TÜRK VERGİ SİSTEMİ II



Benzer belgeler
TARİHİNDE KABUL EDİLEN 4760 SAYILI ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU NUN KONU, MÜKELLEF, MUAFİYET VE İSTİSNALARA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ

SAYI : 2014 / 26 İstanbul,

27 SERİ NO LU ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU TEBLİĞİ YAYIMLANDI

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

SİRKÜLER NO: POZ-2010 / 58 İST, Seri No lu Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği yayımlandı.

Mali Bülten No: 2015/68

19 SERİ NO LU NO LU ÖTV GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2010/37 TARİH:

VERGİ SİRKÜLERİ NO : 2008/30 TARİH : 30/10/2008

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2013/218 Ref: 4/218

İstanbul, DUYURU NO :2013/98

SİRKÜLER ( ) Özel Tüketim Vergisi Kanunu (ÖTV) Ekinde yer alan (IV) sayılı Liste Kapsamındaki Mallar;

Kavramlar: Emlak Vergileri, Veraset ve İntikal Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi

KATMA DEĞER VERGİSİ İLE İLGİLİ ÖZEL DOSYALAR

İstanbul, SiRKÜLER 2008/09 KONU : 5766 SAYILI KANUNLA ÇEŞİTLİ KANUNLARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

ÇÖZÜM. İbrahim ERCAN *

tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

ÇEŞİTLİ KANUNLARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanmıştır.

Petrol ürünleri, doğal gaz ve bunların türevleri ile biodizelden oluşan (I) sayılı liste, (A) ve (B) cetvellerinden meydana gelmektedir.

1.1. Satıcı ÖTV Mükelleflerinin ÖTV Tevkifatına Tabi Mal Teslimlerinin Beyanı

İMALATÇILARA BAZI MALLARDA ÖTV TEVKİFATI YAPMA SORUMLULUĞU GETİRİLDİ:

Bu niteliğe sahip antrepoların yukarıda belirtilen izin yazısını alabilmeleri için ayrıca;

TEBLİĞ. ÖTV tevkifatı uygulaması ihtiyari bir uygulama olmayıp, imalatçılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

KONU TECİL TERKİN UYGULAMASINA İLİŞKİN ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU SİRKÜLERİ

Bazı Malların Teslimine ÖTV Tevkifatı Uygulması Getirildi

Özel Tüketim Vergisi Kanunu ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

A. İHRACAT İSTİSNASI. 1. ÖTV Mükelleflerinin İhracat Teslimleri

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ TECİL TUTARLARI

MALİ MEVZUAT SİRKÜLERİ NO : 2013 / 81

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU (12/06/2002) Konu, Tanımlar, Vergiyi Doğuran Olay, Mükellef Verginin konusu MADDE Bu Kanuna ekli; a) (I) sayılı

vergi ile buna bağlı ceza, faiz ve zamlar, kendisine istisna kapsamında teslim veya hizmet yapılan alıcıdan aranacak satıcı sorumlu olmayacaktır.

Özel Tüketim Vergisi Kanunu Kanun No Kabul Tarihi: tarih ve sayılı R.G.

Özel Tüketim Vergisi Kanunu

(Resmi Gazete ile yayımı: Sayı: 23948)

I- MÜKELLEFĠYET A- VERGĠNĠN KONUSU

KDVK'NUN 11/1-C MADDESİ İLE GEÇİCİ 17 NCİ MADDESİNDE DÜZENLENEN TECİL-TERKİN UYGULAMASININ FARKLARI

C- VERGİNİN BEYANI 1. Beyanname Verme Zamanı (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlara ait ÖTV beyannamesi, ilk iktisaptan önce,

HARCAMA VE SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER

ÖZEL TÜKETĠM VERGĠSĠ KANUNU

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

YOLCU BERABERİNDE EŞYA İHRACINDA KDV VE MUHASEBE UYGULAMALARI

Sirküler Rapor / SERİ NO LU ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI

SON YASAL DÜZENLEMELER (7103 VE 7104 SAYILI KANUNLAR) KAPSAMINDA YENİ MAKİNA VE TEÇHİZAT ALIMLARINDA İSTİSNA UYGULAMASI 02 MAYIS 2018

GENEL MERKEZ Eski Londra Asfaltı Kocasinan İş merkezi B Blok No:31 Kat:3 Şirinevler/İstanbul Tel: (212) Fax: (212)

Sirküler Rapor Mevzuat /144-1 ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ (III) SAYILI LİSTE UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ YAYIMLANDI

A. VERGİLENDİRME DÖNEMİ

Aşağıda söz konusu Kanun un Katma Değer ve Özel Tüketim Vergisi Kanunları mevzuatına ilişkin düzenlemeleri sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır:

RESMİ GAZETE SAYILI ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

İNDİRİM YOLUYLA TELAFİ EDİLEMEYEN KDV NİN BELGE ARANMAKSIZIN İADESİ

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2014/117 Ref: 4/117

HARCAMA VE SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER

Sirküler 2015 / 060. Özel Tüketim Vergisi (III) sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği

SİRKÜLER RAPOR ( )

T.C. GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü. Sayı : KDV /07/2014

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ (III) SAYILI LİSTE UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ

KATMA DEĞER VERGİSİ KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASINDA KDV İNDİRİMİ VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

BAKIŞ MEVZUAT. I. İhraç kayıtlı teslimlerde, ihracatın mücbir sebeplerle gerçekleştirilememesi hali

Kat mülkiyeti kurulan konut veya iş yerlerinin tesliminde ise fiili teslimin tevsiki aranmamaktadır.

MADEN YA LAR VE SOLVENT TÜREVLER NDE ÖTV UYGULAMASI

SİNERJİ SİRKÜLER RAPOR

Sayı : 2017/21 Tarih : Konu : Yabancılara Ve Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşlarına Konut Tesliminde İstisna Uygulaması Hakkında

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

MUHASEBE MÜDÜRLÜĞÜ'NE

ÖTV Uygulamasına Dair Notlar (II): Sorumluluk ve Ceza

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... VII İÇİNDEKİLER...IX

ERK Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti. Tarih Konu Özet

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ MATRAHINDA YENİ DÜZENLEME

12 Seri No.lu KDV Genel Uygulama Tebliği`nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

ELEKTRONİK BEYANNAME, Bu makale Şubat 2009 E-Yaklaşım da yayınlanmıştır. PİŞMANLIK, TECİL EDİLEN KDV VE AY KESRİ I. GİRİŞ

Sirküler No: 039 İstanbul, 22 Nisan 2014

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

/ TL nin altında olan binek otomobil, panelvan, pick-up, arazi taşıtı,

ESKİŞEHİR TİCARET ODASI

83 SERİ NUMARALI KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ. 1. Dahilde İşleme veya Geçici Kabul Rejimlerinde Tecil-Terkin Uygulaması

Serbest Bölgelerin Katma Değer Vergisi Kanunu Karşısındaki Durumu

TEBLİĞ. Maliye Bakanlığından: ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ (III) SAYILI LİSTE UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

8 Ağustos 2015 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : TEBLİĞ

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ (III) SAYILI LİSTE UYGULAMA GENEL TEBLİĞİ

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU

F- DÜZELTME Özel Tüketim Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin (1) numaralı fıkrası uygulamasında, Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallar için

İHRAÇ KAYITLI SATIŞLAR, MUHASEBE İŞLEMLERİ VE BEYANI

C. DĠĞER ĠSTĠSNALAR 1. Askeri Amaçlı Ġstisna Özel Tüketim Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin (2) numaralı fıkrasının verdiği yetkiye istinaden,

VERGİ HARCAMALARI LİSTESİ

Sirküler Tarihi : Sirküler No : 2014/002

İstanbul, DUYURU NO:2014/33

(1) (5479 sayılı Kanunla değişmeden önceki fıkra)2. Kanuna ekli listelerde yer alan mallar, Türk Gümrük Tarife Cetvelinde tanımlanan eşyalardır.

KATMA DEĞER VERGİSİNDE SORUMLULUK

KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ NDE YAPILAN DEĞİŞİKLER

Özelge: İnternet üzerinden verilen hizmetlerin vergilendirilmesi hk.

TEBLİĞ. SERBEST MUHASEBECĠ MALĠ MÜġAVĠRLĠK VE YEMĠNLĠ MALĠ MÜġAVĠRLĠK KANUNU GENEL TEBLĠĞĠ (SIRA NO: 43)

5766 sayılı Kanunun 25 inci maddesi ile 6802 sayılı Kanunun 30, 31 ve 47 nci maddelerinde değişiklikler yapılmıştır. Buna göre 6802 sayılı Kanunun;

SİRKÜLER RAPOR KATMA DEĞER VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ. (Seri No:120)

KATMA DEĞER VERGİSİNDE ÖZEL MATRAH ŞEKİLLERİ TÜZÜĞÜ

Açıklamalı Sirküler Rapor 2011/09

Transkript:

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ TÜRK VERGİ SİSTEMİ II Hafta 5 Doç. Dr. Habib YILDIZ Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi ne aittir. "Uzaktan Öğretim" tekniğine uygun olarak hazırlanan bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Her hakkı saklıdır 2012 Sakarya Üniversitesi

İÇİNDEKİLER I. GENEL OLARAK II. VERGİNİN KONUSU ÜNİTE 5 ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ I Sayılı Liste Kapsamına Giren Petrol ve Ürünlerinin Vergilendirilmesi II Sayılı Liste Kapsamına Motorlu Taşıtların Vergilendirilmesi III Sayılı Liste Kapsamına Giren Tütünlü ve Alkollü İçecekler İle Kolalı İçeceklerin Vergilendirme IV Sayılı Liste Kapsamına Giren Lüks Mallar ve Ürünlerinin Vergilendirilmesi III. TANIMLAR, TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER IV. VERGİYİ DOĞURAN OLAY V. VERGİNİN MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU VI. MÜTESELSİL SORUMLULUK VE CEZA UYGULAMASI VII. İSTİSNALAR A. İhracat İstisnası B. Diplomatik İstisna C. Diğer İstisnalar D. İstisnaların Sınırı ve Yetki VII. VERGİNİN TECİL VE TERKİNİ

ÖĞRENME HEDEFLERİ Bu konuyu çalıştıktan sonra: Özel tüketim vergisinin konusu, Özel tüketim vergisinde teslim sayılan haller ile sayılmayan halleri, Özel tüketim vergisinin mükellefini ve vergi sorumlusunu öğreneceksiniz. ÖNERİLER Dersi öğrenmeye başlamadan önce özel tüketim vergisi ile ilgili bir ön araştırma yapmak dersi öğrenmede etkili olacaktır. Kütüphane ve internet imkanlarından yararlanarak ünitede geçen başlıca kanun metinleri ve eserlerin sistematiği ve genel muhtevasını incelemeye çalışınız.

I. GENEL OLARAK ÜNİTE 1 ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), belirli mal ve ürünler üzerinden maktu veya oransal olarak alınan bir harcama vergisidir. İlk olarak Avrupa Birliği ile uyum çerçevesinde yapılan kanunu değişiklikleriyle gündeme gelmiş ve yine aynı amaçla 2002 yılında 4760 kanun sayısı ile kabul edilmiştir. Avrupa Birliğinin bu vergiyi uygulamasındaki amaç gelir elde etmekten ziyade sosyal fayda sağlamaktır. Üzerine özel tüketim vergisi konulan mallar genellikle lüks (mücevher, kürk vb.), sağlığa zararlı (alkol, sigara vb.), çevreye zararlı (benzin, fuel oil vb.) mallar olmakla beraber ülkemizde traş köpüğü gibi temel tüketim mallarından dahi alınmaktadır. Katma değer vergisi gibi aynı malın her el değiştirmesinde özel tüketim vergisi doğmaz. Malın ithal edilmesi veya üretilen malın ilk alıcısına teslimi nedeniyle özel tüketim vergisi doğar. Motorlu taşıtlarda ise nihai tüketici adına ilk özel tüketim vergisi ödemek gerekir. Verginin mükellefi ithalatçılar ve ilk satıcılar olmaktadır. Özel tüketim vergisi aslında, 1950'li yıllardan başlayarak uzun yıllar ülkemizde uygulanan 'İstihsal Vergisi'nin aynısıdır 1. II. VERGİNİN KONUSU ÖTV, tek aşamalı ve dar kapsamlı bir vergi türüdür. Bu verginin konusunu ÖTVK nın 1. maddesinde belirtilen ve Kanun a ekli listelerde yer alan malların ithalat, imalatı veya ilk iktisabı ile satış işlemlerinin gerçekleştirilmesi oluşturmaktadır. ÖTV Kanunu na ekli listede yer alan tüm mallar yerli ve yabancı mal ayırımına tabi tutulmaksızın ÖTV nin konusuna alınmıştır. I Sayılı Liste Kapsamına Giren Petrol ve Ürünlerinin Vergilendirilmesi Bu liste A ve B cetvellerinde iki grup halinde düzenlenmiştir. I sayılı listenin A cetvelinde motorin, kurşunlu benzin, kurşunsuz benzin, süper benzin, uçak benzini, fueloil, doğalgaz, sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) gibi çeşitli ürünler yer alırken, B cetvelinde ise eter, inceltici, yağlar, solvent, benzol ve vernik gibi mallar yer almaktadır (ÖTVK, m. 1). Bu verginin kapsamına alınan I sayılı listenin A ve B cetvelinde bulunan malların ithalatçıları ile imalatçıları tarafından teslimi özel tüketim vergisi nin konusunu oluşturmaktadır. Bu nedenle söz konusu listenin A ve B cetvelinde yer alan malların ithalatçılar tarafından ithali ÖTV nın konusuna girmemektedir (ÖTVK, m. 1). Buna göre örneğin petrol ürünlerinin ithali değil, ithalatçıları tarafından ilk teslimi ÖTV ye tabidir. II Sayılı Liste Kapsamına Motorlu Taşıtların Vergilendirilmesi ÖTVK ya ekli II sayılı listede; çeşitli motorlu kara, deniz ve hava araçlarına yer verilmiştir. Dolayısıyla bu listede yer alan araçların ilk iktisabı veya ithali ile imal ve inşa edenler tarafından teslimi ÖTV ye tabidir (ÖTVK, m. 1). ÖTV sadece II sayılı listede yer alan araçlara uygulanacağından bu araçların imalinde ve 1 www. wikipedia.org

onarımında kullanılacak yedek parçalar veya eklentiler Özel tüketim vergisine tabi değildir (ÖTVK, m. 1). ÖTV Kanunu na giren II sayılı listede yer alan taşıt araçlarının vergilendirilmesi ikili bir ayrıma tabi tutulmuştur. Bu gruptaki taşıt araçlarından kayıt ve tescile tabi olanlar ile kayıt ve tescile tabi olmayanların vergilendirilme süreci farklılaştırılmıştır (ÖTVK, m. 1). Söz konusu liste kapsamındaki araçlardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabı, kayıt ve tescile tabi olmayanların ise ithalatı ile imal ve inşa edenler tarafından teslimi Özel tüketim vergisinin konusunu oluşturmaktadır 2. III Sayılı Liste Kapsamına Giren Tütünlü ve Alkollü İçecekler İle Kolalı İçeceklerin Vergilendirme ÖTVK ya giren ve ekli III sayılı listede yer alan bira, viski, şarap gibi alkollü içecekler, sigara, puro, enfiye gibi tütün mamulleri ile kolalı gazozların ithalatı ve imalatçılar tarafından teslimleri özel tüketim vergisine girmektedir (ÖTVK, m. 1). Alkolsüz içecekler arasında bulunan su, maden suyu, ayran, sade ve meyveli gazozlar III sayılı listede yer almadığından bu malların imalatçılar tarafından teslimi veya ithalatı özel tüketim vergisinin konusuna girmemektedir 3. IV Sayılı Liste Kapsamına Giren Lüks Mallar ve Ürünlerinin Vergilendirilmesi ÖTVK ya ekli IV sayılı listede yer alan klima, kasetçalar, radyo, televizyon, silahlar, kürkler, deodorantlar gibi lüks ve dayanıklı tüketim mallarının imalatçıları tarafından teslimi ve ithali özel tüketim vergisinin konusuna girmektedir (ÖTVK, m. 1). Özetle, ÖTV nin konusu; akaryakıt ürünleri, motorlu taşıtlar, sigara, alkollü içecekler ile lüks tüketim mallarıdır. Ayrıca Kanuna ekli listelerde yer alan mallar Türk Gümrük Tarife Cetvelinde tanımlanan eşyalardır. Bu malların tarife numaralarında veya tanımlarında bu Kanuna ekli listeler dışında yapılacak değişiklikler ÖTVK nın uygulanmasında hüküm ifade etmez. bu kanuna ekli listelerdeki malların tarife numaralarında veya tanımlarındaki değişikliğin mahiyetini, Türk Gümrük Tarife Cetvelinde yapılan değişikliklere bağlı olarak açıklamaya Maliye Bakanlığı yetkilidir (ÖTVK, m. 1). III. TANIMLAR, TESLİM VE TESLİM SAYILAN HALLER ÖTVK nın uygulanması ilişkin olarak bazı tanımların ve teslim kavramının açıklanmasında yarar vardır. Buna göre (ÖTVK, m. 2); İthalat: Verginin konusuna giren malların Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine girişini ifade eder. İlk iktisap: (II) sayılı listedeki mallardan Türkiye'de kayıt ve tescil edilmemiş olanların kullanılmak üzere ithalini, müzayede yoluyla veya kayıt ve tescil edilmiş olsa dahi 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümlerine göre iade edilenler de dahil motorlu araç ticareti yapanlardan iktisabını, motorlu araç ticareti yapanlar tarafından kullanılmaya başlanmasını, aktife alınmasını veya adlarına kayıt ve tescil ettirilmesini ifade eder. 2 Çapar 3 Çapar

Kayıt ve tescil: Motorlu taşıtların ilgili mevzuat gereğince trafik, belediye, liman ile Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce tutulan sivil hava vasıtaları siciline yapılan kayıt ve tescilini ifade eder. Motorlu araç ticareti yapanlar: (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanları imal, inşa veya ithal edenler ile fabrika, ana bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı ve acenteler ile Maliye Bakanlığınca bu nitelikte oldukları tespit edilenleri ifade eder. Teslim: Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesini, ifade eder. Bir malın alıcı veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdii teslim hükmündedir. Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesinin başlatılması veya nakliyeci ya da sürücüye tevdi edilmesi de mal teslimidir. Trampa iki ayrı teslim hükmündedir. Kap veya ambalajların geri verilmesinin mutat olduğu hallerde teslim, bunların içinde bulunan mallar itibarıyla yapılmış sayılır. Bunun yanında aşağıdaki haller de teslim sayılır: Vergiye tabi malların, vergiye tabi olan malların imali dışında her ne suretle olursa olsun kullanılması, sarfı, işletmeden çekilmesi veya işletme personeline ücret, prim, ikramiye, hediye, teberru gibi namlarla verilmesi, Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri. IV. VERGİYİ DOĞURAN OLAY ÖTV de vergiyi doğuran olay esas itibariyle malın teslimi veya ithalatıdır (tescile tabi araçlarda ise ilk iktisabıdır). Özel tüketim vergisinde vergiyi doğuran olay aşağıdaki şekilde gerçekleşmektedir (ÖTVK, m. 3). ÖTV de vergiyi doğuran olay mal teslimine bağlandığı durumlarda malların teslimiyle özel tüketim vergisi doğmaktadır. Buna göre; I sayılı listede yer alan akaryakıt, doğalgaz, madeni yağ, vb. ürünlerin, II sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tabi olmayan araçların, III sayılı listede yer alan içki, tütün mamulleri ve kolalı içeceklerin, IV sayılı listede yer alan lüks ve dayanıklı tüketim mallarının, teslimi ile vergiyi doğuran olay gerçekleşmektedir (ÖTVK, m. 3). Mal teslim edilmeden malın teslimine yönelik olarak yapılan sözleşmeler veya avans niteliğindeki ön tahsilatlar özel tüketim vergisinde vergiyi doğuran olayı gerçekleştirmemektedir. Malın tesliminden önce yapılan sözleşmelerde malın teslim tarihinin belirtilmiş olması veya mal tesliminin belirtilen günde yapılmasını sağlayacak şekilde güvenlik tedbirlerini ya da teminatının alınmış olması halleri de malın tesliminden önce vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesine neden olamaz. Diğer bir anlatımla özel tüketim vergisinde vergiyi doğuran olay sözleşmeyle değiştirilemez 4. Malın tesliminden önce veya sonra mal bedelinin tahsil edilmesinin veya tahsil edilmemesinin vergiyi doğuran olayın gerçekleşmesine olumlu ya da olumsuz katkısı 4 Çapar

olmamaktadır 5. ÖTVK ya ekli II sayılı listede yer alan araçlardan kayıt ve tescile tabi olan araçlarda vergiyi doğuran olay bunların ilk iktisabı ile gerçekleşmektedir. Kayıt ve tescile tabi araçların Türkiye'de ilk defa kayıt ve tescili ilk iktisap olarak değerlendirilmektedir. Bu kapsamda yurtdışından ithal edilerek Türkiye'de ilk defa ilgili sicile kaydedilecek kullanılmış veya kullanılmamış araç edinimlerinin de ilk iktisap olarak değerlendirilmesi gerekmektedir 6. V. VERGİNİN MÜKELLEFİ VE VERGİ SORUMLUSU ÖTV nin mükellefi, vergiye tabi malları imal, inşa ve ithal edenlerdir. ÖTVK nın 4. maddesine göre; (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanları imal, inşa edenler, Yukarıda 1.şıkta belirtilen malların ithalini yapanlar, Yukarıda birinci şıkta belirtilen malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler, (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlar için; motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler, vergi mükellefidir. Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni ve iş merkezlerinin bulunmaması halleri ile gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. Dolayısıyla ÖTV de vergi sorumlusu, mükellefin Türkiye içinde ikametinin bulunmaması ve Maliye Bakanlığı nın gerekli gördüğü durumlarda ortaya çıkmaktadır (ÖTVK, m. 3). Fiilî veya kaydi envanter sırasında bu Kanuna ekli listelerdeki malların belgesiz olarak bulundurulduğunun tespiti halinde, belgesiz mal bulunduran mükelleflere, bu malların alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 günlük bir süre verilir. Bu süre içinde alış belgelerinin ibraz edilememesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen malın tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hesaplanan özel tüketim vergisi, alışını belgeleyemeyen mükellef adına re'sen tarh edilir. Tarh edilecek özel tüketim vergisi, asgari maktu vergi tutarına göre hesaplanacak vergiden az olamaz. Bu tarhiyata vergi ziyaı cezası uygulanır (ÖTVK, m. 3). Ancak, belgesiz mal bulunduran mükelleflere bu malları satanlara, bu satışları ile ilgili vergi inceleme raporuna dayanılarak özel tüketim vergisi tarhiyatı yapıldığı takdirde, ayrıca alıcıdan özel tüketim vergisi ve buna ilişkin ceza aranmaz (ÖTV, m. 3). VI. MÜTESELSİL SORUMLULUK VE CEZA UYGULAMASI ÖTVK nın 13. maddesine göre; gerçek veya tüzel kişiler tarafından ithal edilen ham petrolün Türkiye'deki rafinerilere fason olarak rafine ettirilmesi sonucu elde edilen I sayılı listedeki malların tesliminde doğacak özel tüketim vergisinin ödenmesinden, ham petrol ithalini gerçekleştirenlerle birlikte, ilgili rafineri şirketi müteselsilen sorumludur. 5 Çapar 6 Çapar

I sayılı listedeki malları teslim alanların, bu malları daha yüksek tutarda vergiye tabi bir mal olarak kullanmak veya üçüncü kişilere satmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet vermeleri halinde, ziyaa uğratılan vergi bunlar adına tarh olunur ve tarhiyata 213 sayılı VUK un 344.maddesine göre vergi ziyaı cezası uygulanır (ÖTVK, m. 13). II sayılı listedeki malların ilk iktisabı, teslimi veya ithaline ilişkin işlemleri gerçekleştirenler, bu işlemlerden önce özel tüketim vergisinin ödendiğini gösteren belgeleri aramak zorundadırlar. Bu mecburiyete uymamak suretiyle gerekli verginin ödenmesinden önce işlem yapan gümrük memurları, kayıt ve tescile yetkili memurlar, motorlu araç ticareti yapanlar, bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler ile icra memurları, ziyaa uğratılan vergi, vergi cezası ve gecikme faizinden mükellefle birlikte müteselsilen sorumludurlar. Ancak bunlar, ödemek zorunda kaldıkları vergi, ceza ve faizler için mükellefe rücu hakkına sahiptirler (ÖTVK, m. 13). İhraç edilmek için üretilenler hariç olmak üzere, 213 sayılı VUK un mükerrer 257. maddesinin verdiği yetki uyarınca kullanılma zorunluluğu getirilen özel etiketi veya işareti olmayan veya 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununun 18. maddesinin verdiği yetki uyarınca kullanılma zorunluluğu getirilen ulusal markeri bulunmayan ya da standartlara uygun olmayan özel tüketim vergisine tabi malları bulundurduğu tespit edilen işyeri sahibi adına, tespit tarihindeki malların emsal bedeli veya miktarı üzerinden re'sen özel tüketim vergisi tarh edilir. Tarh edilen bu vergi, asgari maktu vergi tutarına göre hesaplanacak vergiden az olamaz. Bu tarhiyata ayrıca vergi ziyaı cezası uygulanır (ÖTVK, m. 13). VII. İSTİSNALAR A. İhracat İstisnası ÖTVK nın ekli listesindeki malların ihracat teslimleri aşağıdaki şartlarla vergiden müstesnadır (ÖTVK, m. 5). Teslim yurt dışındaki bir müşteriye yapılmalıdır. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir işletmenin, yurt dışında faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Teslim konusu mal, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkmış olmalıdır. Malın ihraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket edenlere veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde değerlendirilmek üzere yurt içinde teslimi ihracat sayılmaz. İhraç edilen malların alış faturaları ve benzeri belgeler üzerinde gösterilen ve beyan edilen özel tüketim vergisi ihracatçıya iade edilir. Maliye Bakanlığı, ihraç edilen mallara ait verginin iadesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir. B. Diplomatik İstisna ÖTVK nın ekli I, II ve III sayılı listelerde yer alan malların, karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye'deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları tarafından kendi ihtiyaçları için ilk iktisabı, ithali veya bunlara teslimi vergiden müstesnadır (ÖTVK, m. 6).

C. Diğer İstisnalar ÖTVK nın 7. maddesine göre diğer istisnalar aşağıdaki gibidir; i. I sayılı listede yer alan malların askeri amaçlı faaliyette bulunan kurum ve kuruluşlara teslimi vergiden istisnadır. ii. I sayılı listede yer alan malların petrol arama ve istihsal faaliyetlerinde kullanılmak üzere bu faaliyetleri yapanlara teslimi veriden istisnadır. iii. I sayılı listede yer alan malları, tabii afetler, bulaşıcı hastalıklar ve benzeri olağanüstü durumlarda genel ve katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, belediyelere, köylere ve bunların teşkil ettikleri birliklere bedelsiz teslimi vergiden istisnadır. iv. II sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi bazı motorlu taşıtların engelli ve malullere teslimi vergiden istisna edilmiştir. Ancak istisna uygulaması sakatlık derecesine göre değişmektedir. v. III sayılı listede yer alan mallardan; uçak ve helikopterlerin Türk Hava Kurumu tarafından ilk iktisabı vergiden istisnadır. vi. IV sayılı listede yer alan mallardan ateşli silahlar ve benzeri cihazların askeri kurumlar dahil kamu kurum ve kuruluşlarına teslimi veya ithali vergiden istisnadır. vii. Gümrük vergisinden istisna edilmiş bazı mallar ile geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyalar vergiden istisna edilmiştir. viii. Yurt dışına taşıma yapan bazı araçlarla ilgili taşıtlara yakıt teslimi vergiden istisna edilmiştir. D. İstisnaların Sınırı ve Yetki Özel tüketim vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak ÖTVK ya hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir. Diğer kanunlarda yer alan istisna veya muafiyet hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir. Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır (ÖTVK, m. 10). Maliye Bakanlığı, bu Kanunda yer alan istisna ve muafiyetlerin uygulanması ile verginin tecilinde alınacak teminatların türü ve miktarları ile tecil edilen verginin terkinine ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir (ÖTVK, m. 10). VII. VERGİNİN TECİL VE TERKİNİ ÖTVK nın ekli I sayılı listenin (B) cetvelindeki malların; I sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılmak üzere mükellefler tarafından tesliminde tarh ve tahakkuk ettirilen özel tüketim vergisinin Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek kısmı, teminat alınmak suretiyle tecil edilebilir. Söz konusu malların tecil tarihini takip eden aybaşından itibaren oniki ay içinde I sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde kullanılması halinde tecil olunan vergi terkin edilir. Bu hükümlere uyulmaması halinde, bu malların tecil-terkin işlemi dışındaki amaçlarla tesliminde tarh edilmesi gereken vergi tutarından, daha önce tahsil edilen verginin mahsubundan sonra kalan tutar, vade tarihinden itibaren gecikme zammı ile birlikte alıcıdan tahsil edilir. Ancak, tecil edilen verginin VUK da belirtilen mücbir sebepler dolayısıyla terkin

edilememesi halinde bu vergi, tecil edildiği tarihten itibaren ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte alıcıdan tahsil edilir (ÖTVK, m. 8). Öte yandan ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara teslim edilen mallara ait özel tüketim vergisi, mükelleflerce ihracatçılardan tahsil edilmemesi şartıyla, bu mükelleflerin talebi üzerine vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil edilebilir (Tıpkı KDV uygulamasında olduğu gibi). Söz konusu malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren üç ay içinde ihraç edilmesi halinde tecil edilen vergi terkin olunur. İhracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi vade tarihinden itibaren gecikme zammı ile birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların VUK da belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilememesi halinde, tecil edilen vergi, tecil edildiği tarihten itibaren ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir (ÖTVK, m. 8). III sayılı listede yer alan malların tamamının ya da bir kısmının tesliminde veya ithalinde tahakkuk eden vergiyi, teminat alınmak suretiyle, bu malların tüketiciye teslimine kadar (bu safha dahil) tecil ettirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir (ÖTVK, m. 8). IX. VERGİ İNDİRİMİ Özel Tüketim Vergisi, vergiye tabi mallardan bir kez alınır. Bu nedenle, üzerinden özel tüketim vergisi alınmış olan mallar satıldığında, daha önce ödenmiş olan özel tüketim vergisi, malın maliyetine eklenerek, o malın nihai kullanıcısı veya tüketicisine yansıtılır. Bu yüzden, özel tüketim vergisinde kural olarak vergi indirimi yoktur. Ancak, özel tüketim vergisine tabi olan bazı malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde, daha önce ödenmiş olan özel tüketim vergisi, Maliye Bakanlığınca belirlenen esaslara göre ödenecek vergiden indirilir 7. Ancak böyle bir indirimin gerçekleşmesi aşağıdaki şartlara bağlıdır 8 ; İndirim hakkı imalatçılara tanınmıştır, İmalatçının ÖTV ödeyerek aldığı mal ile imal ettiği mal, aynı listede yer almalıdır, İndirilecek ÖTV ödenmiş olmalıdır. 7 Pehlivan, 2008: 378 8 Pehlivan, 2008: 378