 8,86 - Merluccius merluccius - 8,55 - Stichopus regalis - 7,55 - Foça-Güllük istasyonlarının bir grup oluşturmasında en yüksek katkısı olan türler toplamda % 15,08 ile sırasıyla Serranus hepatus ve Lepidotrigla cavillione olarak tespit edilmiştir (Tablo 31). Sığacık-Çanakkale istasyonlarının bir grup oluşturmasında ise en yüksek katkısı olan türler toplamda % 75,03 ile sırasıyla Argentina sphyraena, Lepidorhombus boscii, Chlorophtalmus agassizi, Sycliorhinus canicula, Illex coindetti, Capros aper, Merluccius merluccius ve Stichopus regalis olarak bulunmuştur (Tablo 31). İki grup arasındaki farklılığa neden olan en önemli türler ise % 9,16 katkıyla Serranus hepatus, Argentina sphyraena, Lepidorhombus boscii, Chlorophtalmus agassizi dir. Bu mevsimde yapılan trol çekimlerine ait temel bulgu ve hesaplamalar Tablo 32 de sunulmuştur. Tabakalı rastgele hesaplama ile söz konusu derinliklerin içerdiği tabakaların toplam dağılımı 1073,7 mil 2 olup, bu alan içinde tahmin edilen biyomass 2373,6 ton dur ve bölgelere ilişkin dağılımı Tablo 33 de verilmiştir. Bununla beraber alt alanlarda gerçekleşen 35 trol istasyonunun standart 1 saatlik çekim verilerinin farklı alt yoğunluk dağılım alanları, miktarı ve bu yoğunlukların mil 2 deki kesin stok miktarlar toplamı Tablo 34 te belirtilmiştir. Yoğunluk dağılım alanlarının toplamı ise 155,2 mil 2 olup, bu alanda 375,3 tonluk biyomas 117
hesaplanmıştır. 2010-2011 kış döneminde her alt bölgedeki trol çekim istasyonları ve stok dağılım haritaları ise şekil 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80 de verilmiştir. Tablo 32. 2010-2011 kış mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular Kış 2010-2011 Güllük Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m 2 ) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m 2 ) 1 saatteki total av (kg) 1 2,5 222 6,9 118203,9 67,8 37,3 30,5 31947 18,3 2 2,6 65 6,8 35472,0 19,5 4,5 15,0 32743 18,0 3 2,5 241 6,9 128320,5 56,4 32,6 23,8 31947 14,0 4 2,5 147 7 79404,5 41,6 19,8 21,8 32410 17,0 5 2,5 185 7 99930,8 53,3 19,0 34,3 32410 17,3 6 2,5 175 7 94529,2 51,3 34,3 17,0 32410 17,6 7 2,5 170 7 91828,3 40,1 28,0 12,1 32410 14,1 8 2,5 168 7 90748,0 48,4 22,5 25,9 32410 17,3 9 2,5 155 7 83725,8 36,8 9,8 27,0 32410 14,2 10 2,4 192 7 99563,5 38,8 26,0 12,8 31114 12,1 11 2,6 166 7 93254,4 33,6 22,0 11,6 33706 12,1 12 2,4 192 7 99563,5 39,3 13,8 25,5 31114 12,3 Toplam 12 2078 1114544 526,75 269,5 257,25 387031 Ortalama 2,5 173,2 7,0 92878,7 43,9 22,5 21,4 32252,6 15,4 Std.sapma 43,3 0,1 22575,0 12,5 9,9 7,6 693,1 2,4 Karaburun Foça 1 2,6 195 7 109545,8 37,4 32,2 5,3 33706,4 11,5 2 2,6 149 7,1 84900,0 41,9 36,0 5,9 34187,9 16,9 3 2,6 168 7,3 98422,7 64,8 54,0 10,8 35151,0 23,2 4 2,6 198 7,2 114409,2 70,5 59,0 11,5 34669,4 21,4 5 2,6 191 7 107298,7 80,5 68,4 12,1 33706,4 25,3 6 2,6 102 7,2 58938,0 73,5 55,0 18,5 34669,4 43,2 7 2,6 135 7,1 76922,8 34,1 30,0 4,1 34187,9 15,2 8 2,6 125 7,2 72228,0 37,2 22,0 15,6 34669,4 17,8 9 2,6 110 7,1 62677,9 44,0 34,4 9,7 34187,9 24,0 Toplam 9 1373,0 785343,1 483,9 391,0 93,5 309135,8 21,1 Ortalama 2,6 152,6 7,1 87260,3 53,8 43,4 10,4 34348,4 22,0 Std.sapma 37,1 0,1 20930,5 18,3 15,9 4,8 481,5 9,1 Sığacık 1 2,4 360 8 213350,4 270,2 243,7 26,5 35558,4 45,0 2 2,3 335 7,9 187883,9 168,5 138,0 30,5 33650,8 30,2 3 2 370 8,4 191867,2 163,3 154,0 9,3 31113,6 26,5 4 2,5 290 8 179026,7 112,9 104,0 8,9 37040,0 23,4 Toplam 4 9,2 1355,0 772128,1 714,9 639,7 75,2 137362,8 Ortalama 2,3 338,8 8,1 193032,0 178,7 159,9 18,8 34340,7 31,3 Std.sapma 0,2 35,7 0,2 14569,9 65,9 59,6 11,3 2559,9 9,6 1 2,5 90 9,5 65977,5 29,8 29 0,8 43985 19,9 2 2,5 90 9,3 64588,5 74,5 63 11,5 43059 49,7 3 2,5 70 9,3 50235,5 51,7 51 0,7 43059 44,3 4 2,5 110 9 76395 145,8 108 37,8 41670 79,5 Çanakkale 5 2,5 110 9,1 77243,83 152,7 141 11,7 42133 83,3 6 2,5 90 8,6 59727 170,2 155,2 15 39818 113,5 7 2,5 190 8,5 124624,2 145,4 130 15,4 39355 45,9 8 2,5 130 9,6 96304 137,2 112 25,2 44448 63,3 9 2,5 100 8,9 68678,33 78,5 71 7,5 41207 47,1 10 2,5 60 9,3 43059 41 26 15 43059 41,0 Toplam 10 1040 726832,8 1026,8 886,2 140,6 421793,0 587,5 Ortalama 2,5 104 9,1 72683,3 102,7 88,6 14,1 42179,3 58,7 Std.sapma 36,3 0,4 23490,6 52,7 46,7 11,1 1682,9 26,8 118
Tablo 33. 2010-2011 kış mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları Alt alanlar ve derinlik tabakaları Kış 2010-2011 Güllük Karaburun- Toplam Sığacık Çanakkale Körfezi Foça Saha Mil 2 570 84,2 132,1 211,2 25,6 50,6 Saha km 2 1955 288,8 453,1 519 87,5 173,6 Derinlik (m) 50-100 100-200 200-300 50-100-130 200-300 300-350 Trol çekimleri 12 2 2 9 5 5 35 18,3 45 26,5 11,5 78,9 19,9 18,0 30 23,4 16,9 83,2 49,9 14,0 23,9 45,5 44,3 17,0 21,3 46,7 61,8 17,3 25,3 113 41,0 Ürün/saat 17,6 43,3 14,1 15,2 17,3 17,8 14,2 24 12,1 12,1 12,3 Aritmetik Ortalama 15,4 37,5 25,0 22,1 73,5 43,4 Standart sapma 2,5 10,6 2,2 9,2 28,2 15,3 Standart Hata 0,7 7,5 1,6 3,1 12,6 7,7 m 2 'deki stok (kg) 0,000476 0,001092 0,000727 0,000644 0,001742 0,001028 mil 2 'deki stok (kg) 1633,3 3745,5 2492,0 2210,2 5973,6 3527,5 Toplam stok (ton) 930,9 315,3 329,2 466,8 152,9 178,5 2373,6 Tablo 34. 2010-2011 kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen Kış 2010-2011 demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. Derinlik (m) 1 saatlik trol çekimindeki kg/m 2 Taranan alan (mil 2 ) Toplam mil 2 de ürün (ton) Toplam sahadaki ürün (ton) Güllük 20 9,56 2,10 20,08 50-100 (2 yoğunluk tabakası) 15 51,8 1,60 82,88 Ara toplam 61,36 102,96 Foça 30 3,5 3,18 11,13 25 5,34 2,44 13,03 50-100-130 (4 yoğunluk tabakası) 20 11,1 2,02 22,42 15 7,8 1,51 11,78 Ara toplam 27,7 58,36 Sığacık 45 12,25 4,36 53,41 (3 yoğunluk tabakası) 100-200-250 30 15,30 3,05 46,67 25 25,50 2,50 63,75 Ara toplam 53,1 163,83 Çanakkale (Saroz) 80 0,96 6,55 6,29 50 3,38 4,01 13,55 200-300-350 (4 yoğunluk tabakası) 45 3,86 3,91 15,09 40 4,82 3,16 15,23 Ara toplam 13,02 50,17 Genel Toplam 155,2 0,0 375,3 119
Şekil 73. Güllük bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 74. Güllük bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi stok dağılım haritası 120
Şekil 75. Sığacık bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 76. Sığacık bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi stok dağılım haritası 121
Şekil 77. Foça bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 78. Foça bölgesi 2010-2011 kış mevsimi stok dağılım haritası 122
Şekil 79. Çanakkale (Saroz) bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 80. Çanakkale bölgesi 2010-2011 Kış mevsimi stok dağılım haritası 4.5. İlkbahar 2011 İlkbahar mevsiminde gerçekleştirilen 34 trol çekiminde 27 si kemikli balık, 1 i kıkırdaklı balık, 2 si kabuklu ve 4 ü kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 34 ticari tür tespit 123
edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 36 da verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 34 trol çekimi sonucunda toplamda 0,99 mil 2 (3428341,8 m 2 ) alan taranmış ve 101 saat (6062 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 3,1 ton (3085 kg) av elde edilmiş ve bunun %81 inin ticari olarak değerlendirildiği kalan %19 luk kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere göre tespit edilen başlıca türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 83, 84, 85, 86 da bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 87, 88, 89 da verilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE (ticari av) değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olduğu bulunmuştur (şekil 81, p<0,05). Bununla beraber yine bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın da istatistiki olarak önemli olduğı tespit edilmiştir (şekil 82, p<0,05). İlkbahar mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Tablo 35 te sunulmuştur. Tablo 35. 2011 İlkbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular İlkbahar 2011 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Çekim sayısı 16 5 8 5 Toplam süre (dk) 2535 1590 1521 416 Total av (kg) 837,3 1146,7 306,8 208,3 Ticari av (kg) 370,1 1086 256,1 201,2 Toplam HDA (kg) 467,2 60,7 50,7 7,1 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 10,7 43,7 9,9 31,7 Standart sapma 13,2 13,4 1,1 21,8 1 saatteki ort. HDA (kg) 12,4 2,6 2 1,1 Standart sapma 10,1 1,4 1,1 0,22 HDAO (%) 55,8 5,2 16,5 3,4 *HDAO: Hedef dışı av oranı 124
2,2 F(3, 27)=8,2001, p=,00049 2,0 1,8 Log CPUE (ticari av, kg) 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 81. 2011 ilkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi 1,4 F(3, 27)=22,343, p=,00000 1,2 1,0 Log CPUE (HDA, kg) 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0-0,2-0,4 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 82. 2011 ilkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi 125
Şekil 83. 2011 ilkbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 84. 2011 ilkbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 126
Şekil 85. 2011 ilkbahar mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 86. 2011 ilkbahar mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 127
Şekil 87. 2011 ilkbahar mevsiminde M. barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 88. 2011 ilkbahar mevsiminde T.mediterraneus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 89. 2011 ilkbahar mevsiminde Boops boops a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 128
Tablo 36. İlkbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes kg kg kg kg 1 Boops boops 36,5 28 20,3 18 2 D.macrophytalmus 4 3 D.labrax 1 4 Dentex dentex 3 26 5 Diplodus annularis 12,5 59,5 6 Diplodus sargus 15,3 7 Diplodus vulgaris 7 0,15 8 Diplodus puntazzo 1 9 Lophius piscatorius 10,5 6,4 10 M.merluccius 36,5 14,5 1 11 Mullus barbatus 82,5 103 102 65 12 Mullus surmuletus 1 13 Pagrus pagrus 0,4 14 Pagellus acarne 53,25 0,3 0,3 15 Pagellus bogaraveo 0,8 16 Pagellus erythrinus 64,5 6,45 17 Scorpaena sp. 1,9 0,95 18 Serranus cabrilla 1 4,95 19 Solea vulgaris 5 3,05 20 Sparus aurata 15,5 21 Spicara sp. 11,8 22 Synadus saurus 0,7 23 T.mediterraneus 0,5 117 83 24 Triglaporus lastoviza 0,75 25 Trigla lucerna 1 26 Trigla lyra 0,3 27 Zeus faber 2 3,7 0,2 7 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Chondrichthyes kg kg kg kg 1 Raja clavata 13 1,75 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Crustacea kg kg kg kg 1 P.longirostris 690 2 Penaeus kerathurus 21,5 10,7 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Cephalopoda kg kg kg kg 1 Illex coindetti 67,5 5,85 2 Loligo vulgaris 16,55 1,45 3 Octopus vulgaris 10 5,7 4 Sepia officinalis 13,25 14 0,15 ilkbahar 2011 mevsiminde 65 i kemikli balık, 3 ü kıkırdaklı balık, 15 i kabuklu, 8 i kafadanbacaklı, 4 ü gastropod, 7 si derisi dikenli ve 3 ü sünger, 2 si segmentli kurt ve 1 çift kabuklu olmak üzere toplamda 108 hedef dışı tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölgelere ait adet ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 37 de verilmiştir. 129
Tablo 37. 2011 ilkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Anthias anthias 25 194 2 Argentina sphyraena 810 6487,2 6 140 3 Arnoglossus sp 362 1351,8 1297 6931,5 4 Arnoglosus rueppelii 254 1066,03 5 Blennius ocellaris 44 892,36 17 244,1 6 Boops boops 1574 27454,64 17 241,6 7 152,6 7 Bothus podas 5 157,4 8 Callionymus lyra 26 87,2 9 Callionymus maculatus 10 Capros aper 536 1484,5 11 Cepola rubescens 195 2488,1 381 4333,6 1 15 12 Chlorophtalmus agassizi 1675 12908,9 13 Cithaurus linguatula 1538 28270,48 14 Cithaurus sp 341 4829,4 1081 5577,9 18 200 15 Conger conger 7 1163,19 11 515,1 7 800 16 D.quadrimaculatus 55 105,42 84 323,9 17 Dentex macrophthalmus 8 320 18 Dentex maroccanus 59 558,24 19 Diplodus annularis 499 17331,77 288 6448,7 20 Diplodus vulgaris 27 900,94 21 Engraulis encrasicolus 878 4195,51 7 18,9 118 590,6 1 10 22 Gobius niger 233 4033,89 23 Gobius sp. 33 382 24 Helicolenus dactylopterus 6 41,7 25 L.friessi 17 10,2 3 1,8 26 Lampanyctus crocodilus 215 631,3 27 Lepidopus caudatus 8 1078,5 1 70 28 Lepidorhombus boscii 35 550 21 240 29 Lepidotrigla cavillione 1473 23825,83 462 6639,05 88 672,2 2 20 30 Lophius sp 6 25,5 2 150 31 Macrorhamphosus scolopax 126 180,4 32 Merluccius merluccius 23 85,2 5 123,5 4 70 33 Microcirrus hispidus 54 638,8 34 Microcirrus ocellatus 126 3719,84 35 Microcirrus variegatus 40 522,5 36 Molva d. Macrophtalma 5 13 37 Mullus barbatus 94 2370,44 52 394,1 10 156,1 38 Nezumia sp. 43 182,3 39 P.cataphractum 16 86,04 40 Pagellus acarne 120 4142,83 3 160 41 Pagellus bogaraveo 5 173 3 70,2 42 Pagellus erythrinus 1048 17033,38 49 435,1 73 625,4 43 Phycis blennoides 3 3,9 5 564,5 1 30 130
Tablo 37 (devam). 2011 ilkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 44 Phycis phycis 7 3143,91 45 Sardina pilchardus 15 145,5 46 Sardinella aurita 28 658,84 47 S.undosquamis 20 753 48 Scorpaena notata 47 2058,12 49 Scorpaena porcus 50 Scorpaena scrofa 3 303 51 Scorpaena sp. 32 1405 52 Serranus cabrilla 31 1025,9 45 1627,1 53 Serranus hepatus 4898 161770,6 24 168,7 752 8713 16 140 54 Serranus scriba 7 350 9 204,6 55 Spicara flexuosa 2307 28991,72 56 Spicara smaris 420 11909,7 57 Spicara sp. 20 335,5 58 Synodus saurus 7 1221,5 59 Trachinus draco 78 7509,24 22 1015,3 60 Trachurus mediterraneus 19 443,25 152 398,7 6 20,7 61 Trigla lyra 4 450 62 Triglaporus lastoviza 72 2789,96 5 125 63 Trisopterus m. capelanus 7 228,2 64 Uronoscopus scaber 90 11030,64 6 281,1 65 Zeus faber 13 35,1 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Galeus melastomus 3 15,6 1 30 2 S.canicula 70 21500 57 865,5 3 1627,1 7 1500 3 Torpedo marmorata 5 411,5 10 1837,8 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Crustacea n gr n gr n gr n gr 1 Bathynectes maravigna 26 105,62 20 239,6 12 120 2 Inachus dorsettensis 7 3,99 3 Liocarcinus depurator 10 403,8 4 Maja squinado 7 43,4 5 Medorippe lonata 20 49 6 Munida ruttlanti 5 2,15 7 Pagrus sp. 19 27,8 29 147,3 8 Parapenaeus longirostris 179 697,88 1799 3015,4 14 45,5 9 Penaeus kerathurus 3 114,4 3 67,5 10 Pilumnus hirutellus 64 102,93 11 Plesionika sp. 48 59,4 24 42,4 12 Pontacaris lacazei 89 106,9 13 Pontacaris sp. 94 63,6 7 8,05 84 119 14 Rissoides desmaresti 23 43,1 131
Tablo 37 (devam). 2011 ilkbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 15 Squilla mantis 348 11843,11 309 7272,1 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Cephalopoda n gr n gr n gr n gr 1 Eledone cirrhosa 128 18333,06 3 562,2 2 Eledone moschata 38 1308,6 1 250 3 Eledone sp. 5 379,5 4 Illex coindetti 136 952,1 89 689,1 5 120 5 Loligo sp. 795 4219,83 164 646,32 151 1114,4 6 Sepia elegans 129 1103,5 362 1022 23 145,3 7 Sepia orbignyiana 27 982,62 76 1189,2 10 333 1 10 8 Sepietta sp. 20 73,5 105 505,28 7 25,2 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Gastropoda n gr n gr n gr n gr 1 A.pespelicani 25 113,1 2 Bolinirus sp. 10 8,6 3 Hexaples turunculus 47 479,6 4 Murex sp. 11 9,41 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Echinodermata n gr n gr n gr n gr 1 Astropecten aurantiacus 152 948,6 2 Astropecten sp. 123 332,65 37 42,26 6 40 3 Echinaster sepositus 38 60,96 6 53,1 4 Holothuria tubulosa 6 900 7 800 5 O.texturata 5 0,9 6 Ophiotrix fragilis 30 72,8 7 Sphaerechinus granularis 10 581,75 10 679,3 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Porifera n gr n gr n gr n gr 1 Alcyonum palmatum 29 155,25 38 176,3 2 Pennatula phosphorea 34 359,7 3 Suberites domuncula 3 83,1 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Polychaeta n gr n gr n gr n gr 1 Hermione hystrix 53 260,88 2 Hermodice carunculata 9 21 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Bivalvia n gr n gr n gr n gr 1 Pecten sp. 3 140,49 3 6,3 132
2011 ilkbahar mevsimindeki bölgesel olarak elde edilen hedef dışı türlerin birey sayısı baz alınarak yapılan Bray-Curtis benzerlik analizi sonucunda Foça ve Güllük istasyonlarının % 44,93, oranında benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir (şekil 90). Şekil 90. İlkbahar 2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı Bu mevsimde yapılan trol çekimlerine ait temel bulgu ve hesaplamalar Tablo 38 de sunulmuştur. Tabakalı rastgele hesaplama ile söz konusu derinliklerin içerdiği tabakaların toplam dağılımı 1182 mil 2 olup, bu alan içinde tahmin edilen biyomass 3249,9 ton dur ve bölgelere ilişkin dağılımı Tablo 39 da verilmiştir. Bununla beraber alt alanlarda gerçekleşen 34 trol istasyonunun standart 1 saatlik çekim verilerinin farklı alt yoğunluk dağılım alanları, miktarı ve bu yoğunlukların mil 2 deki kesin stok miktarlar toplamı Tablo 40 ta verilmiştir. Yoğunluk dağılım alanlarının toplamı ise 125,9 mil 2 olup, bu alanda 289 tonluk biyomas hesaplanmıştır. 2011 ilkbahar döneminde her alt bölge için tespit edilen trol çekim istasyonları ve stok dağılım haritaları şekil 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97 ve 98 de verilmiştir. 133
Tablo 38. 2011 ilkbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular İlkbahar 2011 Güllük Ağız Trol Hız Süre açıklığı no (mil/saat) (dk) (m) Taranan Total alan (m2) av (kg) Ticari Iskarta av (kg) av (kg) 1 saatte 1 saatteki taranan total av alan (m 2 ) (kg) 1 2,6 150 6,7 80413,84 21,8 4,3 17,5 32166 8,7 2 2,6 140 6,7 75277,63 37,1 9,6 27,5 32262 15,9 3 2,6 175 6,9 96344,13 110,5 61,0 49,5 33032 37,9 4 2,9 264 7,0 165420,6 60,1 28,6 31,5 37596 13,7 5 2,6 227 7,0 128069,1 94,0 29,0 65,0 33851 24,8 6 2,6 72 6,7 38887,56 85,1 67,6 17,5 32406 70,9 7 2,8 105 6,8 62071,63 61,8 23,3 38,5 35470 35,3 8 2,8 180 6,9 106875,2 36,7 16,7 20,0 35625 12,2 9 2,7 85 6,8 48028,84 91,8 24,3 67,5 33903 64,8 10 2,7 190 6,8 107358,6 65,8 16,3 49,5 33903 20,8 11 2,6 175 6,7 94237,48 43,3 8,3 35,0 32310 14,8 12 2,4 200 6,7 98526,4 38,8 14,3 24,5 29558 11,6 13 2,5 150 6,7 78015,5 35,5 18,0 17,5 31206 14,2 14 2,4 80 6,7 39884,67 13,5 4,5 9,0 29914 10,1 15 2,5 180 6,8 94729,8 27,8 18,8 9,0 31577 9,3 16 2,5 162 6,8 85506,84 46,0 26,0 20,0 31669 17,0 Toplam 2535 1399648 869,55 370,55 499 526445,8 382,1 Ortalama 158,4 6,8 87478,0 54,3 23,2 31,2 32902,9 23,9 Std.sapma 53,2 0,1 32571,1 28,4 17,9 18,4 2109,8 19,2 1 2,5 240 6,7 124084,0 42,6 39 3,6 31021 10,7 2 2,5 175 6,7 90477,9 30,3 27,3 3 31021 10,4 3 2,5 180 6,8 94452,0 39,15 30,9 8,25 31484 13,1 Foça 4 2,5 180 6,8 94452,0 43,7 33,2 10,5 31484 14,6 5 2,5 254 6,8 133282,3 64,6 50,6 14 31484 15,3 6 2,5 162 6,7 83756,7 30,15 26,4 3,75 31021 11,2 7 2,5 145 6,8 76086,3 22,8 19,8 3 31484 9,4 8 2,5 185 6,7 95648,1 33,4 28,9 4,5 31021 10,8 Toplam 8 1521 792239,3 306,7 256,1 50,6 250020 95,3 Ortalama 190,1 6,8 99029,9 38,3 32 6,3 31252,5 11,9 Std.sapma 37,5 0,1 19592,6 12,7 9,3 4,1 247,5 2,1 1 2,5 400 8,5 262058 238,2 231 7,2 39308,7 35,7 2 2,5 430 8,4 277398,7 300,5 283 17,5 38706,8 41,9 Sığacık 3 2,5 270 8,4 174180,6 269,2 262 7,2 38706,8 59,8 4 2,5 335 7,8 200602,5 177,8 161 16,8 35928,8 31,8 5 2,5 155 7,8 93653,33 161 149 12 36252,9 62,3 Toplam 5 1590 1007893 1146,7 1086 60,7 188904 231,6 Ortalama 2,5 318 8,16 201578,6 229,3 217,2 12,14 37780,8 46,3 Std.sapma 0 110,0 0,3 73834,1 59,3 59,9 5,0 1566,4 14,0 134
Tablo 38(devam). 2011 ilkbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel İlkbahar 2011 Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) bulgular Taranan alan (m2) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m 2 ) 1 saatteki total av 1 2,5 80 7,1 43954,1 9,4 8 1,4 32965,6 7,1 2 2,5 100 7,1 54942,7 60,8 59,2 1,6 32965,6 36,5 Çanakkale 3 2,5 100 7,1 54942,7 30,7 29 1,7 32965,6 18,4 4 2,5 50 7,1 27471,3 54,2 53 1,2 32965,6 65,0 5 2,5 86 7,1 47250,7 53,2 52 1,2 32965,6 37,1 Toplam 5 416 35,6 228561,5 208,3 201,2 7,1 164828 164,1 Ortalama 2,5 83,2 7,1 45712,3 41,7 40,2 1,4 32965,6 32,8 Std.sapma 20,5 11276,0 21,3 21,4 0,2 22,0 (kg) Tablo 39. 2011 ilkbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları İlkbahar 2011 Alt alanlar ve derinlik tabakaları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Toplam Saha Mil 2 570 84,2 132,1 201,7 194 Saha km 2 1955 288,8 453,1 691,8 665,4 Derinlik (m) 50-100 100-200 200-250 50-100 50-100 Trol çekimleri 16 2 3 8 5 34 8,7 31,8 35,7 10,7 6,0 15,9 62,3 41,9 10,4 36,4 37,9 59,8 13 18,4 13,7 14,6 65 24,8 15,3 37,1 70,9 11,2 35,3 9,4 Ürün/saat 12,2 10,8 64,8 20,8 14,8 11,6 14,2 10,1 9,3 17 Aritmetik Ortalama 23,9 47,1 45,8 11,9 32,6 Standart sapma 19,2 21,6 12,5 2,1 22,3 Standart Hata 4,8 15,3 7,2 0,8 10,0 m2 deki stok (kg) 0,0007256 0,001304 0,001177 0,000382 0,000988 mil2 deki stok (kg) 2488,8 4471,4 4037,5 1308,7 3389,8 Toplam stok (ton) 1418,6 376,5 533,3 263,9 657,6 3249,9 135
Tablo 40. 2011 ilkbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. İlkbahar 2011 Derinlik (m) 1 saatlik trol çekimindeki kg/m 2 Taranan alan (mil 2 ) Toplam mil 2 de ürün (ton) Toplam sahadaki ürün (ton) Güllük 65 2,7 6,65 17,96 35 3,5 3,50 12,25 (5 yoğunluk tabakası) 50-100 25 23,0 2,54 58,42 15 21,4 1,61 34,45 10 22,6 1,10 24,86 Ara toplam 73,2 147,94 Sığacık 60 3,9 5,31 20,71 (3 yoğunluk tabakası) 100-200-250 40 7 3,46 24,22 30 9,4 2,84 26,70 Ara toplam 20,3 71,63 Foça 15 6,40 1,64 10,50 50-100 (2 yoğunluk tabakası) 10 17,60 1,10 19,36 Ara toplam 24 29,86 Çanakkale 65 4,80 6,75 32,40 35 0,65 3,64 2,37 50-100 (4 yoğunluk tabakası) 20 1,70 2,09 3,55 10 1,20 1,03 1,24 Ara toplam 8,35 39,56 Genel Toplam 125,9 0 289 Şekil 91. Güllük bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 136
Şekil 92. Güllük bölgesi2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası Şekil 93. Sığacık bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 137
Şekil 94. Sığacık bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası Şekil 95. Foça bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 138
Şekil 96. Foça bölgesi2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası Şekil 97. Çanakkale bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 139
Şekil 98. Çanakkale bölgesi 2011 ilkbahar mevsimi stok dağılım haritası 4.6. Yaz 2011 Yaz mevsiminde gerçekleştirilen 24 trol çekiminde 24 ü kemikli balık, 2 si kabuklu ve 4 ü kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 30 ticari tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 42 de verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 24 trol çekimi sonucunda toplamda 0,82 mil 2 (2834569,7 m 2 ) alan taranmış ve 76,9 saat (4614 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 2,4 ton (2381,3 kg) av elde edilmiş ve bunun %80,5 inin ticari olarak değerlendirildiği kalan %19,5 lik kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere göre tespit edilen başlıca türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 101, 102, 103, 104 te bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 105, 106 ve 107 de verilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE (ticari av) değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olduğu bulunmuştur (Şekil 99, p<0,05). Bununla beraber yine bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın da istatistiki olarak önemli olduğı tespit edilmiştir (Şekil 100, p<0,05). Yaz mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Tablo 41 de sunulmuştur. 140
Tablo 41. 2011 yaz mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Yaz 2011 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Çekim sayısı 7 6 8 3 Toplam süre (dk) 1264 1515 1330 505 Total av (kg) 240,6 1108,1 466,5 103,2 Ticari av (kg) 153,6 946 278,6 77,3 Toplam HDA (kg) 87 162,1 187,9 25,9 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 6,7 37,3 13,4 9,5 Standart sapma 4,2 6,4 5,2 1,8 1 saatteki ort. HDA (kg) 4,5 6,5 8,5 3,4 Standart sapma 1,7 2,9 1,4 2,1 HDAO (%) 36,1 14,6 40,3 25 *HDAO: Hedef dışı av oranı 2,0 F(3, 20)=14,679, p=,00003 1,8 1,6 Log CPUE (ticari av, kg) 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 99. 2010-2011 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi 141
1,2 F(3, 20)=6,3363, p=,00339 1,1 1,0 0,9 Log CPUE (HDA, kg) 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Bölgeler Şekil 100. 2010-2011 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi Şekil 101. 2011 yaz mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 142
Şekil 102. 2011 yaz mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 103. 2011 yaz mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 143
Şekil 104. 2011 yaz mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 105. 2011 yaz mevsiminde P. Longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 144
Şekil 106. 2011 yaz mevsiminde M.merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 107. 2011 yaz mevsiminde M.barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 145
Tablo 42. Yaz mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Güllük Karaburun Foça Çanakkale Osteichthyes kg kg kg kg 1 Boops boops 20,5 2 Dentex macrophytalmus 15,3 3 Dentex maroccanus 6,5 4 Diplodus puntazzo 1,5 5 Diplodus sargus 0,5 6 Lepidorhombus boscii 8,8 7 Lophius piscatorius 15,85 8 Merluccius merluccius 29,3 120 9 9 Micromesistius putossou 3,5 10 Mugil sp. 0,3 11 Mullus barbatus 0,8 66,5 12 Mullus surmuletus 37,5 13 Pagellus acarne 14 Pagellus erythrinus 45,5 0,12 15 Phycis blennoides 3,7 1,5 16 Scomber scombrus 1 0,4 1 17 Scorpaena sp. 0,9 18 Serranus cabrilla 5 19 Solea vulgaris 0,3 2 20 Sparus aurata 11 21 Spicara sp. 1,2 22 Trachurus mediterraneus 9,8 0,1 3 23 Triglaporus lastoviza 3 24 Zeus faber 0,2 14,5 3,75 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Crustacea kg kg kg kg 1 P.longirostris 864 36 60 2 Penaeus kerathurus 25,5 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Cephalopoda kg kg kg kg 1 Illex coindetti 0,35 2 Loligo vulgaris 17 1,85 3 Octopus vulgaris 3 4 Sepia officinalis 4,25 Yaz 2011 mevsiminde 57 si kemikli balık, 9 u kıkırdaklı balık, 13 ü kabuklu, 9 u kafadanbacaklı, 3 ü karındanbacaklı, 2 si çift kabuklu, 9 u derisi dikenli, 4 ü sünger, 1 i segmentli kurt ve 1 i de tunikat olmak üzere toplamda 108 hedef dışı tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölgelere ait adet ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 43 te verilmiştir. 146
Tablo 43. 2011 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Yaz 2011 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Argentina sphyraena 491 3673,1 15 210 2 Arnoglossus sp 435 4036 1055 5259 56 350 3 Aspitrigla cuculus 9 398,7 4 Blennius ocellaris 21 511,8 58 486,5 5 Boops boops 33 621,3 6 Callionymus lyra 83 246,3 7 Callionymus maculatus 122 1214 8 Capros aper 4092 11937 27 84,6 12 120 9 Cepola macrophtalma 15 186,9 198 2111,3 10 Chlorophtalmus agassizi 133 1197,3 11 Cithaurus sp 546 8945,1 14 263 1416 17692 35 350 12 Coelorhynchus coelorhynchus 60 690 13 Conger conger 9 832 9 1050 14 D.quadimaculatus 24 29 15 14 54 194,4 15 Dentex dentex 6 178 16 Dentex maroccanus 12 241,8 17 Diplodus annularis 285 9173,7 314 7360 7 210 18 Diplodus vulgaris 11 503,8 19 Engraulis encrasicolus 150 1184 328 1623,8 189 840 20 Gobius sp. 6 84,3 118 3076,5 7 140 21 Hymenocephalus italicus 27 45,9 45 180 22 Helicolenus dactylopterus 117 3761,6 23 Hoplostethus mediterraneus 42 600 24 L.friessi 9 6,3 36 77,4 25 Lampanyctus crocodilus 127 598,7 26 Lepidopus caudatus 1675 22598 15 750 27 Lepidorhombus boscii 126 1355 21 360 28 Lepidotrigla cavillione 867 9721,5 122 1710 401 3559,4 21 700 29 Lophius sp 9 70 6 300 30 Macrorhamphosus scolopax 328 982 31 Merluccius merluccius 3 92,4 202 1459,6 9 65,7 3 90 32 Microcirrus hispidus 3 81,9 33 Microcirrus ocellatus 15 556,1 34 Mullus barbatus 27 133,5 99 900,6 14 210 35 Mullus surmuletus 3 24,9 110 826,9 36 Nezumia sp. 177 2390 37 Peristedion cataphractum 23 387 38 Pagellus bogaroveo 18 750 39 Pagellus erythrinus 12 198 20 278,9 147
Tablo 43 (devam). 2011 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Yaz 2011 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 40 Phycis blennoides 162 2020 9 180 41 Sardina pilchardus 67 778,4 42 Scomber japonicus 14 140 43 Scorpaena notata 39 1694,4 38 1127,7 44 Scorpaena scrofa 9 373,2 45 Scorpaena sp. 9 130 46 Serranus cabrilla 18 528,8 164 3109,2 47 Serranus hepatus 1455 15240,5 1321 14184,4 28 420 48 Siganus rivulatus 3 112,2 49 Spicara flexuosa 102 2219,3 69 1317,2 50 Synchiropus phaeton 27 227,7 51 Trachinus draco 6 560,4 89 7215,6 21 1120 52 Trachurus mediterraneus 27 392,1 157 1848,7 35 490 53 Trigla lyra 27 697 5 156,5 6 450 54 Triglaporus lastoviza 30 804,9 41 2546 11 166,1 55 Trisopterus m. capelanus 357 4310,9 28 471 21 490 56 Uronoscopus scaber 39 3644,6 23 1807,3 57 Zeus faber 36 697,7 20 639,1 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Chimera monstrosa 3 2400 2 Etmpoterus spinax 6 300 3 Galeus melastomus 18 900 4 Raja asterias 9 2824 9 381,6 5 Raja clavata 15 5300 9 1581,3 6 Raja miraletus 3 15,9 9 415 9 222,3 7 Squalus acanthias 16 1103,5 8 Sycliorhinus canicula 303 9573 9 1220,4 7 2100 9 Torpedo marmorata 9 423 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Crustacea n gr n gr n gr n gr 1 Bathynectes maravigna 18 91 111 671 147 1400 2 Gonaplax rhomboides 5 11,5 3 Liocarcinus depurator 3 2,1 4 Macropodia sp. 3 2,3 9 30 5 Medorippe lonata 104 2021,7 6 Munida ruttlanti 6 2,6 4925 11180 7 Nephrops norvegicus 30 264 8 Pagrus sp. 99 572,6 148
Tablo 43 (devam). 2011 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Yaz 2011 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Crustacea n gr n gr n gr n gr 9 Parapenaeus longirostris 3 13,5 1380 3046,5 186 583,2 27 150 10 Pilumnus hirtellus 21 20,7 11 Plesionika sp. 663 1093,8 12 Pontacaris sp. 9 20 13 Squilla mantis 21 564,6 1496 35032,1 84 2100 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Cephalopoda n gr n gr n gr n gr 1 Eledone cirrhosa 30 3052,7 2 Eledone moschata 32 3091 17 3250 3 Illex coindetti 18 1332 15 300 5 Loligo vulgaris 144 722,9 190 997,4 33 262,9 42 210 6 Sepia elegans 147 3690 18 237 287 2684,1 35 420 7 Sepia orbignyiana 36 1356,5 8 Sepietta sp. 125 441,7 14 70 9 Sepiola sp. 3 6,1 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Gastropoda n gr n gr n gr n gr 1 Aporhais pespelicani 3 17,5 2 Bolinirus brandaris 244 2436,2 3 Murex sp. 3 58 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Bivalvia n gr n gr n gr n gr 1 Ostrea edulis 12 43,5 2 Pecten sp. 3 0,69 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Echinodermata n gr n gr n gr n gr 1 Astropecten aurantiacus 63 221,4 2 Astropecten sp. 182 731 3 Echinaster sepositus 12 214,8 4 Echinus melo 3 161,4 5 Ophiotrix fragilis 189 585 6 Ophiotrix sp. 36 81,9 7 Ophiura texturata 3 0,66 8 Stichopus regalis 18 3335 9 855 13 1300 9 Spharechinus granularis 9 561,6 149
Tablo 43 (devam). 2011 yaz mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Yaz 2011 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Porifera n gr n gr n gr n gr 1 Alcyonum palmatum 36 140,5 100 404,6 2 Axinella sp. 6 84,6 3 Pennatula phosphorea 9 182,4 10 98 4 Suberites domuncula 9 100,8 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Polychaeta n gr n gr n gr n gr 1 Hermione hystrix 3 5,1 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Tunicata n gr n gr n gr n gr 1 Tunicata sp. 66 1764 78 1628,5 2011 yaz mevsimindeki bölgesel olarak elde edilen hedef dışı türlerin birey sayısı baz alınarak yapılan Bray-Curtis benzerlik analizi sonucunda Foça ve Güllük istasyonlarının % 53,22, Karaburun ve Çanakkale istasyonlarının ise % 41,52 oranında benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir (Şekil 108). Bununla beraber Foça-Güllük (FG) ile Karaburun-Çanakkale (KÇ) un ayrı ayrı iki grup oluşturduğu bulunmuş ve bu grupların oluşmasında hangi türe ait birey sayısının benzerliğe ve farklılığa ne oranda etki yaptığı ile ilgili bilgi Tablo 44 te verilmiştir. Şekil 108. Yaz 2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı 150
Tablo 44. 2011 yaz mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (FG: Foça-Güllük grubu, KÇ: Karaburun-Çanakkale grubu) Benzerlik (%) Farklılık Türler FG KÇ Serranus hepatus 7,14-2,31 Cithaurus sp. 6,27 4,43 Lepidotrigla cavillione 5,96 5,06 Diplodus annularis 5,62 - Arnoglossus sp. - 6,62 - Loligo vulgaris 3,51 6,15 - Parapenaeus longirostris - 5,45 - Hymenocephalus italicus - 5,45 - T.minitus capelanus - 5,06 - Lepidorhombus boscii - 5,06 - Lepidopus caudatus - 4,54 2,09 Foça-Güllük istasyonlarının bir grup oluşturmasında en yüksek katkısı olan türler toplamda % 24,99 ile sırasıyla Serranus hepatus, Cithaurus sp., Diplodus annularis ve Lepidotrigla cavillione olarak tespit edilmiştir (Tablo 44). Karaburun-Çanakkale istasyonlarının bir grup oluşturmasında ise en yüksek katkısı olan türler toplamda % 38,85 ile sırasıyla Arnoglossus sp., Loligo vulgaris, Parapenaeus longirostris, Hymenocephalus italicus, T.minitus capelanus, Lepidorhombus boscii olarak bulunmuştur (Tablo 44). İki grup arasındaki farklılığa neden olan en önemli türler ise toplamda % 4,40 katkıyla Serranus hepatus, ve Lepidopus caudatus tur. Diğer türlerin bireysel etkisi % 2 nin altında kalmıştır. Bu mevsimde gerçekleştirilen trol çekimlerine ait temel bulgu ve hesaplamalar Tablo 45 te verilmiştir. Tabakalı rastgele hesaplama ile söz konusu derinliklerin içerdiği tabakaların toplam dağılımı 1434 mil 2 olup, bu alan içinde tahmin edilen biyomass 2827,8 ton dur ve bölgelere ilişkin dağılımı Tablo 46 da verilmiştir. Bununla beraber alt alanlarda gerçekleşen 30 trol istasyonunun standart 1 saatlik çekim verilerinin farklı alt yoğunluk dağılım alanları, miktarı ve bu yoğunlukların mil 2 deki kesin stok miktarlar toplamı Tablo 47 de sunulmuştur. Yoğunluk dağılım alanlarının toplamı ise 117 mil 2 olup, bu alanda 265,7 tonluk biyomas hesaplanmıştır. 2011 yaz döneminde her alt bölgedeki trol çekim istasyonları ve stok dağılım haritaları şekil 109, 110, 111, 112, 113, 114 te verilmiştir. 151
Tablo 45. 2011 yaz mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular Yaz 2011 Güllük Ağız Trol Hız Süre Taranan açıklığı no (mil/saat) (dk) alan (m2) (m) Total Ticari 1 saatte Iskarta av av taranan av (kg) (kg) (kg) alan (m2) 1 saatteki total av (kg) 1 2,4 230 7,0 119950,3 66,6 55,8 10,8 31291 17,4 2 2,5 170 7,0 91828,3 25,8 15 10,8 32410 9,1 3 2,4 143 7,0 74154,1 21,6 12 9,6 31114 9,1 4 2,4 266 7,0 138331,1 42,6 33,4 9,2 31202 9,6 5 2,5 165 7,1 89891,5 32,7 25,5 7,2 32688 11,9 6 2,5 120 7,0 65097,8 21,0 9 12,0 32549 10,5 7 2,5 170 7,1 92746,6 12,2 2,9 9,3 32734 4,3 Toplam 7 1264 671999,7 222,5 153,6 68,9 223988,29 71,8 Ortalama 2,5 180,6 7,0 96000,0 31,8 21,9 9,8 31998,3 10,3 Std.sapma 0,1 50,5 0,0 25374,0 18,1 18,1 1,5 753,3 3,9 1 2,6 205 7,6 125034,7 55,8 22,8 33,0 36595,5 16,3 2 2,7 175 7,1 103550,0 47,2 22,4 24,8 35502,8 16,2 3 2,6 200 7,5 120701,0 73,8 43,5 30,3 36210,3 22,1 Foça 4 2,8 115 7,4 73847,3 60,1 39,8 20,3 38529,0 31,3 5 2,5 185 7,1 101701,0 54,5 35,6 18,9 32984,1 17,7 6 2,5 95 7,2 52738,0 43,7 32,4 11,3 33308,2 27,6 7 2,7 150 7,7 95632,7 52,8 30,3 22,5 38253,1 21,1 8 2,8 205 7,8 137310,4 78,8 51,8 27,0 40188,4 23,1 Toplam 8 1330,0 810515,0 466,5 278,6 187,9 291571,5 175,4 Ortalama 2,7 166,3 7,4 101314,4 58,3 34,8 23,5 36446,4 21,9 Std.sapma 0,1 42,3 0,3 27737,9 12,3 10,1 6,9 2518,7 5,4 1 2,4 275 9,7 198423,3 247,3 214,0 33,3 43292,4 54,0 2 2,4 270 9,1 182414,6 148,0 134,0 14,0 40536,6 32,9 Karaburun 3 2,4 235 8,6 148845,2 134,1 118,0 16,1 38003,0 34,2 4 2,4 245 8,9 160805,5 184,1 158,0 26,1 39380,9 45,1 5 2,4 220 9,0 145863,5 189,0 147,0 42,0 39781,0 51,5 6 2,4 270 8,5 169613,6 205,6 175,0 30,6 37691,9 45,7 Toplam 6 1515,0 1005965,7 1108,1 946,0 162,1 238685,8 263,4 Ortalama 252,5 9,0 167660,9 184,7 157,7 27,0 39781,0 43,9 Std.sapma 22,5 0,5 20218,6 40,7 33,8 10,6 2029,1 8,7 1 2,5 225 9,8 170152,5 37,9 34 3,9 45374 10,1 Çanakkale 2 2,5 100 10,07 77706,83 26,2 19,3 6,9 46624,1 15,7 3 2,6 180 6,8 98230,08 39 24 15 32743,36 13,0 Toplam 3 505 346089 103 77 26 124741 39 Ortalama 2,5 168 9 115363 34 26 9 41580 13 Std.sapma 0,1 63,3 1,8 48545,9 7,1 7,5 5,7 7678,7 2,8 152
Tablo 46. 2011 yaz mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları Yaz 2011 Alt alanlar ve derinlik tabakaları Güllük Foça-Karaburun Çanakkale Toplam Saha Mil 2 570 208 158,3 338 110 22,7 27 Saha km 2 1955 713,4 543 1159,3 377,3 77,9 92,6 Derinlik (m) 50-100 50-100 100-200 200-350 50-100 100-200 250-350 Trol çekimleri 7 4 8 6 1 2 2 19 17,4 16,2 16,3 54,0 13,0 10,1 10,1 9,1 22,1 16,2 32,9 15,7 15,7 9,1 17,6 22,1 34,2 Ürün/saat 9,6 23,1 31,3 45,1 11,9 17,7 51,5 10,5 27,6 45,7 4,3 21,1 23,0 Aritmetik Ortalama 10,3 19,8 21,9 43,9 13,0 12,9 12,9 Standart sapma 3,9 3,4 5,4 8,7 4,0 4,0 Standart Hata 1,5 1,7 1,9 3,6 2,8 2,8 m2 deki stok (kg) 0,000321 0,000521 0,000579 0,001159 0,000313 0,000310 0,000310 mil2 deki stok (kg) 1101,0 1788,5 1984,2 3975,5 1072,4 1064,1 1064,1 Toplam stok (ton) 627,6 372 314,4 1343 117,9 24,2 28,7 2827,8 Tablo 47. 2011 yaz mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. Yaz 2011 Derinlik (m) 1 saatlik trol çekimindeki kg/m 2 Taranan alan (mil 2 ) Toplam mil 2 de ürün (ton) Toplam sahadaki ürün (ton) Güllük 15 3,3 1,65 5,45 (3 yoğunluk tabakası) 50-100 10 16,8 1,06 17,81 5 3,8 0,50 1,90 Ara toplam 23,9 25,15 Foça 30 6,9 2,68 18,49 (3 yoğunluk tabakası) 50-150 20 9,7 1,90 18,43 15 19,4 1,34 26,00 Ara toplam 36,0 62,92 Karaburun 50 13,20 4,00 52,80 (3 yoğunluk tabakası) 200-300 40 22,20 3,64 80,81 30 11,10 2,70 29,97 Ara toplam 46,50 163,58 Çanakkale (Saroz) 50-100-200 15 7,40 1,58 11,69 (2 yoğunluk tabakası) -350 10 3,20 0,72 2,30 Ara toplam 10,60 14,00 Genel Toplam 117 265,7 153
Şekil 109. Güllük bölgesi 2011 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 110. Güllük bölgesi 2011 yaz mevsimi stok dağılım haritası 154
Şekil 111. Foça-Karaburun bölgesi 2011 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 112. Foça-Karaburun bölgesi 2011 yaz mevsimi stok dağılım haritası 155
Şekil 113. Çanakkale bölgesi 2011 Yaz mevsimi trol çekim bölgeleri Şekil 114. Çanakkale (Saroz) bölgesi 2011 yaz mevsimi stok dağılım haritası 4.7. Sonbahar 2011 Yaz mevsiminde gerçekleştirilen 34 trol çekiminde 22 si kemikli balık, 1 i kıkırdaklı balık, 2 si kabuklu ve 4 ü kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 29 ticari tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 49 da verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 34 trol çekimi sonucunda toplamda 0,95 mil 2 (3292084 m 2 ) alan taranmış ve 103,1 saat (6190 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 2,1 ton (2069,4 kg) av elde edilmiş ve bunun 156
%77,4 ünün ticari olarak değerlendirildiği kalan % 22,6 lık kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere göre tespit edilen başlıca türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 117, 118, 119, 120 de bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 121, 122, ve 123 te verilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE (ticari av) değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olmadığı bulunmuştur (Şekil 115, p>0,05). Bununla beraber yine bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın ise istatistiki olarak önemli olduğı tespit edilmiştir (Şekil 116, p<0,05). Sonbahar mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Tablo 48 de sunulmuştur. Tablo 48. 2011 sonbahar mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Sonbahar 2011 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Çekim sayısı 15 6 8 5 Toplam süre (dk) 2520 1309 1516 845 Total av (kg) 759,8 562,4 425,6 321,6 Ticari av (kg) 517,8 376,1 320,3 250,6 Toplam HDA (kg) 242 186,3 105,3 71 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 12,3 17,3 12,9 17,1 Standart sapma 10,4 5,3 3,3 5,1 1 saatteki ort. HDA (kg) 6 8,9 4,2 4,8 Standart sapma 2,6 3,6 0,8 3 HDAO (%) 31,9 33,1 24,7 22 *HDAO: Hedef dışı av oranı 157
1,5 F(3, 30)=2,3096, p=,09642 1,4 Log CPUE (ticari av, kg) 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 Güllük Foça Çanakkale Sığacık Bölgeler Şekil 115. 2011 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi 1,2 F(3, 30)=4,3813, p=,01133 1,1 1,0 Log CPUE (HDA, kg) 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 Güllük Foça Çanakkale Sığacık Bölgeler Şekil 116. 2011 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi 158
Şekil 117. 2011 sonbahar mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 118. 2011 sonbahar mevsiminde Sığacık Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 159
Şekil 119. 2011 sonbahar mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 120. 2011 sonbahar mevsiminde Çanakkale Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 160
Şekil 121. 2011 sonbahar mevsiminde M. merluccius a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Şekil 122. 2011 sonbahar mevsiminde P. longirostris e ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği 161
Şekil 123. 2011 sonbahar mevsiminde M. barbatus a ait belirli bölgelerdeki boy frekans grafiği Tablo 49. 2011 sonbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Türler Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes kg kg kg kg 1 Boops boops 44,5-8,15-2 Diplodus puntazzo 0,1 - - - 3 Lepidorhombus boscii 1,5 2 4 Lophius budegassa 1,5 5 Lophius piscatorius 18,5 19,5 20 6 Meluccius merluccius 0,3 43,8 53,5 113 7 Micromesistius putossou 40 8 Mullus barbatus 210 9 143,5 4,1 9 Pagellus acarne 105 22,9 10 Pagellus ehrenbergi 0,27 11 Pagellus erythrinus 38,7 12 Sarda sarda 1,5 13 Saurida undosquamis 4 14 Scomber scombrus 0,65 15 Scorpaena scrofa 1,8 16 Serranus cabrilla 4 10,15 17 Serranus scriba 2 18 Solea vulgaris 3,6 19 Sparus aurata 38,8 20 Spicara sp. 7,25 21 Trachurus mediterraneus 1 42 6,5 22 Zeus faber 5,5 13,5 2,65 8,55 162
Tablo 49 (devam). 2011 sonbahar mevsiminde ticari olarak değerlendirilen türler Türler Güllük Sığacık Foça Çanakkale Chondrichthyes kg kg kg kg 1 Raja clavata 11,5 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Crustacea kg kg kg kg 1 Parapenaeus longirostris 186 16 58 2 Penaeus kerathurus 14,25 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Cephalopoda kg kg kg kg 1 Illex coindetti 1 167,5 3,1 5 2 Loligo vulgaris 8,5 0,5 4,15 3 Octopus vulgaris 7 7 4 Sepia officinalis 27 1,4 Sonbahar mevsiminde 66 sı kemikli balık, 10 u kıkırdaklı balık, 13 ü kabuklu, 9 u kafadanbacaklı, 3 ü karındanbacaklı, 10 u derisi dikenli, 1 i segmentli kurt, 2 si çift kabuklu, 6 sı sünger ve 2 si tunikat olmak üzere toplamda 122 hedef dışı tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölgelere ait adet ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 50 de verilmiştir. Tablo 50. 2011 sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Argentina sphyraena 1862 12953,2 120 2360 2 Arnoglossus sp 117 1315,7 833 3894,5 9 60 3 Aspitrigla cuculus 20 1253,6 4 Blennius ocellaris 31 577,1 3 45 5 Boops boops 1583 3583,6 6 Bothus podas 5 58 7 Callionymus lyra 18 49,5 6 60 8 Callionymus maculatus 59 436,8 9 Capros aper 4197 8335,2 4 40 10 Carapus acus 11 46,2 11 Cephola rubescens 25 407,4 12 Cepola macrophtalma 145 1461,5 13 Chlorophtalmus agassizi 863 2867,1 14 Cithaurus sp 705 12094,9 22 381,7 1190 19984 15 360 15 Coelorhynchus coelorhynchus 567 6810 16 Conger conger 11 1933,5 11 1379,4 3 273 7 1050 163
Tablo 50 (devam). 2011 sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 17 Dactylopterus volitans 3 0,9 18 Dasyatis pastinaca 5 355 19 D.moraccanus 59 1383 20 D.quadimaculatus 93 203,9 21 Diplodus annularis 1471 45635,8 65 1688,5 22 Diplodus vulgaris 32 1601,7 23 Engraulis encrasicolus 53 305,7 38 191,1 90 863 24 Gobius sp. 563 6919,2 40 1027,2 25 H.italicus 847 3470 26 Helicolenus dactylopterus 233 4223,6 18 900 27 Hoplostethus mediterraneus 541 4950 28 L.friessi 1050 1060,2 29 Lagocephalus spadiceus 6 188,8 30 Lampanyctus crocodilus 1037 3154,4 31 Lepidopus caudatus 64 2066,5 32 Lepidorhombus boscii 789 4165,5 94 1950 33 Lepidotrigla cavillione 1316 19379 934 7450,5 5 46,5 21 300 34 Lophius sp 40 519,8 52 3490 35 Macrorhamphosus scolopax 2029 5329,2 36 Merluccius merluccius 456 4210,8 10 138 68 2070 37 Microcirrus ocellatus 91 2190,7 38 Monacanthus hispidus 32 327,8 39 Mullus barbatus 129 2105,3 92 684,2 40 300,8 9 180 40 Nezumia sp. 260 1940,9 41 Pagellus acarne 64 1863,9 42 Pagellus bogaroveo 96 5070 43 Pagellus erythrinus 235 3424,7 15 150 44 Pagrus pagrus 146 4327,8 45 Phycis blennoides 5 219,5 44 835,9 55 890 46 Sardina pilchardus 3 28,5 75 1050 47 S.undosquamis 32 1322,8 48 Scorpaena notata 126 3876,5 22 202,4 49 Scorpaena scrofa 19 714,2 50 Serranus cabrilla 106 3130,4 26 707,6 5 214 51 Serranus hepatus 3236 36466,5 9 64,8 135 1271,9 15 180 52 Serranus scriba 5 34,5 53 Sparus aurata 3 112,5 54 Spicara flexuosa 248 5640,3 40 843,7 55 Stephanolepsis diaspros 9 978 164
Tablo 50 (devam). 2011 sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Osteichthyes n gr n gr n gr n gr 56 Synchiropus phaeton 75 1271,8 57 Synodus saurus 7 1064 58 Trachinus draco 57 4476,7 15 1042,5 59 Trachurus mediterraneus 33 491,8 199 1408,3 80 1113,1 3 120 60 Trigla lucerna 3 319,5 20 1485,5 61 Trigla lyra 9 900 62 Triglaporus lastoviza 292 7425,3 9 362,7 3 270 63 Trisopterus m. capelanus 25 445 64 U.mollucensis 5 246 65 Uronoscopus scaber 59 7797,4 35 2692,5 66 Zeus faber 10 732,9 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Chondrichthyes n gr n gr n gr n gr 1 Chimera monstrosa 18 2250 2 Etmopterus spinax 46 980 3 Galeus melastomus 71 3900 4 Mustelus mustelus 8 2600 5 Raja asterias 20 489,6 6 Raja miraletus 25 2700 6 240 7 Raja radula 310 5188,7 8 S.canicula 713 22169,4 42 9600 9 Torpedo marmorata 24 1086,3 70 4934 10 Torpedo nobiliana 29 3339,9 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Crustacea n gr n gr n gr n gr 1 Bathynectes maravigna 43 212 44 202,6 10 97 128 1340 2 Liocarcinus depurator 14 350,6 3 Macropodia sp. 5 4,5 4 Medorippe lonata 30 331,5 5 Munida ruttlanti 19 2,7 6 Pagrus sp. 16 31,5 45 1004 7 Parapenaeus longirostris 672 1598,1 3359 7184,8 135 491,5 8 Penaeus kerathurus 20 209,3 15 420 9 Pilumnus hirtellus 78 124,09 10 Plesionika sp. 462 1545,5 15 22,5 11 Plesionika martia 363 391,8 12 Pontacaris sp. 70 83,32 164 427,9 13 Squilla mantis 89 2102 835 50146,4 45 600 165
Tablo 50 (devam). 2011 sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Cephalopoda n gr n gr n gr n gr 1 Eledone cirrhosa 102 11345,6 2 Eledone moschata 23 3350 3 Illex coindetti 1832 7992,9 65 1525 4 Loligo vulgaris 395 1401,8 190 1053 14 70 5 Sepia officinalis 17 1828,8 3 300 6 Sepia elegans 10 59,5 208 2249,8 9 60 7 Sepia orbignyiana 3 43,2 18 666 5 166,5 6 60 8 Sepiola sp. 24 5137 9 Sepietta sp. 412 1708,4 37 265 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Gastropoda n gr n gr n gr n gr 1 Aporhais pespelicani 5 17 2 Bolinirus brandaris 3 9,1 185 1995,4 3 Dolium galea 15 840 Güllük Sığacık Eski Foça Çanakkale Echinodermata n gr n gr n gr n gr 1 Asterina gibbosa 10 60,6 2 Astropecten aurantiacus 20 674,8 3 Astropecten sp. 19 124,7 155 928,5 4 Cidaris cidaris 12 222,3 1075 5111,1 5 Echinaster sepositus 56 652,7 20 40,4 6 Echinus melo 11 366,3 7 Marthasterias glacialis 32 63,3 5 564,5 8 Ophiura texturata 13 11,3 9 Sphareodiscus placenta 9 518,1 10 Stichopus regalis 15 1214,1 67 6720 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Polycheta n gr n gr n gr n gr 1 Hermione hystrix 135 782,4 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Bivalvia n gr n gr n gr n gr 1 Ostrea edulis 5 22 2 Pecten sp. 20 30,4 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Porifera n gr n gr n gr n gr 1 Alcyonum palmatum 10 60,6 2 Axinella sp. 43 1652,3 3 Chondrilla nucula 57 483,6 4 Pennatula phosphorea 35 187,6 166
Tablo 50 (devam). 2011 sonbahar mevsiminde hedef dışı olarak değerlendirilen türlerin adet, ağırlık olarak dağılımları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Porifera n gr n gr n gr n gr 5 Spongia officinalis 19 990 6 Suberites domuncula 18 346,8 Güllük Sığacık Foça Çanakkale Tunicata n gr n gr n gr n gr 1 Halocynhia papillosa 116 3327,3 2 Tunicata sp 359 7796,4 2011 sonbahar mevsimindeki bölgesel olarak elde edilen hedef dışı türlerin birey sayısı baz alınarak yapılan Bray-Curtis benzerlik analizi sonucunda Foça ve Güllük istasyonlarının % 39,03, Karaburun ve Çanakkale istasyonlarının ise % 40,76 oranında benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir (Şekil 124). Bununla beraber Foça-Güllük (FG) ile Karaburun-Çanakkale (KÇ) un ayrı ayrı iki grup oluşturduğu bulunmuş ve bu grupların oluşmasında hangi türe ait birey sayısının benzerliğe ve farklılığa ne oranda etki yaptığı ile ilgili bilgi Tablo 51 de verilmiştir. Şekil 124. Sonbahar 2011 mevsimindeki hedef dışı türlere ait Bray-Curtis benzelik dendogramı 167
Tablo 51. 2011 sonbahar mevsiminde ticari türler için yapılan Simper analizi sonucunda katkısı olan türlerin benzerlik tablosu (FG: Foça-Güllük grubu, KÇ: Karaburun-Çanakkale grubu) Benzerlik (%) Farklılık Türler FG KÇ - Cithaurus sp. 7,77 4,10 - Loligo vulgaris 6,22 - - Parapenaeus longirostris 5,82 - - Serranus hepatus 5,82 3,40 - Squilla mantis 5,33 - - Argentina sphyraena - 7,09 2,09 Lepidorhombus boscii - 6,73 - Merluccius merluccius - 6,26 - Illex coindetti - 6,19 - Bathynectes maravigna 2,84 5,63 - Phycis blennoides - 5,63 - Sycliorhinus canicula - 5,56 - Lophius sp. - 5,49 - Sepietta sp. - 5,38 - Foça-Güllük istasyonlarının bir grup oluşturmasında en yüksek katkısı olan türler toplamda % 30,96 ile sırasıyla Serranus hepatus, Cithaurus sp., Loligo vulgaris, Parapenaeus longirostris, Squilla mantis olarak tespit edilmiştir (Tablo 51). Karaburun-Çanakkale istasyonlarının bir grup oluşturmasında ise en yüksek katkısı olan türler toplamda % 53,96 ile sırasıyla Argentina sphyraena, Lepidorhombus boscii, Merluccius merluccius, Illex coindetti, Bathynectes maravigna, Phycis blennoides, Sycliorhinus canicula, Lophius sp., Sepietta sp. olarak bulunmuştur (Tablo 51). İki grup arasındaki farklılığa neden olan en önemli türler ise % 2,09 katkıyla Argentina sphyraena olarak tespit edilmiştir. Diğer türlerin yarattığı fark % 2 nin altında kalmıştır. Bu mevsimdeki trol çekimlerine ilişkin temel bulgu ve hesaplamalar Tablo 52 de detaylı olarak belirtilmiştir. Tabakalı rastgele hesaplama ile söz konusu derinliklerin içerdiği tabakaların toplam dağılımı 1099,4 mil 2 olup, bu alan içinde tahmin edilen biyomass 2374,5 168
ton dur ve bölgelere ilişkin dağılımı Tablo 53 te verilmiştir. Bununla beraber alt alanlarda gerçekleşen 34 trol istasyonunun standart 1 saatlik çekim verilerinin farklı alt yoğunluk dağılım alanları, miktarı ve bu yoğunlukların mil 2 deki kesin stok miktarlar toplamı Tablo 54 te sunulmuştur. Yoğunluk dağılım alanlarının toplamı ise 196,6 mil 2 olup, bu alanda 354,4 tonluk biyomas hesaplanmıştır. 2011 sonbahar döneminde her alt bölgedeki trol çekim istasyonları ve stok dağılım haritaları şekil 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132 de verilmiştir. Tablo 52. 2011 sonbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular Sonbahar 2011 Güllük Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m2) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m2) 1 saatteki total av (kg) 1 2 182 6,7 75502,34 41 26,6 14,4 24890,88 13,5 2 2 145 6,7 60152,96 29,3 19,4 9,9 24890,88 12,1 3 2,3 154 6,7 73250,92 65,8 53,5 12,3 28539,32 25,6 4 2,7 120 6,7 66705,34 44,1 34 10,1 33352,668 22,1 5 2,2 130 6,7 59499,82 38,9 30,5 8,4 27461,456 18,0 6 2 180 6,9 76783,92 25,5 12,5 13 25594,64 8,5 7 2,8 120 7,1 73324,38 17,4 9,3 8,1 36662,192 8,7 8 2 190 7,1 83160,97 27,5 19,7 7,8 26261,36 8,7 9 2 265 7,1 115987,7 49,2 33,7 15,5 26261,36 11,1 10 2 105 6,7 43105,3 56,75 36,25 20,5 24631,6 32,4 11 2 210 6,7 86729,16 47,5 27 20,5 24779,76 13,6 12 2,1 231 6,7 100471,6 37,4 23 14,4 26096,532 9,7 13 2 140 6,9 59634,4 33,5 19,5 14 25557,6 14,4 14 2 210 6,8 87636,64 190 156,4 33,6 25039,04 54,3 15 2 138 6,7 57334,22 27 16,5 10,5 24927,92 11,7 Toplam 15 2520 1119280 730,85 517,85 213 404947,21 264,4 Ortalama 2,1 168,0 6,8 74618,6 48,7 34,5 14,2 26996,5 17,6 Std.sapma 0,3 46,4 0,2 18506,2 41,1 35,5 6,7 3483,0 12,3 Sığacık 1 2,5 165 8,6 109881,5 71,6 44,05 27,5 39956,9 26,0 2 2,3 245 8,4 145408,5 80,4 59,65 20,7 35610,256 19,7 3 2,3 254 8,3 150209,1 118,3 79,25 39 35482,468 27,9 4 2,3 240 8,3 141759,5 64,6 39,3 25,3 35439,872 16,2 5 2,5 220 8,3 140397,0 121,0 94 27 38290,1 33,0 6 2 185 8,1 92393,2 106,3 60 46,25 29965,36 34,5 Toplam 6 1309,0 780048,8 562,2 376,3 185,8 214745,0 157,3 Ortalama 2,3 218,2 8,3 130008,1 93,7 62,7 31,0 35790,8 26,2 Std.sapma 0 36 0 23286 25 21 10 3400 7 Foça Karaburun 1 2,3 238 7,4 125033,5 50,3 39 11,3 31521,0 12,7 2 2,6 150 7,4 89081,2 57,6 46,3 11,3 35632,5 23,0 3 2,5 174 7,4 99359,8 60,5 47,0 13,5 34262,0 20,8 4 2,1 212 7,5 103063,8 59,5 46,0 13,5 29169,0 16,8 169
Tablo 52 (devam). 2011 sonbahar mevsiminde gerçekleştirilen trol operasyonlarına ait temel bulgular Sonbahar 2011 Foça Karaburun Trol no Hız (mil/saat) Süre (dk) Ağız açıklığı (m) Taranan alan (m2) Total av (kg) Ticari av (kg) Iskarta av (kg) 1 saatte taranan alan (m2) 1 saatteki total av (kg) 5 2,6 170 7,4 100958,7 50,0 36,5 13,5 35632,5 17,6 6 2,5 190 7,4 108496,3 57,2 45,9 11,3 34262,0 18,0 7 2,5 160 7,4 91365,3 35,4 24,1 11,3 34262,0 13,3 8 2,1 222 7,3 105047,3 55,2 35,6 19,6 28391,2 14,9 Toplam 8 1516,0 822405,9 425,5 320,2 105,3 263132,2 137,3 Ortalama 2,4 189,5 7,4 102.800,7 53,2 40,0 13,2 32.891,5 17,2 Std.sapma 0,2 31,5 0,1 11123,2 8,1 7,9 2,8 2844,8 3,6 1 2,0 220 9,7 131738,9 93,7 76,2 17,5 35928,8 25,6 2 2,3 195 9,7 134283,9 83,8 60,4 23,4 41318,12 25,8 Çanakkale 3 2,3 180 10,7 136733,2 91,4 67,5 23,9 45577,72 30,5 4 2,6 170 9,2 125516,2 29,4 28 1,4 44299,84 10,4 5 2,4 80 7,1 42077,44 23,3 18,5 4,8 31558,08 17,5 Toplam 5 845 570349,6 321,6 250,6 71 198682,56 109,6573 Ortalama 2,32 169 9,28 114069,9 64,32 50,12 14,2 39736,512 21,93146 Std.sapma 0,2 53,2 1,3 40461,0 34,9 25,4 10,5 5891,3 8,0 Tablo 53. 2011 sonbahar mevsiminde yapılan trol çalışmalarında hesaplanan alandaki demersal ürünün (kg/saat) av ve stok mikarları Sonbahar 2011 Alt alanlar ve derinlik tabakaları Güllük Sığacık Foça Çanakkale Toplam Saha Mil 2 660 132,1 151,5 69,25 86,5 Saha km 2 2263,8 453,1 519,6 237,6 296,6 Derinlik (m) 50-100 200-250 50-100 50-100 300-450 Trol çekimleri 15 6 8 1 4 34 13,5 26,0 12,7 17,5 25,6 12,1 19,7 23,0 25,8 25,6 27,9 20,8 30,5 22,1 16,2 16,8 10,4 18,0 33,0 17,6 8,5 34,5 18,0 8,7 13,3 Ürün/saat 8,7 14,9 11,1 32,4 13,6 9,7 14,4 54,3 11,7 Aritmetik Ortalama 17,6 26,2 17,2 17,5 23,0 Standart sapma 12,3 7,0 3,6 8,7 Standart Hata 3,2 2,9 1,3 4,4 m2 deki stok (kg) 0,00065194 0,000732 0,000523 0,000555 0,000552 mil2 deki stok (kg) 2236,07914 2510,798 1793,605 1901,995 1891,862 Toplam stok (ton) 1475,8 331,7 271,7 131,7 163,6 2374,5 170
Tablo 54. 2011 sonbahar mevsiminde çalışma bölgelerindeki farklı derinliklerde tespit edilen Sonbahar 2011 demersal stok miktarı ve mil 2 deki dağılımı. Derinlik (m) 1 saatlik trol çekimindeki kg/m 2 Taranan alan (mil 2 ) Toplam mil 2 de ürün (ton) Toplam sahadaki ürün (ton) Güllük 35 4,3 4,80 20,64 25 7,4 2,70 19,98 (5 yoğunluk tabakası) 50-100 20 10,4 2,60 27,04 15 14,8 1,98 29,30 10 46,9 1,30 60,97 Ara toplam 83,8 157,934 Sığacık 35 5,0 3,97 19,85 30 9 2,67 24,03 200-250 (4 yoğunluk tabakası) 25 16,5 2,12 34,98 15 18,2 1,14 20,75 Ara toplam 48,7 99,6 Foça-Karaburun 20 7,80 1,92 14,98 50-100 (2 yoğunluk tabakası) 15 34,60 1,47 50,86 Ara toplam 42,40 65,84 Çanakkale (Saroz) 30 5,20 2,23 11,60 25 4,10 2,00 8,20 350-450 (4 yoğunluk tabakası) 20 2,40 1,54 3,70 10 10,00 0,75 7,50 Ara toplam 21,70 30,99 Genel Toplam 196,60 354,37 Şekil 125. Güllük bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 171
Şekil 126. Güllük bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası Şekil 127. Sığacık bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 172
Şekil 128. Sığacık bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası Şekil 129. Foça bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 173
Şekil 130. Foça bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası Şekil 131. Çanakkale (Saroz) bölgesi 2011 Sonbahar mevsimi trol çekim bölgeleri 174
Şekil 132. Çanakkale bölgesi 2011 sonbahar mevsimi stok dağılım haritası 4.8. Kış 2011-2012 Kış mevsiminde gerçekleştirilen 36 trol çekiminde 28 i kemikli balık, 3 ü kıkırdaklı balık, 2 si kabuklu ve 4 ü kafadanbacaklı olmak üzere toplamda 37 ticari tür tespit edilmiştir. Bu türlerin bölge ve ağırlık olarak dağılımları Tablo 56 da verilmiştir. Bu mevsimde yapılan 36 trol çekimi sonucunda toplamda 0,97 mil 2 (3342068 m 2 ) alan taranmış ve 88,5 saat (5314 dakika) trol çekim süresi elde edilmiştir. Yapılan trol çekimleri kümülatif olarak değerlendirildiğinde toplamda yaklaşık 3,2 ton (3253,2 kg) av elde edilmiş ve bunun %80,5 inin ticari olarak değerlendirildiği kalan %19,5 luk kısmın ise ıskarta edildiği başka bir ifade ile hedef dışı av (HDA) olarak nitelendirildiği bulunmuştur. Bu mevsimde bölgelere göre tespit edilen başlıca türlerin ağırlık bazında dağılımı şekil 135, 136, 137, 138 de bu türlerin farklı çalışma bölgelerinde ait boy-frekans grafikleri şekil 139, 140 ve 141 de verilmiştir. Bu mevsimde bölgelere göre hesaplanan CPUE (ticari av) değerleri arasındaki farkın istatistiki olarak önemli olduğu bulunmuştur (Şekil 133, p<0,05). Bununla beraber yine bölgelerdeki saatlik HDA değerleri arasındaki farkın ise istatistiki olarak önemli olduğu tespit 175
edilmiştir (Şekil 134, p<0,05). İlkbahar mevsiminde bölgelere göre tespit edilen ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Tablo 55 te sunulmuştur. Tablo 55. 2011-2012 kış mevsiminde bölgelere göre ticari ve hedef dışı ava ilişkin bulgular Kış 2011-2012 Güllük Karaburun Foça Çanakkale Çekim sayısı 12 9 8 7 Toplam süre (dk) 1479 1328 1397 1110 Total av (kg) 557,7 986,4 453,8 622,4 Ticari av (kg) 467,7 678,8 291 552,9 Toplam HDA (kg) 93 307,6 162,8 69,5 Ort. CPUE (ticari av, kg/saat) 20,9 30,8 12,7 33,4 Standart sapma 11,4 4,9 2,8 26,7 1 saatteki ort. HDA (kg) 3,9 14,3 7 4,2 Standart sapma 1 3,5 5,5 3,1 HDAO (%) 16,6 31,2 35,9 11,2 *HDAO: Hedef dışı av oranı 1,7 F(3, 32)=5,5653, p=,00345 1,6 1,5 Log CPUE (ticari av, kg) 1,4 1,3 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 Güllük Foça Çanakkale Karaburun Bölgeler Şekil 133. 2011-2012 kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik ticari ava ait varyans analizi 176
1,4 F(3, 32)=13,891, p=,00001 1,3 1,2 1,1 Log CPUE (HDA, kg) 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 Güllük Foça Çanakkale Karaburun Bölgeler Şekil 134. 2011-2012 kış mevsiminde çalışma bölgelerindeki saatlik hedef dışı ava ait varyans analizi Şekil 135. 2011-2012 kış mevsiminde Güllük Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 177
Şekil 136. 2011-2012 kış mevsiminde Karaburun Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı Şekil 137. 2011-2012 kış mevsiminde Foça Bölgesi nde yakalanan başlıca ticari türlerin ağırlık bazında dağılımı 178