BEŞİR OPTUR BÜYÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRME TESİSİ ADANA İLİ, SEYHAN İLÇESİ, GÖKÇELER MAHALLESİ, İNCEYOL MEVKİİ, 998 NOLU PARSEL ATASAR MÜHENDİSLİK İMAR İNŞAAT MAD.PET. VE SAĞ.ÜRN.DAN.LTD.ŞTİ. Proje Tanıtım Dosyası ADANA 2015
PROJE SAHİBİNİN ADI BEŞİR OPTUR ADRESİ GÖKÇELER MAHALLESİ, İNCEYOL MEVKİİ, 998 NOLU PARSEL SEYHAN / ADANA TELEFON, GSM VE FAKS NUMARASI 0 532 681 99 33 E-POSTA atasarmuhendislik@hotmail.com PROJENİN ADI BÜYÜKBAŞ HAYVAN YETİŞTİRME TESİSİ PROJE BEDELİ 7.611.600,00 TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ ( İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ ) PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ ( SEKTÖR, ALT SEKTÖR ) PROJENİN NACE KODU RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI ADANA İLİ, SEYHAN İLÇESİ, GÖKÇELER MAHALLESİ, İNCEYOL MEVKİİ, 998 NOLU PARSEL ÇED Yönetmeliği Ek-2 Madde 30 a) 500 baş ve üzeri büyükbaş yetiştirme tesisleri 14131 SÜTÜ SAĞILAN BÜYÜK BAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ (SÜTÜ İÇİN İNEK VE MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ) ATASAR MÜHENDİSLİK İMAR İNŞAAT MAD.PET. VE SAĞ.ÜRN.DAN.LTD.ŞTİ. ADRESİ Güzelyalı Mah. 81038 Sokak, No: 1, Ostay Apt. K.1-2/1 Çukurova/ ADANA TELEFON VE FAKS NUMARALARI 0 322 457 22 90 0 322 457 35 80 PROJE TANITIM DOSYASININ SUNUM TARİHİ 10 / 08 / 2015 1
İÇİNDEKİLER Sayfa No Tablolar Dizini 3 Şekiller Dizini 3 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ 4 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ 6 a) Projenin ve Yerin Alternatifleri ( Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri ) 6 b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı 7 c) Doğal Kaynakların Kullanımı ( Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb. ) 10 ç) Atık Miktarı ( Katı, Sıvı, Gaz ve Benzeri ) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri 12 d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski 31 2. PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ 32 a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi ( Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi ve Benzeri ) 32 b) EK-5 deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak Korunması Gereken Alanlar 33 3. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER 36 NOTLAR VE KAYNAKLAR 47 EKLER 48 2
TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1 Sığır Besi Yemi Özellikleri 9 Tablo 2 İnşaat ve İşletme Aşamasındaki Makine ve Ekipman Listesi 9 Tablo 3 Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri (SKHKKY Ek-12 Tablo 12.6) 13 Tablo 4 Ses Gücü Düzeyleri 18 Tablo 5 Motor Gücü ve Ses Gücü Düzeyi 18 Tablo 6 Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantları Üzerine Dağılımı 19 Tablo 7 Mesafeye Göre Ses Basınç Düzeylerinin Oktav Bantları Üzerine Dağılımı 19 Tablo 8 Frekans-Mesafe İlişkisine Göre Atmosferik Yutuşun Bulunması 20 Tablo 9 Mesafeye Göre Net Ses Basınç Düzeyleri 21 Tablo 10 Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri 21 Tablo 11 Düzeltme Faktörlerine Göre Net Ses Basınç Düzeyleri 21 Tablo 12 Faaliyet Alanında Kullanılacak Tüm Gürültü Kaynaklarının Net Ses Basınç Düzeyi 22 Tablo 13 Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri 23 Tablo 14 Büyükbaş/küçükbaş hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüştürme faktörleri 27 Tablo 15 Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Düzeyleri (L w ) 30 Tablo 16 Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı 31 ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil 1 İş Akım Şeması 7 Şekil 2 Gürültü Yayılım Grafiği 22 Şekil 3 Hayvan Birimi (GV) Cinsinden Canlı Hayvan Kütlesi 28 3
PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ BEŞİR OPTUR tarafından Adana İli, Seyhan İlçesi, Gökçeler Mahallesi, İnceyol Mevkiii sınırlarında bulunan 998 nolu Parsel üzerinde işletmeciliği yapılması planlanmaktadır. Proje sahası parsel alanı toplam 23.000 m 2 olup bu alanın 12.800 m 2 lik kısmına 2 adet Ahır Alanı ( 6.400 m 2 +6.400 m 2 ), 750 m 2 lik kısmına 1 adet Yem Deposu, 75 m 2 lik kısmına 1 adet Revir, 225 m 2 lik kısmına 2 adet Slaş Çukuru (112,5 m 2 + 112,5 m 2 ), 150 m 2 lik kısmına 1 adet Bekçi/Kontrol Kulubesi ( 2 katlı ), 1.900 m 2 lik kısmına Gezinti Alanı, 60 m 2 lik kısmına ( 6 m x 10 m x 3 m ) Gübre Depolama Çukuru yapılacaktır. Planlanan tesiste 1.600 adet büyükbaş hayvan yetiştirileceğinden 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği Ek-2 Listesi Madde 30 a) 500 baş ve üzeri büyükbaş yetiştirme tesisleri kapsamında yer aldığından dolayı Proje Tanıtım Dosyası hazırlanmıştır. Proje bedeli hesabı Vaziyet Planında 06.05.2014 tarihli Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den yararlanılarak yapılmış olup aşağıdaki hesaplamalar güncel tarihli 19.03.2015 tarih ve 29300 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den yararlanılarak yapılmıştır. 12.800 m 2 Ahır alanı x 170,00 TL = 2.176.000,00 TL ( Ahır alanı bedeli hesaplanırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den I. Sınıf Yapılar B Grubu Yapılar dan Basit padok, büyük ve küçük baş hayvan ağıllarından faydalanılarak inşaatın m 2 maaliyeti 170,00 TL alınmıştır. ) 750 m 2 Yem Deposu Alanı x 370,00 TL = 277.500,00 TL ( Yem Deposu alanının inşaat bedeli hesaplanırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den II. Sınıf Yapılar B Grubu Yapılar dan Tarımsal endüstri yapıları (Tek katlı; prefabrik beton, betonarme veya çelik; depo 4
ve atölyeler, tesisat ağırlıklı ağıllar, fidan yetiştirme ve bekletme tesisleri) nden faydalanılarak inşaatın m 2 maaliyeti 370,00 TL alınmıştır. ) 75 m 2 Revir alanı x 170,00 TL = 12.750,00 TL ( Revir alanı bedeli hesaplanırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den I. Sınıf Yapılar B Grubu Yapılar dan Basit padok, büyük ve küçük baş hayvan ağıllarından faydalanılarak inşaatın m 2 maaliyeti 170,00 TL alınmıştır. ) 225 m 2 Slaş alanı x 110,00 TL = 24.750,00 TL ( Slaş alanı bedeli hesaplanırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den I. Sınıf Yapılar A Grubu Yapılar dan 3 metre yüksekliğe kadar kagir veya betonarme ihata duvarından faydalanılarak inşaatın m 2 maaliyeti 110,00 TL alınmıştır. ) 150 m 2 Bekçi/Kontrol Kulubesi alanı x 700,00 TL = 105.000,00 TL (Bekçi/Kontrol Kulubesi alanı bedeli hesaplanırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den III. Sınıf Yapılar B Grubu Yapılar dan Entegre tarımsal endüstri yapıları, Büyük çiftlik yapılarından faydalanılarak inşaatın m 2 maaliyeti 700,00 TL alınmıştır. ) 1.900 m 2 Gezinti alanı x 110,00 TL = 209.000,00 TL ( Gezinti alanı bedeli hesaplanırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den I. Sınıf Yapılar A Grubu Yapılar dan 3 metre yüksekliğe kadar kagir veya betonarme ihata duvarından faydalanılarak inşaatın m 2 maaliyeti 110,00 TL alınmıştır. ) 60 m 2 Gübre Depolama alanı x 110,00 TL = 6.600,00 TL ( Gübre Depolama alanı bedeli hesaplanırken Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2015 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ den I. Sınıf Yapılar A Grubu Yapılar dan 3 metre yüksekliğe kadar kagir veya betonarme ihata duvarından faydalanılarak inşaatın m 2 maaliyeti 110,00 TL alınmıştır. ) 5
Ortalama 200 kg ağırlığındaki büyükbaş erkek hayvanlardan herbiri 3.000,00 TL olup; 1.600 adet x 3.000,00 TL = 4.800.000,00 TL Toplam Proje Bedeli = 2.176.000,00 TL + 277.500,00 TL + 12.750,00 TL + 24.750,00 TL + 105.000,00 TL + 209.000,00 TL + 6.600,00 TL + 4.800.000,00 TL = 7.611.600,00 TL 1. PROJENİN ÖZELLİKLERİ a) Projenin ve Yerin Alternatifleri ( Proje Teknolojisinin ve Proje Alanının Seçilme Nedenleri ) Proje işletmeciliğidir. Proje yeri olarak Adana İli, Seyhan İlçesi, Gökçeler Mahallesi, İnceyol Mevkii sınırları içerisi seçilmiştir. Projenin olası alternatifleri yer seçimi, teknoloji ve alınacak önlemler olmak üzere incelenebilir. Tesis yerinin konumu aşağıdaki faktörleri bir arada bulundurması sebebiyle yer seçiminde büyük rol oynamıştır. Bunlar; 1. Tesis alanının İl ve İlçe merkezine yakın olması, 2. Ulaşım probleminin olmaması, 3. Tesis alanının ana ulaşım güzergâhına yakın olması, 4. Yetiştirilmesi planlanan hayvanlar için gerekli yem ihtiyacının kolay bir şekilde karşılanabilmesi, 5. İklim ve bitki örtüsü yapısının hayvancılığa uygun olması dikkate alınmıştır. Bölgenin sosyo-ekonomik durumu, çeşitli gereksinimleri giderme olanakları, iş gücü temini olanakları açısından da müsait bir yapısı vardır. 6
b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Projenin İş Akım Şeması BESİYE ALINACAK BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN TESİSE GETİRİLMESİ VETERİNER TARAFINDAN KONTROL EDİLMESİ BÜYÜKBAŞ HAYVANLARIN BESİ AĞILLARINA YERLEŞTİRİLMESİ YEMLEME SULAMA BESLEME VE BAKIM SÜRECİ Gübre Oluşumu SATIŞ Gübre Depolama Çukuru Şekil 1. İş Akım Şeması Projenin Kapasitesi Tesiste yetiştirilecek büyükbaş hayvan sayısı 1.600 adet/yıl olacaktır. Projenin Kapladığı Alan Proje sahası parsel alanı toplam 23.000 m 2 olup bu alanın 12.800 m 2 lik kısmına 2 adet Ahır Alanı ( 6.400 m 2 +6.400 m 2 ), 750 m 2 lik kısmına 1 adet Yem Deposu, 75 m 2 lik kısmına 1 adet Revir, 225 m 2 lik kısmına 2 adet Slaş Çukuru (112,5 m 2 + 112,5 m 2 ), 150 m 2 lik kısmına 1 adet Bekçi/Kontrol Kulubesi ( 2 katlı ), 1.900 m 2 lik kısmına Gezinti Alanı, 60 m 2 lik kısmına ( 6 m x 10 m x 3 m derinlik ) Gübre Depolama Çukuru yapılacaktır. 7
Projenin Teknolojisi Tesiste besiye alınacak olan büyükbaş hayvanlar, sütten kesilmiş ve kuru yem ile beslenebilecek olan Genç Büyükbaş Hayvanların dışardan temin yolu ile tesis alanına getirilecektir. Tesise getirilerek kesimlik seviyeye gelinceye kadar (450-550 kg ağırlık) beslenecek olan genç büyükbaş hayvanların tamamı, ortalama 200 kg ağırlığındaki arasındaki büyükbaş erkek hayvanlardan oluşacaktır. Tesiste kesimlik hayvan yetiştirilecek olması nedeni ile alanda dişi büyükbaş hayvan getirilmeyecektir. Bu kapsamda tesis bünyesinde süt üretimi, sağımhane ve doğumhane gibi bölümler de yer almayacaktır. Tesise getirilen büyükbaş hayvanlar yaş gruplarına göre oluşturulacak olan padoklara yerleştirilerek besi işlemine alınacaktır. Padoklarda, hayvanların beslenmesi amacı ile yem ve su kullanılacak ve bu işlem sonrasında atık olarak dışkı oluşacaktır. Bu işlem, hayvan ağırlığının 200 kg dan ortalama 500 kg a ulaşması aşamasına kadar yapılacaktır. Tesiste her aşamada; hayvan alımı, veteriner hekim muayenesi ve kontrolleri yapılarak sağlık koşulları sağlanacaktır. Yem Tüketimi Hayvan beslemeye başlarken yeme alıştırılacaktır. Bu amaçla konsantre yemden azar azar arttırarak verilecektir. Bu aşamada canlı ağırlığın % 2-2,5 oranında kuru madde karşılığı yem tüketmesi gerekmektedir. Yem miktarı ve yemin ne kadarı kaba ne kadarı kesif olacağı besi dönemine göre değişir. Besiye alınacak hayvanların ırk, yaş ve ağırlık yönünden aynı özellikte olması sağlanacaktır. Besiye alınan hayvanların bireysel özelliklerini takip edebilmek için her birine kulak numarası takılacak, her birine ait verim kayıt defteri tutulacaktır. Bu kayıt defterinde hayvanın sağlık durumu, işletmeye geldiğinde ağırlığı, besi süresince göstermiş olduğu ağırlık artışı gibi bilgiler yer alacaktır. Böylece hayvanlar daha iyi tanınacak gerekli işlemlerde daha başarılı olunacaktır. 8
Tablo 1. Sığır Besi Yemi Özellikleri PARAMETRELER DEĞER Kuru madde (% en az) 88 Ham protein (% en az) 12 Ham kül (% en az) 9 Ham selüloz (% en çok) 12 Fosfor (% en az) 0,4 HCL de çözünmeyen kül (% en çok) 1 Metabolik enerji (K.kal/kg, en az) 2500 Sodyum (% en az- en çok) 0,1-0,4 Kalsiyum (% en az- en çok) 0,6-1,6 Vitamin A ( IU/kg en az) 7000 Vitamin E ( IU/kg en az) 25 Vitamin D3 ( IU/kg en az) 700 Bir besi hayvanı günde canlı ağırlığının % 2,5 i kadar kuru madde tüketir. Yani 200 kg ağırlığındaki bir hayvan günde 5 kg, 500 kg ağırlığındaki bir hayvan 12,5 kg kuru madde tüketmelidir. Buna göre 200 kg olarak alınacak olan sığırların ortalama 500 kg ağırlığa ulaşıncaya kadar ortalama tüketeceği yem miktarı; (5+12,5)/2 = 8,75 kg/gün olacaktır. Tesiste beslenecek olan 1.600 adet büyükbaş hayvan için tüketilecek toplam yem miktarı (tesiste bulunacak hayvanların tamamının 500 kg olacağı kabulü ile); 1.600 Adet x 8,75 kg/adet = 14.000 kg/gün = 14 ton/gün olacaktır. kullanılacaktır. Planlanan tesisin inşaat ve işletme aşamasında aşağıda verilen makine ekipman Tablo 2. İnşaat ve İşletme Aşamasındaki Makine ve Ekipman Listesi Makine Cinsi Adet Traktör 3 Jeneratör 1 Kepçe 1 Kamyon 1 9
Proje Çalışacak Personel Sayısı Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşaması döneminde 10 işçi çalışacak olup inşaatın 3 ayda tamamlanması planlanmaktadır. İnşaat aşamasında günde 8 saat, ayda 25 gün çalışma yapılacaktır. Projenin işletme döneminde ise 5 kişi çalışacak olup çalışma süreleri günde 24 saat 3 vardiya, yılda 365 gün olacaktır. c) Doğal Kaynakların Kullanımı ( Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü vb. ) Arazi Kullanımı Proje sahası parsel alanı toplam 23.000 m 2 olup bu alanın 12.800 m 2 lik kısmına 2 adet Ahır Alanı ( 6.400 m 2 +6.400 m 2 ), 750 m 2 lik kısmına 1 adet Yem Deposu, 75 m 2 lik kısmına 1 adet Revir, 225 m 2 lik kısmına 2 adet Slaş Çukuru (112,5 m 2 + 112,5 m 2 ), 150 m 2 lik kısmına 1 adet Bekçi/Kontrol Kulubesi ( 2 katlı ), 1.900 m 2 lik kısmına Gezinti Alanı, 60 m 2 lik kısmına ( 6 m x 10 m x 3 m ) Gübre Depolama Çukuru yapılacaktır. Proje ile ilgili İl Gıda ve Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden 25.06.2015 tarih ve 2048-10278 sayılı yazı ile uygunluk yazısı alınmıştır. Su Kullanımı İnşaat Aşaması Çalışacak İşçilerin Su İhtiyacı İnşaat aşamasıda çalışacak personel sayısı 10 kişidir. Personel tarafından kullanılacak su miktarı Türkiye İstatistik Kurumu nun 2014 verilerine göre 216 litre/gündür. Buna göre; Günlük : 10 Kişi x 216 L/Kişi = 2.160 Lt /Gün ( 2,16 m 3 /gün) İnşaat aşamasında çalışacak personelin su ihtiyacı damacanalardan karşılanacaktır. 10
İşletme Aşaması Çalışacak İşçilerin Su İhtiyacı İşletmede çalışacak personel sayısı 5 kişidir. Personel tarafından kullanılacak su miktarı Türkiye İstatistik Kurumu nun 2014 verilerine göre 216 litre/gündür. Buna göre; Günlük : 5 Kişi x 216 L/Kişi = 1.080 Lt /Gün ( 1,08 m 3 /gün) Tesisin faaliyeti sırasında işçiler için gerekli olacak içme suyu damacanalardan, işçiler için gerekli olacak kullanma suyu ise ishale hattından sağlanacaktır. Tesisin kurulacağı parsel alanı Gökçeler Mahallesine bağlı olup Gökçeler Mahallesine kadar ASKİ tarafından ishale hattı döşenmiş durumdadır. Tesis faaliyete geçmeden önce ASKİ ye müracaat edilerek Gökçeler Mahallesine kadar olan ishale hattının tesisin kurulacağı alana kadar çektirilmesi sağlanacaktır. ASKİ tarafından ishale hattının çekilmemesi durumunda ise işletme sahibinin kendi imkânları ile ishale hattını tesisin kurulacağı alana kadar çektirilmesi sağlanacaktır. Büyükbaş Hayvan Besi Bölümünde Su İhtiyacı Sığırların su tüketimi; suyun sıcaklığına, hayvanın canlı ağırlığına, rasyon tipine, mevsime bağlı olarak değişiklik gösterir. Besiye alınacak büyükbaş hayvanlar günde ortalama 30 litre (Stallings, 1997.) su tükettikleri kabul edildiğinde; 1.600 adet x 30 litre/gün-adet = 48.000 litre/gün = 48 m 3 /gün olacaktır. Hayvanlar için su ihtiyacı ise açılacak olan kuyu suyundan sağlanacaktır. Kuyu suyu kullanımı ile ilgili DSİ VII. Bölge Müdürlüğü ne başvuru yapılarak gerekli izinler alınacaktır. Kuyu suyu kullanımı ile ilgili DSİ VII. Bölge Müdürlüğü nden gerekli izinleri almayı işletme sahibi taahhüt etmektedir. Enerji Türü Vb. İşletme aşamasında tesiste günümüz teknolojisine göre en temiz yakıt sayılan ve çevreye zarar vermeyen elektrik enerjisi kullanılacak olup tahmini kullanımı aylık 100 kwa olacaktır. Kullanılacak elektrik enerjisinin çevreyle etkileşimi söz konusu değildir. Ayrıca tesiste elektrik kesilmelerine karşı 1 adet Jeneratör bulunacaktır. 11
ç) Atık Miktarı ( Katı, Sıvı, Gaz ve Benzeri ) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasının 3 ay sürmesi planlanmakta olup 10 işçi çalıştırılması düşünülmektedir. Proje sahası parsel alanı toplam 23.000 m 2 olup bu alan içerisinde yapılacak prefabrik yapılar için sadece tabanın su basman katı betonarme yapılacak ve temel üzerine prefabrik montaj işlemleri gerçekleştirilecektir. Tabanın su basman katı betonarme yapılacak olan yapıların toplamı (12.800 m 2 lik kısmına 2 adet Ahır Alanı ( 6.400 m 2 +6.400 m 2 ), 750 m 2 lik kısmına 1 adet Yem Deposu, 75 m 2 lik kısmına 1 adet Revir, 225 m 2 lik kısmına 2 adet Slaş Çukuru (112,5 m 2 + 112,5 m 2 ), 150 m 2 lik kısmına 1 adet Bekçi/Kontrol Kulubesi ( 2 katlı ), 1.900 m 2 lik kısmına Gezinti Alanı, 60 m 2 lik kısmına ( 6 m x 10 m x 3 m ) Gübre Depolama Çukuru yapılacaktır.) 15.960 m 2 olacaktır. Arazinin Hazırlanması Proje sahası parsel alanı toplam 23.000 m 2 olup temel kazı ve hafriyat işlemleri toplam 15.960 m 2 lik alanda gerçekleştirilecektir. Arazi üzerinde 15.960 m 2 lik alanda bulunan bitkisel toprak sıyrılarak alınacaktır. Saha üzerinden sıyrılacak bitkisel toprak 0,2 m kalınlığındadır. (Bitkisel toprağın yoğunluğu Yrd.Doç.Dr. Hidayet OĞUZ un Toprak Bilgisi Makalesi nden 2 ton/m 3 olarak alınmıştır.) 15.960 m 2 x 0,2 m = 3.192 m 3 olacaktır. Bitkisel toprak yoğunluğu 2 ton/m 3 olduğu düşünülürse; 3.192 m 3 x 2 ton/m 3 = 6.384 ton olacaktır. Toplamda 6.384 ton bitkisel toprak 30 gün içinde sıyırma işlemi ile alınacaktır. Buna göre günlük sıyrılacak bitkisel toprak miktarı; 6.384 ton / 30 gün = 212,8 Ton/gün Saatlik sıyrılacak bitkisel toprak miktarı; 212,8 ton / 8 saat = 26,6 ton/saat 12
Tablo 3. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri (SKHKKY Ek-12 Tablo 12.6) Kaynaklar Kontrolsüz Kontrollü Birim Patlatma 0,080 - Sökme 0,025 0,0125 Yükleme 0,010 0,005 Boşaltma 0,010 0,005 kg/ton Birincil Kırıcı 0,243 0,0243 İkincil Kırıcı 0,585 0,0585 Üçüncül Kırıcı 0,585 0,0585 Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) 0,7 0,35 kg/km-araç Depolama 5,8 2,9 kg toz/ha gün Bitkisel Toprağın Sıyrılması Sırasında Oluşacak Toz Miktarı 26,6 ton/sa x 0,025 kg/ton= 0,67 kg/sa Kontrolsüz 26,6 ton/sa x 0,0125 kg/ton=0,33 kg/sa Kontrollü Bitkisel Toprağın Taşınması Sırasında Oluşacak Toz Miktarı Bitkisel toprak kepçe ile sıyrılarak kamyona yüklenecek ve arazi üzerinde uygun bir yerde geçici olarak bekletilecektir. Sıyrılacak 26,6 ton/saat bitkisel toprağın taşınması için 1 adet kamyon kullanılacaktır. Kullanılacak olan 1 adet kamyonun kapasitesi 25 ton olacaktır ve saatte oluşacak 26,6 ton bitkisel toprağı taşımada yeterli olacaktır. Buna göre saatte 1 sefer yaparak günde toplam 8 sefer yapacaktır. Arazi içi taşıma mesafesi gidiş dönüş toplam 230 m olup taşıma sırasında oluşacak emisyon debisi; 0,7 kg/km-araç x 0,23 km x 1 sefer/saat x 1 araç = 0,16 kg/saat Kontrolsüz 0,35 kg/km-araç x 0,23 km x 1 sefer/saat x 1 araç = 0,08 kg/saat Kontrollü Toplam toz Miktarı (Kontrolsüz) = 0,67 kg/sa + 0,16 kg/sa = 0,83 kg/saat Toplam toz Miktarı (Kontrollü) = 0,33 kg/sa + 0,08 kg/sa = 0,41 kg/saat Bitkisel toprak ile ilgili yapılan toz hesaplamaları sonucu bulunan kontrollü ve kontrolsüz emisyon değerleri 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK.2 tablo 2.1 de verilen 1.0 kg/saatlik sınır değerinin altında olduğundan toz yayılım modellemesi yapılmamıştır. 13
Arazinin hazırlanması sırasında sıyrılacak olan bitkisel toprak arazi içerisinde bekletilecek olup inşaat aşamasının bitmesinin ardından çevre düzenlemesinde kullanılacaktır. İnşaat Aşaması Temel Kazı ve Hafriyat İşlemleri Temel kazı ve hafriyat işlemleri toplam 15.960 m 2 lik alanda gerçekleştirilecektir. İnşaat aşamasında 15.960 m 2 lik inşaat alanı için 0,5 m temel kazılması planlanmaktadır. Böylece yaklaşık 7.980 m 3 hafriyat atığı oluşacağı düşülmektedir. Bu hafriyat atığının tamamı saha düzenleme çalışmasında kullanılacak olup kesinlikle işletme sahası dışarısına çıkarılmayacaktır. Oluşacak Hafriyat atığı : 7.980 m 3 Katı Atık Yoğunluğu : 1,6 ton/m 3 Oluşacak Hafriyat Atığının Miktarı : 7.980 m 3 x 1,6 ton/m 3 = 12.768 ton Kazı Çalışmaları Yapılacak Gün Sayısı : 90 gün Günlük Oluşacak Hafriyat Atığı Miktarı : 12.768 ton / 90 gün = 141,86 ton Saatlik Oluşacak Hafriyat Atığı Miktarı : 141,86 ton / 8 saat = 17,73 ton Arazinin Hazırlanması Sırasında Oluşacak Toz Miktarı Arazinin hazırlanması aşaması süresince oluşması muhtemel toz emisyon değerleri aşağıda hesaplanmıştır. Temel kazma çalışmalarının 90 gün içerisinde, günde 8 saat çalışılarak bitirilmesi planlanmaktadır. Hafriyat Toprağının Sıyrılması Sırasında Oluşacak Toz Miktarı 17,73 ton/sa x 0,025 kg/ton = 0,44 kg/sa Kontrolsüz 17,73 ton/sa x 0,0125 kg/ton = 0,22 kg/sa Kontrollü Hafriyat Toprağının Yüklenmesi Sırasında Oluşacak Toz Miktarı 17,73 ton/sa x 0,010 kg/ton= 0,17 kg/sa Kontrolsüz 17,73 ton/sa x 0,005 kg/ton=0,08 kg/sa Kontrollü 14
Hafriyatın Taşınması Sırasında Oluşacak Toz Miktarı Temel kazma işlemi sonucu çıkarılacak hafriyat atığının tamamı saha düzenleme çalışmasında kullanılacaktır. Hafriyat toprağı kepçe ile sıyrılarak kamyona yüklenecek ve arazi üzerinde uygun bir yerde geçici olarak bekletilecektir. Sıyrılacak 17,73 ton/saat toprağın taşınması için 1 adet kamyon kullanılacaktır. Kullanılacak olan 1 adet kamyonun kapasitesi 25 ton olacaktır ve saatte oluşacak 17,73 ton bitkisel toprağı taşımada yeterli olacaktır. Buna göre saatte 1 sefer yaparak günde toplam 8 sefer yapacaktır. Arazi içi taşıma mesafesi gidiş dönüş toplam 230 m olup taşıma sırasında oluşacak emisyon debisi; 0,7 kg/km-araç x 0,23 km x 1 sefer/saat x 1 araç = 0,16 kg/saat Kontrolsüz 0,35 kg/km-araç x 0,23 km x 1 sefer/saat x 1 araç = 0,08 kg/saat Kontrollü Toplam toz Miktarı (Kontrolsüz) = 0,44 kg/sa + 0,17 kg/sa + 0,16 kg/sa = 0,77 kg/saat Toplam toz Miktarı (Kontrollü) = 0,22 kg/sa + 0,08 kg/sa + 0,08 kg/sa = 0,38 kg/saat Hafriyat ile ilgili yapılan toz hesaplamaları sonucu bulunan kontrollü ve kontrolsüz emisyon değerleri 03.07.2009 Tarih ve 27277 sayılı resmi gazetede yayımlanan Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK.2 tablo 2.1 de verilen 1.0 kg/saatlik sınır değerinin altında olduğundan toz yayılım modellemesi yapılmamıştır. İnşaat aşamasındaki bu faaliyetler sırasında, 18.03.2004 Tarih ve 25406 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine uyulacaktır. Evsel Atıksular İnşaat aşamasında çalışacak personel sayısı 10 kişi olacaktır. İnşaat aşamasında çalışacak işçiler sosyal ihtiyaçlarını Gökçeler Mahallesinde proje sahibine ait olan evden karşılayacaklardır. Dolayısıyla inşaat aşaması sırasında faaliyet alanında evsel nitelikli atık su oluşmayacaktır. 15
Evsel Katı Atıklar İnşaat aşamasında çalışacak personel sayısı 10 kişi olacaktır. İnşaat aşaması sırasında açığa çıkacak katı atıklar, tesisin inşaatında çalışacak personelden kaynaklanan evsel nitelikli katı atıklardır. Ancak faaliyet sahasında işçilerin yemek ihtiyacı Gökçeler Mahallesinde proje sahibine ait olan evden karşılanacaktır. Dolayısıyla faaliyet alanında evsel nitelikli katı atık oluşmayacaktır. Ambalaj Atıkları Proje sahasında çalışacak işçilerin tüketimlerinden olabilecektir. Ancak faaliyet sahasında işçilerin yemek ihtiyacı Gökçeler Mahallesinde proje sahibine ait olan evden karşılanacaktır. Dolayısıyla faaliyet alanında evsel nitelikli ambalaj atığı oluşmayacaktır. Tıbbi Atıklar Söz konusu tesisin inşaat aşamasında revir kurulması planlanmamaktadır. Tesis alanında meydana gelebilecek önemli yaralanmalarda Seyhan İlçe sınırlarında bulunan en yakın sağlık kuruluşlarından yararlanılacaktır. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) Tesisin inşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerin lastik değişimleri düzenli olarak altyapısı yeterli olan yetkili servislerde yapılacaktır. Dolayısı ile tesis alanında ÖTL oluşması beklenmemektedir. Atık Yağlar Söz konusu tesisin inşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ve araçların yağ değişimleri düzenli olarak altyapısı yeterli olan yetkili servislerde yapılacaktır. Dolayısı ile tesis alanında atık yağ oluşması beklenmemektedir. Tehlikeli Atıklar Söz konusu tesisin inşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin akümülatör, yağ değişimleri yetkili servislerde yapılacağından tesis alanında bu atıklarla kontamine olmuş tehlikeli atık oluşması beklenmemektedir. 16
Atık Pil ve Akümülatörler Söz konusu tesisin inşaat aşamasında açığa çıkacak atık piller, diğer atıklardan ayrı olarak toplanarak, pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulan toplama noktalarına teslim edilecektir. Tesisin inşaat aşamasında kullanılacak araçların akü değişimleri, altyapısı yeterli olan yetkili servislerde yapılacak ve atık akümülatörler yetkili servise teslim edilecektir. Dolayısı ile tesis alanında atık akümülatör oluşması beklenmemektedir. 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve 23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. Toz Emisyonu İnşaat aşaması sırasında tüm ünitelerin yapımında prefabrik yapılar kullanılacağından dolayı toz oluşumu olmayacaktır. Gürültü Faaliyet alanı üzerinde yapılacak inşaat çalışmaları esnasında 1 adet Kepçe, 1 Adet Kamyon kullanılacaktır. Söz konusu makinelerin 500-4000 Hz arasındaki dört oktav bandındaki toplam ses gücü düzeylerinin hesaplanması için 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı resmi gazetede yayımlanan Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile İlgili Yönetmelik (200/14/AT) in Müsaade Edilen Ses Güç Seviyeleri ve Gürültü İşaretlemesi ve Standartlar adlı 5. maddesinde motor gücü seviyelerine göre verilen formüller kullanılmıştır. 17
Tablo 4. Ses Gücü Düzeyleri Teçhizatın Tipi Tekerlekli Dozerler, Tekerlekli Yükleyiciler, Tekerlekli Kazıcı- Yükleyiciler, Damperli Kamyonlar, Greyderler, Yükleyici Tipli Toprak Doldurma Sıkıştırıcılar, Hareketli Vinçler Net kurulu güç P (kw) Uygulama kütlesi m (kg) Müsaade Edilen Ses Gücü Seviyesi 03.07.2004 ten 03.01.2006 dan itibaren itibaren P 55 104 101 P> 55 85 + 11 log P 82 + 11 log P Sahada kullanılacak ekipmanların oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların motor güçleri ile ilgili olup, ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için yukarıdaki tabloda verilen formüller kullanılmış ve gürültü düzeyleri hesaplanmıştır. Tablo 5. Motor Gücü Ve Ses Gücü Düzeyi Motor gücü Ekipman Adet kw L wt L W Kepçe 1 187 107 107 Kamyon 1 112 105 105 Ses Gücü Seviyelerinin Hesaplanması Kepçe; P = 187 KW > 55 olduğundan; Lw = 82 + 11 log 187 = 107 dba Kamyon; P = 112 KW > 55 olduğundan; Lw = 82 + 11 log 112 = 105 dba Gürültü kaynaklarına ait toplam ses gücü düzeyinin 500-4000 Hz arasındaki 4 oktav bandına dağılımı aşağıda verilmiştir. Bu amaçla her bir oktav bandındaki ses gücü düzeyi hesap edilmiştir. L w = 10 log( n i= 1 10 Lw /10 t ) Lw /10 10 L w (i) = 10 log( ) 4 18
Tablo 6. Ses Gücü Düzeylerinin Oktav Bantları Üzerine Dağılımı Ekipman L wt Oktav bantları 500 1000 2000 4000 Kepçe 107 101 101 101 101 Kamyon 105 102 102 102 102 Not: Her Bir Ekipman İçinToplam Ses Gücü Düzeyinin 4 Oktav Bandına Eşit Olarak Dağıldığı Kabul Edilmiştir. Gürültü kaynaklarının bir noktada çalışacağı kabulü toplam ses gücü düzeylerinin 4 oktav bandındaki ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar aşağıda verilmiştir. L pi = L wi + 10 log( Q / 4pr 2 ) L pi = her bir kaynağın r mesafede oluşturacağı ses basıcı düzeyi L wi = kaynağın ses gücü düzeyi Q = Yönelme Katsayısı (1) r = x mesafedeki yarıçap (m) 2 Kepçe : L = L + 10 log( Q / 4pr ) pi wi x = 10 m : ( L pi )= 101 +10 log [ 1/(4 x 3,14 x 10 2 )] = 70 db x = 30 m : ( L pi ) = 101 +10 log [ 1/(4 x 3,14 x 30 2 )] = 60 db x = 50 m : ( L pi ) = 101+10 log [ 1/(4 x 3,14 x 50 2 )] = 56 db x = 100 m : ( L pi ) = 101+10 log [ 1/(4 x 3,14 x 100 2 )] = 50 db x = 200 m : ( L pi ) = 101+10 log [ 1/(4 x 3,14 x 200 2 )] = 44 db x = 360 m : ( L pi ) = 101 +10 log [ 1/(4 x 3,14 x 360 2 )] = 34 db 2 Kamyon : L = L + 10 log( Q / 4pr ) pi wi x = 10 m : ( L pi )= 102 +10 log [ 1/(4 x 3,14 x 10 2 )] = 71 db x = 30 m : ( L pi ) = 102 +10 log [ 1/(4 x 3,14 x 30 2 )] = 61 db x = 50 m : ( L pi ) = 102+10 log [ 1/(4 x 3,14 x 50 2 )] = 57 db x = 100 m : ( L pi ) = 102+10 log [ 1/(4 x 3,14 x 100 2 )] = 51 db x = 200 m : ( L pi ) = 102+10 log [ 1/(4 x 3,14 x 200 2 )] = 45 db x = 360 m : ( L pi ) = 102 +10 log [ 1/(4 x 3,14 x 360 2 )] = 35 db Tablo 7. Mesafeye Göre Ses Basınç Düzeylerinin Oktav Bantları Üzerine Dağılımı Gürültü Kaynağı Mesafe ( m ) Oktav bantları (Hz) 500 1000 2000 4000 10 70 70 70 70 30 60 60 60 60 Kepçe 50 56 56 56 56 100 50 50 50 50 200 44 44 44 44 360 34 34 34 34 19
Kamyon 10 71 71 71 71 30 61 61 61 61 50 57 57 57 57 100 51 51 51 51 200 45 45 45 45 360 35 35 35 35 Tüm kaynakların açık havada çalışmasından dolayı, hava moleküllerinin sesin iletilmesi sırasında ses enerjisinin bir kısmı yutulmaktadır. Bu da ses basıncı düzeyinde belirgin bir azalmaya yol açmaktadır. Her frekansa göre atmosferik yutuş değerleri aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup bağıl nem (Q) % 62 alınmıştır. Hesaplanan atmosferik yutuş değerleri aşağıda verilmiştir. Atmosferik yutuş A atm =7.4 x 10-8 x(f 2 x r / Q) Tablo 8. Frekans-Mesafe İlişkisine Göre Atmosferik Yutuşun Bulunması Frekans (Hz) Mesafe (m) Atmosferik Yutuş (db) 10 0.003 30 0.009 500 50 0.015 100 0.030 200 0.060 360 0.180 10 0.012 30 0.036 1000 50 0.060 100 0.12 200 0.24 360 0.72 10 0.048 30 0.14 2000 50 0.24 100 0.48 200 0.96 360 2.9 10 0.191 30 0.573 4000 50 0.955 100 1.910 200 3.82 360 11.5 Atmosferik yutuş değerlerinin düşülmesinden sonra her bir gürültü kaynağının 4 oktav bandındaki nihai ses basınç düzeyi aşağıdaki formüle göre hesaplanmış olup sonuçlar aşağıda verilmiştir. 20
L (nihai) =L pi -Aatm Tablo 9. Mesafeye Göre Net Ses Basınç Düzeyleri Gürültü Kaynağı Kepçe Kamyon Mesafe ( m ) 70-0.003= 10 69.997 30 60-0.009= 59.991 50 56-0.015= 55.985 100 50-0.30= 49.7 200 44-0.060= 43.94 360 34-0.180= 33.82 71-0.003= 10 70.997 30 61-0.009= 60.991 50 57-0.015= 56.985 100 51-0.30= 50.7 200 45-0.060= 44.94 360 35-0.180= 34.82 Oktav bantları (Hz) 500 1000 2000 4000 70-0.012= 69.988 60-0.036= 59.964 56-0.060= 55.94 50-0.12= 49.88 44-0.24= 43.76 34-0.72= 33.28 71-0.012= 70.988 61-0.036= 60.964 57-0.060= 56.94 51-0.12= 50.88 45-0.24= 44.76 35-0.72= 34.28 70-0.048= 69.952 60-0.14= 59.86 56-0.24= 55.76 50-0.48= 49.52 44-0.96= 43.04 34-2.9= 31.1 71-0.048= 70.952 61-0.14= 60.86 57-0.24= 56.76 51-0.48= 50.52 45-0.96= 44.04 35-2.9= 32.1 70-0.191= 69.809 60-0.573= 59.427 56-0.955= 55.045 50-1.910= 48.09 44-3.82= 40.18 34-11.5= 22.5 71-0.191= 70.809 61-0.573= 60.427 57-0.955= 56.045 51-1.910= 49.09 45-3.82= 41.18 35-11.5= 23.5 Tablo 10. Frekanslara Göre Düzeltme Faktörleri Merkez frekans(hz) Düzeltme faktörü 500-3,2 1000 0 2000 1,2 4000 1 L pt = 10 log( n i= 1 10 Lpi /10 ) Ses basınç düzeylerinin toplamı; Tablo 11. Düzeltme Faktörlerine Göre Net Ses Basınç Düzeyleri Gürültü Kaynağı Mesafe Oktav bantları (Hz) ( m ) 500 1000 2000 4000 Toplam 10 69.997-3,2= 69.988+0= 69.952+1,2= 69.809+1= 66,797 69,988 71,152 70,809 76 30 59.991-3,2= 59.964+0= 59.86+1,2= 59.427+1= 56,791 59.964 61,06 60,427 66 Kepçe 50 55.985-3,2= 55.94+0= 55.76+1,2= 55.045+1= 52,785 55.94 56,96 56,045 62 100 49.7-3,2= 49.88+0= 49.52+1,2= 48.09+1= 46,5 49.88 50,72 49,09 55 200 43.94-3,2= 43.76+0= 43.04+1,2= 40.18+1= 40,74 43.76 44,24 41,18 49 360 33.82-3,2= 33.28+0= 31.1+1,2= 22.5+1= 30,62 33,28 32,3 23,5 37 Kamyon 10 70.997-3,2= 70.988+0= 70.952+1,2= 70.809+1= 67,797 70.988 72,152 71,809 77 21
30 60.991-3,2= 57,791 50 56.985-3,2= 53,785 100 50.7-3,2= 47,5 200 44.94-3,2= 41,74 360 34.82-3,2= 31,62 60.964+0= 60.964 56.94+0= 56.94 50.88+0= 50.88 44.76+0= 44.76 34.28+0= 34,28 60.86+1,2= 62,06 56.76+1,2= 57,96 50.52+1,2= 51,72 44.04+1,2= 45,24 32.1+1,2= 33,3 60.427+1= 61,427 56.045+1= 57,045 49.09+1= 50,09 41.18+1= 42,18 23.5+1= 24,5 67 63 56 50 38 Tüm gürültü kaynaklarının aynı anda çalıştığını varsayarsak eşdeğer gürültü değerleri aşağıdaki gibi olur. Tablo 12. Faaliyet Alanında Kullanılacak Tüm Gürültü Kaynaklarının Net Ses Basınç Düzeyi Mesafe (m) L T (dba) 10 83 30 73 50 69 100 62 200 56 360 44 Gürültü ( dba ) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 83 73 69 62 56 44 10 30 50 100 200 360 Mesafe ( Metre ) LT (dba) Şekil 2. Gürültü Yayılım Grafiği Yukarıda bulunan değerler; 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Ek VII. listesinde belirlenen ve çevresel gürültü sınır değerleri ile karşılaştırılmıştır. 22
Tablo 13. Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet Türü (yapım, yıkım ve onarım) L gündüz (dba) Bina 70 Yol 75 Diğer kaynaklar 70 İşletmeye en yakın yerleşim birimi kuş uçumu 360 metre mesafede bulunan Gökçeler Mahallesine bağlı evdir. Söz konusu yerleşim biriminde tesisten kaynaklanması muhtemel gürültü 360 metre mesafede yönetmelikte belirtilen sınır değerleri sağlamaktadır. Dolayısıyla 360 m mesafede yer alan yerleşim yerlerine olumsuz bir etki söz konusu olmayacaktır. Yapılacak çalışmalarda 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ile 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. İşletme Aşaması Evsel Atıksular İşletmede çalışacak personel sayısı 5 kişi olacaktır. Buna bağlı olarak oluşacak evsel atık su miktarı TÜİK 2014 verilerine göre 190 L/Kişi olarak tespit edilmiştir. Buna göre oluşacak evsel atık su miktarı; Günlük; 5 Kişi x 190 L/Kişi = 950 Lt /Gün (0,95 m 3 /gün) evsel atık su oluşacaktır. Çalışacak personelden kaynaklı evsel atık su miktarı günlük 0,95 m 3 /gün kanalizasyona verilerek bertaraf edilecektir. Tesisin faaliyeti sırasında işçilerden kaynaklı evsel atıksular kanalizasyon hattına verilecektir. Tesisin kurulacağı parsel alanı Gökçeler Mahallesine bağlı olup Gökçeler Mahallesine kadar ASKİ tarafından kanalizasyon hattı döşenmiş durumdadır. Tesis faaliyete geçmeden önce ASKİ ye müracaat edilerek Gökçeler Mahallesine kadar olan kanalizasyon hattının tesisin kurulacağı alana kadar çektirilmesi sağlanacaktır. ASKİ tarafından kanalizasyon hattının çekilmemesi durumunda ise işletme sahibinin kendi imkânları ile tesisin kurulacağı alana kadar çektirilmesi sağlanacaktır. 23
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. Evsel Katı Atıklar İşletmede çalışacak personel sayısı 5 kişi olacaktır. Personelden kaynaklı oluşacak olan katı atık miktarı Türkiye İstatistik Kurumu nun 2014 verilerine göre kişi başı katı atık miktarı günde 1,12 kg olarak verilmiştir. Buna göre; Günlük : 5 Kişi x 1,12 kg/kişi-gün = 5,6 kg/gün İşletme sırasında oluşacak katı atık ve artıklar ( kâğıt, metal, plastik, cam vb.) niteliklerine göre ayrı ayrı toplanacak görünüş, koku, sızdırma, toz gibi kirletici faktörler yönünden uygun şekilde geçici olarak ( çöp kaplarında ) depolanacak geri dönüşümü olan atıklar lisans almış firmalara verilecek geri dönüşümü olmayan diğer katı atıklar ise belirli periyotlarla Seyhan İlçe Belediyesi ne ait çöp toplama araçları ile alınarak Adana Büyükşehir Belediyesi Sofulu Çöplüğüne götürülerek bertaraf edilecektir. 02.04.2015 tarih ve 29314 sayılı Atık Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Gübre Oluşumu Yapılacak olan tesis bünyesinde 1.600 adet büyükbaş hayvan yetiştirileceğinden tesis bünyesinde dışkı oluşumu söz konusu olacaktır. Sığır basına 28,30 kg gübre alındığında oluşacak dışkı miktarı; Dışkı miktarı : Büyükbaş hayvan sayısı x dışkı miktarı : 1.600 x 28,30 kg/gün : 45,28 ton/gün Yoğunluk : 0,96 m 3 /ton Dışkı Miktarı : 43,47 m 3 /gün Hesaplamalarda kullanılan birim atık miktarları TÜBİTAK'ın Kümes ve Ahır Gübrelerinin Geri Kazanılması ve Bertarafı Projesinden alınmıştır. 24
Proje kapsamında büyükbaş hayvan besisi sırasında oluşacak gübre padoklar içerisinde oluşacak ve dönemsel olarak sıyırma yolu ile padok içerisinden alınarak, traktöre yüklenecek ve gübre toplama çukuruna alınacaktır. Yapılacak olan gübre depolama çukurunun zemini sızdırmasız olacak şekilde yapılarak sızıntıların önüne geçilmiş olunacaktır. Hayvan dışkılarının değerlendirilmek üzere organik gübre olarak kullanılmasında ve satışında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Tarımda Kullanılan Organik, Organomineral Gübreler ve Toprak Düzenleyiciler ile Mikrobiyal, Enzim İçerikli ve Diğer Ürünlerin Üretimi, İthalatı ve Piyasaya Arzına Dair Yönetmelik hükümlerine uyacağını faaliyet sahibi taahhüt etmektedir. Büyükbaş hayvanlardan dolayı oluşacak gübre, depolama çukurunda biriktirilerek kuruması sağlanacak ve gübre işleme tesisine verilecektir. Hayvan gübrelerinin hayvan gübresi işleyen tesislere verileceğini işletme sahibi taahhüt etmektedir. Hayvan Ölümlerinden Kaynaklanacak Katı Atık Tesiste yapılacak olan büyükbaş hayvan besisi sırasında, tesise genç buzağıların getirilerek besisi gerçekleştirilecektir. Bu nedenle büyükbaş hayvanların tesisteki besisi sırasında ölüm oranı düşük seviyede kalacaktır (% 1-2). Büyükbaş hayvan besisi sırasında bir üretim periyodunda beklenen ölü büyükbaş hayvan miktarı aşağıda hesaplanmıştır. Oluşacak Büyükbaş Miktarı = 1.600 adet/dönem x % 1,5 = 24 adet /dönem olacaktır. Hayvanlarda ölüm olması durumunda ölen hayvanlar rendering tesisine gönderilecektir. Ambalaj Atıkları Tesiste oluşması muhtemel ambalajlar ( fıçılar, plastik bidonlar, şişeler, tenekeler, kutular kaplar vs. ) evsel atıklardan ayrı olarak toplanacak ve lisansı olan geri dönüşüm yapan firmalara verilecektir. 25
Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) Tesisin işletme aşamasında kullanılacak iş makinelerin lastik değişimleri düzenli olarak altyapısı yeterli olan yetkili servislerde yapılacaktır. Dolayısı ile tesis alanında ÖTL oluşması beklenmemektedir. Atık Yağlar Söz konusu tesisin işletme aşamasında kullanılacak iş makinelerinin ve araçların yağ değişimleri düzenli olarak altyapısı yeterli olan yetkili servislerde yapılacaktır. Dolayısı ile tesis alanında atık yağ oluşması beklenmemektedir. Tehlikeli Atıklar Söz konusu tesisin işletme aşamasında kullanılacak iş makinelerinin akümülatör, yağ değişimleri yetkili servislerde yapılacağından tesis alanında bu atıklarla kontamine olmuş tehlikeli atık oluşması beklenmemektedir. Atık Pil ve Akümülatörler Söz konusu tesisin işletme aşamasında açığa çıkacak atık piller, diğer atıklardan ayrı olarak toplanarak, pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulan toplama noktalarına teslim edilecektir. Tesisin işletme aşamasında kullanılacak araçların akü değişimleri, altyapısı yeterli olan yetkili servislerde yapılacak ve atık akümülatörler yetkili servise teslim edilmektedir. Dolayısı ile tesis alanında atık akümülatör oluşması beklenmemektedir. 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği ve 23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. 26
Emisyon İşletme aşamasında makine ve teçhizatın çalıştırılması elektrik enerjisi ile sağlanacaktır. İşletilmesi planlanan tesiste gerçekleştirilecek olan faaliyetin özelliğinden kaynaklı olarak koku oluşumu söz konusu olacaktır. Koku probleminin en büyük sebebi, ağılların düzenli temizlenmemesi ve havalandırma sisteminin yetersiz olmasıdır. Proje kapsamında koku oluşumunun en az seviyeye indirgemek için otomatik sıyırıcı sistemler kurulacaktır. Büyükbaş hayvanlardan dolayı oluşacak gübre, depolama çukurunda biriktirilerek kuruması sağlanacak ve gübre işleme tesisine verilecektir. Hayvan gübrelerinin hayvan gübresi işleyen tesislere verileceğini işletme sahibi taahhüt etmektedir. Tesisten oluşacak kokunun yerleşim yerlerini olumsuz olarak etkilemesi söz konusu olmayacaktır. Tesisin işletme teknolojisinin yanı sıra düzenli havalandırma işlemi yapılacaktır. Belirli periyotlarda bütün makine ve ekipmanların bakımları yapılarak koku oluşumu en aza indirgenmeye çalışılacaktır. 19.07.2013 tarih ve 28712 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik in madde 5-b Kümesler ve Ahırlar 1. Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yeni tesislerin yerleşim alanına olan asgari uzaklığı, dokuzuncu fıkrada yer alan Asgari Mesafe Eğrisi grafiğinden belirlenen değerin altında olamaz. Şayet yüksek kokulu atık gaz filtre edilerek koku problemi gideriliyorsa, asgari uzaklık değerin altında olabilir denilmiş olup bu şartları sağlayacağını işletme sahibi taahhüt etmektedir. Tablo 14. Büyükbaş/küçükbaş hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüştürme faktörleri Hayvan Cinsi Ortalama Munferit Hayvan Kutlesi 1.Yuklu ya da yuksuz dişi 0,30 2. 10 kg a kadar yavrulu dişi 0,40 3. Yetiştirilen yavru (25 kg a kadar) 0,03 4. Genç dişi (90 kg a kadar) 0,12 5. Besi Hayvanları (110 kg a kadar) 0,13 6.Besi Hayvanları (120 kg ve üstü) 0,15 1.600 adet/yıl için; 27
1.600 x 0,15 = 240 bulunmaktadır. Bu değer aynı bölümdeki Asgari Mesafe Eğrisine yerleştirildiğinde tesisin en yakın yerleşime yaklaşık 300 m mesafede olması gerekmektedir. Tesise en yakın yerleşim birimi Gökçeler Mahallesi olup en yakın ev ise 360 metre mesafededir. Söz konusu minimum mesafe sağlanmaktadır. Şekil 3. Hayvan Birimi (GV) Cinsinden Canlı Hayvan Kütlesi 19.07.2013 tarih ve 28712 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmeliği nde belirtilen hükümlere riayet edeceğimizi ve kokunun önlenmesi için her türlü teknik önlem alınacağını faaliyet sahibi taahhüt etmektedir. 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Tesis, 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği EK-2 7.26 Hayvan Yetiştirme Tesisleri 1,2 7.26.1 500-5000 arası büyükbaş yetiştirme tesisleri kapsamında kalmaktadır. Tesis, 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği ne göre Çevresel Gürültü konulu Çevre izninden muaf olan tesisler ve Hava emisyonu konulu Çevre izninden muaf olan tesisler kapsamındadır. 28
Çevre izni görüşü değerlendirilmesi için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne başvuruda bulunulacak ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün değerlendirme sonucuna göre ilgili yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Toz Emisyonları Tesisin işletme aşamasında büyükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılacağından dolayı herhangi bir toz oluşumu söz konusu değildir. Tıbbi Atıklar Tesisde 5 personel görev alacak olup çalışanlardan meydana gelebilecek hastalanma veya yaralanma halinde yapılacak ilk müdahale için temel bir ecza dolabı bulundurulacaktır. Meydana gelebilecek hastalanma ve yaralanma halinde, hasta veya yaralı, gerektiğinde yapılacak ilk müdahalenin ardından en yakın sağlık kuruluşuna götürülerek muayene ve tedavi yaptırılacaktır. Büyükbaş hayvanların rutin tedavileri için 1 adet revir bulunacaktır. Revirde hayvanlar için kullanılacak olan ilaçlar muhafaza edilecektir. Revirde kullanılacak olan ilaçlar veteriner hekim kontrolünde verilecektir. Oluşacak olan tıbbi atıklar için 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 21.03.2014 tarih ve 28948 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümleri gereği Adana Büyükşehir Belediyesi ile sözleşme yapılarak tıbbi atıkların lisanlı firmaya verileceğini faaliyet sahibi taahhüt etmektedir. Gürültü İşletme faaliyetleri aşamasında kullanılacak makine ve ekipmanlara ait Eşdeğer Ses Gücü Düzeyleri (L w ), 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevresel Gürültü Emisyonu ile ilgili yönetmeliğe uygun olarak belirlenmiştir. Kullanılacak olan makine ve ekipmanlara ait ses gücü düzeyleri (L w ) aşağıda verilmektedir. 29
Tablo 15. Gürültü Kaynakları ve Ses Gücü Düzeyleri (L w) Gurultu Kaynağı Adet Ses Gucu Duzeyi Lw (db) Beko Loder 1 103 Traktör 3 101 Jenaratör 1 70 Tüm gürültü kaynaklarının oluşturdukları toplam eşdeğer gürültü seviyesi aşağıda verilen (1) numaralı formül yardımıyla hesaplanabilir. Bu formülde tüm gürültü kaynaklarının aynı düzlemde olduğu kabul edilmektedir. Leq = 10xlog( n i= 1 10 L t /10 ) (1) Bu formülde; n : Gürültü kaynaklarının sayısı L i : Her bir kaynağa ait ses gücü düzeyi (db(a)) L eq : Toplam eşdeğer gürültü seviyesi Leq = 10 x log (1 x10 103/10 + 3 x 10 101/10 + 1 x 10 70/10 ) = 107,61 db Makine ve ekipmandan kaynaklanan ve belirli bir mesafeye ulaşan ses gücü seviyesi (L p ), aşağıdaki verilen (2) numaralı formül yardımıyla hesaplanabilir; L p = L eq + 10 x log ( Q/4πr 2 ). (2) L p : Ses gücü (gürültü) seviyesi (dba) Q : Arazinin düz veya engebeli olmasına göre seçilen indirgeme faktörü arazinin engebeli, tepelik olmasından ötürü 1 olarak alınmıştır. r : Mesafe (m) Açık ortamda çalışılmasından dolayı, havanın atmosferik yutuştan kaynaklanan ses basınç düzeyindeki azalma göz önünde bulundurulabilir. Ancak en kötümser yaklaşımın değerlendirilebilmesi açısından, hesaplamalarda, atmosferik yutuş nedeniyle ses basınç düzeyinde herhangi bir azalma meydana gelmeyeceği varsayılmıştır. Değişik mesafelerdeki gürültü seviyeleri bu formüller vasıtasıyla hesaplanmış olup, eşdeğer gürültü seviyesinin mesafeye göre değişimi aşağıda sunulmuştur. 30
Tablo 16. Gürültünün Mesafelere Göre Dağılımı r (m) L W (dba) 50 63 100 57 250 49 360 46 Tesis alanına en yakın yerleşim yeri 360 metre mesafede olup hesaplanan gürültü seviyesi 46 dba dır. Bulunan bu değer Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Ek-VII Tablo 5 de verilen Diğer Kaynaklar kapsamında L gündüz 70 dba sınır değerlerinin altındadır. Bu sebeple yakın yerleşim yerine gürültünün etki etmesi beklenmemektedir. 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ve 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Gürültü kaynağına yakın olarak çalışacak işçilere, 4857 sayılı İş Kanununda belirtilen koruyucu giysiler ve gereçler verilecektir. Ayrıca 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ve 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik gereği önleme tedbirlerini alacaktır. d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski İşletme aşamasında kullanılacak olan makine ve ekipmanlardan dolayı çalışacak olan personelin kaza riskini önlemek ve riski en aza indirgemek için, 30.06.2012 tarih ve 6331 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanun kapsamında yayımlanan tüm yönetmelik hükümlerine işletme sahibi uyacaktır. İşletmede olması muhtemel bir kazada, ilk müdahale için en yakın sağlık kuruluşundan faydalanılacaktır. Makine, ekipman ve araçların yanlış kullanılması durumunda kaza riski ortaya çıkabilir. Böyle bir durumla karşılaşmamak ve tehlikelerin önlenmesi amacı ile çalıştırılan personele özel eğitim verilecektir. İşletmede çalışacak işçilere nitelikli iş kıyafetleri ve ekipmanları verilecektir. İşçilerin bu iş elbiseleri ve ekipmanları (gözlük, çelik burunlu iş ayakkabısı, yanmaz eldiven, maske, kulaklık vb.) kullanmaları sonucu yaşanması muhtemel iş kazaları önlenmeye çalışılacaktır. 31
İşletmede olası bir yangın durumuna karşılık yangın söndürme cihazları konumlandırılacak, kaza durumuna karsı personel için ilkyardım çantaları bulundurulacak olup personel bu konuda bilinçlendirilecektir. İşletme herhangi bir doğal afet, kaza, sabotaj vb. durumlarda uygulanacak müdahale planını oluşturmak ve uygulanmak üzere Teknik Destek Sorumlusu görevlendirilecektir. Gerektiğinde kamu kurum ve kuruluşlarından yardım istenecektir. Tesiste çalışan personele, yangın söndürme cihazı ve teçhizatının kullanılması hususunda belirli görevler verilecek ve gerekli eğitime tabi tutulacaktır. Tesiste kullanılacak makinelerle ilgili olarak bilgi kartları tertip edilerek makinenin periyodik bakımı hakkında düzenli bilgi sahibi olunacaktır. Bu şekilde makine ve teçhizattan kaynaklanabilecek kazaların önüne geçilmiş olunacaktır. Gerekli yerlere ikaz levhaları konulacak, elektrik kontağından çıkacak sorunların yangına sebep olması ihtimaline karşı gerekli sigorta tesisatı oluşturulacaktır. Tesiste meydana gelecek iş kazalarına karşı gerekli teçhizat bulundurulacaktır. 02.07.2013 tarih ve 28695 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmeliği ilgili hükümleri gereği ve 25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği esaslarının ilgili hükümleri gereğince işyerinde çalışan işçilere nitelikli iş kıyafetleri ve koruyucu malzeme vereceğini faaliyet sahibi taahhüt etmektedir. İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda, 30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerine işletme sahibi uyacaktır. 2. PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi ( Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi ve Benzeri ) BEŞİR OPTUR tarafından Adana İli, Seyhan İlçesi, Gökçeler Mahallesi, İnceyol Mevkiii sınırlarında bulunan 998 nolu Parsel üzerinde işletmeciliği yapılması planlanmaktadır. Proje sahası parsel alanı toplam 23.000 m 2 olup bu alanın 12.800 m 2 lik kısmına 2 adet Ahır Alanı ( 6.400 m 2 +6.400 m 2 ), 750 m 2 lik kısmına 1 adet Yem Deposu, 75 m 2 lik 32