HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMA TOPLULUĞU (HÜMAK) DEMİRÖZÜ FAALİYETİ KAZA RAPORU (TARİH :29/02/2004 ) ANKARA Mart 2004
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ MAĞARA ARAŞTIRMA TOPLULUĞU (HÜMAK) DEMİRÖZÜ FAALİYETİ KAZA RAPORU (TARİH :29/02/2004 ) 28/02/2004 Tarihinde Demirözü Mağarasına Eğitim ve Araştırma amacıyla 19 kişilik bir grupla hareket edildi (16 kişi tutulan araçla, 3 kişi özel araçla). Faaliyete Katılanlar: 1. Cem GÜRCAN (Eğitmen) 2. Damla BETON (Üye) 3. Emrah PEKKAN (Eğitmen) 4. Turgay BAŞ (Yardımcı Eğitmen) 5. Hayri Tarık BAYDAR (Eğitmen) 6. Evren KARAPINAR ( Üye) 7. Tahsin PEHLİVAN (Yeni Üye ) 8. Mert ZENGİL (Yardımcı Eğitmen) (Faaliyet Sorumlusu ) 9. Alişer ERDOĞAN (Yardımcı Eğitmen) 10. Yiğit SALTUR (Yeni Üye) 11. Duygu TUZLA (Yeni Üye) 12. Emel İNCE (Yeni Üye) 13. Baran ÇOLAK (Yeni Üye) 14. Kuzey YILMAZ (Yeni Üye) 15. Uraz ÖZŞAKAR (Yeni Üye) 16. Uğur (Yeni Üye) 17. Selami KACIRA (Yeni Üye) 18. Erdem KARAORMAN (Yeni Üye) 19. Meltem PANCARCI (Misafir TAMAG) Götürülen Teknik Malzeme : 1. 40 m 11 mm Statik ip 2. 2 Emniyet kemeri (Rapide) 3. 2 Adet üst emniyet 4. 2 Adet göğüs cumarı 5. 2 Adet el cumarı 1
6. 2 Adet desandör 7. 20 Kilitli oval karabina 8. Yeterli miktarda bolt, kulak 9. 1 adet çekiç 1 adet çakıcı 10. 1 adet tibloc 11. 2 adet ip koruma kılıfı 12. 2 adet uzun kısa ve göbek bağı 13. 2 adet delta 14. 2 adet göğüs karabini 15. 4 adet değişik uzunluklarda perlon 16. 5 m 6 mm lik yardımcı ip 17. 11 adet baret Hava Durumu : 28/02/2004: Hava Durumu: Kapalı, Yağışsız; Hava Sıcaklığı: Mevsim normallerinin üzerinde 29/02/2004: Hava Durumu: Parçalı Bulutlu, Ara ara yağışlı; Hava Sıcaklığı: Mevsim normallerinin üzerinde Mağara Yeri: Ankara nın Haymana ilçesine bağlı 33 km uzaklıkta Demirözü Köyü, Demirözü Mağarası 28/02/2004 : Saat 9:30 da Ankara dan hareket ederek saat 10: 30 da Haymana da gerekli izinler alındıktan sonra saat 12:40 ta Demirözü Köyü ne hareket edildi, saat 13:30 da köye ulaşıldı, köyden Demirözü mağarasına doğru hareket edilerek saat 14:00 te Faaliyet Alanına ulaşıldı. 1 Grup (C. GÜRCAN, A. ERDOĞAN, D. BETON, B. ÇOLAK, K. YILMAZ, UĞUR ) Saat 15:30 da mağaraya girildi, ana kol üzerindeki çatlaktan bir süre ilerledikten sonra geri dönüldü. saat 18:30 da mağaradan çıkıldı. 2 Grup (E. PEKKAN, H. T. BAYDAR, M. PANCARCI, E. KARAPINAR, E. İNCE, S. KACIRA, U. ÖZŞAKAR) Saat 15:30 da mağaraya girildi, ana kol üzerindeki çatlağın başından ip desteğiyle küçük bir delikten aşağıya inildi ve tüm kollar gezilerek Saat 23:30 da dışarı çıkıldı. 2
3 Grup (T. BAŞ, M. ZENGİL, K. YIMAZ, D. TUZLA, Y.SALTUR, E. KARAORMAN, T. PEHLİVAN) Grup Lideri : Turgay BAŞ Grup Artçısı : Mert ZENGİL Saat 00:30 da mağaraya girildi. Ana koldan ayrılan grup ana kolun solundaki kolları gezdi. Saat 04:00 te geri dönüş sırasında yorgunluk ve dikkatsizlik nedeniyle Yiğit mağarada bulunan derin çatlaklardan birine düştü. KAZA Önce bir bel üzerinde ayağı kayıp olduğu yere düşen Yiğit Mert in tüm tutma gayretine rağmen çatlağa doğru kaymaya devam etti ve çatlak üzerindeki takoz yapan taşın yanına kadar düştü. Bu mesafe 1,5 metre kadardı. Takoz yapan taşın yanında çatlaktan dolayı sıkışan Yiğit e Turgay ve Mert düşüşünü yavaşlatmak için müdahale etti. Bu sırada Turgay gruptan Tahsin,Erdem ve Kuzey i kampa haber vermek üzere gönderdi. Mert ve Turgay ın çabalarına rağmen aşağıya kaymaya devam eden Yiğit Turgay ın çatlağın daha dar yerlerine yönlendirmesi ile yavaş yavaş çatlak boyunca ilerledi.tabanın yakın olduğu görülerek zararsız bir şekilde çatlağın tabanına inmesi sağlandı. Kamp Yeri Saat 04:15 de gruptan 3 kişinin mağaradan çıktığı görüldü Kamp Yerinde Cem ve Damla ateş başında grubu beklemekteydi çıkan grup kazayı Cem ve Damla ya iletti. Organizasyon : Emrah, Tarık ve Cem durumu öğrenip hazırlanırken diğer üyeler sıcak su şeker ve yiyecek hazırladılar. İçeri giren grup yanına (Emrah, Tarık, Cem, Kuzey) yiyecek, sıcak şekerli su, karpit kamptaki tüm yedek piller ve ışık kaynaklarını alarak mağaraya doğru 04:40 da yola çıktı. Saat 04:45 te kaza yerine Emrah, Cem ve Kuzey ulaştı. Mert arkadan gelen Tarık ı karşılayarak ip ve SRT takımını almak üzere ikinci grubun malzemeleri bıraktığı ana koldaki çatlağa gitti. Emrah ve Cem Yiğitle konuşup durumunun iyi olduğunu görüp Turgay dan ayrıntıları öğrendi. Tarık ın iple beraber gelmesiyle Mert ve Kuzey kamp alanına Yiğit in durumunun iyi 3
olduğunu ve çatlağın dibine ulaştığını haber vermek ve kampta hep sıcak su bulundurmalarının gerektiğini bildirmek üzere kaza alanından ayrıldılar. Bir kum saatinden ve bir babadan emniyet alınarak Emrah Yiğit in yanına indi. Kazazede ye sıcak şekerli su içirildi. Sağlık durumunu kontrol eden Emrah durumun iyi olduğunu bildirdi. Yukarıda Cem ve Tarik Yiğit çıktıkça boşunu alıp sabitlemeye ve yarayan bir sistem kurdu.aşağıya ilk olarak Yiğit in çıkacağı bir ip ikinci olarak da el cumarını takabileceği iki hat oluşturdular. Aşağıda Emrah Yiğit e alt emniyet (küçük gelmesinden dolayı yardımcı ip kullanarak) üst emniyet ve ikinci sabit hatta kullanmak üzere el cumarı verdi. Bu sistemle 2,5 m kadar yükselen Yiğit, çatlağın dar kısmında sıkışması ve gücünün de tükenmesi dolayısıyla aşağıya inmek istediğini söyledi. Saat 09:000 da aşırı yorulan Yiğit i biraz dinlendirdikten sonra aşağı indirme ve MTA dan Koray Törk e haber verme kararı alındı. Hala kaza yerinde olan Turgay uyku tulumu, mat ve kuru giysi sağlamak üzere dışarı çıktı. Çatlağın devamını inceleyen Emrah yukarıya doğru ilerleyen daha geniş bir yol bulamayınca çıkma kararı verdi. Yiğit in özel ilaç isteğini de alan Emrah MTA ya haber ulaştırmak üzere dışarı çıktı. Tarık, Emrah ın SRT takımını alarak Yiğit in yanına, getirilen uyku tulumu, yiyecek sıcak çay, su, karpit, gazoz alarak indi. Tarık çatlağın devamına bakıp başka yere açılıp açılmadığına ve Yiğit i yerleştirecek güvenli ve düzgün yer olup olmadığına bakmak için inceleme yaptı. Cem, Tarık aşağıya inerken biraz dinlenmek üzere dışarıya çıktı. Bu esnada Alişer ve Baran mağarayla dışarısı arasında malzeme götürüp getirerek kaza yeriyle kamp alanını arasındaki bağlantıyı sağladılar. Tarık çatlağın başka bir yere açılmadığına emin olduktan sonra Yiğit i güvenli bir yere alıp, Yiğit e biraz sıcak çay ve yiyecek verdi. Daha sonra Yiğit in uyku tulumuna girip ısınmasını ve dinlenmesini sağladı. Bir süre uyuyan Yiğit kendini toparladıktan sonra Tarık tan özel ilaçlarını istedi Alişer ve Baran ilaçları Tarık a ulaştırdılar. Tarık çatlağın altında Alişer ve Baran da çatlağın üzerinde kaldılar. Saat 11:00 gibi Cem tekrar kaza alanına geldi. Saat 13:30 da biraz dinlenmek üzere dışarı çıkmaya karar veren Tarık saat 14:00 gibi çatlağın üzerindeki sete çıktı biraz dinlenip Alişer le beraber dinlenmek üzere dışarı çıktı. 4
Baran ve Cem kaza yerinde kaldı ve Cem çatlağın üzerinde takoz yapan taşın üzerine hem daha rahat inebilme hem de olası kurtarmanın buradan olacağını düşünerek bolt çakmaya başladı. Bu esna da MAD ve MTA saat 14:45 de kaza yerine ulaştı. Kamp Yeri Saat 04:15 de gruptan 3 kişinin mağaradan çıktığı görüldü Kamp Yerinde Cem ve Damla ateş başında grubu beklemekteydi çıkan grup kazayı Cem ve Damla ya iletti. Emrah hazırlanırken dışarıda kalan grubun iş bölümünü yaptırdı. Kamp yerinde kalan tüm ekstra ışık kaynaklarının ve pillerin bir yerde toplanmasını ve kalan teknik malzemenin de düzenlenmesini söyledi. Ayrıca kampta bulunan iki telsizden biri Alişer e verilerek mağara ağzında kamp ve mağara arasındaki iletişimi sağlamak için mağara ağzında beklemesi söylendi. Bu arada eğer saat 07:00 ye kadar mağaradan herhangi bir haber gelmezse ya da yardım çağrılması istenirse Koray TÖRK ün aranması talimatı verildi. Tarık, Emrah ve Cem ayrıldıktan sonra telsizlerden birinin mağarada olduğu düşünüldüğü için Baran ve Kuzey mağaraya girip telsizi bulmaya çalıştılar. Daha sonra her ikisin de kampta olduğu anlaşılan telsizlerden birini Alişer diğerini de Evren aldılar. Alişer ve Damla yanlarına MSR, tencere, su, çay ve meyve suyu alarak mağara ağzında nöbet tutmaya gittiler. Dışarıda kalanların bir kısmı dinlenmek için yattı(daha sonra ihtiyaç olabileceği düşünüldü). Devamlı sıcak içecek olarak çay yapıldı. Ateş canlı tutuldu. Bu sırada Kuzey ve Mert dışarıya çıktı.kuzey yatmaya gitti.mert ise mağara ağzında bekledi. Yarım saat sonra Mert üzerini değişmek ve birşeyler içmek için kamp yerine gitti.30 dakika sonra Mert mağara ağzına geri döndü. Bu sırada Baran da mağara ağzına çıkmıştı. Daha sonra Baran son durumu öğrenmek amacıyla mağaraya girdi ve Duyguyla birlikte çıktı. Duygu ya meyve suyu ve çay içirildi. Bu arada Emel aşağıda kalan 3 tane bareti ve kalan karpiti mağara ağzına getirdi. Sonra da Emel, Duygu ve Damla kamp yerine indiler. Kamp yerine su taşındı(damla,evren). Pilin bitme ihtimaline karşın telsizlerin yarım saatte bir açılarak iletişimin sağlanması planlandı. Bu arada kampa Yiğit in ip üzerinde çıkmakta olduğu haberi iletildi. Daha sonra çay yapmak amacıyla MSR ı yakmak üzere Damla mağara ağzına çağırıldı. Sıcak çay hazırlandığı ve bir şişeye koyulduğu sırada Turgay mağaradan çıktı ve10 dakika sonra da Emrah ve Cem mağara ağzına geldiler. Emrah Yiğit in darlıktan dolayı çıkamadığını ve Koray TÖRK ün aranması gerektiğini söyledi. Damla telefonu alıp tepelerin üzerinde çeken bir yer bulmak ve Koray TÖRK ü arayıp durumu anlatmak üzere kamp yerine indi. Ayrıca Yiğit in ihtiyacı olan ilaçları vermesi için, mat, tulum, kuru giysi ve su getirilmesi için kamp yerine telsizle haber gönderildi. Damla telefonun çektiği bir bölge bulamayınca saat 10:00 da Emrah ın kamp yerinde bulunan arabasıyla Emrah ve Damla yola 5
çıktı. Köye gittiler ve Haymana yoluna doğru ilerlediler. Orada telefonun çektiği bir yer bulup önce Barış ı arayıp durumu bildirdiler. Barış a Koray TÖRK e ulaşması söylendi. Saat 10:30 11:00 civarında Koray TÖRK e ulaşıldı. Daha sonra Barış ı almak üzere Polatlı ya gittiler ve Barış ı alıp hemen Demirözü köyüne döndüler. Burada arabayı bırakıp biraz ekmek alarak traktör ile kamp yerine döndüler(yağmur yağması ve yolun çamur olması ihtimaline karşı arabayı köyde bıraktılar). Yardım ekibi, 12:15 te yola çıkıldığı haberini gönderdi. Saat 14:00 te Barış, Damla ve Emrah kamp yerine vardılar. Saat 14:10 gibi de yardım ekibi kamp yerine ulaştı. Damla ve Emrah ın telefon etmek üzere kampta bulunmadığı sırada kampta makarna pişirildi ve mağara ağzına götürüldü. Mağaraya belli aralıklarla su takviyesi yapıldı. Ateş sürekli yanık tutuldu. Duygu biraz uyuyup dinlendikten sonra Tahsin ve Urazla birlikte mağaraya girmek için yukarı çıktı. Duygu, Alişer ve Baran mağaraya girdi. Yaklaşık 1 saat sonra Duygu, Yiğit in moralinin ve sağlık durumunun iyi olduğu haberiyle kampa döndü. Kaza anından yardım ekibinin geldiği ana kadar aralıksız olarak kazazedeye destek hizmeti verildi. Üşümemesi sağlandı. Su ve yiyecek ihtiyacı karşılandı. Yanında sürekli birileri bulunarak moralinin yüksek tutulması sağlandı. Kaza yeri ve mağara ağzı arasındaki iletişim ve mağara ağzıyla kamp yeri arasındaki iletişim aralıksız olarak telsiz ve insanlar aracılığıyla kuruldu. Mağara içi ve mağara dışında yapılan organizasyonlar ile kazazedenin durumunun daha kötüye gitmesi önlendi. 6
KULLANILAN MALZEMELER KURTARMA OPERASYONU Kaza bilgisi sabah saat 10. 00 da Koray Törk e (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü- MTA) ulaşmıştır. İlk alınan bilgide; Emrah Pekkan kazazedenin yanına ip hattı kurarak inmiş, hayati fonksiyonlarını kontrol ederek ciddi bir yaralanmasının olmadığın, daha sonra ip bağlanarak yukarı çekilmeye çalışıldığı, ancak kazaya uğrayan kişinin yaklaşık 120 kg ağarlığında olması nedeniyle bu çalışmanın başarıya ulaşamadığı bildirilmiştir. Ayrıca o an itibariyle kazazedenin yanına uyku tulumu indirilerek sıcak tutulmaya çalışıldığı bildirilmiştir. Gelen telefon üzerine Koray Törk, Birhan Altay ı aramış ancak kendisinin şehir dışında olması nedeniyle, yardıma gelemeyeceği anlaşılmış, hemen ikinci olarak Tulga Şener aranmış ancak ilk aşamada ona da ulaşılamamıştır. Daha sonra Lütfi Nazik ve Emrullah Özel aranarak MTA içi organizasyon çalışmalarına başlanmıştır. MTA organizasyon çalışmaları sürerken Tulga Şener e ulaşılmış ve MAD dan (Mağara Araştırma Derneği) operasyona katılacak grup şekillendirilmiştir. MTA ve MAD ekipleri kurtarma aletlerini ayarlayarak, MTA nın uzun şase Totota 4x4 arazi aracıyla saat 12. 00 de yola çıkmıştır. Ekip Gölbaşı-Haymana güzergahını izleyerek saat 14. 30 civarlarında kaza yerine ulaşmıştır. Yol boyunca ve kaza yerinde alınan son bilgilerde; kazazedenin sağlık durumunun gayet iyi olduğu, ancak kendi çabası ile yukarı çıkamayacak kadar yorgun olduğu belirtilmiştir. Araç içerisinde iki grubun olaya nasıl müdahale edeceği ne gibi işlerin yapılacağı konuşularak bir ön plan çıkarılmıştır. Bu sonuçlar ışığında olay yerine ulaşan MTA ve MAD Mağara Kurtarma Ekipleri, olay yerinde bulunan ve destek verebilecek mağaracıları da yanlarına alarak kaza noktasına ulaşmışlardır. Öncelikli olarak Tulga Şener (Doktor, MAD) kazazedenin yanına ulaşarak sağlık kontrolünden geçirmiş ve dizindeki zedelenmenin dışında, kazaya bağlı olarak gelişen fiziksel bir rahatsızlığının olmadığını tespit etmiştir. Bunun yanında kazazedenin hipertroide bağlı bir takım sıkıntılarının olduğunu tespit etmiş, ancak bunun şu andaki durumunu olumsuz yönde etkileyecek bir sonuca yol açmayacağını eklemiştir. Bu arada sıcak olan mağarada, kazazedenin aşırı terlemeye bağlı olarak elbiselerinin ıslanması nedeniyle dışarı kamptan kuru giysi istenmiş ve ıslanmış olanlarla değiştirilmiştir. 7
KAZAZEDEYİ YUKARI ÇEKMEK İÇİN KURULAN İSTASYON Yapılan hızlı durum değerlendirmesi sonucunda kazaya uğrayan kişinin hat kurularak, palanga sistemi ile yukarı çekilmesi uygun görülmüştür. Buna bağlı olarak Kubilay Erdoğan (MAD) hat kurma çalışmalarına başlamış, Barış Elbaşıoğlu (HÜMAK), Tarık Baydar (HÜMAK) ve Turgay Baş (HÜMAK) da ona destek vermişlerdir. Aşağıda bulunan Tulga Şener yukarı çıkarken, kazazedeye destek vermek amacıyla Muharrem Samuk aşağıya inmiştir. Hat kurulma çalışmaları devam ederken Koray Törk dar yerlerin genişletilmesi çalışmasını Tulga Şener den devralarak sürdürmüş ve bu çalışmanın sonucunda problem TAMAMLANAN yaratabilecek noktalardan birkaçı çekiçle kırılarak İSTASYON temizlenmiştir. Kazazedenin yanında bulunan Muharrem Samuk, yanında getirdiği yedek alt ve üst koşumları kazazedeye giydirmiş, koşumların perlon bant ve delta karabinle bağlantıları güçlendirilerek kazazede çıkışa hazır duruma getirilmiştir. Mağarada, kazazede ve kazazede yanında ona yardımcı olacak mağaracı için iki ayrı hat kurulmuştur. Kurtarma çalışması kurulan palanganın yanında 2 kişi, palangadan bir geride oluşturulan yedek emniyet noktasında 3 kişi, kazazedenin yanında 1 kişi, aşağıda salınımları önlemek için 1 kişi olmak üzere toplam 7 kişi tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu 7 kişilik ekip en son aşamada operasyona direkt katılan kişi sayısıdır. Bu aşamaya kadar yaklaşık 6 kişilik bir grup da mağara içi ve dışı lojistik desteği sağlamıştır. Ayrıca yüzeyde de Emrullah Özel in (MTA) koordinasyonunda operasyon öncesi, boyunca ve sonrası aşamaları sürdürülmüştür (malzemelerin hazırlanması, ayarlanması, taşınması, giriş-çıkış kayıtları, yemek, psikolojik destek vs.). Sonuç olarak 14 30 da başlanan kurtarma çalışmaları 17 30 da kazazedenin kurtarılması ve dışarı çıkartılması ile başarıyla tamamlanmıştır. TAMAMLANAN İSTASYON 8
SONUÇLAR - Mağaraya ilk defa girecek olanların vücut düzenlerinin bozulmaması için, girişlerin gündüz vakitlerinde ve dinlenmiş olarak yapılması sağlıklı olur. - Kazalar olur olmaz kurtarma ekibine ulaşılmalı. Kurtarma ekibi gelinceye kadar ekip kendi imkanlarıyla kurtarma çalışmaları yapabilir. - Kurtarma ekiplerinde gerekli olan malzemeler içinde, kullanılacak gücü en aza indiren palanga sistemlerinin, çeşitli ebatlarda murç ve çekiçlerin, şarjlı matkapların (bold deliği açmak için), battaniye ve kuru giysilerin bulunması faydalı olur. - Kurtarmanın her aşamasında kazazedenin ileri-geri, aşağı yukarı hareket ettirilebilir halde bulunması önemlidir. - Kurtarmada kayıt tutulması (Mağara giriş çıkış kaydı, içeriye gönderilen malzemelerin kaydı, bütün uygulamaların ve olayların tutulduğu kayıt, mağara içi kaydı) ve daha sonra eğitimlerde kullanılmak üzere fotoğraf ve video çekimlerinin yapılması faydalı olacaktır. 9
MAĞARA GİRİŞ-ÇIKIŞ KAYITLARI 14. 40 Cem ve Baran içerdeyken kurtarma çalışması başladı. İçeri ilk girenler; Barış Elbaşıoğlu, Alişer Erdoğan, Koray Törk, Tulga Şener, Kubilay Erdoğan, Muharrem Samuk, Hayri Tarık Baydar ve Turgay Baş 15: 05 Turgay ip ve kuru giysi almak için çıktı. 15: 10 Emrullah Özel ve Turgay malzemelerle birlikte geri girdiler. 15: 15 Tarık ve Alişer ağrı kesici ve 2. hiltiyi almak için çıktılar. 15: 20 Alişer ve Tarık geri girdiler 15: 30 Baran ve Turgay jeolog çekici almaya geldiler. Baran içeri girdi 15: 50 Turgay baretini tamir edip içeri girdi. 16: 05 Cem, Alişer, Baran ve Emrullah çıktılar. 16: 10 Turgay ve Emrah Pekkan mağaraya girdiler. 16: 25 Turgay çıktı 16: 35 Palanga için anahtar ve bir vidalarla Turgay geri girdi. 17: 05 Cem girdi. 17: 10 Kurtarma çalışması başarıyla sonuçlandı. Kazazede çıkarıldı 17: 15 Mağaradakiler malzemelerle birlikte dışarı çıktılar 17: 45 Mağaranın ağzı temizlenip terk edildi. 18: 20 Tüm ekipler kamp alanındaydılar. 18: 30 Kurtarma ekibi geldiği arabayla ayrıldı. 10