BĠR METRO ĠSTASYONUNDA PLATFORM AYIRICI KAPILARIN ĠÇ ORTAM ġartlarina ETKĠSĠ

Benzer belgeler
METRO ĠSTASYONLARINDA ĠġLETME ġartlarinin ISIL KONFORA ETKĠSĠ

Yer Altı Raylı Ulaşım Sistemlerinde Yolcu Isıl Konfor Şartlarının Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (HAD) Analiziyle İncelenmesi

R-404A VE R-407C SOĞUTKANLARIYLA ÇALIŞAN DENEYSEL BUHAR SIKIŞTIRMALI SOĞUTMA SİSTEMİNİN EKSERJİ ANALİZİ

YERALTI TAŞIMA SİSTEMLERİ İSTASYONLARINDA HESAPLAMALI AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ YÖNTEMİYLE YANGIN VE HAVALANDIRMA SİMÜLASYONU

OTOMOTİV MÜHENDİSİ TANIM. Kamyon, otobüs, minibüs, otomobil gibi motorlu kara taşıtlarını planlayan ve üretimini denetleyen kişidir.

ÜÇ BÜYÜK ġehġr MERKEZĠ ĠÇĠN BĠN-DATA DEĞERLERĠNĠN BELĠRLENMESĠ

EGE ÜNĠVERSĠTESĠ ÖĞRETĠM ÜYESĠ ĠLANI

15 SAY Gıda Mühendisliği lisans mezunu olmak.

MODERN MÜHENDİSLİK HESAPLAMALARI İLE ASANSÖR BİLEŞENLERİNİN GÜVENİRLİKLERİNİN ARTTIRILMASI

İNDİREK / DİREK EVAPORATİF SOĞUTMA SİSTEMLERİ KOMBİNASYONU

FARKLI ĠKLĠM BÖLGELERĠNDE OTEL YAPILARININ ISITMA VE SOĞUTMA YÜKLERĠ AÇISINDAN KARġILAġTIRILMASI

GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ ÖGRETİM ÜYELİGİ KADROLARINA BAŞVURU KOŞULLARI VE UYGULAMA İLKELERİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALĠZĠ VE GRANÜLOMETRĠ EĞRĠSĠ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ/ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ EĞİTİM PLANI Saat/Hafta

DERS PROGRAMI OLUŞTURMA VE ÖĞRETİM ELEMANI GÜN-SAAT AYARLARI

HAVALANDIRMA CĠHAZLARINDA ISI GERĠ KAZANIM VE TOPLAM ENERJĠ VERĠMLĠLĠĞĠNĠN SĠMÜLASYONU

BİR ISI GERİ KAZANIM CİHAZININ PERFORMANS KARAKTERİSTİKLERİNİN DENEYSEL VE SAYISAL OLARAK BELİRLENMESİ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AKDENİZ BÖLGESİ İÇİN ISITMA VE SOĞUTMA DERECE- SAAT DEĞERLERİNİN ANALİZİ

ÜRETĠM TESĠSLERĠ BÖLGESEL BAĞLANTI KAPASĠTE RAPORU

Prof. Dr. Durmuş KAYA Öğr. Gör. Muharrem EYİDOĞAN Arş. Gör. Enes KILINÇ

DENEY-4. SEKONDER AġIRI AKIM KORUMA RÖLELERĠ DENEYĠ AġIRI AKIM RÖLELERĠNĠN AKIM - ZAMAN KARAKTESĠRTĠKLERĠ


YERALTI TOPLU TAŞIMA SİSTEMLERİNDE ACİL DURUM HAVALANDIRMASI

SANAT TARİHÇİSİ TANIM. Türkiye de ve dünyada yapılmış sanat eserlerini kronolojik gelişme ve yöresel boyutlarında inceleyen ve değerlendiren kişidir.

+ 1. ) transfer edilir. Seri. Isı T h T c sıcaklık farkı nedeniyle üç direnç boyunca ( dirençler için Q ısı transfer miktarı aşağıdaki gibidir.

SAFRANBOLU TURĠZM FAKÜLTESĠ

Trabzon`daki yapı denetim firmalarında çalışan makina mühendisleri ile Şube SMM Komisyonu toplandı

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE FAKÜLTESİ BİNASI NIN ISIL KONFOR ŞARTLARINA BAĞLI ENERJİ ANALİZİ

SCROLL VE PİSTONLU TİP SOĞUTMA KOMPRESÖRLERİNİN KAPASİTE VE VERİMLERİNİN ÇALIŞMA ŞARTLARI İLE DEĞİŞİMİ

Panora-View -Detaylı Teknik Katalog-

YOLCU GİRİŞ KAPILARININ TSI GEREKLİLİKLERİNE GÖRE TASARIMI

İKİ KADEMELİ EKONOMİZERLİ BUHAR SIKIŞTIRMALI SOĞUTMA ÇEVRİMİNİN PERFORMANS ANALİZİ

T.C. KARABÜK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNDEN

JEOTERMAL SAHALARDA BİRİMLEŞTİRMENİN REZERVUAR PERFORMANSINA OLAN ETKİLERİ

DOĞAL YAPI TAŞLARI TEKNİKERİ (MERMER TEKNİKERİ)

Eğitim ve Danışmanlık Hizmetinin Tanımı. 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz.

GAZĠOSMANPAġA ÜNĠVERSĠTESĠ PROJE DESTEK OFĠSĠ KOORDĠNATÖRLÜĞÜ YÖNERGESĠ

ORMAN MÜHENDİSİ TANIM. Orman alanlarının saptanması, ağaçlandırılması, korunması, işletilmesi ve geliştirilmesi gibi konularda hizmet yürüten kişidir.

SONDAJ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

FARKLI TİP AYDINLATMA AYGITLARININ HARMONİK ETKİLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

S49-RĠ59 TĠP RAYLARIN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI EDĠRNEKAPI-ġEHĠTLĠK ARASI RAY DEĞĠġĠM ÇALIġMASI ÖRNEĞĠ

ÖZET. Doktora Tezi. Levent YALÇIN. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı. DanıĢman: Prof. Dr.

IGH FX / IGH FX EC. Isı Geri Kazanımlı Taze Hava Cihazı

ANKARA İLİ BASIM SEKTÖRÜ ELEMAN İHTİYACI

4.2. EKSENEL VANTİLATÖRLERİN BİLGİSAYARLA BOYUTLANDIRILMASI

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem I Öğrencilerinin Başarı Durumu: Altı Yıllık Deneyim

Ö Z G E Ç M İ Ş. Derece Alan Üniversite Yıl

Emisyon Ölçümlerinin Planlanması

Iklimlendirme ve Sogutma (HVAC&R) Ürünleri için Firmaya Özel ve Hazır. Tasarım Performans Hesaplama Analiz Ürün Seçim Simülasyon.

Yüzeysel Temellerin Sayısal Analizinde Zemin Özelliklerindeki Değişimin Etkisi

BOSSA DIŞ GİYİM İŞLETMESİNDE FASON İPLİK İMALATI TERMİN SÜRELERİNE ALTI SIGMA ARAÇLARI İLE İSTATİSTİKSEL YAKLAŞIM

KOMBĠDEKĠ ISI DEĞĠġTĠRĠCĠ KAPASĠTESĠNE TASARIM PARAMETRELERĠNĠN ETKĠSĠ

DEĞİŞİK HAVA HIZI DEĞERLERİ KULLANILARAK YERDEN ISITMA YAPILAN VE TAZE HAVA VERİLEN BİR OFİS İÇERİSİNDEKİ KONFOR KOŞULLARININ SAYISAL ANALİZİ

KAYISI ARAŞTIRMA İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ EK 3.9 TOPRAK SU KAYNAKLARI BÖLÜMÜ

GAZİ ÜNİVERSİTESİ KAMU YÖNETİMİ BÖLÜMÜ STRATEJİK PLANI

MEGEP (MESLEKİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

2015 EYLÜL KISA VADELİ DIŞ BORÇ İSTATİSTİKLERİ GELİŞMELERİ

T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ YÖNETİM KURULU TOPLANTI TUTANAĞI /16

AYNI ÇALIŞMA ŞARTLARINDA ÜÇ FARKLI SOĞUTMA SİSTEMİNİN KARŞILAŞTIRMALI PERFORMANS ANALİZİ

Faaliyet Alanları. 22 Aralık Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü

ELĠT BAĞIMSIZ DENETĠM VE YEMĠNLĠ MALĠ MÜġAVĠRLĠK A.ġ YILI ġeffaflik RAPORU

17. bölüm. basında şubemiz

Türkiye nin İlleri İçin Soğutma Tasarım Sıcaklıklarının Tespiti

Gazi Üniversitesi Patent Destek Birimi Deneyimleri

Etlik Piliç Kümeslerinin Serinletilmesinde Güneş Enerjisi Kullanımının Tekno-Ekonomik Analizi. Yrd. Doç. Dr. Metin DAĞTEKİN

ODTÜ Bilgisayar Mühendisliği. Tanıtım Günleri Temmuz 2005

HEYKELTRAŞ TANIM A- GÖREVLER

Norm Teknik Malz.Tic.İnş.San.A.Ş. Sayfa 1 / 10

Madde 2. KTÜ de not değerlendirilmesinde bağıl değerlendirme sistemi (BDS ) ve mutlak değerlendirme sistemi (MDS ) kullanılmaktadır.

MİSYONUMUZ Okulumuzun varlık nedeni, bilimsel bilgi ışığında, değişime ve gelişime açık, toplumsal duyarlılık ve sorumluluğu olan, sorun çözme yeteneğ

Adı- Soyadı: Fakülte No :

ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TANITIM FORMU. Bölüm Başkan Yardımcısı(ları)

TARİH: REVIZYON: 0 SAYFA : 1/7 ISPARTAKULE KOZA EVLERĠ-2 01 MAYIS MAYIS 2017 AYLIK FAALĠYET RAPORU

T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SENATO. 1- Anadolu Üniversitesi Uluslararası Sivil Toplum Araştırmaları Merkezi (USTAM) Yönetmeliği nin görüşülmesi;

ENDÜSTRĠYEL TESĠSLERDE ĠÇ HAVA KALĠTESĠ

BĠR DĠLĠM TRANSFORMATÖR RADYATÖRÜNDE AKIġ VE ISI TRANSFERĠNĠN FARKLI YAĞ TĠPLERĠ KULLANILARAK ĠNCELENMESĠ

Teknik sistem kataloğu Plastik panolar KS

MATBAA DA SAATLİK MALİYET SİSTEMİ VE UYGULANMASI

TAM KLİMA TESİSATI DENEY FÖYÜ

TAŞIT MOTORLARI İÇİN REZONATÖR TİP SUSTURUCU TASARIMI

Isı pompaları 61AF. Havadan suya

KİTaS, ortaokul öğrencileri için MEB tarafından tavsiye edilen 100 temel eserin öğrenci okumalarının

PMV METODU İLE ISIL KONFOR ÖLÇÜMÜ VE HESAPLANMASI

TARİH: REVIZYON: 0 SAYFA : 1/7 ISPARTAKULE KOZA EVLERĠ-2 01 NĠSAN NĠSAN 2017 AYLIK FAALĠYET RAPORU

WEBER MINING. Boşluk doldurma Havalandırma Sağlamlaştırma Su kontrolü. Yüksek kaliteli dolgu ve enjeksiyon ürünlerimizin başlıca kullanım alanları

BİR OFİS BİNASININ DEĞİŞKEN HAVA DEBİLİ İKLİMLENDİRME SİSTEMİNİN MODELLENMESİ VE KONTROLÜ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SENATO KARAR ÖRNEĞİ

YAŞAR HOLDİNG. Prof.Dr. Mustafa Yaşar TINAR

T. C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE BİRİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

TAVLAMA KOŞULLARININ ÖĞÜTME PERFORMANSI VE UNA ETKİLERİ

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SENATO KARAR ÖRNEĞİ

Abs tract: Key Words: Meral ÖZEL Nesrin İLGİN

1-)Projenin Adı: Küre içinde gizemli piramit. 2-)Giriş ve Projenin Amacı : 9. Sınıf geometri dersinde üç bouytlu cisimlerin hacmini

ESM 318 ENERJİ LABORATUVARI DENEY NUMARALARI ve DENEY ADLARI

BİR OTOMOBİL KABİNİ İÇERİSİNDE ISITMA SÜRECİ İÇİN FARKLI HAVA HIZI KULLANIMININ SAYISAL ANALİZİ

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ ÖĞRETİM DEĞERLENDİRME ANKETİ

ADALET MESLEK ELEMANI

OYAK EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI DÖVİZ CİNSİNDEN YATIRIM ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 31 MART 2008 TARİHİ İTİBARİYLE MALİ TABLOLAR

Transkript:

TESKON 2015 / ISIL KONFOR SEMPOZYUMU Bu bir MMO yayınıdır MMO bu yayındaki ifadelerden, fikirlerden, toplantıda çıkan sonuçlardan, teknik bilgi ve basım hatalarından sorumlu değildir. BĠR METRO ĠSTASYONUNDA PLATFORM AYIRICI KAPILARIN ĠÇ ORTAM ġartlarina ETKĠSĠ NURDĠL ESKĠN MESUT GÜR OĞUZ BÜYÜKġĠRĠN ÜNAL ALTINTAġ YILDIRAY YEDĠKARDEġ ĠSTANBUL TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLERĠ ODASI BĠLDĠRĠ

2429 BĠR METRO ĠSTASYONUNDA PLATFORM AYIRICI KAPILARIN ĠÇ ORTAM ġartlarina ETKĠSĠ Nurdil ESKĠN Mesut GÜR Oğuz BÜYÜKġĠRĠN Ünal ALTINTAġ Yıldıray YEDĠKARDEġ ÖZET Yer altı raylı yolcu taģıma sistemleri hızı, yolcu taģıma kapasitesi, güvenilirliği ve konforu sayesinde en çok tercih edilen taģıma sistemi haline gelmiģlerdir. Bu sistemlerde, istasyona giren trenin önünde sürüklediği yüksek hızdaki havanın yolcu üzerindeki etkisinin azaltılması, yolcuların tren hattına geçiģlerinin önlenmesi veya herhangi bir fiziksel rahatsızlık nedeni ile insanların tren hattına düģmesinin önüne geçilmesi amacıyla istasyonların peron sınırlarında platform ayırıcı kapılar (PAK) kullanılmaktadır. Yolcuların kısa zaman dilimlerinde bulundukları yer altı istasyonlarının çevresel ortam konforu ve taze hava ihtiyacı platform ayırıcı kapı sistemlerinin kullanımı ile değiģkenlik göstermektedir. Bu çalıģmada bir yer altı istasyonu iç ortam Ģartlarına, peron ayırıcı kapı sistemlerinin etkisi incelenmiģtir. Bu amaçla istasyon modülü katı modeli oluģturulmuģ, istasyonda ısıl konfora etki eden iç ortam değiģkenleri incelenmiģ ve analizler hesaplamalı akıģkanlar dinamiği (HAD) analizi Autodesk Simulation CFDesign paket programı ile gerçekleģtirilmiģtir. Yapılan simülasyonlar sonucunda platform ayırıcı kapıların istasyon iç ortam Ģartlarına olan etkisi irdelenmiģtir. Anahtar Kelimeler: Metro, Isıl konfor, Hesaplamalı akıģkanlar dinamiği, PAK ( Platform ayırıcı kapı) ABSTRACT Underground rail transport systems are the most commonly preferred urban transport vehicles thanks to their speed, passenger capacity, safety factors and passenger comfort. In these systems, platform screen doors (PSD s) are frequently used in order to reduce the impact of high speed air on passengers which is generated by train motion, prevent passengers from passing the railway line or prevent them from falling by means of any physical discomfort. For metro stations where commuters spend a short period of time, environmental comfort and the need for fresh air are vary according to which type of PSD is used. In this study; the effect of PSD s to the undergorund rail transport system s environmental conditions is examined. Following this process, 3D model of the station was created, the indoor parameters which effects the thermal comfort conditions were examined and the analysis were conducted by using Audesk Simulation CFDesign software by means of computational fluid dynamics (CFD). According to these simulations the effect of PSD s on indoor conditions were examined. Key Words: Thermal comfort, Metro station, CFD (Computational fluid Dynamics), PSD (Platform screen door).

2430 1. GĠRĠġ Ülkemizde özellikle Ġstanbul da devam eden metro projeleri, istasyonlarda güvenlik koģulları ve konfor Ģartlarının kontrol edilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmıģtır. Ġstanbul da, Avrupa yakası Metro hattında bulunan istasyonlarda, platform ayırıcı kapıların amacı öncelikle güvenliktir. Ġstasyona giren trenin önünde sürüklediği belirli bir hızdaki havanın etkisi ile özellikle yaģlı ve çocukların düģmelerinin önlenmesi veya herhangi bir fiziksel rahatsızlık nedeni ile insanların raylara düģmesinin önüne geçilmesi amacıyla bu kapılar platform kenarına yerleģtirilmek istenmektedir. Bu kapılar farklı boyut ve tipte olabilir. Bazı tipleri tünel ile istasyonu tamamıyla kapatırken bazı tipleri ise belirli oranda kapatma sağlamaktadır. Ancak her halükarda peron kenarlarına güvenlik amaçlı olarak yerleģtiren Platform Ayırıcı Kapıları tren piston etkisi ile gelen havanın Ġstasyon içindeki hareketine tesir edebilmekte ve bu durum istasyon içindeki iç ortam Ģartlarını etkileyebilmektedir. Literatürde yeraltı raylı sistemleri iç ortam koģullarıyla ilgili sayısal analizler mevcuttur[1-3]. Bu çalıģmanın amacı da hesaplamalı akıģkanlar dinamiği [HAD] sayısal analizi ile iç ortam Ģartlarına bağlı olarak değiģen ısıl konforu sağlayacak farklı geometrideki platform ayırıcı kapıların tasarımının gerçekleģtirilmesidir. ġekil 1. M2 Metro hattı güzergâhının Ģematik görünümü. ġekil 1 de gösterilen M2 metro hattı toplam 12 istasyona sahiptir Ġstasyonun mimari projeleri Ġstanbul UlaĢım A.ġ. tarafından sağlanmıģtır ve tüm analizlerde fiziksel boyutlar bu projeler kullanılarak elde edilmiģtir. Bu çalıģma kapsamındaki tüm analizler Ġstanbul metrosunda bulunan bir delme tünel tip bir istasyon ele alınarak yapılmıģtır. 1.1.Platform kapı sistemleri Günümüzde platform kapı sistemleri çok çeģitli Ģekillerde üretilmektedir. Tren hareketleri istasyonun havalandırılmasına katkıda bulunduğundan, istasyon ve tren bölgesini tam olarak ayırmayan platform ayırıcı kapılar da bulunmaktadır. Bu sistemler ġekil 2 de de görüldüğü gibi genel olarak üç tiptedir. Bunlar; Tam Platform Kapı Sistemleri PAK (PSD) Yarı Platform Kapı Sistemleri YPAK (PED) Platform Geçit Sistemleri PGS (PSG) olarak tanımlanmaktadır.

2431 ġekil 2. (a) Tam Platform Kapı Sistemi, (b) Yarı Platform Kapı Sistemi ve (c) Platform Geçit Sistemi. 2. ĠSTASYON ve YOLCU BĠLGĠLERĠ M2 metro hattının yolcu yoğunluğu yüksek istasyonları arasında yer alan cadde seviyesinde yaklaģık 25 m aģağıda yer almaktadır. Tünel delme sistemiyle inģa edilen istasyon 200 m uzunluğunda iki peron ve bir konkors katından oluģmaktadır. Cadde seviyesine toplam 5 çıkıģ ile bağlanan istasyonda 14 yürüyen merdiven ve 2 asansör bulunmaktadır. Normal iģletme altında yaz-kıģ genellikle doğal havalandırma ile konfor Ģartları sağlanan istasyonda acil durumlar için 2 adet TVF (Tünel Havalandırma Fanı) ve 2 adet EXF (Egzos Fanı) fanları bulunmaktadır. Peron sonlarında bulunan havalandırma bacaları, hem tren hareketi ile oluģan piston etkisi azaltmakta hem de acil durumlarda devreye giren fanları hava yolunu oluģturmaktadır. Peronlarda havalandırma ihtiyacı doğması durumunda, taze hava peron tavanında bulunan menfezlerden verilirken kirli hava peron altında bulunan egzoz menfezlerden atılmaktadır ġekil 3. Ġstasyonun görünümü. Bir saat boyunca istasyonda bulunan yolcu sayısı sıkıģık iģletmede 12000 ve normal iģletme de 3000 mertebelerindedir. Bu rakamlar istasyonda tipik bir gün boyunca kameralı yolcu sayımları neticesinde elde edilmiģtir. Tek bir yolcunun istasyonda geçirdiği süre ise 4 dk olarak verilmektedir.

2432 3. BĠR ĠSTASYON MODÜLÜNDEKĠ ENERJĠ MODELLEMESĠ Ġstasyon için ısıl konfora etki eden ısıl yükler hesaplanırken yaklaģma, istasyon ve uzaklaģma tünellerinden meydana gelen istasyon modülü esas alınarak ısıl yükler hesaplanmıģtır[4]. Bir istasyon modülü içindeki ısıl kazançlar temel olarak ikiye ayrılır; - Bunlardan ilki tren kaynaklı ısıl kazançlardır ki bunlar frenleme ve ivmelenme sırasında oluģan mekanik ve aerodinamik sürtünme dirençleri kaynaklı kazançlar, fren rezistörü, tren kliması, motor kazançları, 3. ray kazancı olarak ifade edilir. - Ġstasyon içindeki bir diğer ısıl kazanç faktörü ise istasyondan doğan ısıl girdilerdir ki bunlar istasyon aydınlatması, tünel aydınlatması, asansörler, yürüyen merdivenler, reklam panoları, mağazalar ve istasyon içindeki yolculardan kaynaklı ısıl girdiler olarak düģünülür. Bu ısıl girdiler incelendiğinde frenleme esnasında en etkili faktörün mekanik dirençlerden ve rezistörlerden kaynaklandığı, ivmelenme sırasında en etkili faktörün motor kayıplarından olduğu ve genel olarak bakıldığında ise istasyon modülüne 224 kw ile en etkili ısıl yük girdisinin tren klimasına ait olduğu görülmüģtür. 4. ĠÇ ORTAM ġartlarina BAĞLI OLARAK BAĞIL SICAKLIK ĠNDEKSĠ Bir metro istasyonunda ortam sıcaklığı, nemi, hava hızları ve basınç değiģimleri iç ortam Ģartlarının değiģimi hakkında bilgi vermektedir. Ancak yolcuların gerek istasyon ve gerekse tren içinde geçirdikleri seyahat süreleri boyunca nasıl hissedecekleri hakkında bir bilgi verememektedir. Oysa yolcuların seyahat ettikleri kısa süreler zarfında bulundukları ortamda rahat ve kendini konforlu bir ortamda olarak hissetmesi, toplu taģımacılığı tercih etmesindeki önemli faktörlerden birisidir. ASHRAE sıcaklık ve hava hızı ile yolcuların hareketine ve giysilerinin kalın veya ince oluģuna göre Bağıl Sıcaklık Ġndeksi(BSI) adı verilen bir konfor tanımlaması yapmıģ ve bu indeksin değerlerine göre yolcuların kendilerini nasıl hissedebilecekleri konusunda önermelerde bulunmuģtur. [4] Bu indeks, BSI = [M*(I cw +I a )+1,13*(T-95)+R*I a ]/74,2 olarak tanımlanmıģtır. BSI: Bağıl sıcaklık indeksi M: Metabolizma hızı [Btu/hr.ft^2] I cw : Islak kıyafet yaklaģımıyla kıyafet yalıtımı [clo] I a : Havanın sınır tabakasına bağlı yatıtım etkisi [clo] T: Kuru termometre sıcaklığı [F] R: Etraftan ıģıma ile olan ısı etkisi [Btu/hr.ft^2] Bu hesaplamaya bağlı olarak da Tablo 1 de verilen Ashrae Konfor sınıflandırması yapılmıģtır. Tablo 1. Bağıl Sıcaklık Ġndeksine bağlı konfor sınıflandırması Ashrae Konfor Sınıflandırması Bağıl Sıcaklık Ġndeksi Sıcak 0.25 Ilık 0.15 Konforlu 0.08 Serin 0.00

2433 5. HAD MODELLEMESĠ Ġstasyon modülü; yaklaģma tüneli, istasyon ve uzaklaģma tünelinden oluģmaktadır. Bu çalıģmada kullanılan metro istasyonunun yolcu ısıl konfor Ģartlarını HAD analizi ile inceleyebilmek için istasyon 1:1 gerçek ölçekte üç boyutlu olarak SolidWorks programı ile modellenmiģtir. Modellenen bölge, istasyona ait hava hacmidir. Bu hacim, tasarımı yapılan üç boyutlu kabuk modelden çıkarılmıģtır. GerçekleĢtirilen akıģ analizinde de hava hacmi modeli kullanılmıģtır. ġekil 4 te istasyona ait hava hacminin model görünümleri verilmektedir. ġekil 5 te ise istasyona ait bölümler gösterilmektedir. ġekil 4. Ġstasyona ait hava modelinin 3 D gösterimi ġekil 5. Ġstasyona ait bölümlerin gösterimi Metro istasyonu 200 metre uzunluğunda ve 3.4 metre geniģliğinde iki perondan oluģmaktadır. Peronlara ulaģım için ise 19 metre yüksekliğinde 4 adet yürüyen merdiven ve yürüyen merdiven holü, 5 istasyon giriģ ve çıkıģ bölümü ile 4 adet geçiģ pasajı bulunmaktadır. Bu bölümlere ek olarak istasyonun baģında ve sonunda 2 adet havalandırma bacası bulunmaktadır. Yapılan çalıģma kapsamında, platform ayırıcı kapı sisteminin insan ısıl konforu Ģartlarına göre uygulanabilirliği incelenmektedir. Bu sebeple analizde, farklı kapı tiplerinin tanımlandığı üç boyutlu modeller kullanılmıģtır. Analizde kullanılmıģ olan üç boyutlu modeller sırasıyla Ģu Ģekildedir: Kapısız istasyon modeli 1.5 metre yüksekliğinde kapılı istasyon modeli 2.4 metre yüksekliğinde kapılı istasyon modeli Tam yükseklikte kapılı istasyon modeli Autodesk CFD Simulation programı boģluk olan yerleri duvar olarak görmekte ve bu bölgelerde ısı geçiģine ve hava geçiģine izin vermemektedir. ġekil 6 da kapıların istasyona tanımlanması yandan görünüģten kesit alınarak gösterilmiģtir.

2434 ġekil 6. Ġstasyon modellerinin yandan görünüģ kesitleri. (a) PAK siz istasyon modeli, (b) 1.5m yükseklikte PAK li istasyon modeli, (c) 2.4m yükseklikte PAK li istasyon modeli, (d) Tam yükseklikte PAK li isyasyon modeli Kullanılacak analiz programında çözüm kolaylığı sağlayabilmek açısından çeģitli geometrik basitleģtirmeler yapılmıģtır. Yapılan kabuller sonucunda istasyona ait hava hacmi bire bir olarak modellenmiģtir. Hesaplamalı AkıĢkanlar Dinamiği (HAD) analizi Autodesk Simulation CFD programında gerçekleģtirilmiģtir. Analizler ilk olarak düzenli rejimde çalıģtırılarak optimum sonlu eleman sayısı saptanmıģ, daha sonra zaman bağlı çözümler yapılarak nihai sonuçlara gidilmiģtir. Bu kısımda geometrinin analizinde kullanılacak sınır Ģartları, baģlangıç Ģartları ve malzeme atamaları yapılmıģtır. Çıkan sonuçların, bir metro istasyonundaki hava hareketlerine bağlı olarak sıcaklık, basınç ve hız dağılımlarının hususunda önemli bilgileri sağladığı görülmüģtür. 6. HAD ANALĠZĠ SONUÇLARI Yapılan analizlerde, trenler zıt yönlerde istasyona girmekte, yavaģlayarak istasyon ortasında durmakta, yolcuların aktarımını bekledikten sonra ise yine zıt yönlerde istasyonu terk etmektedirler Ġstasyon senaryosunda tren hareket konumları ġekil 7 de gösterilmiģtir. Trenin toplam analiz süresi 100 saniye olarak belirlenmiģtir.

2435 ġekil 7. YaklaĢma, bekleme ve uzaklaģma bölgeleri. Yapılan HAD analizleri, dıģ ortam sıcaklığının 35 o C olması durumunda ve normal iģletme koģulları altında gerçekleģtirilmiģtir. Sonuçlar, PAK sistemi olmadığı ve 2,4 metre PAK sisteminin kullanılması hali için verilmiģtir. ġekil 8. Ġstasyon analizinde ele alınan yerel noktalar. ġekil 8 de, analiz sonuçlarının gösterileceği istasyon alanındaki önemli 17 nokta gösterilmiģtir. Burada 1, 7, 8 ve 14 noktaları hava atım bacaları giriģleridir. 4 ve 11 her iki peronun tam ortasıdır. 16 numara ise yürüyen merdivenlerin bulunduğu holün tam ortasıdır. ÇalıĢmada bu mahallerin yerden 1.7 m yüksekliğindeki iç ortam simülasyon sonuçları da verilmiģtir. 6.1. Yaz aylarında normal çalıģma halinde platform ayırıcı kapıların etkisi Bu analizlerde platformlarda kapı konulmasının, istasyon iç ortam Ģartlarına olan etkisi, 35 o C dıģ ortam sıcaklığında ve normal iģletme Ģartlarında incelenmiģtir. Platform ayırıcı kapıların etkisinin görülebilmesi için önce platformda ayırıcı kapı olmayan durum (referans hal) incelenmiģtir. ġekil 9a da bu durumdaki sıcaklıkların istasyon içinde lokasyonla ve zamanla değiģimleri görülmektedir. Ardından farklı kapı tipleri simülasyonları yapılarak istasyon içindeki ısıl Ģartlar incelenmiģtir.

2436 2.saniye 30.saniye 80.saniye ġekil 9.a. Normal çalıģma halinde Platform Ayırıcı Kapı olmaması durumunda istasyonda zamana bağlı sıcaklık dağılımı Yukarıdaki Ģekilde de görüleceği üzere hava sıcaklıkları istasyona giren trenin hareketine paralel olarak değiģmekte, tren perona girerken istasyon sıcaklığı yükselmekte, tren perondan ayrılırken ise sıcaklık düģmektedir. DıĢ ortam sıcaklığı 35 o C olduğu yaz Ģartlarında trenler istasyondan ayrılırken oluģan vakum etkisi hava atım bacalarının bulunduğu bölgelerde sıcaklığı arttırmıģtır. ġekil 9.b de ise 2,4 metre yükseklikte PAK kullanıldığında hava sıcaklığının istasyon içinde yere ve zamana bağlı olarak değiģimi gösterilmektedir. Görüldüğü üzere trenin istasyona giriģi ile hava sıcaklıkları artmakta, trenin ayrılması ile oluģan piston etkisi sonucu sıcaklıklar yeniden azalmaktadır. Ancak platform ayırıcı kapılar bu sıcak ortamın platforma yayılmasını engellediğinden yolcuların bekledikleri mahallerde maruz kaldıkları sıcaklıklar tren hattındaki sıcaklıklardan daha düģük olmaktadır. Bu durum ġekil 10 da verilen sıcaklık dağılımları ile de gözlemlenmektedir.

2437 ġekil 9.b. 4 lü tren normal çalıģma halinde zamana bağlı sıcaklık dağılımının gösterimi ( 2,4 m PAK).

2438 ġekil 10. 4 lü tren normal çalıģma halinde zamana bağlı platform sıcaklık dağılımları. ġekil 10 da istasyonun orta bölgesi olan 4, 11, 16 noktalarındaki zamana bağlı sıcaklıkların grafiksel gösterimi bulunmaktadır. Bu değerler 35 o C dıģ sıcaklık, 4 lü ve normal çalıģma Ģartları altıda elde edilmiģ ve sonuçlar PAK olmayan durum için (kapısız hal) ve 2,4 m PAK için gösterilmiģtir. Bu grafiklerden de anlaģılacağı üzere platformu kapı ile tren hattından ayrılması, tren kaynaklı ısıl yüklerin etkisini azaltmakta, istasyonun iç ortam sıcaklığının artmasını engellemektedir.

2439 ġekil 11. 4 lü tren normal çalıģma halinde tren hareketinin etkisiyle oluģan zamana bağlı hava hızı dağılımları. ġekil 11 de 4, 11, 16 noktalarındaki zamana bağlı hava hızlarının kapısız hal ve 2,4 m PAK durumu için grafiksel gösterimi bulunmaktadır. 4. ve 11 noktaların birbirlerine simetrik olmalarından dolayı benzer dağılımlar gösterdiği görülmüģtür Bu iç ortam Ģartlarının yolcu konforu üzerindeki etkisinin irdelenebilmesi için platform ayırıcı kapı varken ve yok iken istasyon iç ortam koģullarındaki bağıl sıcaklık indeksi değerleri hesaplanarak incelenmiģtir. 2,4 m PAK sistemi için bağıl sıcaklık indeksi hesaplamalarında istasyona giren bir yolcunun baģlangıçtan itibaren kendini konforlu hissettiği, perona ilk girdiğinde ortamı ılık olarak algıladığı, peronda beklediği süre boyunca ise kendisini konforlu bir ortamda olarak algıladığı sonucu elde edilmiģtir.

2440 SONUÇ Bu çalıģmada, metro istasyonlarında kullanılan platform ayırıcı kapıların (PAK) ısıl konfora etkisi HAD analizleri ile incelenmiģtir. HAD analizlerinde, Autodesk Simulation CFD (CFDesign) programı kullanılmıģ, matematiksel modelin, zamana bağlı çözümleri gerçekleģtirilmiģtir. Böylece trenin istasyona girmesi, beklemesi ve terk etmesi esnasında tüm hava hareketleri sıcaklık, hız ve basınç değerleri üzerinden hesaplanmıģ ve dağılımları gösterilmiģtir. Yapılan çalıģmada daha çok güvenlik amaçlı kullanılan PAK sistemlerinin ısıl konfora da etkisi olduğu görülmüģtür. 2,4 m PAK sisteminde grafiklerden anlaģılabileceği gibi referans duruma göre sıcaklıklar 1 o C düģük değerlerdedir. Bu etki PAK sayesinde trenden kaynaklı ısıl yüklerin peron bölgesine geçiģinin azalması ile alakalıdır. Ayrıca PAK sistemlerinin kullanılması ile tünelden gelebilecek tozlu havanın istasyon içerisine etkisi de azaltılmıģ olacaktır. KAYNAKLAR [1] TsunKe, M., Che Cheng, T. and PorWang, W. (2002).Numerical simulation for optimizing the design of subway environmental control system. Building and Environment. Vol.37, pp. 1139-1152. [2] Ampofo, F., Maidment, G. and Missenden, J. (2004). Underground railway environment in the UK Part 2: Investigation of heat load. Appied Thermal Engineering. Vol.24, pp.633-645. [3] Huang, Y., Li, C. and Kim, C. N. (2012). A numerical analysis of the ventilation performance for different ventilation strategies in a subway tunnel. Journal of Hydrodynamics. Vol.24, pp.193-201. [4] United States Department of Transportation, 1976. Subway Environmental Design Handbook, Volume I, Principals and Applications, 2nd Edition. ÖZGEÇMĠġ Nurdil ESKĠN Boğaziçi Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümünden önce lisans, daha sonra Y. Lisans diplomalarını alarak 1981 yılında Yüksek Makina Mühendisi olarak mezun olmuģtur. 1982-1990 yılları arasında önce Parsons-Brinkerhoff TSB Ģirketinde Ġstanbul Metro ve Tüp Geçit Projesi nde makina mühendisi olarak çalıģmıģ, daha sonra farklı firmalarda özellikle metro ve raylı taģıma sistemlerinde havalandırma, iklimlendirme, drenaj ve yangın güvenliği konularında mühendis ve proje müdürü olarak görev almıģtır. 1990 yılında Ġ.T.Ü. Makina Mühendisliği programında AkıĢkan Yataklı Kömür Yakıcısı Modeli ve Ġkinci Kanun Analizi baģlıklı tezi ile Doktora derecesini almıģtır. 1997 yılında Doçent, 2004 yılında Profesör unvanını almıģtır. Ġ.T.Ü. Makina Fakültesinde bölüm baģkan yardımcılığı, Yüksek lisans ve Doktora programları Koordinatörlükleri gibi çeģitli idari kademelerde görev almıģ, 2008-2011 yılları arasında Akademik iģlerden sorumlu Dekan Yardımcılığı görevini yürütmüģtür. TÜYAK Vakfı kurucu üyesi ve yönetim kurulu üyesi de olan Prof.Dr. Eskin in Ġki-Fazlı AkıĢlar, HVAC, Yangın Güvenliği, Isı Tekniği Uygulamaları, AkıĢkan Yataklı Kazanlar, Binalarda Enerji Verimliliği, YoğuĢma Modelleri ve Analizleri konularında yazılmıģ ve yayınlanmıģ kitap, kitap bölümleri, bilimsel rapor, ulusal ve uluslararası makale ve bildiriler olmak üzere toplam 110 adet yayını, A Cooling Device and a Phase Separator Utilized Therein isimli buluģ ile Yaratıcı (Inventor) ve Kullanıcı (Applicant) olarak dünya patenti vardır. Prof.Dr. Nurdil ESKĠN halen Ġ.T.Ü. Makina Fakültesinde Profesör olarak görev yapmaktadır.

2441 Mesut GÜR Makina Mühendisliği Bölümünü Sakarya Üniversitesinde, Proses Yüksek Mühendisliği bölümünü 1986 yılında Almanya'da Hamburg/Harburg Teknik Üniversitesinde ve Doktorasını Almanya da 1992 yılında Clausthal Teknik Üniversitesinin Makine Mühendisliği Termodinamik Anabilim dalında tamamladı. Sırasıyla 1994 te Doçentlik ve 1999 yılında Profesörlük unvanını aldı ve halen ĠTÜ-Makine Mühendisliği bölümünde öğretim üyesi olarak çalıģmaktadır. 2004-2005 yıllarında Amerika'da Pittsburgh Üniversitesinde Misafir öğretim üyesi olarak süper iletkenlerin soğutulması konusunda araģtırmalar yaptı. AraĢtırma konularının baģında yanma/gazlaģtırma teknikleri, proses tekniği, kurutma ve endüstriyel fırınlar, mikro kanallar, fan ve pompalar, ısıtma-soğutma ve havalandırma teknolojileri gelmektedir. Oğuz BÜYÜKġĠRĠN 1990 Ġzmir de doğdu. Lisans eğitimini 2012 senesinde Ġzmir Dokuz Eylül Üniversitesinde Makine Mühendisliği bölümünde tamamlamıģtır. Yüksek lisans eğitimini 2014 senesinde Ġstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi Isı-AkıĢkan Yüksek lisans bölümünde tamamlamıģtır. Doktora eğitimine Ġstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Anabilim Dalında devam etmektedir. Ünal ALTINTAġ 1990 yılında Trabzon da doğdu. 2008 yılında Ġstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesinde lisans eğitimine baģladı. 2013 yılında lisans eğitimini tamamladı ve bu yıldan beri Ġstanbul Teknik Üniversitesinde Makine Mühendisliği Bölümü Malzeme ve Ġmalat programında yüksek lisans eğitimine devam etmektedir. Yıldıray YEDĠKARDEġ 1976 yılında Ġstanbul da doğdu. 1999 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünde lisans eğitimini, 2002 yılında aynı üniversitede Termodinamik ve Isı Tekniği anabilim dalında yüksek lisans eğitimini, 2009 yılında ise Termodinamik ve Isı Tekniği anabilim dalında doktorasını tamamladı. ĠĢ hayatında ise 2002 yılında Araç Bakım Mühendisi olarak UlaĢım A.ġ. de çalıģmaya baģladı ve 2009 yılına kadar aynı görevde bulundu. 2009 yılından bu yana aynı Ģirkette Elektromekanik Sistemler ġefi olarak çalıģmaktadır. Avrupa Birliği çerçeve programlarında metro sistemlerinde enerji tüketimlerinin optimizasyonu konulu projede ve ayrıca, metro istasyonlarında konfor ve acil durum havalandırması konulu projelerde görev yapmaktadır. Evli ve 2 çocuk babasıdır....