Kurban sözlükte yaklaşmak, yakınlaşmak gibi anlamlara gelmektedir. Kurban, Allah a yaklaşmak ve onun hoşnutluğunu kazanmak amacıyla belirli bir zamanda uygun nitelikteki bir hayvanı kesmektir. Kesilen bu hayvana da kurban denir.
İslam dinine göre Akıllı Ergenlik çağına girmiş Zengin olan Müslümanların kurban kesmeleri vaciptir.
Bu yükümlülük Kur an-ı Kerim de şöyle ifade edilmiştir: Biz, her ümmet için bir kurban ibadeti koyduk ki Allah ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanların üzerine onun adını ansınlar. İlahınız, bir tek İlah tır. Öyle ise ona teslim olun. (Ey Muhammed!) O ihlaslı ve mütevazı insanları müjdele!.
Peygamberimiz de kurban kesmenin gerekliliğini şu şekilde belirtmiştir: Kim imkânı olduğu hâlde kurban kesmezse bizim mescidimize yaklaşmasın.
Kurban ibadeti bugünkü şekliyle Hz. İbrahim e dayanır. Hz. İbrahim in uzun bir süre çocuğu olmaz. Yüce Allah a çocuğu olması için dua eder ve bir çocuğu olursa en değerli varlığını ona kurban edeceğine söz verir. Bir süre sonra oğlu Hz. İsmail doğar. Hz. İsmail belli bir yaşa gelince Hz. İbrahim, rüyasında oğlunu kurban ettiğini görür. Bu rüya birkaç kez tekrarlanır. Hz. İbrahim, oğlu İsmail e gördüğü bu rüyayı anlatır. O da;...babacığım! Emrolunduğun şeyi yap. İnşallah beni sabredenlerden bulursun... der. Bunun üzerine Hz. İbrahim oğlu İsmail i kurban etmeye karar verir. Hz. İbrahim, oğlunu kurban etmek üzere iken Allah, Cebrail i gönderip bundan vazgeçmesini ve bir hayvan kurban etmesini ister. Yüce Allah, Hz. İbrahim e;...ey İbrahim! Rüyayı gerçekleştirdin. Biz iyileri böyle mükâfatlandırırız. Bu, gerçekten çok açık bir imtihandır... buyurarak bunun bir imtihan olduğunu ve imtihanı kazandığını belirtir.
Kurban Kesiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar: 1- Kurbanı kesecek kişinin bu işi iyi biliyor olması gerekir. 2- Kurbanı kendisi kesemeyenler, kesim işlemi için vekil tayin edebilirler. 3- Kesmeye götürülürken kurbana iyi davranılmalı. 4- Eziyet verici davranışlardan kaçınılmalıdır. 5- Kurban kıbleye doğru yatırılır. 6- Bismillâhi Allahu ekber. denilerek kesilir. 7- Kurban kesilirken çevre temizliğine ve sağlık kurallarına uyulmalıdır.
Kurbanlık hayvanlarda Bulunması Gereken Özellikler
Kurban Olması Caiz Olmayan Hayvanlar - Bir veya iki gözü kör olan hayvanlar - Cılız ve zayıf olan hayvanlar - Burnu kesik hayvanlar - Kulağı delik veya yarık olan hayvanlar - Topal hayvanlar - Dişsiz hayvanlar - Kulak ve kuyruğunun yarısından fazlası kesilmiş veya kopmuş hayvanlar - Hastalığı belli olan hayvanlar - Memesi kurumuş veya memelerinden birisi sütten kesilmiş hayvanlar - Vahşi hayvanlar - Yavrusunun olacağı bilinen hayvanlar - Tavuk, horoz ve kaz gibi evcil hayvanlardan kurban olmaz
Kurban İbadetinin İnsana Kazandırdıkları - Kurban kesmek Allah ın rızasını kazanmamıza vesile olur. - Kurban kesen kişinin Allah a bağlılığı artar. - Kurban kesen kişi Allah a yakın olmanın mutluluğunu yaşar. - Kişi kurban kesmekle Allah ın emrine uyarak kulluk bilincini ortaya koyar. Kur an-ı Kerimde bu durum şöyle belirtilmiştir: Onların ne etleri ne de kanları Allah a ulaşmaz. Fakat sizin Allah ın emirlerine olan bağlılığınız ona ulaşır... - Kurban, toplumda kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışma ruhunu canlı tutar.
- Kişi bencillikten kurtarır cömert olmaya yönlendirir. - Yapılan yardımlar zenginle fakir arasındaki bağın güçlenmesini sağlar. - Kurban kesen kişi, Hz. İbrahim ve oğlu İsmail arasında geçen olayı yeniden hatırlar. - Böylece kendisinin de Hz. İbrahim ve İsmail gibi Allah ın emirlerine uymaya hazır olduğunu sembolik bir davranışla göstermiş olur. - Kurban ibadeti aynı zamanda insanın sevdiği şeyi Allah için feda etmesidir. Kurban Nedir Ve Niçin Kesilir?
Kurban Bayramı Dışında Kesilen Kurbanlar 1- Adak kurbanı: Bir işin ve isteğin olması halinde kesilmek üzere Allah a adanan kurbandır. - Adak kurbanı, tamamen fakirin hakkıdır. - Kurban kesen kişi ve bakmakla yükümlü olduğu kimseler kesilen bu kurbanın etinden yiyemezler. - Eğer yerlerse yediklerinin bedelini fakirlere vermeleri gerekir. 2- Şükür kurbanı: İnsanlar kendilerini mutlu edecek bir haber, yeni bir ev veya araba aldıklarında Allah a şükür maksadıyla bazen kurban keser. 3- Akika kurbanı: Çocuk sahibi olan anne-baba Allah a şükür amacıyla kurban kesebilir.
- ALEVİ BEKTAŞİLİKTE KURBAN - 1- Kurban bayramında kesilen kurban 2- Adak kurbanı 3- Ziyaret yerlerine giderken kestikleri ziyaret kurbanı 4- Muharrem ayında kesilen şükür kurbanı 5- Hakk a yürüyen (ölen) kişinin affı için kestikleri dâr kurbanı 6- Yol kardeşliği (musahiplik) sözü verilirken kesilen musahiplik kurbanı - Kurbanlarının etini, ihtiyaç sahiplerine, akraba ve komşulara dağıtırlar. - Cemlerde kesilen kurbanların etleri dualandıktan sonra rıza lokması olarak dağıtılır. - Kurban kesilirken aşağıda yer alan Kurban Tığlama (kesme) duası yapılır:
Kurban Tığlama (kesme) duası
Kurban kesildikten sonra şöyle dua edilir: