HEMŞİRELİK ALANI X. SINIF GENEL BESLENME DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI GENEL AMAÇ Besin öğeleri, besin grupları, besinlerin enerji değerleri, özel durumlar ve hastalıklarda beslenme programlarını bilme ve gerekli konularda eğitim verebilme becerisini kazandırmaktır. AMAÇLAR: 1. Beslenme ile ilgili kavramlar bilgisine sahip olmak. 2. Besin öğelerini bilmek ve gruplandırmak. 3. Yeterli ve dengeli beslenmenin önemini bilmek, bu konuda bireyleri eğiterek olumlu davranış kazanmalarını sağlamak. 4. Yiyecekleri saklama yöntemlerini bilmek. 5. Yiyecek gruplarını tanıyarak vücut için yararlarını kavramak. 6. Özel durumlarda alınacak besin öğelerini bilmek, bu konuda bireyleri eğiterek olumlu davranış kazanmalarını sağlamak. 7. Özel hastalıklarda beslenme programlarını bilmek, bu konuda bireyleri eğiterek olumlu davranışlar kazanmalarını sağlamak. 8. Beslenme konusunda eğitimin önemini kavrama, beslenme eğitimi yapma becerisini kazanmak. AÇIKLAMALAR: 1. Bu ders diğer ilgili derslerle bağlantı kurularak işlenmelidir. 2. Her dersin başında ''Dersin Amaçları' açıklanmalıdır. 3. Mesleki eğitimin öğretiminde öğretimi merkeze alan yöntemler, bireysel öğretimi esas alan yöntemler, katılımcı yöntemler, öğrenci ile öğretmen etkileşimini esas alan yöntemler kullanılmalıdır. 4. Dersin işlenişi sırasında anlatım, yazma, zihinsel imge oluşturma, benzetim yapma, soru- cevap, rol yapma, drama, tartışma, beyin fırtınası, problem çözme, gezi gözlem, araştırma, uygulama, örnek olay incelemesi, vaka tartışması, proje, ödev çalışması, gibi çeşitli yöntem ve teknikler kullanılarak öğrencilerin derse katılımlarının bilgi ve beceri kazanımlarının artırılması sağlanmalıdır. 5. Açık uçlu anlamlı ve derinliği olan sorularla öğrencilerin düşünmeleri, sorgulama ve soru sorma becerileri geliştirilmelidir. 6. Öğrenme-öğretme sürecinin gerçek yaşamda karşılaşılan düzeyde olmasına dikkat edilmelidir. 7. Grupla çalışma yöntem ve tekniklerine önem verilmelidir. 8. Öğrenme öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları etrafında yoğunlaştırılmalıdır. 9. Öğrencilerin geniş bir bakış açısı kazanmaları için, devamlı farklı ve alternatif görüşler sunulmalıdır.
1 10. Öğrenme-öğretme süreci bütüncül olarak tasarlanmalıdır. 11. Ders işlenirken konunun özelliğine göre seçilen görsel, işitsel vb. eğitim araç gereçlerinin kullanılmasına önem verilmelidir. 12. Konular işlenirken imkânlar ölçüsünde somut örneklerden faydalanılmalıdır. 13. Dersin başında geçmiş konular tekrar edilmelidir. 14. Ders işlenirken teorik bilgilerle uygulamalı eğitim arasında bağlantı kurulmalıdır. 15. Her dersin sonunda derste edinilen bilgi ve becerilerin pratikte Kullanılabilirliği ile bağlantı kurulmalıdır. 16. Her dersin sonunda, konunun değerlendirilmesi yapılarak eski bilgiler ile pekiştirici açıklamalar yapılmalıdır. 17. Konular işlenirken, afiş, şema, bilgisayar vb. kullanılmalıdır. 18. Ders işlenirken konuya ilişkin vaka örneklerine yer verilmelidir. 19. Her dersin sonunda, konunun değerlendirilmesi yapılarak eski bilgiler ile pekiştirici açıklamalar yapılmalıdır. 20. Aynı dersi veren öğretmenlerle işbirliği yapılmalıdır. 21. Genel beslenme dersi ile bağlantılı diğer ders öğretmenleriyle işbirliği yapılmalıdır. 22. Genel beslenme dersi ile ilgili bilimsel ve teknolojik yenilikler takip edilerek, öğrencilere aktarılmalıdır. 23. Sınıf geçme ve sınav yönetmeliğine uygun olarak ölçme değerlendirme teknikleri uygulanarak ölçme ve değerlendirme yapılmalıdır. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Genel beslenme dersi için; Çoktan seçmeli testler Doğru-yanlış soruları Eşleştirme soruları Tamamlama (boşluk doldurma) soruları Kısa cevaplı yazılı yoklamalar Uzun cevaplı yazılı yoklamalar Soru-cevap Şeklinde ölçme ve değerlendirme teknikleri kullanılır. ÜNİTELER: ÜNİTE I:BESİN ÖĞELERİ 1.Beslenme İle İlgili Kavramlar 1.1. Beslenmenin Önemi 1.1.1.Yeterli ve Dengeli Beslenme 1.1.2.Yetersiz ve Dengesiz Beslenmenin Zararları 1.1.3. Ülkemizdeki Beslenme Sorunları ve Nedenleri 2.Organik Besin Ögeleri 1.Proteinler 2.Karbonhidratlar 3.Yağlar 4.Vitaminler 4.1.Yağda Eriyen Vitaminler ( A,D,E,K ) 4.2. Suda Eriyen Vitaminler ( B grubu,c vitamini) 3. İnorganik Besin Ögeleri 1
2 1.Mineraller 1.1.Kalsiyum ve Fosfor 1.2. Demir 1.3.Sodyum ve Potasyum 1.4. Magnezyum 1.5. İyot 1.6. Çinko 1.7. Bakır 1.8. Krom 1.9. Fluor 1.10. Selenyum 1.11. Manganez 1.12.Diğer Mineraller 1.13. Su ÜNİTE II: BESİN GRUPLARI 1. Etler 1.1. Kasap Etlerinin Beslenmedeki Önemi ve Besin Değeri 1.1.1.Kasap Etlerini Satın Alırken ve Saklarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 1.2.Kümes Hayvanları Etlerinin Beslenmedeki Önemi ve Besin Değeri 1.2.1. Kümes Hayvanları Etlerini Satın Alırken ve Saklarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 1.3.Av Hayvanları Etlerinin Beslenmedeki Önemi ve Besin Değeri 1.4. Balıkların Beslenmedeki Önemi ve Besin Değeri 1.4.1.Balıkları Satın Alırken ve Saklarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 2. Süt / Süt Ürünleri ve Yumurta 2.1.Sütler ve Beslenmedeki Önemi ve Besin Değeri 2.1.1. Süt ürünleri ve Besin Değerleri 2.1.2. Süt ve Sütten Yapılan Yiyecekleri Satın Alırken ve Saklarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 2.2.Yumurta 2.2.1. Yumurtanın Beslenmedeki Önemi ve Besin Değeri 2.2.2. Yumurta Satın Alırken ve Saklarken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 3. Tahıllar ve Kuru Baklagiller 3.1.Tahılların Beslenmedeki Önemi ve Besin Değerleri 3.1.1.Tahılların Saklanma Yöntemleri ve Bozuk Tahılların Sağlığa Etkisi 3.2.Kuru baklagiller ve Yağlı Tohumlar 3.2.1. Kuru baklagiller ve Yağlı Tohumların Beslenmedeki Önemi ve Besin Değerleri 3.2.2.Yağlı Tohumlar,( kuruyemişler) 3.2.3.Kuru baklagiller ve Yağlı Tohumları Saklama Yöntemleri ve Bozuk Tohumların Sağlığa Etkileri 4. Sebze/ Meyve, Şekerli Besinler ve Yağlar 4.1Sebze ve Meyvelerin Beslenmedeki Önemi ve Çeşitleri 4.1.1.Sebze ve Meyvelerin Pişirilme Esasları 4.1.2.Sebze ve Meyvelerin Saklama Yöntemleri 4.2.Şeker ve Şekerli Besinler 4.3.Yağlar 2
3 ÜNİTE III: BESİNLERİN ENERJİ DEĞERLERİ 1. Besinlerin Enerji Değerleri 1.1.Vücudun Enerji İhtiyacı 1.2.Günlük Enerji İhtiyacını Etkileyen Faktörler 1.3.Yetersiz ve Aşırı Beslenme 2.Günlük Alınması Gereken Besinler 2.1.Günlük Beslenme Rehberi 2.2.Besin Grupları, Ortalama Porsiyon ve Günlük Alınması Gereken Miktarlar ÜNİTE IV: ÖZEL DURUMLARDA BESLENME 1.Gebe ve Emzikli Kadınların Beslenmesi 1.1.Gebelikte Beslenme ve Önemi 1.1.1.Gebelerde Ortaya Çıkan Beslenme Sorunları 1.1.2.Gebelerin Enerji ve Besin İhtiyacı 1.1.3.Gebelikte Artan Besin İhtiyacının Karşılanması 1.2. Emzikli Kadınların Beslenmesi 1.2.1.Emziklilikte Artan Besin İhtiyacının Karşılanması 2. Çocuklarda gelişim Dönemlerine Göre Beslenme 2.1.Süt Çocuğunun Beslenmesi (0-1yaş ) 2.1.1.Bebeklerin Enerji İhtiyacı 2.1.2. Bebeklerin Büyüme ve Gelişmesi 2.1.3. Anne Sütü İle Beslenme ( emzirme) 2.1.4. Bebeği Emzirirken Dikkat Edilecek Noktalar 2.1.5. Anne Sütünün Besin Değeri 2.1.6. Hayvan Sütü ve Mamalarla Beslenme 2.1.7.Ek Besinlerin Verilmesi 2.2.Okul Öncesi Çocukların Beslenmesi (1-6 yaş) 2.3.Okul Döneminde Beslenme 2.4.Adölesan Döneminde Beslenme 3. Menopoz ve Andropozda Beslenme 3.1. Osteoporozis 3.1.1. Osteoporoziste Beslenme 3.2. Yaşlıların Beslenmesi 4.Zayıf ve Şişman Kişilerin Beslenmesi 4.1. Zayıf Kişilerin Beslenmesi 4.1.1. Sağlıklı Kilo Almanın Yolları 4.2. Şişman Kişilerin Beslenmesi 4.2.1. Sağlıklı Kilo Vermenin Yolları 5.Sporcu ve İşçilerin Beslenmesi 5.1.Sporcuların Beslenmesi 5.2.İşçilerin Beslenmesi 6. Yeme Bozuklukları 6.1. Anoreksia Nevrosa 6.2. Anoreksia Blumia ÜNİTE V: ÖZEL HASTALIKLARDA BESLENME 1. Kalp Damar Hastalıklarında Beslenme 1.1. Kalp Damar Hastalıklarında Diyet İlkeleri 2-Metabolizma Hastalıklarında Beslenme 3
4 2.1- Diabetes Mellitus (şekerli diyabet ) 2.1.1. Diabetes Mellitus hastalığında diyet ilkeleri 2.2. Fenilketonürü 2.2.1. Fenilketonürüde Diyet İlkeleri 3.Böbrek Hastalıklarında Beslenme 3.1. Glomerülonefritte Diyet İlkeleri 3.2. Nefrotik Sendromda Diyet İlkeleri 3.3. Akut ve Kronik Böbrek Yetmezliğinde Diyet İlkeleri 4. Alerji Durumunda Beslenme 4. 1.Alerjiye Yol Açan Besinler 4.1.1. Alerjide Diyet İlkeleri 5. Malabsorbsiyonda Beslenme 5.1. Çölyaki Hastalığında Diyet İlkeleri 5.2. Laktoz İntoleransı (laktoz tahammülsüzlüğü ) 5.2.1. Laktoz İntoleransında diyet ilkeleri 5.3. Galaktozemi 5.3.1. Galaktozemide Diyet İlkeleri 6. İshal ve Kabızlıkta Beslenme 6.1. İshal ve Beslenme 6.1.1. İshalde Diyet İlkeleri 6.2. Kabızlık ve Beslenme 6.2.1. Kabızlıkta Diyet İlkeleri 7- Kanserde Beslenme 7.1. Kanserli Hastalarda Diyet İlkeleri 7.2. Kanserden Korunmada Beslenme İlkeleri 8. Beslenme Eğitimi ve Besin İsrafı 8.1. Beslenme Eğitimi 8.2. Besin İsrafının Önlenmesi 4