RAMAZAN BAYRAMI ARİFESİ VE GÜNLERİNDE ÇALIŞANLARIN HAKLARI Onbir ayın sultanı Ramazan ayını uğurlamaya sayılı günler kaldı.bu yılda16/07/2015 tarihinde arife günü başlayan,devamı 3 gün boyunca bayram olan günde çalışması olacaklar için farklı bir ücret uygulaması gündeme gelecektir. Özellikle çalışanları hak kaybına uğratmama adına yazımızda bazı hatırlatmalara yer vereceğiz. Genel tatil ve ulusal bayram günlerinin neler olduğu ve uygulama şekilleri 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ve bu kanunu değiştiren 2818 sayılı kanunda öngörülmüştür. Dini Bayramlar Ramazan bayramı, arife günü saat: 13.00 den itibaren 3,5 gün; Kurban bayramı arife günü saat 13.00 den itibaren 4,5 gün olarak kararlaştırılmıştır. İŞ HUKUKU 4857/44'üncü Maddesi ile birlikte ; Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir. Bu günlere ait ücretler 47 nci maddeye göre ödenir denilmiştir. Toplu yada bireysel iş sözleşmesinde kararlaştırılmış olması gerekiyor.sözleşmelerde hüküm yok olması halinde işçinin onayı gerekiyor.onay vermesi halinde bu çalışmalara katılıyor. 1 / 5
Ücret ödemesi ise kanunda sınırları belirlenmiştir. 4857 sayılı İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir. Örnek: İşçi Mehmet Ramazan Bayramının ikinci ve üçüncü günü çalışması halinde 2 günlük ücreti ilave olarak alacaktır. SERBEST ZAMAN KULLANDIRILMAZ 4857/47.Maddesinde kesin belirleyici hüküm vardır.bu günlerde diğer çalışanlar tatil yapar iken,diğer işçi tatil yapmayarak çalışırsa çalıştıkları günler karşılığında bir günlük ücret alacaklardır. İşveren kesinlikle o sürelere karşı serbest zamanlı izin kullandıramaz.çünkü 4857/47 Maddesinde açıkça o günlerde çalışan işçi lehine düzenleme yapılmış,işçinin bu fedakarlığından dolayı ödül olarak bir günlük ücret ödenmesini emretmiştir. İŞÇİ ŞİKAYET EDERSE İŞVEREN İPC ÖDER Bu konuda bir İPC uygulaması yok. İş Müfettişleri tarafından uygulama da 102/a göre Ücret ile Kanundan veya TİS den veya iş 2 / 5
sözleşmesinden doğan ücretin kasten ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde her işçi ve her ay için 153 TL. Ödeme konusunda imtina eden işverenleri Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne şikayet edebiliriz yada işçilik alacağı olarak İş Mahkemelerinde dava konusu yapabiliriz.bunun içinde ispat edici belgelerin bulunması şartı ile yerine getirebiliriz. Zaman Aşımı Süresi Ücret alacağı olduğundan 5 yılık zaman aşımı süresine tabidir. BASIN İŞ KANUNUNA TABİ OLANLARDA UYGULMA 5953 EK Madde1 düzenlemeye yer verilmiştir. Bu kanuna göre gazetecinin, ulusal bayram, genel tatiller ve hafta tatilinde çalışılması fazla saatlerde çalışma sayılmaktadır. Her bir fazla çalışma saati için verilecek ücret, normal çalışma saati ücretinin % 50 fazlasıdır. ZAMANINDA ÖDENMEZSE FAZLASI İLE ÖDENİR Fazla çalışmalara ait ücretin, o ayın ücret bordrosu birlikte ödenmesi mecburidir. Fazla çalışma ücretlerinin gününde verilmemesi halinde, her geçen gün için % 5 fazlası ile ödenir. İDARİ PARA CEZASI 3 / 5
Kanunun ek 1 inci maddesinde yazılı fazla saatlerle çalışma ücretlerini gazeteciye ödemeyen veya mezkur maddede yazılı zam hadlerinden daha aşağı hesap etmek suretiyle ödeyen işverene, ödemediği fazla saat ücretleri tutarının veya eksik ödediği ücretler tutarının beş katı kadar idarî para cezası verilir. DENİZ İŞ HUKUKUNA TABİ OLANLAR Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde, bir iş karşılığı olmaksızın bir günlük ücreti tutarında tatil ücreti, ücret ödeme şekline bakılmaksızın ayrıca ödenir. Bu kanununa tabi olarak çalışanların şayet bayramlarda çalışması halinde fazla mesai olarak dikkate alınarak %25 artırımlı ödeme gerekmektedir. İDARİ PARA CEZASI 1,673 TL'den aşağı olmamak üzere iki katı tutarında İPC uygulanır. ESNAF YANINDA ÇALIŞANLAR YÖNÜNDEN UYGULAMA 6098 Sayılı Borçlar Kanuna tabi olan esnaf yanında çalışanlar için bu konuda net bir düzenlemeye rastlanmamaktadır. Yaptığımız değerlendirmelerde bu günlerde çalışmaları halinde %50 artırımlı fazla mesai uygulaması yada çalışan bu günler karşılığında ücretli izin kullandırılması görülmektedir. İdari Para Cezası uygulaması olmamaktadır. 4 / 5
Ücret alacağına girdiği için 5 yıl zamanaşımına tabidir. 5 / 5