TEKNİK SEÇMELİ-MEKANİK GRUBU MMB 432 Isıl İşlem Temel bilgiler: Fe-C faz diyagramı; zaman-sıcaklık-dönüşüm (TTT) diyagramı; perlit, beynit ve martenzit oluşumu; yayınım. Çelikteki alaşım elementleri: Östenit, ferrit, karbür, nitrür oluşturucular; ötektoid noktasına etki; TTT diyagramına etki. Sertleşebilirlik: Grossmann ve Jominy deneyleri, pratik uygulamalar. Genel ısıl işlemler: Tavlama, normalizasyon, sertleştirme, menevişleme, kalıcı östenitin dönüşümü. Özel ısıl işlemler: Takım çelikleri, yüzey sertleştirme; ısıl işlem sırasında boyut değişmesi. Demir-dışı metallerin ısıl işlemi. Ders Kitabı: George Krauss, Steels: Processing, Structure, And Performance, ASM International, 2005. MMB 433 Malzemelerin Mekanik Davranışı Elastik gerilme-gerinim ilişkileri. Akma kriteleri. Kristal yapı kusurları. Dislokasyonlar. Plastik şekil değiştirme mekanizmaları. Malzemelerde dayanım artırıcı mekanizmalar. Sünek ve gevrek kırılma. Kırılma mekaniğinin esasları: gerilme şiddet faktörü ve kırılma tokluğu. Mühendislik malzemelerinde yorulma. Yüksek sıcaklıklarda malzeme davranışı: sürünme mekanizmaları. MMB 434 Talaşlı İmalat Talaşlı imalat teorisi: Temel talaş kaldırma mekaniği, takım kuvvetlerinin ölçülmesi, sabanlama kuvveti, Ernst ve Merchant teorisi, sürtünme, takım ömrü ve takım aşınması, talaş kaldırma ekonomisi, kesme sıvıları ve işlemeye etkileri, takım sıcaklığı kuramı ve hesaplamalar. Tornalama, delme, delik işleme, vargelleme, planyalama, frezeleme operasyonlarında kesme kuvveti, kesme gücü, işleme süresi ve işleme parametreleri (kesme hızı, paso derinliği) hesaplaması. MMB 435 Malzeme Seçimi
Parça tasarımı için gerekli malzeme özellikleri. Katılarda yayınım, ergitme ve katılaşma. Demir esaslı ve demir dışı malzemelerin ısıl işlemi. Korozyon ve korozyonun önlenmesi. Malzemelerin seçimi için gerekli unsurlar. Demir ve demir dışı malzemelerin seçimi. Malzeme seçiminde örnek durumlar. MMB 436 Seramik Malzemeler Seramik malzemelerin tanımı ve uygulamaları. İyonik ve kovalent bağ oluşumu. Seramik malzemelerin yapıları ve fiziksel özellikleri. Seramik malzemelerde kusur türleri. Faz dengesi ve diyagramları. Sinterleme ve tane büyümesi. Seramik malzemelerin mekanik özellikleri ve ısıl özellikleri. Yayınım ve elektriksel iletkenlik. MMB 437 Metallerin Plastik Şekillendirmesi Elastisite ve plastisitenin temelleri. Malzemelerin akma eğrileri ve plastisiteyle ilgili mekanik özellikleri, kütlesel şekillendirilebilirlik. Plastik şekillendirme işlemlerinin çözümü: Kütlesel şekillendirme yöntemleri, haddeleme, çubuk ve tel çekme, ekstrüzyon, açık kalıpta ve kapalı kalıpta dövme işlemleri. Sac şekillendirme yöntemleri: Kesme, bükme ve germe işlemleri. Ders Kitabı: Mikell P. Groover, Fundamentals of Modern Manufacturing: Materials, Processes and Systems, John Wiley High Education, 3rd Edition, 2006, ISBN-10: 0471744859. MMB 438 Kaynak Teknolojisi Metaller ve üretim yöntemleri. Kaynak yöntemleri ve donanımları. Metallerin yapısı ve özellikleri. Kaynakta sıcaklık değişimleri. Kaynaklı yapılarda büzülme ve çarpılma. Ön ve son tavlama. Kaynak hataları ve metalurjik nedenleri. Karbonlu çeliklerin kaynağı. Alaşımlı çeliklerin kaynağı. Farklı metallerin kaynağı. Alüminyum ve alaşımlarının kaynağı. Bakır, nikel ve titanyum kaynağı. Tamirbakım kaynağı ve su altında kaynak. Kaynak kabiliyeti testleri. MMB 440 Bilgisayar Destekli Üretim
Sayısal kontrol sistemleri. Elle ve bilgisayarlı programlama. CAD/CAM ve CNC sistemlerinin bütünleştirilmesi. 3 Boyutlu tarama sistemleri. Tersine mühendislik ve hızlı öntipleme. Silikon kalıplama. Az adetli parça üretimleri. Sayısal kontrollü tezgahlarda karmaşık geometrilerin işlenmesinde özel yöntemler. MMB 441 Kalıp Tasarımı Pres kalıp ve işe ilişkin temel kavramlar. Kesme, delme, bükme ve çekme kalıpları. Kalıp parçaları ve malzemeleri. Kalıplarda dayama, itme ve ilerletme elemanları. Şerit ve kalıp tasarımı, yapımı ve kullanımı. MMB 442 Bilgisayar Destekli Mühendislik Mekaniği ANSYS paket programının tanıtımı. Doğrudan ve katı modelleme. Makine mühendisliğinde çeşitli problemlerin bu program yardımı ile çözümü (Kiriş ve plakların statik ve burkulma çözümü, düzlem ve uzay kafes sistem statik çözümü, çerçeve ve ızgara statik çözümü, kirişlerin serbest ve zorlanmış titreşimi). Sıcaklık gerilmeleri ve doğrusal olmayan örnekler. MMB 453 Mekanik Titreşimler Temel kavramlar. Bir serbestlik dereceli sistemler: Hareket denklemleri, sönümlü ve sönümsüz titreşimler, serbest ve zorlamalı titreşimler, zorlamalara sistem cevabı. Titreşim yalıtımı. İki serbestlik dereceli sistemler: Hareket denklemleri, koordinat dönüşümü, doğal koordinatlar, titreşim modları. Burulma titreşimleri. Çok serbestlik dereceli sistemlere giriş. MMB 454 Ses ve Gürültü Kontrolü
Ses seviyeleri. Gürültünün psikolojik etkileri ve işitme. Gürültü kontrol ölçütleri. Gürültü kaynakları. Oda akustik malzemeleri ve yapılar. Endüstriyel uygulamalar için gürültü kontrol sistemleri. MMB 455 Otomatik Kontrol Sistemleri Otomatik kontrolün temelleri. Kontrol sistemleri terminolojisi. Temel otomatik kontrol elemanları. HVAC/R uygulamaları. Sayısal kontrol sistemi uygulamaları. Otomatik kontrol sistem tasarımı. Kontrol devre diyagramları ve uygulama örnekleri. Ders Kitabı: Otomatik Kontrol Sistemleri Benjamin C. Kuo; Literatür Yayıncılık 1999 MMB 456 Sonlu Elemanlar Yöntemi ve Uygulamaları Maddesel ve uzaysal çözüm ortamının sonlu elemanlara ayrılması. Simpleks, kompleks ve multipleks elemanların tanımı. Enterpolasyon polinomları ve derecelerinin seçimi. Enterpolasyon polinomlarının küresel ve yerel koordinatlar cinsinden ifadesi. Element karakteristik matris ve vektörlerinin gösterimi. Doğrudan yaklaşım, varyasyon yaklaşımı, ağırlıklı kalıntı yaklaşımı. Koordinat dönüşümleri. Eleman matris ve vektörlerinin bütünleşmesi ile sistem denklemlerinin çıkarılması. Sonlu eleman sistem denklemlerinin çözümü. MMB 458 Transport Tekniği Kaldırma ve taşıma makinelerinin elemanları: Yük ile ilgili elemanlar, tahrik elemanları, motorlar ile yük arasındaki redüktörler. Makaralar ve makara sistemleri, tanburlar. Durdurma ve yük tutma frenleri, kilit dişliler. Krenler, tekerlekler ve raylar. Besleyiciler ve bantlı, zincirli, vibrasyonlu, sonsuz vidalı konveyörler. Pnömatik taşıma sistemleri. Tasarım projeleri. MMB 459 Taşıtlarda Aktarma Organları
Bu dersin amacı taşıtlarda aktarma organlarının neler olduğunun anlatılması, aktarma organlarının görevleri, birbiri ile bağlantıları, çalışma şekilleri, aktarma organları seçim ölçütleri gibi konularda bilgilendirme ve kuramsal hesaplamaların öğretilmesidir. MMB 461 Dinamik Sistem Tasarımı ve Analizi Dinamik sistem tasarımı ve çözümü, sistemlerin elektrik ve elektromekanik kontrollerinin nasıl yapıldığı konularında bilgilendirme. Mekanik, hidrolik ve pnömatik sistemler, bunların birbiri ile ilişkilendirilmesi. MMB 462 Taşıtlarda Titreşim ve Gürültü Kontrolü Bu ders, genel titreşim ve gürültü derslerinden farklı olarak, otomotiv kolunda çalışacaklara, taşıtların titreşim ve gürültü sorunlarına nasıl yaklaşılması gerektiğini öğretmeyi amaçlamaktadır. Taşıt titreşimlerinin ve akustiğinin incelenmesi. Ses fiziği, ses yayılımı ve gürültü kontrol yöntemleri. Taşıtların titreşim ve gürültü açısından tasarlanmaları. MMB 463 Makine Dinamiği Kuvvet çözümü. Makinenin kuvvet alanı, makinelerde statik kuvvet çözümü, dişlilerde kuvvet çözümü ve dinamik kuvvet çözümü. Makinelerde dengeleme; statik ve dinamik dengesizlik; statik dengeleme dönen millerin dengelenmesi. Statik ve dinamik eşdeğer kütleler. Motorlarda dengeleme; krank-biyel mekanizmalarında atalet kuvvetleri ve karşı ağırlıkla dengeleme, çok silindirli sıra tip motorlarda dengeleme, sıra, V tipi ve diğer çok silindirli motorlarda dönen vektörlerle dengeleme çözümü. Makinelerde dönme düzgünsüzlüğü ve volan; volanın boyutlandırılması, indirgenmiş kütle, atalet momenti, hareket denklemi. Mekanik titreşimler; yalıtım ilkeleri. Ders Kitabı: Makine Dinamiği, İbrahim Deniz Akçalı, Kare Yayınları, 2004. Makina Teorisi 1 Makine Dinamiği, Eres Söylemez, Birsen Yayınevi
Mechanisms and Dynamics of Machinery 4E, Hamilton H. Mabie Charles F. Reinholtz, John Wiley High Education, 1987 MMB 464 Taşıtlarda Şasi ve Gövde Tasarımı Taşıt gövdesine etki eden kuvvetler ve sınıflandırılması, şasi ve karoserinin yapısı, profilleri ve bağlantıları. Gövde zorlanma tipleri, hesap yöntemleri ve uygulaması. Kendi kendini taşıyan gövdeler, otomobil ve otobüs gövdeleri, hesapla ilgili teori ve uygulama. Gövde tasarımında pasif emniyetle ilgili olarak alınacak önlemler, pasif emniyete yönelik karoseri mukavemet deneyleri. MMB 466 Otomotiv Tasarımı Bu dersin amacı, otomotiv mühendisliğinde temel kavramlar, tasarım ölçütleri, yasal zorunluluklar gibi kavramları tanıtmak, çeşitli uygulama alanlarından örnekler ile dersin öğrenilmesini sağlamaktır. Temel bileşenler, başarım diyagramı, jant ve lastikler, fren sistemleri, süspansiyon sistemi, direksiyon sistemi gibi kavramların tanıtılması. MMB 467 Ölçme Tekniği Mühendislikte ölçme ve temel kavramlar. Temel analog ve dijital elektronik. Fourier teknikleri. Boyut, basınç, akış, sıcaklık, ısı, kuvvet, şekil değiştirme, titreşim ve ses ölçümleri için yöntemler ve algılayıcılar ilgili temel kavramlar. Ölçmede ve ölçüm aletlerinde hatalar. Deney verilerinin, belirsizlik ve istatistiksel çözümü. Grafiksel ve matematiksel veri çözümü. MMB 468 Mühendislik Ekonomisi Mühendislik ekonomisine giriş ve temel kavramlar. Pazar koşulları ve talep tahminleri. Maliyet kavramları. Faiz olgusu ve nakit akış dizileri. Bilanço analizi. Amortisman ve amortisman yöntemleri. Mühendislikte ekonomik modeller. Yatırım kararları ve yatırım seçeneklerinin değerlendirilmesi. Yapılabilirlik testi. GZFT analizi. Belirsizlik durumunda yatırım kararları. Fayda-Maliyet Analizi. Mühendislik ekonomisi uygulamaları.