A) Gıda Bankacılığı Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1 A) Gıda Bankacılığı Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 1. Gıda bankacılığı kapsamına giren bağışların dernek veya vakfa yapılmış olması gerekmektedir. İhtiyacı olanlara doğrudan veya başka organizasyonlar aracılığıyla yapılacak bağışlar gıda bankacılığı kapsamında değerlendirilemez. 2. Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunması şarttır. Bununla beraber, dernek veya vakfın başka alanlarda da faaliyet gösteriyor olması, kamuya yararlı dernek veya vergiden muaf vakıf olmaması, uygulama açısından herhangi bir öneme sahip değildir. 3. Gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağışların gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğinde olması gerekmektedir. Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi niteliğini taşımayan bağışlar, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmeyecektir. 4. Yapılacak bağışlar şartlı olarak (bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere) yapılmalıdır. Şartlı olarak yapılmayan bağışlar, gıda bankacılığı kapsamında yapılacak bağış olarak değerlendirilmeyecektir. 5. Bağış yapacak işletmelerin, gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin alım satımı veya üretimi ile ilgili bir faaliyette bulunmak gibi bir zorunluluğu yoktur. Zira işletmeler herhangi bir sektörde faaliyet gösterebilirler. Örneğin, eğitim işi yapan bir işletme bu maddeleri satın alıp bağışlayabilir. 6. Gıda bankacılığı kapsamında değerlendirilecek bağışlar, bağışa konu mal bedeli fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka fatura ile belgelendirilecek ve ayrıca taşıma için sevk irsaliyesi düzenlenecektir. 7. Bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek fatura, bağış yapılan dernek adına düzenlenecektir. 8. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. Faturada İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır. ibaresinin yer alması zorunludur. 9. Ticari kazanç sahipleri dışında kalan diğer gelir vergisi mükellefleri Gelir Vergisi Kanunu nun 89. maddesinde yapılan düzenleme çerçevesinde, yıllık beyannamede yer alacak gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılacak işlemlerde bağışı yapan tarafından bir belge düzenlenmesine gerek bulunmamakta olup, varsa bağış yapılan malın edimine ilişkin belgelerin saklanması zorunludur. Gerektiğinde, söz konusu belgelerin inceleme elemanlarına ibraz edilmesi zorunludur. 10. Dernek ve vakıflar kendi mevzuatlarının öngördüğü belgeleri düzenleyecek ve bağış yapanlara bir örneğini vereceklerdir. Ticari faaliyetle uğraşanlarca düzenlenen faturalar, dernekler ve vakıflar tarafından muhafaza edilecektir. 11. Ticari işletmeye dahil olan malların bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi çerçevesinde gider kaydedilir. Bu işlem, faturanın bir yandan gelir bir yandan da gider kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir. B) Gıda Bankacılığı Yapacak Dernek ve Vakıfların Özellikleri 1. Tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı olanlara gıda, temizlik, giyecek ve yakacak yardımı yapılabilmesine ilişkin hükümler bulunması 2. Gıda bankacılığı kapsamında bağışlanan maddelerinin güvenli, etkili ve uygun bir şekilde nakli, depolanması ve muhtaçlara dağıtılması için gerekli olan düzenleme imkanına, teknik kapasite ve elemana sahip olması 3. Bağışlanan maddelerin ücret karşılığı dağıtılmaması, üçüncü kişilere satılmaması ve dağıtımı için kâr, komisyon vb. talep edilmemesi 4. Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıfların, ürün dağıtımında tek kriteri, kişilerin temel beslenme ihtiyacı için gerekli satın alım güçlerinin bulunmayışı veya doğal afete maruz kalmış kişiler olması,

2 5. Gıda bankacılığı faaliyetlerinde bulunan dernek ve vakıflar, son kullanma tarihi geçmiş, insan sağlığına zararlı ve standartlara uygun olmayan ürünleri dağıtmamalıdırlar. 6. Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıfların, ürünlerin depolanması, tasnifi, muhafazası ve dağıtımı için uygun depo alanları tahsis etmiş olması 7. Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflar, gıda maddelerini, dernek ve vakıfların yönetici, üye ve yakınlarına dağıtmamaları gerekir. 8. Gıda bankacılığı faaliyetlerinde bulunan dernek ve vakıflar, dağıtım organizasyonunu kargaşa, kaos ve kişilerin mağdur olmasına sebep olmayacak şekilde planlamış ve gerekli güvenlik önlemlerini almış olmalıdırlar. C) Gıda Bankacılığının Vergisel Yönü 1. Gıda bankacılığı tabiri vergi mevzuatımıza 5035 sayılı Kanun ile girmiştir. Söz konusu Kanun un 12 maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasına 01.01.2004 tarihinden geçerli olmak üzere aşağıdaki bent eklenmiştir. 10. Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedeli. Bu düzenleme ile gelir vergisi mükelleflerine ticari kazançlarını tespit ederken bentte belirtilen bağış giderlerinin tümünün kazançtan indirilmesi imkanı getirilmiştir. Ayrıca, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 6. maddesinde Safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu nun ticari kazanç hükümleri uygulanır. denilmesi nedeniyle aynı imkândan Kurumlar Vergisi mükelleflerinin de yararlanması mümkün kılınmıştır. GVK nın 40. maddesinin 10. bendindeki Gıda maddeleri ibaresi 5281 sayılı Kanun un 8-a maddesiyle 01.01.2005 tarihinden geçerli olmak üzere gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin şeklinde değiştirilerek indirim kapsamı genişletilmiştir. 2. GVK da ve KVK da yer alan bağış ve yardımlara ilişkin genel hükümler, bağış ve yardım tutarlarının beyanname üzerinden indirilmesi esasına dayandığını göstermektedir. Bunun tek istisnası, 5035 sayılı Kanunla yapılan düzenlemede fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamının ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınabilmesidir. 3. Ticari işletmeye dahil olan gıda maddelerinin bağışlanması durumunda bu malların maliyet bedeli gider kaydedilir. Bu işlem, ticari işletme tarafından bağışın yapıldığı dernek veya vakfa düzenlenen faturanın mal satışı yapılıyormuş gibi gelir olarak kaydedilirken, bedelsiz verilmesi sebebi ile gider olarak kaydedilmesi suretiyle gerçekleştirilir. 4. Gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar 3065 sayılı Kanunun 17/2-b maddesine göre katma değer vergisinden istisnadır. KDV Kanununun 30/a ve 32 nci maddelerine göre, kısmi istisna mahiyetindeki bu teslimin bünyesine giren katma değer vergisi tutarının indirim konusu yapılması mümkün bulunmamaktadır. D) Diğer Hususlar 1. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı 04/05/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 40-442 sayılı özelgesinde kemer, anti bakteriyel jel, traş bıçağı, traş köpüğü, ayakkabı olarak sayılan ürünler temizlik ve giyecek maddeleri olarak gıda bankacılığı kapsamında yapılan bağış olarak değerlendirilebileceği ve bu bağışın vergi matrahının tespitinde gider veya indirim olarak dikkate alınmasının mümkün olacağı, ancak çanta, cüzdan, giyim aksesuarı, haşere ilaçları, krem, ayakkabı boyası, her türlü kırtasiye ürünü, kozmetik, yara bandı, deodorant, parfüm, oda spreyi vb. olarak sayılan ürünlerin bu kapsamda değerlendirilemeyeceği yönünde görüş beyan etmiştir. 2. İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının verdiği 24/05/2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 89-117 sayılı özelgede, belediyelere gıda bankacılığı kapsamında gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince yapılan bağış ve yardımların, safi kazancın tespitinde gıda bankacılığı kapsamında yapılmış bağış olarak değerlendirilmesinin mümkün olmadığı ifade edilmiştir.

3 E) Gıda Bankacılığı Uygulamasının Muhasebeleştirilmesi 1. Bağış yapacak işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayan malları satın alması ve gıda bankacılığı kapsamında tesliminin muhasebeleştirilmesi a) Satın alınıp KDV indirimi yapıldıktan sonra bağışlanması (X) AŞ, senedi gıda bankacılığı yapmaya uygun olan (Y) vakfına, ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere, gıda bankacılığı kapsamında fatura toplamı KDV (%8) dâhil 108.000 TL tutarında gıda bağışı yapmıştır. Mallar satın alındığında yapılacak kayıt 157 DİĞER STOKLAR 100.000 191 İNDİRİLECEK KDV 8.000 Gıda bankacılığı kapsamında bağış amaçlı satın alınan malların kayda alınması Bağış gerçekleştiği zaman yapılacak kayıt 10.Bağış ve Yardımlar 100.000 11.Gider Yazılan KDV 8.000 600-YURT İÇİ SATIŞLAR 100.000 391-HESAPLANAN KDV 8.000 10.İlave Edilecek KDV 623-DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 100.000 10-Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların Maliyeti 157 DİĞER STOKLAR 100.000 Gıda bankacılığı kapsamında bağış yapılan malın stoklardan çıkarılarak

4 b) Satın alınıp KDV indirimi yapılmadan bağışlanması (X) AŞ, senedi gıda bankacılığı yapmaya uygun olan (Y) vakfına, ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere, gıda bankacılığı kapsamında fatura toplamı KDV (%8) dâhil 108.000 TL tutarında gıda bağışı yapmıştır. Mallar satın alındığında yapılacak kayıt 157 DİĞER STOKLAR 108.000 Gıda bankacılığı kapsamında bağış amaçlı satın alınan malların kayda alınması Bağış gerçekleştiği zaman yapılacak kayıt 10.Bağış ve Yardımlar 600-YURT İÇİ SATIŞLAR 108.000 623-DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 108.000 10-Gıda Bankacılığı Kapsamında Yapılan Bağışların Maliyeti 157 DİĞER STOKLAR 108.000 Gıda bankacılığı kapsamında bağış yapılan malın stoklardan çıkarılarak

5 2. Bağış yapacak işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili malları gıda bankacılığı kapsamında tesliminin muhasebeleştirilmesi (X) AŞ gıda maddesi ticareti yapmaktadır. Tüzüğü gıda bankacılığı yapmaya uygun bulunan (Y) derneğine, ihtiyaç sahiplerine verilmek üzere gıda bankacılığı kapsamında 100.000 TL tutarında gıda maddesi bağışı yapmıştır. Bağışlanan gıda maddelerine ilişkin işletmenin yüklendiği KDV 8.000 TL dir. Malların İlk Satın Alınması Anındaki Yapılacak Kayıt 153 TİCARİ MALLAR 100.000 191 İNDİRİLECEK KDV 8.000 Bağış Gerçekleştiği Zaman Yapılacak Kayıt 10.Bağış ve Yardımlar 100.000 11.Gider Yazılan KDV 8.000 600-YURT İÇİ SATIŞLAR 100.000 391-HESAPLANAN KDV 8.000 10.İlave Edilecek KDV 621-SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 100.000 153 TİCARİ MALLAR HESABI 100.000 Gıda bankacılığı kapsamında bağış yapılan ticari malın