EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU

EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU Hazırlayan: Erhan DEMİRCAN Uzman

Bu Rapor Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından, Türkiye ve TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) Bölgesi güncel ekonomik gelişmelerinin bölge aktörlerince takip edilebilmesi amacıyla hazırlanmıştır. Her hakkı saklıdır. KARACADAĞ KALKINMA AJANSI

TÜRKİYE DEKİ EKONOMİK GELİŞMELER

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ EKİM, 2013 Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık % 1,80 arttı. 2013 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %1,80, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,90, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,71 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,32 artış gerçekleşti. Aylık en yüksek artış %9,56 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Ekim ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %3,91, ev eşyasında %1,58, lokanta ve otellerde %0,94, eğlence ve kültürde %0,62 artış gerçekleşti. Aylık en fazla düşüş gösteren grup %0,73 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Ekim ayında endekste düşüş gösteren bir diğer grup ise %0,41 ile çeşitli mal ve hizmetler oldu. Yıllık en yüksek artış %14,30 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%11,13), eğitim (%10,14), lokanta ve oteller (%9,42), giyim ve ayakkabı (%9,12) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Kaynak: TÜİK, 2013a.

% TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ EKİM, 2013 12,00 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ 10,00 8,88 8,00 6,00 7,61 7,03 7,29 6,13 6,51 8,30 8,17 7,88 7,71 2010 2011 2012 2013 4,00 2,00 0,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kaynak: TÜİK, 2013a.

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ EKİM, 2013 Üretici Fiyatları Endeksi aylık % 0,69 arttı. 2013 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %0,69, bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,15, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,77 ve on iki aylık ortalamalara göre %3,93 artış gösterdi. Tarım sektörü aylık % 4,43 artarken, sanayide değişim gerçekleşmedi. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,06 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %0,59 artış ve on iki aylık ortalamalara göre %2,71 düşüş gerçekleşti. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %5,36, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,03 ve on iki aylık ortalamalara göre %5,30 artış gerçekleşti. Sanayide en yüksek aylık artış ham petrol ve doğal gazda gerçekleşti. Sanayinin üç sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,15 artış, imalat sanayi sektöründe %0,08 düşüş, elektrik, gaz ve su sektöründe ise %0,24 artış olarak gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2013b.

ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ EKİM, 2013 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; ham petrol ve doğal gaz çıkarımı (%4,51), giyim eşyası imalatı (%2,28), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%2,20) alt sektörleridir Buna karşılık; kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri (%-3,92), basım ve yayım (%-2,60), makine ve teçhizat imalatı, b.y.s (%-2,25) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. Kaynak: TÜİK, 2013b.

% ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ EKİM, 2013 16,00 ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ 14,00 12,00 10,00 2010 8,00 2011 6,00 5,23 6,61 6,38 6,23 6,77 2012 2013 4,00 2,00 1,88 1,84 2,3 1,7 2,17 0,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kaynak: TÜİK, 2013b.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ EYLÜL, 2013 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %5,8 arttı. 2013 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %4,9, imalat sanayi sektörü endeksi %6,6 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,3 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %6,4 arttı. 2013 yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %4,3 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi %8,0, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,3 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. 2013 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %12,2 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2013c.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ EYLÜL, 2013 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayinde en fazla artış bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. 2013 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre en fazla artış %33,4 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu artışı, %17,1 ile kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması imalatı, %16,7 ile mobilya imalatı takip etti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayinde azalış diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. 2013 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre azalış %6,1 ile diğer ulaşım araçları imalatında gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2013c.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ III. ÇEYREK 2013 Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki çeyreğe göre %1,0 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2013 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %3,3 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi %1,4, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise % 0,3 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,7 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2013 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %4,5 azaldı, imalat sanayi sektörü endeksi %5,1 arttı, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi ise %0,4 azaldı. Kaynak: TÜİK, 2013c.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ EYLÜL, 2013 Arındırılmamış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Takvim Etkisinden Arındırılmış Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış SEKTÖR Endeks Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Aylık Değişim (%) Toplam Sanayi 123,8 122,6 120,2 6,4 5,8 Madencilik ve Taşocakçılığı 113,1 112,1 103,8-4,3 4,9 İmalat Sanayi 126,3 125,0 122,2 8,0 6,6 Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme Ürt. ve Dağıtımı 113,3 112,1 114,8 1,3 1,3 Kaynak: TÜİK, 20123.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ EYLÜL, 2013 Kaynak: TÜİK, 2013c.

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - EYLÜL, 2013 Sanayide toplam ciro % 16,3 arttı 2013 yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %16,3 arttı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2013 yılı Eylül ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre; madencilik ve taşocakçılığı endeksi %6,2, imalat sanayi endeksi ise %16,6 arttı. En fazla artış diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörlerinin 2013 yılı Eylül ayında 2012 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en yüksek artış oranının %163,8 ile diğer ulaşım araçlarının imalatında gerçekleştiği görüldü. Bunu %35,6 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı takip etti. En fazla düşüş diğer imalatlarda gerçekleşti. İmalat sanayi alt sektörlerinin 2013 yılı Eylül ayında 2012 yılı aynı ayına göre yüzde değişim oranları incelendiğinde, en fazla düşüş oranının %40,3 ile diğer imalatlarda gerçekleştiği görüldü. Bunu %34,0 ile tütün ürünleri imalatı takip etti. Kaynak: TÜİK, 2013d

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - III. ÇEYREK, 2013 Sanayide toplam ciro bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %13,3 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2013 yılı üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi %5,2, imalat sanayi sektörü endeksi ise %13,6 arttı. Kaynak: TÜİK, 2013d

SANAYİ CİRO ENDEKSİ - EYLÜL, 2013 Kaynak: TÜİK, 2013d.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI EKİM, 2013 Aylık en yüksek reel getiri Borsa İstanbul (BIST) 100 endeksinde gerçekleşti En yüksek reel getiri, 2013 Ekim ayında, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ile indirgendiğinde %5,15, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise %4,01 oranlarıyla BIST 100 endeksinde gerçekleşti. ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından Euro %0,01 oranında reel getiri sağladı. Buna karşılık, külçe altın %4,26, Amerikan Doları %2,11 ve mevduat faizi %0,28 oranında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde ise külçe altın %5,30, Amerikan doları %3,17, mevduat faizi %1,37 ve Euro %1,08 oranında yatırımcısına kaybettirdi. Euro, üç aylık değerlendirmede; ÜFE ile indirgendiğinde %5,64, TÜFE ile indirgendiğinde ise %4,76 oranlarıyla yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı olurken, mevduat faizi ÜFE ile indirgendiğinde %0,38, TÜFE ile indirgendiğinde ise %1,21 oranında yatırımcısına kaybettiren yatırım aracı oldu. Altı aylık değerlendirmeye göre Euro; ÜFE ile indirgendiğinde %10,35, TÜFE ile indirgendiğinde ise %11,87 oranında yatırımcısına en yüksek kazancı sağladı. Aynı dönemde BIST 100 Endeksi, ÜFE ile indirgendiğinde %13,05, TÜFE ile indirgendiğinde ise %11,85 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Kaynak: TÜİK, 2013e.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI EKİM, 2013 Yıllık değerlendirmede en yüksek reel getiri Euro da gerçekleşti. Finansal yatırım araçları, yıllık olarak değerlendirildiğinde; Euro, ÜFE ile indirgendiğinde %9,07, TÜFE ile indirgendiğinde ise %8,11 oranında yatırımcısına en fazla reel getiriyi sağladı. Diğer taraftan, külçe altın ÜFE ile indirgendiğinde %21,90, TÜFE ile indirgendiğinde ise %22,58 oranında yatırımcısına en çok kaybettiren yatırım aracı oldu. Kaynak: TÜİK, 2013e.

FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ REEL GETİRİ ORANLARI EKİM, 2013 Kaynak: TÜİK, 2013e.

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - KASIM, 2013 Hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde güven azaldı. Bir önceki ayda; 103,5 olan hizmet sektörü güven endeksi 99,6 değerine; 103 olan perakende ticaret sektörü güven endeksi 98,2 değerine ve 78,3 olan inşaat sektörü güven endeksi 77,1 değerine düştü. Perakende ticaret sektörü güven endeksi %4,6 azaldı. Perakende ticaret sektörü güven endeksindeki azalış, gelecek üç aylık dönemde iş hacmisatışlar beklentisi alt endeksindeki %9,2 lik, son 3 aylık dönemde iş hacmi-satışlar alt endeksindeki %5,9 luk düşüşten kaynaklandı. Mevcut mal stok seviyesi alt endeksi ise bir önceki aya göre %1,4 arttı. Hizmet sektörü güven endeksi %3,8 azaldı. Hizmet sektörü güven endeksindeki azalış, gelecek üç aylık dönemde hizmetlere olan talep beklentisi değerlendirmesindeki %5,1 lik, son üç aylık dönemde hizmetlere olan talep değerlendirmesindeki %3,6 lık ve son üç aylık dönemde iş durumu değerlendirmesindeki %2,6 lık kötüleşmeden kaynaklandı. İnşaat sektörü güven endeksi %1,6 azaldı. İnşaat sektörü güven endeksindeki azalış, alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyi ve gelecek üç aylık dönemde toplam çalışan sayısı beklentisi alt endekslerindeki düşüşten kaynaklandı. Söz konusu endeksler bir önceki aya göre sırasıyla %0,9 ve %2,1 azaldı. Kaynak: TÜİK, 2013f.

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİ - KASIM, 2013 Kaynak: TÜİK, 2013f.

Kaynak: TÜİK, 2013g. TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ KASIM, 2013 Tüketici güven endeksi %2,6 arttı. Tüketici Tüketici Güven Endeksi 2013 Kasım ayında bir önceki aya göre %2,6 oranında arttı; Ekim ayında 75,5 olan endeks Kasım ayında 77,5 değerine yükseldi. Genel ekonomik durum beklentisi %5,6 arttı Ekim ayında 101,6 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %5,6 oranında artarak, Kasım ayında 107,3 değerine yükseldi. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. İşsiz sayısı beklentisi %2,2 arttı. Ekim ayında 84 olan gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi %2,2 oranında artarak, Kasım ayında 85,9 değerine yükseldi. Bu artış, işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki düşüşten kaynaklandı. Hanenin maddi durum beklentisi %0,7 arttı. Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre %0,7 oranında arttı. Ekim ayında 92,2 olan endeks değeri Kasım ayında 92,9 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının artmasından kaynaklandı. Tasarruf etme ihtimali %1,8 azaldı. Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali endeksi bir önceki aya göre %1,8 oranında azaldı. Ekim ayında 24,3 olan endeks, Kasım ayında 23,9 değerine düştü. Bu düşüş, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre azaldığını göstermektedir.

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ KASIM, 2013 Kaynak: TÜİK, 2013g.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ EYLÜL, 2013 İhracat birim değer endeksi %1,2 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, yakıtlarda %7,1 azalırken, gıda, içecek ve tütünde %4,2, ham maddelerde (yakıt hariç) %0,1, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayinde %0,1 arttı. İthalat birim değer endeksi %2,7 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %2,3, ham maddelerde (yakıt hariç) %6,1, yakıtlarda %6,3 azalırken, imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayinde %0,1 arttı. İhracat miktar endeksi %2,4 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %5,7, ham maddelerde (yakıt hariç) %23,7, imalat (gıda, içecek ve tütün hariç) sanayinde %12,6 artarken, yakıtlarda %17,3 azaldı. İthalat miktar endeksi %6,4 arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, ham maddelerde (yakıt hariç) %1,2 azalırken, gıda, içecek ve tütün ürünlerinde %4,1, yakıtlarda %0,6, imalat (gıda, içecek ve tütün hariç) sanayinde %12,7 arttı. Kaynak: TÜİK, 2013h.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ EYLÜL, 2013 Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi %10,1 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2013 Ağustos ayında 118,7 olan ihracat miktar endeksi %10,1 artarak 2013 Eylül ayında 130,7 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Eylül ayında 125,7 olan ihracat miktar endeksi %2,4 artarak 2013 Eylül ayında 128,8 değerine yükseldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ithalat miktar endeksi %3,7 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2013 Ağustos ayında 116,5 olan ithalat miktar endeksi %3,7 artarak 120,8 oldu. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Eylül ayında 117,7 olan ithalat miktar endeksi %3,9 artarak 2013 Eylül ayında 122,3 e ulaştı. Dış ticaret haddi 2013 yılı Eylül ayında 98,7 olarak gerçekleşti. İhracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine bölünmesiyle hesaplanan dış ticaret hadleri, 2012 yılı Eylül ayında 97,2 iken, 2013 yılı Eylül ayında 98,7 ye yükseldi. Kaynak: TÜİK, 2013h.

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ EYLÜL, 2013 Kaynak: TÜİK, 2013h.

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ AĞUSTOS, 2013 İşsizlik oranı %9,8 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılı Ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 361 bin kişi artarak 2 milyon 806 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı ise 1 puanlık artış ile %9,8 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 1 puanlık artış ile %12,3, 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı ise 1,5 puanlık artış ile %18,7 oldu. İstihdam edilenler 593 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin sayısı 2013 yılı Ağustos döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 593 bin kişi artarak 25 milyon 960 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 53 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 646 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %25,1 i tarım, %19,1 i sanayi, %7,2 si inşaat, %48,6 sı ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,6 puan, sanayi sektörünün payı 0,4 puan artarken, tarım sektörünün payı 0,8 puan, inşaat sektörünün payı 0,3 puan azaldı. Kaynak: TÜİK, 2013ı.

HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ AĞUSTOS, 2013 İstihdam oranı %46,6 olarak gerçekleşti. İstihdam edilenlerin oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,3 puanlık artış göstererek %46,3 den %46,6 a yükseldi. İşgücüne katılma oranı %51,6 olarak gerçekleşti. Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2013 yılı Ağustos döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,9 puan artarak %51,6 oldu. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,7 puanlık artışla %72,6, kadınlarda ise 1,2 puanlık artışla %31,3 olarak gerçekleşti. Kamu istihdamı Maliye Bakanlığı tarafından derlenen verilere göre, 2013 yılı III. döneminde toplam kamu istihdamı 2012 yılının aynı dönemine göre %2,5 oranında artarak 3 milyon 296 bin kişi olarak gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2013ı.

13896 21354 13982 21147 13919 19632 14913 20067 15516 20423 15588 21189 16178 21194 16023 21277 16911 22594 18724 24821 18.621 25.367 19.449 25.960 8,8 9,2 10,3 10,5 10,8 10,6 10,2 10,3 9,8 11 11,9 14 HANEHALKI İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ AĞUSTOS, 2013 30000 İstihdam ve İşsizlik Oranı % 16 25000 14 12 20000 10 15000 8 10000 6 4 5000 2 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Ağustos 2013 Ağustos 0 Tarım Dışı İstihdam Toplam İstihdam İşsizlik Oranı Kaynak: TÜİK, 2013ı.

İHRACAT EKİM, 2013 AYLAR BAZINDA TOPLAM İHRACAT, 2011-2012-2013, Bin $ 14.000.000 12.000.000 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2011 2012 2013 2.000.000 0 Kaynak: TİM,2013a.

İHRACAT EKİM, 2013 Kaynak: TİM,2013a. İHRACATIMIZDA İLK 20 ÜLKE, (Bin $) ÜLKE İHRACAT PAY, % 1 ALMANYA 1.127.941,89 9,5 2 IRAK 1.056.823,99 8,9 3 BİRLEŞİK KRALLIK 787.124,14 6,6 4 RUSYA FEDERASYONU 623.649,21 5,3 5 İTALYA 511.078,19 4,3 6 FRANSA 508.190,45 4,3 7 BİRLEŞİK DEVLETLER 400.731,32 3,4 8 İSPANYA 387.937,13 3,3 9 BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 300.753,40 2,5 10 ÇİN HALK CUMHURİYETİ 269.212,52 2,3 11 ROMANYA 232.943,40 2,0 12 HOLLANDA 225.260,49 1,9 13 BELÇİKA 218.020,09 1,8 14 AZERBAYCAN-NAHÇİVAN 217.833,93 1,8 15 UKRAYNA 209.736,54 1,8 16 İRAN (İSLAM CUM.) 209.314,31 1,8 17 MISIR 207.492,43 1,7 18 İSRAİL 197.109,85 1,7 19 SUUDİ ARABİSTAN 193.486,23 1,6 20 TÜRKMENİSTAN 192.171,58 1,6 İlk 20 Toplam 8.076.811 68,1 Genel Toplam 11.865.007 100,0

SEKTÖREL İHRACAT EKİM, 2013 (Bin $) SEKTÖRLER 2012 2013 I. TARIM 1.692.711 1.829.525 A. BİTKİSEL ÜRÜNLER 1.229.289 1.292.166 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mam. 487.328 535.358 Yaş Meyve ve Sebze 172.110 218.248 Meyve Sebze Mamulleri 122.330 122.533 Kuru Meyve ve Mamulleri 175.246 153.312 Fındık ve Mamulleri 199.367 183.573 Zeytin ve Zeytinyağı 15.743 23.072 Tütün ve Mamulleri 52.097 51.356 Süs Bitkileri 5.068 4.712 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 140.677 173.048 C. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 322.745 364.311 Kaynak: TİM,2013a.

SEKTÖREL İHRACAT EKİM, 2013 (Bin $) SEKTÖRLER 2012 2013 II. SANAYİ 9.657.617 9.648.881 A. TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER 984.838 1.065.144 Tekstil ve Hammaddeleri 661.872 708.941 Deri ve Deri Mamulleri 134.518 162.191 Halı 188.448 194.012 B. KİMYEVİ MADDELER VE MAM. 1.627.455 1.410.307 C. SANAYİ MAMULLERİ 7.045.324 7.173.430 Hazırgiyim ve Konfeksiyon 1.278.785 1.337.566 Otomotiv Endüstrisi 1.631.700 1.751.212 Gemi ve Yat 34.284 47.933 Elektrik - Elektronik Mak. Bilişim 981.320 1.059.843 Makine ve Aksamları 442.174 454.460 Demir ve Demir Dışı Metaller 506.582 526.196 Çelik 1.329.674 1.056.796 Çimento Cam Seramik ve Toprak 258.031 245.790 Mücevher 178.675 195.160 Savunma Sanayii 77.604 130.464 İklimlendirme Sanayii 320.825 361.445 Diğer Sanayi Ürünleri 5.671 6.563 III. MADENCİLİK 339.731 386.601 Kaynak: TİM,2013a. T O P L A M 11.690.060 11.865.007

TRC2 BÖLGESİ`NDE (DİYARBAKIR-ŞANLIURFA) EKONOMİK GÖRÜNÜM

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ EKİM, 2013 Aylık en yüksek artış %2,32 ile TR63 (Hatay, K.Maraş, Osmaniye) de oldu İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) (%8,38) bölgesinde, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%10,59) bölgesinde on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%8,56) bölgesinde gerçekleşti. Kaynak: TÜİK, 2013a.

TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ EKİM, 2013 İstatistiki Bölgelere Göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100) İstatistiki bölge Bir önceki aya göre değişim oranı Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı TÜRKİYE 1,80 6,90 7,71 7,32 TRC2 Bölgesi 1,96 5,82 7,66 7,79 Kaynak: TÜİK, 2013a.

DİYARBAKIR SEKTÖREL İHRACAT EKİM, 2013 (Bin $) Sektörler 2012 2013 Ağaç Mamülleri Ve Orman Ürünleri 438 221 Çelik 285 584 Çimento Cam Seramik Ve Toprak Ürünleri 189 280 Demir Ve Demir Dışı Metaller 72 178 Deri Ve Deri Mamulleri 0 0 Diğer Sanayi Ürünleri 0 0 Elektrik - Elektronik 1.167 1.629 Fındık Ve Mamulleri 2 44 Halı 379 471 Hazırgiyim Ve Konfeksiyon 3 300 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar Ve Mamulleri 5.211 4.702 İklimlendirme Sanayii 125 286 Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri 869 2.117 Kuru Meyve Ve Mamulleri 32 0 Maden Ve Metaller 8.474 10.677 Makine Ve Aksamları 121 29 Meyve Sebze Mamulleri 0 0 Savunma Ve Havacılık Sanayii 0 0 Su Ürünleri Ve Hayvancılık Mamulleri 296 466 Süs Bitkileri Ve Mamulleri 103 0 Taşıt Araçları Ve Yan Sanayi 3 17 Tekstil Ve Hammaddeleri 56 553 Yaş Meyve Ve Sebze 0 0 Zeytin Ve Zeytinyağı 0 14 Toplam 17.825 22.566 Kaynak: TİM,2013b.

ŞANLIURFA SEKTÖREL İHRACAT EKİM, 2013 (Bin $) Sektörler 2012 2013 Ağaç Mamülleri Ve Orman Ürünleri 4.176 4.480 Çelik 3.616 221 Çimento Cam Seramik Ve Toprak Ürünleri 1.958 658 Değerli Maden Ve Mücevherat 0 0 Demir Ve Demir Dışı Metaller 125 405 Deri Ve Deri Mamulleri 0 0 Diğer Sanayi Ürünleri 0 0 Elektrik - Elektronik 2.333 2.990 Gemi Ve Yat 0 0 Halı 0 218 Hazırgiyim Ve Konfeksiyon 167 571 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar Ve Mamulleri 28 38 İklimlendirme Sanayii 1.549 2.297 Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri 829 1.105 Kuru Meyve Ve Mamulleri 190 0 Maden Ve Metaller 167 101 Makine Ve Aksamları 459 148 Meyve Sebze Mamulleri 685 17 Savunma Ve Havacılık Sanayii 0 161 Süs Bitkileri Ve Mamulleri 29 8 Taşıt Araçları Ve Yan Sanayi 152 1.577 Tekstil Ve Hammaddeleri 1.063 332 Yaş Meyve Ve Sebze 103 535 Toplam 17.629 15.864 Kaynak: TİM,2013b.

2013 EKİM AYINA AİT KURULAN ve KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. Bölge İllerine Göre Dağılım 2013 EKİM (BİR AYLIK) 2012 EKİM (BİR AYLIK) İL KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANAN DİYARBAKIR 26 0 24 11 0 10 2 3 26 3 21 9 0 8 0 9 ŞANLIURFA 49 3 26 3 0 3 1 15 43 0 50 3 0 0 2 12 TÜRKİYE 3.476 57 3.353 579 47 891 131 1.854 3.007 58 5.161 1.278 126 1.034 142 2.389 Kaynak: TOBB,2013.

KAYNAKÇA TÜİK (2013a). Tüketici Fiyatları Endeksi Ekim /2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13616, 04.11.2013 TÜİK (2013b). Üretici Fiyatları Endeksi Eylül/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13617, 04.11.2013 TÜİK (2013c). Sanayi Üretim Endeksi Eylül/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13621, 08.11.2013 TÜİK (2013d). Sanayi Ciro Endeksi Eylül/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13624, 13.11.2013 TÜİK (2013e). Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları Ekim/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13623, 12.11.2013 TÜİK (2013f). Sektörel Güven Endeksleri Kasım/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13633, 25.11.2013 TÜİK (2013g). Tüketici Güven Endeksi Kasım/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13636, 28.11.2013 TÜİK (2013h). Dış Ticaret Endeksleri Eylül/2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13622, 11.11.2013 TÜİK (2013ı). Hane Halkı İşgücü İstatistikleri Ağustos /2013, TÜİK Haber Bülteni,Sayı:13628, 15.11.2013 TİM (2013a). Yıllık İhracat Rakamları, http://www.tim.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=625&itemid=135, 07.12.2013 TİM (2013b). İller Bazında Rakamlar, http://www.tim.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=625&itemid=135, 07.12.2013 TOBB (2013). Kurulan Kapanan Şirket İstatistikleri, http://www.tobb.org.tr/ist/, 07.12.2013

Yerel Kalkınmanın Zirvesi KARACADAĞ KALKINMA AJANSI