1- Bir İşçi Çalıştıran İşverenlerin Yükümlülükleri İşverenler, işyerinde işçi çalışmaya başladığı anda 30.06.2012 tarih, 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına girmektedir. Bu kanun kapsamına giren işverenlerin, 1- İşyerinde risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak, 2- İş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve diğer sağlık personeli bulundurmak zorundadır. 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü 01.07.2016 tarihinde başlayacaktır. 01.07.2016 tarihinden itibaren bir çalışanın olması iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi bulundurma zorunluluğunun doğması için yeterlidir. 10 kişiden az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işletmelerden iş güvenliği konusunda dışarıdan hizmet almak istemeyen işverenler sertifika almak zorundadır. Sertifika alacak işverenler sadece kendi işletmesinin iş güvenliği işlemlerini yürütebilecek, ancak meydana gelebilecek kazalardan da tek sorumlu olacaktır. Sertifika almak istemeyen işyeri sahipleri iş güvenliği hizmetinin tamamını dışarıdan hizmet olarak alabilecektir. 10 kişiden az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işletmeler iş sağlığı konusunda kamu sağlık hizmet sunucuları ya da aile hekimlerinden hizmet alabileceklerdir. (Detaylı bilgi için 2016-46 sayılı Sirkülerimize bakınız) 2016 yılında bu yükümlüklere uyulmamasının cezası aşağıdadır. (Ceza bu yükümlüklere uyulmadığı her ay içindir) Kanun Maddesinde Sözü Edilen Fiil 2016 Yılında Uygulanacak Ceza Miktarı (TL)
10 dan Az Çalışanı Olan İşyerleri 10-49 Çalışanı Olan İşyerleri 50-+ Çalışanı Olan İşyerleri AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ 6/1-a İş güvenliği uzmanı görevlendirmemek. 6.511 8.138 9.766 6.511 9.766 13.022 9.766 13.022 19.533 6/1-a İşyeri hekimi görevlendirmemek. 6.511 8.138 9.766 6.511 9.766 13.022 9.766 13.022 19.533 Kanun Maddesinde Sözü Edilen Fiil 2016 Yılında Uygulanacak Ceza Miktarı (TL) 10 dan Az Çalışanı Olan İşyerleri 10-49 Çalışanı Olan İşyerleri 50-+ Çalışanı Olan İşyerleri AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ AZ TEHLİKELİ TEHLİKELİ ÇOK TEHLİKELİ 10/1 Risk değerlendirmesi yapmamak veya yaptırmamak. 3.906 4.883 5.859 3.906 5.859 7.812 5.859 7.812 11.719 5.859 7.324 8.789 5.859 8.789 11.719 8.789 11.719 17.579 10/4 Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmamak. 1.952 2.439 2.927 1.952 2.927 3.904 2.927 3.904 5.856
2- İki ve Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşverenlerin Yükümlülükleri 30.06.2012 tarih, 28339 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun 20 inci maddesine göre işyerinde çalışan temsilcisi seçilmek zorundadır. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun 20/1 inci maddesine göre, İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir, a. İki ile elli arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir. b. Ellibir ile yüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki. c. Yüzbir ile beşyüz arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç. ç. Beşyüzbir ile bin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde dört. d. Binbir ile ikibin arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş. e. İkibinbir ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde altı. 3- Yirmi ve Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşverenlerin Yükümlülükleri Yirmi ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde, toplu işçi çıkarma hükümlerine uyulması gerekmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu nun 29 uncu maddesine göre, İşyerinde çalışan işçi sayısı: a) 20 ile 100 işçi arasında ise, en az 10 işçinin,
b) 101 ile 300 işçi arasında ise, en az %10 oranında işçinin, c) 301 ve daha fazla ise, en az 30 işçinin işine İş Kanunu 17 madde gereğince (bildirimli fesih) ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır. Bu durumun en az 30 gün önceden bir yazı ile işyeri sendika temsilcisine, İş Kurumu na ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğüne bildirilmesi gerekir. Kanunun 29 uncu maddesindeki hükümlere aykırı olarak işçi çıkaran işveren veya işveren vekiline işten çıkardığı her işçi için 2016 yılında 584 TL idari para cezası verilir. 4- Otuz ve Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşverenlerin Yükümlülükleri 4857 sayılı İş Kanunu nun 18, 19, 20 ve 21. maddeleri gereğince 30 ve üstünde işçi çalıştırılan işyerlerinde çalışan işçiler en az 6 aylık kıdemi olmak şartıyla iş güvencesi kapsamına girmektedir. İş veren kıdem, ihbar vs. tüm yasal haklarını ödeyerek iş akdini feshetse bile, işçiyi çıkarmak için geçerli bir sebep yoksa, işçi fesih tarihinden itibaren 30 gün içinde işe iade davası açabilir. Bu nedenle 30 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde iş akitleri feshedilirken fesih mutlaka sebep belirtilerek yazılı olarak yapılmalıdır. Aksi halde işveren 4 aya kadar boşta geçen süre ücreti ve ayrıca 4-8 aylık tazminat ödemek zorunda kalabilir.. 5- Elli ve Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşverenlerin Yükümlülükleri 1- Özürlü Çalıştırma Yükümlülüğü: İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde çalıştırdıkları işçi sayısının yüzde üçü kadar özürlü,
tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde ise 51 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. (4857 sayılı İş Kanununun 30 uncu maddesi) Yapılan değişiklik ile özel sektör işverenlerinin eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu kaldırılmıştır. Çalıştırılan özürlü ve eski hükümlü işçiler, toplam işçi sayısının hesabında dikkate alınmaz. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır. Özel sektör işverenlerinin, çalıştırmakla yükümlü oldukları özürlü işçileri Türkiye İş Kurumu aracılığıyla sağlamaları gerekmektedir. Türkiye İş Kurumu aracılığı olmadan özürlü istihdam eden özel sektör işvereni, özürlünün işe başlama tarihinden itibaren bu durumu en geç onbeş iş günü içinde Kuruma bildirmesi ve tescil ettirmesi zorunludur. Kurum tarafından tescili yapılmayan işçi özürlü statüsünde değerlendirilmez. 2016 yılı için işverene çalıştırmadığı her özürlü ve çalıştırmadığı her ay için 2.212.- TL idari para cezası uygulanacaktır. (Detaylı bilgi için 2016-39 sayılı Sirkülerimize bakınız.) 2- İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Oluşturma Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular. (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 22. maddesi) 6- Yüz ve Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşverenlerin Yükümlülükleri
1- İşçi sayısı 100 ve daha fazla olan işyerlerinde 4857 sayılı İş Kanunu 60. maddesi ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği 15. maddesi gereğince Yıllık İzin Kurulu oluşturulmalıdır. Bu kurulda işvereni temsilen bir, işçileri temsilen 2 kişi bulunur ve işveren temsilcisi kurula başkanlık eder. Kurulun çalışma esasları, görevleri yönetmelikte gösterilmiştir. 2- Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 arası kadın işçi çalıştıran işverenler, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre mesafede emzirme odası kurmak zorundadır. (Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik 13. madde) İşçi sayısının belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır. 7- Yüzelli ve Daha Fazla İşçi Çalıştıran İşverenlerin Yükümlülükleri 1- Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150 den fazla kadın işçi çalıştıran işverenler, 0-6 yaş çocukların bırakılması ve bakımı, emziren çalışanların çocuklarını emzirmesi için çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun açılması zorunludur. Yurt işyerine 250 metre mesafeden uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür. İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, Yönetmelikte öngörülen nitelikleri taşıyan yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler. Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplamı dikkate alınır. Emzirme odası ve/veya yurt kurulması için gereken kadın çalışan
sayısının hesabına erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dahil edilir. (Gebe ve Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik 13. madde) 3-150 ve daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde, işçiler tüketim kooperatifi (kantin) kurmak isterse işveren yer tahsisi yapabilir.( İş Kanunu 115. madde)