Son trimesterde yapılan Omega-3 yağ asidi desteğinin, kordon kanı Omega-3 yağ asitleri düzeylerine etkisi Prof.Dr.Muazzez GARİPAĞAOĞLU Yrd.Doç.Dr.Nihal BÜYÜKUSLU
Sunum içeriği Omega yağ asitleri ve metabolizması Gebelik döneminde omega yağ asitlerinin önemi Amaç Yöntem Bulgular Sonuçlar
Omega yağ asitleri Esansiyel yağ asitleri insan vücudunda yeterli düzeyde sentezlenemedikleri için diyetle alınmaları gerekir. Vücutta doğal olarak iki tipi bulunur. omega-6 (ω-6) serisi cis-linoleik asitten, omega-3 (ω-3) serisi α-linolenik asitten kaynaklanır.
Omega yağ asitleri
Omega-3 yağ asitleri
Gebelik döneminde Omega-3 yağ asitleri Anneye olan faydaları Gestasyon yaşı üzerinde etkilidir. Doğum sonrası depresyonu engeller Erken doğum riskini azaltır. Bebeğin doğum ağırlığı üzerine etkilidir. Anne sütündeki DHA içeriğini arttırır Bebeğe olan faydaları DHA, beyin ve retinada en fazla bulunan PUFA kaynağıdır. Gebelik süresince, fetal büyüme ve nörolojik gelişmede DHA önemli rol üstlenir. Bilişsel ve immünolojik fonksiyonları etkiler.
DHA ve beyin gelişimi DHA, gebeliğin son trimesterinde ve doğumdan sonraki ilk üç ayda beyinde yoğun olarak birikir. DHA nın bu birikimi, beynin ağırlığının artışı ile eş zamanlıdır.
DHA alım miktarı Üçüncü trimesterde fetal birikme 50-60 mg/gün Gebelik ve laktasyon dönemlerinde önerilen günlük alım miktarı 200-300 mg (World Health Organization (WHO) ve Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) )
Projenin amacı Türkiye de gebe kadınların omega-3 yağ asitleri seviyelerinin belirlenmesi Gebeliğin son trimesterinde omega-3 desteği verilen kadınlarda omega-3 yağ asitleri düzeylerinin değişiminin incelenmesi
Yöntem Tanımlayıcı, randomize olarak planlanan bu çalışmaya, Kadıköy-Koşuyolu Medipol Hastanesi nde izlenen ve doğum yapan 18-40 yaş arası, son trimesterin başında, sağlıklı, omega desteği almayan, tekil gebe, gönüllü 52 kadın alındı. Gebelere ilişkin demografik bilgiler yüz yüze görüşme yoluyla bir anket formu ile elde edildi. Çalışmaya alınan gebeler, omega desteği alan (n=23) ve omega desteği almayan (n=29) olarak iki gruba ayrıldı. Etik kurul raporu «Medipol Üniversitesi Etik Kurulu»nda onaylandı.
Yöntem Çalışma süresince katılımcıların: Gebeliğin son trimesterinden başlayarak 2. yaşın sonuna kadar süren bir çalışmadır. Gebelik ve laktasyon döneminde beslenme durumları ile antropometrik ve demografik bilgileri anket yoluyla Son trimesterin başında intravenöz ve doğumda kordon kanı örnekleri, profesyonel sağlık çalışanları tarafından Doğumda bebek boy, kilo ve baş çevreleri bilgileri Kolostrum, 15. gün, 1, ay, 3. ay ve 6. ayda anne sütü örnekleri Çocuk gelişim uzmanları tarafından izlenilen ve tespit edilen bebeklerin (0-2 yaş) gelişim durumları kayıt altına alındı.
Yöntem Son üç ay boyunca, Omega desteği alan gruba, 504 mg EPA ve 378 mg DHA içeren Omega-3 ürünü, 1 kapsül/gün verildi. Gebelerden çalışmanın başında venöz, doğumda umblikal venden kan örnekleri alındı. Serum örneklerinde omega-3 yağ asitleri, gaz kromatografisi ile analiz edildi. Verilerin analizinde, SPSS 21.0 paket programı kullanıldı.
Bulgular Toplam (n=52) Omega desteği almayan (n=23) Omega desteği alan (n=29) *P Yaş (yıl) 32,854±3,898 32,074±3,761 33,857±3,929 0,119 BKİ 25,658±2,564 25,822±2,645 25,447±2,504 0,619
Bulgular Serum örnekleri Omega Desteği Almayanlar (n=23) Omega Desteği Alanlar (n=29) Toplam yağ asitleri üzerinden ağırlıkça % Ortalama ± SD ****% Değişim *P 22-24 hafta 1,954 ± 0,529 1,880 ± 0,721-3,8 0,941 DHA Kordon 2,499 ± 0,654 3,532 ± 1,100 41,3 0,000 ***% Değişim 27,9 87,9 **P 0,000 0,000 22-24 hafta 0,204± 0,232 0,211 ± 0,238 3,4 0,811 EPA Kordon 0,071 ± 0,032 0,138 ± 0,090 94,4 0,001 ***% Değişim -65,2-34,6 **P 0,000 0,417 *Independent samples t test, control vs. omega supplement ** Mann-Whitney U test p<0.05, change from value at week 22, control vs omega supplementation ***Differences in percent omega-3 fatty acids between 22 weeks and delivery (+ increased; - decreased) **** Differences in percent omega-3 fatty acids between control and omega supplementation
Sonuç Son trimesterde Omega-3 desteği almayan gebe kadınların DHA düzeyleri 1,3 kat arttı EPA düzeyleri 3,0 kat azaldı Son trimesterde Omega-3 desteği alan gebe kadınların DHA düzeyleri 2,0 kat arttı EPA düzeyleri 1,5 kat azaldı Elde edilen sonuçlar, DHA açısından, daha önceki literatürde verilenler ile uyum içindedir. EPA düzeylerinde değişim ile ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır. EPA düzeyleri, daha çok kalp sağlığı ile ilgili çalışılmış, ancak gebelik durumuna özgü herhangi spesifik bir işlevsellikten bahsedilmemiştir. Çalışmamızda aldığımız sonuçlar, gebelik döneminde EPA düzeyi değişiminin önemli olabileceğini ve bu konuda daha ileri çalışmaların gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Kaynaklar Arsic A, Vucic V, Prekajski N, Tepsic J, Ristic-Medic D, Velickovic V, Glibetic M. (2012) Different fatty acid composition of serum phospholipids of small and appropriate for gestational age preterm infants and of milk from their mothers. Hippokratia16(3);230-235. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). (2012) Scientific Opinion on the Tolerable Upper Intake Level of eicosapentaenoic acid (EPA), docosahexaenoic acid (DHA) and docosapentaenoic acid (DPA). EFSA Journal 10(7):2815. Greenberg, JA, Bell SJ, Van Ausdal W. ( 2008) Omega-3 Fatty Acid Supplementation During Pregnancy. Reviews In Obstetrics & Gynecology. 1(4): 162-169. Jensen CL. (2006) Effects of n3 fatty acids during pregnancy and lactation. Am J Clin Nutr 83(suppl);1452S 7S. Koren G. (2015) Polyunsaturated fatty acids and fetal brain development. Canadian Family Physician Le Médecin de famille canadien 61:41-42. Montgomery C, Speake BK, Cameron A, Sattar N, Weaver LT. (2003) Maternal docosahexaenoic acid supplementation and fetal accretion. Br J Nutr 90;135-145. Morse NL. (2012) Benefits of Docosahexaenoic Acid, Folic Acid, Vitamin D and Iodine on Foetal and Infant Brain Development and Function Following Maternal Supplementation during Pregnancy and Lactation. Nutrients 4;799-840. Muhlhausler BS, Gibson RA, Yelland LN, Makrides M. (2014)Heterogeneity in cord blood DHA concentration: Towards an explanation. Prostaglandins, Leukotrienes and Essential Fatty Acids 91;135 140. Osendarp SJM. (2011) The role of omega-3 fatty acids in child development. OCL 18(6) ;307-313. Superko HR, Superko SM, Nasir K, Agatston, Garrett BC. (2013)Omega-3 Fatty Acid Blood Levels Clinical Significance and Controversy. Circulation. 128;2154-2161.