FLEKSO BASKI SİSTEMİ KALIP HAZIRLAMA YÖNTEMLERİ



Benzer belgeler
MATBAA SEKTÖRÜNDE KULLANILAN TEMEL BASKI SİSTEMLERİ VE KULLANIM ALANLARI

VARAK YALDIZ. Güzel bir görüntü elde etmek amacıyla, sıcaklık ve basınç etkisiyle başka. folyonun üzerinde bulunan son derece

Şekil 30. Flekso Baskı Tekniği

Varak, çok geniş kullanım alanı olan bir baskı malzemesidir.

OFSET BASKI SİSTEMİ VE BASKININ GERÇEKLEŞMESİ

3) FLEKSO BASKI TEKNİĞİ

Selefon. kazanır. Kısaca ürünlerin üzerine uygulanan çok ince plastik. Termal selefon ve tutkallı selefon olmak üzere iki tiptir.

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GRUP: N: Makinanın saatteki ortalama baskı (devir) adedi (adet/saat)

FLEKSO BASKI-1 DERSİ. Kalıp hazırlamak. Üretime hazırlık yapmak

2. BASKI. 2.a. Ofset Baskı 2.b. Tipo Baskı 2.c. Flekso Baskı 2.d. Tifdruk Baskı 2.e. Serigrafi Baskı

Yarışma Sınavı. 5 Mürekkep-su dengesi konusunda; su fazla,

OFSETTE ÖZEL BASKILAR DERSİ. Yaldız baskısı yapmak

AMBALAJ BASKISINDA STANDARDİZASYON

MALZEMELERİN GERİ KAZANIMI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MATBAA ALANI FLEKSO BASKI KALIBI

Ambalaj Baskısında Dijital Baskı Sistemleri

OFSET BASKI KALIPLARI DERSİ. Tif kalıp hazırlamak. Kağıt kalıp hazırlamak

DİJİTAL SİSTEMLER VE DİJİTAL SİSTEMLERİN YAYGINLAŞMASI

RULO ÜZERİ AKRİLİK ZEMİN KAPLAMA TEKNİK ŞARTNAMESİ

FLEKSO BASKI SİSTEMİNDE KALIP KALINLIĞININ VE BASAN YÜZEY YÜKSEKLİĞİNİN NOKTA KAZANCINA ETKİSİ

30/12/15 SERİGRAFİ BASKI TEKNİĞİ

BASKI TEKNİKLERİ 1) OFSET BASKI TEKNİĞİ

Böttcher 1725 yılında kuruldu 290 yıllık bir başarı hikayesi. İlk merdane 1878 yılında üretildi Grafik endüstrisinde 130 yılı aşkın bir tecrübe

Türkiye nin etiketçisi...

Transfer Baskı Yönteminin Genel Tanımı : Teknik bilgilere göre Transfer baskı ve Termal baskılar kağıt veya diğer uygun materyaller üzerine yapılan

HIZLI PROTOTIP OLUŞTURMADA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

TU14 Ütü Kullanarak Pamuklu Giysilere Transfer Baskı Yapma

Teknik İnceleme G3 Dijital Kesici

Parabond DL CHEMICALS

BİLGİSAYARDAN KALIBA İŞ AKIŞI

Sektörler İçme Suyu Maden Suyu Meşrubat Meyve Suyu Alkollü İçecek Konserve Bitkisel Sıvı Yağ Sirke Boya Deterjan

Veb Ofset Mürekkepleri (Gazete ve Magazin Mürekkepleri)

Epoksi Nedir? Epoksinin Kullanım Alanları Neden Endüstriyel Zemin Kaplaması Yapmalısınız?

ODE R-FLEX PRM/STD LEVHA

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ SINAVI TEKNİKER-2

PLASKIN- Ürün Ailesi Şeması

Ürün Kataloğu ikibinonaltı

ALÇI İȘLERİ İÇİN DEKORASYON PROFİLLERİ

RÖNTGEN FİLMLERİ. Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir.

BASF Drucksysteme GmbH


den beri...

GAZETE VE MAGAZİN MÜREKKEPLERİ (Veb Ofset Mürekkepleri)

FİYAT LİSTESİ

M İ S Y O N U M U Z (GÖREVİMİZ) Teknolojik Gelişmeleri Takip Ederek Türkiye de Kağıt, Matbaa Ambalaj ve Defter Sektöründe Lider Olmak.

TU09 - Standart Düz Isı Baskıda Seramik Fayanstan Duvar Resimleri Nasıl Süblime Edilir.docx. Alt Tabaka Örnekleri. Başlamadan Önce 400 F / 204 C

T.C. KARAMANOĞLU MEHMETBEY ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ İDARİ VE MALİ İŞLER DAİRE BAŞKANLIĞI

ODTÜ KUZEY KIBRIS KAMPUSU BASILI MATERYAL ALIM İŞİ TEKNİK ŞARTNAME

Bir basım ürünün daha sonraki kullanım amacına uygun olarak ürünün yüzeyinde çeşitli efektler oluşturarak, aynı zamanda o basılı malzemeyi

ÇATLAK ONARIMI. Çevik inşaat. Yüzey Hazırlığı Enjeksiyon Uygulaması Kalite Kontrol

2.1. TİFDRUKDA KULLANILAN ÇELİK SİLİNDİR KALIPLARIN HAZIRLANMASI

POLİETİLEN İZOLE BORU FİYAT LİSTESİ

SF SERİSİ : Çift Komponentli Serigrafi Mürekkep Serisi

Promosyon & Matbaa PROMOSYON MATBAA TANITIM KATALOĞU 19.

BRADY KOMPLE ETİKETLEME / İŞARETLEME ÇÖZÜMLERİ

ideaambalaj Köşe Koruyucular İhtiyaca göre istenilen tüm ebatlarda hazırlanabilen karton köşe koruyucular.

MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI STANDARTLARINA UYGUN OKUL SIRALARI

Baumit Karo Yapıştırıcıları, Derz Dolgular ve Su Yalıtım Ürünleri

formülü zamanı da içerdiği zaman alttaki gibi değişecektir.

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) MATBAA TEK RENKLİ TİFDRUK BASKI

T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU GÖRSEL İŞİTSEL TEKNİKLER

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ HAKAN ÇETİNSAYA İYİ KLİNİK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Baumit Vorspritzer. Ön Serpme. Ürün Doğrudan elle veya sıva makinesi ile uygulanabilen fabrika karışımı hazır kuru harç.

uzun vadeli çözüm ortağınız

AMBALAJ DERSİ. Karton Ambalaj Yapıştırma. Yapıştırma yapmak

KÜP ŞEKER MAKİNALARINDA LİDER KURULUŞ

Kalıp Yapımı I / 2016

ÜRÜN TANIMI; arasında olmalıdır.! Derz uygulaması yapıştırma işleminden bir gün sonra yapılmalıdır.!

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ TÜRTEP DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ TANITIM MALZEMELERİNE AİT TEKNİK ÖZELLİKLER

MAC PRO ile hız ve tasarım gücümüzü taçlandırdık. Kullanmış olduğumuz programlar lisanslı ve ADOBE belgesi ile tescilledik.

TEKNİK ŞARTNAME ÇOCUK OYUN GRUBU

uzun vadeli çözüm ortağınız

Yenilikçi Nano Teknolojisi ile Tam Koruma

Kalite kimse bakmadığında da doğru olanı yapmaktır. Henry FORD

Yalıtım Sektörü Başarı Ödülleri Yılın Yatırımı Ödülü FİYAT LİSTESİ

LENTICULAR BASKI TEKNİĞİ

KESME, EĞELEME, DELME KESME EĞELEME DELME

Firma Tanıtım Sunumu

Palet Ambalajında Yeni Çözüm. Palletizing SLIP-STOP

RESİMLERLE FORE KAZIK UYGULAMALARI

Proco Plastik San.Ve Dış Tic.Ltd.Şti.

Dijital Termal Flekso Baskı Kalıbı Hazırlama Parametrelerinin, Kalıp Üzerindeki Nokta Yapısına Etkisinin İncelenmesi

SurePress L-6034VW Dijital Etiket Baskı Makinesi TUTARLI RENK, OLAĞANÜSTÜ SONUÇLAR

TEKNİK ŞARTNAME ÇOCUK OYUN GRUBU

Aseptik. aseptikdir. ambalajdır. doğa dostudur.

HEXACHROME BASKI SİSTEMİ VE KONVANSİYONEL BASKI SİSTEMİNE GÖRE AVANTAJLARI

TEKNİK ŞARTNAME ÇOCUK OYUN GRUBU

Silikonlar, Mastikler ve Köpükler

YÜKSEK HIZLI, DİJİTAL KESİM SİSTEMİ

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 8

Firmamız, aynı yıl içerisinde Güneşli/İstanbul da m2 yeni üretim tesisine yerleşti.

ARC - RELAXTIVE OIL. Gelismis, Güvenilir, Kimyasallar YAĞLAYICI VE GEVŞETİCİ

VHB Çift Taraflı Silikonize Şeffaf Bant. Çift Taraflı Köpük Bant. Çift Taraflı Köpük Bant

YERDEN ISITMA VE YALITIM ÜRÜNLERİ ESPAN ISIBOARD. ısıtaş. inşaat A.Ş.


TEKNİK ŞARTNAME ÇOCUK OYUN GRUBU

BORNEMANN FIHRIST. Hakkımızda 2. Gravür Tekniği 4. Levha Tekniği 20. Lazer Tekniği 22. Freze ve Erozyon Tekniği 26. Ek Bilgiler 30

Transkript:

FLEKSO BASKI SİSTEMİ KALIP HAZIRLAMA YÖNTEMLERİ Osman Şimşeker Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Matbaa Eğitimi Bölümü, İstanbul ÖZET Gelişen teknoloji ile birlikte Matbaacılık sektöründe kullanılan baskı sistemleri de gelişim göstermeye devam etmektedir. Bu arada değişen amaç ve kullanım alanlarının etkisiyle, farklı zamanlarda farklı baskı sistemlerinin popülaritesi de bazen diğerlerinin önüne geçmiştir. Popülerliği günümüzde oldukça artan baskı sistemlerinden birisi de Flekso Baskı Sistemi dir. Özellikle gıda ve diğer ürün ambalajlarında plastik ve metalize filmlerin kullanılabilmesi, flekso baskı sisteminin bu ürünler üzerine yapılan baskılarda büyük oranda tercih edilmesine sebep olmuştur. Bunun yanında oluklu mukavva malzemesinin üzerine de bu baskı sistemiyle problemsiz bir şekilde baskı yapmak mümkündür. Dolayısıyla çok geniş bir baskıaltı malzemesi yelpazesine sahip bir baskı sistemi olan Flekso Baskı Sistemi güncelliğini ve popülerliğini koruyan bir baskı sistemi olarak göze batmaktadır. Flekso Baskı Sistemi ile özellikle gıda ambalajı olarak içerisine sıvı geçirmeyen gözeneksiz baskıaltı malzemelerine baskı gerçekleştirilir. Bunun yanında; hediye paketi kağıtları, duvar kağıtları, plastik poşetler, dergiler, gazete ekleri (insert) ve oluklu mukavva kutular özel baskı alanlarıdır. Sonuç olarak kağıt, karton, oluklu mukavva, plastik filmler ve metalize filmler, üzerine Flekso Baskı yapılabilen baskıaltı malzemeleridir. I. GİRİŞ VE AMAÇ Bu çalışmada; teknolojinin hızla geliştiği günümüzde özellikle ambalaj sektöründe geniş kullanım alanı bulan Flekso Baskı Sistemi hakkında bilgiler verilmiştir. Sonraki bölümde Flekso Baskı Sistemi Kalıp Hazırlama Yöntemleri hakkında teknik bilgiler verilerek mevcut yöntemler arasında karşılaştırma imkanı sağlanmıştır. II. GENEL BİLGİLER Anilin baskı sistemindeki gelişmeler, (anilin boya, baskı mürekkebi olarak kullanılmasından sonra bu şekilde isimlendirilmiştir) 1897 yıllarında başlar ve 233

ilk anilin baskı üniteleri 20. yüzyılın başlarında kağıt çanta makineleri şeklinde kullanılmışlardır. İlk bobinden bobine anilin baskı makinesi 1914 yılında üretime başlamıştır. Bu makine modern flekso makinelerinin başlangıcı olmuştur. Bu yüzden flekso baskı makinelerinin yüzyıllık bir geçmişi vardır. Anilin/flekso baskı makinelerinin gerçek anlamda üretimi 1950 lerde başlamıştır. Merkezi silindirli ilk flekso baskı makinesinin geliştirilmesi, bu dönemde plastik film üretimindeki etkili gelişimle paralellik göstermiştir. Sonraki yıllarda sıralı düzen baskı makineleri üretilmiştir. Bu makineler ilk olarak alüminyum folyo ve mukavva baskılarında kullanılmıştır. Ambalaj malzemelerine ihtiyacın artması ve kalite konusundaki istekler, 60 lı yıllarda yeni jenerasyon makinelerin; yüksek hız, zaman kazancı ve kısmi otomasyon imkanlarına sahip olarak üretilmelerine neden olmuştur. Flekso baskı 70 li yıllarda fotopolimer baskı klişelerinin kullanılmasına kadar önemli bir baskı yöntemi olamamıştır. Fotopolimer baskı kalıplarının kullanılmaya başlanmasıyla bu kalıplar; daha ince görüntülerin ve tram noktalarının basılmasını mümkün kılmıştır. Bu durum flekso baskı makine endüstrisine itici güç olmuş ve otomatik üniteli yüksek hızlı makineler tüm dünyada üretilmeye başlanmıştır. Daha sonra farklı birçok makine kombinasyonları şeklinde üretim hattına eklenmiş makineler flekso baskı ve üretim işlemlerinde kullanılmışlardır. Gazete endüstrisinde flekso baskı üniteleri ilk olarak 1980 yıllarında ABD de geliştirilmiş ve test edilmiştir. Sürekli gelişen bu ortamda özellikle Avrupa daki diğer baskı makine üreticileri de izleyen yıllarda gazete baskısı için maximum üretim hızı 12 m/s nin üzerinde olan flekso baskı makinesi geliştirmişlerdir. Aynı zamanlarda bazı flekso baskı makine üreticileri oluklu mukavvanın; önce basılıp sonra tek yüzlü oluklu mukavvaya sıvanması yöntemi kullanılacak şekilde, oluklu mukavva endüstrisi için 2.20 den 2.50 m genişliğine kadar sıralı düzenli ve merkezi baskı silindirli makinelerin dizaynı konusunda çalışmaya başlamışlardır. Bu gelişimi izleyen başarılı çalışmalarla oluklu mukavva önce baskı sonra oluklu malzemeye sıvama işlemleri flekso baskı pazarında önemli bir yer edinmiş ve günümüzde oluklu mukavva üzerine baskı standart bir işlem haline gelmiştir. Bu dönemde birçok flekso baskı makinesi 200 mm ile 400 mm ölçüleri arasında geliştirilmiş ve üretilmiştir. Bu sıralı düzen veya merkezi baskı silindirli küçük makinelerin çoğu etiket üretiminde kullanılmışlardır. Formlar ve farklı birçok küçük ürünler de bu makinelerle basılmıştır. Son yıllarda özellikle ambalaj endüstrisi için flekso baskı makinelerinin ebatlarının genişletilmesinde ve otomasyonunda gelişmeler 234

artmıştır. Bugünlerde makine üreticilerinden arzu edilen beklentiler; üretim süresinin azatılması, daha az atık (fire) ve mümkün olduğunca en yüksek baskı kalitesidir. Flekso baskı sistemi bugünlerde ofset ve tifdruk baskı sistemleri gibi önemli bir baskı sistemi olma yolundadır. Flekso baskı tekniği yüksek baskı sisteminin bir parçası olup, kullanılan kalıplarda baskıyı gerçekleştiren kalıp yüzeyinin seviyesi, baskı yapmayan boş bölümlere göre yüksektir. Tipo baskıyla flekso baskı arasındaki fark; kalıp üretiminde kullanılan hammaddelerin birbirinden farklı oluşu ve flekso baskıda çok düşük viskoziteli solvent bazlı, su bazlı veya U.V. ışınla sertleşen mürekkeplerin kullanılmasıdır. Flekso baskı tekniği daha çok, baskı miktarı yüksek ve diğer baskı sistemleriyle baskıyı gerçekleştirmenin ekonomik yada teknik yönden mümkün olmadığı, özellikle ambalaj baskılarında tercih edilir. Flekso baskı tekniği de Tipo baskı sistemi nde olduğu gibi görüntünün baskıaltı malzemesine transfer edilmesi bakımından Direkt baskı sistemi dir. Yani kalıp ile baskıaltı malzemesi baskı sırasında direkt olarak birbirlerine temas ederek baskı gerçekleştirilir. Bu yüzden de Flekso baskı kalıplarında da baskı yapan yerlerdeki görüntü terstir. Ambalaj sektörünün bir süredir plastik esaslı ve film malzemelere yönelmesi, özellikle düşük maliyetle, süratli ve problemsiz bir şekilde, bu tür baskıaltı malzemelerine baskıyı gerçekleştirebilen flekso baskı tekniğinin, son yıllarda giderek gelişmesine olanak sağlamıştır. 1800 lü yılların sonlarında tipo baskı (letterpress), ofset ve tifdruk baskı sistemleri gelişmeye başladığında en yaygın baskı yöntemiydi. İlk önceleri mekanik işlemlerle harfler esnek malzemeden üretilmiş ve stampa işlemlerinde kullanılmıştır. Kısa bir süre sonra aynı yöntem, flekso baskı kalıbı hazırlamak üzere kullanılmaya başlanmıştır. Sonraları bu yöntemle flekso baskı işlemleri yapılmış ancak, özellikle oluklu mukavva baskılarında problemler yaşanmıştır. Flekso baskının tarihinde Selofan malzemesinin önemi büyüktür. 1912 yılında Paris teki bir firma olan S.A La Cellophane yeni bir ambalaj malzemesi üretmeye başlamıştır. 1920 lı yılların ortalarında da DuPont ve Kalle firmaları bu malzemenin üretimine hız vermiştir. 1930 larda sentetik kauçuğun geliştirilmesiyle, doğal kauçuğun dezavantajları ortadan kaldırılarak daha kaliteli baskılar yapılmaya başlanmıştır. Kauçuk kalıp yapımının öncüsü Mosstype Corporation dur. Bu ku- 235

rum Anilin Baskı (1950 li yıllara kadar Flekso baskı için bu isim kullanılmıştır) ve Flekso Baskı konularında etkili gelişimler gerçekleştirmiştir.1940 larda Mosstype fleksoda klişe montaj sistemlerini geliştirmiştir. 1938 de Intarnational Printing Ink Corporation firmasından iki kişi kauçuk kalıba, doğru ve ayarlı bir şekilde mürekkep transfer etme yöntemini buldu. Bu iki kişinin mürekkep transfer etme sistemi, mürekkebi kalıp üzerindeki hücrelerden baskı yapılan malzemeye aktaran tifdruk baskı silindirinden esinlenerek gerçekleştirilmiştir. Bu silindirler, belli ölçülerde ve sayıda hazırlanmış hücrelere sahip, yüzeyi bakır ve kromla kaplı ve anilin baskı kalıbına mürekkebi ayarlı bir şekilde transfer edecek bir mürekkep merdanesi geliştirmişlerdir. Geliştirdikleri mürekkep merdanesine Aniloks Merdane adını vermişlerdir. O yıllarda geliştirilen bu aniloks merdaneler, günümüzde kullanılan merdanelerin temelini oluşturmuştur. [1] Şekil 1: Flekso Baskı Makinesi. Yirminci yüzyılın ilk yıllarında flekso baskı, adını kullandığı mürekkepten alan anilin baskı olarak anılıyordu. 1930 larda anilin boya FDA tarafından zehirli madde olarak açıklandı. Anilin baskıcılar bu yüzden farklı mürekkep çeşitleri kullansalarda isim yine aynı kalmıştı. 1940 lı yılların sonunda sektör hızla ilerlerken, sektör liderleri bu ismin gıda ambalajı baskısında kullanılan bir baskı sistemi için uygun bir isim olmadığı konusunda fikir birliğine vardılar. 1951 yılında Mosstype Corporation, kendi firmasının bülteninde yeni bir isim yarışması açıldığını duyurdu. Alternatif isimler istendi ve oylandı. Ülkenin çeşitli yerlerindeki üreticilerden gelen yaklaşık 200 isim önerisi, Ambalaj Enstitüsü tarafından üç isme indirildi: permatone baskı, rotopake baskı ve flexographic baskı. 21 Ekim 1952 de Enstitü kararını flexographic baskı veya flexography olarak açıkladı. 236

III. FLEKSO BASKI SİSTEMİ Flekso baskı tekniği; tipo baskı sisteminin bir parçası olup, kullanılan kalıplarda baskıyı gerçekleştiren kalıp yüzeyinin seviyesi, baskı yapmayan boş bölümlere göre yüksektir. Tipo baskıyla flekso baskı arasındaki fark kalıp üretiminde kullanılan hammaddelerin birbirinden farklı oluşu ve flekso baskıda çok düşük viskoziteli solvent bazlı mürekkeplerin kullanılmasıdır. Tipo baskı olarak adlandırılan baskı sisteminde kullanılan kalıpların hammaddesi metal hurufat ve metal klişeler, flekso baskıda kullanılan kalıpların hammaddesi ise elastik fotopolimer malzemelerdir. Flekso baskı tekniği daha çok baskı miktarı yüksek ve diğer baskı sistemleriyle baskıyı gerçekleştirmenin ekonomik yada teknik yönden mümkün olmadığı, özellikle ambalaj baskısında tercih edilir. Flekso baskı tekniği de tipo baskı sistemi nde olduğu gibi görüntünün baskı altı malzemesine transfer edilmesi bakımından Direkt baskı sistemi dir. Yani kalıp ile baskı altı malzemesi baskı sırasında direkt olarak birbirlerine temas ederek baskı gerçekleştirilir. Bu yüzden de Flekso baskı kalıplarında da baskı yapan yerlerdeki görüntü terstir. Ambalaj sektörünün bir süredir plastik esaslı ve film malzemelere yönelmesi, özellikle düşük maliyetle, süratli ve problemsiz bir şekilde, bu tür baskı altı malzemelerine baskıyı gerçekleştirebilen flekso baskı tekniğinin, son yıllarda giderek gelişmesine olanak sağlamıştır.[2] Şekil 2: Flekso Baskı Sistemi.[1] III. 1 Flekso Baskı Sisteminin Çalışma Prensibi Flekso Baskı Sistemi; teknolojinin hızla gelişmesi ve özellikle ambalaj üreticilerinin çeşitli nedenlerden ötürü, plastik esaslı ve film malzemelerin kullanımına yönelmesi 237

üzerine, tipo baskı sisteminin de bu malzemelerin baskısına cevap veremediğinden dolayı, kullanılması kaçınılmaz duruma gelmiş bir baskı sistemidir. Dijital yöntemlerin uygulanmadığı ilk zamanlarda; metal hurufat, metal dizgi satırları veya metal klişelerden sıcak presle bakalit üzerine bir master alınır, daha sonra da bakalit üzerindeki görüntü, elastik flekso kalıp hammaddesi üzerine yine sıcak pres yardımıyla aktarılırdı. Daha sonra bu şekilde mekanik yöntemlerle hazırlanan flekso baskı kalıbı, çift taraflı yapışkan bir bant ile flekso kalıp silindirine belirli ölçüler dahilinde düzgün bir şekilde yapıştırılır ve belli ayarlardan sonra baskı gerçekleştirilirdi. Zamanımızda ise teknolojinin gelişmesiyle bilgisayarlarda hazırlanıp işlenen baskı görüntüsü, fotokimyasal veya dijital işlemlerle hassas ve kaliteli flekso kalıp malzemelerine aktarılabilir duruma gelmiştir.[3] Şekil 3: Flekso Baskının Çalışma Prensibi.[4] Şekil 4: Elastik Baskı Kalıpları[4] 238

III. 2 Flekso Baskı Sistemi Kalıp Hazırlama Yöntemleri: a) Fotomekanik Kalıp Hazırlama Yöntemi, b) Fotokimyasal Kalıp Hazırlama Yöntemi, c) Dijital CtP Kalıp Hazırlama Yöntemi. III. 2.a Fotomekanik Kalıp Hazırlama Yöntemi -Çinko Klişenin Hazırlanışı İlk önce klişesi yapılacak orjinalin filmi alınır. Bu filmin klişenin üzerine aktarılması gerekmektedir. Kalıp olarak çekilen metalin bir yüzü ışığa duyarlı olmalıdır. Bu işlem manuel ve fabrikasyon olarak iki türlü yapılabilir. Bu yöntemlerle film üzerindeki görüntü yüksek ve okunma açısından ters bir şekilde klişe üzerine aktarılır. [5] -Matrisin Hazırlanması Elde edilen 1.4 mm. yüksekliğindeki çinko klişe veya metal hurufatlardan hazırlanmış yüksek metal malzemeler kuru toz halindeki bakalit tozu üzerine konularak 200-250 C arasındaki sıcaklığa sabitlenmiş preste 3-6 dakika pişirilir. Bu pişirme işlemi sırasında bakalit tozu önce erir, sonra da sertleşir. Pişirme işlemi tamamlandıktan sonra çinko klişe veya hurufat gurubu, elde edilen matrisin üzerinden alınır. Böylece çinko üzerindeki yüksek yerler matrisin üzerine görüntü düz olacak şekilde çukur olarak geçer. (Şekil 4)[5] -Lastik Kalıbın Elde Edilişi Elde edilen klişeden matris çekilir, matrisden de lastik kalıba geçilir. Lastik kalıbın matrise yapışmasını önlemek için matrise pudra sürülür ve lastik kalıp matrisin üzerine konularak preslenir. 150-200 C de 2 3 dakika preste pişirilir. Presten çıkarıldığında matristeki çukur yerler, lastik kalıpta yüksek ve görüntü terstir. Lastik kalıba matristen ayrıldıktan sonra en düzgün yüzeyi ve eşit yüksekliği verebilmek için, sırt tarafına (iş olmayan yüzeyine) rektifiye (taşlama) işlemi uygulanır. Bu işlemde flekso baskı kalıbının yüksekliği 2.7-2.8 mm ye getirilerek kalıbın rektifiye yapılan kısmı alkolle temizlenir ve kurumaya bırakılır. Daha sonra 0.3 mm kalınlığındaki tessaprint (iki yüzeyinde de yapıştırıcı bulunan şerit halindeki 239

kauçuk yapıştırıcı bant) kalıbın arka yüzüne yapıştırılarak, kalıp montaja hazır hale getirilir. Flekso baskı kalıbının yüksekliği, bütün işlemler bittikten sonra tessaprintle birlikte 3-3.1 mm olmalıdır. [4] Şekil 5: Fotomekanik Kalıp Hazırlama Yöntemi. III. 2.b Fotokimyasal Kalıp Hazırlama Yöntemi Flekso baskı sisteminde sentetik yüzeyli fotopolimer kalıplar fabrikasyon olarak ışığa duyarlı biçimde üretilirler. Kalıbın her iki yüzeyi de ışığa duyarlıdır. Fotopolimer kalıplar sarı ışığa duyarlı değildirler ve ultraviyole ışık ile pozlandırılarak elde edilirler. Negatif filmdeki transparan kısımlar (ışığı geçiren şeffaf kısımlar) U.V. ışığın etkisiyle kalıpta sertleşir. Diğer kısımlar poz görmediği için yumuşak kalarak banyo işleminde atılır. Banyo işlemi sırasında fotopolimer flekso baskı kalıbı üzerinde poz görmeyen yerler; su, solvent veya ısı yardımıyla indirme işlemine tabi tutulur. İş olan yerler yüksekte ve sert kalarak baskıyı gerçekleştirir. 240

Şekil 6: Negatif Film ve Fotopolimer flekso Baskı Kalıbı. Yani fotopolimer kalıbı ultraviyole ışıkla pozlandırdığımızda fotopolimer tabakada polimerizasyon nedeniyle kafes şeklinde bir molekülleşme meydana gelir. Böylece bu kısımlar sertleşerek banyo işleminde çözülmez. Buna karşın poz görmemiş kısımlarda ise polimerizasyon oluşmadığından herhangi bir değişiklik olmaz ve bu kısımlar banyoda çözülür. Bu işlemlerle ideal bir baskı rölyefi oluşarak fotopolimer kalıp üretilmiş olur. (Şekil -7-13) Kalıp kalınlığı farklı boyutlarda olup, fabrikasyon olarak ışığa hassaslaştırılmış flekso baskı kalıbı ile hassaslaştırılmış bir yüzü de koruyucu tabaka ve yapışkanlı astralon koruyucu film ve folyodan ibarettir. Bu kalıp ile 60 lık trama kadar baskı yapılabilir. Fotopolimer flekso baskı kalıbı pozlandırma, banyo, kurutma ve fiksaj işleminden sonra kullanıma hazır hale gelir. Şekil 7: Ön Poz. - Klişe tabanı UV ışık kaynağı ile pozlandırılarak sertleştirilir ve rölyef derinliği belirlenir, 241

Şekil 8: Ana Poz. - Klişe yüzeyi negatif film ile beraber UV ışık kaynağı ile pozlandırılarak rölyef sertleştirilir, Şekil 9: Yıkama İşlemi. - Klişe yüzeyindeki sertleşmemiş bölgeler özel hazırlanmış bir çözücü ile yıkanarak giderilir ve rölyef ortaya çıkarılır, Şekil 10: Kurutma İşlemi. - Yıkama çözücüsü kurutularak klişeden uzaklaştırılır, 242

Şekil 11: Son Poz. - Kalıp üzerine, baskı yapacak yerlere son pozun filmsiz olarak yeterli miktarda uygulanmasıyla rölyef tabakasının eşdeğer olarak sertleşmesi sağlanır. Şekil 12: UVC Pozu. - UVC poz işlemi ile flekso kalıbının yapışkanlığı ortadan kalkar. Şekil 13: Kimyasal Son İşlem. - Kalıbın yapışkanlığını yok etmek için uygulanan diğer bir yöntem de kimyasal yolla olup, kalıp brom banyosuna batırılır. 243

III. 2.c Dijital (CtP) Kalıp Hazırlama Yöntemi Bu yöntemde basılacak görüntü flekso baskı kalıbı veya sleeve inin üzerine lazer pozlandırma ile transfer edilir. Bu kalıp hazırlama yönteminde dijital olarak kalıbın üzerine görüntü aktarılabilmesi için fotopolimer kalıbın ana poz verilecek yüzeyi maske olarak adlandırılan siyah bir katmanla kaplanmıştır. Şekil 14: Dijital Kalıp Hazırlama Yöntemi. Dijital kalıp pozlandırma cihazı üzerindeki kalıba, direk olarak bilgisayardan görüntü aktarıldığında, lazer ışın, baskı yapması gereken yerlerdeki siyah maske katmanını yakarak, bu bölgelerin ışık geçecek şekilde boşaltılmasını sağlar. Böylece üzeri komple siyah maske kaplı fotopolimer flekso baskı kalıbının baskı yapacak, yani poz görüp sertleşecek kısımlarındaki yerler, pozlandırma sırasında U.V. ışın etkisiyle sertleşir. Bundan sonraki işlemler Fotokimyasal Kalıp Hazırlama Yöntemi ndeki aşamaların aynısıdır. Diğer kısımlar poz görmediği için yumuşak kalarak banyo işleminde atılır. Banyo işlemi sırasında fotopolimer flekso baskı kalıbı üzerinde poz görmeyen yerler; su, solvent veya ısı yardımıyla indirme işlemine tabi tutulur. İş olan yerler yüksekte ve sert kalarak baskıyı gerçekleştirir. IV. Flekso Baskı Sisteminin Kullanım Alanları Flekso baskı sistemi, günümüzde flekso baskı ve tifdruk baskı sistemlerinin kullanıldığı tüm ambalaj sektörlerinde uygulanmaya ve geliştirilmeye devam etmektedir. Oluklu mukavva ambalaj baskıları flekso baskı makineleriyle basılan ambalaj 244

şeklidir. Bu baskılar tabaka şeklinde gerçekleştirilir. Hızlı kuruyan su bazlı flekso baskı mürekkepleri, yumuşak (uygun sertlikte) flekso klişeleri ve hafif (düşük) baskı forsası yardımıyla oluklu mukavva malzemelerin üzerine, kaliteli baskılar problemsiz bir şekilde gerçekleştirilebilir. Esnek ambalaj hammaddesi olarak günümüzde en çok emici olmayan polimer filmler kullanılır. Bunlar genellikle ekmek poşetleri, yiyecek poşetleri, şekerleme ve sakız ambalajları, taşıma poşetleri ve tekstil ambalajlarıdır. Flekso baskı yöntemi ile bu malzemeler üzerine çok kaliteli bir şekilde baskılar gerçekleştirilebilir. Hediye paketi kağıtları ve duvar kağıtları gibi malzemeler üzerine yapılan flekso baskılarda, baskı görüntüsü bir zemin baskısı şeklinde isteniyorsa farklı renk ve dokularda gerçekleştirilebilir. Günümüzde tahıl, deterjan ve kozmetik karton kutuların baskıları genellikle ofset ve tifdruk baskı sistemleriyle gerçekleştirilmesine rağmen, flekso baskı sistemi de yükselen grafiği ve kalitesiyle bu pazarda kendine yer bulmaya başlamıştır. Sert kağıttan üretilen karton kutular genellikle; ekmek ve benzeri ürünler, ayakkabı ve kravat gibi ürünler için kullanılırlar. Flekso baskı sistemi ile birçok zarf çeşidi kolaylıkla basılabilir. Kese kağıtları üzerine flekso baskı gerçekleştirilebilmektedir. Günümüzde bu uygulamalar devam etmekte ve gelişmektedir. Bu tip ambalajların hammaddesi genelde kraft kağıtlardır. Flekso baskı sistemi, alışverişlerde satın alınan her türlü ürünün taşınabildiği plastik çantaların baskısında kullanılabilmektedir. Günümüzde yaklaşık olarak mevcut süt kutularının %90 ının baskısı flekso baskı sistemi ile gerçekleştirilmektedir. Sadece Amerika da yaklaşık 40 gazete flekso baskı sistemiyle gerçekleşmektedir. Ancak ülkemizde gazete üretiminde flekso baskı sistemi kullanılmamaktadır. 245

IV. KAYNAKLAR [1]- Şimşeker, O., Gençoğlu, E., Özdemir, L. Flekso Baskı Sistemi Kitap, İstanbul, 2006. [2]- Temel Matbaa Eğitimi Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Matbaa Eğitimi Bölümü, Yayınlanmamış Ders Notu, İstanbul, 2006. [3]- Temel Baskı Sistemleri ve Diğer Baskı Yöntemleri Marmara Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Matbaacılık Programı, Yayınlanmamış Ders Notu, İstanbul, 2003. [4]- Şimşeker, O.: Temel Baskı Sistemlerinde Kalite Kontrol Parametrelerinin Tesbiti ve Karşılaştırılması, Doktora Tezi, T.C. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2001. [5]- Yüksek Baskı Teknikleri Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Matbaa Eğitimi Bölümü, Yayınlanmamış Ders Notu, İstanbul, 2006. 246