BAZI MELEZ MISIR ÇEŞİTLERİNİN PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ. Yakup Onur KOCA, Osman EREKUL



Benzer belgeler


DUFED 4(2) (2015) 77-82

Araştırma Makalesi (Research Article)

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. Đmge Đ. TOKBAY. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı

Tane Üretimi İçin Yetiştirilen Mısırın Birinci ve İkinci Üründeki Performanslarının Belirlenmesi 1

Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Tokat 2. Turhal Tarım İlçe Müdürlüğü, Tokat 3

Hatay Amik Ovası Ana Ürün Koşullarında Bazı Atdişi Mısır Çeşitlerinin Verim ve Verimle İlişkili Özellikleri

DİYARBAKIR ŞARTLARINDA ŞAHİN-91 VE SUR-93 ARPA ÇEŞİTLERİNDE UYGUN EKİM SIKLIĞININ BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Farklı Ekim Zamanlarında Yetiştirilen Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinde Verim ve Verimle İlgili Bazı Özelliklerin Belirlenmesi

Bazı Mısır Çeşitlerinde Verim ve Yem Değerleri Üzerine Bir Araştırma (1)

Evaluation of dent corn varieties (Zea mays indentata Sturt.) for major plant traits, yield componenets and grain yield grown in Cukurova conditions

Bazı Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

SAMSUN KOŞULLARINDA GELİŞTİRİLEN BAZI TEK MELEZ MISIR ÇEŞİTLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 18 (33): (2004) 17-22

ÖZET. İlhan TURGUT * Arzu BALCI **

Giresun Ekolojik Koşullarında Bazı Mısır Çeşitlerinin Tane Verimi ve Verim Ögelerinin Belirlenmesi*

Atdişi Hibrit Mısır Adaylarının Ana Ürün Koşullarında Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Kompozit Şeker Mısırı Popülasyonu ile Hibrit Şeker Mısırı Çeşidinin Bazı Agronomik Özellikler Bakımından Karşılaştırılması

DİYARBAKIR EKOLOJİK KOŞULLARINDA BAZI KIŞLIK KIRMIZI MERCİMEK

İncelenen özelliklere ait varyans ve regresyon analiz sonuçları aşağıda verilmiştir.

Evaluation of Main and Second Crop Performances of Some Hybrid Corn (Zea mays L.) Varieties Grown in Aydın Province

Şanlıurfa Koşullarında Farklı Aspir Çeşitlerinin (Carthamus tinctorius L.) Uygun Ekim Zamanlarının Belirlenmesi

İkinci Ürün Koşullarında Yetiştirilen Bazı Soya Çeşitlerinin Önemli Agronomik ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Diyarbakır Ekolojik Koşullarında Bazı Koca Fiğ Genotiplerinin Verim ve Verim Unsurları

ÖZET. İlhan TURGUT * Ahmet DUMAN ** Arzu BALCI ***

Trakya Bölgesinde Yetiştirilen Bazı Arpa (Hordeum vulgare L) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurları İle Bazı Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Sait GEZGİN, Nesim DURSUN, Fatma GÖKMEN YILMAZ

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1239 KAHRAMANMARAŞ'TA SEBZE TARIMININ MEVCUT DURUMU, PROJEKSİYONLAR VE ÖNERİLER

Bursa koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı silajlık mısır çeşitlerinin ot verimi ve kalitesi üzerine bir araştırma

YERFISTIĞI (Arachis hypogaea L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE FARKLI ÇEŞİTLER VE SIRA ÜZERİ MESAFELERE GÖRE TEK VE ÇİFT SIRALI EKİM YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Bazı Bezelye (Pisum sativum L) Çeşitlerinin Tohum Verimi ve Verim Komponentlerinin Belirlenmesi

T.C SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA KOŞULLARINDA 2. ÜRÜN OLARAK YETİŞTİRİLEN HİBRİT MISIRDA

Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

GÖREV YERLERİ(Tarih/Unvan/Kurum) Araştırma Görevlisi Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ

TTM-815 Mısır (Zea mays L.) Çeşidinde Azotlu Gübre Form ve Dozlarının Silaj Verimine Etkisi

TÜRKİYE DE MISIR TARIMINDA SON GELİŞMELER VE ÇEŞİDİN ETKİSİ. Burhan KARA

Şeker Mısırda Ekim Zamanı ve Yetiştirme Tekniğinin Hasıl Verim ve Bazı Özelliklere Etkisi

8 Araştırma Makalesi. Tane Ürünü İçin Yetiştirilen İkinci Ürün Mısır Çeşitlerinin Bazı Verim Öğeleri İle Tane Nişasta Oranlarının Belirlenmesi

Bitki Sıklığının Silajlık Mısırda Verim ve Bazı Agronomik Karakterlere Etkisi

İkinci Ürün Mısırda Farklı Potasyum Doz ve Su Stresi Koşullarının Kaldırılan N, P, K Miktarlarına Etkileri

26 (2): (2012) ISSN: Gruplarının Etkileri. Özet. Abstract

CİN MISIR (Zea mays everta Sturt. ) HATLARININ VE YOKLAMA MELEZLERİNİN VERİM VE VERİMLE İLGİLİ ÖZELLİKLER BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI *

Ethephon un Tritikale de Tane Verimi, Protein Oranı ve Protein Verimine Etkisi

Tarým Arazilerinin Amaç Dýþý Kullanýmý; Erzurum Örneði

Ankara Koşullarında Hibrit Mısır Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi*

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ

BAZI EKMEKLİK BUĞDAY (Triticum aestivum L.) ÇEŞİTLERİNDE VERİM ve VERİM UNSURLARININ BELİRLENMESİ

Bazı İki Sıralı Arpa ve Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Azot ve CCC Dozlarının Tane Verimine Etkileri

BAZI MELEZ MISIR ÇEŞİTLERİNİN MANİSA KOŞULLARINDA İKİNCİ ÜRÜN EKİMİNDEKİ VERİM VE VERİM ÖĞELERİNİN SAPTANMASI

Atdişi Hibrit Mısır Adaylarının Ana Ürün Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi

ATDİŞİ MISIRDA (Zea mays indentata Sturt.) UYUM YETENEĞİ ETKİLERİ VE HETEROSİSİN BELİRLENMESİ

Banaz Şartlarında İkinci Ürün Silajlık Mısır Yetiştirilmesi Olanakları Üzerine Bir Araştırma

Tokat- Kazova Koşullarında Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin (Triticum aestivum) Verim ve Diğer Özelliklerine Ekim Zamanının Etkisi

ANKARA TİCARET BORSASI AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ SEKTÖR ARAŞTIRMALARI RAPOR NO:2 ANKARA NIN AYÇİÇEĞİ (ÇEREZLİK-YAĞLIK) PROFİLİ

Mısırda (Zea mays indentata Sturt.) Line x Tester Analiz Yöntemiyle Uyum Yeteneği Etkilerinin ve Heterosisin Belirlenmesi

FARKLI GÜBRE KOMPOZİSYONLARININ ÇAYIN VERİM VE KALİTESİNE ETKİSİ. Dr. GÜLEN ÖZYAZICI Dr. OSMAN ÖZDEMİR Dr. MEHMET ARİF ÖZYAZICI PINAR ÖZER

Isparta Ekolojik Koşullarında Bazı Arpa (Hordeum vulgare L.) Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

BATI AKDENİZ BÖLGESİNDE TARLA BİTKİLERİ TARIMI. Akdeniz üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Antalya

Geliş Tarihi:

Araştırma Makalesi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 25 (4): (2011) ISSN:

KAHRAMANMARAŞ KOŞULLARINDA DEĞİŞİK KIŞLIK MERCİMEK (Lens culinaris Medic.) ÇEŞİTLERİNDE VERİM VE VERİM ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Toprağa Humik Asit Uygulamasının Mısır Bitkisinin (Zea mays L. indendata) Verim ve Bazı Verim Karakterleri Üzerine Etkisi

ŞEKER PANCARI BİTKİSİNDE GÜBRELEME

TARIMSAL DEĞERLERİ ÖLÇME DENEMELERİ TEKNİK TALİMATI

Farklı Silajlık Mısır Genotiplerinin Eskişehir Koşullarında Adaptasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi

T.C ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ

ARAŞTIRMA. Anahtar Kelimeler: Saanen, Kıl keçisi, Melezleme, Büyüme, Yaşama Gücü

Ege Bölgesi nde Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Soya Genotiplerinin Verimi, Verim Öğeleri ve Nitelikleri Üzerinde Bir Araştırma 1

Bazı Mısır Çeşitlerinin Erzurum Ovası Koşullarında Silaj Amaçlı Yetiştirilme Olanakları

II. ÜRÜN MISIR TESCİL RAPORU

Ankara Koşullarında Kışlık Kolzada Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi

Summary. Key words: Sweet corn, variety, ear yield, ear characteristic, TSSC

Araştırma Makalesi (Research Article)

BİYOLOJİK AZOT GÜBRESİ DİMARGON VE BİYOLOJİK FOSFOR GÜBRESİ FOSFORİNA NIN PATATES BİTKİSİNDE VERİM VE BAZI VERİM UNSURLARI ÜZERİNE ETKİLERİ

Yrd. Doç. Dr. Abdulveli SİRAT

Prof. Dr. Nuray Mücellâ Müftüoğlu ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bölümü Çanakkale. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü Rize

Farklı Ekim Derinliklerinin Yem Bezelyesinin Verim ve Bazı Verim Özellikleri Üzerine Etkileri

Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi

KIRAÇ ARAZİLERE UYGUN ALTERNATİF BİR TAHIL TRİTİKALE YETİŞTİRİCİLİĞİ

SAMSUN EKOLOJİK KOŞULLARINDA BAZI BURÇAK (Vicia ervilia L.) HATLARININ OT VE TOHUM VERİMLERİNİN BELİRLENMESİ

Farklı Azot ve Fosfor Dozlarının Ak Üçgül (Trifolium repens L.) de Ot ve Tohum Verimi ile Bazı Verim ve Kalite Komponentleri Üzerine Etkileri

Menemen Koşullarında Yetiştirilen Bazı Tritikale Çeşitlerinin Tane Verimi ve Diğer Verim Özellikleri Üzerinde Araştırmalar 1

Fasulye (Phaseolus vulgaris L.)'de İlk Gelişme Döneminde Kök ve Toprak Üstü Organlarının Durumu

Bazı At Dişi Mısır Çeşitlerinin Harran Ovası İkinci Ürün Koşullarına Adaptasyonu

Ethephon Uygulamasının Tritikale Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurlarındaki Etkilerinin Belirlenmesi

Arsuz İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Arsuz-Hatay 2

Biological Diversity and Conservation. ISSN Online; ISSN Print 5/3 (2012) 48-53

Anahtar Kelimeler: Pamuk, Gossypium hirsutum L., Verim, Verim Unsurları, Lif Kalite Özellikleri

MUŞ İLİ EKOLOJİK ŞARTLARINA UYGUN MISIR ÇEŞİTLERİNİN BELİRLENMESİ. Sami AKAN. Yüksek Lisans Tezi. Tarla Bitkileri Anabilim Dalı

EGE BÖLGESİ TRİTİKALE ÇEŞİT GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI; GELİŞTİRİLEN ÇEŞİT VE HATLARIN VERİM VE KALİTE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR

Rüveyde TUNÇTÜRK 1* Effects of Different Row Spacings on the Yield and Quality in Coriander (Coriandrum sativum L.) Cultivars

Farklı Soya Fasulyesi (Glycine max L. Merr.) Hatlarının Bursa Ekolojik Koşullarında Bazı Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

KİŞİSEL BİLGİLER EĞİTİM BİLGİLERİ. Ziraat Fakültesi/2006. Ziraat Fakültesi/2001

ANTALYA KOŞULLARINDA TURFANDA PATATES (Solanum tuberosum L.) YETİŞTİRİCİLİĞİNDE BAZI ÇEŞİTLERİN VERİM VE VERİM İLE İLGİLİ ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

Transkript:

ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2011; 8(2) : 41-45 Araştırma BAZI MELEZ MISIR ÇEŞİTLERİNİN PERFORMANSLARININ BELİRLENMESİ 1 1 Yakup Onur KOCA, Osman EREKUL ÖZET Mısır, dünyada önem bakımından tahıllar grubundaki 3 bitkiden birisidir. Bu sebeple günden güne birçok yeni melez mısır çeşidi geliştirilmektedir. Bu çalışmanın amacı yeni melezlerin performanslarının belirlenmesidir. DenemeAdnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesinde kurulmuştur. KompozitArifiye, Ada 9510, Ada 9516, Özgem, DKC6842, Varenne, Cadız, C955, Helen ve Doge çeşitleri çalışmanın materyalini oluşturmuştur. Tepe püskülü çıkarma gün sayısı (TP), koçan püskülü çıkarma gün sayısı (KP), koçan uzunluğu (KU), koçanda tane sayısı (KTS), bin tane ağırlığı (BTA), tane verimi (TV) ve tanede protein oranı (PO) değerleri belirlenmiştir. Tepe püskülü çıkarma gün sayısı değeri 62-72 gün aralığında, koçan püskülü çıkarma gün sayısı değeri 66-78 gün aralığında, koçan uzunluğu 18.9-24.8 cm aralığında, koçanda tane sayısı 514-812 adet aralığında, bin tane ağırlığı 243-330 g aralığında, tane verimi 1130-1680 kg/da aralığında, protein oranı %9.8-%13.5 aralığında olduğu belirtilmiştir. Çalışmanın sonucunda C-955 çeşidi verim ve verim öğeleri bakımından, Kompozit Arifiye çeşidi ise tane kalitesi açısından en yüksek performansı göstermiştir. Anahtar sözcük: Mısır, tane verimi, verim öğeleri, protein oranı The Determination of Performance of Some Hybrid Corn Varieties ABSTRACT Corn is one of the three important plants under the cereal crops in the world. Therefore many new hybrid corn varieties are developed day by day. The aim of the study determinates of the new hybrid performance. The trial was established Agriculture Faculty of Adnan Menderes Universities in Aydın. Kompozit Arifiye, Ada 9510, Ada 9516, Özgem, DKC-6842, Varenne, Cadız, C955, Helen and Doge were carried material of the experiment. The number of day to teaseling, the number of day to silking, cob length, the number of grain per cob, a thousand of grain weight, grain yield and protein rate were determinate. The number of day to teaseling among of 62-72 days, the number of day to silking among of 66-78 days, cob length among of 18.9-24.8 cm, the number of grain per cob among of 514-812, a thousand of grain weight among of 243-330 g, grain yield among of 1130-1680 kg/da and protein rate among of 9.8%-13.5% was indicated. Result of the experiment C-955 corn variety showed the best performance from the yield and yield component and KompozitArifiye also showed the best performance from the kernel quality. Key words: Wheat, Grain yield, Yield component, protein rate GİRİŞ Mısır, dünyada önem bakımından tahıllar grubundaki 3 bitkiden birisidir (Martin F.W., 1984). Günümüzde insan beslenmesinin yanı sıra hayvanlar için yem sanayinin, nişasta bazlı şeker sanayinin, bitkisel yağ üretiminin ve biyodizel yakıt üretiminin vazgeçilmezi olmuştur. Kullanım alanlarındaki hızlı artış talep patlamasına sebep olmaktadır. Bunun sonucunda dünya mısır stokları yıldan yıla azalmaktadır. 2000 yılından bu yana stoklar yarıya düşmüştür (Anonim, 2007). Dünyada sadece önemi değil ekim alanı ve üretimi de yıldan yıla artan mısır yaklaşık 160 milyon ha'lık ekim alanı ve 820 milyon ton'luk üretimiyle birinci sıradadır (Anonimous, 2011). Tüm gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de mısırın önemi günden güne daha iyi anlaşılmıştır. 2004'den bu yana mısırın hızla artan ekim alanı, üretimi ve verimine karşın talebi karşılayacak üretim miktarına ulaşılamamıştır (Koca, 2009). Benzer bir artışla ekim alanı yaklaşık 600 bin ha'a ve üretimi de yaklaşık 4.5 milyon ton'a yükselmiştir (Anonimous, 2011). Mısırın artan önemi her yıl yeni çeşitlerin tescillenerek piyasaya sunulmasını sağlamaktadır. Bu çeşitler içerisinde ülkemiz dışında üretilip tescillenenler olduğu kadar resmi kurumlar (araştırma enstitüleri) tarafından geliştirilip tescil ettirilenler de vardır. Bunların bölgeye uygunluğunun belirlenmesi büyük önem taşımaktadır. Mısırda erken oluma gelen çeşitler olduğu gibi uzun vejetasyon periyoduna sahip geç olumlu çeşitlerde bulunmaktadır. Özellikle iklim koşulları sebebiyle bir yılda birden çok ürün alınabilen yerlerde üreticinin bu konuya çok dikkat etmesi gerekmektedir. Geç oluma gelen (geççi) çeşitlerin uygun olmayan koşullarda yetiştirilmesi üreticiye para kaybettirmektedir. Bu çalışma ile geç oluma gelen (geççi) çeşitlerin bölgemiz koşullarında performanslarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Üreticiye çeşitler hakkında daha doğru bilgilerin verilmesi hedeflenmiştir. MATERYAL YÖNTEM Araştırma, 2008 ve 2009 yıllarında ana ürün olarak Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi 1 Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, AYDIN, 09100, yokoca@adu.edu.tr, koca2002@hotmail.com, oerekul@adu.edu.tr 41

Bazı Melez Mısır Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi deneme tarlalarında yürütülmüştür. Deneme alanından alınan toprak örneğinin analizi sonucunda; kumlu tınlı bünyeye sahip, reaksiyonu alkali karakterli (ph 7.9) ve organik madde miktarı (%1.8) bakımından düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Toprağın içerdiği makro besin elementlerinin miktarlarına bakıldığında ise N miktarının (%0.08) düşük, K miktarının (300 ppm) yüksek ve P miktarının (16 ppm) orta düzeyde bulunmuştur. Çalışmanın yapıldığı Aydın İlinde, kışlar ılıkve yağışlı yazlar sıcak ve kurak olmak üzere tipik Akdeniz İklimi hüküm sürmektedir. Denemenin kurulduğu yerin iklim özelliklerini açıklayabilmek için Aydın Meteoroloji İstasyonundan elde edilen iklim verilerinden yararlanılmıştır. Denemenin yürütüldüğü yıllardaki (2008 ve 2009), aylık ortalama sıcaklık ve aylık yağış değerleri Çizelge 1'de verilmiştir (Anonim, 2010). Çizelge 1 incelendiğinde denemenin yapıldığı yıllarda mısır üretim sezonunda (Nisan - Ağustos) aylık ortalama sıcaklık değerlerinin birbirine yakın olduğu görülebilir. Bununla birlikte aynı yıllarda yağış değerlerinin farklı olduğu da görülmektedir. İlk yıl Ocak, Şubat ve Mart ayları ciddi şekilde kurak geçmiştir. Bu aylarda mısır üretimi olmamasına karşın bu aylardaki yağış, üretim döneminde toprakta bulunan su miktarını ve toprağın suya doygunluğunu belirlemektedir. Deneme materyali farklı kuruluşlardan sağlanan mısır çeşitlerinden oluşmuştur. Çeşitlerin genel özelliği bölgeye ana ürün koşullarında uygun ve FAO 650-700 grubunda yer almalarıdır. Materyal olarak Sakarya Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nden Kompozit Arifiye, Ada 9510 veada 9516, BatıAkdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nden Özgem, Dekalp'den DKC- 6842, Agromar'dan Varenne, Fito'dan Cadız, Monsanto'dan C955, Limagro'dan Helen ve KWS- Türk'den Doge çeşitleri temin edilmiştir. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre, 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Uzunluğu 7 m olan 6 sıradan oluşan parseller elle ekilmiştir. Sıra arası mesafesi 70 cm ve sıra üzeri mesafesi 17.5 cm olarak 2 ayarlanmıştır. Ekimde parsel alanı yaklaşık 30 m iken tane verimi ve diğer verim öğelerinin ölçümü parsel ortasındaki 4 sıradan yapılmıştır. Ekimden önce dekara saf olarak 10 kg azot, 10 kg P2O5ve 10 kg K2O olacak şekilde kükürt katkılı 15-15-15 gübresi atılmıştır. Bitkiler 6-8 yapraklı döneme geldiğinde üst gübreleme, ara çapa ve boğaz doldurma işlemleri yapılmıştır. Üst gübre olarak amonyum nitrat (%33) formunda 15 kg/da saf azot banda verilmiştir. Denemenin yürütüldüğü iki yıl boyunca bitkilerin su ihtiyaçları gözlenerek ve içinde bulundukları büyüme ve gelişme dönemi göz önünde bulundurularak sulama zamanları tespit edilmiştir. Bunun sonucunda parseller vejetasyon dönemi boyunca 5 defa tava usulü sulanmıştır. Çalışmada yer alan çeşitlerde tepe püskülü çıkarma gün sayısı (TP) ve koçan püskülü çıkarma gün sayısı (KP) değerleri gözlemlenmiş ve koçan uzunluğu (KU), koçanda tane sayısı (KTS), bin tane ağırlığı (BTA), tane verimi (TV) ve tanede protein miktarı (PO) değerleri ölçülmüştür. Tekerrürlü olarak elde edilen tarımsal ve kalite özellikleri verilerine tesadüf blokları deneme desenine göre TARİST paket programı kullanılarak varyans analizi uygulanmıştır (Açıkgöz ve ark., 1994). Ortalamaların karşılaştırılması EKÖF (0.05) ile yapılmıştır. BULGULAR ve TARTIŞMA Çizelge 2'de çalışmada incelenen 7 özellik için yapılan varyans analizi sonucu elde edilen kareler ortalamaları verilmiştir. Koçan uzunluğu ve koçanda tane sayısı dışındaki tüm özelliklerde çeşit*yıl interaksiyonu önemli çıkmıştır. Bu sebeple incelenen özelliklerin tümünde yıllara göre ayrı tablolar düzenlenmiştir. Bununla birlikte çalışmanın yılları ayrı değerlendirildiği ve en yüksek performanslı çeşidin belirlenmesi amaçlandığı için özelliklerin tümünde verilerin karşılaştırılmasında çeşit için hesaplanan EKÖF değerleri kullanılmıştır. Çizelge 3'de 2008 ve 2009 yılı için ayrı ayrı Çizelge 1. Denemenin yürütüldüğü 2008 ve 2009 yıllarında buğday yetişme dönemlerine ait ortalama sıcaklık, toplam yağış değerleri ile uzun yıllara (1975-2009) ait veriler Ortalama sıcaklık o C Toplam yağış (mm) Aylar Uzun yıllar Uzun yıllar 2008 2009 2008 2009 ort. ort. Ocak 6.5 9.2 8.2 26.0 268.2 121.0 Şubat 8.6 9.4 8.9 20.2 163.6 95.5 Mart 14.5 11.3 11.7 63.7 89.0 71.1 Nisan 16.8 16.1 15.7 69.7 67.2 45.5 Mayıs 21.1 21.3 20.9 17.2 11.6 33.5 Haziran 27.4 26.7 25.9 0.8 0.0 14.0 Temmuz 29.0 29.3 28.4 0.3 0.0 3.5 Ağustos 29.3 27.6 27.2 0.5 9.5 2.2 Eylül 23.8 23.2 23.2 21.8 36.8 14.4 42

Koca ve Erekul Çizelge 2. İncelenen özelliklere ait varyans analizi sonucu elde edilen kareler ortalaması değerleri. Varyasyon kaynağı TP KP KU KTS BTA TV PO Çeşit 56.9** 71.0** 19.3** 50750.3** 3821.6** 170628.6** 4.3** Yıl 3.2** 3.2** 0.3öd 4702.5** 1301.4* 446008.4** 3.7** Çeşit*Yıl 4.6** 12.3** 0.2öd 1285.1öd 1291.5** 25393.1* 0.9** Hata 0.3 0.3 1.2 710.7 230.1 10646.0 0.1 Genel 7.2 9.7 3.1 6585.3 780.6 36147.3 0.7 *; **; sırayla 00.5 ve 0.01 olasılık düzeyinde önemli TP: Tepe püskülü çıkış gün sayısı, KP: Koçan püskülü çıkış gün sayısı, BB: Bitki boyu, KU: Koçan uzunluğu, KTS: Koçanda tane sayısı, BTA: Bin tane ağırlığı, TV: Tane verimi, PO: Protein oranı çalışmada yer alan çeşitlerin tepe püskülü çıkış tarihi, koçan püskülü çıkış tarihi, bitki boyu, koçan uzunluğu, koçanda tane sayısı, bin tane ağırlığı, tane verimi ve protein miktarı değerlerinin ortalamaları verilmiştir. Ayrıca çizelgenin en altında özellikler için hesaplanan yıl ortalaması değerleri ile çeşit için hesaplanan EKÖF değerleri verilmiştir. Tepe püskülü çıkarma gün sayısı değerleri incelendiğinde ilk yıl ve ikinci yıl genel ortalamalarının birbirine yakın olduğu söylenebilir. İlk yıl gözlenen değerler 63.0-72.0 gün aralığındayken ikinci yıl 62.0-71.0 gün aralığında olmuştur. İlk yıl Doge çeşidi en yüksek değeri verirken, ikinci yıl Cadız çeşidi en yüksek değeri vermiştir. En düşük değer DKC6842 çeşidinden ilk yıl, Helen çeşidinden ise ikinci yıl gözlemlenmiştir. Çalışmadaki koçan püskülü çıkarma gün sayısı değerleri incelendiğinde ilk yıl ve ikinci yıl genel ortalamalarının birbirine yakın olduğu söylenebilir. İlk yıl gözlenen değerler 66.0-78.0 gün aralığındayken ikinci yıl 66.0-76.0 gün aralığında olmuştur. İlk yıl tepe püskülü çıkarma gün sayısı değerinde olduğu gibi Doge çeşidi en yüksek değeri verirken, ikinci yıl Cadız çeşidi en yüksek değeri vermiştir. En düşük değerler birinci yıl DKC6842 çeşidinden, ikinci yıl ise Helen çeşidinden gözlemlenmiştir. Çizelge 3'deki koçan uzunluğu değerleri incelendiğinde ilk yıl ve ikinci yıl genel ortalamalarının aynı olduğu saptanmıştır. İlk yıl değerleri 18.9-24.8 cm aralığındayken ikinci yıl ise 18.9-24.3 cm aralığında olmuştur. Çalışmadan elde edilen genel ortalama 20.8 cm olarak hesaplanmıştır. Elde edilen bu değer Koca ve ark. (2010) ve Budak (2001)'da belirtilenden yüksek olmuştur. İlk ve ikinci yılda Varenne çeşidi en yüksek değeri verirken, her iki yıl en düşük değerleri Kompozit Arifiye çeşidi vermiştir. Koçanda tane sayısı değerleri incelendiğinde ilk yıl ortalamasının ikinci yıldan büyük olduğu görülmektedir. İlk yıl gözlenen değerler 514.0-812.0 adet aralığındayken ikinci yıl 520.0 801.0 adet aralığında olmuştur. Elde edilen bu değer Koca (2009) ve Yaşak ve ark. (2003) tarafından belirtilenden yüksek olmuştur. Çalışmadan elde edilen genel ortalama 679.2 adet olarak hesaplanmıştır. Çalışmanın her iki yılında en yüksek değerler Varenne çeşidinden ölçülmüştür. Kompozit Arifiye çeşidi ise çalışmanın en düşük değerlerini göstermiştir. Çizelge 3'deki bin tane ağırlığı değerleri incelendiğinde ilk yıl ortalamasının ikinci yıldan küçük olduğu görülmektedir. İlk yıl gözlenen değerler 243.0-330.0 g aralığındayken ikinci yıl 255.0-316.0 g aralığında olmuştur. Çalışmadan elde edilen genel ortalama 289.1 g olarak hesaplanmıştır. Elde edilen bu ortalama Alan ve ark. (2005) ve Özcan ve ark. (2007)'da belirtilen ortalamalardan düşük çıkmıştır. İlk yıl Ada 9516 çeşidi en yüksek değeri verirken, Kompozit Arifiye çeşidi en düşük değeri vermiştir. İkinci yıl Özgem çeşidi en yüksek değeri vermiştir. En düşük değer yine Kompozit Arifiye çeşidi göstermiştir. Tane verimi değerleri incelendiğinde ilk yıl ortalamasının ikinci yıldan küçük olduğu söylenebilir. İlk yıl ölçülen değerler 1113.0-1536.0 kg/da aralığındayken ikinci yıl 1185.0-1680.0 kg/da aralığında olmuştur. Bunun sebebi ilk yıl ile ikinci yıl arasındaki yağış farkından olabilir. İlk yıl Ocak, Şubat ve Mart ayları ciddi şekilde kurak geçmiştir. Bu aylarda mısır üretimi olmamasına karşın bu aylardaki yağış, üretim döneminde toprakta bulunan su miktarını ve toprağın suya doygunluğunu belirlemektedir. Bu durum fide dönemindeki mısır gelişimini etkilemektedir. Mısır tarımında ilk su 6-8 yapraklı dönemde verildiği için bitki fide döneminde topraktaki su ile yetinmektedir. Bu suyun yetersiz olması bitki gelişimini olumsuz etkilemiş olabilir. Çalışmanın birinci ve ikinci yıl genel ortalaması 1378 kg/da olarak tespit edilmiştir. Bu ortalama, benzer çeşitlerle yapılan iki lokasyonlu bir denemede Çukurova koşullarında ölçülenlere yakın, Sakarya koşullarında ölçülenlerden ise düşük bulunmuştur (Gökmen ve ark., 2009). Çalışma sonucu belirlenen tane verimi ortalaması Aydın ilinde yapılan benzer bir çalışma sonucundan ise yüksek bulunmuştur (Koca ve ark., 2009). İlk yıl Varenne çeşidi en yüksek değeri verirken, ikinci yıl DKC6842 çeşidi en yüksek değeri göstermiştir. En düşük değer ilk yıl Kompozit Arifiye çeşidinde ölçülmüştür. Çeşit Adapazarı ve Düzce'de yapılan benzer bir çalışmada da yakın ortalama değerler vermiştir (Sezer ve ark. 2008). İkinci yılın en düşük değeri ise Doge çeşidinden gözlemlenmiştir. Tanede protein oranı değerleri incelendiğinde ilk yıl ve ikinci yıl genel ortalamalarının birbirine 43

Bazı Melez Mısır Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi Çizelge 3. Çalışmadan elde edilen ortalamalar Çeşit adı TP KP KU KTS BTA TV PO Kompozit Arifiye 69.0 73.0 18.9 514.0 243.0 1113.0 13.5 Ada 9516 67.0 71.0 19.4 728.0 266.0 1183.0 9.9 DKC-6842 63.0 66.0 21.0 705.0 288.0 1460.0 11.0 Varenne 65.0 70.0 24.8 812.0 321.0 1536.0 11.1 Cadız 70.0 76.0 21.4 708.0 300.0 1366.0 10.8 Doge 72.0 78.0 20.7 661.0 261.0 1206.0 10.7 Özgem 68.0 73.0 20.5 766.0 256.0 1136.0 11.1 Ada 9510 69.0 73.0 20.4 679.0 330.0 1416.0 10.3 C-955 69.0 76.0 21.4 688.0 316.0 1500.0 11.3 Helen 64.0 70.0 19.9 606.0 266.0 1466.0 11.2 Ortalama 67.6 72.6 20.8 686.7 284.7 1338.0 11.1 EKÖF (çeşit) 0.7 0.7 1.0 44.9 21.5 147.5 0.6 2009 Kompozit Arifiye 68.0 73.0 18.9 520.0 255.0 1350.0 11.9 Ada 9516 68.0 72.0 19.4 720.0 280.0 1490.0 9.9 DKC-6842 64.0 70.0 21.8 710.0 299.0 1680.0 11.1 Varenne 66.0 70.0 24.3 801.0 305.0 1540.0 10.8 Cadız 71.0 76.0 21.4 699.0 304.0 1460.0 10.2 Doge 70.0 74.0 20.5 601.0 295.0 1185.0 11.0 Özgem 67.0 72.0 20.5 710.0 316.0 1392.0 9.8 Ada 9510 68.0 74.0 20.9 649.0 311.0 1547.0 10.7 C 955 69.0 75.0 21.2 695.0 296.0 1560.0 10.3 Helen 62.0 66.0 19.5 611.0 275.0 1677.0 11.0 Ortalama 67.3 72.2 20.8 671.6 293.6 1488.0 10.7 Genel ortalama 67.5 72.4 20.8 679.2 289.1 1413.0 10.9 EKÖF (çeşit) 0.9 0.8 2.0 29.8 24.0 130.5 0.5 TP: Tepe püskülü çıkış gün sayısı, KP: Koçan püskülü çıkış gün sayısı, BB: Bitki boyu, KU: Koçan uzunluğu, KTS: Koçanda tane sayısı, BTA: Bin tane ağırlığı, TV: Tane verimi, PO: Protein oranı 2008 yakın olduğu söylenebilir. İlk yıl gözlenen değerler %9.9 %13.5 aralığındayken ikinci yıl %9.8 %11.9 aralığında olmuştur. Çalışmadan elde edilen genel ortalama ise %10.9 olarak hesaplanmıştır. Bulunan bu değer Koca ve ark. (2010), Pixley ve Bjarnason (2002) ile Vartanlı ve Emeklier (2007)'de belirtilenlerden yüksek bulunmuştur. Denemenin her iki yılında en yüksek değeri Kompozit Arifiye çeşidi verirken, en düşük değeri ilk yıl ADA9516 çeşidi, ikinci yıl ise Özgem çeşidi vermiştir. SONUÇ Bazı Melez Mı s ı r Çeş itlerinin Performanslarının Belirlenmesi konulu çalışmadan elde edilen sonuçlar toplu olarak değerlendirildiğinde pratiğe yönelik bazı sonuçlar ortaya çıkmıştır. - C955 çeşidi her iki yılda verim ve neredeyse tüm verim öğeleri bakımından çalışmadaki çeşitlerin başında yer almıştır. Bunun yanı sıra Ada 9510, Varenne, Helen ve Cadız çeşitleri tane verimi ve bazı verim öğeleri açısından öne çıkmıştır. - İki yıllık veriler protein miktarı baz alınarak değerlendirildiğinde Kompozit Arifiye çeşidinin protein miktarı yüksek bulunmuştur. Helen çeşidi ise hem protein oranı hem de tane verimi açısından iyi olarak değerlendirilebilir. - Denemeden elde edilen sonuçlar doğrultusunda öne çıkan bu çeşitlerin bölgede yetiştirilen denemeye alınmamış diğer ticari çeşitlerle birlikte yeni bir çalışma kapsamında denenerek daha sağlıklı sonuçların elde edilmesi uygun olacaktır. 44

Koca ve Erekul KAYNAKLAR Açıkgöz, N., M.E., Aktaş, A.F. Mokhaddam, and K., Özcan, 1994. Tarist An Agrostatistical Packageprogramme for Personel Computer. E.Ü.Z.F. Tarla Bitkileri Kongresi, 1994. İzmir. Turkey. Alan, Ö., H., Akdemir, B., Budak, 2005. Küçük Menderes Koşullarında Bazı Melez Mısır ( Zea mays L.) Çeşitlerinin Tane Verimi Üzerine Bir Araştırma. VI. Tarla Bitkileri Kongresi 1: 57-59. Anonim, 2007. Türkiye ve Dünya Tahıllarının Durumu. Toprak Mahsulleri Ofisi Yıllığı 2007. Anonimous, 2011. FAO istatistikleri. (http://faostat.fao.org/site/567/desktopdefault.asp x?pageid=567#ancor). son kullanma 22.12.2011 Budak, B., 2001. İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Farklı Mısır Çeşitlerinin Hasıl ve Tane Verim Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Gökmen S., Sayaslan A., Ülger A.C., Sakin M.A., Öz A., Duman A., 2009. Farklı Bölgelerde Ana Ürün Koşullarında Yetiştirilen Melez Atdişi Mısır( Zea mays indentata L.) Çeşitlerinin Verim Ve Yaş Öğütme Kalitesinin Belirlenmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009, Hatay. Koca Y.O., 2009. Aydın Bölgesinde Birinci ve İkinci Ürün Mısırda (Zea mays) Verim, Verim Öğeleri, Fizyolojik ve Diğer Bazı ÖzelliklerArasındaki Farklılıklar. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. Koca Y.O., Erekul O., Unay A., Turgut İ., 2009. Bazı Melez Mısır ( Zea mays L.) ÇeşitlerininAydın İlinde Birinci ve İkinci Ürün Performanslarının Değerlendirilmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2009; 6(1):41 52. Koca Y.O., Turgut İ., Erekul O., 2010. Tane Üretimi İçin Yetiştirilen Mısırın Birinci Ve İkinci Üründeki Performanslarının Belirlenmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 47 (2): 181-190. Martin F.W., 1984. CRC Handbook of Tropical Food Crops. CRC pres Inc. 2000 Corporate Blvd. N.W. Boca Raton, Florida, United States. Özcan, C., A., Horuz, D., Mahmut, 2007. Değişik Miktarda Uygulanan Çinkonun Mısırın Verim ve Çinko Kapsamı Üzerine Etkisi. VII. Tarla Bitkileri Kongresi I: 80-83. Pixley, K.V., M.S., Bjarnason, 2002. Stability of Grain Yield, Endosperm Modification, and Protein Quality of Hybrid And Open-Pollinated Quality Protein Maize (Qpm) Cultivars. Crop Sci. 42: 18821890. Sezer M.C., Yanıkoğlu S., Küçük İ., 2008. İki Farklı Kaynaklı Atdişi Tane Tipi Mısırda S1 Tekrarlamalı Seleksiyon Yöntemi ile Mısır Populasyonları Geliştirilmesi. Ülkesel Tahıl Sempozyumu, 2-5 Haziran 2008, KONYA. Vartanlı, S., Emeklier H.Y., 2007. Ankara Koşullarında Hibrit Mısır Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. VII. Tarla Bitkileri Kongresi, Erzurum. Cilt I, S: 3742. Yaşak, S., A., Çınar, M.E., Tuğay, 2003. Mısırda ( Zea mays L.) Ekim Zamanının Tohum Tutma ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Etkisi. V. Tarla Bitkileri Kongresi II:448-452. Sorumlu yazar: Yakup Onur KOCA yokoca@adu.edu.tr Geliş Tarihi : 10.09.2011 Kabul Tarihi : 30.11.2011 45

Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.