2015 MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMLERİ ARAŞTIRMA RAPORU 22 Mayıs 2015 Vera Araştırma ve Analitik Danışmanlık Hizmetleri Tel: (0216) 465 80 66 www.veraarastirma.com 2015 Vera Tüm hakları saklıdır. Bu araştırma Vera tarafından Kamuoyunu bilgilendirme amacı ile gerçekleştirilmiştir. Bu rapordaki markalı analiz ve metodolojiler Vera nın yazılı onayı alınmadan kısmen ya da yorum şeklinde çoğaltılamaz, başka bir araştırma ve raporda kullanılamaz. Vera Araştırma GAB2014, ISO 20252:2012, IS0 9001:2008 standartları, ESOMAR ve TÜAD kurallarına uyar.
SEÇMEN MOTİVASYONLARI VE OY VERME DAVRANIŞLARI ARAŞTIRMASI [Ref: 2015-T1905] Vera Araştırma ve Analitik Danışmanlık Hizmetleri Güvenilir Araştırma Belgesi (GAB2014), ISO 20252:2012 (Uluslararası Pazar, Kamuoyu ve Sosyal Araştırma Standartları)belgesi, ISO 9001:2008 Belgesi olan ve Türkiye Araştırmacılar Derneği üyesi bir araştırma şirketidir. Gerçekleştirdiği tüm araştırmalarda Güvenilir Araştırma Standartlarını ve ISO 20252:2012 standartlarını uygular. Atila Taş, Araştırma Direktörü Tel: 216 465 8066 atila.tas@veraarastirma.com Aydın Babayiğit, Araştırma Müdürü Tel: 216 465 8066 aydin.babayigit@veraarastirma.com
Gerekçe Bildiğiniz üzere, 7 Haziran 2015 Pazar günü bir milletvekilliği genel seçimine giriyoruz. Yazılı ve görsel basında araştırma sonuçları yayınlanıyor, siyasi programlarda araştırmacılar tahminlerini paylaşıyorlar. Üzülerek belirtmek isteriz ki yapılan yorumların ve açıklanan sonuçların birçoğunun bilimsel objektiflikle ilgisi olmadığıdır. Öyle ki muhalefete yakın bir gurup iktidar partisinin oylarını %37-38 bandında açıklayabilirken, iktidara yakın bir başka gurup ise %49-50 bandında açıklayabilmektedir. Bununla birlikte yapılan yorumların araştırmadan elde edilen veriyle hiçbir ilgisi yoktur. Böyle bir tablonun ortaya çıkmasındaki en büyük neden, bu tarz kurumların ya da kişilerin pazarlama ve kamuoyu araştırmalarının etik ve profesyonel standartlarına göre bağımsız bir denetim mekanizmasından geçmemesi, gerektiğinde gerçekleştirdiği araştırmaların tüm süreçlerini şeffaf bir şekilde denetime açacaklarına dair bir taahhütlerinin ve bunları denetleyebilecek bir üst kuruma üyeliklerinin bulunmamasıdır. Durum böyle olunca bilimsel bir araştırma verisi üzerinden elde edilen analizlere göre görüş bildiremedikleri gibi sempatizanı oldukları siyasi partilerin propagandacıları halini alıyorlar ve bizimde bir üyesi olduğumuz sektörümüzün itibarı maalesef zedeleniyor. Her bireyin bir siyasi görüşü ve yakınlığı olabileceği gibi araştırmacılarında olabilir. Seçim sonuçları ve yapılan analizler sonucu gerçekleştirilen öngörüler yanlışta olsa doğruda olsa önemli olan şeffaf bir şekilde hesap verebilir olmaktır. Bu amaçla kamuoyunu bilgilendirmek adına tamamen kendi öz kaynaklarımızla bu araştırmayı gerçekleştirdiğimizi belirtir, faydalı olmasını dileriz. Vera Araştırma ve Analitik Danışmanlık Hiz.Tic.Ltd.Şti 3
Kamuoyu Araştırmalarında Doğru Bilinen Yanlışlar Çoğu araştırmacı ya da araştırma şirketi tarafından belirtilen ve araştırmanın bilimselliği ve güvenilirliğini açıklayan, tesadüfi örnekleme yöntemi, %95 güven düzeyi, +- %2-3 örnekleme hatası gibi bazı terimlere ilişkin yanlış kullanımları belirtmek isteriz. Gerçekleştirilen bir araştırmada, tesadüfi örnekleme yöntemi kullanıldığı ve her hangi bir açıklama olmadan güven düzeyi ve örnekleme hatası oranları belirtiliyorsa araştırma örnekleminin evrendeki tüm bireylere eşit seçilme şansı verilerek oluşturulması gerekmektedir. Bu durum ancak TÜİK ten (Türkiye İstatistik Kurumu) adrese dayalı bir örneklem çerçevesi alınmasıyla mümkündür. Kaldı ki bu durumda bile örnekleme hatasını arttıran bir çok parametre vardır (Adreste bulunmama, anketi reddetme ya da oy tercihine ilişkin soruyu cevaplamama, örneklemin tabakalama ya da kümelendirmeden kaynaklanan tasarım etkisi gibi). Örneğin cevapsızlıktan dolayı örnek hacmindeki kaybı karşılamak üzere her örneklem birimi için nihai seçim olasılıkları ile ters orantılı olan temel ağırlıklar hesaplanarak düzeltme işlemleri uygulanmalıdır. Araştırma örneklemine girecek birimleri (Ankete katılan kişileri) belirlemede ancak ve ancak rassallığı tamamen sağlayabilirseniz yani evrendeki tüm bireylere eşit seçilme şansı verebilirseniz ve eksiksiz tüm bireylerle görüşebilirseniz tesadüfi bir örnekleme yöntemi kullandığınızı ve belirtilen güven düzeyi ve örnekleme hatası oranında kesin sonuçlar ürettiğinizi söyleyebilirsiniz. Maalesef ülkemizde bir çok araştırmacı bilerek yada bilmeyerek sürekli tesadüfi örnekleme yöntemleri kullandığını belirtmektedir. 4
İçerik 1 Araştırma Tasarımı 1.1 Amaç ve Kapsam 1.2 Metodoloji ve Zaman Planı 1.3 Örneklem Tasarımı ve Örnek Seçim Kuralları 2 Siyasi Tutum ve Oy Verme Davranışları 2.1 Oy Verme Eğilimi 2.2 2011 Genel Seçimlerine Göre Oy Kaymaları 2.3 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerine Göre Oy Kaymaları 2.4 Etnik Köken/Mezhep/Gelir Durumuna Göre Oy verme Eğilimi 3 Başkanlık Sistemi ve Çözüm Sürecine İlişkin Tutumlar 3.1 Başkanlık Sistemine İlişkin Tutumlar 3.2 Çözüm Sürecine İlişkin Tutumlar 4 Seçmen Motivasyonları 4.1 Temel Jargon ve Açıklamalar 4.2 Seçmen Motivasyonları/Duyguların Ölçümü 4.3 Olumlu Duygular 4.4 Olumsuz Duygular 4.5 İhtiyaç Segmentasyonu 5 Örneklem Detayları 5.1 Demografik Bilgiler 5.2 Birey Profili 5
1 Araştırma Tasarımı
1.1 Amaç ve Kapsam Araştırmanın ana amacı, 2015 Milletvekilliği Genel Seçimlerinde oy kullanacak seçmenlerin, oy verme davranışlarının ve oy verme davranışlarını etkileyen motivasyonlarının belirlenmesidir. Bu amaç kapsamında sorgulamalarımız 4 ana boyut ekseninde gerçekleştirilmiştir ; Seçmenlerin oy verme tercihi ve davranışları Oy verme tercihi ve davranışları arkasında yatan ihtiyaç ve duygular Başkanlık sistemi ve çözüm sürecine ilişkin tutumları Seçmen profili ve demografisi 7
1.2 Metodoloji ve Zaman Planı YÖNTEM Araştırma Yöntemi : Kantitatif Veri Toplama Tekniği : Yüz yüze görüşmeli anket tekniği ANAKÜTLE VE ÖRNEKLEM Görüşülen Kişi ve Anakütle(Evren) Tanımı Örnekleme Tekniği : Kota Örneklemesi : Türkiye de ikamet eden ve 7 Haziran günü oy kullanacak olan kadın ve erkek seçmenlerin tamamıdır. Yurt dışında ikamet eden seçmenler kapsam dışıdır. ZAMAN PLANI Araştırma Ön Çalışması : 11 Mayıs 2015 14 Mayıs 2015 Saha Çalışması : 15 Mayıs 2015 21 Mayıs2015 Kalite Kontrol : 16 Mayıs 2015 21 Mayıs 2015 Analiz ve Rapor Yazımı : 21 Mayıs 2015 *Veri toplama süreçleri Vera araştırma kontrolünde dış kaynaklı anketör hizmeti olarak gerçekleştirilmiştir. 8
1.3 Örneklem Tasarımı ve Örnek Seçim Kuralları Araştırma örneklemi 5 aşamalı bir yaklaşım üzerinden tasarlanmıştır. Örneklem Belirleme Aşamaları Açıklama 1. Bölgeler IBBS Düzey 1(NUTS-1) kapsamında yer alan 12 bölge IBBS Düzey 1(NUTS-1) bölgelerine ilişkin 2. İller ve İlçeler temsiliyet sağlayan 23 İl ve 44 ilçe toplam seçmen ağırlıkları dikkate alınarak belirlenmiştir. 3. Mahalleler ve Bir önceki seçim sonuçlarını yansıtması açısından Nirengi temsiliyeti yüksek olan 82 mahalle ve nirengi Noktaları noktası belirlenmiştir. 4. Haneler 5. Hanelerde Görüşülecek Kişiler Nirengi noktalarından hareket ederek sistematik saha yürüyüş kuralı yardımıyla belirlenmiştir. Yaş ve cinsiyet değişkeni bazında nüfus içindeki ağırlıklar dikkate alınarak belirlenmiştir. Nirengi Noktası Örneklem tasarımı ve örnek seçim kuralları aşamasındaki amacımız temsiliyet ve rassallığı sağlayabilmektir. Örnekleme tekniğimiz olasılıklı bir örnekleme tekniği değildir yani TÜİK ten adrese dayalı rassal bir örneklem çerçevesi satın alınmamıştır. Dolayısıyla kendi yöntemlerimizle rassallığı sağlayabildiğimizi kabul edersek araştırmamıza katılan 1509 seçmenden elde ettiğimiz veriler %95 güven düzeyi +-%2,5 hata payında sonuç üretebilir. Fakat bunun kesinlik ifade etmediğini belirtmemiz gerekir çünkü kendi yöntemleriyle rassallığı sağladığını hiçbir firma belirtemez öyle ki TÜİK ten adrese dayalı rassal bir örneklem çerçevesi satın almamışsa. 9
2 Siyasi Tutum ve Oy Verme Davranışları
2.1 Oy Verme Eğilimi BUGÜN BİR MİLLETVEKİLLİĞİ GENEL SEÇİMİ OLSA HANGİ PARTİYE OY VERİRDİNİZ? Diğer 1,5% 16,0% 2,4% 9,6% 43,5% 27,1% Kararsızlar orantısal olarak dağıtılmıştır. Kararsız oranı %1,8 dir. Baz: 1509 11
2.2 2011 Genel Seçimlerine Göre Oy Kaymaları 2011 DE OY VERİLEN PARTİ BUGÜN BİR MİLLETVEKİLLİĞİ GENEL SEÇİMİ OLSA OY VERİLECEK PARTİ 7 Haziran % 86,3 4,5 4,5 2,0 2,0 0,6 Baz: 644 % 89,8 4,5 2,5 1,7 0,8 0,6 Baz: 353 % 86,2 7,7 4,6 1,5 Baz: 195 BAĞIMSIZ ADAY % 89,4 2,9 2,9 2,9 1,0 1,0 Baz: 104 AK PARTİ CHP MHP HDP Diğer KARARSIZ 12
2.3 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerine Göre Oy Kaymaları 2014 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMİNDE OY VERİLEN ADAY BUGÜN BİR MİLLETVEKİLLİĞİ GENEL SEÇİMİ OLSA OY VERİLECEK PARTİ 7 Haziran % 86,0 5,6 3,5 2,3 2,0 0,6 R. TAYYİP ERDOĞAN Baz: 692 % 2,5 62,9 29,3 2,5 1,7 1,0 EKMELEDDİN İHSANOĞLU Baz: 518 % 82,7 9,8 4,5 2,3 0,8 SELAHATTİN DEMİRTAŞ Baz: 133 AK PARTİ CHP MHP HDP Diğer KARARSIZ 13
2.4 Etnik Köken/Mezhep/Gelir Durumuna Göre Oy verme Eğilimi ETNİK KÖKEN/MEZHEP/GELİR BUGÜN BİR MİLLETVEKİLLİĞİ GENEL SEÇİMİ OLSA OY VERİLECEK PARTİ 7 Haziran Türk Kürt/Zaza Diğer ve Belirtmek İstemeyenler Sünni Alevi Diğer ve Belirtmek İstemeyenler Düşük Seviye Gelir Orta Seviye Gelir Yüksek Seviye Gelir % % % % % % % % % 42,6 30,6 18,9 2,23,6 2,1 Baz: 1217 39,7 4,3 2,2 48,7 4,3 0,9 Baz: 232 54,2 32,2 3,4 3,4 6,8 Baz: 60 44,9 23,4 16,2 9,6 4,0 1,9 Baz: 1386 12,1 72,5 5,5 8,8 1,1 Baz: 91 34,4 31,3 25,0 3,1 6,3 Baz: 32 45,7 23,9 15,9 8,7 4,21,6 Baz: 1040 36,2 31,5 14,7 12,3 2,9 2,4 Baz: 381 35,2 36,4 18,2 5,7 3,41,1 Baz: 88 AK PARTİ CHP MHP HDP Diğer KARARSIZ 14
3 Başkanlık Sistemi ve Çözüm Sürecine İlişkin Tutumlar
3.1 Başkanlık Sistemine İlişkin Tutumlar SİZCE TÜRKİYE DE BAŞKANLIK SİSTEMİNE GEÇİLMELİ Mİ? Baz: 1509 FİKRİ YOK 11,7% EVET 40,3% HAYIR 48,0% Oy verme eğilimi kırılımda yanıtlar Etnik köken kırılımda yanıtlar BUGÜN SEÇİM OLSA OY VERİLECEK PARTİ EVET HAYIR FİKRİ YOK ETNİK KÖKEN EVET HAYIR FİKRİ YOK AK PARTİ 75,2% 14,8% 10,1% Baz: 644 CHP 10,2% 83,8% 6,0% Baz:401 MHP 14,8% 74,3% 11,0% Baz: 237 HDP 22,5% 49,3% 28,2% Baz: 142 TÜRK 38,6% 50,8% 10,6% Baz: 1217 KÜRT/ZAZA 45,7% 36,2% 18,1% Baz: 232 Diğer ve Belirtmek İstemeyenler 53,3% 38,3% 8,3% Baz: 60 16
3.2 Çözüm Sürecine İlişkin Tutumlar YENİ GELECEK HÜKÜMET SİZCE ÇÖZÜM SÜRECİNİ DEVAM ETTİRMELİ Mİ? Baz: 1509 FİKRİ YOK 10,2% EVET 59,1% HAYIR 30,7% Oy verme eğilimi kırılımda yanıtlar Etnik köken kırılımda yanıtlar BUGÜN SEÇİM OLSA OY VERİLECEK PARTİ EVET HAYIR FİKRİ YOK ETNİK KÖKEN EVET HAYIR FİKRİ YOK AK PARTİ 76,4% 16,1% 7,5% Baz: 644 CHP 41,1% 47,4% 11,5% Baz:401 MHP 35,4% 51,1% 13,5% Baz: 237 HDP 77,5% 15,5% 7,0% Baz: 142 TÜRK 56,7% 32,3% 11,0% Baz: 1217 KÜRT/ZAZA 69,4% 24,6% 6,0% Baz: 232 Diğer ve Belirtmek İstemeyenler 68,3% 21,7% 10,0% Baz: 60 17
4 Seçmen Motivasyonları
4.1 Temel Jargonlar ve Açıklamalar Seçmen motivasyonlarını nasıl belirlemeye çalıştığımızı açıklamadan önce bazı jargonlara ilişkin temel tanımlamalara aşağıda kısaca yer veriyoruz. İhtiyaç; bir eksiklik veya mahrumiyet hissinin fark edilmesiyle ortaya çıkar. Bir ihtiyaç o birey için ne kadar önemliyse, o ihtiyaçla ilgili güdü de o derece şiddetli olur. Motivasyon; İnsanların eylemlerinin ardında yatan yönlendirme/güdüleme gücüdür. Motivasyonlar duygulara dayanır, temelinde ihtiyaçlar vardır. Duygu; İnsanlar hedeflere ulaşmak için değil, belirli bir duyguyu yaşamak için harekete geçerler. insanları harekete geçiren, motive eden şey ihtiyaçlarının karşılanması sonucu hissedecekleri duygulardır. Bu seçimde seçmenlerin oy vereceği partiyi belirlemede hangi ihtiyaç, motivasyon ve duygular ekseninde hareket ettiğini ölçebilmek için öncelikle 5 temel ihtiyaç belirledik. Belirlediğimiz 5 temel ihtiyaç ABD'li psikolog Abraham Maslow un(1943) ihtiyaçlar hiyerarşisi modeli/teorisini baz almaktadır. Şunu belirtmekte fayda var, bu teoriye karşı olan farklı araştırmacılarda bulunmaktadır. Gerçekleştirdiğimiz çalışmada bu teoriye uymayan farklı varsayımlarımız mevcuttur. Özellikle teoride yer alan alt basamaktaki ihtiyaçlar (gereksinmeler) doyurulmadan bir üst basamağa geçilmez savına aykırı olarak bireylerin aynı anda birden fazla ihtiyacı için harekete geçebileceği düşünülmüştür. Gerçekleştirilen araştırma seçmen motivasyonları üzerine olduğu için fizyolojik ihtiyaçlar, ekonomik ihtiyaçlar olarak belirtilmektedir. Sınıflandırmada kullanılan 5 temel ihtiyaç aşağıda belirtildiği gibidir. 1-Ekonomik İhtiyaçlar(Yeme, içme, barınma gibi ihtiyaçlar için yeterli gelir ve ücret alabilme) 2-Güvenlik İhtiyacı(İstikrar, yaşam tarzı ve sahip olunan değerlerin korunması, güvenlik kaygıları vb.) 3-Sosyal İhtiyaçlar(Bir guruba veya düşünceye ait olma, sevilme, birliktelik ve kabul görme vb.) Siyasi eğilimi ve dünya görüşü 4-Saygı İhtiyacı(İtibar, prestij, ilerleme ve gösteriş vb.) 5-Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı(Güç, liderlik, yapabileceğinin en iyisini yapma vb.) 19
4.2 Seçmen Motivasyonları/Duyguların Ölçümü Seçmen motivasyonu ve ihtiyaçlarını belirlemede alternatif bir yol; bireyin seçimlerin istediği şekilde sonuçlanmasını ya da istediği şekilde sonuçlanmaması durumunu düşünmesi aşamasıdır. İstenilen durumun gerçekleşmesi aşamasında olumlu duygular, istenilen durumun gerçekleşmemesi aşamasında ise olumsuz duygular açığa çıkacaktır. Duygular bizi ana motivatörlerimize oradan da temel ihtiyaçlarımıza götürecektir. Sinirli/Öfkeli Memnun/Bahtiyar Endişeli/Kaygılı Kendini Üstün Gören-Kibirli Duyguların Ölçümü (EmotionRater ) Büyük kitlelerden oluşan karar vericilerin, muhtemel tercihleri sonucunda hissedecekleri duyguları belirleyerek motivasyon ve ihtiyaçları hakkında fikir edinebiliriz. Vera duygu ölçüm modeli bu amaçla geliştirilmiş bir araştırma modelidir. Model Türk halkının farklı ihtiyaçlarına yönelik duygusal tepki ve hislerini ifade edebildiği olumlu/olumsuz, aktif/pasif 34 farklı duygu maddesine indirgenmiş ve bu duyguları rahatça ifade edebilmeleri için karikatüristlere çizdirilmiş duygu kartı ölçeği yardımıyla ölçümleme yapmamızı sağlamaktadır. 20
4.3 Olumlu Duygular Türkiye Geneli Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumlu duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlandığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Mutlu / Sevinçli Heyecanlı / Coşkulu Güven 20,1% 9,3% 7,7% Duygu Yoğunluğu Özgür / Serbest Eğlenmiş / Keyif Almış Huzurlu / Dingin 7,2% 6,1% 6,0% OLUMLU AKTİF 70,3 OLUMLU PASİF 29,7 Memnun / Bahtiyar 5,6% Hayran kalmış / Büyülenmiş 5,6% Kendinden emin 5,4% Diğer 27,0% Baz: 1509 21
4.3.1 Olumlu Duygular Ak Parti Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumlu duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlandığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Mutlu / Sevinçli 19,9% Heyecanlı / Coşkulu Güven 10,1% 7,9% Duygu Yoğunluğu Hayran kalmış / Büyülenmiş Eğlenmiş / Keyif Almış Özgür / Serbest 6,8% 6,2% 6,2% OLUMLU AKTİF 72,0 OLUMLU PASİF 28,0 Kendinden emin 5,4% Huzurlu / Dingin 5,4% Rahat / Hoşnut 5,3% Memnun / Bahtiyar 5,1% Diğer 21,7% Baz: 644 22
4.3.2 Olumlu Duygular CHP Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumlu duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlandığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Mutlu / Sevinçli 20,2% Heyecanlı / Coşkulu Eğlenmiş / Keyif Almış 10,2% 7,1% Duygu Yoğunluğu Özgür / Serbest 6,9% Güven 6,9% Huzurlu / Dingin 6,5% OLUMLU AKTİF 71,4 OLUMLU PASİF 28,6 Kendinden emin Değer verilmiş / Önemsenmiş Aşk / Sevgi 5,4% 5,4% 4,5% Çekici / Alımlı 4,4% Diğer 22,6% Baz: 401 23
4.3.3 Olumlu Duygular MHP Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumlu duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlandığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Mutlu / Sevinçli 18,6% Heyecanlı / Coşkulu Özgür / Serbest 10,0% 9,1% Duygu Yoğunluğu Kendinden emin Güven Hayran kalmış / Büyülenmiş 7,4% 6,8% 6,6% OLUMLU AKTİF 72,5 OLUMLU PASİF 27,5 Eğlenmiş / Keyif Almış 6,4% Huzurlu / Dingin Değer verilmiş / Önemsenmiş Memnun / Bahtiyar 5,5% 4,0% 4,0% Diğer 21,6% Baz: 237 24
4.3.4 Olumlu Duygular HDP Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumlu duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlandığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Mutlu / Sevinçli 26,1% Memnun / Bahtiyar Güven 15,1% 9,9% Duygu Yoğunluğu Özgür / Serbest Rahat / Hoşnut Huzurlu / Dingin 8,5% 7,4% 7,4% OLUMLU AKTİF 58,1 OLUMLU PASİF 41,9 Heyecanlı / Coşkulu 4,6% Hayran kalmış / Büyülenmiş 3,5% Kendin üstün gören / Kibirli 3,2% Değer verilmiş / Önemsenmiş 2,8% Diğer 11,6% Baz: 142 25
4.4 Olumsuz Duygular Türkiye Geneli Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istemediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumsuz duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlanmadığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Endişeli / Kaygılı Hüzünlü / Kederli 15,4% 10,2% Duygu Yoğunluğu Sinirli / Öfkeli 9,8% Stresli / Gergin Şaşırmış / Hayret etmiş 8,8% 8,2% OLUMSUZ AKTİF 68,5 OLUMSUZ PASİF 31,5 Korkmuş 6,0% Beğenmemiş 6,0% Bunalımlı / Canı sıkkın 5,7% Diğer 30,0% Baz: 1509 26
4.4.1 Olumsuz Duygular Ak Parti Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istemediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumsuz duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlanmadığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Endişeli / Kaygılı Hüzünlü / Kederli 14,5% 11,0% Duygu Yoğunluğu Sinirli / Öfkeli 9,7% Stresli / Gergin Şaşırmış / Hayret etmiş Korkmuş 9,2% 9,1% 6,5% OLUMSUZ AKTİF 69,7 OLUMSUZ PASİF 30,3 Beğenmemiş 6,1% Bunalımlı / Canı sıkkın 5,4% Kırılmış / İncinmiş 5,3% Diğer 23,2% Baz: 644 27
4.4.2 Olumsuz Duygular CHP Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istemediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumsuz duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlanmadığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Endişeli / Kaygılı Şaşırmış / Hayret etmiş 15,2% 9,0% Duygu Yoğunluğu Hüzünlü / Kederli 8,7% Stresli / Gergin Bunalımlı / Canı sıkkın Sinirli / Öfkeli 8,6% 7,8% 7,7% OLUMSUZ AKTİF 66,0 OLUMSUZ PASİF 34,0 Beğenmemiş 6,2% Korkmuş 6,1% Kuşkulanmış / Şüphelenmiş 5,6% Diğer 25,3% Baz: 401 28
4.4.3 Olumsuz Duygular MHP Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istemediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumsuz duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlanmadığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Endişeli / Kaygılı 14,8% Sinirli / Öfkeli Stresli / Gergin 11,0% 10,2% Duygu Yoğunluğu Şaşırmış / Hayret etmiş Tiksinmiş / İğrenmiş Korkmuş 7,0% 6,6% 5,9% OLUMSUZ AKTİF 66,5 OLUMSUZ PASİF 33,5 Kırılmış / İncinmiş 5,9% Kuşkulanmış / Şüphelenmiş 5,9% Hüzünlü / Kederli 5,7% Beğenmemiş 5,5% Diğer 21,4% Baz: 237 29
4.4.4 Olumsuz Duygular HDP Seçmeni Size insanların gerçekleşmesini istediği bir olayın istemediği şekilde sonuçlanmasında yaşayabileceği olumsuz duyguları içeren bir kart göstereceğim. Şimdi önümüzdeki milletvekilliği seçimlerinin istediğiniz şekilde sonuçlanmadığını düşünmenizi isteyeceğim, bu durumun size yaşatacağı ilk iki duyguyu elinizdeki kart yardımıyla belirtir misiniz? Endişeli / Kaygılı 21,9% Hüzünlü / Kederli Sinirli / Öfkeli 19,4% 17,3% Duygu Yoğunluğu Stresli / Gergin Tiksinmiş / İğrenmiş Kuşkulanmış / Şüphelenmiş 6,7% 4,9% 4,9% OLUMSUZ AKTİF 77,4 OLUMSUZ PASİF 22,6 Beğenmemiş 4,6% Kırılmış / İncinmiş 4,2% Kararsız kalmak / Bocalamak 3,5% Şaşırmış / Hayret etmiş 3,2% Diğer 9,2% Baz: 142 30
4.5 İhtiyaç Segmentasyonu Küme Ağırlıkları-1 İhtiyaç segmentasyonu; seçmenlerin alternatif seçim sonuçlarında, hissedebileceklerini belirttikleri 34 duygudan hareketle 5 temel ihtiyacı ve motivatörlerimizi belirlememizi sağlayan, Vera markalı sofistike bir analiz modelidir. Analizde her bir ihtiyaca yönelik belirtilen ortalama motivasyon düzeyi, siyasi partilerden bağımsız olarak, Türkiye geneli seçmen kitlesinin oy verme motivasyonlarının ortalama düzeyini belirtmektedir. 16,54% Ak Parti 16,89% CHP 14,26% MHP 20,05% HDP Ort. 16,63% Ekonomik İhtiyaçlar Motivasyon Düzeyi *Ekonomik ihtiyaçlar, HDP seçmeninde ortalamanın üzerinde etkiye sahip bir motivatördür. Buradan hareketle siyasi partilerin Ekonomik ihtiyaçlar üzerinden gerçekleştirdikleri seçim kampanyasının performansı hakkında da bilgi edinebiliriz. 31
4.5 İhtiyaç Segmentasyonu Küme Ağırlıkları-2 27,30% HDP 22,74% Ak Parti 22,56% CHP 24,55% MHP Ort. 23,52% Güvenlik İhtiyacı Motivasyon Düzeyi *Güvenlik ihtiyacı MHP seçmeninde ortalamanın biraz üzerinde etkiye sahipken HDP seçmeninde ortalamanın oldukça üzerinde bir etkiye sahip motivatördür. Bu sonuçla güvenlik ihtiyacı ya da kaygısı üzerinden gerçekleştirilen HDP kampanyasının etkili olduğunu söyleyebiliriz. 38,86% Ak Parti 39,78% CHP 37,27% MHP 38,71% HDP Ort. 38,57% Sosyal İhtiyaçlar Motivasyon Düzeyi *Sosyal ihtiyaçlar(bir gruba veya siyasi eğilime ait olma) tüm partilerde ortalama etkiye oldukça yakın bir motivatördür. 32
4.5 İhtiyaç Segmentleri Küme Ağırlıkları-3 13,40% Ak Parti 11,68% CHP 12,08% MHP Ort. 11,58% Saygı İhtiyacı Motivasyon Düzeyi *Saygı ihtiyacı(itibar, prestij, ilerleme ve gösteriş vb) MHP seçmeninde ortalamanın biraz üzerinde etkiye sahipken Ak Parti seçmeninde ortalamanın oldukça üzerinde bir etkiye sahip motivatördür. 7,03% HDP 11,68% MHP 9,66% Ak Parti 9,10% CHP 6,91% HDP Ort. 9,70% Kendini Gerçekleştirme Motivasyon Düzeyi *Kendini Gerçekleştirme ihtiyacı(güç, liderlik, yapabileceğinin en iyisini yapma) diğer tüm parti seçmenlerinde ortalamanın altında bir etkiye sahipken MHP seçmeninde ortalamanın üzerinde etkiye sahip bir motivatördür. 33
5 Örneklem Detayları
5. Örneklem Detayları Araştırma örneklemi, İBBS-1 düzeyindeki 12 bölgede toplam 23 ilde, 44 ilçenin 82 mahallesinin farklı sokaklarında ikamet eden bireylerden oluşmaktadır. İBBS-DÜZEY 1 İLLER ÖRNEK SAYISI İSTANBUL İSTANBUL 274 BATI MARMARA DOĞU MARMARA EGE BATI ANADOLU AKDENİZ TEKİRDAĞ BALIKESİR BURSA KOCAELİ ESKİŞEHİR İZMİR MANİSA ANKARA KONYA ANTALYA ADANA MERSİN 74 178 178 91 194 İBBS-DÜZEY 1 İLLER ÖRNEK SAYISI ORTA ANADOLU KAYSERİ 97 BATI KARADENİZ SAMSUN 103 DOĞU KARADENİZ KUZEYDOĞU ANADOLU ORTADOĞU ANADOLU GÜNEYDOĞU ANADOLU TRABZON RİZE 56 ERZURUM 45 MALATYA VAN DİYARBAKIR ŞANLIURFA GAZİANTEP 80 139 TOPLAM 1.509 35
5.1 Demografik Bilgiler Cinsiyet Dağılımı Yaş Dağılımı 18-24 19% Kadın 48% Erkek 52% 25-34 35-44 45-54 25% 19% 19% 55 ve üzeri 18% Eğitim Durumu Dağılımı Eğitimsiz/İlkokul Terk 6% İlköğretim Mezunu 38% Ortaöğretim Mezunu 38% Üniversite Mezunu / Lisansüstü 18% Baz: 1509 36
5.2 Birey Profili Etnik Köken Dağılımı Mezhep Dağılımı Türk 81% Kürt/Zaza 15% Diğer ve Belirtmey enler 4% Sünni Müslüman 92% Alevi Müslüman 6% Diğer ve Belirtmeye nler 2% Gelir Durumu Dağılımı Orta 25% Düşük 69% Yüksek 6% Baz: 1509 37
Vera Araştırma ve Analitik Danışmanlık Hizmetleri Your brand is what people say wwww.veraarastirma.com about you when you leave the room. Daima Analitik ve Sofistike Yaklaşımlar Sunar