C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2001 Cilt : 25 No: 2 227-234



Benzer belgeler
Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 19, Sayı 2, 2010, Sayfa Doç. Dr. Songül TÜMKAYA İlknur ÇAVUŞOĞLU

Holland ın Kariyer Teorisine Göre Müzik Öğretmeni Adaylarının Kişiliği

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem I Öğrencilerinin Başarı Durumu: Altı Yıllık Deneyim

EĞİTİM ÖĞRETİM YILI I. DÖNEM ORTAK SINAVI TEST VE MADDE İSTATİSTİKLERİ

Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi ISSN: Güz C.5 S.18( ) TEACHİNG TECHNİQUE

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

ANKARA İLİ BASIM SEKTÖRÜ ELEMAN İHTİYACI

Okullarda bulunan kütüphanelerin fiziki koşulları nelerdir? Sorusuna tarama yöntemi kullanarak yanıt aranabilir. Araştırmacı, okul kütüphanelerindeki

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN FAKÜLTESİ MATEMATİK BÖLÜMÜ ÖĞRETİM DEĞERLENDİRME ANKETİ

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

Madde 2. KTÜ de not değerlendirilmesinde bağıl değerlendirme sistemi (BDS ) ve mutlak değerlendirme sistemi (MDS ) kullanılmaktadır.

TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ KÜTÜPHANELERİ KULLANMA DURUMLARI

İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMININ ÖĞRENCİLERİN MATEMATİĞE KARŞI ÖZYETERLİK ALGISINA ETKİSİ

ÖĞRETMEN ADAYLARININ YARATICILIK DÜZEYLERİ

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN RESİM- İŞ EĞİTİMİ DERSİ SONRASI RESME İLİŞKİN TUTUMLARININ İNCELENMESİ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FİZİK LABORATUVARINA YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN GELECEK KAYGISI*

Mesleki Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Öğrenim Gördükleri Bölüme Yönelik Tutumlarının Okul Başarılarına Etkisi

Cinsiyet Eşitliği MALTA, PORTEKİZ VE TÜRKİYE DE İSTİHDAM ALANINDA CİNSİYET EŞİTLİĞİ İLE İLGİLİ GÖSTERGELER. Avrupa Birliği

EĞİTİM DURUMU. Derece Üniversite Mezuniyet Yılı. Tarih Yer Görev Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Arş. Gör.

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Sınıf Öğretmenliği Zonguldak Karaelmas Üniversitesi 2001

BAŞVURULARDA HATA YAPILMAMASI İÇİN İLANIMIZI SON SAYFAYA KADAR LÜTFEN DİKKATLİCE İNCELEYİNİZ

İLKÖĞRETİM MÜZİK DERSLERİNDE KULLANILAN REPERTUVARIN GELENEKSEL MÜZİK BOYUTU

T. C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE BİRİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

Yard. Doç. Dr. Necmettin ÖZEL Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğr. Grv. İbrahim KARAGÖZ Abant İzzet Baysal Üniversitesi

Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Fen Derslerine Karşı Öz Düzenleme Becerilerinde Motivasyonun Rolü

15-29 YAŞ ARASI GENÇLERİN KİTAP OKUMA ALIŞKANLIKLARININ İNCELENMESİ: ELAZIĞ İL ÖRNEĞİ

MATEMATİK DERSİNİN İLKÖĞRETİM PROGRAMLARI VE LİSELERE GİRİŞ SINAVLARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çocuk, Ergen ve Genç Yetişkinler İçin Kariyer Rehberliği Programları Dizisi

Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Öğretmen Adaylarının Bilgi Okuryazarlık Öz-Yeterlik Algılarının Araştırılması

FEN-EDEBİYAT FAKÜLTESİ

Türkiye: Gelecek Nesiller İçin Fırsatların Çoğaltılması. Erken Çocukluk Gelişimi Konferansı Ekim 2010

HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME DÜZEYLERİ VE KİTAP OKUMA ALIŞKANLIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ *

Genel Yetenek ve Eğilim Belirleme Sınavı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN ÖĞRETİMİNE YÖNELİK TUTUMLARININ VE ÖZYETERLİK İNANÇ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YABANCI DİL DERSLERİNE İLİŞKİN TUTUMLARI. The Attitudes of University Students Concerning Foreign Language Courses

Nicel veri toplama araçlarından anket, test ve ölçek kavramlarının birbiri yerine kullanıldığı görülmektedir. Bu 3ü farklı araçlardır.

İLAN AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜNDEN

İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1. İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları

Nezahat hamiden KARACA Afyon Kocatepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Gürbüz OCAK Afyon Kocatepe Üniversitesi

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN GENEL AKADEMİK BAŞARILARININ BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANADAL PROGRAMI YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

ANASINIFINA DEVAM EDEN ÇOCUKLARIN KİTAP İLE BİRLİKTELİKLERİNE VE AİLELERİNİN ÖZELLİKLERİNE GÖRE OKUMA OLGUNLUKLARININ İNCELENMESİ *

T.C. İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ

T. C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM

GAZİ EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN, ÖĞRENİM GÖRDÜKLERİ BÖLÜME YÖNELİK TUTUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

İlköğretim Öğretmen Adaylarının Meraklılık Düzeylerinin İncelenmesi

SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE YAPILANDIRMACI ÖĞRENME- ÖĞRETME SÜRECİNE İLİŞKİN ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Matematik Eğitimi Derslerine Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirilmesi. Developing an Attitude Scale for Mathematics Education Courses

Öğretmen Adaylarının Kültürel Farklılıklara Yönelik 1. GİRİŞ Türkiye nin gelişmiş ülkeler arasında yer alabilmesi, iyi yetişmiş, nitelikli insan kayna

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN BİYOLOJİ DERSLERİNDE EDİNDİKLERİ BİLGİLERİ GÜNLÜK HAYATLA İLİŞKİLENDİREBİLME DÜZEYLERİ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU EĞİTİM ÖĞRETİM VE SINAV YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Ders Kredi Ücretlerinin Ödenmesi ve Kesin Kayıtları 22 Haziran- 1 Temmuz Derslerinin Başlaması ve Bitişi 11 Temmuz - 26 Ağustos 2016

İLAN ALANYA ALAADDİN KEYKUBAT ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ'NDEN

Nicel araştırmalar altında yer alan deneysel olmayan araştırmaların bir alt sınıfında yer alır. Nedensel karşılaştırma, ortaya çıkmış ya da daha

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENİ

ANADOLU ÜNİVERSİTESİ AÇIKÖĞRETİM SİSTEMİ VE BU SİSTEMDEKİ ÖĞRENCİLERE AİT VERİLERE ERİŞİM VE KULLANIM YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM

T.C. İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ ULUSLARARASI TİCARET BÖLÜMÜ MEZUNLARI İKÜ ULUSLARARASI TİCARET EĞİTİMİNİ DEĞERLENDİRME ANKETİ RAPORU

LİSANSÜSTÜ EĞİTİM İLANI

T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ (DİN EĞİTİMİ) ANABİLİM DALI

YÖNETİM MUHASEBESİ ve Uygulamaları

MATEMATİK VE SINIF ÖĞRETMENLİĞİ BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN GEOMETRİK DÜŞÜNME DÜZEYLERİ

ÖZET. Arş. Gör. Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD, El-mek:

ÖĞRETMEN ADAYLARININ MANTIKSAL DÜŞÜNME BECERİLERİ VE KİMYA DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ *

Uzm. Elif ASLANTÜRK

İŞLETME ANABİLİM DALI. Tezli Yüksek Lisans

The Examination in Terms of Certain Variables of Attitude Towards Geography of High School Students: The Sample of Siirt

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÖSS ve ÖZEL YETENEK SINAVI PUANLARINA GÖRE GENEL AKADEMİK BAŞARILARI

MİSYONUMUZ Okulumuzun varlık nedeni, bilimsel bilgi ışığında, değişime ve gelişime açık, toplumsal duyarlılık ve sorumluluğu olan, sorun çözme yeteneğ

Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü. Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğrencilerinin Özgüven Algıları. Yrd. Doç. Dr. Nadire KARADEMİR 1

BİLİM VE SANAT MERKEZLERİ İÇİN YAPILACAK ÖĞRETMEN SEÇİMİ, ATAMA VE YER DEĞİŞTİRMEYE İLİŞKİN ARANACAK ŞARTLAR VE KRİTERLER TASLAĞI

ISSN : İzmir-Turkey

GÜZ YARIYILI LİSANSÜSTÜ ÖĞRENCİ ALIMI

ÖĞRETMEN ADAYLARININ İLKÖĞRETİM PROGRAMIYLA İLGİLİ EĞİTİM FAKÜLTELERİNDE KAZANDIKLARI BİLGİ VE BECERİ DÜZEYLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Uşak Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğrenci Profili ve Sosyo-Ekonomik Yapısı

BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN MESLEKİ SORUNLARININ CİNSİYET FAKTÖRÜ AÇIŞINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ DUYGUSAL ZEKA DÜZEYLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

MATEMATİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİLİMSEL ARAŞTIRMALARA YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

II. BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BİLGİLER, DEĞERLENDİRME VE KABUL ŞARTLARI

Tarih Öğretmen Adaylarının Demokratik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Prof. Dr. Abdüsselam ULUÇAM Armağanı

ÖĞRETMEN ADAYLARININ TÜRK EĞİTİM TARİHİ DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ. Mustafa GÜÇLÜ Hasan BOZGEYİKLİ

LİSE 1. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÇOKLU ZEKA ALANLARININ TESPİTİ VE FİZİK EĞİTİMİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Turkish Journal of Computer and Mathematics Education Vol.7 No.1 (2016),

İlköğretim 1. Sınıf Türkçe Ders Programı Görsel Okuma-Görsel Sunu Kazanımlarının İncelenmesi *

Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature

FIRAT ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN BAZI AKADEMİK HİZMETLERE İLİŞKİN BEKLENTİLERİ

İLKÖĞRETİM 5. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN SOSYO EKONOMİK DÜZEYLERİ İLE DEĞERLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ

Sağlık Psikolojisi (PSY 419) Ders Detayları


SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRENCİLERİNİN FEN BİLGİSİ LABORATUVARI UYGULAMALARI VE LABORATUVAR ŞARTLARINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

HASAN KALYONCU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ İLKÖĞRETİM BÖLÜMÜ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ ANABİLİM DALI DERSİN TANIMI VE UYGULAMASI

Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Bahar Dönemi Seçmeli Derslerine İlişkin Duyuru

6.6. Korelasyon Analizi. : Kitle korelasyon katsayısı

BABALARIN 3-6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARIYLA GEÇİRDİKLERİ ZAMANIN NİTELİĞİNİ BELİRLEME

Okul Öncesi 1. Sınıf Öğretmen Adaylarının düşünme ihtiyaçları ve düşünme ihtiyacına yönelik görüşleri (Pamukkale Üniversitesi örneği)

Fatma Şahin * Selma Filiz ** ÖZET

ÇALIŞAN BAĞLILIĞINA İTEN UNSURLAR NEDİR VE NEDEN ÖNEMLİDİR?

M. Kayhan Kurtuldu Karadeniz Technical University ISSN : kayhankurtuldu@gmail.com Trabzon-Turkey

Abdülkadir ÇEKİN (*) EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 17 Sayı: 57 (Güz 2013)

Transkript:

C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Aralık 2001 Cilt : 25 No: 2 227-234 ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN DÜŞÜNME İHTİYAÇLARININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ Başaran Gençdoğan Öz Bu araştırmada, üniversite öğrencilerinin düşünme ihtiyaçlarının bazı değişkenlerle (cinsiyet, bölüm, sınıf, ekonomik durum, baba mesleği, lise başarısı, üniversitedeki bölümü tercih sırası, gazete alma ve okuma, dergi alma ve okuma ve ders dışı kitap okuma durumları) ilişkisi incelenmiştir. Öğrencilerin düşünme ihtiyaçları durumlarını ölçmek amacıyla, Cacioppo ve Petty (1982) tarafından 34 madde olarak geliştirilen,daha sonra Cacioppo, Petty ve Kao (1984) tarafından faktör yüklerine göre 18 maddeye indirilen ve Türkçe ye Gülgöz ve Sadowski (1996) tarafından çevrilip, geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan Düşünme İhtiyacı Ölçeği kullanıldı. Diğer değişkenlerle ile ilgili bilgiler hazırlanan bir form aracılığıyla toplanmıştır. Bulgular da, kızlarda erkeklere oranla düşünme ihtiyacının daha yoğun olduğu, öğrenim görülen bölümler açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları arasındaki farklılığın, psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde okuyan öğrencilerin lehine olup, tarih öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin ise aleyhine, 3 üncü sınıftaki öğrencilerin düşünme ihtiyacının 2 inci sınıftaki öğrencilere oranla daha yoğun olduğu ve uzun süre yaşanılan yerler (İl-ilçe-köy) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmuş olup, ekonomik durum, baba mesleği, lise başarısı, üniversitedeki bölümü tercih sırası, gazete alma ve okuma, dergi alma ve okuma ve ders dışı kitap okuma durumları ile düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları arasında farklık bulunmamıştır. Anahtar Sözcükler Düşünme ihtiyacı, Üniversite öğrencileri. The need for cognition of university students in respect to some variables Abstract In this research it has been studied the relationship between university students need for cognition and some variables (sex, department, class, economic condition, father s job, high school achievement, preference line-up in university, buying and reading newspaper, periodical and reading a book out of lesson). It has been used need for cognition scale of which validity and reliability study is done, being adopted for Turkish by Gülgöz and Sadowski (1996). It has been got as 34 items by Cacioppo and Petty (1982) then reduced to 18 items according to factor loading by Cacioppo, Petty and Kao (1984) so that situations of students needs for cognition could be measured. Data related to other variables have been obtained through a prepared from. Finding have been given as fallows. a) Need for cognition is more intensive in girls according to boys. b) The difference among need for cognition scale points means in students of psychological counselling and guidance department is high according to students of history teaching department. c) Need for cognition of students in third class is more intensive according to the ones in second class. d) It has been found difference among need for cognition scale points as to places being lived longer (country, town, village). e) It hasn t been found difference between need for cognition scale points averages and father s job, economic condition, high school achievement, preference line-up in university, buying and reading newspaper, periodical and reading a book out of lesson situations. Key words Need for cognition, University students.

Üniversite Öğrencilerinin Düşünme İhtiyaçlarının Bazı Değişkenler... Giriş Öğrenme kuramlarındaki gelişmelere bağlı olarak bilişsel psikoloji (cognitive)de de gelişmeler ortaya çıkmıştır. Özellikle, son yirmi yılda bilişsel kuramda büyük gelişmeler görülmüştür (Savaşır ve Batur, 1996). Bilişsel psikoloji, özellikle eğitim konularına yönelmiş olmasının çeşitli nedenleri vardır. Bilişsel psikoloji, zihin süreçlerini incelendiğinden dolayı eğitim bu alanın doğal bir uygulama alanı olarak ortaya çıkar (Gülgöz, 1996). Bilişsel psikolojinin çıkış noktası, zihinsel süreçlerin varlığı ve insanların bilgiyi aktif bir biçimde işledikleridir. İnsanlar dışarıdan algı organlarıyla aldıkları uyarcıları, beynin işleyebileceği bir enerjiye dönüştürerek işlerler. Aynı bir bilgisayarın bir bilgiyi işleme sürecine benzer bir yapı söz konusudur. Bu bilgiyi alma ve bilgiyi işleme sürecini düşünme olarak tanımlayabiliriz. Düşünme ihtiyacı (need for cognition), insanların düşünme eğilimlerini ve bundan hoşnutluklarını anlatmak amacıyla kullanılan bir terimdir. Düşünme ihtiyacı kavramının bilişsel bir kavram olduğu mu yoksa bir tutum olduğu konusunda somut bir yanıt olmadığı da belirtilmektedir (Gülgöz, 1996). Özellikle, akademik bir eğitim alanı olan üniversitelerin, ağırlıklı olarak araştırma ve düşünmeye yönelik olduğu ve öğrencilerinin de düşünmeye eğilimli olacakları ve bundan da hoşnutluk duyacakları varsayılmaktadır. Araştırmanın amacı, düşünme ihtiyacının en fazla duyulacağı üniversitelerde öğrenim gören öğrencilerin düşünme ihtiyaçlarının bazı değişkenler açısından incelenmesidir. YÖNTEM Örneklem Araştırmanın örneklemi, Atatürk Üniversitesi, K.K. Eğitim Fakültesinin, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalında, Tarih Öğretmenliği ve Matematik Öğretmenliği Bölümlerinde (2. ve 3.sınıfta) öğrenim gören 108 öğrenciden oluşmuştur. Örneklemi oluşturan öğrencilerin bölümlere, sınıflarına ve cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo 1'de verilmiştir. Tablo 1. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Bölüm, Sınıf ve Cinsiyetlerine Göre Dağılımı Bölüm n % Sınıf n % Cinsiyet n % Matematik 55 50.93 2. Sınıf 92 85.19 Erkek 71 65.74 Psi.Danışma 15 13.88 3.Sınıf 16 14.81 Kız 37 34.26 Tarih 38 35.19 - - - - - - TOPLAM 108 100.00 108 100.00 108 100.00 Bilgi Toplama Araçları Öğrencilerin düşünme ihtiyaçları durumlarını ölçmek amacıyla, Cacioppo ve Petty (1982) tarafından 34 madde olarak geliştirilen, daha sonra Cacioppo, Petty ve Kao (1984) tarafından faktör yüklerine göre 18 maddeye indirilen ve Türkçe'ye Gülgöz ve Sadowski (1996) tarafından çevrilip, geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan Düşünme İhtiyacı Ölçeği kullanıldı. 228

Başaran Gençdoğan Ölçek yarısı olumlu, yarısı olumsuz olmak üzere 18 maddeden oluşmuş olup, 9 basamaklı likert tipi bir ölçek kullanılmaktadır. Ölçeğin test-tekrar test güvenirliği (r=.55) ve Coranbach alfa katsayısı.69 ve.78 olarak bulunduğu belirtilmiştir (Gülgöz, 1996). Ölçekten alınabilecek en yüksek puan +72, en düşük puan -72 olup puanlar yükseldikçe düşünme ihtiyacına yönelik eğilimin arttığı kabul edilmektedir. Düşünme ihtiyacı ile ilişkisi olabileceği düşünülen değişkenler; cinsiyet, bölüm, sınıf, ekonomik durum, baba mesleği, lise başarısı, üniversitedeki bölümü tercih sırası, gazete alma ve okuma, dergi alma ve okuma ve ders dışı kitap okuma durumları ile ilgili bilgiler hazırlanan bir form aracılığıyla toplanmıştır. BULGULAR Tüm örneklemin Düşünme İhtiyacı Ölçeği'nden aldıkları puanların ortalaması (X= 19.69) ve standart sapması (SS= 13.05) olarak bulunmuştur. Bu değerler Gülgöz ve Sadowski'nin birinci uygulamada (X= 24.76 ve SS= 14.45) ve ikinci uygulamada (X= 27.15 ve SS= 16.41) buldukları değerlerden düşük olmasına rağmen onlara oldukça yakındır. Cinsiyet açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında bir farklılık olup olmadığı t testi ile analiz edildi ve bulgular Tablo 2'de verilmiştir. Tablo 2. Cinsiyet Açısından Düşünme İhtiyacı Ölçeği Puanları ile İlgili Ortalama, Standart Sapma ve t Değeri Cinsiyet Bulunan Tablo n X S.S t t Önem Düzeyi Erkek 71 17.1 12.0 2.85 1.98 p<0.05 Kız 37 24.7 13.7 önemli S.D. 106 Tablo 2 incelendiğinde, cinsiyet açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları arasındaki farklılığa ilişkin bulunan t= 2.85 olup tablo t değeri olan 1.98'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu, erkeklerle kızların düşünme ihtiyacı ölçeği puan ortalamaları arasındaki farkın p<0.05 düzeyinde anlamlı olduğunu göstermektedir. Tabloya bakıldığında kızların ortalaması 24.7 olup ve erkeklerin ortalaması olan 17.1'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu kızlarda, erkeklere oranla düşünme ihtiyacının daha yoğun olduğunu göstermektedir. Öğrenim görülen bölümler açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında bir farklılığın olup olmadığı varyans analizi ile test edildi ve bulgular Tablo 3'de verilmiştir. Tablo 3. Öğrenim Görülen Bölümler Açısından Düşünme İhtiyacı Ölçeği Puanları İlgili Ortalama, Standart Sapma ve F Değeri Bölüm n X S.S Bulunan Tablo Önem F F Düzeyi Matematik 55 20.24 12.12 p<0.05 Tarih 38 15.74 12.14 4.94 3.07 Psi. Danışma 15 27.67 15.26 önemli S.D.2 229

Üniversite Öğrencilerinin Düşünme İhtiyaçlarının Bazı Değişkenler... Tablo 3 incelendiğinde, öğrenim görülen bölümler açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları arasındaki farklılığa ilişkin bulunan F= 4.94 olup tablo F değeri olan 3.07'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu, bölümler arasında düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları açısından farkın p<0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olduğunu göstermektedir. Bu farkın hangi bölümler arasında olduğunu saptamak için Duncan LSD (en küçük anlamlı fark) testi (Düzgüneş, 1989) ile bölümler ikişer ikişer karşılaştırılmıştır. Öğrenim görülen bölümlere ilişkin ortalamalar arasındaki farkın Duncan LSD testi ile analizine ilişkin bulgular Tablo 4'de verilmiştir. Tablo 4. Öğrenim Görülen Bölümlere İlişkin Ortalamalar Arasındaki Farkın Duncan LSD Testi ile Analizine İlişkin Değerler Bölümler Matematik Matematik Tarih Tarih Psi.Dan. Psi.Dan. Ortalamalar Arası Fark 4.50 7.43 * 11.93 * Duncan LSD 6.22 6.55 6.22 * p<0.05 Tablo 4 incelendiğinde, matematik bölümünde öğrenim görenler ile tarih bölümünde öğrenim görenlerin ortalamaları arasındaki fark 4.50 olup, bu farka ilişkin bulunan Duncan LSD değeri olan 6.22'den küçük olduğu ve p>0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olmadığı görülmektedir. Bu bulgu matematik bölümünde öğrenim görenler ile tarih bölümünde öğrenim görenlerin düşünme ihtiyaçları açısından aralarında önemli bir farklılık olmadığını göstermektedir. Matematik bölümünde öğrenim görenler ile psikolojik danışma bölümünde öğrenim görenlerin ortalamaları arasındaki fark 7.43 olup, bu farka ilişkin bulunan Duncan LSD değeri olan 6.55'den büyük olduğu ve p<0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olduğu görülmektedir. Bu bulgu matematik bölümünde öğrenim görenler ile psikolojik danışma bölümünde öğrenim görenlerin düşünme ihtiyaçları açısından aralarında önemli bir farklılık olduğunu göstermektedir. Tablo 3'e tekrar bakıldığında, psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde öğrenim görenlerin ortalamasının 27.67 olup ve matematik bölümünde öğrenim görenlerin ortalaması olan 20.44'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde okuyan öğrencilerin matematik bölümünde okuyan öğrencilere göre düşünme ihtiyacının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Tarih bölümünde öğrenim görenler ile psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde öğrenim görenlerin ortalamaları arasındaki fark 11.93 olup, bu farka ilişkin bulunan Duncan LSD değeri olan 6.22'den büyük olduğu ve p<0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olduğu görülmektedir. Bu bulgu tarih bölümünde öğrenim görenler ile psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde öğrenim görenlerin düşünme ihtiyaçları açısından aralarında önemli bir farklılık olduğunu göstermektedir. Tablo 3'e tekrar bakıldığında, psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde öğrenim görenlerin ortalamasının 27.67 olup ve tarih bölümünde öğrenim görenlerin ortalaması olan 15.74'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde okuyan öğrencilerin tarih bölümünde okuyan öğrencilere göre düşünme ihtiyacının daha yüksek olduğunu göstermektedir. 230

Başaran Gençdoğan Öğrenim görülen sınıf düzeyi açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında bir farklılığın olup olmadığı t testi ile analiz edildi ve bulgular Tablo 5'de verilmiştir. Tablo 5. Öğrenim Görülen Sınıf Düzeyi Açısından Düşünme İhtiyacı Ölçeği Puanları ile İlgili Ortalama, Standart Sapma ve t Değeri Sınıf Düzeyi Bulunan Tablo n X S.S t t Önem Düzeyi 2. sınıf 92 18.38 12.33 2.55 1.98 p<0.05 3. sınıf 16 27.19 14.86 Önemli S.D.106 Tablo 5 incelendiğinde, sınıf düzeyi açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları arasındaki farklılığa ilişkin bulunan (t= 2.55) olup tablo t değeri olan 1.98'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu, 2 inci sınıfta öğrenim gören öğrencileri ile 3 üncü sınıfta öğrenim gören öğrenciler arasında düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları açısından farkın p<0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olduğunu göstermektedir. Tabloya bakıldığında 3 üncü sınıfta öğrenim gören öğrencilerin ortalaması 27.19 olup ve 2 inci sınıfta öğrenim gören öğrencilerin ortalaması olan 18.38'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu 3 üncü sınıftaki öğrencilerin düşünme ihtiyacının 2 inci sınıftaki öğrencilere oranla daha yoğun olduğunu göstermektedir. Uzun süre yaşanılan yerler (il-ilçe-köy) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında bir farklılığın olup olmadığı varyans analizi ile test edildi ve bulgular Tablo 6'da verilmiştir. Tablo 6. Uzun Süre Yaşanılan Yer Açısından Düşünme İhtiyacı Ölçeği Puanları İlgili Ortalama, Standart Sapma ve F Değeri Yaşanılan Yer Bulunan Tablo Önem n X S.S F F Düzeyi İl 42 20.81 14.64 p<0.05 İlçe 42 21.86 12.03 3.21 3.07 Köy 24 13.92 10.30 önemli S.D. 2 Tablo 6 incelendiğinde, yaşanılan yer açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları arasındaki farklılığa ilişkin bulunan F= 3.21 olup tablo F değeri olan 3.07'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu, uzun süre yaşanılan yerler arasında düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları açısından farkın p<0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olduğunu göstermektedir. Bu farkın hangi yerler arasında olduğunu saptamak için Duncan LSD testi ile yaşanılan yerler ikişer ikişer karşılaştırılmıştır. Yaşanan yere ilişkin ortalamalar arasındaki farkın Duncan LSD testi ile analizine ilişkin bulgular Tablo 7'de verilmiştir. 231

Üniversite Öğrencilerinin Düşünme İhtiyaçlarının Bazı Değişkenler... Tablo 7. Yaşanan Yere İlişkin Ortalamalar Arasındaki Farkın Duncan LSD Testi ile Analizine İlişkin Değerler Yaşanan Yer İl - İlçe İl - Köy İlçe - Köy Ortalamalar Arası Fark 1.05 6.89 * 7.94 * Duncan LSD 6.05 6.37 6.05 * p<0.05 Tablo 7 incelendiğinde, ilde yaşayanlar ile ilçede yaşayanların ortalamaları arasındaki fark 1.05 olup, bu farka ilişkin bulunan Duncan LSD değeri olan 6.05'den küçük olduğu ve p>0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olmadığı görülmektedir. Bu bulgu il ile ilçede yaşayanların düşünme ihtiyaçları açısından aralarında bir farklılık olmadığını göstermektedir. İlde yaşayanlar ile köyde yaşayanların ortalamaları arasındaki fark 6.89 olup, bu farka ilişkin bulunan Duncan LSD değeri olan 6.37'den büyük olduğu ve p<0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olduğu görülmektedir. Bu bulgu il ile köyde yaşayanların düşünme ihtiyaçları açısından aralarında önemli bir farklılık olduğunu göstermektedir. Tablo 6'ya tekrar bakıldığında, ilde yaşayanların ortalamasının 20.81 olup ve köyde yaşayanların ortalaması olan 13.92'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu uzun süre ilde yaşayan öğrencilerin uzun süre köyde yaşayan öğrencilere göre düşünme ihtiyacının daha yüksek olduğunu göstermektedir. İlçede yaşayanlar ile köyde yaşayanların ortalamaları arasındaki fark 7.94 olup, bu farka ilişkin bulunan Duncan LSD değeri olan 6.05'den büyük olduğu ve p<0.05 anlamlılık düzeyinde önemli olduğu görülmektedir. Bu bulgu ilçe ile köyde yaşayanların düşünme ihtiyaçları açısından aralarında önemli bir farklılık olduğunu göstermektedir. Tablo 6'ya tekrar bakıldığında ilçede yaşayanların ortalamasının 21.86 olup ve köyde yaşayanların ortalaması olan 13.92'den büyük olduğu görülmektedir. Bu bulgu uzun süre ilçede yaşayan öğrencilerin uzun süre köyde yaşayan öğrencilere göre düşünme ihtiyacının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Düşünme ihtiyacı üzerinde etkili olabileceği düşünülen aşağıdaki değişkenler açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında bir farklılığın olup olmadığı varyans analizi ile testi edildi ve önemli farklılıklar bulunmadığından, tüm bu değişkenlerle ilgili bulunan F değerleri Tablo 8'de verilmiştir. Ekonomik durum (zayıf - orta - iyi - çok iyi) (Çok iyi seçeneğini işaretleyen çıkmamıştır.) Baba mesleği (işsiz - memur - çiftçi - esnaf - emekli) Lise başarı durumu (zayıf - orta - iyi - çok iyi) Öğrenim gördükleri bölümün üniversite giriş sınavında kaçıncı tercihleri olduğu (İlk üç - 4 ile 9-10 ve üstü) Gazete alma sıklığı (hiç ara sıra - haftada bir - haftada birkaç kez her gün) Gazete okuma sıklığı (hiç - ara sıra - haftada bir - haftada birkaç kez - her gün) Dergi alma sıklığı (hiç - ara sıra - haftada bir - ayda bir kez) Dergi okuma sıklığı (hiç - ara sıra - haftada bir - ayda bir kez) 232

Başaran Gençdoğan Ders dışı kitap okuma oranı (hiç - ara sıra - ayda bir kez - haftada bir - her gün) Tablo 8. Bazı Değişkenleri Açısından Düşünme Ölçeği Puanları ile İlgili F Değerleri Değişken Bulunan F Tablo F S.D. Önem Düzeyi Ekonomik durum 1.29 3.07 2 p> 0.05 Baba mesleği 0.63 2.44 4 p> 0.05 Lise başarı durumu 1.29 2.68 3 p> 0.05 Bölüm tercih sırası 1.94 3.07 2 p> 0.05 Gazete alma sıklığı 0.41 2.44 4 p> 0.05 Gazete okuma sıklığı 0.55 2.44 4 p> 0.05 Dergi alma sıklığı 0.27 2.68 3 p> 0.05 Dergi okuma sıklığı 0.99 2.68 3 p> 0.05 Ders dışı kitap okuma 1.34 2.44 4 p> 0.05 Sonuç Kızlarda erkeklere oranla düşünme ihtiyacının daha yoğun olduğunu bulunmuş olup, gerek yurtdışındaki gerekse Gülgöz ve Sadowski'nin (1995) yaptıkları çalışmalarda cinsiyet değişkeni ile ilgili bulgulara rastlanılamamıştır. Öğrenim görülen bölümler açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları ortalamaları arasındaki farklılığın, psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde okuyan öğrencilerin lehine olup, tarih öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin ise aleyhine olduğu görülmüştür. Psikolojik danışma ve rehberlik bölümünde okuyan öğrencilerin dersleri ve eğitimleri gereği (insanı anlama eğilimi) daha fazla düşünme ihtiyacı hissettikleri söylenebilir. Tarih öğretmenliği bölümünde okuyan öğrencilerin ise daha fazla ezberlemeye eğilimli bir eğitim görmelerinden dolayı düşünme ihtiyacının göreli olarak daha az olduğu söylenebilir. 3.üncü sınıftaki öğrencilerin düşünme ihtiyacının 2 inci sınıftaki öğrencilere oranla daha yoğun olduğu bulunmuş olmasına rağmen, araştırmanın sınırlı bir örneklemde yapılmasından dolayı 1'inci ve 4'üncü sınıf öğrencileri katılamadığı için sınıf düzeyi yükseldikçe düşünme ihtiyacı eğiliminin de yükseldiğini eldeki verilere göre söylemek zordur. Uzun süre yaşanılan yerler (il-ilçe-köy) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmuştur. Uzun süre il ile ilçede yaşayanların düşünme ihtiyaçları açısından aralarında bir farklılık olmadığı, uzun süre ilde yaşayan öğrencilerin uzun süre köyde yaşayan öğrencilere göre düşünme ihtiyacının daha yüksek olduğu, uzun süre ilçede yaşayan öğrencilerin uzun süre köyde yaşayan öğrencilere göre düşünme ihtiyacının daha yüksek olduğu görülmüştür. İl ile ilçede yaşayanların düşünme ihtiyaçları arasında farklılığın olmaması ilçelerin ile ulaşımı ve diğer kamu hizmetlerinden yararlanabilmeleri ile 233

Üniversite Öğrencilerinin Düşünme İhtiyaçlarının Bazı Değişkenler... açıklanabilir, aynı şekilde köyde yaşayanların aleyhine farklılığın çıkması da benzer hizmetlerden yararlanabilmenin zorluğu ile açıklanabilir. Ekonomik durum (zayıf - orta - iyi - çok iyi) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Baba mesleği (işsiz - memur - çiftçi - esnaf - emekli) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Lise başarı durumu (zayıf - orta - iyi - çok iyi) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Öğrenim gördükleri bölümün üniversite giriş sınavında kaçıncı tercihleri olduğu (İlk üç - 4 ile 9-10 ve üstü) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Gazete alma sıklığı (hiç - ara sıra - haftada bir - haftada birkaç kez - her gün) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Gazete okuma sıklığı (hiç - ara sıra - haftada bir - haftada birkaç kez - her gün) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Dergi alma sıklığı (hiç - ara sıra - haftada bir - ayda bir kez) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Dergi okuma sıklığı (hiç - ara sıra - haftada bir - ayda bir kez) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Ders dışı kitap okuma oranı (hiç - ara sıra - ayda bir kez - haftada bir - her gün) açısından düşünme ihtiyacı ölçeği puanları arasında farklılık bulunmamıştır. Kaynakça CACIOPPO, J.T. ve R.E. Petty. (1982), The need for cognition. Journal of Personality and Social Psychology, 42. 131-161. CACIOPPO, J.T., R.E. Petty ve C.F. Kao. (1984), The efficient assessment of need for cognition. Journal of Personality Assessment, 48, 306-307. DÜZGÜNEŞ, Orhan, T. Kesici, ve Gürbüz F. (1987), İstatistik Metodları II, Ankara: Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. GÜLGÖZ, Sami (1996), Bilişsel Psikolojide Uygulamalar: Tasarım ve Eğitim. Türk Psikoloji Dergisi, Cilt 11, Sayı, 37. GÜLGÖZ, Sami ve J. Sadowski. (1995), Düşünme İhtiyacı Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması ve Öğrenci Başarısı Göstergeleri ile Korelasyonu. Türk Psikoloji Dergisi, Cilt 10, Sayı, 35. SAVAŞIR, Işık ve Sena Batur (1996), "Bilişsel Davranışçı Terapiler", Depresyonun Bilişsel Davranışçı Tedavisi, Ed. Savaşır, I., Boyacıoğlu, G. Ve Kabakçı, E., Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları No:7, II. Baskı. 234