YASAL MAL REJİMİ VE TASFİYESİ

Benzer belgeler
Mal Rejimleri ve Tasfiyesi

Edinilmiş mal sayılan değerler:

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi ve Uygulamaya İlişkin Sorunlar

EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMLERİ, EVLİLİK BİRLİĞİNDE EŞLERİN MALVARLIĞI EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ

EŞLER ARASINDAKİ MALVARLIĞI DAVALARI

BOŞANMADA MAL PAYLAŞIMI

EDİNİLMİŞ MALLAR KATILMA

İÇİNDEKİLER: 1-GİRİŞ 2-MAL REJİMİ TÜRLERİ 3-MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ I. Sözleşmenin İçeriği ve şekli II. Sözleşme Ehliyeti 4-EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA

3. MÜLGA TÜRK MEDENİ KANUNUNDA ÖNGÖRÜLEN MAL REJİMLERİ

1. Diğer eşe ait malvarlığının borca batık veya ortaklıktaki payının haczedilmiş olması,

Aile Hukukumuzda Mal Rejimleri ve Eşin Yasal Miras Payı

EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ, MAL REJİMİNİN TASFİYESİ, İSTENEBİLECEK ALACAKLAR, BELİRLENMESİ VE HESABI (Yargıtay Kararları ile)

EVLİLİK SÖZLEŞMESİ. Toplumda yaygın kullanılan ve aslında içinde pek çok yanılsamayı barındıran kavramlardan biri de evlilik sözleşmeleri

EŞLER ARASINDA MAL REJİMİNİN TASFİYESİ DAVASI ( Zamanaşımı Def`i Yönünden ) ZAMANAŞIMI DEF`İNİN İLERİ SÜRÜLMESİ ŞEKİL VE SÜRESİ

T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2014/3-686 K. 2016/18 T

UYGULAMADA MAL REJİMİ DAVALARI MARITAL PROPERTY CASES IN PRACTICE

GSG Hukuk Aylık İş Hukuku Bülteni Sayı -10

T.C ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapu Dairesi Başkanlığı

KARI - KOCANIN HAKLARI

Dr. Aytuğ Ceyhun ÇAKIR SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI VE EVLİLİK BİRLİĞİNDE EŞLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

MAL REJİMLERİ. Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır.

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü

KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR Y A R G I T A Y İ L A M I

İstihkak prosedürü sonunda, üçüncü kişinin bu hakkı kabul edilir, lehine sonuçlanırsa, o mal üzerindeki haciz kalkar veya mal o hakla birlikte

Dr. Ahmet NAR Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı TÜRK MİRAS HUKUKUNDA TENKİS

6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA KİRA SÖZLEŞMESİ

TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI

2018 DİYARBAKIR BAROSU ASGARİ ÜCRET ÇİZELGESİ

2017 DİYARBAKIR BAROSU ASGARİ ÜCRET ÇİZELGESİ

DAVACI : Nesrin Orhan Şahin vekilleri Av.Serap Yerlikaya ve Av.İlter Yılmaz

Karşılıksız Çek için Para ve Hapis Cezası Var

İSVİÇRE DE EŞCİNSEL HAYAT ORTAKLIĞININ DÜZENLENİŞİ. The Regulation of Same-Sex life Partnership in Switzerland

Yeni İş Mahkemeleri Kanununun Getirdiği Değişiklikler

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120

Açıklamalı İçtihatlı Boşanmada Mal ve Paraların Paylaşımı

AVUKAT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

G E N E L G E

MAL REJİMLERİ, MAL REJİMİNİN TASFİYESİ

Kiralananın Devri ve Sınırlı Ayni Hakka Konu Olması

A. SULH HUKUK MAHKEMELERİNDE GÖRÜLEN DAVALAR

ALACAKLILARA ZARAR VERME KASTIYLA YAPILAN TASARRUFLARIN İPTALİ

ESKİ MEDENİ KANUN ZAMANINDA EVLENEN KİŞİLERİN MAL REJİMİ TASFİYESİNDE BAZI HUKUKİ SORUNLAR

İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45

İ.Ü. HUKUK FAKÜLTESİ MEDENİ HUKUK BÜTÜNLEME SINAVI (tek numaralı öğrenciler ve ikinci öğretim öğrencileri)

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/22, S. STSK/36

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/32

Açıklamalı İçtihatlı Boşanmada Mal ve Paraların Paylaşımı

İlgili Kanun / Madde 5510 S. SGK. /88

MEDENİ HUKUKUN ALT DALLARI-TİCARET HUKUKU-ULUSLARARASI ÖZEL HUKUK. Dr. Öğr. Üyesi Barış TEKSOY Hukukun Temel Kavramları Dersi

T Ü R M O B TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI BİRLİĞİ SİRKÜLER RAPOR MEVZUAT

AVUKAT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S.TBK/420

T.C. YARGITAY 22. HUKUK DAİRESİ

İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161

YÖNETMELİK. MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, taksitle satış sözleşmelerine ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenlemektir.

SAKARYA BAROSU Tavsiye Niteliğinde AVUKATLIK ÜCRET TARİFESİ

Yrd. Doç. Dr. SENDİ YAKUPPUR TAPU KÜTÜĞÜNE GÜVEN İLKESİ

İÇİNDEKİLER. YENİ TÜRK MEDENİ KANUNU'NA GÖRE MİRAS HUKUKU HÜKÜMLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER ve YENİLİKLER

Noktalama İşaretleri ve harf büyütme.

İlgili Kanun / Madde 1475.S.İşK/14

a) Anapara Tutarları Üzerinden Yapılmış Olan Kesintilerin Red ve İade İşlemleri

DÖNEMİ AVUKAT-VEKİLEDEN ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ Malatya Barosu Yönetim Kurulu nun /47 sayılı Kararı ile

Arzu GENÇ ARIDEMİR. Mirasın Açılmasından Sonra Yapılan Miras Payının Devri Sözleşmesi

Anahtar kelimeler: Kıdem tazminatı, gelir vergisi, sgk primi.

ORDU BAROSU BAŞKANLIĞI AVUKAT-VEKİLEDEN ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ 2013 YILI BARO TAVSİYE AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİDİR.

İlgili Kanun / Madde 1475 S.İşK/ S.BK/84-86

TASARRUFUN İPTALİ DAVALARI

Edinilmiş Mallara K atılma Rejiminde Artık Değerin Hesaplanması Ve Paylaştırılması*

Taksitle Satış Sözleşmesi (TBK 253 vd.)

İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI ÖDENMESİ HALİNDE KAZANÇ TESPİTİ NASIL YAPILIR?

T.C. ZİRAAT BANKASI A.Ş. SABİT FAİZ ORANLI KONUT FİNANSMANI KREDİLERİ İÇİN SÖZLEŞME ÖNCESİ BİLGİ FORMU

BOġANMADAN SONRA EVLĠLĠK ĠÇĠNDE EDĠNĠLEN TAġINMAZLARA KATKI PAYI TALEBĠ

ADİ VE TİCARİ İŞLERDE FAİZE İLİŞKİN YENİLİKLER

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Gelir Grup Müdürlüğü. Sayı : [I

Dr. Hediye BAHAR SAYIN. Pay Sahibi Haklarının Korunması Kapsamında Anonim Şirket Yönetim Kurulu Kararlarının Butlanı

BORÇLAR HUKUKU KISA ÖZET HUK110U

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S.BK/86

İTİRAZIN İPTALİ DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE. Stj. Av. Belce BARIŞ ERYİĞİT HUKUK BÜROSU / ANKARA

Y. Doç. Dr. Vural SEVEN. İzmir Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD Başkanı

BANKA ALACAKLARININ İPOTEĞİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLUYLA TAKİBİ

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/62

BAKIŞ MEVZUAT. KONU: Bireysel emeklilik sitemi uygulamasında ana para üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatının iadesi yapılıyor

Duyuru : 2012/ DUYURU (Sadece Müşterilerimiz içindir)

KONUT FİNANSMANI ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ

Prof. Dr. ALİ CEM BUDAK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra-İflas Hukuku Anabilim Dalı İPOTEĞİN PARAYA ÇEVRİLMESİ YOLUYLA TAKİP

İLK TÜRK DEVLETLERİNDE HUKUK

Menfi Tespit Davasında Görevli - Yetkili Mahkeme ve Yargılama Usulü. İcra Takibinden Önce ve Sonra Açılan Menfi Tespit Davası

İZMİR BAROSU TAVSİYE NİTELİĞİNDE AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİ

Yönetmelik hükümleri, katılım bankaları yönünden kar payı dikkate alınarak uygulanacaktır.

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. / S. İTÖHK/1

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/ S. BK/100

KİŞİLİK HAKKI İHLÂLİNDEN DOĞAN VEKÂLETSİZ İŞGÖRME

I.TENKĠS KAVRAMI II. TENKĠS DAVALARININ HUKUKĠ NĠTELĠĞĠ. A. Tenkis davalarının özellikleri

Yeni TTK na Göre Şirket Birleşmeleri ve Bölünmeleri. Mustafa TAN E. Gelirler Başkontrolörü YMM

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/32 T.C YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ. Esas No. 2008/14944 Karar No. 2010/2311 Tarihi:

Yurdal ÖZATLAN. Anonim Şirket Birleşmelerinde Ortaklık Paylarının ve Ortaklık Haklarının İncelenmesi Davası (Denkleştirme Davası)

Özet, yaprak test, deneme sınavı ders malzemelerine ANADOLUM ekampüs Sistemin'nden ( ulaşabilirsiniz. 19.

TAKİP HUKUKU EL KİTABI

Yönetmelikte yer alan alt işveren kimdir?

Transkript:

YASAL MAL REJİMİ VE TASFİYESİ A.YASAL MAL REJİMİ 1.01/01/2002 den Önceki Durum 17.02.1926 da kabul edilen ve 01.01.2002 ye kadar yürürlükte kabul edilen Kanunu Medenide eşler arasında mal ayrılığı rejimi kabul edilmişti. Bu kanunun 146.Maddesi Karı koca, mallarının idaresi hakkında hangi usulü kabul etmiş olursa olsun boşanma vukuunda her biri kendi şahsi emvalini geri alır. hükmünü haizdi. Buna göre evlilik birliği içerisinde satın alınan mal hangi eş adına kayıtlı ise o mal o eşe ait sayılıyordu. 01.01.2002 döneminden önce gerçekleşen boşanmalarda bu kanun uygulama alanı bulacağından eşlerin kendi adlarına edindikleri mallar yine o eşe ait sayılacaktır. Bu dönemde eşler evlilik birliği içerisinde yasal mal rejimi olan mal ayrılığı rejimi değil de mal ortaklığı rejimini de kabul edebiliyordu. Yani evlilik birliği içerisinde edinilen mallarda elbirliği mülkiyeti söz konusu oluyordu. Ancak elbirliği mülkiyette, eşlerden birinin mal üzerinde tasarrufta bulunabilmesi diğer malik olan eşin de rızasını gerektirdiğinden çok da yaygın değildi. Gerek mal ayrılığı gerek de mal ortaklığı rejiminde eşler arasındaki mal paylaşımı ayni şekilde gerçekleşir. 2.01/01/2002 den Sonraki Durum 1 Ocak 2020 de yürürlüğe giren Türk Medeni Kanunu önceki medeni kanundan tamamen farklı bir düzenlemeyle TMK Madde 202 de Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır. Eşler, mal rejimi sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini kabul edebilirler. denilerek eşler arasında eşitliğe dayalı olan yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimini kabul etmiştir. Bu tarihten önce evlenen ve halen evlilikleri devam eden çiftlerin mal rejimi konusunda da 4722 sayılı Uygulama Kanununda 10.m. ile : (1) 4721 sayılı TMK.nun yürürlüğe girdiği tarihten önce evlenmiş olan eşler arasında bu tarihe kadar, tabi oldukları mal rejimi devam eder. Eşler kanunun yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak bir yıl içinde başka bir mal rejimini seçmedikleri takdirde, bu tarihten başlamak üzere yasal mal rejimini seçmiş sayılır (2) Şu kadarki eşler yukarıdaki fıkrada öngörülen bir yıllık süre içinde mal rejimi sözleşmesi ile yasal mal rejiminin evlenme tarihinden geçerli olacağını kabul edebilirler düzenlemesi getirilmiştir. Yani artık evlilik birliği içerisinde edinilen mallarda paylaşım kabul görmüştür ve mallar aşağıda değinilecek istisnalar dışında artık yarı yarıya paylaşılacaktır. Bu duruma tabi olmak istemeyen eşler evlenmeden önce iki şekilde kanunen öngörülmüş edinilmiş mallara katılma rejiminden farklı bir mal rejimini

benimseyebilirler. Buna göre ya evlenme başvurusu esnasında yazılı olarak seçim yapabilirler ya da noterde düzenleme ya da onaylama şeklinde mal rejimi sözleşmesi ile yapabilirler..evlenmeden sonra ise eşler istedikleri zaman farklı bir mal rejimini seçebilirler. Ama bu durumda noterde resmi şekilde mal rejimi sözleşmesi yapılması gerekir. a.mal REJİMİ SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ TMK Madde 204 Mal rejimi sözleşmesi, ancak ayırt etme gücüne sahip olanlar tarafından yapılabilir. Küçükler ile kısıtlılar, yasal temsilcilerinin rızasını almak zorundadırlar. hükmünü haizdir. Madde metninden de anlaşılacağı üzere mal rejimi sözleşmesi yapma hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan eşlerin bizzat notere gitmesi gerekecektir, bu sözleşme vekil vasıtasıyla yapılamaz. Bu nedenledir ki kanun eşlerin yaptıkları işlemin hüküm ve sonuçlarını kavrayabilecek nitelikte olmasını yani ayırt etme gücüne sahip olmasını şart kılmıştır. Ayırt etme gücüne sahip olmakla birlikte küçük veya kısıtlı olanlara da bu sözleşmeyi yapma hakkı tanınmıştır. Ancak bu durumda ayrıca yasal temsilcinin rızası aranacaktır. Örneğin 17 yaşında olan nişanlıların mal rejimi sözleşmesinde velilerinin de rızası aranacaktır. b. YASAL MAL REJİMİ - EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ Eşler sözleşme ile istedikleri mal rejimini seçebilirler. Evlilikte eşler ayrı bir mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir. TMK Madde 218 Edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar. hükmünü haizdir. Buna göre edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerin mülkiyet hakları edinilmiş mallar ile şahsi malları kapsar. (1)Edinilmiş Mallar TMK Madde 219 edinilmiş malları Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir. şeklinde tanımlamıştır. Madde metninde mal rejiminin devamı süresince ifadesine dikkat çekmekte fayda vardır. Öncelikle mal rejiminin başlangıç tarihini değerlendirirsek; 1 Ocak 2002 den önceki evlenmelerde mal rejiminin başlangıç tarihi 2002 kabul edilirken, bu tarihten sonraki evlenmelerde mal rejiminin başlangıç tarihi evlenme tarihi olacaktır. Kanunda bazı malların edinilmiş mal kavramına dahil olduğu özellikle belirtilmiştir. Buna göre çalışma karşılığı kazançlar, SGK, OYAK vb. sosyal yardım kuruluşu ve sandıklarınca yapılan ödemeler, çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, kişisel malların gelirleri, edinilmiş mallar yerine geçen değerler edinilmiş mallardır.

Her ne kadar çalışma karşılığı kazançlar edinilmiş mallar arasında sayılmış olsa da eşler, sözleşme ile bir mesleğin icrasından doğan kazanç ve değerlerin kişisel mal sayılacağını ve mal rejimi sözleşmesiyle kişisel malların gelirlerinin edinilmiş mallara dahil olmayacağını da kararlaştırabilirler.(tmk 221)Bir eşin bütün malları aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. (2)Kişisel Mallar Kişisel mallar sayma yolu ile kanunda belirtilmiştir. Bu mallar eşlerin rızası ile de kişisel mal olmaktan çıkarılamaz. Buna göre eşlerden birisinin kişisel kullanımına yarayan eşya, manevi tazminat alacakları, yatırım amaçlı olanlar dışında ziynet eşyaları, bağış vb. kişisel mallar yerine geçen değerler, miras veya karşılıksız kazanma yoluyla elde edilen değerler kişisel mallardır.(tmk 219,220) Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Mal rejiminin tasfiyesi sırasında eşlerden birisi üstün yararı olduğunu ispat ederek paylı mülkiyete konu malın diğerinin payını ödeyerek kendisine verilmesini isteyebilir. c.edinilmiş MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYE (1)Sona Ermesi Mal rejiminin son bulma tarihi TMK Madde 225 te düzenleme bulmuştur. Buna göre; Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hâllerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer. Yani mal rejiminin sona erme tarihi; ya eşlerden birinin ölüm tarihi ya evliliğin boşanma, iptal(evliliğin butlanı halinde) vb. sebeplerle açılan boşanma davası tarihi ya eşlerin bir başka mal rejimini seçtikleri tarih ya TMK madde 206 ya göre eşlerden birinin mal ayrılığına geçme davası açtığı tarihtir. (2)Tasfiye Tasfiye eşlerin edinilmiş mallara katıma rejimi sona erdikten sonra ortada kalan mal ve paradan paylarına düşen miktarın verilmesidir. Eşler edinilmiş mallara katılma rejimi sona erdikten sonra anlaşma yoluyla malları paylaşabilir, anlaşma sağlanmadığı takdirde de tasfiyenin sağlanabilmesi için yenilik doğuran bir dava olan mal paylaşım davası açılabilir. (a)mal Paylaşım Davası Bu dava eşlerin anlaşma ile evlilik birliği içerisinde edinilen malları paylaşamaması ve kişisel malların mal sahibi eşe verilmemesi durumunda açılır. Eşlerden birinin ölümü

dışında edinilmiş mallara katılma rejiminin son bulması hallerinde mesela boşanma davası açıldığında eşlerin mal paylaşım davası açabilmesi için boşanma davasında verilen kararın kesinleşmesi gerekir. Bu kararın kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde davanın açılması gerekecektir. (Yargıtay HGK. 2013/375 E., 2013/520 K., 17.04.2013 T.) Bu davada görevli mahkeme aile mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise TMK Madde 214 te düzenlenmiştir. Buna göre; Eşler veya mirasçılar arasında bir mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davalarda, aşağıdaki mahkemeler yetkilidir: 1. Mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerleşim yeri mahkemesi, 2. Boşanmaya, evliliğin iptaline veya hâkim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme, 3. Diğer durumlarda davalı eşin yerleşim yeri mahkemesi. (b)ispat kuralları Evlilik birliği içerisinde edinilmiş mal karinesi mevcuttur. Yani bir eşin bütün malları aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. Bu kapsamda eğer eş bu malın edinilmiş mal değil de kişisel mal olduğu iddiasında ise bunu ispatlaması gerekecektir. Bu durum TMK Madde 222 de Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. şeklinde düzenleme bulmuştur. d.tasfiyede AŞAMALAR 1.Aşama:Malların Geri Alınması ve Borçlar (1)Malların Geri Verilmesi Eşler, edinilmiş mallara katılma rejimi sona erdiğinde mal paylaşımı yaparken öncelikle birbirlerinde bulunan diğer eşe ait malları iade eder. TMK Madde 226 da Her eş, diğer eşte bulunan mallarını geri alır. denilerek bu durum hüküm altına almıştır. Maddenin devamında eşlerin ortak mallarının durumu düzenlenmiştir. Buna göre Tasfiye sırasında, paylı mülkiyete konu bir mal varsa, eşlerden biri kanunda öngörülen diğer olanaklardan yararlanabileceği gibi, daha üstün bir yararı olduğunu ispat etmek ve diğerinin payını ödemek suretiyle o malın bölünmeden kendisine verilmesini isteyebilir. Bu düzenlemeyi örnekle açıklamak gerekirse; eşler evlilik birliği içerisinde bir ofis satın almış ve tapuda bu taşınmaz her iki e adına tescil edilmiştir. Kadın ofisi avukatlık mesleğini icra etmek için kullanmaya başlamıştır. Daha sonra boşanma davası açmış ve dava sonucunda boşanma kararı verilmiştir. Boşanma kararının kesinleşmesiyle edinilmiş mallara katılma rejimi son bulduğundan eşleri malları paylaşması gerekecektir. İşte bu durumda kadın paylı mülkiyete konu olan taşınmazın kendisinde kalmasında üstün yararı olduğundan, bu taşınmazın değerinin yarısını erkeğe ödeyerek yalnıza kendi adına tescil edilmesini isteyebilecektir.

Üstün yarar demek; eşlerden birisinin paylı mülkiyet konusu mala ilişkin mesleki veya ticari ya da sağlığı bakımından olan ihtiyacını veyahut da saf duygusal menfaatlerini ifade eder. (2)Borçların ödenmesi TMK Madde 226 da Eşler karşılıklı borçları ile ilgili düzenleme yapabilirler. diyerek borçların ödenmesinde eşlerin serbestçe davranmalarını takdir etmiştir. 2.Aşama:Malvarlığı Kesimlerinin Birbirinden Ayrılması Eşler arasında mal paylaşımının hakkaniyete uygun yürütülebilmesi için edinilmiş mallara katılma rejiminin son bulduğu anda hangi malların kişisel mal hangi malların edinilmiş mal olduğunun tespit edilmesi gerekir. Yukarda gerek edinilmiş mal kavramı gerek de kişisel mal kavramı açıklanmıştır. Dolayısıyla bu kavramlar tekrar açıklanmayacaktır. Ancak farlılık arz eden bir durum vardır. O da şudur; Eşlerden birine Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler ve çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, edinilmiş mal kabul edilir. Ancak bu gelirlerin tamamını edinilmiş mal kabul etmek hakkaniyete uygun olmayacağından TMK Madde 228 de Eşlerden birine sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurumlarınca yapılmış olan toptan ödemeler veya iş gücünün kaybı dolayısıyla ödenmiş olan tazminat, toptan ödeme veya tazminat yerine ilgili sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurumunca uygulanan usule göre ömür boyunca irat bağlanmış olsaydı, mal rejiminin sona erdiği tarihte bundan sonraki döneme ait iradın peşin sermayeye çevrilmiş değeri ne olacak idiyse, tasfiyede o miktarda kişisel mal olarak hesaba katılır. şeklinde ayrıksı bir duruma yer verilmiştir. Buna göre bu gelirler her ne kadar edinilmiş mal kabul edilse de mal paylaşımında aktüer hesabı ile kişin ömrüyle evlilik birliğinin devam ettiği süreye göre ne kadarının edinilmiş mal sayılacağı hesaplanacak kalan miktar da kişisel mal kabul edilecektir. Mallar bu şekilde ayrıldıktan sonra edinilmiş mallara eşlerden birinin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan, olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmalar, bir eşin mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı devirler de eklenecektir. 3.Aşama: Eşlerin Değer Artış Payları tespit edilir TMK Madde 227 Eşlerden biri diğerine ait bir malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına hiç ya da uygun bir karşılık almaksızın katkıda bulunmuşsa, tasfiye sırasında bu malda ortaya çıkan değer artışı için katkısı oranında alacak hakkına sahip olur ve bu alacak o malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır; bir değer kaybı söz konusu olduğunda katkının başlangıçtaki değeri esas alınır. Böyle bir malın daha önce elden çıkarılmış olması hâlinde hâkim, diğer eşe ödenecek alacağı hakkaniyete

uygun olarak belirler. Eşler, yazılı bir anlaşmayla değer artışından pay almaktan vazgeçebilecekleri gibi, pay oranını da değiştirebilirler. hükmünü haizdir. Bu madde hükmüne göre bir eş, kendi malvarlığından, herhangi bir karşılığı olmaksızın diğer eşin malvarlığına yaptığı katkı nedeniyle alacak hakkına sahip olacaktır. Bu alacak tasfiyenin sona ermesinden sonra muaccel hale gelir. Bu alacak hakkına sahip olabilmek için şartlar şunlardır; a.diğer eşin malvarlığına katkıda bulunma (1)Bu katkı diğer eşin mal edinmesine yardım etmek şeklinde olabilir. Örneğin araba alması için beş bin liraya ihtiyaç duyan erkeğe kadının yardım etmesi ve eksikliği tamamlayarak o arabayı almasını sağlaması gibi. (2) Bu katkı diğer eşin mevcut bir malının iyileştirilmesini sağlamak şeklinde olabilir. Yani var olan bir malvarlığının değerini artırmak şeklinde olabilir. Örneğin eşinin villasına havuz yaptırmak gibi. (3)Bu katkı diğer eşin bir malvarlığı değerini korumak şeklinde olabilir. Örneğin eşlerden biri evlilikten önce kredi çekmiş ve bu kredinin güvencesi olarak da evine tapuda ipotek kaydı koyulmuştur. Diğer eş evlilik birliği içerisinde bu ipotekten kurtulmak için tüm borçları ödemiş ve tapudaki ipoteğin silinmesini sağlamıştır. b.bu katkıya karşılık herhangi bir karşı edim olmaması Kanunda açıkça karşılık olmamasından bahsedildiğinden eşin katkıda bulunurken herhangi bir edim talep etmemesi örneğin para istememesi o eşin değer artış payından vazgeçtiği anlamına gelmez. c.malına katkıda bulunulan eşin malının değerinde artış olması Yukarıda yer verilen örneklerden villaya havuz yaptırma örneğini ele alacak olursak, havuzu olmayan villaya göre havuzlu bir villanın değerinin daha fazla olması kuşkusuzdur. İşte kanun da bu gibi diğer eşin malına katkıda bulunulduğunda değer artış payına hak kazanabilmek için malın değerinde artış olması gerektiğini öngörmüştür. (1)Değer Artışının Hesaplanması Malın değerindeki artış, başlangıç değeri yani katkıdan önceki değeri ile sona erme değeri yani tasfiye anındaki değeri arasındaki fark ile bulunur. Katkı eğer malın edinilmesine katkı şeklinde ise başlangıç değeri, katkıda bulunan eşin katkısı ile malın edinim değerinin toplamıdır. Katkı eğer malın iyileştirilmesi ya da korunması şeklinde gerçekleşmiş ise malın katkıdan önceki değeri başlangıç değeridir. Örnek vermek gerekirse; Erkek bedeli 25.000 lira olan bir araba satın alacaktır Ama

beş bin lirası eksiktir. Kadın da bu eksikliği herhangi bir karşılık beklemeksizin tamamlar. Daha sonra bu eşler boşanır ve boşanma kararının kesinleşmesiyle mal paylaşımına yani tasfiyeye geçilir. Bu sırada arabanın piyasa fiyatı 40.000 TL olmuş, Malın değeri 15 bin lira artmıştır. (2) Değer Artış Payının Hesaplanması Değer artış payı hesaplanırken katkıda bulunulan malın satın alındığı tarihte, katkıda bulunan eşin katkı oranı % olarak belirlenir. Bu malın karara en yakın tarihteki rayiç değeri bilirkişi marifeti ile hesaplanarak, davacı eşin katkı oranı ile çarpılmak suretiyle değer artış payı alacağı hesaplanır. Yukarıdaki örnek üzerinden devam edecek olursak, eş başlangıçta %20 katkıda bulunmuştur. Dolayısıyla bu eşin değer artış payı da 15.000 TL de %20 olacaktır. Bu da (15.000X1/5) 3.000 TL ye tekabül eder. (3)Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması Değer Artış Payı alacağı, katkıda bulunan eşin değer artış payı ile temel alacak(yatırım) toplamıdır. Yukarıdaki örnekten devam etmek gerekirse katkıda bulunan eş açısından; Değer artış payı alacağı: 5.000 TL lik temel alacak(başlangıçta diğer eşe verdiği para) + 3.000 TL lik Değer Artış Payı = 8.000 TL (Değer Artış Payı Alacağı) Önemle belirtmekte fayda vardır; 01 Ocak 2002 tarihinden önce evlilik esnasında yapılan bu katkı, katılma alacağı olarak ifade edilir. Eski Medeni Kanunda Katkı Payı Alacağı konusunda yeni Medeni Kanun gibi düzenleme bulunmamakla birlikte bu uygulama Yargıtay içtihatlarıyla gelişmiştir. Dolayısıyla Yargıtay a göre, bir eşin diğer eşin malına yaptığı katkı; 01.01.2002 tarihinden önce ise katkı payı alacağı kavramı ile, 01.01.2002 tarihinden sonra ise değer artış payı kavramı ile ifade edilecektir. Ancak hemen belirtelim ki katkı payı alacağı ile değer artış payı alacağı arasında iki önemli fark vardır. Bunlar; 1.Katkı payı alacağı 743 sayılı eski Medeni Kanun döneminde düzenlendiğinden hesaplama yapılırken katkı sunulan malın dava tarihindeki sürüm (rayiç) değeri dikkate alınırken, değer artış payı 4721 sayılı yeni Medeni Kanun döneminde uygulanacağından, katkı sunulan malın karar tarihine en yakın sürüm değeri (rayiç değeri) dikkate alınarak hesaplama yapılması gerekir. 2.Katkı payı alacağına faiz dava tarihinden itibaren yürütülürken değer artış payı alacağına eğer eşler anlaşarak mal paylaşımı yapmışlarsa tasfiyenin bittiği tarihten itibaren, eşler bir yargı kararı(mal Paylaşımı Davası sonucunda verilen karar)ile mal paylaşımını yapmışlarsa karar tarihinden itibaren faiz yürütülür.

4.Aşama: Denkleştirme Alacağının hesaplanması TMK Madde 230 da eşlerin denkleştirme alacağı tep edebileceği düzenlenmiştir. Buna göre Bir eşin kişisel mallara ilişkin borçları edinilmiş mallardan veya edinilmiş mallara ilişkin borçları kişisel mallarından ödenmiş ise, tasfiye sırasında denkleştirme istenebilir. Örneğin eşlerden biri evlilik birliği kurulmadan önce evini satmıştır. Evlendikten sonra da bu parayı diğer eşin çalışarak kazandığı paraya eklemiş ve yeni bir ev almışlardır. Bu durumda evlilikten önce alınan ev kişisel mal olduğu için bu malın güncel değeri hesaplanarak evini satan eşe verilecek, Bu eş alacağını aldıktan sonra evin kalan bedeli eşler arasında katılma alacağı olarak yarı yarıya paylaşılacaktır. İşte denkleştirme alacağı eşin satılan evinin güncel bedelinin hesaplanarak ona verilmesini ifade eder. 5.Aşama: Katılma Alacağı ve Hesabı Katılma alacağından önce katkı değer kavramından bahsetmekte fayda vardır. Artık değer TMK Madde 231 de Artık değer, eklenmeden ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır. şeklinde tanımlanmıştır. Bu hesaplama her iki eş açısından ayrı ayrı yapılır. İşte bu artık değerin eşler arasında yarı yarıya paylaştırılmasıyla da eşlerin katılma alacağı ortaya çıkar. Daha sonra da TMK Md.236 daki Her eş veya mirasçıları, diğer eşe ait artık değerin yarısı üzerinde hak sahibi olurlar. Alacaklar takas edilir. şeklindeki hüküm nedeniyle takas yapılır. Bu takas işleminden sonra da geriye yalnızca bir eş lehine bir katılma alacağı miktarı ortaya çıkar. Lehine katılma alacağı doğan eşin alacak hakkı tasfiye kararı ile muaccel hale gelir. Muaccel hale gelen bu borçta borçlu eşi temerrüde düşürmek için ayrıca ihtar çekilmesine de gerek yoktur. Ancak TMK Madde 239 da yer alan Katılma alacağının ve değer artış payının derhâl ödenmesi kendisi için ciddî güçlükler doğuracaksa, borçlu eş ödemelerinin uygun bir süre ertelenmesini isteyebilir. şeklindeki düzenlemeye göre borçlu olan eş katılma alacağının ifasının ertelenmesini talep edebilir. Yine aynı maddenin devamında Aksine anlaşma yoksa, tasfiyenin sona ermesinden başlayarak katılma alacağına ve değer artış payına faiz yürütülür; durum ve koşullar gerektiriyorsa ayrıca borçludan güvence istenebilir. denilerek borçlu olan eşin teminat göstermesi düzenlenmiştir. Stj. Av. Meryem KILIÇ Av. Yalçın TORUN UYARI Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın TORUN a ve Stj.Av.Meryem KILIÇ a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti

amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur.