Microsoft Excel Excel Bir hesap tablosu (spreadsheet) programıdır. Excel, her türlü veriyi (özellikle sayısal verileri) tablolar ya da listeler halinde tutma ve bu verilerle ilgili ihtiyaç duyacağınız tüm hesaplamaları ve analizleri yapma imkanı sunan bir uygulama programıdır. Operasyonlar Kısa Yollar Hücre seçmek Hücreye formül girmek Hücreleri kullanarak işlem yapmak (A1=B1-C1) Hücre eklemek ve silmek Satır eklemek ve silmek Sütun eklemek ve silmek Kopyala Yapıştır Excel hücrelerine veri girişi Tarih ve saat, tarih ve saat seri sayılarını tarih değeri olarak görüntüler. Yüzde Oranı, hücre içeriğini 100 ile çarpar ve sonucu bir yüzde simgesi ile birlikte görüntüler. Kesir, girilen veriyi kesirli görüntüler. Bilimsel, 2 basamaklı ondalıktan sonra ne kadar devam ettiğini görüntüler. Excel hücrelerine veri girişi Metin, hücre içinde sayı bile olsa metin olarak yorumlar. Hücre tam olarak girildiği gibi görüntülenir. Özel, Posta Kodu, Telefon Numarası, Sigorta numarası gibi özel biçimleri olan verileri belirlenmiş biçimde görüntüler. İsteğe Uyarlanmış, isteğinize göre biçimlendirdiğiniz hücrelerle özel kodlamalar ya da biçimler görüntülenir. 1
Veri Girme Hücre Biçimlendirme Örnek Veriler Aritmetik Operatörler Operatör + Toplama - Çıkartma * Çarpma / Bölme ^ Üstel Formüller Formüller = işareti ile başlar. Formül yazarken boşluk verilmez. (formülde tırnak içi metin geçiyorsa bu metinde verilebilir) Formülde açılan parantez sayısı kadar kapatılan parantez bulunmalıdır. Formül yazarken sabit sayılar, hücre adları ve bölge adları kullanılabilir. =A3*15 A3 hücresindeki sayı ile 15 sayısının çarpımı. =(B2+C2+D2)/3 B2, C2 ve D2 hücrelerini toplayıp 3 e böler. Aritmetik Operatörler A1 hücresiyle B1 hücresine iki değer girin. C1 hücresine bu iki hücrenin değerlerinin toplamını hesaplatın. B3 hücresine bu iki değerin farkını hesaplatın. Doğum tarihinizden bu güne kaç gün geçmiştir. 2
Veri Serileri Girme Karşılaştırma Operatörleri Operatör = Eşittir > Büyüktür < Küçüktür >= Büyük eşittir <= Küçük eşittir <> Eşit değildir Karşılaştırma Operatörleri A1 hücresiyle B1 hücresine iki değer girin. C1 hücresine bu iki hücrenin değerlerinin birbirine eşit olup olmadığını kontrol ettiren komutu yazın. B3 hücresine bu iki değerden A1 in B1 den büyük olup olmadığını yazdırın. B5 hücresine bu iki değerden A1 in B1 den farklı olup olmadığını yazdırın. Problem Çözümü Vize (%40) ve final (%60) sınavlarınızın ortalamasını bulan ve ortalama 50 ve üzerinde ise DOĞRU değilse YANLIŞ gösteren bir tablo oluşturalım. FORMÜLLER Formül yazılırken dikkat edilmesi gereken hususlar: Formül yazımına başlamadan önce eşittir işareti konulur. Örnek: =A1+A2 Birden çok hücre aralığındaki hücreler hesaplanmak istenirse : işareti kullanılır. Örnek: =TOPLAM(A1:A9) 3
FORMÜLLER TOPLA(A1:A12) Bir sütunda bulunan birden fazla hücrenin içeriğini toplamak için kullanılır. Yukarıdaki örnekte A1 hücresi ile A12 hücresi arasındaki tüm değerler toplanır. MİN(A1:A8) En küçük sayıyı bulmak için kullanılır. Yukarıdaki örnekte A1 ile A8 arasındaki hücrelerde "En Küçük" sayıyı bulur Formüller =MAK(A1:A8) En büyük sayıyı bulmak için kullanılır. Yukarıdaki örnekte A1 ile A8 arasındaki hücrelerde "En Büyük" sayıyı bulur. Formüller =Karekök (.) =Mutlak(..) =Mod(bölünen;bölen) Grafik Oluşturma Excel de sayısal verilerden oluşan bir tablonun sayısal verilerin artış-azalışını görmek için grafik oluşturulabilir. Bir tablo ile ilgili grafik hazırlarken şu aşamalar takip edilebilir : Tablomuzun üzerinde grafiğini oluşturacağımız bölüm seçilir. (Tabloun X ve Y eksenlerini tanıtan etiketler de seçilmelidir.) Ekle menüsünden Grafik seçeneğine veya Standart araç çubuğundan Grafik Sihirbazı düğmesine basılır. Fonsiyonlar (Eğer Komutu) (IF) EĞER(şart;doğru ise;yanlış ise) lar Vize ve final sınavlarınızın ortalamasını bulan ve ortalama 50 ve üzerinde ise Geçti değilse Kaldı gösteren bir tablo oluşturalım. GEÇTİ yaz DOĞRU BAŞLA Ortalamayı Hesapla Eğer ortalama 50 den büyük eşit YANLIŞ KALDI yaz =EĞER(A1>65; EVET ; HAYIR ) =EĞER(A2>A3;C5;C6) =EĞER(A3<=A1;C1+C2;C3*C5) =A1<A2 =EĞER(A3>=A1;C1+C3;EĞER(A4>=A2;C4+C3;C5)) 4
Mantık Operatörleri VE YADA DEĞİL VE İşlevi Tüm bağımsız değişkenleri DOĞRU olarak değerlendirilirse DOĞRU'yu döndürür; bir ya da daha fazla bağımsız değişkeni YANLIŞ olarak değerlendirilirse YANLIŞ'ı döndürür. VE(mantıksal1, [mantıksal2],...) YADA İşlemi DEĞİL İşlemi Bağımsız değişkenlerden biri DOĞRU'ysa DOĞRU'yu verir; tüm bağımsız değişkenler YANLIŞ'sa da YANLIŞ'ı verir. YADA(mantıksal1;mantıksal2;...) Bağımsız değişkeninin değerini tersine çevirir. Bir değerin belirli bir değere eşit olup olmadığını denetlemek istediğinizde DEĞİL fonksiyonunu kullanın. DEĞİL(mantıksal) lar =VE(A2>A3; A2<A4) =YADA(A2>A3; A2<A4) =DEĞİL(A2+A3=24) =DEĞİL(A5="Dişliler") =YADA(A5<>"Dişliler ;A6 = "Tuşlar") =EĞER(YADA(DEĞİL(A1>A2);A6<A3);5;8) 15, 9'dan büyük ve 8'den küçük müdür? (YANLIŞ) 15, 9'dan büyük ya da 8'den küçük müdür? (DOĞRU) 15 artı 9, 24'e eşit değil midir? (YANLIŞ) A5 "Dişliler"e eşit değil midir? (YANLIŞ) A5 "Dişliler"e veya A6 "Tuşlar"a eşit değil midir? (DOĞRU) 5
Başvuru işlevleri : (İki nokta üst üste) Belirtilen iki başvuruyu da içermek üzere arasındaki bütün hücreleri kapsar. A1:A4 Yazıldığında den anlamı kazanır, A1 den A4 e kadar tüm hücreleri(a1,a2,a3,a4) kapsar. Ör: =TOPLA (A2:A4) sonucunda 32 değeri döndürür ; (Noktalı virgül) Yalnızca belirtilen başvuruları belirtir. A2;A4 Yazıldığında ve anlamı kazanır, A2 ve A4 hücrelerini kapsar. Resimde TOPLA işlevi ile birlikte kullanıldığında bu iki hücreyi toplayıp 23 sonucunu verir. =TOPLA(A2;A4) sonucunda 23 değeri döndürür Çeşitli para birimlerini birbirine dönüştüren bir Excel sayfası oluşturalım Dolar TL TL Dolar Euro TL TL Euro Fibonaci serisini oluşturun 97 sayısının 2-20 ye kadar herhangi bir sayıya tam olarak bölünmediğini gösteren bir tablo hazırlayın. lar 3. Sayı tahmin oyunu. Kullanıcı 0 100 arasında bir sayı tutacak. Excel bu sayıyı tahmin etmeye çalışacak. Kullanıcı Excel in tahmin ettiği sayının kendi sayısından büyük yada küçük olduğu bilgisini verecek. Sayı Oyunu Üst Alt Sınır Sınır Tahmin Büyük 0 100 50 DOĞRU 50 100 75 S_SAYI_ÜRET() 0 ile 1 arasında rastgele bir sayı üretir. Ör: A sütununda 10 adet rastgele sayı üretin. Bu sayıların toplamını ve ortalamasını bulun. Rastgele sayı miktarını 100 e çıkartıp tekrar hesaplatın. Ortalama 0,5 e yaklaşıyor mu? 5 ile 10 arasında rastgele sayı üretin. 5 ile 10 arasında veya 15 ile 20 arasında rastgele bir sayı üretin. Üretilen sayı 5 ile 10 arasında yada 15 ile 20 arasında olsun. 6
Grafik Çizmek PI 4,5 3.141592654 4 3,5 3 2,5 2 Seri 1 1,5 1 0,5 0-2,5-2 -1,5-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5 1,5 Trigonometrik Fonksiyonlar 1 Sin, Cos, Tan, ATan 0,5 Seri 1 0-1,5-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 Seri 2 Seri 3-0,5-1 -1,5 : Spiral Yandaki spiral şeklini oluşturalım? 1,2 1 0,8 y 0,6 0,4 0,2 y 0-0,8-0,6-0,4-0,2 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1-0,2-0,4-0,6-0,8 B2 hücresine =EĞER(TOPLAM(A1:C1)=1;1;"") yazın. B2 hücresini AU ve 30. satıra kadar kopyalayın V1 hücresine 1 yazın. 7
Fonksiyonlar Sayfayı Bölmek Fonksiyon TOPLAM BAĞ_DEĞ_SAY ORTALAMA MAK MİN EĞER VE YADA DEĞİL HATA Mesajları ##### hatasının : Bir hücreye girilen sayısal değer hücrede görüntülenmek için çok geniş #BÖL/0! : bir formül 0 a (sıfır) bölerse, ortaya çıkar #YOK : bir değer, bir işlevde veya formülde kullanılamıyorsa, ortaya çıkar #AD? : Excel bir formüldeki metni tanımadığı zaman ortaya çıkar #BOŞ : kesişmeyen iki alanın bir kesişimini belirttiğiniz zaman ortaya çıkar HATA MESAJLARI #SAYI! : bir formüldeki veya işlevdeki bir sayıyla ilgili bir sorun ortaya çıktığında oluşur. #DEĞER! : yanlış tür bir bağımsız değişken veya işlenen kullandığında Mutlak Adresler Otomatik işlemlerde değişmeyen adresler $A1 $A$1 A$1 : 4. Çarpım tablosu. Sabit adresli katsayı hesabı. 8
İstatistiksel Fonksiyonlar Standart Sapma STDSAPMA Formüller Formülleri göster Formülleri değerlendir Etkileyenleri izle Etkilenenleri İzle Formülleri hesapla Hesaplama seçenekleri Tablolar Fitreleme Ekle Tablo No Ad Soyad Satış Miktarı Kar Koşullu Biçimlendirme Özet Tablo 9
Durum Çözümleyicisi Hedef Ara Veri- Durum Çözümleyicisi-Hedef Ara Bir hücrenin değerini değiştirerek başka bir hücrenin değerini istediğimiz bir değere ulaştırma işine yarar. Çözümden soruya gitmek için kullanılır. Hedef Ara Ör y=x^5-3*x^3+2 formülünde x in hangi değeri için y 100 olur Ör: Hangi sayının karekökü 17.5 yapar A1 Hücresine 100 değeri girin. A3 Hücresine =KAREKÖK(A1) yazın Veri Tabına tıklayın Durum çözümlemesine tıklayın Hedef araya tıklayın Ayarlanacak Hücre A3 Sonuç hücre 17,5 Değişecek hücre $A$1 1. Hedef arayı kullanarak saatte 75 km ile giderken 12 dakikada kaç km gideceğinizi hesaplayın. 2. Hedef arayı kullanarak eğer 12 km yi 8 dakikada gitmişseniz hızınız nediri hesaplayın 3. Hedef arayı kullanarak çevresi 10 cm olan çemberin yarı çapını hesaplayın. 4. ax + by + cz = d a=1 b=2 d=12 y=2 z=1 x=1 ise c nedir? Durum Çözümleyicisi Hedef Ara Çözücü Çözümden probleme gitmek için kullanılır. Hedef ara komutuyla benzer şekilde çalışır. Farkı eğer probleme farklı kısıtlamalar getirmek gerekiyorsa kulllanılan sistem. 10
1000 TL lik satış yapmak için Çocuk biletleri 3TL den satılıyor. Yetişkin biletleri 5TL den. Yaşlı biletleri 4TL den satılıyor. Maksimum bilet sayısı 220 olabilir. En az 20 çocuk bileti satılması isteniyor. En az 20 yaşlı bileti satılması isteniyor. Çözümleyici Makro Makro kaydetmek Makro kullanmak Göreceli adres kullanma MATLAB 11
Command Penceresi Komutları yazabildiğiniz ve hemen sonucunu görebildiğiniz alan. Editör Workspace Komutlar bir araya getirilebilir ve bir dosya şeklinde saklanabilir. Genellikle dosya uzantısı.m dir. Hafızada bulunan değişkenleri gösteriri. Aktif Klasör Matlab i Kullanmaya Başlamak Çalışmakta olduğunuz klasörü gösterir. Yanındaki ikonları kullanarak aktif klasörünüzü değiştirebilirsiniz. Command penceresinde date yazın. Enter tuşuna basın. Mevcut bulunduğunuz klasörü göstermek pwd yazın. Enter tuşuna basın. Bulunduğunuz klasörden bir üst klasöre çıkmak cd.. 12
Mevcut klasörleri ve dosyaları listelemek ls İstediğiniz bir klasörün içine girmek cd C:\windows Bir komut hakkında yardım almak (doc) doc ls Merhaba Dünya Basit Aritmetik İşlemler Toplama: 1+1 ya da plus(1,1) Çıkartma: 17-12 ya da minus(17,12) Çarpma: 5.*8 ya da times(5,8) Bölme: 17./9 ya da rdivide(17,9) Üs Alma: 99.^2 ya da power(99,2) Karekök: sqrt(15) Değişkenler Belli bir türe ait veriyi saklayan veri deposudur. a = 3.5 b = 4.1 a+b c=a+b 2 2 Ör: c a b fonksiyonunda a=3 ve b=4 ise c nin değeri ne olur. a=3 b=4 c=sqrt(a.^2+b.^2) y = ax 2 + bx + c denklemini a = 2, b = 4, c = 8, x = 3.5 için y nin aldığı değeri hesaplatın. Matrisler ve Seriler Matlab da temel veri yapısı matristir. Bütün veriler matris şeklinde tutulmaya ve işlenmeye çalışılır. Matrisi oluştururken köşeli parantezle başlanır. Satırdaki elemanları boşluk karakteriyle ayırırız. Bir alt satıra ; karakteriyle geçilir. Son olarak köşeli parantez kapatılır. a=[1 2 ; 3 4] a = 1 2 3 4 b=[2 1; 0 1] b = 2 1 0 1 13
a+b 3 3 3 5 d=a.*b d = 2 2 0 4 Transpoz a' 1 3 2 4 Tersi >> inv(a) -2.0000 1.0000 1.5000-0.5000 f=a-b f = -1 1 3 3 c=a*b c = 2 3 6 7 Determinant >> det(a) -2 >> a*inv(a) 1.0000 0 0.0000 1.0000 Elemanlara Erişim >> a(1,1) 1 >> a(2,:) 3 4 Seriler >> t=1:1:10 t = >> t=0:0.1:0.5 t = >> a(:,1) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0 0.1000 0.2000 0.3000 0.4000 0.5000 1 3 t = 0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0 serisini oluşturan komutu yazın. st= t.*2 plot(t,st) komutunu kullanarak grafiğini çizin y=5x 2 +6x+7 [-2:0.1:2] 14