TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD

TÜRK STANDARDI TURKISH STANDARD TS EN 12863 Aralık 2008 ICS 23.020.30 TAŞINABİLİR GAZ TÜPLERİ ÇÖZÜNMÜŞ ASETİLEN TÜPLERİNİN PERİYODİK MUAYENE VE BAKIMI Transportable gas cylinders Periodic inspection and maintenance of dissolved acetylene cylinders TS EN 12863 (2008) standardı, EN 12863 (2002) standardı ile birebir aynı olup, Avrupa Standardizasyon Komitesi nin (CEN, rue de Stassart 36 B-1050 Brussels) izniyle basılmıştır. Avrupa Standardlarının herhangi bir şekilde ve herhangi bir yolla tüm kullanım hakları Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) ve üye ülkelerine aittir. TSE kanalıyla CEN den yazılı izin alınmaksızın çoğaltılamaz. TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA

Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz. Bu standardı oluşturan İhtisas Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin değerli katkılarını şükranla anarız. Kalite Sistem Belgesi İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir. Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası) TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. TSEK Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası) TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü nün garantisi altında olduğunu ifade eder. DİKKAT! TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir garanti söz konusu değildir. Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir. TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

Ön söz Bu standard, CEN tarafından kabul edilen EN 12863 (2002) standardı esas alınarak, TSE Makina İhtisas Grubu na bağlı Tesisat ve Basınçlı Kaplar Özel Daimi Komitesi nce hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu nun.04 Aralık 2008 tarihli toplantısında Türk Standardı olarak kabul edilerek yayımına karar verilmiştir Bu standardın kabulüyle, TS 11791 ISO 10462 iptal edilmiştir. Bu standardda kullanılan bazı kelime ve/veya ifadeler patent haklarına konu olabilir. Böyle bir patent hakkının belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

İçindekiler 0 Giriş... 1 1 Kapsam... 1 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar... 1 3 Terimler ve tarifler... 1 3.1 Tüp gövdesi... 2 3.2 Tamamlanmış tüp... 2 3.3 Gözenekli kütle... 2 3.4 Gözeneklilik... 2 3.5 Çözücü... 2 3.6 Doymuş gaz... 2 3.7 Dara ağırlığı... 2 4 Genel... 2 4.1 Muayene için özellikler... 2 4.2 Periyodik muayeneler arasındaki aralıklar... 3 5 Gaz tüpünün hazırlanması... 3 5.1 Gaz tahliyesi... 3 5.2 Gözle dış muayene için hazırlık... 3 5.3 Vananın sökülmesi... 3 5.4 Boyun/çekirdek filtrelerinin sökülmesi... 4 6 Muayene ve bakım... 4 6.1 Muayene işlemleri... 4 6.2 Gözenekli kütlenin muayenesi... 4 6.3 Ergiyebilir tapalar ihtiva eden basınç tahliye tertibatları... 5 6.4 Vanaların muayenesi... 5 6.5 Tüp vida dişlerinin muayenesi... 5 6.6 Monolitik olmayan gözenekli kütlenin düzeltilmesi... 5 6.7 Gözenekli kütlenin değiştirilmesi... 5 6.8 Yeniden montaj... 6 7 Muhteviyatın belirlenmesi... 6 8 İşaretlemeler... 6 9 Kayıtlar... 6 10 Kullanım dışı tüplerin hurdaya ayrılması... 6 Ek A (Bilgi için) Ulusal mevzuatlara göre imal edilen asetilen tüpleri... 7 Ek B (Bilgi için) Bir tüp vanasının tıkalı olduğundan şüphe edildiğinde kabul edilecek işlem sırası... 9 Ek C Asetilen gaz tüplerinin gözle muayene sırasında reddi için kusur ve durumlarının tarifi ve değerlendirilmesi... 12 Ek D Alet ve boşluk mastarları ve asetilen tüplerinin (Monolitik ve monolitik olmayan) üst tarafının şematik görünümü... 16 Ek E Vana ve vana bağlantılarının muayene ve bakımı... 17 Kaynaklar... 19

Taşınabilir gaz tüpleri Çözünmüş asetilen tüplerinin periyodik muayene ve bakımı 0 Giriş İçlerinde çözünmüş asetilen depolanmış, gözenekli madde ve normalde çözücü ihtiva etmeleri nedeniyle asetilen tüpleri, sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gazların taşınması için kullanılan diğer bütün tüplerden farklıdır. Bununla beraber özel uygulamalar için, gözenekli madde ihtiva ettikleri halde hiçbir çözücü ihtiva etmeyen bazı asetilen tüpleri de mevcuttur. Periyodik muayene çevrimi için, tüplerin farklı tip yapılışları ve gözenekli maddeler göz önünde bulundurulmalıdır. Bu standard, bu farklılıklar dikkate alınarak okunmalıdır. Bulunmasının öncelikli amacı bir asetilenin çözünmesini sınırlandırmak olan gözenekli kütle, bu çözünmeyi başlatmalı ve böylece olabilecek bir tüp kazası önlenmelidir. Gözenekli kütlede bir miktar eksilme olmuşsa veya gözenekli kütlenin bozulması veya eksikliğinin bir neticesi olarak bir kusur (örneğin, önemli bir boyuttaki oyuk, çatlak veya boşluk) mevcutsa, çözünme tüpte şiddetli bir bozulmaya neden olabilecek bir hızda ilerleyebilir. 1 Kapsam Bu standard, su kapasitesi 150 litreye kadar olan, asetilen taşınması için düşünülen dikişsiz ve dikişli çelik veya dikişsiz alüminyum alaşımlı tüpleri ve gövdenin imalat yöntemine bakılmaksızın, asetilen tüplerinin periyodik muayene ve bakım özelliklerini kapsar. Bu standard, çözücü ihtiva etmeyen asetilen tüplerine de uygulanır. Bu standard, AB ye üye ülkeler arasında serbest dolaşım amacıyla mevcut gaz tüplerinin nitelendirilmesi için bir prosedürü de kapsar (Ek A ya bakınız). 2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atıf yapılmaktadır. Bu atıflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağıda liste halinde verilmiştir. Tarih belirtilen atıflarda daha sonra yapılan tadil veya revizyonlar, atıf yapan bu standartta da tadil veya revizyon yapılması şartı ile uygulanır. Atıf yapılan standard ve/veya dokümanın tarihinin belirtilmemesi halinde en son baskısı kullanılır. EN, ISO, IEC vb. No EN 1800:1998 EN 1089-1 2) EN 1089-2 3) EN 1089-3 EN ISO 13341 Adı (İngilizce) Transportable gas cylinders - Acetylene cylinders - Basic requirements and definitions. Transportable gas cylinders - Gas cylinder identification (excluding LPG) - Part 1: Stampmarking. Transportable gas cylinders - Gas cylinder identification (excluding LPG) - Part 2: Precautionary labels. Transportable gas cylinders - Cylinder identification - Part 3: Colour coding system. Transportable gas cylinders - Fitting of valves to gas cylinders (ISO 13341:1997). TS No 1) Adı (Türkçe) TS EN 1800 Taşınabilir gaz tüpleri Asetilen tüpleri Temel özellik ve tarifler TS EN 1089-1 Taşınabilir gaz tüpleri - Gaz tüpü tanıtılması - (LPG hariç) Bölüm 1 - Damgalama TS EN 1089-2 Taşınabilir gaz tüpleri-tüp tanımlaması (LPG Hariç) Bölüm 2: Uyarı etiketleri TS EN 1089-3 Taşınabilir gaz tüpleri - Gaz * tüplerinin tanıtılması - Bölüm 3: TS EN ISO 13341 * Renk kodlaması Tüpler - Taşınabilir gaz tüpleri - Vanaların gaz tüplerine bağlantısı 3 Terimler ve tarifler Bu standardın amaçları bakımından, aşağıdaki terimler ve tarifler uygulanır. 1) TSE Notu: Atıf yapılan standardların TS numarası ve Türkçe adı 3. ve 4. kolonda verilmiştir. * işaretli olanlar bu standardın basıldığı tarihte İngilizce metin olarak yayımlanmış Türk Standardlarıdır. 2) TSE Notu: EN 1089-1:1996 iptal edilmiş yerine EN ISO 13769:2006 geçmiştir. 3) TSE Notu: EN 1089-2:2002 iptal edilmiş yerine EN ISO 7225:2007 (TS EN ISO 7225) geçmiştir. 1

3.1 Tüp gövdesi Depolamak ve taşımak için imal edilmiş ve asetilen ve uygun olduğunda gözenekli kütle ile çözücüyü muhafaza etmeye uygun basınçlı kap. 3.2 Tamamlanmış tüp Uygun olduğunda gözenekli kütle, çözücü, doymuş gaz, vana ve tüp gövdesine kalıcı bir şekilde tespit edilen herhangi bir vana korumasıyla tamamlanmış asetilen gazı ile doldurulmaya hazır olan tüp gövdesi. 3.3 Gözenekli kütle Tüp gövdesini doldurmak için ve gözenekliliği nedeniyle çözücü ve asetilenin absorbe edilmesine imkân veren tüp gövdesi içine doldurulan veya gövde içinde şekillendirilen tek veya çok bileşenli madde. Gözenekli kütle iki tipte olabilir: a) Herhangi bir bağlayıcı malzeme ilâvesi olmaksızın taneli, lifli veya benzer maddelerden oluşan monolitik olmayan gözenekli madde. b) Tek bir mamul elde etmek için birbiriyle reaksiyona giren veya bağlayıcı/bağlayıcılar ile birarada tutulan malzemelerden oluşan monolitik gözenekli madde. Gözenekli maddenin bu tipi, gövde ve madde arasında kontrollü bir açıklıkla imal edilebilir (Ek D ye bakınız). 3.4 Gözeneklilik Yüzde olarak ifade edilen, gözenekli kütleyle donatılmış tüpe doldurulabilecek çözücü hacminin, gözenekli kütle (EN 1800:1998 Ek B ye göre belirlenen) olmaksızın, tüp gövdesinin su kapasitesine oranı. 3.5 Çözücü Gözenekli kütle tarafından absorbe edilen, asetilen gazını çözüp bırakabilen sıvı. 3.6 Doymuş gaz Atmosfer basıncında ve 15 ºC ta tüpteki çözücüde çözünen asetilenin kütlesi. 3.7 Dara ağırlığı Asetilen tüpleri için dara ağırlığı, aşağıdakilere karşılık gelen ağırlıklarla ifade edilir: 3.7.1 Dara A Tüp gövdesinin boş ağırlığı, gözenekli kütle, çözücünün belirtilen kütlesi, vana ve doldurulacağı zaman tüpe kalıcı olarak (örneğin, sıkıştırma veya civatalama) tespit edilen bütün diğer parçaların kütlesinin toplamı. 3.7.2 Dara S Dara A ile atmosfer basıncında ve 15 ºC sıcaklıktaki çözücüyü doygunluğa ulaştırmak için gerekli asetilen ağırlığının toplamı. 3.7.3 Dara F Çözücü ihtiva etmeyen asetilen tüplerinde dara ağırlığı, DARA A ile çözücü ağırlığı arasındaki fark olan DARA F ile tarif edilir. 4 Genel 4.1 Muayene için özellikler Asetilen tüplerinin periyodik muayenesi, sürekli emniyetli kullanımı için, tüplerin uygun olmasını sağlaması gereken sadece yetkili ve eğitimli personel tarafından yapılmalıdır. Not Yetkili personel, gazlarla kullanılan malzemeleri değerlendirmek, uygunluğunu onaylamak ve gerekli herhangi özel bir kullanım durumunu tarif etmek amacıyla gerekli teknik bilgi, deneyim ve uzmanlığa sahip bir kişidir. Böyle bir personel, aynı zamanda normalde uygun bir teknik alanda vasıflandırılır. Tüplerde gözenekli kütlenin mevcudiyetine bağlı olarak, bu standard yardımıyla gövde iç yüzeyinde bir basınç deneyi (hidrolik veya pnömatik) veya gözle muayene gereklidir. AB ye üye ülkeler arasında serbest dolaşım ve kullanım için ulusal mevzuata göre imal edilen ve Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Direktifi ne (TPED) 4) göre vasıflandırılması düşünülen tüpler için ilave özellikler Ek A da belirtilmiştir. 4) TSE Notu: Bu direktif, T.C. Sanayi Bakanlığı tarafından Taşınabilir Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği adı altında yayımlanmıştır. 2

4.2 Periyodik muayeneler arasındaki aralıklar Monolitik olmayan gözenekli kütle ihtiva eden tüpler için 5 yıllık veya monolitik gözenekli kütle ihtiva eden tüpler için 10 yıllık aralığın sona ermesinden sonra, gaz dolumunu yapan personel tarafından tüpe ait ilk satış makbuzu üzerine periyodik muayene için vadesi dolduğu ibaresi düşülmelidir. Not Bu aralıklar, mevcut RID/ADR mevzuatına uygundur. Bununla birlikte, yeni gözenekli kütle ihtiva eden tüpler için ilave olarak gerekli ilk muayene özellikleri aşağıdaki gibidir: a) Monolitik olmayan kütle Yeni gözenekli kütle ihtiva eden bütün tüpler için bu standarda göre bir başlangıç muayenesi, tüp kullanımdaysa 2 yıldan önce veya 2 yıllık süre geçtikten sonraki ilk dolumdan önce yapılmalıdır. b) Monolitik kütleler Yeni gözenekli kütle ihtiva eden bütün tüpler için bu standarda göre bir başlangıç muayenesi, tüp kullanımdaysa 3 yıldan önce veya 3 yıllık süre geçtikten sonraki ilk dolumdan önce yapılmalıdır. a) veya b) bendine göre başlangıç muayenesinden sonra yukarıda belirtilen normal süre uygulanmalıdır. Tüp, normal şartlarda kullanılması ve tüpün emniyetsiz olmasına yol açan hatalı ve normal dışı durumların söz konusu olmaması kaydıyla, deney aralığı sona erse bile kullanıcının tüpteki muhtevayı kullanmadan önce bir gaz tüpünü geri vermesi için genel bir kural yoktur. 5 Gaz tüpünün hazırlanması 5.1 Gaz tahliyesi Muayene işlemi yapılmadan önce, tüplerdeki gaz basıncı düşürülmelidir. Tüplerin basıncı, basıncın düşürülmesinin öncesinde ve sonrasında kontrol edilmelidir. Basınç giderme, asetilenin özellikleri sebebiyle emniyetli şekilde yapılmalıdır. Basınç giderme, doymuş gaz (Madde 3.6) hariç asetilenin tamamının tahliyesini sağlamak için, yeterli uzunluktaki bir periyottan daha uzun bir sürede yapılmalıdır. Doymuş gaz biçimindeki asetilen miktarında sıcaklık etkisinden meydana gelecek değişikliklerden dolayı tedbirler alınmalıdır. Not Pozitif bir basınç okumasının olmaması, vananın kapalı olma ihtimalinden dolayı, fazla gaz olmadığını kesin olarak göstermez (E k B ). Basınç giderme çevriminin verimine ilişkin herhangi bir şüphe olması durumunda, tüp tartılmalıdır. Bir tüpün, üzerindeki damgada belirtilen dara ağırlığından (Madde 3.7) daha fazla olan ağırlığı, fazla gaz mevcudiyetinin her zaman kesin bir göstergesi değildir. Çözücü fazlalığı veya su girişi gibi kirlenme ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır. Bir tüpün, üzerindeki damgada belirtilmiş dara ağırlığından daha az veya eşit ağırlığı, gazın basınç altında olmadığının her zaman kesin bir göstergesi değildir. Olası bir çözücü noksanlığı veya dış korozyonun neden olduğu gövde ağırlık kaybı gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. 5.2 Gözle dış muayene için hazırlık Her tüp temizlenmeli ve örneğin fırçalama, bilye püskürtme (fırçalama veya bilye püskürtme odası içerine asetilen sızdırmazlığı olmamasını sağlamak amacıyla, çok dikkatli kontrollü şartlar altında) su jetiyle temizleme, kimyasal temizleme veya uygun bir metotla tüpün dış yüzeyinden bütün gevşek kaplamalar, korozyon kalıntıları, katran, yağ veya diğer yabancı maddeler uzaklaştırılmalıdır. Her zaman, tüpe ve takılmışsa basınç tahliye tertibatlarına hasar verilmesinden sakınılması için tedbir alınmalıdır. Not Gözle dış muayene, Madde 6.1 e göre bu aşamada yapılmalıdır. 5.3 Vananın sökülmesi Vananın, bir asetilen tüpünden sökülmesinden önce, Madde 5.1 de tarif edildiği gibi tüpün basıncının tamamen giderilmiş olduğu belirlenmelidir. Bir vananın kapalı olduğu (örneğin; vana açıldığında gürültülü gaz çıkışı olmayışı) ve tüpün hala basınç altında artık gaz ihtiva edebileceğini düşündüren herhangi bir sebep varsa, kontroller yapılmalıdır. Örneğin; 5 bar dan daha düşük bir basınçta bir asal gaz girişiyle ve gaz tahliyesinin gözlenmesiyle. 3

Vananın tıkanmış olduğu belirlenirse, daha sonra, vananın tasarımı göz önünde bulundurularak ve kontrolsüz bir çalışmadan meydana gelebilecek zararlar sebebiyle gerekli bütün tedbirlerin alınması sağlanarak gazın tahliyesi veya vananın sökülmesi için uygun bir metot uygulanmalıdır (Ek B). Vananın sökülme işlemi, açıkta veya havalandırılmış bir alanda yapılmalıdır. Vana söküldüğünde tüpün sıcaklığı, artık gazın fazla çıkışından veya hava girişinden sakınmak amacıyla muayene alanı içerisindeki ortam sıcaklığına yakın olmalıdır. Not Tüpler açık veya muayene için gerekenden daha uzun süre vanasız bırakılmamalıdır. 5.4 Boyun/çekirdek filtrelerinin sökülmesi Asetilen tüpleri genellikle, filtre (veya metal kafes) ve keçelerden meydana gelen boyun filtreleri/çekirdek paketi ihtiva eder. Gözenekli kütlenin üstü ile vana milinin tabanı arasına yerleştirilen boyun filtreleri ve filtre paketi malzemeleri, gözenekli kütle imalatçısı veya muayene kuruluşunun muayene özelliklerine göre gözenekli kütlenin muayenesini mümkün kılmak için uygun olarak sökülmelidir. Bazı gözenekli kütle imalatçıları, monolitik kütle asetilen tüplerine gözenekli kütlenin birleşik bir parçasını şekillendiren ahşap tapa takmalıdır. İmalatçısının talimatlarına göre açıklık ölçmesine müsaade eden, doğru konumda olması kaydıyla, boyun filtresinin (veya metal kafesin) aşağısına yerleştirilen bu tapa, bozulmadan kalmalı ve gözle muayene amacıyla sökülmemelidir. Önceki muayenede, ahşap tapa kurcalanmış veya yanlışlıkla sökülmüşse veya doğru konumda değilse, bu tapa, gözenekli kütle imalatçısının onayıyla/şartnamesiyle aynı özelliklere sahip yeni bir vanayla değiştirilmelidir. Ani olarak tahliye edildiğinde, gözenekli maddeyle filtre çıkışına üfleyebilecek ve yaralanmaya sebep olabilecek basınç altındaki atık gaz bulunan tüp boynunda bazı kısıtlamaların olabilme ihtimaline karşı, filtreler sökülürken veya malzeme paketlenirken daima özel tedbirler alınmalıdır. Not İnce karbon tozunun mevcudiyeti ya da filtreler veya paket malzemesi üzerindeki diğer kirleticiler, alev geri tepmesi oluşumunun göstergesidir. 6 Muayene ve bakım 6.1 Muayene işlemleri Her bir tüpün dış yüzeyi; aşağıdakilerin belirlenmesi için muayene edilmelidir: a) Ezikler, kesikler, oyuklar, şişkinlikler, çatlaklar, tabakalaşmalar (Çizelge C.1 de tarif edildiği gibi) veya aşırı taban aşınması, b) Isı hasarı, hamlaç veya elektrik ark yanıkları (Çizelge C.1 de tarif edildiği gibi), c) Korozyon (Çizelge C.2 de tarif edildiği gibi), d) Okunamayan veya yetkisiz damgalamalar, yetkisiz ilâveler veya değişiklikler gibi diğer kusurlar (Çizelge C.1 de tarif edildiği gibi), e) Kalıcı parçaların tamamının bütünlüğünün korunması. Hasar gören vana mahfazaları, vida dişli boyun bilezikleri ve taban çemberi uygun bir şekilde tamir edilebilir veya değiştirilebilir. Tüpün basınç ihtiva eden bölümüne, kaynak veya herhangi bir ısı doğrudan uygulanmamalıdır. Tüpün basınç ihtiva etmeyen bölümlerine kaynak yapılırsa, asetilen ve çözücünün mevcudiyeti sebebiyle tedbir alınmalıdır. Reddetme kriterleri için Ek C ye bakılmalıdır. Sonraki kullanımlar için uygun olmayan tüpler, kullanımdan çekilmelidir (Madde 10 da tarif edildiği gibi). 6.2 Gözenekli kütlenin muayenesi 6.2.1 Genel Madde 5.4 ü uygulayarak, gözenekli kütle, bir asetilen çözeltisinin basılmasını etkileyebilecek görülebilir kirlilik veya diğer kusurların mevcudiyeti için muayeneye tabi tutulmalıdır. Gözenekli kütledeki dayanıklılığı ve boşlukların veya diğer kusurların mevcudiyetini kontrol etmek için; muayene, gerektiğinde metal tel problar, miller, algılayıcı veya boşluk mastarları (Ek D) gibi kıvılcım oluşturmayan özel el aletlerinin uygun kullanımıyla yapılmalıdır. Madde 6.2.2 ila Madde 6.2.4 red kriterlerini verir. Gözenekli kütlenin, muayene el aletleri tarafından hasar görmemesini sağlamak için tedbir alınmalıdır. 4

6.2.2 Kirlilik Önemli miktarda ince karbon tozu ve su veya yağ birikintilerinin mevcudiyeti gibi kirlilik için ya da gözenekli kütlenin bir renk solması varsa, gözenekli kütle gözle muayene edilmelidir. Böyle bir kirlilik seviyesine bağlı olarak, gözenekli kütle reddedilecekse yetkili personel karar vermelidir. 6.2.3 Monolitik kütleler Çatlama, parçalanma veya kavitasyon Gözenekli kütlenin herhangi bir çatlama veya parçalanma göstermediği gözle muayeneyle doğrulanmalıdır. Çatlama veya parçalanma gösteren gözenekli kütle ihtiva eden tüpler reddedilmelidir. Tüp ahşap bir tapayla donatılmışsa (Madde 5.4), tapanın sağlam bir şekilde kendi konumunda sabitlenmesini ve ahşap tapada herhangi bir yanal hareket olmamasını sağlamak amacıyla, hafif bir yük uygulayarak kontrol edilmelidir. Tüpün üst kısmıyla monolitik gözenekli kütle arasındaki azami boşluk, belirtilmişse, bu tüp için tip onayındaki değeri aşmamalıdır. Tip onay deneylerinde kullanılan azami değerlere kadar olan bu boşluklar uygulanmalıdır. Sonraki aşamada, diğer boşluk boyutlarına sahip tüpler, EN 1800 de belirtilen geri tepme deneyinin özelliklerini geçerse ve onaylanırsa, daha sonra bu boşluk boyutları da uygulanabilir. Bu veriler elde edilemezse boşluk 5 mm yi aşmamalıdır. İlave olarak, önemli bir yanal hareket olmadığından emin olmak için gözenekli kütle kontrol edilmelidir. Kavitasyon veya yanal hareket gösteren gözenekli kütle ihtiva eden tüpler reddedilmelidir. 6.2.4 Monolitik olmayan kütleler Sıkışma Sıkışmaya maruz kalmış veya gevşemiş monolitik olmayan gözenekli kütleler, reddedilmeli veya Madde 6.6 ya göre düzeltilmelidir. 6.3 Ergiyebilir tapa ihtiva eden basınç tahliye tertibatları Ergiyebilir tapa veya diğer basınç tahliye tertibatları kullanıldığında, bunlar hasar bakımından muayene edilmelidir. Hasarlı olduğu tespit edilirse tertibat değiştirilmeli ve gaz sızdırmazlığı kontrol edilmelidir. Katı tapalı tahliye tertibatının değiştirilmesine karar verilirse; bu işlem, muayene kuruluşu tarafından onaylanan yazılı bir prosedüre göre yapılmalıdır. 6.4 Vanaların muayenesi Tüpe tekrar takılmadan önce, vana temizlenmeli ve muayene edilmelidir. Hasarlı veya kusurlu her bir parça değiştirilmelidir (Ek E). Vida dişlerinin durumuna dikkat edilmeli ve uygun olan mastarlar kullanılmalıdır. 6.5 Tüp vida dişlerinin muayenesi Tüpün iç boyun vida dişleri ve diğer vida dişli açıklıkları, diş profiline uygun ve temiz olduklarından emin olmak için muayene edilmelidir. Dişler; çapak, çatlak ve diğer kusurlar yönünden muayene edilmelidir. Gerekli olduğunda ve tasarım müsaade ettiğinde hasarlı vida dişleri, uygun bir metotla düzeltilebilir ve uygun bir diş mastarı ile kontrol edilmelidir. 6.6 Monolitik olmayan gözenekli kütlenin düzeltilmesi Sıkışmadan dolayı reddedilmiş monolitik olmayan bir kütle, sadece, tüpün emniyetli çalışmasını bozmayacaksa düzeltilmelidir. Monolitik olmayan gözenekli kütlenin düzeltilmesi, gözenekli kütle imalatçısının talimatlarına veya bu talimatlar sağlanamazsa, yetkili personel talimatlarına göre yapılmalı ve kullanılacak metot, EN 1800 e göre deney yapılarak doğrulanmalıdır. İlave edilen malzemenin miktarı kaydedilmeli, tüpün dara ağırlığı ve damgalama uygun olarak ayarlanmalıdır. Bu maddeye göre düzeltme için uygun olmayan reddedilmiş bir gözenekli kütle ihtiva eden bir tüp, kullanımdan çekilmelidir veya Madde 6.7 ye göre değiştirilen gözenekli kütleyle kullanılması düşünülebilir. 6.7 Gözenekli kütlenin değiştirilmesi Gözenekli kütle kullanılabilir durumda olmadığı halde, tüpün dış yüzeyi uygunsa, mevcut gözenekli kütle değiştirilmeli ve tüp yeniden kullanılmalı veya tamamlanmış tüp kullanımdan çekilmelidir. Mevcut gözenekli kütlenin ve çözücünün çıkartılması emniyetli bir şekilde yapılmalı ve tüp tamamen temizlenmeli ve muayene edilmelidir. Gözenekli kütle, asbest ihtiva ediyorsa tedbir alınmalıdır. 5

Tüpün iç yüzeyi, korozyon veya diğer gözle görülebilir kusurlar için muayene edilmeli ve tüp gövdesi uygun bulunursa, yeni gözenekli kütlenin doldurulmasına izin verilebilir. Her tüp, onaylı yeni gözenekli kütlenin yeniden doldurulmasından önce, yetkili bir personel tarafından, damgada belirtilen deney basıncında, hidrolik olarak deneye tâbi tutulmalıdır. Tüpe farklı bir gözenekli kütle konulursa, gözenekli kütle imalatçısının tanıtım işareti sökülmeli ve onaylı belgede tanımlanmış olan, yeni gözenekli kütlenin tanıtımı, imalatçının tanıtımı ve emniyetli çalışmayı sağlamak için gerekli diğer bütün karakteristikler tüp üzerine damgalanmalıdır. İlave olarak; eski dara ağırlığı silinerek, tüp üzerine yeni dara ağırlığı damgalanmalıdır. 6.8 Yeniden montaj Bu standardın özelliklerini karşılayan tüpler, vana takıldığında, vana milinin tabanı ile filtreler/paketler arasında temas olacak şekilde, boyun ucunda ve yeni bağlanan filtredeki herhangi bir paketleme malzemesi gözenekli kütle imalatçısı tarafından belirtildiği şekilde değiştirilerek yeniden monte edilmelidir. Yeni veya onarılmış vanalar, EN ISO 13341 e göre vana ile tüp arasında bir sızdırmazlık bulunmasını sağlamak için gereken uygun bir birleştirme malzemesi ve tork uygulanarak/döndürme kuvveti ile tüpe takılmalıdır. Gerektiğinde, vana takılmadan önce, vana mili üzerine, sonraki deney tarihini gösteren bir deney tarih bileziği takılmalıdır. 7 Muhteviyatın belirlenmesi Tüp muhtevası, EN 1089-2 ve EN 1089-3 e göre asetilen olarak tanımlanmalıdır. 8 İşaretlemeler Tüp gövdesi ve gözenekli kütle muayenesini başarıyla geçen her bir tüpe, EN 1089-1 e göre muayene tarihi ve muayene kuruluşu veya deney istasyonunun sembolü işaretlenmelidir. Bir taban çemberi,, boyun bileziği, mahfaza ve vananın değiştirilmesi veya gözenekli kütle malzemesi ilavesinin (Madde 6.6) bir sonucu olarak dara ağırlığının değişmesi gerektiğinde, eski dara işaretlemesi/işaretlemeleri silinmeli (veya üzeri çizilmeli) ve yeni dara ağırlığı/ağırlıkları ve toplam ağırlık damgalanmalıdır. Bir sonraki deney tarihi, bir sonraki periyodik muayene tarihini gösteren, bir diskin vanayla tüp arasına takılması gibi uygun bir metotla gösterilmelidir. 9 Kayıtlar Bir muayene kaydı, aynı tüp üzerindeki ardışık iki muayene arasındaki periyottan daha az olmayan bir süre boyunca muhafaza edilmelidir. Tüp ve muayene sonuçlarını kesin olarak belirlemek için yeterli bilgiler kaydedilmelidir. Aşağıdaki bilgiler bulunmalıdır: - Tüp sahibinin ismi, - İmalâtçı veya sahibi tarafından verilen seri numarası, - Mevcutsa, ilâve edilen gözenekli kütlenin tipi ve ağırlığı, - Mevcutsa, ilâve değişiklik, - Uygunsa, tüp dara ağırlık değişikliği, - Deney sonucu (yeterli veya yetersiz), - Mevcut deney tarihi, - Muayene kuruluşu veya deney istasyonunun sembolü, - Muayeneyi yapan kişinin tanıtımı. 10 Kullanım dışı tüplerin hurdaya ayrılması Asetilen tüpü dışındaki tüplerin hurdaya ayrılması için kullanılan metotlar, asetilen tüpünün muhteviyatının özelliğinden dolayı asetilen tüpleri için uygun değildir. Asetilen tüplerinin hurdaya ayrılmasında, tüplerin atık asetilen, çözücü (DMF veya aseton) ve gözenekli kütle (asbest ihtiva edebilen) içerdiği gerçeğinden dolayı azami dikkat gösterilmelidir. 6

Ek A (Bilgi için) Ulusal mevzuatlara göre imal edilen asetilen tüpleri A.1 Kapsam Bu Ek, bütün Avrupa Birliği ne üye ülkeler arasında serbest dolaşım ve kullanım için, TPED ye uygunluğundan emin olmak amacıyla ulusal mevzuatlara göre imal edilmiş mevcut asetilen tüplerini değerlendirmek için yapılması gerekli kontrolleri, muayeneleri ve deneyleri kapsar. Bu Ek; EU Directives 84/525/EEC, EU Directives 84/526/EEC veya EU Directives 84/527/EEC ya da gaz tüpü yapımıyla ilgili Avrupa standardlarına göre imal edilmiş asetilen tüpleri için uygulanmaz. A.2 Tarifler ve semboller : Avrupa Birliği nde kullanılması için RID/ADR ye uygunluk gösteren mevcut gaz tüplerini belgelendirmek için TPED tarafından gerekli görülen resmi damga. A.3 Genel tavsiyeler A.3.1 Gaz tüplerinin sahibi, belgelendirme için hazırlanan gaz tüplerinin tipleri ve numarasını muayene kuruluşuna bildirmelidir. Dokümantasyon ve daha sonraki hesaplama için her bir tüpe ait aşağıdaki bilgiler elde edilebilir olmalıdır: - İmalâtçı, - Seri numarası, - İmalât tarihi (tüp gövdesi ve gözenekli kütle), - Tüpün imal edildiği mevzuat veya şartname, - Çalışma basıncı, - Deney basıncı, - Dış çap, - Asgari cidar kalınlığı, - Asgari akma gerilmesi, - Su kapasitesi, - Gözenekli kütle tipi, - Çözücü tipi, - Azami asetilen dolum miktarı, - Dara (Dara A veya Dara S veya Dara F). Muayene kuruluşu, tüp gövdesi ve gözenekli kütleyi açıkça tarif etmek için gerekli bütün bilgiyi ihtiva eden bu listeyi doğrulamalıdır (sadece yukarıda listelenen parametreler için, örneğin, EN 1964-1, pren 13322-1 ve EN1975 in ilgili ekinde gövde için ve EN 1800 de gözenekli kütle için mamul deneyin belgelendirme örneğine bakınız). A.3.2 Muayene kuruluşu, bu tüplerin, iptal edilen emniyetle ilgili ulusal bir listede olmadığını doğrulamalıdır. İlave olarak, kullanımda herhangi bir kısıtlama uygulanırsa, bu kısıtlamalar daha sonraki kullanımlar için de devam ettirilmelidir. A.3.3 Muayene kuruluşu, tüpe karşılık gelen akma gerilmesi için, gaz tüplerinin cidar kalınlığının EN 1964-1, pren 13322-1 veya EN1975 e göre hesaplanan asgari cidar kalınlığına eşit veya büyük olduğunu doğrulamalıdır. A.3.4 Muayene kuruluşu, tüp gövdeleri imalât belgelerinin veya eş değer kayıtların mevcut olduğunu doğrulamalıdır. İmalât belgeleri mevcut değilse, muayene kuruluşu bütün ilgili tip deneyinin ve imalât partisi deneyinin yapıldığını doğrulamalıdır. Gözenekli kütlenin EN 1800 veya ISO 3807-1 ya da ISO 3807-2 ye eş değer bir prosedüre göre onaylandığı da doğrulanmalıdır. A.3.5 Bu standarda göre periyodik muayene yeniden belgelendirme sürecinin tamamında yapılmalıdır. 7

A.4 Özel işaretlemeler Periyodik muayeneden başarıyla geçen bir gaz tüpü, Madde A.3 te belirtilen özelliklerin tamamen doğrulanması kaydıyla, sadece işaretiyle damgalanabilir. A.5 Muayene raporu Muayene kuruluşu, her bir tüp tipi için bir rapor hazırlamalıdır. İlgili bütün belgeler, yeni deneyler ve yapılan muayeneler bu rapora eklenmelidir. 8

Ek B (Bilgi için) Bir tüp vanasının tıkalı olduğundan şüphe edildiğinde kabul edilecek işlem sırası B.1 Bir gaz tüpü vanası açıldığında, gazın çıkarılamadığı ve tüpün hala basınç altında gaz içerebileceğine dair herhangi bir şüphe varsa, vananın tıkalı olmadığını belirlemek için bir kontrol yapılmalıdır. Kabul edilen metot, aşağıdakilerden biri gibi veya eş değer bir emniyet sağlayan bilinen bir işlem sırası olmalıdır: a) Tüpün toplam ağırlığıyla tüp üzerinde damgalanan dara ağırlığının aynı olduğunu belirlemek için ilk kontrol yapılır, gerekirse, tartılan tüpün mevcut durumunu göstermek için ayarlanır (örneğin, Dara A bir çok durumda ayar için gereklidir). Pozitif bir fark varsa, tüp basınç altında sıvılaştırılmış gaz veya kirleticiler içerebilir. b) 5 bar basınca kadar asal gaz basılır ve bu gazın çıkışı kontrol edilir. c) Tüpe elle hava pompalamak için, Şekil B.1 de gösterilen tertibat kullanılır. B.2 Tüp vanasının gaz akışında hiçbir engel olmadığı belirlendiğinde vana sökülebilir. B.3 Vanada gaz geçişinde bir tıkanma olduğu tespit edildiğinde, tüp aşağıdakiler gibi özel dikkat için bir kenara ayrılmalıdır: Emniyetli bir şekilde tahliyesi sağlanan tüpe bağlanmış ve tespit edilmiş salmastralı bir kapak içindeki vana, kısmen gevşetilir. Uygun bir tertibat prensibi, Şekil B.2 de verilmiştir. Bu işlem sırası sadece deneyimli personel tarafından yapılmalıdır. Varsa gaz tahliye edildiğinde ve tüp içerisindeki basınç atmosfer basıncına düşürüldüğünde, vana sökülebilir. 9

Ölçüler mm dir. Açıklama 1 8 mm iç çap x 13 mm dış çapında, oval şekilli ve sarılmış kauçuk hortum 2 3 mm iç çap x 8 mm dış çapında çelik boru 3 Yapıştırıcı 4 Plastik pompa (yaklaşık 30 cm 3 hacimli) 5 El basınç pompası Şekil B.1 - Tıkalı tüp vanasını belirlemek için tertibat 10

Açıklama: 1 Lastik salmastra 2 Çekme donanımı 3 Kontrol vanası 4 Bağlantı halkası 5 Boyunduruk Şekil B.2 Hasar görmüş bir gaz tüp vanasının çıkartılması için kullanılan örnek cihaz 11

Ek C Asetilen gaz tüplerinin gözle muayene sırasında reddi için kusur ve durumlarının tarifi ve değerlendirilmesi C.1 Genel Gaz tüpü kusurları, fiziksel veya malzemeden ya da tüpün ömrü boyunca maruz kaldığı çevre veya kullanma şartlarının bir sonucu olan korozyondan dolayı olabilir. Bu Ek in amacı, ret kriterlerinin uygulanması için gaz tüpü kullanıcılarına genel kılavuzluk sağlamaktır. Keskin bir çentik biçimindeki herhangi bir kusur, taşlama, talaş kaldırma veya diğer uygun metotlar ile giderilebilir. Kıvılcım oluşma ihtimalinden dolayı, çözücü ve asetilen mevcudiyeti nedeniyle tedbir alınmalıdır. Böyle bir düzeltmeden sonra, cidar kalınlığının kontrol edilmesi tekrarlanmalıdır; örneğin, ultrasonik muayeneyle. C.2 Fiziksel veya malzeme kusurları Fiziksel veya malzeme kusurlarının değerlendirilmesi Çizelge C.1 e göre olmalıdır. C.3 Korozyon C.3.1 Genel Tüpler, metalin dış korozyonuna neden olabilecek çevre şartlarına maruz kalabilir. Her tüp boyutları ve tipleri ile kullanma şartları için, çizelgeler hâlinde ret sınırlarının belirlenmesinde zorluklar mevcuttur. Ret sınırları, dikkate alınabilir deneyimle belirlenmelidir. İç korozyona maruz kalan tüplerin, tekrar kullanıma verilmesi için, yeniden gözenekli kütle konulması esnasında emniyetli ve uygun olup olmadıklarının değerlendirilmesinde kapsamlı deneyim ve muhakeme kabiliyeti gereklidir. Tüpün muayenesinden önce, metal yüzeyinin korozyon kalıntılarından temizlenmesi önemlidir. C.3.2 Korozyon tipleri Korozyon tipleri, genellikle Çizelge C.2 de belirtildiği gibi sınıflandırılabilir. 12

Çizelge C.1 Tüp gövdesindeki fiziksel ve malzeme kusurlarına bağlı ret sınırları Kusur Tarif Madde 6 ya göre ret sınırları a Tamir veya kullanımdan çekme Şişkinlik Tüpün gözle görülebilir şişmesi Böyle bir kusura sahip bütün tüpler Kullanımdan çekme Çentik Kesik veya oyuk (Şekil C.1) Çatlak (Şekil C.2) Alev hasarı (Şekil C.3) Kapak veya boyun geçmeleri Çöküntü veya metal parçacık ayrılması olmayan tüpte, derinliği dış çapının % 1 inden daha büyük bir girinti Metalin ayrıldığı veya parçalandığı yerde ve derinliği tüp cidar kalınlığının % 5 ini aşan keskin bir iz Çentik derinliği, tüpün dış çapının % 3 ünü aştığında veya çentik çapı, ezilme derinliğinin 15 katından daha az olduğunda Dikişsiz ve dikişli çelik için: Kesik veya oyuk derinliği, cidar kalınlığının % 10 unu aştığında veya Kesik veya oyuk uzunluğu, tüp dış çapının % 25 ini aştığında Dikişsiz alüminyum için: Kesik veya oyuk derinliği, cidar kalınlığının % 15 ini aştığında veya Kesik veya oyuk uzunluğu, tüp dış çapının % 25 ini aştığında Kullanımdan çekme Mümkünse düzeltme c Kullanımdan çekme Metalde ayrılma veya yırtık Böyle kusurlara sahip bütün tüpler Kullanımdan çekme Genellikle aşağıdakilerle beliren, tüpün aşırı veya bölgesel olarak ısınması: a) Tüpün kısmen ergimesi, b) Tüpün biçim bozukluğu, c) Boyanın siyahlaşması veya yanması, d) Vananın plastik mahfazanın veya tarih bileziğinin ergimesine sebep olan ateş hasarı. Tüp boynu, tabanı veya cidarına tutturulmuş ilave geçmeler (sadece eski tüpler için) Damgalama Bir metal zımbayla yapılan işaretleme Ark veya hamlaç yanıkları (Şekil C.4) Tüpün kısmen ergimesi, kalıntıların atılması veya oyuk oluşması suretiyle kaynak metaline ilâve veya metal kaybı a) ve b) kategorisindeki bütün tüpler c) ve d) kategorisindeki bütün tüpler, muayeneden sonra kabul edilebilir İlavenin, onaylı tasarımın parçası olduğu açıkça anlaşılamazsa bütün tüpler Okunaksız, değiştirilmiş veya yanlış ya da yanlış olarak değiştirilmiş işaretlemeli bütün tüpler Böyle kusurlara sahip bütün tüpler Kullanımdan çekme Mümkünse düzeltme Mümkünse düzeltme Kullanımdan çekme b Kullanımdan çekme Şüpheli işaretler Tüp imalat işlemi veya onaylı Böyle kusurlara sahip bütün tüpler İlave muayeneden düzeltme dışında oluşmuş sonra sürekli kullanım a Çizelge C.1 de verilen ret kriterleri uygulandığında, tüpün kullanma şartları, kusurun ölçüsü ve tasarımdaki emniyet faktörleri dikkate alınmalıdır. b Tüpün uygun özellikleri tamamen karşıladığı açıkça belirlenebiliyorsa, değişiklik yapılan bir işaretleme kabul c edilebilir ve yetersiz işaretlemeler düzeltilebilir. Uygun bir metal kaldırma tekniği kullanılarak yapılan düzeltmeden sonra olmak şartıyla, kalan cidar kalınlığının en azından asgari tasarım cidar kalınlığına eşittir. 13

Çizelge C.2 Tüp cidarı üzerindeki korozyon için ret kriterleri Korozyon tipi Tarif Madde 6 ya göre ret sınırları a Düzeltme veya kullanımdan çekme Genel korozyon (Şekil C.5) Metalin orijinal yüzeyi tanımlanamıyorsa Mümkünse düzeltme Bölgesel korozyon Zincirleme, oyuk veya çizgisel korozyon (Şekil C.6) Tüpün toplam yüzey alanının % 20 sinden daha fazla bir alan üzerinde cidar kalınlığında azalma Aşağıda tarif edilen diğer bölgesel korozyon tipleri dışında, tüpün toplam yüzey alanının % 20 sinden daha az bir alan üzerinde cidar kalınlığında azalma Dar boylamasına veya çevresel bir çizgi veya şerit şeklinde ya da hemen hemen bitişik ayrılmış çukurlar veya oyuklar (Şekil C.7) biçiminde korozyon Aralık korozyonu Açıklıkla beraber olan veya hemen yakınında olan korozyon veya Nüfuziyet derinliği, tüpün orijinal cidar kalınlığının % 10 unu aşıyorsa b veya Cidar kalınlığı, asgari tasarım cidar kalınlığından daha küçükse Nüfuziyet derinliği, tüpün orijinal cidar kalınlığının % 20 sini aşıyorsa b veya Cidar kalınlığı, tasarım cidar kalınlığından daha küçükse Herhangi bir yöndeki toplam korozyon uzunluğu tüp çapını aşıyorsa ve derinlik orijinal cidar kalınlığının % 10 unu aşıyorsa b Tamamen temizlemeden sonra, nüfuziyet derinliği, tüpün orijinal cidar kalınlığının % 20 sini aşıyorsa Mümkünse düzeltme (Madde 6 daki özellikler tekrar edilir) Kullanımdan çekme Mümkünse düzeltme (Madde 6 daki özellikler tekrar edilir) Mümkünse düzeltme c Mümkünse düzeltme c a Kusurun tabanı görülemiyor ve uygun teçhizat kullanılarak genişliği belirlenemiyorsa, tüp kazınmalıdır. b c Korozyon, derinlik veya genişlik sınırına ulaşmışsa, ultrasonik bir cihazla kalan cidar kalınlığı kontrol edilmelidir. Cidar kalınlığı, belirli şartlar altında asgari cidar kalınlığından daha az olabilir. Bu çizelgede verilen red kriterleri uygulandığında, tüpün kullanma şartları, kusurun ölçüsü ve tasarımdaki emniyet faktörleri dikkate alınmalıdır. Uygun bir metal kaldırma tekniği kullanılarak yapılan düzeltmeden sonra olmak şartıyla, kalan cidar kalınlığının en azından asgari tasarım cidar kalınlığına eşittir. 14

Şekil C.1 - Kesik veya oyuk Şekil C.2 - Çatlak Şekil C.3 - Ateş hasarı Şekil C.4 Ark veya hamlaç yanıkları Şekil C.5 - Genel korozyon Şekil C.6 - Çizgisel korozyon Şekil C.7 - Ayrılmış oyuklar 15

Ek D (Bilgi için) Alet ve boşluk mastarları ve asetilen tüplerinin (monolitik ve monolitik olmayan) üst tarafının şematik görünümü Açıklama: 1 Gözenekli kütle için muayene mastar örneği 2 Parçalanmış gözenekli kütle 3 Hasar görmemiş gözenekli kütle h Boşluk yüksekliği H Parçalanmış gözenekli kütlenin derinliği Şekil D.1 Monolitik olmayan gözenekli kütle için muayene ve boşluk mastarları Şekil D.2 Monolitik gözenekli kütleli tüplerin farklı boşluk boyutları için üst taraf boşluk mastar örnekleri 16

Ek E (Bilgi için) Vana ve vana bağlantılarının muayene ve bakımı Bütün vida dişleri; diş çaplarının, vida profilinin, uzunluğunun ve konikliklerinin uygunluğundan emin olmak için kontrol edilmelidir. Vida dişleri hasarlı, biçim değişikliğine uğramış veya çapaklı ise bunlar giderilmelidir. Aşırı vida dişi hasarı veya vana gövdesinin, el çarkının, milinin veya diğer bileşenlerinin ciddi biçim değişikliği vananın değiştirilmesini gerektirir. Vananın bakımı, gerekirse elastomerlerin ve aşınmış veya hasar görmüş bileşenlerin değiştirilmesi, sızdırmazlık ve emniyet tertibatlarıyla birlikte genel temizliğini kapsar. Yağlayıcı madde/elastomerlerin kullanılmasına izin verildiği durumlarda, bunların EN 11114-2 ye göre çözücü ve asetilenin her ikisine uygun olması sağlanır. Vana yeniden monte edildikten sonra, sızıntı ve doğru çalışması yönünden kontrol edilir. Bu işlem, vana tüpe tekrar takılmadan önce veya tüpün muayenesini müteakip ilk gaz dolumu sırasında ve sonrasında yapılabilir. Not - Vana bakımı hakkında daha fazla ayrıntılı bilgi, hazırlık aşamasındaki aşağıdaki standardda bulunmaktadır: pren 14189:2001 Transportable gas cylinders Inspection and maintenance of cylinder valves at time of periodic inspection of gas cylinders. 17

Kaynaklar EN 1964-1, Transportable gas cylinders Specification for the design and construction of refillable transportable seamless steel gas cylinders of water capacities from 0,5 litre up to and including 150 litres Part 1: Cylinders made from seamless steel with an Rm value of less than 1 100 MPa. EN 1975, Transportable gas cylinders Specification for the design and construction of refillable transportable seamless aluminium and aluminium alloy gas cylinders of capacity from 0,5 litre up to 150 litre. pren 13322-1, Transportable gas cylinders Refillable welded steel gas cylinders Design and construction Part 1: Welded steel. EN ISO 11114-1:1997, Transportable gas cylinders Compatibility of cylinder and valve materials with gas contents Part 1: Metallic materials (ISO 11114-1:1997). EN ISO 11114-2, Transportable gas cylinders Compatibility of cylinder and valve materials with gas contents Part 2: Non-metallic materials (ISO 11114-2:2000). ISO 3807-1:2000, Cylinders for acetylene Basic requirements Part 1: Cylinders without fusible plugs. ISO 3807-2:2000, Cylinders for acetylene Basic requirements Part 2: Cylinders with fusible plugs. Council Directive 1999/36/EC of 29 April 1999 on transportable pressure equipment (TPED) 84/525/EEC Council Directive of 17 September 1984 on the approximation of the laws of the Member States relating to seamless, steel gas cylinders 84/526/EEC Council Directive of 17 September 1984 on the approximation of the laws of the Member States relating to seamless, unalloyed aluminium and aluminium alloy gas cylinders 84/527/EEC Council Directive of 17 September 1984 on the approximation of the laws of the Member States relating to welded unalloyed steel gas cylinders ADR RID European agreement on the International Carriage of Dangerous Goods by Road Regulations concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Rail 18